O Αρίσταρχος στο έργο του T. S. Kuhn

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "O Αρίσταρχος στο έργο του T. S. Kuhn"

Transcript

1 O Αρίσταρχος στο έργο του T. S. Kuhn Κωνσταντίνος. Σκορδούλης Τοµέας Φυσικών Επιστηµών, Τεχνολογίας και Περιβάλλοντος Παιδαγωγικό Τµήµα ηµοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστήµιο Αθηνών Περίληψη Ο Τ. S. Κuhn είναι γνωστός ευρύτερα για τη θεωρία του των «Επιστη- µονικών Επαναστάσεων» όπου περιγράφεται η διαδικασία εξέλιξης και α- ντικατάστασης των επιστηµονικών θεωριών. Στην εισήγησή µας εξετάζου- µε το πως ο Κuhn αντιµετωπίζει τη διαδικασία αλλαγής επιστηµονικού παραδείγµατος, και συγκεκριµένα το πέρασµα από το γεωκεντρικό µοντέλο του Πτολεµαίου στο ηλιοκεντρικό µοντέλο του Κοπέρνικου. Επικεντρωνό- µαστε στην ανάλυση των λόγων που σύµφωνα µε την άποψή του Κuhn ε- µπόδισαν την αλλαγή παραδείγµατος την εποχή του Αρίσταρχου. Σε τελική ανάλυση, αντιµετωπίζεται το ερώτηµα γιατί δεν υιοθετήθηκε το ηλιοκεντρικό σύστηµα την εποχή του Αρίσταρχου, αλλά την εποχή του Κοπέρνικου. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από το 1947, ο J. B. Connant, πρόεδρος του Harvard University και υ- πεύθυνος της Προπτυχιακής Γενικής Εκπαίδευσης έχει αρχίσει να διαµορφώνει µια προσέγγιση για τη διδασκαλία των φυσικών επιστηµών µε βάση την ιστορία τους 1. Ο J. B. Connant το 1957 παρουσίασε το Harvard Case Histories in Experimental Science 2 το οποίο αποτέλεσε διδακτικό εγχειρίδιο σε πολλά προγράµµατα διδασκαλίας των Φυσικών Επιστηµών. Το Harvard Case Histories in Experimental Science ήταν το αποτέλεσµα οµαδικής εργασίας στην οποία συµµετείχε και ο T. Kuhn. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο T. 1 J. B. Connant, (1947), On Understanding Science: An Historical Approach, Yale University Press 2 J. B. Connant, (1957), (ed.), Harvard Case Histories in Experimental Science, 2 vols, Harvard University Press

2 192 Πανελλήνιο Συνέδριο µε ιεθνή Συµµετοχή Kuhn έγραψε: «Ο Connant µε εισήγαγε στην Ιστορία της Επιστήµης και µε αυτόν τον τρόπο παρακίνησε το µετασχηµατισµό της αντίληψής µου για τη φύση της επιστηµονικής εξέλιξης» 3. Το 1947 ο Τ. Κουν δίδαξε µια σειρά µαθηµάτων ιστορίας της επιστήµης στους προπτυχιακούς φοιτητές γενικής κατεύθυνσης του Πανεπιστηµίου του Χάρβαρντ. Από τη σειρά αυτή των διαλέξεων προέκυψε το βιβλίο «Η Κοπερνίκεια Επανάσταση» 4 που εκδόθηκε το 1957 από τον οµώνυµο εκδοτικό οίκο. Στην «Κοπερνίκεια επανάσταση» γίνεται αρκετές φορές αναφορά στον Αρίσταρχο και το έργο του εξετάζεται µε µεγάλη λεπτοµέρεια στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου όπου υπάρχει το τεχνικό παράρτηµα. Αργότερα, το 1962, όταν εκδόθηκε η «οµή των Επιστηµονικών Επαναστάσεων» 5, το βιβλίο «Η Κοπερνίκεια Επανάσταση» χρησίµευσε ως πηγή αναφορών και παραδειγµάτων ώστε ο Κουν να θεµελιώσει τη θεωρία των επιστηµονικών επαναστάσεων. Και στη «οµή των Επιστηµονικών Επαναστάσεων» αναλύονται µε λεπτοµέρεια οι λόγοι που δεν υιοθετήθηκε το ηλιοκεντρικό σύστηµα του Αρίσταρχου. Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΥ ΣΤΗΝ «ΚΟΠΕΡΝΙΚΕΙΑ Ε- ΠΑΝΑΣΤΑΣΗ» Το βιβλίο «Η Κοπερνίκεια Επανάσταση» αρχίζει µε την εισαγωγή του Conant και αποτελείται από συνολικά επτά κεφάλαια και ένα τεχνικό παράρτηµα όπου αναλύεται λεπτοµερώς το µοντέλο και οι µαθηµατικοί υπολογισµοί του Αρίσταρχου. Στην Εισαγωγή του, ο Conant αναφέρει ότι ο Kuhn, µε την εργασία του, δεν έκανε τη σχετικά εύκολη εργασία να παρουσιάσει την ανάπτυξη της αστρονοµίας στη διάρκεια της «επαναστατικής» περιόδου. Αντιµετώπισε ερωτήσεις, όπως γιατί σπουδαίοι µελετητές της φύσης καθυστέρησαν στην αποδοχή της ηλιοκεντρικής θεώρησης του πλανητικού µας συστήµατος. Οι αλλαγές στις απόψεις για τη δοµή του κόσµου απεικονίζονται στις σελίδες του βιβλίου και έχουν άµεσες επιπτώσεις στην προοπτική κάθε µορφωµένου ανθρώπου της εποχής µας. Το περιεχόµενο του βιβλίου δείχνει τη βαθιά σηµασία αυτής της ιδιαίτερης αστρονοµικής επανάστασης: Συγκεκριµένα, στο πρώτο κεφάλαιο 3 T. S. Kuhn, (1959), The Essential Tension: Tradition and Innovation in Scientific Research reprinted in his The Essential Tension, University of Chicago Press, 1977, pp T. S. Kuhn, (1957), The Copernican Revolution, Harvard University Press 5 T. S. Kuhn, (1962), The Structure of Scientific Revolutions, Chicago: The University of Chicago Press. Ελληνική έκδοση: Η οµή των Επιστηµονικών Επαναστάσεων, Θεσσαλονίκη: Σύγχρονα Θέµατα, 1981

3 «Αρίσταρχος ο Σάµιος» 193 («Το αρχαίο σύµπαν των δύο σφαιρών») ο Kuhn εξετάζει την επίδραση της θεωρίας του Κοπέρνικου στη δυτική σκέψη. Αναπτύσσει τις απόψεις των αρχαίων κοσµολογιών για τον ουρανό, τη «φαινοµενική» κίνηση του Ήλιου και των αστέρων, την κοσµολογία του σύµπαντος των δύο σφαιρών και α- ναλύει γιατί ήταν φυσικό στον αρχαίο κόσµο η Γη να θεωρείται ακίνητη. Στη σελίδα 42 του κεφαλαίου υπάρχει η πρώτη αναφορά στον Αρίσταρχο, όπου περιγράφονται οι εναλλακτικές κοσµολογίες της αρχαιότητας (Πυθαγόρειοι, Ηρακλείδης Ποντικός και Αρίσταρχος). Οι κοσµολογίες αυτές είχαν κοινό το ότι µιλούσαν για κινούµενη Γη (όχι κατ ανάγκη για ηλιοκεντρικό σύστηµα). Η ανάλυση των λόγων που οι συγκεκριµένες εναλλακτικές κοσµολογίες των αρχαίων δεν επικράτησαν παρόλο που αποτέλεσαν έναυσµα για όλους τους µετέπειτα νεωτεριστές, όπως για παράδειγµα ο Κοπέρνικος, είναι ο βασικός πυρήνας αυτής της εργασίας και γίνεται σε ιδιαίτερη παράγραφο. Στο δεύτερο κεφάλαιο («Το πρόβληµα των πλανητών») αναπτύσσονται οι θεωρίες των αρχαίων ελλήνων για την κίνηση και τον προσδιορισµό της θέσης των πλανητών στο σύµπαν των δύο σφαιρών. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στην Πτολεµαϊκή Αστρονοµία και στα προβλήµατα που παρουσίαζε το Πτολεµαϊκό µοντέλο στην ερµηνεία των παρατηρήσεων που είχε στη διάθεσή του ο Κοπέρνικος. Στο τρίτο κεφάλαιο («Το σύµπαν των δύο σφαιρών στην Αριστοτελική σκέψη») παρουσιάζεται η θεωρία του Αριστοτέλη για το σύµπαν και τις α- πόψεις για την κίνηση, το χώρο και τη λαµπρότητα του ουρανού. Στο τέταρτο κεφάλαιο («Από τον Αριστοτέλη στον Κοπέρνικο») περιγράφεται η κατάσταση των επιστηµών στην Ευρώπη, στο τέλος του Μεσαίωνα καθώς και η σχέση της Αστρονοµίας µε την ηγεµονεύουσα θεολογική άποψη. Αναλύονται τα προβλήµατα της Αστρονοµίας που στηρίζεται στην Αριστοτελική - Πτολεµαϊκή παράδοση και το πώς προετοιµάζεται η υποδοχή της θεωρίας του Κοπέρνικου. Στο πέµπτο κεφάλαιο («Η καινοτοµία του Κοπέρνικου») παρουσιάζεται η Κοπερνίκεια αστρονοµία, τονίζεται η αρµονία και η απλότητα του σύ- µπαντος του Κοπέρνικου καθώς και ότι αυτή αποτελεί την αφετηρία ενός νέου τρόπου σκέψης και επίλυσης των προβληµάτων. Στη σελίδα 144, ο Κuhn επανέρχεται στον Αρίσταρχο, σε µια προσπάθεια σύγκρισης των επιτευγµάτων του Κοπέρνικου µε αυτά του Αρίσταρχου, τονίζοντας ότι το µαθηµατικό µοντέλο του Κοπέρνικου ήταν εκείνο που έλυνε συγκεκριµένα αστρονοµικά προβλήµατα τα οποία δεν είχαν εµφανιστεί την εποχή του Α- ρίσταρχου. Στη σελίδα 160 του ίδιου κεφαλαίου γίνεται αναφορά στην µέτρηση της απόστασης γης-ηλίου από τον Αρίσταρχο.

