MÓDULO 3 SEMIPRESENCIAL NATUREZA UNIDADE 2: MESTURAS E DISOLUCIÓNS 1. UNIDADE 2 Mesturas e disolucións

Transcript

1 MÓDULO 3 SEMIPRESENCIAL NATUREZA UNIDADE 2: MESTURAS E DISOLUCIÓNS 1 UNIDADE 2 Mesturas e disolucións 2.1. Coñecer as características dos tres estados da materia Diferenciar substancias puras e mesturas. Diferenciar mesturas homoxéneas e heteroxéneas 2.3. Coñecer as diferentes técnicas de separación de mesturas e exemplos de cada unha Definición de disolución. Diferenciar soluto e disolvente Saber calcular a concentración dunha disolución expresada en: masa soluto/volume disolución; porcentaxe en masa; porcentaxe en volume. Diferenciar concentración diluída, concentrada, saturada e sobresaturada. Actividades recomendadas: Todas as dos apuntes. Solucións: B1. a) Non b) Si c) Si d) Non B2. a) F b) F c) V B3. Granito: Het. Auga de mar: Hom. Queixo azul: Het Leite: Hom. B4. a) Decantación b) Separación magnética ou Filtración c) Cristalización d) Filtración e) Destilación f) Peneirado B5. a) Sal: soluto Auga: Disolvente b) Auga: soluto Alcohol: disolvente B6. a) 15 g b) No grande. No grande. Nos dous por igual (30 g/l) B ml B8. 11,11% B9. 3 g B g B11. a) F b) V c) F B12. a) V b) F c) F d) V B13. a) Soluto: aceite b) Soluto: carbono c) Soluto: auga d) Soluto: auga B14. a) F b) V c) V B15. a) 11,76% b) 121,21 g/l B g de azucre e 240 de auga B17. 26,31% B18. a) F b) V c) V B g de sal B20. Sobresaturada B21. a) F b) F c) F B22. a) Proteínas= 31 g/l; Graxas= 15,5 g/l; Glícidos= 46 g/l b) 17,05 g de proteínas; 8,52 g de graxas; 25,3 g de glícidos B23. A do exercicio anterior B24. a) mg/l b) Polo baixo contido en sales c) 0,00075 g de Calcio; 0,0069 g de bicarbonato d) É o contido total de sales minerais e) 0,8 g de Magnesio A páxina 2 destes apuntes contén exercicios de Conversión de Unidades que pode ser útil para repasar ese apartado.

2 MÓDULO 3 SEMIPRESENCIAL NATUREZA UNIDADE 2: MESTURAS E DISOLUCIÓNS 2 CONVERSIÓN DE UNIDADES (Factores de conversión) MÚLTIPLOS UNIDADE SUBMÚLTIPLOS prefixo tera giga mega kilo hecto deca unidade deci centi mili micro nano pico símbolo T G M k h da d c m μ n p proporción OUTRAS EQUIVALENCIAS 1pulgada = 2,54 cm. 1 pé = 12 pulgadas 1pé= 30,48 cm. 1 milla terrestre= 1609 m 1 milla náutica = 1852 m 1 nó (nudo) = 1 milla náutica/h 1Libra= 16 onzas 1libra= 453,59 g 1Kg = 2,20 libras 1 Kg. =35,27 onzas 1 tonelada =1000 kg. 1 euro = 1,50 dólares EXERCICIOS a) 7 km a cm b) 7 hl a l c) 7m 3 a cm 3 d) 7 horas a min e) 25 m/s a km/h f) 25 kl a cm 3 g) 25 l a mm 3 h) 25 kg a cg i) 15 kg/m 3 a g/ml j) 15 kg/m 2 a g/cm 2 k) 15 km/h a m/s l) 15 l/m 2 a ml/mm 2 m) 5 pés a m n) 500 millas ter. a km ñ) 32 pulgadas a cm o) 12 millas náuticas a km p) 100 libras a kg q) 20 l/s a m 3 /h r) 20 m 3 /h a l/s s) 1000 dólares a euros t) 80 g/m 2 a kg/m 2 u) 20 millas/h a km/h v) 15 nós a km/h w) 5 Mbytes/h a kbytes/s x) 344 m/s a km/h y) km/s a km/h z) 20 mm 3 /s a l/h SOLUCIÓNS a) cm = cm b) 700 l c) cm 3 = cm 3 d) 420 min e) 90 km/h f) cm 3 = cm 3 g) mm 3 = mm 3 h) cg = cg i) 0,015 g/ml j) 1,5 g/cm 2 k) 4,16 m/s l) 0,015 ml/mm 2 m) 1,52 m n) 804,5 km ñ) 81,28 cm o) 22,22 km p) 45,35 kg q) 72 m 3 /h r) 5,55 l/s s) 666,66 t) 0,08 kg/m 2 u) 88,49 km/h v) 27,78 km/h w) 5000 kbytes x) 1238,4 km/h y) km/h = 1, km/h z) 0,072 l/h

