Ο σχολικός εκφοβισμός και οι μαθητές με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες. Καρούμπαλης Σπύρος ΜΔΕ στην Οργάνωση και Διοίκηση στην Εκπάιδευση

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ο σχολικός εκφοβισμός και οι μαθητές με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες. Καρούμπαλης Σπύρος ΜΔΕ στην Οργάνωση και Διοίκηση στην Εκπάιδευση"

Transcript

1 Ο σχολικός εκφοβισμός και οι μαθητές με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες. Καρούμπαλης Σπύρος ΜΔΕ στην Οργάνωση και Διοίκηση στην Εκπάιδευση Περίληψη Με το άρθρο αυτό επιχειρείται μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας που ασχολείται με το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού στους μαθητές με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες. Εξετάζεται επίσης η θέση των μαθητών με δυσκολίες στο εκπαιδευτικό σύστημα ως παράγοντας που τους θυματοποιεί ή τους κάνει να διαπράττουν πράξεις που συνιστούν σχολική βία. Οι δυσκολίες των μαθητών έχουν ξεχωριστεί σε δυο κύριες κατηγορίες ανάλογα με το πόσο ορατή ή όχι είναι η αναπηρία του μαθητή στους συμμαθητές του και στον υπόλοιπο μικρόκοσμο του σχολείου και όχι ανάλογα με την επιστημονικά τεκμηριωμένη αιτιολόγησή της. Αυτή η κατηγοριοποίηση ανταποκρίνεται στις ανάγκες των εμπειρικών ερευνών οι οποίες προσπαθούν να κατανοήσουν τη σχέση ανάμεσα στα μορφολογικά χαρακτηριστικά των αναπηριών και στο κοινωνικό φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού. Τέλος, εξάγονται συμπεράσματα και προτείνονται παρεμβάσεις τόσο για την πρόληψη όσο και την αποτροπή του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού από και προς τους μαθητές με μαθησιακές και άλλες δυσκολίες. Λέξεις κλειδιά: μαθητές με μαθησιακές και άλλες δυσκολίες, σχολικός εκφοβισμός, θέση των μαθητών στο εκπαιδευτικό σύστημα Εισαγωγή Τα τελευταία 25 περίπου χρόνια έχουν συμβεί μεγάλες αλλαγές στην εκπαίδευση των μαθητών με ειδικές ανάγκες. Στα σχολεία του δυτικού κόσμου έχει επικρατήσει ο χωρισμός των μαθητών με μαθησιακές και άλλες δυσκολίες να μορφώνονται σε ξεχωριστά σχολεία ή και στο σχολικό χώρο του σχολείου γενικής παιδείας σε μια προσπάθεια καλύτερης κοινωνικοποίησης των παιδιών αυτών. Η έμφαση που έχει δοθεί στην ενσωμάτωση των μαθητών αυτών στις τάξεις της γενικής αγωγής συνεχίζεται να επικεντρώνεται περισσότερο στην ακαδημαϊκή επιτυχία παρά στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Όμως, για τα παιδιά αυτά, η κοινωνική αλληλεπίδραση με τους συμμαθητές τους είναι εξίσου σημαντική για την ανάπτυξη των απαραίτητων κοινωνικών δεξιοτήτων (Asher & Coie, 1990; Χατζηχρήστου, 2008). Καθώς όλο και περισσότεροι μαθητές με δυσκολίες φοιτούν στις ίδιες τάξεις με μαθητές που δεν αντιμετωπίζουν δυσκολίες, οι πρώτοι βιώνουν διαφορετικές εκπαιδευτικές εμπειρίες από τους δεύτερους και μπορεί να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο του σχολικού εκφοβισμού. Αυτές οι εμπειρίες δεν είναι θετικές και έχουν τεράστια επίπτωση στο παιδί με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες. Όλοι οι μαθητές όμως πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς μέσα στο μαθησιακό περιβάλλον προκειμένου να επιτευχθούν οι μαθησιακοί στόχοι, κάτι που δεν είναι δυνατόν να γίνει όταν υπάρχει το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού (Olweus & Limber, 1999). Οι έρευνες σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό στην ηλικία από 10 έως 14 χρονών δείχνει ότι το 30% περίπου των μαθητών στην Αμερική και το 10% στην Ελλάδα έχουν αναμιχθεί σε διαφορετικού βαθμού και συχνότητα σχολικό εκφοβισμό (Nansel, et al., 2001; Τσιάντης, 2010). Άμεσα αποτελέσματα είναι η κακή σχολική επίδοση, οι σχολικές φοβίες, η κακή αυτοεικόνα μέχρι και άγχώδεις διαταραχές και κατάθλιψη (Kochenderfer & Ladd, 1996). Παρά τη μεγάλη διάχυση του όρου του σχολικού εκφοβισμού στην εκπαιδευτική έρευνα, υπάρχουν λιγότερα ερευνητικά δεδομένα τα οποία εξετάζουν τη σχέση ανάμεσα στο σχολικό εκφοβισμό και τους μαθητές με μαθησιακές και άλλες δυσκολίες (Mishna, 2003). Στις έρευνες αυτές φαίνεται ότι αυτή η ειδική ομάδα μαθητών που φοιτούν στις γενικές τάξεις των σχολείων διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να πέσουν θύματα τέτοιων ενεργειών γεγονός που ίσως επάγεται από τις μειωμένες κοινωνικές ικανότητές τους που οφείλονται με τη σειρά τους από την υπερκινητικότητά τους ή άλλες δυσλειτουργίες (Flynt, 2004). Από την άλλη μεριά αυτή η απουσία κοινωνικών δεξιοτήτων μπορεί να οδηγήσει τους μαθητές με δυσκολίες σε πράξεις σχολικού εκφοβισμού και βίας (Nabuzoka & Smith, 1999). Το άρθρο που παρατίθεται επικεντρώνεται στο σχολικό εκφοβισμό στους μαθητές με δυσκολίες, ο οποίος σχετίζεται με τις διαφορές ανάμεσα σε αυτούς τους μαθητές και τους συμμαθητές τους χωρίς δυσκολίες. Ως σημαντικοί παράγοντες εξετάζονται το είδος και η δριμύτητα της δυσκολίας, η θέση του μαθητή με δυσκολίες στην ομάδα των παιδιών της τάξης του, καθώς και τα χαρακτηριστικά της δυσκολίας τα οποία

2 μπορούν να θέσουν το μαθητή σε αυξημένο κίνδυνο θυματοποίησης. Ο σχολικός εκφοβισμός και οι μαθητές με δυσκολίες Ορισμοί και κατηγορίες δυσκολιών. Αν και δεν υπάρχει ένας διεθνώς αποδεκτός ορισμός του «bullying» μπορούμε καταρχήν να τον μεταφράσουμε σε «σχολικό εκφοβισμό και βία», ενώ τον όρο victimization σε «θυματοποίηση» (Τσιάντης 2010). Σύμφωνα με τον Olweus (2009), ο σχολικός εκφοβισμός και η βία έχουμε όταν ένας μαθητής εκτίθεται κατ επανάληψη και σε βάθος χρόνου σε αρνητικές πράξεις εκ μέρους ενός ή περισσοτέρων μαθητών. Για να εκληφθεί μια πράξη ως σχολικός εκφοβισμός θα πρέπει να συμβαίνει το λιγότερο μια φορά την εβδομάδα για ένα μήνα ή περισσότερο. Απαραίτητο συστατικό στην πράξη αυτή είναι και η ύπαρξη ανισότητας στη δύναμη, όπου ο θύτης εκλαμβάνεται ως φυσικά και συναισθηματικά ισχυρότερος από το θύμα. Η πράξη μπορεί να εκδηλώνεται άμεσα με τη μορφή της κατά πρόσωπο αντιμετώπισης από το θύμα φραστικής ή φυσικής βίας από τον θύτη ή έμμεσα, όπως η διασπορά φημών ή κοινωνικού αποκλεισμού για το θύμα. Η γνώση των σαφών χαρακτηριστικών των πράξεων του σχολικού εκφοβισμού από τους εκπαιδευτικούς έχει κεφαλαιώδη σημασία για τη διάκριση ανάμεσα στην απλή επιθετική συμπεριφορά και το σχολικό εκφοβισμό. Μόνο χάρις σε αυτή τη γνώση μπορεί να αναβαθμιστεί η εκπαιδευτική πολιτική σχετικά με το θέμα αυτό και ο σχηματισμός παρεμβάσεων αποτροπής στα σχολεία (Γαλανάκη 2010). Η διάγνωση ότι ένας μαθητής έχει μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες δεν προβλέπει απαραίτητα και τη θυματοποίησή του κατά τη διάρκεια της φοίτησής του σε σχολείο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (Woods & Wolke, 2004). Η θυματοποίηση αυτών των μαθητών έχει καταδειχθεί ερευνητικά ότι έχει τις ρίζες της στην προσχολική ηλικία και χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη εσωτερικευμένων προβλημάτων (Arseneault κ.α., 2006 ). Αυτά τα εσωτερικευμένα προβλήματα στην ηλικία των 5 έως 7 ετών μπορεί να επιδεινώνονται από την αλλαγή εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Το πέρασμα στο περιβάλλον του δημοτικού σχολείου συνοδεύεται από την ανακάλυψη ότι σε αυτό το περιβάλλον υπάρχουν ομάδες και κοινωνικά συμπλέγματα βασισμένα σε κοινωνικές, φυσικές και περιβαλλοντικές ομοιομορφίες. Κατά τη διάρκεια του δυναμικού σχηματισμού αυτών των κοινωνικών συμπλεγμάτων η εξαίρεση των μαθητών με δυσκολίες είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο, αφού η πλειοψηφία των ερευνών τους εμφανίζει σαν τους λιγότερο δημοφιλείς ανάμεσα στους συμμαθητές τους και για το λόγο αυτό τους φέρνει κοντύτερα στην κατάσταση της θυματοποίησης (Nabuzoka & Smith, 1993). Αυτή η διαφοροποίηση των μαθητών είναι ένα γεγονός που συμβαίνει σε βάθος χρόνου καθώς η ακαδημαϊκή τους επιτυχία στα μαθήματα διαφέρει σημαντικά. Κατά τα πρώτα χρόνια λοιπόν της φοίτησης στο δημοτικό σχολείο αυτή η διαφοροποίηση δεν συμβαίνει είτε επειδή οι μικροί μαθητές δεν συνειδητοποιούν την ιδιαιτερότητα του συμμαθητή τους με δυσκολίες, είτε επειδή η δυσκολία δεν είναι εύκολα αναγνωρίσιμη, είτε δεν έχει καν διαγνωστεί (Smith 2004). Όταν στη συνέχεια και σε μεγαλύτερες τάξεις, αυτές οι διαφορές εγκαθίστανται στο συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο, οι μαθητές με δυσκολίες θα αντιμετωπίσουν (δυνητικά πάντα) το σχολικό εκφοβισμό και τη βία. Σε αυτό το συμπέρασμα έχουν καταλήξει πολλές έρευνες πάνω σε ενήλικες με δυσκολίες οι οποίοι βίωσαν το σχολικό εκφοβισμό από τους συμμαθητές τους στο δημοτικό σχολείο (Rose & Espelage & Monda-Amaya, 2009). Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουμε ότι κοιτάζοντας την εκπαίδευση στο σχολείο σαν την ύπαρξη ή την απουσία μιας δυσκολίας (χωρίς δηλαδή τη διαφοροποίηση των δυσκολιών σε κατηγορίες), τότε οι μαθητές με δυσκολίες θυματοποιούνται διπλάσιες φορές από ότι οι συμμαθητές τους που δεν αντιμετωπίζουν κάποια δυσκολία. Έτσι, αν στην Ελλάδα το 15% των μαθητών ή στην Αμερική το 20% έως 30% πέφτει θύμα του σχολικού εκφοβισμού ή διαπράττει ανάλογες πράξεις, μέσα στο ποσοστό αυτό οι μαθητές με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες θυματοποιούνται διπλάσιες φορές από ότι οι συμμαθητές τους χωρίς δυσκολίες (Monchy & Pijl & Zandberg, 2004). Αυτές οι διαφορές ανάμεσα στο μαθητικό πληθυσμό δεν αφορούν αποκλειστικά τη θυματοποίηση των μαθητών με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες. Σύμφωνα με ένα συνεχώς αυξανόμενο αριθμό ερευνών οι μαθητές με δυσκολίες είναι αυτοί που διαπράττουν πράξεις εκφοβισμού σε διπλάσια συχνότητα από ότι οι συμμαθητές χωρίς δυσκολίες (Dawkins, 1996; Woods & Wolke, 2004). Η κλιμάκωση της θυματοποίησης των μαθητών με δυσκολίες μπορεί να θεωρηθεί ότι οδηγεί σε αυξημένο ρυθμό διάπραξης πράξεων εκφοβισμού και βίας από τους μαθητές αυτούς, αφού οι θυματοποιημένοι μαθητές υιοθετούν πολλές φορές συστηματικά επιθετική συμπεριφορά για να αντιμετωπίσουν τη θυματοποίησή τους (Kumpulainen & Räsänen & Puura, 2001).