4 194 Πανελλήνιο Συνέδριο µε ιεθνή Συµµετοχή Το έκτο κεφάλαιο ασχολείται µε την «Αφοµοίωση της Κοπερνίκειας Αστρονοµίας». Γίνεται ανάλυση των βελτιώσεων και παρεµβάσεων του Κέπλερ και του Γαλιλαίου, αναφέρεται εκτενώς το σύστηµα του Tycho Brahe και η επικράτηση του µηχανοκρατικού Νευτώνειου σύµπαντος. Στο έβδοµο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται η µορφή του «Νέου Σύµπαντος», η οποία ξεκίνησε από τον Κοπέρνικο και ολοκληρώθηκε µε την παρέµβαση του Νεύτωνα καθώς και τα νέα προβλήµατα που έθεσε η θεωρία του Κοπέρνικου και που ζητούσαν επειγόντως λύση. ΟΙ ΑΡΧΑΙΕΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΕΣ ΤΗΣ ΚΙΝΟΥΜΕΝΗΣ ΓΗΣ Το βασικό ερώτηµα που µας απασχολεί σ αυτή την εργασία είναι το γιατί δεν υιοθετήθηκαν οι εναλλακτικές κοσµολογίες της αρχαιότητας. Η πρώτη απάντηση που δίνει ο Κuhn είναι ότι αυτές οι εναλλακτικές κοσµολογίες δεν υποστηρίχθηκαν από τα επιχειρήµατα τα οποία τις κάνουν αποδεκτές σε µας σήµερα. Λόγω της απουσίας απαντήσεων σε συγκεκριµένα ερωτήµατα απορρίφθηκαν από την συντριπτική πλειοψηφία των αστρονό- µων της αρχαιότητας και του µεσαίωνα και σε ορισµένες περιπτώσεις γελοιοποιήθηκαν και αγνοήθηκαν. Αυτές οι εναλλακτικές κοσµολογίες παραβιάζουν την πιο βασική ένδειξη που µας δίνουν οι αισθήσεις µας για τη δοµή του σύµπαντος. Επιπλέον, η παραβίαση των εµπειρικών ενδείξεων δεν αντισταθµίζεται από µια βελτίωση της εξήγησης των φαινοµένων. Όλες αυτές οι εναλλακτικές κοσµολογίες παίρνουν την κίνηση της γης ως προϋπόθεση και µε την εξαίρεση του συστήµατος του Ηρακλείδη, παρουσιάζουν τη Γη να κινείται ως ένα σώµα από ένα µεγάλο αριθµό ουρανίων σωµάτων. Αλλά η πρώτη διάκριση που εισηγούνται οι αισθήσεις µας είναι αυτή που διαχωρίζει τη Γη από τον ουρανό. Η Γη δεν είναι µέρος της ουράνιας σφαίρας αλλά το βάθρο από το οποίο παρατηρούµε τον ουρανό. Η Γη δεν παρουσιάζει κοινά χαρακτηριστικά µε τα ουράνια σώµατα που παρατηρούνται από αυτή. Τα ουράνια σώµατα φαίνονται ότι είναι λαµπερά σηµεία, ενώ η Γη είναι µια τεράστια σφαίρα από λάσπη και βράχο. Στους ουρανούς δεν παρατηρείται καµιά αλλαγή. Τα άστρα φαίνονται να είναι πάντα τα ίδια από τότε που υπάρχουν καταγεγραµµένα αρχεία. Αντίθετα η Γη είναι ο τόπος της αλλαγής: της γένεσης και της φθοράς. Φαίνεται παράλογο να καταστήσουµε τη Γη ένα από τα ουράνια σώµατα των οποίων το βασικό χαρακτηριστικό είναι η σταθερότητα και η κανονικότητα. Η ιδέα ότι η Γη κινείται, φαινόταν το ίδιο παράξενη ή και παράλογη. Η απλή εµπειρική θεώρηση δεν δίνει στοιχεία για την κίνηση της Γης. Χωρίς

5 «Αρίσταρχος ο Σάµιος» 195 την αντίστοιχη εκπαίδευση, η κοινή λογική µας λέει ότι αν η Γη κινιόταν τότε τα πουλιά, τα σύννεφα, και άλλα αντικείµενα που σχετίζονται µε τη Γη θα παρέµεναν πίσω. Ένας άνθρωπος που αποφάσιζε να κάνει επιτόπιο άλµα θα κατέβαινε σε σηµείο διαφορετικό από όπου το άλµα ξεκίνησε γιατί η Γη θα κινιόταν κάτω από αυτόν. Η απλοϊκή παρατήρηση και η απαίδευτη κοινή λογική δεν συνηγορούσαν υπέρ των εναλλακτικών κοσµολογιών της αρχαιότητας. Ο Κuhn γράφει ότι σήµερα στο δυτικό κόσµο µόνο τα παιδιά επιχειρη- µατολογούν µε αυτόν τον τρόπο για να υποστηρίξουν ότι η Γη είναι ακίνητη. Και οι δάσκαλοι των φυσικών επιστηµών είναι εκείνοι που αναλαµβάνουν να εκπαιδεύσουν και να πείσουν τα παιδιά ότι η Γη είναι ένας πλανήτης. Οι αρχαίοι έλληνες µπορούσαν µόνο να βασίζονται στην εµπειρία και στη λογική που εκείνη τη περίοδο δεν συνηγορούσαν υπέρ της κίνησης της Γης. Χωρίς τη βοήθεια του τηλεσκοπίου ή/και των µαθηµατικών επιχειρη- µάτων δεν µπορούν να παρουσιαστούν τεκµήρια για µια κινούµενη Γη. Οι παρατηρήσεις δια γυµνού οφθαλµού ταιριάζουν απόλυτα µε την κοσµολογία των δύο σφαιρών. Ο G. E. R. Lloyd στο βιβλίο του «Αρχαία Ελληνική Επιστήµη» 6 και συγκεκριµένα στο κεφάλαιο «Ελληνικές Κοσµολογίες» αναφέρει ότι η Θεωρία του Αρίσταρχου ήταν µια πλήρης ηλιοκεντρική θεωρία που συνδύαζε τα δύο δόγµατα της ηµερήσιας αξονικής περιστροφής και της ετήσιας περιστροφής της γης γύρω από τον Ήλιο. Οι απόψεις του Αρίσταρχου δεν βρήκαν ανταπόκριση όχι µόνο µεταξύ των απλών ανθρώπων αλλά και ούτε µεταξύ των αστρονόµων. Υπάρχει µόνο ένας ακόµη αρχαίος αστρονόµος, ο Βαβυλώνιος Σέλευκος που υποστήριξε την ηλιοκεντρική θεωρία. Οι λόγοι είναι σύνθετοι και τουλάχιστον στην περίπτωση των αστρονόµων η θρησκεία έπαιξε µικρό ή και µηδενικό ρόλο. Τα επιχειρήµατα εναντίον της αξονικής περιστροφής και της ηλιοκεντρικότητας συνοψίζονται ως εξής: Το φυσικό επιχείρηµα των παρατηρούµενων αποτελεσµάτων της βαρύτητας στη Γη Η φυσική ένσταση ότι αν και η ταχύτητα περιστροφής της γης είναι 6 G. E. R. Lloyd, (1991), Methods and Problems in Greek Science, Cambridge University Press, Ελληνική Έκδοση: Αρχαία Ελληνική Επιστήµη: Μέθοδοι και Προβλήµατα, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1996, σελ