3 MÓDULO 3 SEMIPRESENCIAL NATUREZA UNIDADE 2: MESTURAS E DISOLUCIÓNS 3 EXERCICIOS UNIDADE 2 1. Quere prepararse 250 g de disolución acuosa de cloruro potásico ao 5%. Que cantidade de soluto e de disolvente deben tomarse? R= 12,5 g soluto; 237,5 g disolvente 2. A etiqueta de certa marca de leite sinala que contén un 1,6% en masa de materia graxa. Se todo o litro de leite pesa 1060 g, cal é a concentración da materia graxa en g/l? R= 16,96 g/l 3. Quere prepararse 400 cm 3 de disolución de cloruro potásico de concentración 12 g/l, que cantidade de cloruro potásico hai que pesar? R= 4,8 g 4. Disolvéronse 500 g dun sal e completados con auga ata 4 litros de disolución. Cal é a concentración en g/l? R= 125 g/l 5. Calcular o tanto por cento en masa de soluto das seguintes disolucións: a) 40 g de sal en 250 g de auga R= 13,79% b) 50 g de azucre en 1 kg de disolución R= 5% 6. Disolvemos 45 gramos de amoniaco (NH 3 ) en 500 gramos de auga. Calcule a porcentaxe en masa da disolución. R= ATENCIÓN: O exercicio proporciona a masa do soluto e do disolvente!!! 8,25% en masa 7. Calcule os gramos dunha substancia que hai que pesar para preparar unha disolución de 100 ml cunha concentración de 20g/l. R= 2 g de substancia 8. Determine cantos gramos de hidróxido de calcio, Ca(OH) 2, hai en 500 ml de disolución se a concentración é de 2 g/l. R= 1 g de hidróxido de calcio 9. Disólvense 5 g de HCl (ácido clorhídrico) en 35 g de auga. Calcule: a) A concentración da disolución en % en masa b) A concentración da disolución en g/l se o volume total é de 42,4 ml R= a) ATENCIÓN: O exercicio proporciona a masa do soluto e do disolvente!!! 12,5% en masa de ácido clorhídrico b) 117,92 g/l de ácido clorhídrico 10. Calcule a concentración en % en masa dunha disolución obtida disolvendo 10 g de NaOH (sosa) en 150 g de auga. R= ATENCIÓN: O exercicio proporciona a masa do soluto e do disolvente!!! 6,25% en masa de sosa 11. Calcule a concentración en gramos por litro da disolución obtida ao mesturar 319 g de CuSO 4 (sulfato de cobre) con auga ata completar 2 litros. R= 159,5 g/l de sulfato de cobre 12. Unha botella contén 750 g de auga azucrada cun 60% de azucre. Calcule cantos gramos de azucre contén. R= 450 g de azucre

4 MÓDULO 3 SEMIPRESENCIAL NATUREZA UNIDADE 2: MESTURAS E DISOLUCIÓNS Unha mestura sólida formada polas substancias A, B, C, e D contén as seguintes cantidades: 15 g de A, 40 de B, 150 de C e 350 de D. Calcule a porcentaxe en masa de cada substancia. R= A= 2,70% B=7,20% C=27,02% D=63,06% 14. O apiretal é un coñecido medicamento infantil cuxo principio activo é o paracetamol cunha concentración de 100 mg/ml. Soe venderse en frascos de 30 ml. Conteste: a) Cantos gramos de paracetamol haberá nun frasco? b) Se o dosificador permite botar gotas de 2 ml de apiretal de cada vez, cantas gotas farán falta para subministrar 0,6 g de paracetamol? c) Se o medicamento do frasco ten unha masa de 34,2 g, cal é a concentración do paracetamol en % en masa? R= a) 3 g de paracetamol no frasco b) 3 gotas de apiretal (2 ml por gota) c) 8,77% en masa de paracetamol 15. A composición dunha crema hidratante é: -Vitamina C: 0,5%; -Complexo hidratante: 10,05%; Dermolípidos: 6,5%; Filtros UV: 2,7% Calcule o volume en ml de cada compoñente se temos un envase de 50 ml. R= Vitamina C= 0,25 ml; Complexo hidrat.