3 Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι η προσέγγιση της απλής διχοτόμησης των μαθητών σε αυτούς που παρουσιάζουν μαθησιακές και άλλες δυσκολίες και σε αυτούς που δεν παρουσιάζουν είναι λανθασμένη από τη μεριά της εκπαιδευτικής πράξης. Καταρχήν υπάρχει ένας αριθμός κατηγοριών στις οποίες θα ταξινομηθεί η δυσκολία του μαθητή. Στις κατηγορίες αυτές υπάρχουν διάφορες υποκατηγορίες αλλά και διαφορετικό εύρος έντασης της κάθε δυσκολίας. Αποτέλεσμα αυτής της πολυπλοκότητας και της εξατομίκευσης είναι να δίνονται διαφορετικοί τρόποι στήριξης και αναλυτικό πρόγραμμα για κάθε μαθητή. Άρα η έρευνα για το σχολικό εκφοβισμό σε αυτό το μαθητικό πληθυσμό δεν μπορεί να επικεντρώνεται μόνο ανάλογα με τη φύση της δυσκολίας αλλά και ανάλογα με την ένταση των συμπτωμάτων, ανάλογα με το εάν είναι εμφανής η δυσκολία ή όχι και τέλος με τη θέση που δίνεται στο μαθητή μέσα στην κοινωνική ομάδα των συμμαθητών του και την προσπάθεια που καταβάλλει ο εκπαιδευτικός για την καλυτέρευση αυτής της θέσης. Η θέση των μαθητών με δυσκολίες στο εκπαιδευτικό σύστημα και ο σχολικός εκφοβισμός Σύμφωνα με το νόμο 3699/2008 που αφορά την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, στόχος των εξατομικευμένων εκπαιδευτικών παρεμβάσεων που προτείνεται από τα ΚΕΔΔΥ για κάθε μαθητή είναι η ένταξη του στο πρόγραμμα μαθημάτων του γενικού σχολείου ή σε μια τάξη ΣΜΕΑΕ. Στην έρευνά μας έχουμε αποκλείσει τη διερεύνηση του σχολικού εκφοβισμού στα ΣΜΕΑΕ. Στα σχολεία λοιπόν της γενικής αγωγής, τα εξατομικευμένα προγράμματα διαφέρουν ουσιαστικά από το αναλυτικό πρόγραμμα των μαθητών της τάξης ως προς το ακαδημαϊκό τους αντικείμενο αλλά και τη γενικότερη υποστήριξη που προσφέρεται στο μαθητή που αντιμετωπίζει τις δυσκολίες από το δάσκαλο της τάξης ή/και από εκπαιδευτικό της παράλληλης στήριξης. Στις περισσότερες έρευνες οι μαθητές με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες που ακολουθούν αυτό το πρότυπο κοινωνικής ένταξης είναι συνήθως τα θύματα και όχι οι θύτες του σχολικού εκφοβισμού (Nabuzoka & Smith, 1993). Τα εξατομικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα που εκπονούνται από τις υποστηρικτικές υπηρεσίες (όπως είναι το ΚΕΔΔΥ στην Ελλάδα), η κοινωνική δομή στην τάξη του μαθητή και το εάν η αναπηρία είναι ορατή ή όχι είναι αποφασιστικοί παράγοντες στο ποσοστό των μαθητών που πέφτουν θύματα σχολικού εκφοβισμού (Rose κ.α., 2010). Αν και τα ποσοστά των μαθητών με δυσκολίες που θυματοποιούνται είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτά των συμμαθητών τους στα σχολεία της γενικής παιδεία, εντούτοις η φοίτηση στα ΣΜΕΑΕ δεν προστατεύει αυτά τα παιδιά από τη θυματοποίηση, αφού το ποσοστό θυματοποίησής τους είναι διπλάσιο από οποιαδήποτε υποομάδα που πέφτει θύμα σχολικού εκφοβισμού (Martlew & Hodson, 1991; Sabornie 1994). Ένας σημαντικός παράγοντας που διαμορφώνει τη θέση του μαθητή με δυσκολίες στην τάξη και το σχολικό εκφοβισμό είναι το πόσο εμφανή και βαριά είναι τα συμπτώματα της αναπηρίας. Ο Dawkins (1998) ερευνώντας τη διαφορά στη θυματοποίηση ανάμεσα σε μαθητές με εμφανή και μη εμφανή τα συμπτώματα της αναπηρίας τους διαπίστωσε ότι τα ποσοστά διαφέρουν σημαντικά. Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με τα δεδομένα της έρευνας, το 50% των μαθητών με εμφανή αναπηρία έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού τουλάχιστον μια φορά κατά τη διάρκεια του χρόνου διεξαγωγής της έρευνας, ενώ το 30% θυματοποιείται σε επαναλαμβανόμενη βάση. Στους μαθητές με εμφανείς αναπηρίες περιλαμβάνονται και αυτοί που εμφανίζουν τραυλισμό και οι οποίοι θυματοποιούνται σε ανάλογα ποσοστά (Langevin κ.α., 1998). Σύμφωνα μάλιστα με τους δύο παραπάνω ερευνητές η θυματοποίηση επικεντρώνεται κυρίως σε ονομαστικούς χαρακτηρισμούς, ενώ τα αγόρια θυματοποιούνται περισσότερο από τα κορίτσια. Και στις δύο έρευνες η μικρή ικανότητα σε κοινωνικές ικανότητες των μαθητών με δυσκολίες σε σχέση με μαθητές χωρίς δυσκολίες, αναγνωρίστηκε ως ο κύριος παράγοντας επηρεασμού του σχολικού εκφοβισμού. Στην περίπτωση των μαθητών που οι δυσκολίες δεν είναι εμφανείς, όπως οι μαθησιακές δυσκολίες, τα ποσοστά αυτά μειώνονται δραστικά με τους μαθητές με μη εμφανείς δυσκολίες να έχουν θυματοποιηθεί κατά τη διάρκεια διεξαγωγής της έρευνας του Dawkins σε ποσοστό 20%, ενώ αυτοί που θυματοποιούνται σε επαναλαμβανόμενη βάση περιορίζονται στο 12%. Ένας εξίσου σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει το σχολικό εκφοβισμό είναι η οξύτητα των συμπτωμάτων στους μαθητές με μαθησιακές και άλλες δυσκολίες. Εδώ οι έρευνες δείχνουν ότι οι μαθητές με μέτριες μαθησιακές δυσκολίες και με ήπιες φυσικές δυσκολίες, όπως η βαρηκοΐα, διατρέχουν κίνδυνο να πέσουν θύματα σχολικού εκφοβισμού κατά δύο ή/και τέσσερις φορές περισσότερο από ότι οι συμμαθητές τους που δεν αντιμετωπίζουν καμιά δυσκολία (Whitney κ.α., 1994). Παρομοίως, μαθητές με γλωσσικές (Knox & Conti-Ramsden; 2003) και ψυχιατρικές διαταραχές θυματοποιούνται κατά 20% περισσότερο από τους συμμαθητές τους που δεν εμφανίζουν καμιά διαταραχή, ενώ σε ποσοστό 30% περισσότερο