6 196 Πανελλήνιο Συνέδριο µε ιεθνή Συµµετοχή πολύ µεγάλη κανένα αποτέλεσµα στα αντικείµενα που κινούνται στον αέρα δεν είχε παρατηρηθεί Η φαινοµενική απουσία αστρικής παράλλαξης, µεταβολής δηλαδή στις σχετικές θέσεις των αστέρων όπως φαίνονται από τη Γη σε διαφορετικά σηµεία της τροχιάς της Η ηλιοκεντρικότητα από µόνη της δεν εξηγεί το πρόβληµα που είχε α- πασχολήσει τους αστρονόµους στα µέσα του 4 ου αιώνα, αυτό της ανισότητας των εποχών Η ηλιοκεντρικότητα ήταν ανεπαρκής και άνευ σηµασίας για την επίλυση των ανωµαλιών στην κίνηση της σελήνης. Σ αυτά τα επιχειρήµατα ο Lindberg 7 συµπληρώνει ότι όλα τα παρατηρησιακά πλεονεκτήµατα που µπορεί να διέθετε η υπόθεση του Αρίσταρχου (για παράδειγµα, η ικανότητά της να εξηγεί µεταβολές της φωτεινότητας των πλανητών) ήταν διαθέσιµα και στα άλλα συστήµατα τα οποία δεν έρχονταν σε αντίθεση µε την παραδοσιακή κοσµολογία. Συνοπτικά, η ηλιοκεντρικότητα ήταν γνωστή στην αρχαιότητα αλλά για µια σειρά από λόγους οι οποίοι φαίνονταν σοβαροί στο πλαίσιο της γνώσης εκείνης της εποχής προτιµήθηκε η γεωκεντρικότητα. Απλός κόσµος και α- στρονόµοι τηρούσαν την κοινή παραδοχή ότι η Γη βρίσκεται στο κέντρο του σύµπαντος. Η ΟΜΗ ΤΗΣ ΚΟΠΕΡΝΙΚΕΙΑΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ Στην ενότητα αυτή παρουσιάζουµε και αναλύουµε την αναφορά του Κuhn στον Αρίσταρχο στο βιβλίο του η «οµή των Επιστηµονικών Επαναστάσεων». Η θεωρία του Κuhn για τις Επιστηµονικές Επαναστάσεις χρησι- µοποιεί ως εµπειρικά ιστορικά παραδείγµατα, σε αρκετά µεγάλη έκταση, τα γεγονότα τα οποία περιγράφονται στο βιβλίο «Η Κοπερνίκεια Επανάσταση». Κατά πρώτον θα σταθούµε στο κεφάλαιο «Οι Κρίσεις και η Ανάδυση των Επιστηµονικών Θεωριών» 8 όπου αναφέρεται ότι τον καιρό που το σύστηµα του Πτολεµαίου, βρισκόταν σε φάση ανάπτυξης, (2 ο αιώνα π.χ. µέχρι 2 ο αιώνα µ.χ.), είχε καταπληκτικές επιτυχίες στην πρόβλεψη των µετα- 7 D. C. Lindberg, (1992), The Beginnings of Western Science, University of Chicago Press. Ελληνική Έκδοση: Οι Απαρχές της υτικής Επιστήµης, Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις ΕΜΠ, Αθήνα 1997, σελ T. S. Kuhn, (1981), Η οµή των Επιστηµονικών Επαναστάσεων, Θεσσαλονίκη: Σύγχρονα Θέµατα, σελ

7 «Αρίσταρχος ο Σάµιος» 197 βαλλόµενων θέσεων τόσο των άστρων όσο και των πλανητών. Ιδιαίτερα για τη θέση των πλανητών, οι προβλέψεις του Πτολεµαίου ήταν εξίσου καλές µε τις προβλέψεις του συστήµατος του Κοπέρνικου. Οι προβλέψεις όµως στις όποιες κατέληγε το πτολεµαϊκό σύστηµα, αν εξετάζονταν σε σχέση τόσο µε τις θέσεις των πλανητών όσο και µε τις µεταπτώσεις των ισηµεριών, δεν κατάφερναν ποτέ να συµφωνήσουν πλήρως µε τις διαθέσιµες παρατηρήσεις. Ή συνεχής διόρθωση αυτών των µικρών ασυµφωνιών µεταξύ των θεωρητικών προβλέψεων και των εµπειρικών παρατηρήσεων αποτέλεσε ένα µεγάλο µέρος της αστρονοµικής ερευνητικής δραστηριότητας για τους συνεχιστές του Πτολεµαίου. Για ένα µεγάλο χρονικό διάστηµα, οι αστρονόµοι είχαν κάθε λόγο να πιστεύουν ότι αυτές οι προσπάθειες θα είχαν κάποιο αποτέλεσµα. Όταν συναντούσαν µια µερική ασυµφωνία, οι αστρονόµοι µπορούσαν να τη διορθώσουν, τροποποιώντας το πτολεµαϊκό µοντέλο. Με την πάροδο του χρόνου όµως, αν κάποιος εξέταζε το τελικό αποτέλεσµα, θα παρατηρούσε ότι ή πολυπλοκότητα του πτολεµαϊκού µοντέλου αύξανε µε πολύ ταχύτερο ρυθµό από την ακρίβεια του. Σηµειώνει ο Κuhn ότι τον 16 ο αιώνα, είχε πλέον γίνει κατανοητό ότι δεν ήταν δυνατό ένα σύστηµα τόσο δύσχρηστο και τόσο ανακριβές, όσο είχε γίνει µε τον καιρό το σύστηµα του Πτολεµαίου, να αντιστοιχεί στο φυσικό κόσµο. Πράγµατι, στις αρχές του 16 ου αιώνα, ένας συνεχώς αυξανόµενος αριθ- µός ευρωπαίων αστρονόµων αναγνώριζε ότι το αστρονοµικό Παράδειγµα δεν µπορούσε να εφαρµοστεί στα ίδια τα παραδοσιακά του προβλήµατα. Αυτή ή αναγνώριση ήταν προϋπόθεση για την απόρριψη του πτολεµαϊκού Παραδείγµατος και την αναζήτηση ενός νέου. Το κυρίαρχο αστρονοµικό παράδειγµα είχε εισέλθει σε περίοδο κρίσης. Σύµφωνα µε το σχήµα του Kuhn, µια πρωτότυπη θεωρία παρουσιάζεται ως απάντηση στην κρίση του κυρίαρχου παραδείγµατος. Αν η λύση σε κάποιο πρόβληµα παρουσιαστεί σε µια περίοδο που δεν υπάρχει κρίση στην ανάλογη επιστήµη, τότε οι νέες προτάσεις περνούν απαρατήρητες. Η πρόταση του Αρίσταρχου για ένα ηλιοκεντρικό σύστηµα είναι µια τέτοια περίπτωση. Αγνοήθηκε γιατί το κυρίαρχο τότε γεωκεντρικό παράδειγµα δεν βρισκόταν σε περίοδο κρίσης. Στο τέλος του κεφαλαίου 9 ο Kuhn αντιπαρατίθεται στην άποψη που υ- ποστηρίζει ότι αν η ελληνική επιστήµη δεν στηριζόταν τόσο πολύ στη λογι- 9 T. S. Kuhn, (1981), Η οµή των Επιστηµονικών Επαναστάσεων, Θεσσαλονίκη: Σύγχρονα Θέµατα, σελ. 148

8 198 Πανελλήνιο Συνέδριο µε ιεθνή Συµµετοχή κή παραγωγή και στα δόγµατα, το ηλιοκεντρικό σύστηµα θα µπορούσε να έχει αρχίσει να αναπτύσσεται 18 αιώνες πριν. Ο Kuhn διαφωνεί κάθετα υ- ποστηρίζοντας ότι κάτι τέτοιο σηµαίνει άγνοια του κοινωνικού περιβάλλοντος. Όταν ο Αρίσταρχος πρότεινε το σύστηµά του το γεωκεντρικό σύστη- µα δεν παρουσίαζε κανένα κενό που θα µπορούσε έστω και υποθετικά να καλύψει το ηλιοκεντρικό. Η όλη ανάπτυξη της πτολεµαϊκής αστρονοµίας, τόσο οι θρίαµβοι όσο και οι κλονισµοί έρχονται µετά την πρόταση του Αρίσταρχου. Ένας από τους παράγοντες που οδήγησαν τους αστρονόµους στον Κοπέρνικο (ένας παράγοντας που δεν θα µπορούσε να τους είχε οδηγήσει στον Αρίσταρχο) ήταν η αναγνωρισµένη κρίση που ήταν υπεύθυνη για την έλευση της καινοτοµίας. Η πτολεµαϊκή αστρονοµία δεν είχε λύσει τα προβλήµατά της και είχε φτάσει η ώρα να αντικατασταθεί. Στο κεφάλαιο «Η Κατάληξη των Επαναστάσεων» 10 στην εξέταση της επικράτησης του νέου παραδείγµατος ο Kuhn αναφέρει ότι από τους ισχυρισµούς των οπαδών ενός νέου Παραδείγµατος ο πιο σπουδαίος είναι ότι µπορούν να λύσουν τα προβλήµατα πού οδήγησαν σε κρίση το παλιό Παράδειγµα. Έτσι ο Κοπέρνικος ισχυρίστηκε ότι είχε λύσει το πρόβληµα της διάρκειας του ηµερολογιακού έτους. Τέτοιου είδους ισχυρισµοί έχουν µεγάλη πιθανότητα να επιτύχουν, όταν το νέο Παράδειγµα οδηγεί σε µια εµφανώς µεγαλύτερη ακρίβεια υπολογισµών σε σχέση µε το παλιό. Η υπολογιστική ανωτερότητα των πινάκων του Kepler σε σχέση µε τους πίνακες πού είχαν προκύψει από τη θεωρία του Πτολεµαίου, ήταν ένα βασικό κίνητρο για τη µεταστροφή των αστρονόµων στο σύστηµα του Κοπέρνικου. Εδώ πρέπει να τονιστεί η σηµασία της ύπαρξης εµπειρικού υλικού, το οποίο µπορεί να έχει συλλεγεί και ανεξάρτητα, εκτός του νέου παραδείγµατος, και το οποίο υποστηρίζει την επικράτηση του. Συνέβαινε κάτι τέτοιο την εποχή του Αρίσταρχου; Υπήρξε οργανωµένη δραστηριότητα γύρω από την εναλλακτική ηλιοκεντρική θεώρηση στην αρχαιότητα; Το ζήτηµα φαίνεται ότι παραµένει ανοιχτό 11. Ο ισχυρισµός του Κοπέρνικου ωστόσο, δεν ήταν έγκυρος. Η θεωρία του Κοπέρνικου, στην πραγµατικότητα, δεν ήταν πιο ακριβής από του Πτολεµαίου, ούτε οδήγησε άµεσα σε κάποια βελτίωση του ηµερολόγιου. Οι λό- 10 T. S. Kuhn, (1981), Η οµή των Επιστηµονικών Επαναστάσεων, Θεσσαλονίκη: Σύγχρονα Θέµατα, σελ Κ. Γαβρόγλου,. ιαλέτης, Γ. Χριστιανίδης (2001), Αρίσταρχος και Ηλιοκεντρισµός, Νεύσις 10, σελ. 3-44