= 5,025 ml; Dermolíp.= 3,125 ml; Filtros UV= 1,35 ml 16. A taxa de alcohol en sangue permitida para condutores é de 0,5 g/l. Unha persoa toma unha lata de cervexa (330 ml) cun 5% en volume de alcohol, que son 13,2 g de alcohol. Se esa persoa ten 6 litros de sangue, cal sería a cantidade de alcohol en g/l que esa persoa tería? Daría positivo no control de alcoholemia se fai unha proba nese mesmo momento? R= 2,2 g/l de alcohol en sangue Si, xa que supera os 0,5 g/l 17. A solubilidade do sal (cloruro de sodio, NaCl) en auga a 20ºC é de 36 g/100 g auga. a) Se temos unha disolución con 33 g de sal/100 g auga, esta disolución está saturada, sobresaturada ou ningunha das dúas? b) E se temos 40 g de sal/100g de auga? R=a) Ningunha das dúas (é menor de 33 g/l). b) Sobresaturada (é maior de 33 g/l)

5 MÓDULO 3 SEMIPRESENCIAL NATUREZA UNIDADE 2: MESTURAS E DISOLUCIÓNS ESTADOS DE AGREGACIÓN DA MATERIA Se observamos arredor de nós atopamos que a materia pode estar en tres estados: sólido, líquido e gasoso. Estas tres formas de presentarse a materia chamámolas estados de agregación da materia. En cada un destes estados a materia posúe propiedades diferentes: - Sólido. Teñen forma fixa, aínda que facendo forza neles poidan deformarse; se os comprimimos case non diminúen de volume (agás que teñan ocos ou poros con aire no seu interior). Non se difunden e non poden fluír. - Líquido. Non teñen forma fixa, adáptanse a forma do recipiente onde estean metidos (vaso, botella, etc.). Non son compresibles: se os comprimimos case non diminúen de volume. Son fluídos, é dicir, poden esvarar sobre unha superficie ou moverse facilmente polo interior de tubos. Difúndense, inda que en menor medida que os gases. - Gasoso. Non teñen forma fixa nin volume constante, é dicir, se os comprimimos o seu volume diminúe. Asímesmo, espállanse por todo o volume do recipiente que os contén. Difúndense facilmente e tamén son fluídos como os líquidos. No cadro seguinte recollemos as propiedades dos gases, sólidos e líquidos. Estados de agregación da materia Sólido Líquido Gasoso Volume Fixo Fixo Variable (depende do recipiente que o contén) Forma Teñen forma propia Non teñen forma propia Non teñen forma propia Compresibilidade Non diminúen de volume Non diminúen de volume Cambian de volume Difusión Non se difunden Difúndense lentamente Difúndense rapidamente B1. Experiencia práctica. Imos comprobar a compresibilidade dos líquidos e gases. Contesta ás cuestións: Nunha xiringa (sen agulla) metemos auga. Tapando a boca da xiringa cun dedo prememos fortemente o émbolo comprimindo a auga. a) Diminúe o seu volume? b) Daquela, o líquido ten volume constante? Coa xiringa baleira, tiramos do émbolo cara a atrás e collemos aire. Tapamos a boca cun dedo, prememos forte no émbolo comprimindo o aire. c) Diminúe o volume do gas? d) Teñen os gases volume constante? B2. Verdadeiro [V] ou falso [F]? Explica as túas respostas. a) Como un sólido ten forma fixa, daquela non pode cambiar de forma. b) Os líquidos e os gases móvense con dificultade polo interior dos tubos. c) Os líquidos e os gases difúndense. 