4 θυματοποιούνται οι μαθητές με συναισθηματικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς (Van Cleave & Davis; 2006). Επιπροσθέτως, στα ίδια επίπεδα κυμαίνονται τα ποσοστά που αφορούν τους μαθητές με σύνδρομο Asperger και αυτισμό (Little 2002).. Τα ερευνητικά δεμένα που αφορούν τη διάπραξη του σχολικού εκφοβισμού από μαθητές με μαθησιακές και άλλες δυσκολίες, είναι τελείως διαφορετικά από την παραπάνω εικόνα, γεγονός που οφείλεται από την κοινωνική φύση της πράξης του σχολικού εκφοβισμού η οποία επηρεάζεται από τη συμπεριφορά των συμμαθητών και μαθητικών ομάδων του σχολείου (Rose κ.α., 2009). Έτσι, οι μαθητές με σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες, όπως και οι μαθητές με συναισθηματικές διαταραχές και διαταραχές συμπεριφοράς διαπράττουν πράξεις σχολικού εκφοβισμού και βίας σε διπλάσιο ποσοστό από αυτό του γενικού ποσοστού στην Αμερική, το οποίο, όπως προαναφέραμε ανέρχεται σε 20% έως 30% (Van Cleave & Davis; 2006). Ωστόσο, οι μαθητές με ήπιες μαθησιακές δυσκολίες εμπλέκονται στη διάπραξη πράξεων σχολικής βίας σε πολύ μικρότερο ποσοστό από τους μαθητές με σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες και αυτό οφείλεται στη γνωστική ικανότητά τους να αναγνωρίζουν τις πράξεις σχολικού εκφοβισμού και να τις αποφεύγουν (Sheard κ.α.2001). Η κοινωνική βάση του σχολικού εκφοβισμού και τα χαρακτηριστικά των μαθητών με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες. Αν και όπως περιγράφτηκε, το πόσο εμφανής ή όχι και το πόσο βαρεία είναι η δυσκολία είναι σημαντικός προβλεπτικός παράγοντας για τη θυματοποίηση ή τη διάπραξη πράξεων σχολικού εκφοβισμού και βίας από τους μαθητές αυτούς, θα πρέπει να διερευνηθούν βαθύτερα τα χαρακτηριστικά των δυσκολιών που μπορούν να περικλείουν μεγαλύτερο ρίσκο για την ανάμειξη σε πράξεις σχολικού εκφοβισμού. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια έννοια πολύ περισσότερο βαθιά από μια απλή επιθετική συμπεριφορά που μπορεί και πρέπει να σταματήσει. Βασίζεται στην αμφίδρομη σχέση θύτη και θύματος και μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο μετά από τη βαθύτερη εξέταση των διατομικών σχέσεων μέσα στην τάξη, ανάμεσα στις οικογένειες, ανάμεσα στις ομάδες των συμμαθητών και στις κουλτούρες της κοινωνίας (Swearer Napolitano & Espelage, 2011). Εδώ θα πρέπει να επαναλάβουμε τη δυσκολία που έχουν οι μαθητές αυτοί να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες ανάλογες με την ηλικία τους και να κατανοήσουν την ποιότητα των σχέσεων που προαναφέρθηκαν. Σε μια προσπάθεια να εξηγηθεί ο συνεχώς αυξανόμενος όγκος της ανάμειξης των μαθητών με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες σε πράξεις σχολικού εκφοβισμού, έχουν διερευνηθεί διάφορες υποθέσεις βασισμένες στην έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων και στην κοινωνική βάση του φαινομένου αυτού. Οι μαθητές αυτοί, ως θύματα σχολικού εκφοβισμού, είναι γενικώς παθητικά άτομα επιδεικνύοντας καθυστερημένα αντανακλαστικά στις πράξεις αυτές, δεν μπορούν να αποκωδικοποιήσουν σωστά τη μη λεκτική επικοινωνία, ενώ συνήθως μεταφράζουν με λανθασμένο τρόπο τα στοιχεία μιας συμπεριφοράς ως επιθετικής ή μη. Η παθητικότητα και η λανθασμένη αποκωδικοποίηση της συμπεριφοράς δρα συνήθως αυξητικά στην επιθετικότητα των συμμαθητών τους (Sabornie 1994). Επιπρόσθετα αποτελέσματα της έλλειψης κοινωνικοποιημένων συμπεριφορών είναι η απουσία στενών φίλων, η απόρριψη από τις κοινωνικές ομάδες της τάξης και η εξάρτηση από την επιτήρηση των ενηλίκων (Nabuzoka & Smith, 1993). Αντίθετα με τα παραπάνω, όταν οι μαθητές με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες επιδεικνύουν τις ανάλογες με την ηλικία τους κοινωνικές δεξιότητες με θετικό αυτοεικόνα, ανεξαρτητοποίηση από τη βοήθεια ενηλίκων για την επίτευξη των στόχων του αναλυτικού προγράμματος και συμμετοχή στις δραστηριότητες της τάξης, τότε μειώνεται ο κίνδυνος να γίνουν στόχοι σχολικού εκφοβισμού (Flynt & Morton 2004). Στις περιπτώσεις που οι μαθητές με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες διαπράττουν πράξεις σχολικού εκφοβισμού οι έρευνες προτείνουν ότι η συμπεριφορά αυτή είναι μαθημένη και πιθανώς είναι μια αντίδραση σε μια παρατεταμένη προηγούμενη θυματοποιήση του σημερινού θύτη ή σε μια γενικευμένη απουσία κοινωνικών δεξιοτήτων του (Rose κ.α., 2010). Αυτή η απουσία κοινωνικών δεξιοτήτων οδηγεί σε δυσκολία στη διαχείριση του αυτοελέγχου, στην αδυναμία «διαβάσματος» των σημείων της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, στην παρερμηνεία των σημείων αυτών ή στην επιθετική συμπεριφορά εναντίων λάθος συμμαθητών τους (Sabornie 1994; Dodge κ.α., 2003). Επιπρόσθετα, κατά τη διάρκεια των μαθημάτων της φυσικής αγωγής και στο πλαίσιο της παρερμηνείας των σημείων της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, οι μαθητές με δυσκολίες εκλαμβάνουν συχνά το «σκληρό» παιχνίδι των συμμαθητών τους σαν επιθετική συμπεριφορά και αντιδρούν ανάλογα (Nabuzoka & Smith, 1999).

5 Αν η διάπραξη πράξεων σχολικού εκφοβισμού είναι αποτέλεσμα μακριών περιόδων θυματοποίησης των παιδιών με δυσκολίες πρέπει να γίνεται διαφοροποίηση ανάμεσα στην επιθετική συμπεριφορά που μπορεί να επιδείξουν τα παιδιά αυτά και στη συστηματική διάπραξη πράξεων σχολικού εκφοβισμού εκ μέρους των. Έτσι, σύμφωνα με τον Rose και συν. (2011) οι μαθητές με δυσκολίες οι οποίοι θυματοποιούνται τείνουν να δείχνουν επιθετική συμπεριφορά σε αντίθεση με τους χωρίς δυσκολίες θυματοποιημένους συμμαθητές τους οι οποίοι τείνουν να διαπράττουν πράξεις σχολικού εκφοβισμού. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια κοινωνική κατασκευή αναπτυξιακών προτύπων τα οποία τείνουν να διατηρούνται κατά τη διάρκεια της σχολικής ζωής. Οι μαθητές με δυσκολίες δεν μπορούν να κατασκευάσουν τα πρότυπα αυτά λόγω της απουσίας κοινωνικών δεξιοτήτων και γι αυτό τείνουν να δείχνουν απλή επιθετική συμπεριφορά. Πιο συγκεκριμένα, η επιθετική συμπεριφορά είναι μια σαφής και άμεση αντίδραση στη θυματοποίηση που αρμόζει στις μικρές ηλικίες, κυρίως πριν από την ηλικία των 6 ετών. Με την πάροδο του χρόνου οι μαθητές με χωρίς δυσκολίες αναπτύσσουν έμμεσους τρόπους αντίδρασης στη θυματοποίηση (π.χ. λεκτική και φραστική βία, κυβερνοβία κ.α.) ενώ οι συμμαθητές τους με δυσκολίες παραμένουν σε πρότυπα που αρμόζουν σε μικρότερες ηλικίες ακολουθώντας επιθετική συμπεριφορά (Björkqvist, 2001). Συμπέρασματα Η σχέση ανάμεσα στους μαθητές με δυσκολίες και τη συμμετοχή τους σε πράξεις σχολικού εκφοβισμού είναι ένα γεγονός ιδιαίτερα περίπλοκο. Οι κατηγορίες των αναπηριών στις οποίες εντάσσονται οι μαθητές με δυσκολίες είναι σίγουρα περισσότερες από τις οκτώ που υπάρχουν στις εκθέσεις των ΚΕΔΔΥ, γεγονός που εξηγεί την πολυπλοκότητα αυτής της σχέσης. Από την άλλη μεριά η κοινωνική φύση του σχολικού εκφοβισμού και οι ελάχιστες κοινωνικές ικανότητες των μαθητών με δυσκολίες είναι ουσιαστικής σημασίας χαρακτηριστικά της σχέσης αυτής και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά το σχεδιασμό οποιουδήποτε προγράμματος πρόληψης. Αν και η έρευνα που αφορά το σχολικό εκφοβισμό στον πληθυσμό των μαθητών με μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες είναι περιορισμένη στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, εντούτοις τα αποτελέσματα συνηγορούν στο ότι οι μαθητές αυτοί λαμβάνουν μέρος σε πράξεις σχολικού εκφοβισμού είτε ως θύματα είτε ως θύτες σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από ότι οι συμμαθητές τους που δεν έχουν δυσκολίες. Οι προβλεπτικοί παράγοντες του σχολικού εκφοβισμού ανάμεσα στους δύο μαθητικούς πληθυσμούς διαφέρουν σημαντικά. Ο τρόπος ένταξης του μαθητή με δυσκολίες στο εκπαιδευτικό σύστημα είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την αποτροπή του φαινομένου, όπως επίσης και το είδος της αναπηρίας και το εάν η αναπηρία είναι εμφανής ή όχι. Η περαιτέρω έρευνα σε αυτούς τους προβλεπτικούς παράγοντες είναι αποφασιστικής σημασίας για την καλύτερη διαχείριση και την αποτροπή καταστάσεων σχολικού εκφοβισμού από όλους τους εμπλεκόμενους (μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικούς κλπ). Η διεξοδικότερη έρευνα για τη σχέση ανάμεσα στις κατηγορίες των αναπηριών και της σχέσης τους με το σχολικό εκφοβισμό ίσως οδηγήσει στην αλλαγή των κατηγοριοποιήσεων που ήδη υπάρχουν και στην ενσωμάτωση εξειδικευμένων προγραμμάτων ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων στο εξατομικευμένο τους πρόγραμμα το οποίο προτείνεται από το ΚΕΔΔΥ. Στη μέχρι τώρα αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού κυριαρχεί η προσέγγιση να δίνονται γενικές κατευθύνσεις σε ένα σχολικό περιβάλλον όπου κυριαρχούν οι μαθητές που δεν αντιμετωπίζουν μαθησιακές ή/και άλλες δυσκολίες. Αποτέλεσμα αυτής της προσέγγισης είναι να αντιμετωπίζονται και οι δύο μαθητικοί πληθυσμοί με τον ίδιο περίπου τρόπο. Μια αποτελεσματική αντιμετώπιση θα έπρεπε να περιλαμβάνει προγράμματα για όλες τις υποκατηγορίες των μαθητών με δυσκολίες, ενώ θα πρέπει να υπάρχει στήριξη των μαθητών αυτών όχι μόνο σε ατομικό επίπεδο αλλά σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής τους συμμετοχής. Βιβλιογραφία 1.Arseneault L. & Walsh Ε. & Trzesniewski Κ. & Newcombe R. & Caspi A. & Moffitt T. (2006) Bullying Victimization Uniquely Contributes to Adjustment Problems in Young Children: A Nationally Representative Cohort Study. Pediatrics. Vol. 118 No. 1 July 1, 2006 pp Διαθέσιμο στο 2.Asher, S.R. & Coie, J.D. (1990). Peer rejection in childhood. Cambridge, Massachusetts: Cambridge University Press.