9 «Αρίσταρχος ο Σάµιος» 199 γοι για την τελική επικράτησή της θα πρέπει να αναζητηθούν και στις ηγε- µονικές κοινωνικο-πολιτισµικές συνιστώσες της εποχής. SUMMARY This work examines the presence of Aristarchus of Samos in the work of Thomas S. Kuhn, namely in The Copernican Revolution and in The Structure of Scientific Revolutions. The author analyzes the argumentation of Kuhn on the reasons for the rejection of the heliocentric theory of Aristarchus and the adoption of the similar theory suggested by Copernicus. Special emphasis is given to the analysis of the conditions facilitating a paradigmatic change in a period of crisis characterizing the state of the Ptolemaic system before its replacement.

ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1.

ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑΔΑ Α Α.1.1. Οι προτάσεις που ακολουθούν,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα

Διαβάστε περισσότερα

Κατακόρυφη πτώση σωμάτων

Κατακόρυφη πτώση σωμάτων Κατακόρυφη πτώση σωμάτων Τα ερωτήματα Δύο σώματα έχουν το ίδιο σχήμα και τις ίδιες διαστάσεις με το ένα να είναι βαρύτερο του άλλου. Την ίδια στιγμή τα δύο σώματα αφήνονται ελεύθερα να πέσουν μέσα στον

Διαβάστε περισσότερα

Μέγιστον τόπος. Ἅπαντα γάρ χωρεῖ. (Θαλής)

Μέγιστον τόπος. Ἅπαντα γάρ χωρεῖ. (Θαλής) Μέγιστον τόπος. Ἅπαντα γάρ χωρεῖ. (Θαλής) Από την εποχή που οι άνθρωποι σήκωσαν τα μάτια τους προς τον ουρανό και παρατήρησαν τον Ήλιο (τον θεό τους) και τα αστέρια, είχαν την πεποίθηση ότι η Γη είναι

Διαβάστε περισσότερα

Από τους Πυθαγορείους στον Αρίσταρχο τον Σάµιο: Η ιστορία των αντιλήψεων για την κίνηση της γης στην αρχαία ελληνική αστρονοµία

Από τους Πυθαγορείους στον Αρίσταρχο τον Σάµιο: Η ιστορία των αντιλήψεων για την κίνηση της γης στην αρχαία ελληνική αστρονοµία Κώστας Γαβρόγλου, ηµήτρης ιαλέτης, Γιάννης Χριστιανίδης Πανεπιστήµιο Αθηνών Τµήµα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήµης Από τους Πυθαγορείους στον Αρίσταρχο τον Σάµιο: Η ιστορία των αντιλήψεων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ «Πιστεύω ότι η μελέτη του Σύμπαντος πρέπει να τοποθετηθεί στην πρώτη θέση ανάμεσα σε όλα τα φυσικά φαινόμενα που μπορούν να κατανοηθούν, γιατί έρχεται πριν απ' όλα τ'

Διαβάστε περισσότερα

Κων/νος Χριστόπουλος Κων/νος Παράσογλου Γιάννης Παπαϊωάννου Μάριος Φλωράκης Χρήστος Σταματούλης

Κων/νος Χριστόπουλος Κων/νος Παράσογλου Γιάννης Παπαϊωάννου Μάριος Φλωράκης Χρήστος Σταματούλης Κων/νος Χριστόπουλος Κων/νος Παράσογλου Γιάννης Παπαϊωάννου Μάριος Φλωράκης Χρήστος Σταματούλης Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που εφάρμοσαν τα μαθηματικά στην αστρονομία Κατέκτησαν σημαντικές γνώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Η Γεωδαισία σήμερα. Μια σύντομη εισαγωγή για το γήινο πεδίο βαρύτητας. Διδάσκων Δημήτρης Δεληκαράογλου

Η Γεωδαισία σήμερα. Μια σύντομη εισαγωγή για το γήινο πεδίο βαρύτητας. Διδάσκων Δημήτρης Δεληκαράογλου ΤΕΠΑΚ, Γεωδαισία IV Μια σύντομη εισαγωγή για το γήινο πεδίο βαρύτητας Διδάσκων Δημήτρης Δεληκαράογλου Η Γεωδαισία σήμερα νοείται ως η επιστήμη με αντικείμενο τρεις βασικούς τομείς: Tον προσδιορισμό της

Διαβάστε περισσότερα

Φάκελος Ερευνητικής Εργασίας Σχολείο:Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήμα:Α 1-Α 2

Φάκελος Ερευνητικής Εργασίας Σχολείο:Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήμα:Α 1-Α 2 Φάκελος Ερευνητικής Εργασίας Σχολείο:Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήμα:Α 1-Α 2 Θέμα: Θρησκευτικές και επιστημονικές αντιλήψεις για την δημιουργία του σύμπαντος Ονοματεπώνυμα μαθητών: Αλέξανδρος Λάσκος, Γαρυφαλένια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΠ22 ΤΡΙΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΟΤΥΠΗ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΠ22 ΤΡΙΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΟΤΥΠΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΠ22 ΤΡΙΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΟΤΥΠΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... 2 Εισαγωγή... 3 Οι αρχές του σύμπαντος κατά τον Αριστοτέλη... 3 Ο υποσελήνιος χώρος... 3 Ο χώρος

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία Φυσικών Επιστημών

Ιστορία Φυσικών Επιστημών Ιστορία Φυσικών Επιστημών Εαρινό εξάμηνο 2014 Φαίδρα Παπανελοπούλου h;p://eclass.uoa.gr/courses/phs222/ Αρχαιότητα Αριστοτελική κοσμολογία και θεωρία της κίνησης Πρώιμη ελληνική αστρονομία Ελληνιστική

Διαβάστε περισσότερα

Two projects Η συμβολή της Αστρονομίας στην ανάπτυξη των επιστημών: A) Το Ηλιακό μας Σύστημα και B) 2 ος Νόμος του Kepler!

Two projects Η συμβολή της Αστρονομίας στην ανάπτυξη των επιστημών: A) Το Ηλιακό μας Σύστημα και B) 2 ος Νόμος του Kepler! Two projects Η συμβολή της Αστρονομίας στην ανάπτυξη των επιστημών: A) Το Ηλιακό μας Σύστημα και B) 2 ος Νόμος του Kepler! Διαλέξαμε θέματα της Αστρονομίας γιατί δεν διδάσκονται στην σχολική ύλη. Με στόχο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΟ 31 ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 2014 2015 ΣΧΕ ΙΑΓΡΑΜΜΑ. Σχετικά µε τα βιβλία που χρησιµοποιήθηκαν βλ. τη βιβλιογραφία

ΕΠΟ 31 ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 2014 2015 ΣΧΕ ΙΑΓΡΑΜΜΑ. Σχετικά µε τα βιβλία που χρησιµοποιήθηκαν βλ. τη βιβλιογραφία ΕΠΟ 31 ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 2014 2015 ΣΧΕ ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΚΟΠΟΣ: Απάντηση σε ερωτήµατα που αφορούν την αριστοτελική κοσµολογία, τις µεθοδολογικές αρχές του Γαλιλαίου και το έργο του Νεύτωνα ΕΙΣΑΓΩΓΗ: εν απαιτείται

Διαβάστε περισσότερα

Κατακόρυφη πτώση σωμάτων. Βαρβιτσιώτης Ιωάννης Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αγίων Αναργύρων Μάιος 2015

Κατακόρυφη πτώση σωμάτων. Βαρβιτσιώτης Ιωάννης Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αγίων Αναργύρων Μάιος 2015 Κατακόρυφη πτώση σωμάτων Βαρβιτσιώτης Ιωάννης Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αγίων Αναργύρων Μάιος 2015 Α. Εισαγωγή Ερώτηση 1. Η τιμή της μάζας ενός σώματος πιστεύετε ότι συνοδεύει το σώμα εκ κατασκευής