2.2 SUBSTANCIAS PURAS E MESTURAS Unha mestura é unha combinación de dúas ou máis substancias de maneira que cada substancia mantén a súa identidade e propiedades. As mesturas poden ser homoxéneas ou heteroxéneas Mesturas homoxéneas e heteroxéneas - Mesturas homoxéneas: son as que teñen un aspecto uniforme (todo igual), e non se poden diferenciar a simple vista nin cunha lupa as substancias que a compoñen. As propiedades da mestura (cor, sabor, densidade, temperaturas de fusión e ebulición, etc.) son as mesmas en todo o seu volume, en todos os puntos da mestura homoxénea. - Mesturas heteroxéneas: non presentan un aspecto uniforme a simple vista, observamos facilmente que estan feitas de varias substancias diferentes. B3. Observa as imaxes seguintes e clasifica cada unha en mestura homoxénea ou heteroxénea. Granito Auga de mar Queixo azul Leite

6 MÓDULO 3 SEMIPRESENCIAL NATUREZA UNIDADE 2: MESTURAS E DISOLUCIÓNS TÉCNICAS DE SEPARACIÓN DE MESTURAS Como podemos separar as substancias que forman unha mestura? Moitas veces separámolas usando procedementos físicos, dependendo das propiedades das substancias mesturadas. Vexamos estas técnicas. - Peneirado. Útil para separar sólidos mesturados que teñan grans de distinto tamaño. Por exemplo podemos separar a area fina mesturada con grava. - Filtración. Úsase para separar un sólido insoluble mesturado cun líquido; as partículas sólidas quedan retidas no filtro e o líquido pasa a través del: o cafe da borra, ou o zume de laranxa da polpa.. - Decantación. Se un sólido é insoluble no líquido e está depositado no fondo do recipiente, podémolos separar inclinando o vaso e derramando o líquido noutro recipiente; os sólidos quedarán no vaso orixinal. Podemos así separar, por exemplo, auga e area, ou sal de limaduras de ferro se antes disolvemos o sal. A decantación tamén se usa para separar dous líquidos inmiscibles (que non se mesturan entre si), como auga e aceite. Faise cun funil de decantación, como o da figura. - Cristalización. Esta técnica é adecuada cando un sólido se disolveu nun líquido; evaporando o líquido o sólido quedará no fondo do recipiente. Se a evaporación é lenta o sólido formará cristais con formas xeométricas. Este procedemento úsase, por exemplo, para extraer o sal da auga do mar. - Destilación. Permite separar os líquidos dunha mestura se eses líquidos ferven a temperaturas bastante diferentes. Ao quentar a mestura, evapórase antes a substancia que ferve a temperatura máis baixa. O vapor desprendido arrefríase, condensa a líquido e recóllese aparte. Utilízase para obter alcohol cando está mesturado coa auga. - Cromatografía. Cando os compoñentes dunha mestura teñen diferente solubilidade nun disolvente determinado podemos separalos arrastrando os compoñentes por medio dese disolvente. Cada compoñente moverase de modo distinto aos outros o que permite diferencialos. - Separación magnética. Está indicada cando un dos compoñentes da mestura é un metal ferromagnético (ferro, cobalto, níquel, etc.). Pódense separar estes metais simplemente pasando un imán pola mestura. Por exemplo, podemos separar así limaduras de ferro mesturadas con limaduras de aluminio. B4. Que métodos empregarías para separar as substancias que compoñen as mesturas seguintes: a- Aceite e auga (líquidos inmiscibles) b- Aceite e limaduras de ferro c- Cloruro sódico (sal, NaCl) disolvido en auga d- A polpa do limón logo de preparar un zume e- O alcohol do viño tinto f- Sal e fariña 2.4 DISOLUCIÓNS Unha disolución é unha mestura homoxénea de dúas ou máis substancias. Xa que logo, os seus compoñentes non se distinguen a simple vista e o seu aspecto é uniforme. Hai disolucións por todas as partes: o aire, o sangue, medicinas, carburantes, produtos de limpeza, moedas, etc. Nas disolucións de dous compoñentes, a un deles chamámolo soluto e ao outro disolvente. Habitualmente coñecemos como disolvente o que está en maior proporción; outras veces o disolvente é o que está no mesmo estado de agregación que a disolución final (por exemplo, en líquido + gas gas, o disolvente é o gas). Pero non sempre está claro cal é o soluto e cal o disolvente.

7 MÓDULO 3 SEMIPRESENCIAL NATUREZA UNIDADE 2: MESTURAS E DISOLUCIÓNS 7 B5. Sinale en cada disolución cal é o soluto e cal o disolvente: a- 200 g de sal disolvidos en 1 litro de auga: b- 30 g de auga disolvidos en 150 ml de alcohol Como o soluto e o disolvente poden ser sólidos, líquidos ou gases, temos nove tipos de disolucións posibles: Estado dos compoñentes Estado físico Disolvente Soluto da disolución Exemplos Gas Gas Gas Aire Gas Líquido Gas Aire húmido, aerosois Gas Sólido Gas Partícula de po no aire Líquido Gas Líquido Bebidas gasosas Líquido Líquido Líquido Alcohol sanitario, gasolina Líquido Sólido Líquido Azucre en auga Sólido Gas Sólido Hidróxeno en paladio Sólido Líquido Sólido Sulfato de cobre pentahidrato, amalgamas Sólido Sólido Sólido Aliaxes metálicas 2.5 CONCENTRACIÓN DAS DISOLUCIÓNS Nunha receita de crema de limón para seis persoas pon que temos que mesturar 150 g de azucre con 100 g de manteiga. Para prepararmos crema para 12 persoas, que cantidades debemos mesturar? Xa vemos que as cantidades son xusto o dobre que as da receita, pero a proporción azucre/manteiga é a mesma. - Concentración: nunha disolución, é a proporción relativa en que están mesturados o soluto e o disolvente. Hai moitos xeitos de expresar a concentración e de calculala. Estudaremos só algunhas delas: A- Masa de soluto por volume de disolución (g/l): Calcúlase dividindo a masa do soluto disolvido entre o volume da disolución resultante (non o volume do disolvente!). Exemplo: disolvemos 30 g de azucre en auga, resultando 250 ml de disolución. Este resultado indica que en cada litro de disolución hai disolvidos 120 g de azucre. Non debemos confundir a concentración coa cantidade total de disolución. Fíxate na seguinte actividade: B6. A auga de mar, na nosa costa, ten aproximadamente 30 g de sal por litro. Temos medio litro de auga de mar nunha botella. a- Cantos gramos de sal hai na botella? b- Repartimos a auga da botella en dous vasos, un grande (400 ml) e outro pequeno (100 ml). En cal deles hai máis disolución? En cal hai máis sal? En cal deles a disolución está máis concentrada? B- Porcentaxe en masa: Calculámola dividindo a masa do soluto entre a masa da disolución (soluto + disolvente), multiplicando logo por cen para o expresar como porcentaxe: Exemplo: disolvemos 30 g de azucre en 400 g de leite. Cal é a porcentaxe en masa da disolución?