6 3.Björkqvist, K. (2001), Different Names, Same Issue. Social Development, 10: Γαλανάκη Ε. (2010). Σχολικός εκφοβισμός: Πόσο αποτελεσματικές είναι οι παρεμβάσεις; Πρακτικά του Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης (ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ.), 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω». Διαθέσιμο στο: 5.Dawkins, J.L. (1996). Bullying, physical disability and the pediatric patient. Developmental Medicine and Child Neurology, 38(7), Dodge, Κ. & Lansford, J. & Burks, V. & Bates, J.& Pettit, G. & Fontaine, R. & Price, J. (2003). Peer Rejection and Social Information-Processing Factors in the Development of Aggressive Behavior Problems in Children. Child Development, 74, Διαθέσιμο στο 7.Flynt, S. (2004). Bullying and children with disabilities. Journal of Instructional Psychology, 31(4), Flynt, S. W., & Morton, R. C. (2004). Bullying and children with disabilities. Journal of Instructional Psychology, 31, Διαθέσιμο στο: Psychology/ html 9.Kochenderfer, B. J., & Ladd, G. W. (1996). Peer victimization: Cause or consequence of school maladjustment? Child development, 67, Knox, E., & Conti-Ramsden, G. (2003). Bullying risks of 11-year-old children with specific language impairment (SLI): Does school placement matter? International Journal of Language & Communication Disorders, 38, Kumpulainen, K., Räsänen, E. and Puura, K. (2001), Psychiatric disorders and the use of mental health services among children involved in bullying. Aggressive Behavior, 27: Langevin, M., Bortnick, K., Hammer, T., & Wiebe, E. (1998). Teasing/bullying experienced by children who stutter: Toward development of a questionnaire. Contemporary Issues in Communication Science and Disorders, 25, Little, L. (2002). Middle-class mothers' perceptions of peer and sibling victimization among children with Asperger's Syndrome and nonverbal learning disorders. Issues in Comprehensive Pediatric Nursing, 25, Διαθέσιμο στο: 14.Martlew, M., & Hodson, J. (1991). Children with mild learning difficulties in an integrated and in a special school: Comparisons of behaviour, teasing and teachers attitudes. British Journal of Educational Psychology, 61, Mishna, F. (2003). Learning disabilities and bullying: Double jeopardy. Journal of Learning Disabilities, 36(4), Monchy M. & Pijl S. & Zandberg Τ (2004). Discrepancies in judging social inclusion and bullying of pupils with behaviour problems. European Journal of Special Needs Education. Vol. 19, No. 3, Nabuzoka, D. & Smith, P. K. (1993). Sociometric Status and Social Behaviour of Children with and without Learning Difficulties. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 34: Nabuzoka, D. and Smith, P. K. (1999), Distinguishing Serious and Playful Fighting by Children with Learning Disabilities and Nondisabled Children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 40: Nansel, T. R., Overpeck, M., Pilla, R. S., Ruan, W. J., Simons-Morton, B. & Scheidt, P. (2001). Bullying behavior among US youth. Journal of the American Medical Association, 285,

7 20.Olweus, D., & Limber, S. (1999). The Bullying Prevention Program. In D.S. Elliott (Series Ed.), Blueprints for violence prevention. Boulder: University of Colorado, Center for the Study and Prevention of Violence, Institute of Behavioral Science. 21.Olweus, D. (2009) Εκφοβισμός και βία στο σχολείο: Τι γνωρίζουμε και τι μπορούμε να κάνουμε. Εκδ. Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου, Αθήνα. 22.Rose Ch. & Espelage D. & Monda-Amaya L. (2009) Bullying and victimisation rates among students in general and special education: a comparative analysis. Educational Psychology. Vol. 29, No. 7, December 2009, Rose, C. & Espelage, D. & Aragon, S. & Elliott, J. (2011) Bullying and Victimization among Students in Special Education and General Education Curricula. Exceptionality Education International, Vol. 21, No. 3, pp Διαθέσιμο στο 24.Sabornie, E. J. (1994). Social-affective characteristics in early adolescents identified as learning disabled and non-disabled. Learning Disability Quarterly, 17, Sheard, C., Clegg, J., Standen, P., & Cromby, J. (2001). Bullying and people with severe 25. intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research, 45, Smith P. (2004) Bullying: Recent Developments. Child and Adolescent Mental Health. Volume 9, No. 3, 2004, pp Swearer Napolitano S. and Espelage D. (2011) "Expanding the Social-Ecological Framework of Bullying among Youth: Lessons Learned from the Past and Directions for the Future [Chapter 1]" (2011). Educational Psychology Papers and Publications. Διαθέσιμο στο 28.Τσιάντης Ι. (2010). Δραστηριότητες στην τάξη για την πρόληψη του εκφοβισμού και της βίας μεταξύ των μαθητών. Διαθέσιμο στο 29.Woods S. & Wolke D. (2004). Direct and relational bullying among primary school children and academic achievement. Journal of School Psychology 42 (2004) Χατζηχρήστου Χ. (2008). Εισαγωγή στη Σχολική Ψυχολογία. Εκδ. Ελληνικά Γράμματα. Αθήνα. 31. Whitney, I. & Smith, K & Thompson, D (1994) Bullying and children with special educational needs, (pp ) στο P.K. Smith and S. Sharp (eds.), School Bullying: Insights and Perspectives. London: Routledge. 32.Van Cleave, J. & Davis, Μ. (2006). Bullying and Peer Victimization Among Children With Special Health Care Needs. Pediatrics, Vol. 118, pp. e1212 -e1219.

Περιστατικά σχολικού εκφοβισμού σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες-πρόληψη και παρέμβαση

Περιστατικά σχολικού εκφοβισμού σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες-πρόληψη και παρέμβαση Περιστατικά σχολικού εκφοβισμού σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες-πρόληψη και παρέμβαση Ηλίας Γεραρής εκπαιδευτικός ΠΕ70 geraris@otenet.gr Περίληψη Ο σχολικός εκφοβισμός, ή αλλιώς θυματοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία

Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία 11 0 ΓΕΛ Πάτρας Σχ. Έτος 2015-16 Τμήμα Α 4 Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία 1.Kριτήρια επιλογή θέματος α) Παρουσιάζει διαχρονικό ενδιαφέρον. β) Για να ενημερωθούμε και να ενημερώσουμε τους συνανθρώπους

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Ορίζουν μια κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ. Δρ. Νικηφόρου Μηλίτσα Λέκτορας Ψυχολογίας UCLan Cyprus

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ. Δρ. Νικηφόρου Μηλίτσα Λέκτορας Ψυχολογίας UCLan Cyprus ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ Δρ. Νικηφόρου Μηλίτσα Λέκτορας Ψυχολογίας UCLan Cyprus mnikiforou@uclan.ac.uk ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Αναγνώριση εκφοβιστικής συμπεριφοράς (χαρακτηριστικά, ρόλοι,

Διαβάστε περισσότερα

Οι Γνώσεις των Παιδαγωγών Προσχολικής Εκπαίδευσης, Σχετικά με τα Χαρακτηριστικά του Αυτισμού, και η Σημασία Αυτών.

Οι Γνώσεις των Παιδαγωγών Προσχολικής Εκπαίδευσης, Σχετικά με τα Χαρακτηριστικά του Αυτισμού, και η Σημασία Αυτών. Οι Γνώσεις των Παιδαγωγών Προσχολικής Εκπαίδευσης, Σχετικά με τα Χαρακτηριστικά του Αυτισμού, και η Σημασία Αυτών. Όνομα Φοιτήτριας: Βεκύρη Σοφία Επιβλέπουσα: Γιόκα Μαράνια BA (HONS) Early Childhood Studies

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας

Αναπτυξιακή Προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Αναπτυξιακή Προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Η ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΗ Δρ Αννα Κ. Τουλουμάκου Μεταδιδακτορική Υπότροφος (ΙΚΥ), ΠΤΔΕ, Πανεπιστήμιο Αθηνών Επ. Συνεργάτης, Κέντρο SKOPE, Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς: Πώς Μετατρέπουμε τα Σχολεία μας σε Ασφαλή, Θετικά και Προβλέψιμα Περιβάλλοντα;

Σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς: Πώς Μετατρέπουμε τα Σχολεία μας σε Ασφαλή, Θετικά και Προβλέψιμα Περιβάλλοντα; 12/12/17 Σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς: Πώς Μετατρέπουμε τα Σχολεία μας σε Ασφαλή, Θετικά και Προβλέψιμα Περιβάλλοντα; Λευκή Κουρέα, PhD Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Ευχαριστίες Εκπαιδευτικοί και μαθητές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΈΡΟΣ I ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Μορφές, Μοντέλα, Ατομικοί, Ψυχοκοινωνικοί, Σχολικοί, Οικογενειακοί παράγοντες

ΜΈΡΟΣ I ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Μορφές, Μοντέλα, Ατομικοί, Ψυχοκοινωνικοί, Σχολικοί, Οικογενειακοί παράγοντες ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΌΛΟΓΟΣ... 15 ΕΙΣΑΓΩΓΉ Βασικές παραδοχές, δεδομένα και προβληματισμοί σε σχέση με τις συμπεριφορικές και συναισθηματικές δυσκολίες/διαταραχές στην παιδική ηλικία... 17 Παιδιά με διάφορες μορφές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ ( ή επειδή κρίνονται εκ του αποτελέσματος!)

ΕΙΔΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ ( ή επειδή κρίνονται εκ του αποτελέσματος!) ΕΙΔΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ ( ή επειδή κρίνονται εκ του αποτελέσματος!) Αντιπαραγωγική σύγκρουση Παραγωγική σύγκρουση έξοδος Αντιπαραγωγική σύγκρουση Αναπτύσσει φαινόμενα βίας / ένταση Μπορεί να οδηγήσει στη διάλυση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Κων/νος Καλέμης, Άννα Κωσταρέλου, Μαρία Αγγελική Καλέμη Εισαγωγή H σύγχρονη τάση που επικρατεί

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός εκφοβισμός ή θυματοποίηση Σκοταράς Νικόλαος Σχ. Σύμβουλος ΠΕ12, Β Αθήνας.

Σχολικός εκφοβισμός ή θυματοποίηση Σκοταράς Νικόλαος Σχ. Σύμβουλος ΠΕ12, Β Αθήνας. Σχολικός εκφοβισμός ή θυματοποίηση Σκοταράς Νικόλαος Σχ. Σύμβουλος ΠΕ12, Β Αθήνας. 1. Γενικά Τα τελευταία περίπου δεκαπέντε χρόνια, έχουν αρχίσει στην Ελλάδα να εμφανίζονται έρευνες σχετικές με τη βία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Οι απόψεις των εκπαιδευτικών των Τ.Ε. των Δημοτικών σχολείων για το εξειδικευμένο πρόγραμμα των μαθητών με νοητική ανεπάρκεια

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Οι απόψεις των εκπαιδευτικών των Τ.Ε. των Δημοτικών σχολείων για το εξειδικευμένο πρόγραμμα των μαθητών με νοητική ανεπάρκεια ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Οι απόψεις των εκπαιδευτικών των Τ.Ε. των Δημοτικών σχολείων για το εξειδικευμένο πρόγραμμα των μαθητών με νοητική ανεπάρκεια Ερευνητική προσέγγιση ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Στην παρούσα εργασία

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονικός εκφοβισμός: στα δίχτυα του διαδικτύου Ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα αντιμετώπισης του ηλεκτρονικού εκφοβισμού

Ηλεκτρονικός εκφοβισμός: στα δίχτυα του διαδικτύου Ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα αντιμετώπισης του ηλεκτρονικού εκφοβισμού Ηλεκτρονικός εκφοβισμός: στα δίχτυα του διαδικτύου Ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα αντιμετώπισης του ηλεκτρονικού εκφοβισμού Χ. Αθανασιάδου, επίκουρος καθηγήτρια Τμήμα Ψυχολογίας Αριστοτέλειο Παν/μιο Θεσ/νίκης

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία:

Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία: Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία: Επιπτώσεις στη συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία με μετανάστες και τις οικογένειές τους Βασίλης Παυλόπουλος Τομέας Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών vpavlop@psych.uoa.gr http://www.psych.uoa.gr/~vpavlop

Διαβάστε περισσότερα

Το Κοινωνικό Πλαίσιο του Εκφοβισμού Αναστασία Ψάλτη

Το Κοινωνικό Πλαίσιο του Εκφοβισμού Αναστασία Ψάλτη Το Κοινωνικό Πλαίσιο του Εκφοβισμού Αναστασία Ψάλτη Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Βρεφονηπιοκομίας Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης Μύθοι & Αλήθειες Ο εκφοβισμός είναι απλά ένα

Διαβάστε περισσότερα

Βασικοί στόχοι της έρευνας

Βασικοί στόχοι της έρευνας Λέκκα Έλενα, MSc Βασικοί στόχοι της έρευνας Οι περισσότερες έρευνες στον τομέα των φιλοδοξιών εστιάζουν στις ακαδημαϊκές και επαγγελματικές φιλοδοξίες στην εφηβική ηλικία και στο πώς αυτές επηρεάζουν τις

Διαβάστε περισσότερα

Εισηγητές: Λιάπη Αγγελική Μωυσής Δαυίδ Φρανσές Έστερ

Εισηγητές: Λιάπη Αγγελική Μωυσής Δαυίδ Φρανσές Έστερ Εισηγητές: Λιάπη Αγγελική Μωυσής Δαυίδ Φρανσές Έστερ ΟΡΙΣΜΟΣ «Ένας μαθητής εκφοβίζεται ή θυματοποιείται όταν υποβάλλεται κατ επανάληψη και κατ εξακολούθηση σε αρνητικές ενέργειες από έναν ή περισσότερους

Διαβάστε περισσότερα

Εμπειρίες από υπηρεσίες ψυχικής ενδυνάμωσης για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Π. Παναγοπούλου, MD, MPH, PhD Παιδίατρος

Εμπειρίες από υπηρεσίες ψυχικής ενδυνάμωσης για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Π. Παναγοπούλου, MD, MPH, PhD Παιδίατρος Εμπειρίες από υπηρεσίες ψυχικής ενδυνάμωσης για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο Π. Παναγοπούλου, MD, MPH, PhD Παιδίατρος ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ψυχική υγεία είναι μια κατάσταση συναισθηματικής,

Διαβάστε περισσότερα

«Ανάπτυξη προγραμμάτων μετάβασης για μαθητές με εεα ή /και αναπηρία: Βασικές αρχές και προτάσεις»

«Ανάπτυξη προγραμμάτων μετάβασης για μαθητές με εεα ή /και αναπηρία: Βασικές αρχές και προτάσεις» «Ανάπτυξη προγραμμάτων μετάβασης για μαθητές με εεα ή /και αναπηρία: Βασικές αρχές και προτάσεις» Κυρατσώ Τσιόπα Σχολική Σύμβουλος 11 ης Περιφέρειας ΕΑΕ Aναγκαιότητα Η μετάβαση των μαθητών σε ένα νέο περιβάλλον

Διαβάστε περισσότερα

Ορίζεται μια κατάσταση κατά την οποία χωρίς λόγο και για μεγάλο διάστημα ασκείται: Εσκεμμένη Απρόκλητη Συστηματική Επαναλαμβανόμενη βία Επιθετική

Ορίζεται μια κατάσταση κατά την οποία χωρίς λόγο και για μεγάλο διάστημα ασκείται: Εσκεμμένη Απρόκλητη Συστηματική Επαναλαμβανόμενη βία Επιθετική Ορίζεται μια κατάσταση κατά την οποία χωρίς λόγο και για μεγάλο διάστημα ασκείται: Εσκεμμένη Απρόκλητη Συστηματική Επαναλαμβανόμενη βία Επιθετική συμπεριφορά Πρόκειται για τη βία που εκδηλώνεται χρησιμοποιώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ. Χ. Ασημόπουλος, Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ. Χ. Ασημόπουλος, Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Χ. Ασημόπουλος, Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. To διακρατικό πρόγραμμα Δάφνη ΙΙ ΙΙΙ (2006-2010) Mε στόχο την αντιμετώπιση

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ. Επιμορφωτικό Πρόγραμμα. Ακαδημαϊκά Υπεύθυνος/η. Υπεύθυνος/η Επικοινωνίας

Α. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ. Επιμορφωτικό Πρόγραμμα. Ακαδημαϊκά Υπεύθυνος/η. Υπεύθυνος/η Επικοινωνίας Α. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Επιμορφωτικό Πρόγραμμα Σχολική Ψυχολογία Title School Psychology Έναρξη - Λήξη 2 Σεπτεμβρίου 2019 έως 2 Απριλίου 2020 (Μήνας/Έτος) Διάρκεια σε Μήνες 7 μήνες Ώρες 420 Επιμόρφωσης Ονοματεπώνυμο

Διαβάστε περισσότερα

Προβλήματα επιθετικότητας και θυματοποίησης σε σχέση. με πλευρές της κοινωνικής αυτοαποτελεσματικότητας. μαθητών του Δημοτικού σχολείου

Προβλήματα επιθετικότητας και θυματοποίησης σε σχέση. με πλευρές της κοινωνικής αυτοαποτελεσματικότητας. μαθητών του Δημοτικού σχολείου Προβλήματα επιθετικότητας και θυματοποίησης σε σχέση με πλευρές της κοινωνικής αυτοαποτελεσματικότητας μαθητών του Δημοτικού σχολείου Της Ελένης Ανδρέου & της Βασιλικής Αλεξίου Εισαγωγή Τα αποτελέσματα

Διαβάστε περισσότερα

Καραλέξη Μαρία, Θωμόπουλος Θωμάς, Πετρίδου Ελένη Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, ΕΚΠΑ

Καραλέξη Μαρία, Θωμόπουλος Θωμάς, Πετρίδου Ελένη Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, ΕΚΠΑ Καραλέξη Μαρία, Θωμόπουλος Θωμάς, Πετρίδου Ελένη Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, ΕΚΠΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια

Διαβάστε περισσότερα

Η Παροχή Ψυχολογικών Υπηρεσιών στη Σχολική Κοινότητα: ο Ρόλος του Σχολικού Ψυχολόγου στη Σύγχρονη Εκπαίδευση. Παντερή Ι. Μαρία Ψυχολόγος ΠΕ23, c.