Διαβάστε περισσότερα

ΔÔ Û Ì Î È ÔÈ ÎÈÓ ÛÂÈ ÙË Ë

ΔÔ Û Ì Î È ÔÈ ÎÈÓ ÛÂÈ ÙË Ë ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΔÔ Û Ì Î È ÔÈ ÎÈÓ ÛÂÈ ÙË Ë Tα βασικά σημεία του μαθήματος Η Γη είναι ένα ουράνιο σώμα, που κινείται συνεχώς στο διάστημα. Το σχήμα της είναι γεωειδές, δηλαδή είναι ελαφρά συμπιεσμένο στις κορυφές

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρητική Εξέταση. 24 ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής η φάση: «ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ»

Θεωρητική Εξέταση. 24 ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής η φάση: «ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ» 24 ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής 2019 3 η φάση: «ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ» Θεωρητική Εξέταση 24 ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Αστρονομίας 2019 3 η φάση Θεωρητική Εξέταση 1 Παρακαλούμε, διαβάστε

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΩΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΤΟ ΗΛΙΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΠΟΡΕΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΜΕ- ΤΑΦΥΣΙΚΗΣ

ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΩΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΤΟ ΗΛΙΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΠΟΡΕΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΜΕ- ΤΑΦΥΣΙΚΗΣ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΩΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΤΟ ΗΛΙΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΠΟΡΕΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΜΕ- ΤΑΦΥΣΙΚΗΣ Κρυσταλλία Χαλκιά Τοµέας Φυσικών Επιστηµών, Τεχνολογίας και Περιβάλλοντος Παιδαγωγικό Τµήµα ηµοτικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΕΙΣ ΚΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ. Λεονάρδος Γκουβέλης. Διημερίδα Αστροφυσικής 4-5 Απριλίου

ΕΜΕΙΣ ΚΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ. Λεονάρδος Γκουβέλης. Διημερίδα Αστροφυσικής 4-5 Απριλίου ΕΜΕΙΣ ΚΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ Λεονάρδος Γκουβέλης Διημερίδα Αστροφυσικής 4-5 Απριλίου Συνοπτικά: Κοσμολογικές θεωρίες ανά τους αιώνες Σύγχρονη κοσμολογική άποψη Αστρονομικές αποδείξεις της θεωρίας του Big Bang Μεγάλα

Διαβάστε περισσότερα

Ένα νέο σύστημα του κόσμου

Ένα νέο σύστημα του κόσμου Ένας νέος ουρανός Ένα νέο σύστημα του κόσμου Η αστρονομία της Αναγέννησης βασίζεται στο έργο των αρχαίων: Αριστοτελικό σύστημα ομόκεντρων σφαιρών (βασισμένο στο έργο του Καλίππου και του Ευδόξου_ δεν εξηγεί

Διαβάστε περισσότερα

Στήβεν Χόκινγ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων έδινε κάποτε μία διάλεξη

Στήβεν Χόκινγ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων έδινε κάποτε μία διάλεξη http://hallofpeople.com/gr.php?user=χόκινγ%20στήβεν Στήβεν Χόκινγ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ 1. Η εικόνα του Ανθρώπου για το Σύμπαν Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων έδινε κάποτε μία διάλεξη για την αστρονομία.

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρητική Εξέταση. 23 ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής η φάση: «ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ»

Θεωρητική Εξέταση. 23 ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής η φάση: «ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ» 23 ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής 2018 4 η φάση: «ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ» Θεωρητική Εξέταση 23 ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Αστρονομίας 2018 4 η φάση Θεωρητική Εξέταση 1 Παρακαλούμε, διαβάστε

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία Φυσικών Επιστημών

Ιστορία Φυσικών Επιστημών Ιστορία Φυσικών Επιστημών Εαρινό εξάμηνο 2014 Φαίδρα Παπανελοπούλου http://eclass.uoa.gr/courses/phs222/ Επιστημονική Επανάσταση Υπήρξε πράγματι μια «Επιστημονική Επανάσταση» στη διάρκεια του 17 ου αιώνα;

Διαβάστε περισσότερα

Υπολογιστικά Συστήματα της Αρχαιότητας. Μηχανισμός των Αντικυθήρων Άβακας Κλαύδιος Πτολεμαίος Ήρωνας Αλεξανδρινός Το Κόσκινο του Ερατοσθένη

Υπολογιστικά Συστήματα της Αρχαιότητας. Μηχανισμός των Αντικυθήρων Άβακας Κλαύδιος Πτολεμαίος Ήρωνας Αλεξανδρινός Το Κόσκινο του Ερατοσθένη Υπολογιστικά Συστήματα της Αρχαιότητας Μηχανισμός των Αντικυθήρων Άβακας Κλαύδιος Πτολεμαίος Ήρωνας Αλεξανδρινός Το Κόσκινο του Ερατοσθένη Μηχανισμός των Αντικυθήρων Κατασκευή μηχανισμού : 2 ος 1 ος αιώνας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΩΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΡΙ- ΣΤΟΤΕΛΗ ΣΤΟ ΗΛΙΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΥ, ΣΤΟ ΟΜΟΓΕΝΕΣ ΣΥΜΠΑΝ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ

ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΩΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΡΙ- ΣΤΟΤΕΛΗ ΣΤΟ ΗΛΙΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΥ, ΣΤΟ ΟΜΟΓΕΝΕΣ ΣΥΜΠΑΝ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΩΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΡΙ- ΣΤΟΤΕΛΗ ΣΤΟ ΗΛΙΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΥ, ΣΤΟ ΟΜΟΓΕΝΕΣ ΣΥΜΠΑΝ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΘΕΩΡΙΩΝ ηµητριάδης Παναγιώτης και ηµητριάδη Κυριακή (pdimitr@primedu.uoa.gr & kdimitr @primedu.uoa.gr)

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΗ «ΑΡΧΙΖΕΙ ΝΑ ΚΙΝΕΙΤΑΙ»

Η ΓΗ «ΑΡΧΙΖΕΙ ΝΑ ΚΙΝΕΙΤΑΙ» ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Η ΓΗ «ΑΡΧΙΖΕΙ ΝΑ ΚΙΝΕΙΤΑΙ» 1 Η ΗΛΙΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΠΕΡΜΚΟΥ Το έτος 1543 δημοσιεύτηκε ένα βιβλίο με τον τίτλο De Revolutionibus Orbium Celestium [Περί της περιστροφής των Ουράνιων Σφαιρών],

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΕΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΕΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΕΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ Πτυχιακή Εργασία Πέτρου Μαρία Επιβλέπων Καθηγητής Βλάχος Λουκάς «Ο πιο σπουδαίος απλός παράγοντας που επηρεάζει τη μάθηση είναι

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Ενότητα 3: Εναλλακτικές όψεις της επιστήμης που προβάλλονται στην εκπαίδευση Σπύρος Κόλλας (Βασισμένο στις σημειώσεις του

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΠΟ31 ΘΕΜΑ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΠΟ31 ΘΕΜΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΠΟ31 ΘΕΜΑ «Προτάξτε τρεις βασικές προϋποθέσεις της Επιστημονικής Επανάστασης. Αναλύστε και τεκμηριώστε τις επιλογές σας» Επαναδιατύπωση του θέματος- Στόχοι της εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

1.6.3 Ιατρικές και βιολογικές θεωρίες στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη Η αρχαία ελληνική ιατρική µετά τον Ιπποκράτη

1.6.3 Ιατρικές και βιολογικές θεωρίες στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη Η αρχαία ελληνική ιατρική µετά τον Ιπποκράτη 1 2 Περιεχόµενα Πρόλογος...5 Εισαγωγή: Οι Απαρχές της Ελληνικής Επιστήµης...8 Κεφάλαιο 1: Η Αρχαία Ελληνική Επιστήµη...24 1.1 Οι φυσικές θεωρίες των Προσωκρατικών φιλοσόφων...25 1.1.1 H πρώιµη ιωνική φιλοσοφική

Διαβάστε περισσότερα

Φιλοσοφία της Επιστήμης ΙΙ

Φιλοσοφία της Επιστήμης ΙΙ Φιλοσοφία της Επιστήμης ΙΙ Τετάρτη, 3.30-6 μμ. Αίθουσα A Διδάσκουσα: Ελίνα Πεχλιβανίδη ΣΧΕΔΙAΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (SYLLABUS) Πληροφορίες για: ημέρα - ώρα - αίθουσα διεξαγωγής του μαθήματος στοιχεία επικοινωνίας,

Διαβάστε περισσότερα

Ιδέες των μαθητών. Παρανοήσεις. Παραλληλισμοί με την ιστορία της Επιστήμης.