8 MÓDULO 3 SEMIPRESENCIAL NATUREZA UNIDADE 2: MESTURAS E DISOLUCIÓNS 8 Este resultado significa que na disolución hai 8.8 gramos de azucre por cada 100 g de disolución. Ou o que e o mesmo, en cada 100 g da disolución hai 8.8 g de azucre e 91.2 g de leite. C- Porcentaxe en volume: Adoita empregarse esta forma de expresar a concentración cando os dous compoñentes son líquidos ou gases. Calcúlase dividindo o volume de soluto entre o volume da disolución, multiplicando por cen: 6,9 Exemplo: dunha botella de vino albariño de 750 ml, 90 ml son del etanol (alcohol). Cal é a porcentaxe en volume da disolución? Isto significa que en cada 100 ml de vino hai 12 ml de alcohol. B7. Un perfume ten un 75 % en volume de alcohol. Calcule canto alcohol precisamos para preparar 500 ml dese perfume. B8. Preparamos unha disolución disolvendo 25 g de ioduro potásico en 200 g de auga. Cal é a porcentaxe en masa da disolución resultante? B9. Unha persoa non pode conducir se a súa taxa de alcohol no sangue supera os 0,5 g/l. Se unha persoa ten 6 litros de sangue no seu corpo, cantos gramos de alcohol pode beber como máximo se ten que conducir un vehículo? B10. A lixivia é unha disolución de hipoclorito sódico (NaClO) en auga, cunha concentración aproximada do 4% en masa. Cantos gramos de hipoclorito haberá en 400 g de lixivia? Disolucións diluídas, concentradas e saturadas - Disolución diluída; cando ten pouca cantidade de soluto respecto do disolvente, é dicir, cando é moi pouco concentrada. - Disolución concentrada: cando a proporción de soluto é grande. - Disolución saturada: cando ten tanto soluto que xa non sería posible disolver máis cantidade na disolución; ten a concentración máxima para ese soluto. - Disolución sobresaturada: cando ten máis soluto do que se pode disolver. Se temos unha disolución saturada e con moito coidado a arrefriamos un pouco, estará sobresaturada: ten máis soluto disolvido do que pode! RECUNCHO DE LECTURA Unha mestura perigosa: o tabaco O tabaco é un produto vexetal obtido das follas de varias plantas do xénero Nicotiana, en concreto Nicotiana tabacum. O tabaco está composto polo alcaloide nicotina, que está na folla da planta en proporcións variables, entre o 1 % e o 12 %. O resto é o alcatrán, substancia escura e resinosa composta por varias substancias químicas, moitas delas xeradas pola combustión do cigarro, como cianuro de hidróxeno (HCN), monóxido de carbono (CO), dióxido de carbono (CO 2 ), óxido de nitróxeno (NO x ), amoníaco (NH 3 ), etc. Segundo a OMS (Organización Mundial da Saúde) hai no mundo máis de millóns de fumadores e fumadoras, que consomen unha media diaria de 14 cigarros, o que representa un total de 5.6 billóns de cigarros cada ano. Actualmente o xeito de consumo máis habitual é a inhalación dos produtos de combustión do tabaco. No extremo do cigarro que se está a queimar alcánzanse temperaturas altísimas. Os cigarros modernos teñen moito máis que tabaco. Conteñen nicotina, que é unha droga altamente aditiva, e ademais mestúranse centos de aditivos que van desde adozantes ata compostos amoniacais. Aínda que as compañías tabaqueiras xeralmente alegan que moitos dos aditivos que usan