Η Παροχή Ψυχολογικών Υπηρεσιών στη Σχολική Κοινότητα: ο Ρόλος του Σχολικού Ψυχολόγου στη Σύγχρονη Εκπαίδευση. Παντερή Ι. Μαρία Ψυχολόγος ΠΕ23, c. Η Παροχή Ψυχολογικών Υπηρεσιών στη Σχολική Κοινότητα: ο Ρόλος του Σχολικού Ψυχολόγου στη Σύγχρονη Εκπαίδευση Παντερή Ι. Μαρία Ψυχολόγος ΠΕ23, c.phd Παροχή Ψυχολογικών Υπηρεσιών στη Σχολική Κοινότητα Οι

Διαβάστε περισσότερα

2/3/2013. ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ: Η αναγκαιότητα της διαπολιτισμικής παρέμβασης. Τι είναι η σχολική βία; Πώς ορίζεται ο εκφοβισμός;

2/3/2013. ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ: Η αναγκαιότητα της διαπολιτισμικής παρέμβασης. Τι είναι η σχολική βία; Πώς ορίζεται ο εκφοβισμός; ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ: Η αναγκαιότητα της διαπολιτισμικής παρέμβασης Αποσαφήνιση εννοιών (Διάσκεψη της Ουτρέχτης-Ολλανδία, 1997): -σχολική βία -σχολική επιθετικότητα -σχολικός εκφοβισμός

Διαβάστε περισσότερα

Ε.202-2: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Ε.202-2: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ: Ε.202-2 ΕΝΤΥΠΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΝΤΥΠΟ: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΚΔΟΤΗΣ: ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥ Ε.202-2: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ A ΜΕΡΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Υ ΕΞΑΜΗΝΟ: Γ ΜΑΘΗΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός εκφοβισμός(bullying). Η περίπτωση της ΔΔΕ Α Αθήνας

Σχολικός εκφοβισμός(bullying). Η περίπτωση της ΔΔΕ Α Αθήνας Σχολικός εκφοβισμός(bullying). Η περίπτωση της ΔΔΕ Α Αθήνας Χιόνη Μαρία, MSc Προαγωγής & Αγωγής Υγείας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας Δ. Δ. Ε. Α Αθήνας Αθήνα, 25/11/2014 Χαρακτηριστικά σχολικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠEPIEXOMENA. Συγγραφείς του τόμου... 13 Πρόλογος... 15 Eισαγωγή... 19 ΤΟ ΓΝΩΣΙΑΚΟ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΠEPIEXOMENA. Συγγραφείς του τόμου... 13 Πρόλογος... 15 Eισαγωγή... 19 ΤΟ ΓΝΩΣΙΑΚΟ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠEPIEXOMENA Συγγραφείς του τόμου... 13 Πρόλογος... 15 Eισαγωγή... 19 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΤΟ ΓΝΩΣΙΑΚΟ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΝΩΣΙΑΚΟΥ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ... 27 M. Zαφειροπούλου Eισαγωγή...

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικες πληροφοριες Πέτρος Γαλάνης Δρ. ΕΚΠΑ, Δάσκαλος Ε.Α. (ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Δ Αθήνας) Τι είναι η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ); Ο όρος «Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος» (ΔΑΦ)

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Εξειδίκευσης στην Ειδική Αγωγή

Πρόγραμμα Εξειδίκευσης στην Ειδική Αγωγή ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΨΥΧΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Χαρ. Τρικούπη 24, Αθήνα Τηλ: 210 3626445 www.kemepse.com e-mail: special.education.program.2013@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

θέραπειν Αγίας Σοφίας 3, Ν. Ψυχικό, Τ ,

θέραπειν  Αγίας Σοφίας 3, Ν. Ψυχικό, Τ , θέραπειν Κέντρο Συµβουλευτικών Υπηρεσιών Ψυχικού Το κέντρο συμβουλευτικών υπηρεσιών θέραπειν αποτελεί ένα σύγχρονο κέντρο ειδικών θεραπειών, πρόληψης, διάγνωσης και αποκατάστασης. Στελεχώνεται από εξειδικευμένους

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος μαθήματος: Παιδιά με ειδικές ανάγκες: Διδασκαλία και μάθηση

Τίτλος μαθήματος: Παιδιά με ειδικές ανάγκες: Διδασκαλία και μάθηση Τίτλος μαθήματος: Παιδιά με ειδικές ανάγκες: Διδασκαλία και μάθηση Κωδικός Μαθήματος: ΠΔ1380 Διδάσκων: Βασίλης Στρογγυλός, vstroggilos@uth.gr Είδος Μαθήματος: Επιλογής Εξάμηνο: 7 ο Μονάδες ECTS: 5 Διαδικτυακός

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός εκφοβισµός/θυµατοποίηση ένα κοινωνικό, εκπαιδευτικό πρόβληµα

Σχολικός εκφοβισµός/θυµατοποίηση ένα κοινωνικό, εκπαιδευτικό πρόβληµα 1 Σχολικός εκφοβισµός/θυµατοποίηση ένα κοινωνικό, εκπαιδευτικό πρόβληµα (περίληψη εισήγησης ) Χρίστος Πατσάλης 1, Βία Σχολικός εκφοβισµός, Εννοιολογική οριοθέτηση Η βία ως «εµπρόθετη χρήση φυσικής δύναµης

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιο-γνωστικές παράμετροι της σχολικής ζωής

Κοινωνιο-γνωστικές παράμετροι της σχολικής ζωής Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ Η Πράξη "Εκπαίδευση Αλλοδαπών & Παλιννοστούντων Μαθητών" υλοποιείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Εκπαίδευση και Διά Βίου

Διαβάστε περισσότερα

Μετρήσεις και αξιολόγηση στο σχολείο. Πείραµα 12 ο. Αρχική αξιολόγηση της κινητικής αδεξιότητας

Μετρήσεις και αξιολόγηση στο σχολείο. Πείραµα 12 ο. Αρχική αξιολόγηση της κινητικής αδεξιότητας Μετρήσεις και αξιολόγηση στο σχολείο Πείραµα 12 ο Αρχική αξιολόγηση της κινητικής αδεξιότητας 2 Εισαγωγή Τα παιδιά µε κινητική αδεξιότητα (ή µε αναπτυξιακή διαταραχή της συναρµογής) είναι αυτά χωρίς (εµφανή)

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. Στυλιανή Στρούβαλη

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. Στυλιανή Στρούβαλη ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Στυλιανή Στρούβαλη e-mail: stellastrouv@primedu.uoa.gr ΣΠΟΥΔΕΣ 2014-σήμερα Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Ειδική Αγωγή Λογοθεραπεία-Συμβουλευτική, κατεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

Εκφοβισμός και Bία στο σχολείο (school bullying) Θυματοποίηση (victimization)

Εκφοβισμός και Bία στο σχολείο (school bullying) Θυματοποίηση (victimization) Εκφοβισμός και Bία στο σχολείο (school bullying) Θυματοποίηση (victimization) Τι είναι σχολικός εκφοβισμός; Η κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία

Διαβάστε περισσότερα

Αποσπάσµατα από την οµιλία στο ηµοτικό Σχολείο Γουβών, 15 Νοεµβρίου 2014, µε τίτλο: ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Αποσπάσµατα από την οµιλία στο ηµοτικό Σχολείο Γουβών, 15 Νοεµβρίου 2014, µε τίτλο: ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Αποσπάσµατα από την οµιλία στο ηµοτικό Σχολείο Γουβών, 15 Νοεµβρίου 2014, µε τίτλο: ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Οι όροι «εκφοβισµός» (bullying) και «θυµατοποίηση» (victimization)

Διαβάστε περισσότερα

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΠΑ77/ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΓΙΕΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΠΑ77/ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΓΙΕΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΠΑ77/ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΓΙΕΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Πρόγραμμα Σπουδών ΕΠΑ Επιστήμες της Αγωγής Θεματική Ενότητα ΕΠΑ77

Διαβάστε περισσότερα

Αντιλήψεις-Στάσεις των μαθητών του γυμνασίου και των Λ.Τ. τάξεων σχετικά με την σχολική ζωή

Αντιλήψεις-Στάσεις των μαθητών του γυμνασίου και των Λ.Τ. τάξεων σχετικά με την σχολική ζωή Αντιλήψεις-Στάσεις των μαθητών του γυμνασίου και των Λ.Τ. τάξεων σχετικά με την σχολική ζωή 2016-2017 Βαβαρούτα Κατερίνα Σπυρόπουλος Βασίλης Ψηλοπαναγιώτη Άννα Ψυχομάνη Γεωργία Ριόλος 2016-17 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός εκφοβισμός (bullying)

Σχολικός εκφοβισμός (bullying) Σχολικός εκφοβισμός (bullying) Είδη εκφοβισμού ΣΩΜΑΤΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΛΕΚΤΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΣΩΜΑΤΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σωματικός τραυματισμός Κλοπή προσωπικών αντικειμένων

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων που αφορούν το σύνολο του Σχολείου

Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων που αφορούν το σύνολο του Σχολείου Ένταξη περιθωριοποιημένων παιδιών στη σχολική κοινότητα με προγράμματα που υλοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων που αφορούν το σύνολο του Σχολείου Συνολική διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Βιώματα μοναξιάς των παιδιών με νοητική καθυστέρηση στο σχολικό περιβάλλον. Παπουτσάκη Καλλιόπη Δρ. Σχολική Σύμβουλος Π.Ε.70 kpapouts@primedu.uoa.

Βιώματα μοναξιάς των παιδιών με νοητική καθυστέρηση στο σχολικό περιβάλλον. Παπουτσάκη Καλλιόπη Δρ. Σχολική Σύμβουλος Π.Ε.70 kpapouts@primedu.uoa. Βιώματα μοναξιάς των παιδιών με νοητική καθυστέρηση στο σχολικό περιβάλλον Παπουτσάκη Καλλιόπη Δρ. Σχολική Σύμβουλος Π.Ε.70 kpapouts@primedu.uoa.gr Περίληψη Σκοπός αυτής της μελέτης είναι η διερεύνηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Σμαραγδή Παπαζήση Α.Μ.: 1012042 O σχολικός εκφοβισμός σε παιδιά με ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες στο γενικό και ειδικό σχολείο (Πτυχιακή εργασία)

Διαβάστε περισσότερα

Μαθησιακές Δυσκολίες. Τίτλος: Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) Αγγελική Μουζάκη. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης

Μαθησιακές Δυσκολίες. Τίτλος: Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) Αγγελική Μουζάκη. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Μαθησιακές Δυσκολίες Τίτλος: Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) Αγγελική Μουζάκη Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Διαταραχή Ελλειμματικής

Διαβάστε περισσότερα

Εξελικτική Ψυχολογία

Εξελικτική Ψυχολογία Εξελικτική Ψυχολογία Ενότητα 8: Αναπτυξιακά χαρακτηριστικά της σχολικής ηλικίας IΙ Ασημίνα Ράλλη Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Σχολική Ηλικία Η ψυχοκοινωνική ανάπτυξη κατά

Διαβάστε περισσότερα

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι δυσκολίες μάθησης των παιδιών συνεχίζουν να απασχολούν όλους όσοι ασχολούνται με την ανάπτυξη των παιδιών και με την εκπαίδευση. Τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, μέσα στην τάξη τους, βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ

Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ Αγγελική Γενά agena@ppp.uoa.gr ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΕΝΤΑΞΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Α. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Επίσταση Προσοχής Ομαδική & όχι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΞΗ: «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» των Αξόνων

ΠΡΑΞΗ: «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» των Αξόνων ΠΡΑΞΗ: «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» των Αξόνων Προτεραιότητας 1,2 & 3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος«Εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

Ενδοσχολική βία (bullying)

Ενδοσχολική βία (bullying) Ενδοσχολική βία (bullying) Τι είναι σχολικός εκφοβισμός Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που αυτό που τον ξεχωρίζει από το πείραγμα και τον τσακωμό, είναι η ένταση του, η διάρκεια του,

Διαβάστε περισσότερα

Εννοιολόγηση της αναπηρίας. Κατηγορίες ατόμων που ανήκουν στα άτομα με αναπηρία.