Ιδέες των μαθητών. Παρανοήσεις. Παραλληλισμοί με την ιστορία της Επιστήμης. Ιδέες των μαθητών. Παρανοήσεις. Παραλληλισμοί με την ιστορία της Επιστήμης. 1. Οι ιδέες των μαθητών και πώς σχηματίζονται Άννα Κουκά Πώς δημιουργούνται οι αρχικές εξηγήσεις για το φυσικό κόσμο Τα παιδιά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΞΩΗΛΙΑΚΩΝ ΠΛΑΝΗΤΩΝ Κ.Ν. ΓΟΥΡΓΟΥΛΙΑΤΟΣ

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΞΩΗΛΙΑΚΩΝ ΠΛΑΝΗΤΩΝ Κ.Ν. ΓΟΥΡΓΟΥΛΙΑΤΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΞΩΗΛΙΑΚΩΝ ΠΛΑΝΗΤΩΝ Κ.Ν. ΓΟΥΡΓΟΥΛΙΑΤΟΣ ΩΡΙΩΝ, 9/1/2008 Η ΘΕΣΗ ΜΑΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ Γη, ο τρίτος πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος Περιφερόμαστε γύρω από τον Ήλιο, ένα τυπικό αστέρι της κύριας ακολουθίας

Διαβάστε περισσότερα

Ίωνες Φιλόσοφοι. Οι σημαντικότεροι Ίωνες φιλόσοφοι επιστήμονες

Ίωνες Φιλόσοφοι. Οι σημαντικότεροι Ίωνες φιλόσοφοι επιστήμονες Ίωνες Φιλόσοφοι Η απλή ενατένιση του ουρανού, με το πλήθος των εντυπωσιακών φαινομένων, ικανών να προσελκύσουν την προσοχή και το ενδιαφέρον των πρωτόγονων ανθρώπων, άρχισε να σημειώνει τα πρώτα εξελικτικά

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική ΜΙΘΕ ΔΥΝΑΜΙΚΗ - 1. Νίκος Κανδεράκης

Φυσική ΜΙΘΕ ΔΥΝΑΜΙΚΗ - 1. Νίκος Κανδεράκης Φυσική ΜΙΘΕ ΔΥΝΑΜΙΚΗ - 1 Νίκος Κανδεράκης Αριστοτελική Φυσική Γιατί πέφτουν τα (βαριά) σώματα; Πηγαίνουν στη φυσική τους θέση. Βάρος: η τάση του βαρέως σώματος να κινηθεί προς το κέντρο της Γης. Μέτρο

Διαβάστε περισσότερα

"Στην αρχή το φως και η πρώτη ώρα που τα χείλη ακόμα στον πηλό δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου." (Οδυσσέας Ελύτης)

Στην αρχή το φως και η πρώτη ώρα που τα χείλη ακόμα στον πηλό δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου. (Οδυσσέας Ελύτης) "Στην αρχή το φως και η πρώτη ώρα που τα χείλη ακόμα στον πηλό δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου." (Οδυσσέας Ελύτης) Το σύμπαν δεν υπήρχε από πάντα. Γεννήθηκε κάποτε στο παρελθόν. Τη στιγμή της γέννησης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ Σπύρου Ν. Πνευµατικού Καθηγητή Μαθηµατικών Πανεπιστηµίου Πατρών ΕΚ ΟΣΕΙΣ Γ. Α. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ 2005 Σ. Ν. Πνευµατικός Η αναπαραγωγή ολικά ή µερικά ή περιληπτικά, ή η αντιγραφή του

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη των θεωρήσεων περί βαρύτητας Αριστοτέλης. Ερωτήµατα που πάντα απασχολούσαν...

Η ανάπτυξη των θεωρήσεων περί βαρύτητας Αριστοτέλης. Ερωτήµατα που πάντα απασχολούσαν... Οι επόµενες ενότητες του µαθήµατος Εισαγωγή στο γήινο πεδίο (Αρχές της Φυσικής Γεωδαισίας) Γεωδαισίας) ιδάσκοντες ηµήτρης εληκαράογλου 7ο εξάµηνο, εξάµηνο, Ακαδ. Ακαδ. Έτος 201 2017-18... Το ιστορικό πλαίσιο

Διαβάστε περισσότερα

Η φιλοσοφία και οι επιστήμες στα Αρχαϊκά χρόνια. Μαριάννα Μπιτσάνη Α 2

Η φιλοσοφία και οι επιστήμες στα Αρχαϊκά χρόνια. Μαριάννα Μπιτσάνη Α 2 Η φιλοσοφία και οι επιστήμες στα Αρχαϊκά χρόνια Μαριάννα Μπιτσάνη Α 2 Τι είναι η φιλοσοφία; Φιλοσοφία είναι η επιστήμη που ασχολείται με: ερωτήματα προβλήματα ή απορίες που μπορούμε να αποκαλέσουμε οριακά,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Κογκίδου ήµητρα Χαιρετισµός στην ηµερίδα του Παιδαγωγικού Τµήµατος ηµοτικής Εκπαίδευσης στο Α.Π.Θ. ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Κατά τα δύο προηγούµενα ακαδηµαϊκά έτη το Α.Π.Θ. προσφέρει

Διαβάστε περισσότερα

Δυναμική ενέργεια στο βαρυτικό πεδίο. Θετική ή αρνητική;

Δυναμική ενέργεια στο βαρυτικό πεδίο. Θετική ή αρνητική; ράφει το σχολικό βιβλίο: Δυναμική ενέργεια στο βαρυτικό πεδίο. Θετική ή αρνητική; Μια πρώτη ένσταση θα µπορούσε να διατυπωθεί, για την απουσία της δυναµικής ενέργειας από τον παραπάνω ορισµό. ιατί να µην

Διαβάστε περισσότερα

A film by 8o dimotiko Agiou dimitriou

A film by 8o dimotiko Agiou dimitriou A film by 8o dimotiko Agiou dimitriou Kostas and Sofia pictures present... TA ΠΑΙΔΙΚΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ Γεννήθηκε στην Πίζα της Ιταλίας και από νωρίς έδειξε σημεία μιας αξιοσημείωτης ιδιοφυΐας. Ο πατέρας του

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ

Β. ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ Α. Μια σύντοµη περιγραφή της εργασίας που εκπονήσατε στο πλαίσιο του µαθήµατος της Αστρονοµίας. Β. ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ Για να απαντήσεις στις ερωτήσεις που ακολουθούν αρκεί να επιλέξεις την ή τις σωστές

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Αιγαίου Τμήμα Πολιτισμικής Πληροφορικής

Πανεπιστήμιο Αιγαίου Τμήμα Πολιτισμικής Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Αιγαίου Τμήμα Πολιτισμικής Πληροφορικής Θέμα: Σχεδιασμός παιχνιδιού με κάρτες για το Ηλιακό Σύστημα Μάθημα: Σχεδιασμός Ψηφιακών Εκπαιδευτικών Εφαρμογών ΙΙ Δήμητρα Μισιτζή 1 (ΑΜ:131/2008092)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ. Εκφράζω προς όλους τις θερμές ευχαριστίες μου για την συνεργασία και την βοήθειά τους στην προετοιμασία του τεύχους αυτού.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ. Εκφράζω προς όλους τις θερμές ευχαριστίες μου για την συνεργασία και την βοήθειά τους στην προετοιμασία του τεύχους αυτού. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το τεύχος αυτό περιέχει τα βασικά στοιχεία της Γεωδαιτικής Αστρονομίας (Geodetic Astronomy) που είναι αναγκαία στους φοιτητές της Σχολής Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Ε.Μ.Πολυτεχνείου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΡΟ-ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟ ΤΟΝ ΣΑΜΙΟ

Η ΠΡΟ-ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟ ΤΟΝ ΣΑΜΙΟ Η ΠΡΟ-ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟ ΤΟΝ ΣΑΜΙΟ Μενέλαος Γκίβαλος Επίκουρος Καθηγητής Π.Τ..Ε. Παν/µίου Αθηνών Περίληψη Η διατύπωση της θεωρητικής αρχής του ηλιοκεντρικού συστήµατος

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την ΠΗΓΗ: Πέμπτη, 25 Απρίλιος :17 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 25 Απρίλιος :52

Συντάχθηκε απο τον/την ΠΗΓΗ:   Πέμπτη, 25 Απρίλιος :17 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 25 Απρίλιος :52 Εισαγωγή Μέρος 1ο 1o, 2ο, 3ο, 4o Το 2009 γιορτάζουμε τα 400 χρόνια από την πρώτη παρατήρηση του Γαλιλαίου με τηλεσκόπιο, γι αυτό και έχει ανακηρυχθεί σαν Έτος της Αστρονομίας. Συμμετέχοντας σε αυτή την

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣ Διαλ.27. Νόµος παγκόσµιας έλξης

ΦΥΣ Διαλ.27. Νόµος παγκόσµιας έλξης ΦΥΣ 111 - Διαλ.27 1 Νόµος παγκόσµιας έλξης ΦΥΣ 111 - Διαλ.27 2 Κοιτάζοντας τα άστρα... Η εξήγηση για τη δυναμική μεταξύ ουράνιων σωμάτων ξεκίνησε από παρατηρήσεις και πνευματικές αναζητήσεις από την αρχή

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή του Φιλόλαου και των Πυθαγορείων στην πορεία προς τον ηλιοκεντρισμό

Η συμβολή του Φιλόλαου και των Πυθαγορείων στην πορεία προς τον ηλιοκεντρισμό Η συμβολή του Φιλόλαου και των Πυθαγορείων στην πορεία προς τον ηλιοκεντρισμό Εισαγωγή Η μελέτη του ουρανού και η επεξεργασία των πληροφοριών οι οποίες προέκυψαν από αυτήν, χρησίμευε στις αρχαίες κοινωνίες,