9 MÓDULO 3 SEMIPRESENCIAL NATUREZA UNIDADE 2: MESTURAS E DISOLUCIÓNS 9 están aprobados para o consumo humano, as súas propiedades químicas altéranse cando son sometidos ás altas temperaturas que se alcanzan no extremo, facéndoos potencialmente tóxicos ou activos farmacoloxicamente. Aditivos como o amoníaco elevan o nivel do ph do fume do cigarro, xerando altos niveis de nicotina "libre" que se absorbe máis rapidamente no organismo humano. Engádense edulcorantes e sabores artificiais que enmascaran o desagradable sabor do tabaco facéndoo máis agradable para os nenos e para os que se inician no seu consumo. O mentol e outros úsanse coa finalidade de adormecer a gorxa de xeito que os fumadores non sintan os efectos irritantes do fume. Recentemente as industrias tabaqueiras foron obrigadas a publicar os ingredientes dos cigarros. Esas interminables listaxes ( evidencian os aditivos que se lles engaden ás máis de vinte substancias tóxicas e canceríxenas que se liberan de forma natural ao queimar o cigarro. Algúns ingredientes perigosos son: - Acetaldehido. Traballa en sinerxía coa nicotina co fin de incrementar a adicción. - Acetona. Disolvente tóxico. - Amoníaco. Facilita a absorción da nicotina. - Cadmio. Canceríxeno. - Monóxido de carbono. Tóxico, impide a chegada de osíxeno ao sangue. - Cacao. Adozante e broncodilatador, permite inhalar o fume máis profundamente. - Formaldehido. Posible canceríxeno. - Nitrosaminas. Canceríxenas. O documento seguinte procede da empresa tabaqueira española Altadis; é unha das sete páxinas dos ingredientes que declaran ter o tabaco que producen. Datos comunicados por Altadis ás autoridades dos países da Unión Europea en 2006 Produtos do tabaco Ingrediente Función Ingrediente Función - Froitas (extractos frescos ou secos) Aroma - Propilenglicol Humectante - Glicerol Humectante - Azucres Humectante, aroma - Sorbitol Humectante - Citrato de sodio Modificador de combustibilidade - Cacao e produtos do cacao Aroma - Regalicia (po e extractos) Aroma - Semente de ervellaca (extracto) Aroma - Ron Aroma - Celulosa Aglomerante - Mentol Aroma - Caramelo Aroma - Piperonal Aroma - Sorbato de potasio Conservante - Benzoato de sodio Conservante - Vainillina Aroma - Bálsamo de tolu (aceite) Aroma - Alcohol bencilico Aroma - Cinamato de bencilo Aroma - Cafe (extracto) Aroma - Etilvainilla Aroma - Fenugreco (aceite) Aroma - Maltol Aroma - p-hidroxibenzoato de propilo sodico Conservante - 1,4-Dimetoxibenceno Aroma - 2-Feniletan-1-ol Aroma - 3,4-Dihidrocumarina Aroma - 3-Hidroxibutan-2-ona Aroma - 3-Metilciclopentano-1,2-diona Aroma - 3-Fenilpropan-1-ol Aroma - 3-Propilidenftalida Aroma - 4-Hidroxi-2,5-dimetilfuran-3(2H)-ona Aroma - 4-Metoxibenzaldehido Aroma - 4-Metilbenzaldehido Aroma - 5-Metilfurfural Aroma - Acido acetico Aroma - Acetofenona Aroma - alfa-ionona Aroma - Bálsamo do Peru (aceite) Aroma 2.6 ACTIVIDADES FINAIS Actividades de Mesturas B11. Razoa se son verdadeiras ou falsas as afirmacións que seguen, referidas todas elas a unha disolución de concentración 30 g/l: a) Un litro de disolución ten un quilogramo de auga. b) Nun ml de disolución hai 0,030 g de soluto. c) Como a concentración da disolución e de 30 g/l, medio litro da disolución tera unha concentración de 15 g/l B12. Indica se as seguintes afirmacións son certas ou falsas: a- A destilación é útil para separar os compoñentes dunha disolución b- A decantación só pode aplicarse a mesturas de líquidos inmiscibles c- As substancias dunha mestura homoxénea poden separarse por filtración d- A separación magnética é útil para separar os metais férricos dos plásticos B13. Indica cal é o soluto e cal o disolvente nas disolucións seguintes: a- Mestura combustible para motos (gasolina + aceite) b- Aceiro (ferro + carbono 1%)) c- Alcohol de farmacia de 96º (alcohol + auga) d- Aire humido (aire + auga)