Εννοιολόγηση της αναπηρίας. Κατηγορίες ατόμων που ανήκουν στα άτομα με αναπηρία. Εννοιολόγηση της αναπηρίας. Κατηγορίες ατόμων που ανήκουν στα άτομα με αναπηρία. Ανάμεσα στους πολλούς ορισμούς της αναπηρίας διακρίνονται αυτοί που δίνουν έμφαση -στο φυσικό μειονέκτημα τουατόμουωςβιολογικού

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ THΣ ΕΝΤΑΞΗΣ. Χρύσω Στυλιανού

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ THΣ ΕΝΤΑΞΗΣ. Χρύσω Στυλιανού ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ THΣ ΕΝΤΑΞΗΣ Παρουσίαση Χρύσω Στυλιανού Τέως Διευθύντρια Σχολής Κωφών ΕΝΤΑΞΗ: Συνεκπαίδευση με Ακούοντα Παιδιά Η.Β. OΡΟΛΟΓΙΑ: Η.Π.Α. Σ.Χ. Ενσωμάτωση Integration Ένταξη Μainstreaming Inclusion

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ

ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Γρεβενά, 04-07-2013 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Αρ. Πρωτ.: 276 ------------ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Ταχ.Δ/νση: Γ. Μπούσιου

Διαβάστε περισσότερα

«Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά»

«Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά» «Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά» Θεοδώρα Πάσχου α.μ 12181 Τμήμα Λογοθεραπείας-Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ Εισαγωγικές επισημάνσεις 1) η εκδήλωση διαταραχών στην κατάκτηση μαθησιακών δεξιοτήτων προκαλεί

Διαβάστε περισσότερα

Εκµάθηση προµαθηµατικών εννοιών για ΑµεΑ στο φάσµα του Αυτισµού µε το λογισµικό LT125-ThinkingMind

Εκµάθηση προµαθηµατικών εννοιών για ΑµεΑ στο φάσµα του Αυτισµού µε το λογισµικό LT125-ThinkingMind Εκµάθηση προµαθηµατικών εννοιών για ΑµεΑ στο φάσµα του Αυτισµού µε το λογισµικό LT125-ThinkingMind Λαδιάς Αναστάσιος, Σχολικός Σύµβουλος Πληροφορικής Β Αθήνας Μπέλλου Ιωάννα, Σχολικός Σύµβουλος Πληροφορικής

Διαβάστε περισσότερα

Παναής Κασσιανός, δάσκαλος Διευθυντής του 10ου Ειδικού Δ.Σ. Αθηνών (Μαρασλείου)

Παναής Κασσιανός, δάσκαλος Διευθυντής του 10ου Ειδικού Δ.Σ. Αθηνών (Μαρασλείου) Παναής Κασσιανός, δάσκαλος Διευθυντής του 10ου Ειδικού Δ.Σ. Αθηνών (Μαρασλείου) Ομιλία-συζήτηση με βασικό άξονα προσέγγισης το Φάσμα του Αυτισμού και με αφορμή το βιβλίο της Εύας Βακιρτζή «Το Αυγό» στο

Διαβάστε περισσότερα

αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Σύμβολο της μεθόδου "Κείμενο για Όλους" Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Τμήμα Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Μάρτιος 2009 Ποια είναι τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Ο Νόμος

Διαβάστε περισσότερα

επιστημονική ημερίδα: εγκαταστάσεις New York College 9 Μαΐου 2009 - ΑΘΗΝΑ

επιστημονική ημερίδα: εγκαταστάσεις New York College 9 Μαΐου 2009 - ΑΘΗΝΑ επιστημονική ημερίδα: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ εγκαταστάσεις New York College 9 Μαΐου 2009 - ΑΘΗΝΑ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΗΜΕΡΙΔΑΣ Επιστημονική Επιμέλεια: Δρ Εμμανουηλίδου

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: διάγνωση & αντιμετώπιση

ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: διάγνωση & αντιμετώπιση ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: διάγνωση & αντιμετώπιση Εννοιολογικός προσδιορισμός Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO), η αντικοινωνική διαταραχή διαγιγνώσκεται σε παιδιά και εφήβους,

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Μαρία Γραβάνη «Νέες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση ενηλίκων», Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Σάββατο, 20 Μαΐου 2017

Δρ. Μαρία Γραβάνη «Νέες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση ενηλίκων», Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Σάββατο, 20 Μαΐου 2017 Δρ. Μαρία Γραβάνη «Νέες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση ενηλίκων», Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Σάββατο, 20 Μαΐου 2017 1 Επισκόπηση της Παρουσίασης Βασικά βήματα οργάνωσης και σχεδιασμού διδακτικής ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑ : ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΝΕΓΑΤΟΥ Δ/ΝΣΗ: Θεμιστοκλέους 68 Αιγάλεω Αθήνα ΤΗΛ : ΗΜ. ΓΕΝ/ΣΗΣ: 19/09/1985

ΟΝΟΜΑ : ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΝΕΓΑΤΟΥ Δ/ΝΣΗ: Θεμιστοκλέους 68 Αιγάλεω Αθήνα ΤΗΛ : ΗΜ. ΓΕΝ/ΣΗΣ: 19/09/1985 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΟΝΟΜΑ : ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΝΕΓΑΤΟΥ Δ/ΝΣΗ: Θεμιστοκλέους 68 Αιγάλεω 12243 Αθήνα ΤΗΛ : 6984953296 E-MAIL : i.menegatou@yahoo.gr ΗΜ. ΓΕΝ/ΣΗΣ: 19/09/1985 ΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

Ειδική Αγωγή αναπόσπαστο τµήµα ολόκληρης της Εκπαίδευσης. µάθηση Απορρίπτοντας στερεότυπες αντιλήψεις και κατηγοριοποιήσεις

Ειδική Αγωγή αναπόσπαστο τµήµα ολόκληρης της Εκπαίδευσης. µάθηση Απορρίπτοντας στερεότυπες αντιλήψεις και κατηγοριοποιήσεις Σύγχρονες αντιλήψεις στο χώρο της παιδαγωγικής Επιστήµης θεωρούν την Ειδική Αγωγή αναπόσπαστο τµήµα ολόκληρης της Εκπαίδευσης Σε µια κοινωνία ίσων ευκαιριών όλοι έχουν δικαίωµα στην εκπαίδευση και τη µάθηση

Διαβάστε περισσότερα

λεκτικός, σωματικός, ψυχολογικός, διαδικτυακός, κ.α.). ! Ο Olweus (1993: 9) ορίζει ως εκφοβισμό «την κατάσταση κατά την

λεκτικός, σωματικός, ψυχολογικός, διαδικτυακός, κ.α.). ! Ο Olweus (1993: 9) ορίζει ως εκφοβισμό «την κατάσταση κατά την ! Ο Olweus (1993: 9) ορίζει ως εκφοβισμό «την κατάσταση κατά την οποία ο μαθητής εκτίθεται επανειλημμένα και για κάποιο χρονικό διάστημα σε αρνητικές πράξεις άλλου ή άλλων μαθητών, οι οποίες εκδηλώνονται

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας Εγκεκριμένων Πτυχιακών Εργασιών

Πίνακας Εγκεκριμένων Πτυχιακών Εργασιών ΕΝ42.10-1Β Έκδοση 2 η / 05-11-2016 Πίνακας Εγκεκριμένων Πτυχιακών Εργασιών ΣΧΟΛΗ: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Α/Α Φοιτητές (Ονοματεπώνυμο, Α.Μ.) Επιβλέπων

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα πτυχιακής Μαθησιακές δυσκολίες και Κακοποίηση παιδιών

Θέμα πτυχιακής Μαθησιακές δυσκολίες και Κακοποίηση παιδιών Θέμα πτυχιακής Μαθησιακές δυσκολίες και Κακοποίηση παιδιών Ορισμός μαθησιακών διαταραχών Η αδυναμία των μαθητών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις ενός κανονικού σχολείου. Τα μαθησιακά προβλήματα ΔΕΝ οφείλονται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ: Η αναγκαιότητα της διαπολιτισµικής παρέµβασης

ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ: Η αναγκαιότητα της διαπολιτισµικής παρέµβασης ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ: Η αναγκαιότητα της διαπολιτισµικής παρέµβασης 1 Αποσαφήνιση εννοιών (Διάσκεψη της Ουτρέχτης-Ολλανδία, 1997): -σχολική βία -σχολική επιθετικότητα -σχολικός εκφοβισµός

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Γ. ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) Ημ/νίες Διεξαγωγής: 16-17/11, 30/11, 01/12, 07 08/12, 2013, 11-12/01, 25-26/01, 01-02/02, 15-16/02,

Διαβάστε περισσότερα

«Το Χαμόγελο του Παιδιού» Εθελοντικός Οργανισμός για τα Παιδιά

«Το Χαμόγελο του Παιδιού» Εθελοντικός Οργανισμός για τα Παιδιά «Το Χαμόγελο του Παιδιού» Εθελοντικός Οργανισμός για τα Παιδιά Ο Ανδρέας Δράσεις για τα παιδιά και την οικογένεια ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ KAI ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σχολική Βία, εκφοβισμός και πείραγμα Πείραγμα Σχολική Βία

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Προβληματικής συμπεριφοράς στο σχολείο και την οικογένεια

Διαχείριση Προβληματικής συμπεριφοράς στο σχολείο και την οικογένεια Πρόγραμμα Eξ Aποστάσεως Eκπαίδευσης (E learning) Διαχείριση Προβληματικής συμπεριφοράς στο σχολείο και την οικογένεια Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΝΤΑΞΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΝΤΑΞΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Πρόλογος Η μάθηση είναι μια διαδικασία ζωής που πραγματοποιείται μέσα από αλληλεπιδράσεις του ατόμου κατά τη διάρκεια των καθημερινών συμβάντων.στο σημερινό Γενικό Σχολείο φοιτούν και μαθητές που δυσκολεύονται

Διαβάστε περισσότερα

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό.