Διαβάστε περισσότερα

Αναλύοντας κείμενα και εικόνες για την έννοια της περιοδικότητας στα σχολικά βιβλία

Αναλύοντας κείμενα και εικόνες για την έννοια της περιοδικότητας στα σχολικά βιβλία Αναλύοντας κείμενα και εικόνες για την έννοια της περιοδικότητας στα σχολικά βιβλία Βασιλική Σπηλιωτοπούλου Παιδαγωγικό Τμήμα ΑΣΠΑΙΤΕ Μεταδιδάκτωρ ερευνήτρια: Χρυσαυγή Τριανταφύλλου Οι άνθρωποι από πολύ

Διαβάστε περισσότερα

αντισταθµίζονται µε τα πλεονεκτήµατα του άλλου, τρόπου βαθµολόγησης των γραπτών και της ερµηνείας των σχετικών αποτελεσµάτων, και

αντισταθµίζονται µε τα πλεονεκτήµατα του άλλου, τρόπου βαθµολόγησης των γραπτών και της ερµηνείας των σχετικών αποτελεσµάτων, και 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όλα τα είδη ερωτήσεων που αναφέρονται στο «Γενικό Οδηγό για την Αξιολόγηση των µαθητών στην Α Λυκείου» µπορούν να χρησιµοποιηθούν στα Μαθηµατικά, τόσο στην προφορική διδασκαλία/εξέταση, όσο

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΕΧΝΗ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΕΧΝΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΗ» ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ Η σειρά σεμιναρίων με θέμα ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΕΧΝΗ διοργανώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονη Φυσική 1, Διάλεξη 4, Τμήμα Φυσικής, Παν/μιο Ιωαννίνων Η Αρχές της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας και οι μετασχηματισμοί του Lorentz

Σύγχρονη Φυσική 1, Διάλεξη 4, Τμήμα Φυσικής, Παν/μιο Ιωαννίνων Η Αρχές της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας και οι μετασχηματισμοί του Lorentz 1 Η Αρχές της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας και οι μετασχηματισμοί του Lorentz Σκοποί της τέταρτης διάλεξης: 25.10.2011 Να κατανοηθούν οι αρχές με τις οποίες ο Albert Einstein θεμελίωσε την ειδική θεωρία

Διαβάστε περισσότερα

Ο όρος αστρονομία Αστρονομία

Ο όρος αστρονομία Αστρονομία Ο όρος αστρονομία Η Αστρονομία είναι η επιστήμη που ερευνά και εξετάζει όλα τα ουράνια σώματα καθώς και τις σχέσεις, κινήσεις και δυναμική αυτών. Αναφέρεται στην παρατήρηση και την ερμηνεία των φαινομένων

Διαβάστε περισσότερα

Αποτίµηση εκπαιδευτικού έργου

Αποτίµηση εκπαιδευτικού έργου Τ Μ Η Μ Α Φ Υ Σ Ι Κ Η Σ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Αποτίµηση εκπαιδευτικού έργου Εαρινό εξάµηνο 27-2 Ι ΑΣΚΩΝ: ΠΕΡΙΒΟΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Λ. ΜΑΘΗΜΑ: ΗΛΕΚΤΡΟ ΥΝΑΜΙΚΗ ΙΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. Αξιολόγηση διδασκαλίας Α1 Β. Αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Η Δομή της εισήγησης 1 2 3 Δυο λόγια για Στόχοι των Ερευνητική

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Κεφάλαιο 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 130 Κεφάλαιο 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. Απαντήσεις στις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. α, β 2. γ 3. ε 4. β, δ 5. γ 6. α, β, γ, ε Β. Απαντήσεις στις ερωτήσεις συµπλήρωσης κενού 1. η αρχαιότερη

Διαβάστε περισσότερα

15 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισµός Αστρονοµίας και Διαστηµικής 2010 Θέµατα για το Γυµνάσιο

15 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισµός Αστρονοµίας και Διαστηµικής 2010 Θέµατα για το Γυµνάσιο 15 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισµός Αστρονοµίας και Διαστηµικής 2010 Θέµατα για το Γυµνάσιο 1.- Από τα πρώτα σχολικά µας χρόνια µαθαίνουµε για το πλανητικό µας σύστηµα. Α) Ποιος είναι ο πρώτος και

Διαβάστε περισσότερα

Μαθαίνω και εξερευνώ: ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Μαθαίνω και εξερευνώ: ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ Μαθαίνω και εξερευνώ: ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ Μαθαίνω και εξερευνώ: ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ Περιεχόμενα Τι είναι το Διάστημα;... 2 Το ηλιακό σύστημα... 4 Οι πλανήτες... 6 Ο Ήλιος... 10 Η Σελήνη... 12 Αστέρια και κομήτες... 14

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία καί πρακτική τής διεπιστημονικής ερευνάς: Φιλοσοφία καί επιστήμη

Θεωρία καί πρακτική τής διεπιστημονικής ερευνάς: Φιλοσοφία καί επιστήμη Ε.Κ.Ε. Επ. Κοιν. Ep., Gr. R. So. R. 1983 Θεωρία καί πρακτική τής διεπιστημονικής ερευνάς: Φιλοσοφία καί επιστήμη Γιώργος Παπαγοϋνος * Μία ερευνητική προσπάθεια χαρακτηρίζεται ώς «διεπιστημονική» όταν τό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ. Παπαδοπούλου Σοφιάννα. Περίληψη

ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ. Παπαδοπούλου Σοφιάννα. Περίληψη ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ Παπαδοπούλου Σοφιάννα Περίληψη Οι δορυφόροι είναι ουράνια σώματα τα οποία μπορεί να μεταφέρουν είτε μια εικόνα ή οτιδήποτε άλλο. Το παρακάτω κείμενο έχει γραφτεί για να εξηγήσει σε τι περίπου

Διαβάστε περισσότερα

Η πρόβλεψη της ύπαρξης και η έµµεση παρατήρηση των µελανών οπών θεωρείται ότι είναι ένα από τα πιο σύγχρονα επιτεύγµατα της Κοσµολογίας.

Η πρόβλεψη της ύπαρξης και η έµµεση παρατήρηση των µελανών οπών θεωρείται ότι είναι ένα από τα πιο σύγχρονα επιτεύγµατα της Κοσµολογίας. Η πρόβλεψη της ύπαρξης και η έµµεση παρατήρηση των µελανών οπών θεωρείται ότι είναι ένα από τα πιο σύγχρονα επιτεύγµατα της Κοσµολογίας. Παρ' όλα αυτά, πρώτος ο γάλλος µαθηµατικός Λαπλάςτο 1796 ανέφερε

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία Φυσικών Επιστημών

Ιστορία Φυσικών Επιστημών Ιστορία Φυσικών Επιστημών Εαρινό εξάμηνο 2014 Φαίδρα Παπανελοπούλου http://eclass.uoa.gr/courses/phs222/ Γη, Ουρανοί και Επέκεινα Η αριστοτελική κοσμολογία μετέδωσε στον Μεσαίωνα μια πολύ ολοκληρωμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Διατήρηση Ορμής Επιμέλεια: ΑΓΚΑΝΑΚΗΣ A.ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, Φυσικός htt://hyiccore.wordre.co/ Βασικές Έννοιες Μέχρι τώρα έχουμε ασχοληθεί με την μελέτη ενός σώματος και μόνο. Πλέον

Διαβάστε περισσότερα

O μετασχηματισμός μιας «διαθεματικής» δραστηριότητας σε μαθηματική. Δέσποινα Πόταρη Πανεπιστήμιο Πατρών

O μετασχηματισμός μιας «διαθεματικής» δραστηριότητας σε μαθηματική. Δέσποινα Πόταρη Πανεπιστήμιο Πατρών O μετασχηματισμός μιας «διαθεματικής» δραστηριότητας σε μαθηματική Δέσποινα Πόταρη Πανεπιστήμιο Πατρών Η έννοια της δραστηριότητας Δραστηριότητα είναι κάθε ανθρώπινη δράση που έχει ένα κίνητρο και ένα

Διαβάστε περισσότερα

Εξέλιξη των ιδεών στις Φυσικές Επιστήμες

Εξέλιξη των ιδεών στις Φυσικές Επιστήμες Εξέλιξη των ιδεών στις Φυσικές Επιστήμες Ενότητα 4: Κριτική ανάγνωση κλασικών επιστημονικών κειμένων: η περίπτωση του Γαλιλαίου Βασίλης Τσελφές Εθνικὸ και Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Κύκλος σεμιναρίων Εισαγωγή στην Παρατηρησιακή Αστρονομία

Κύκλος σεμιναρίων Εισαγωγή στην Παρατηρησιακή Αστρονομία Κύκλος σεμιναρίων Εισαγωγή στην Παρατηρησιακή Αστρονομία Εισαγωγή στην Παρατηρησιακή Αστρονομία Ο ουράνιος θόλος είναι ένα μέρος που μπορεί να προσφέρει σε όλους, χωρίς καμία εξαίρεση, άπειρες συγκινήσεις.