10 MÓDULO 3 SEMIPRESENCIAL NATUREZA UNIDADE 2: MESTURAS E DISOLUCIÓNS 10 B14. Verdadeiro ou falso? a- Non se pode disolver un gas en auga. b- Nunha disolución acuosa o disolvente ten que ser auga. c- Todas as disolucións conteñen auga. Concentración das disolucións B15. Preparamos unha disolución disolvendo 40 g de cloruro potásico (KCl) en 300 g de auga, resultando 330 ml de disolución. Calcula: a) Porcentaxe en masa da disolución. b) Concentración da disolución expresada en g/l. B16. A receita dunha macedonia de froitas precisa un xarope do 20% en peso. Necesitamos 300 g do xarope. Cantos gramos de azucre e cantos de auga hai que empregar? B17. Mesturamos 50 cm 3 de alcohol con 150 ml de auga, resultando un volume de 190 ml de disolución (os volumes ás veces non son aditivos!). Expresa a concentración da disolución en porcentaxe de volume. B18. Razoa se son verdadeiras ou non as afirmacións seguintes, referidas todas a unha disolución acuosa do 20 % en masa: a) 200 g da disolución teñen 200 g de auga. b) En 500 g da disolución hai 100 g de soluto. c) Nun quilogramo da disolución hai 800 g de auga. B19. O soro fisiolóxico é unha disolución de NaCl (sal común) en auga dunha concentración do 0,9% en masa. Un laboratorio farmacéutico ten que preparar bolsas de 500 ml de soro fisiolóxico. Sabendo que a densidade do soro resultante é practicamente igual á da auga pura (é dicir, 1 l de soro pesa 1 kg), cantos gramos de sal precisa o laboratorio en total? B20. Unha disolución saturada de sulfato cálcico (CaSO 4) contén 2,1 g dese soluto nun litro de disolución. Outra disolución ten 0,8 g de sulfato disoltos en 350 ml de disolución. Clasifica esta última disolución en saturada, sobresaturada ou concentrada. B21. Hai algunha incorrección nos textos seguintes? a) A porcentaxe en volume dunha disolución calculase dividindo o volume do disolvente entre o volume total da disolución. b) Unha disolución e unha mestura homoxénea que ten sempre a mesma concentración, independentemente de como se prepare. c) Se a concentración dunha disolución e do 60% en masa, iso quere dicir que ten 60 g de soluto por cada 100 g de disolvente. B22. Unha botella de leite ten, na súa etiqueta, a información que recolle a imaxe, referida a 100 ml do leite. a) Expresa a concentración de proteinas, graxas e glícidos do leite en g/l. b) Cantos gramos de cada unha desas substancias inxire unha persoa que bebe 550 ml de leite? B23. Outra marca de leite informa que a súa concentración en graxas é de 0,030 mg/ml. Cal dos dous leites ten máis graxa na súa composición, este ou o do exercicio anterior? B24. Unha botella de auga mineral ten a información que recolle a imaxe que aparece a continuación. a) En que unidades estan expresadas as concentracións dos diferentes solutos? b) Por que di na etiqueta que esta "indicada para alimentos infantis" Se non o sabes, procura información en internet ao respecto. c) Cantos gramos de calcio hai na botella enteira? E cantos de bicarbonato? d) Que significa "Residuo seco a 180ºC"? e) Cantos gramos de magnesio (Mg) haberá nun m 3 desta auga?