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό. Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια 1 Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο Δρ. Αργύριος Θ. Αργυρίου Διευθυντής Εκπαίδευσης Περιφερειακής ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΙΚΤΥΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ ΤΗΣ Ε. Ψ. Υ. Π. Ε. Ι. Τσιάντης,2012

ΤΟ ΙΚΤΥΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ ΤΗΣ Ε. Ψ. Υ. Π. Ε. Ι. Τσιάντης,2012 30Νοεµβρίου 2012 Ανοιχτό Λαϊκό Πανεπιστήµιο Χανίων Α κύκλος σπουδών Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.) Τίτλος οµιλίας: «Εκφοβισµός και Βία στο σχολείο» Ι. Τσιάντης,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΙΚΑ (2 Years, Diploma)

ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΙΚΑ (2 Years, Diploma) ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΙΚΑ (2 Years, Diploma) ΤΙΤΛΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΟΥ ΑΠΟΝΕΜΕΤΑΙ: «Βρεφονηπιοκομικά» ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: 2 Ακαδημαϊκά Έτη ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: Ελληνικά Ο ΚΛΑΔΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΜΕΝΟΣ ΑΠΟ

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 6η Διαταραχές Συμπεριφοράς

Διάλεξη 6η Διαταραχές Συμπεριφοράς ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Διάλεξη 6η Διαταραχές Συμπεριφοράς Κοκαρίδας Δημήτριος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα Διαταραχές Συμπεριφοράς Ο όρος σημαίνει

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός εκφοβισμός και μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

Σχολικός εκφοβισμός και μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Σχολικός εκφοβισμός και μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Μαρία Παγούνη, Εκπαιδευτικός-Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Π.Τ.Δ.Ε. - ΕΚΠΑ, mairhpag@hotmail.com Αλέξανδρος-Σταμάτιος Αντωνίου, Επίκ. Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

2015 Σχολικός εκφοβισμός

2015 Σχολικός εκφοβισμός Εκπαιδευτικά θεματικά πακέτα (ΚΙΤ) για ευρωπαϊκά θέματα Τ4Ε 2015 Σχολικός εκφοβισμός Teachers4Europe Οδηγιεσ χρησησ Το αρχείο που χρησιμοποιείτε είναι μια διαδραστική ηλεκτρονική έκδοση. Για την καλύτερη

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος

Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να ζει και να μεγαλώνει σ ένα υγιές περιβάλλον, το οποίο θα διασφαλίζει και θα προάγει την σωματική και ψυχική

Διαβάστε περισσότερα

ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΑΓΙΩΝ ΟΜΟΛΟΓΗΤΩΝ

ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΑΓΙΩΝ ΟΜΟΛΟΓΗΤΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΑΓΙΩΝ ΟΜΟΛΟΓΗΤΩΝ Πώς η Υ.Ε.Μ. συμβάλλει στην αναθεώρηση ή στον εμπλουτισμό των μεθοδολογικών επιλογών των εκπαιδευτικών Λεμεσός, 18 Μαΐου 2018 Ανίχνευση αναγκών σχολικής

Διαβάστε περισσότερα

Οι φιλίες μεταξύ των παιδιών ξεκινούν από πολύ νωρίς, από τον 2 ο χρόνο & έχουν μεγάλη σταθερότητα και διάρκεια.

Οι φιλίες μεταξύ των παιδιών ξεκινούν από πολύ νωρίς, από τον 2 ο χρόνο & έχουν μεγάλη σταθερότητα και διάρκεια. Οι φιλίες μεταξύ των παιδιών ξεκινούν από πολύ νωρίς, από τον 2 ο χρόνο & έχουν μεγάλη σταθερότητα και διάρκεια. Βασικό χαρακτηριστικό τους: η αμοιβαιότητα κοινή προτίμηση αναγνώριση του άλλου ως κοινωνικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 3. ΙΣΤΟΡΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Πρωτόγονη και αρχαία περίοδος. Ελληνική και Ρωμαϊκή περίοδος.. Μεσαίωνας..

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 3. ΙΣΤΟΡΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Πρωτόγονη και αρχαία περίοδος. Ελληνική και Ρωμαϊκή περίοδος.. Μεσαίωνας.. 8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α 1. ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ Φύση και έννοια της αναπηρίας Η συνειδητοποίηση της αναπηρίας.. Η στάση της οικογένειας απέναντι στο παιδί με αναπηρία Στάσεις της

Διαβάστε περισσότερα

12 Σταθμισμένα διερευνητικά ανιχνευτικά εργαλεία κριτήρια μαθησιακών δυσκολιών

12 Σταθμισμένα διερευνητικά ανιχνευτικά εργαλεία κριτήρια μαθησιακών δυσκολιών 12 Σταθμισμένα διερευνητικά ανιχνευτικά εργαλεία κριτήρια μαθησιακών δυσκολιών Διαδικασίες διαχείρισης περίπτωσης Στάδιο 1 Εντοπισμός Στάδιο 2 Αξιολόγηση Στάδιο 3 Παρέμβαση Στάδιο 4 Υποστήριξη Παρακολούθηση

Διαβάστε περισσότερα

Το φαινόμενο του εκφοβισμού σε μαθητές του δημοτικού σχολείου με βάση την εθνικότητα : Συγκριτικά αποτελέσματα

Το φαινόμενο του εκφοβισμού σε μαθητές του δημοτικού σχολείου με βάση την εθνικότητα : Συγκριτικά αποτελέσματα 12ο Διεθνές Συνέδριο - Πάτρα 19-21 Ιουνίου 2009 Το φαινόμενο του εκφοβισμού σε μαθητές του δημοτικού σχολείου με βάση την εθνικότητα : Συγκριτικά αποτελέσματα Περίληψη Κατσιγιάννη Βικτωρία Η παρούσα έρευνα

Διαβάστε περισσότερα

Φωτεινή Πολυχρόνη Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώτα Δημητροπούλου Λέκτορας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Φωτεινή Πολυχρόνη Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώτα Δημητροπούλου Λέκτορας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Μαθησιακές Δυσκολίες Φωτεινή Πολυχρόνη Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώτα Δημητροπούλου Λέκτορας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 1 Θεματικές ενότητες του μαθήματος Θεωρητικό πλαίσιο της διαδικασίας εκμάθησης

Διαβάστε περισσότερα

Τι πρέπει να γνωρίζει ο γονιός για τον Αυτισμό!

Τι πρέπει να γνωρίζει ο γονιός για τον Αυτισμό! Τι πρέπει να γνωρίζει ο γονιός για τον Αυτισμό! ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ Ο ΓΟΝΙΟΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ, της Ψυχολόγου Έλλης Τιγγινάγκα, MSc Τι είναι ο αυτισμός, ποια τα αίτια που τον προκαλούν; Ο αυτισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ) Ημερομηνία: Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ) Ημερομηνία: Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΕΠΑΛ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ) Ημερομηνία: Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες Σχολική βία Εκδηλώσεις βίας στη σχολική κοινότητα, εκφρασμένες με διάφορες μορφές,

Διαβάστε περισσότερα

Μάριος Γούδας Θέματα Διάλεξης. Ένας κοινά αποδεκτός ορισμός για τον όρο Θετική Ανάπτυξη είναι ο παρακάτω:

Μάριος Γούδας Θέματα Διάλεξης. Ένας κοινά αποδεκτός ορισμός για τον όρο Θετική Ανάπτυξη είναι ο παρακάτω: Ψυχολογία Φυσικής Αγωγής Διάλεξη 1 Θετική Ανάπτυξη μέσω της Φυσικής Αγωγής και του Παιδικού Αθλητισμού Μάριος Γούδας Θέματα Διάλεξης Τι εννοούμε με τον όρο Θετική Ανάπτυξη Φυσική Αγωγή, Παιδικός Αθλητισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΝΤΩΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Μ.Α. ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΝΤΩΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Μ.Α. ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ Ενισχύστε την Αυτοπεποίθηση των Παιδιών Βελτιώνοντας & Μαθαίνοντας τον Γονεϊκό Τύπο!!! ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΝΤΩΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Μ.Α. ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ Κλεισθένους 12 (Στοά Κοββατζή) 1 ος όροφος Τηλ.: 2742029421 Κιν.: 6979985566

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια Εκθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας Προτεινόμενων Πτυχιακών Εργασιών

Πίνακας Προτεινόμενων Πτυχιακών Εργασιών ΕΝ4.10-1Α Έκδοση 1 η /.10.014 ΣΧΟΛΗ: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ:ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ: ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Α/Α Τίτλος Θέματος Μέλος Ε.Π. Σύντομη Περιγραφή Προαπαιτούμενα

Διαβάστε περισσότερα

21/02/17. Μετρήσεις. Μετρήσεις. Μετρήσεις ΕΠΑ 604: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ & ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

21/02/17. Μετρήσεις. Μετρήσεις. Μετρήσεις ΕΠΑ 604: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ & ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΕΠΑ 604: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ & ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ 02_ Εισαγωγή στην αξιολόγηση και τις μετρήσεις στην προσχολική ηλικία Μετρήσεις Η μέτρηση είναι η αριθμητική απόδοση ενός χαρακτηριστικού Π.χ. καλός

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη Ατυχημάτων για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

Πρόληψη Ατυχημάτων για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Πρόληψη Ατυχημάτων για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Γυθείου 1 Α, 152 31 Χαλάνδρι Τηλ.: 210-6741 933, 210-6740 118, Fax: 210-6724 536 e-mail: info@pedtrauma.gr www.pedtrauma.gr Γιατί Πρόληψη Παιδικών Ατυχημάτων;

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ. το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ. @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ. το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ. @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης ί>ηγο^η 26 Επιστήμες της Αγωγής 26 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ. Ακολουθούν περιγραφές των Σεμιναρίων που οργανώνονται:

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ. Ακολουθούν περιγραφές των Σεμιναρίων που οργανώνονται: ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ «Οικογένεια και Αυτισμός» «Επαγγελματικός Προσανατολισμός» «Μαθησιακές Δυσκολίες: Ανίχνευση, Σχεδιασμός, Παρέμβαση & Αποκατάσταση» «Μαθησιακές Δυσκολίες και Σχολικός Εκφοβισμός» «Εξερευνώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡΑΣΗ 2: «Ενέργειες ενημέρωσης, προβολής και δημοσιότητας»

ΔΡΑΣΗ 2: «Ενέργειες ενημέρωσης, προβολής και δημοσιότητας» Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 Πράξεις: «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων (ΕΚΟ) στα Δημοτικά Σχολεία» Άξονες Προτεραιότητας 1, 2 & 3 ως υποψήφιες

Διαβάστε περισσότερα