Διαβάστε περισσότερα

Λογιστική Θεωρία και Έρευνα

Λογιστική Θεωρία και Έρευνα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στη Λογιστική & Χρηματοοικονομική Master of Science (MSc) in Accounting and Finance ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ Λογιστική Θεωρία και Έρευνα Εισαγωγή στη Λογιστική Έρευνα Η αναζήτηση της αλήθειας

Διαβάστε περισσότερα

Η Φυσική που δεν διδάσκεται

Η Φυσική που δεν διδάσκεται 1 Η Φυσική που δεν διδάσκεται Δρ. Μιχάλης Καραδημητρίου Σύλλογος Φυσικών Κρήτης www.sfkritis.gr Αλήθεια τι είναι η «Φυσική» ; 2 Είναι ένα άσχημο μάθημα με τύπους και εξισώσεις;; ή μήπως είναι η επιστήμη

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κοσμάς Γαζέας Η γέννηση της Αστροφυσικής Οι αστρονόμοι μελετούν τα ουράνια σώματα βασισμένοι στο φως, που λαμβάνουν από αυτά. Στα πρώτα χρόνια των παρατηρήσεων,

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ a. Γενικές αρχές b. Γενικοί σκοποί 13

Περιεχόµενα ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ a. Γενικές αρχές b. Γενικοί σκοποί 13 Περιεχόµενα Εισαγωγή 3 1 ο Μέρος Οι προτάσεις των προγραµµάτων σπουδών Φυσικών Επιστηµών σήµερα 7 Κεφάλαιο 1 ο Ανάλυση Συγκριτική καταγραφή των προτάσεων σύγχρονων προγραµµάτων σπουδών Φυσικών Επιστηµών.

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή και Πορεία του Κόσμου (Χριστιανική Κοσμολογία) Διδ. Εν. 9

Αρχή και Πορεία του Κόσμου (Χριστιανική Κοσμολογία) Διδ. Εν. 9 Αρχή και Πορεία του Κόσμου (Χριστιανική Κοσμολογία) Διδ. Εν. 9 Κόσμος Κόσμημα δηλ. στολίδι, που χαρακτηρίζεται από την ποικιλία, την τάξη και την αρμονία Φυσικός κόσμος μακρόκοσμος μικρόκοσμος Πως έγινε

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ 1 ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΟΜΙΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ 1 ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΟΜΙΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ 1 ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Αστρονομία τι θα κάνουμε δηλαδή??? Ήλιος, 8 πλανήτες και πάνω από 100 δορυφόροι τους. Το πλανητικό μας σύστημα Οι πλανήτες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:

ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: Α) Διάταξη χώρου (γενικά): Β) Διάταξη χώρου (ως προς τις ΦΕ): Γ) Δυναμικό τάξης (αριθμός μαθητών, φύλο μαθητών, προνήπια-νήπια, κλπ): Δ) Διάρκεια διδασκαλίας: Ε) Ήταν προϊδεασμένοι οι μαθητές για το αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ Sfaelos Ioannis

ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ Sfaelos Ioannis ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ Sfaelos Ioannis α) Πώς προβλέπονται και ερµηνεύονται τα αποτελέσµατα των αστρονοµικώνπαρατηρήσεων µε τη βοήθεια ενός θεωρητικού µοντέλου; β) Τι παρατηρούµε και πώς;

Διαβάστε περισσότερα

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής 541 24 Θεσσαλονίκη Καθηγητής Γεώργιος Θεοδώρου Tel.: +30 2310998051, Ιστοσελίδα: http://users.auth.gr/theodoru Περί της Ταξινόμησης

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημολογική και Διδακτική Προσέγγιση της Έννοιας της «Ύλης»

Επιστημολογική και Διδακτική Προσέγγιση της Έννοιας της «Ύλης» Επιστημολογική και Διδακτική Προσέγγιση της Έννοιας της «Ύλης» Κωνσταντίνος Δ. Σκορδούλης Παιδαγωγικό Τμήμα ΔΕ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Δυισμός: η κυρίαρχη οντολογία των φιλοσόφων 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΕΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΕΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Α.Π.Θ. 2010-2011 ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΕΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ Εισαγωγικά: Το σχέδιο περιλαµβάνει τον προτεινόµενο κατάλογο υποχρεωτικών µαθηµάτων µε τις αντίστοιχες

Διαβάστε περισσότερα

18 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής 2013 Φάση 3 η : «ΙΠΠΑΡΧΟΣ»

18 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής 2013 Φάση 3 η : «ΙΠΠΑΡΧΟΣ» Θέμα 1 ο (Σύντομης ανάπτυξης): 18 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής 2013 Φάση 3 η : «ΙΠΠΑΡΧΟΣ» Θέματα του Γυμνασίου (Α) Ποιοι πλανήτες ονομάζονται Δίιοι; (Β) Αναφέρατε και

Διαβάστε περισσότερα

Γεωδαισία, Αστρονομία, Μαγνητικό Πεδίο. Ομάδα 2 : Δανάη Κόκκαλη-Θλιβερού, Κροκίδα Στεφανία, Μαρκιανίδου Ελένη, Μάρκου Σεμίνα, Ματιάτου Αλίκη

Γεωδαισία, Αστρονομία, Μαγνητικό Πεδίο. Ομάδα 2 : Δανάη Κόκκαλη-Θλιβερού, Κροκίδα Στεφανία, Μαρκιανίδου Ελένη, Μάρκου Σεμίνα, Ματιάτου Αλίκη Γεωδαισία, Αστρονομία, Μαγνητικό Πεδίο Ομάδα 2 : Δανάη Κόκκαλη-Θλιβερού, Κροκίδα Στεφανία, Μαρκιανίδου Ελένη, Μάρκου Σεμίνα, Ματιάτου Αλίκη Η ΓΕΩΔΑΙΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Η γεωδαισία< γη + δαίω ή δαίομαι

Διαβάστε περισσότερα

Η ασφάλεια στον LHC Ο Μεγάλος Επιταχυντής Συγκρουόµενων εσµών Αδρονίων (Large Hadron Collider, LHC) είναι ικανός να επιτύχει ενέργειες που κανένας άλλος επιταχυντής έως σήµερα δεν έχει προσεγγίσει. Ωστόσο,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ http://hallofpeople.com/gr/bio/aquinas.php ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ Ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος φιλόσοφος του δευτέρου μισού του Μεσαίωνα ήταν ο Θωμάς ο Ακινάτης, που έζησε από το 1225 ως το 1274. Υπήρξε ο σημαντικότερος

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή Πρόεδρος: Εξαρχάκος Θεόδωρος Καθηγητής του Παν/µίου Α- θηνών, Πρόεδρος του Π.Τ..Ε και Πρόεδρος του Κέντρου Έρευνας Επιστήµης και Εκπαίδευσης Συµπρόεδροι:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΟΜΑΔΑΣ (Τετράβιβλος, βιβλίο 1ο, κεφ. 7, σελ. 42-43, Περί ημερινών και νυκτερινών ).

ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΟΜΑΔΑΣ (Τετράβιβλος, βιβλίο 1ο, κεφ. 7, σελ. 42-43, Περί ημερινών και νυκτερινών ). ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΟΜΑΔΑΣ (Τετράβιβλος, βιβλίο 1ο, κεφ. 7, σελ. 42-43, Περί ημερινών και νυκτερινών ). Οι ομάδες των πλανητών (Sects) και η σπουδαιότητά τους σε ένα χάρτη Η πρωταρχική ενέργεια που

Διαβάστε περισσότερα

1. Κινηµατική. x dt (1.1) η ταχύτητα είναι. και η επιτάχυνση ax = lim = =. (1.2) Ο δεύτερος νόµος του Νεύτωνα παίρνει τη µορφή: (1.

1. Κινηµατική. x dt (1.1) η ταχύτητα είναι. και η επιτάχυνση ax = lim = =. (1.2) Ο δεύτερος νόµος του Νεύτωνα παίρνει τη µορφή: (1. 1. Κινηµατική Βιβλιογραφία C. Kittel W. D. Knight M. A. Rueman A. C. Helmholz και B. J. Moe Μηχανική. Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις Ε.Μ.Π. 1998. Κεφ.. {Μαθηµατικό Συµπλήρωµα Μ1 Παράγωγος} {Μαθηµατικό Συµπλήρωµα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗ 24.11.2005 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ MILANKOVITCH

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗ 24.11.2005 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ MILANKOVITCH TZΕΜΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Α.Μ. 3507 ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗ 24.11.2005 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ MILANKOVITCH Όλοι γνωρίζουμε ότι η εναλλαγή των 4 εποχών οφείλεται στην κλίση που παρουσιάζει ο άξονας περιστροφής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ

ΣΧΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ 5: ΣΧΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ Salviati: Εκεί που δεν μας βοηθούν οι αισθήσεις πρέπει να παρέμβει η λογική, γιατί μόνο αυτή θα επιτρέψει να εξηγήσουμε τα φαινόμενα ΓΑΛΙΛΑΪΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ Η μαθηματική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ

ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Αστρονοµία είναι ή επιστήµη πού µελετά τα ουράνια σώµατα: τον "Ήλιο, τους πλανήτες, τη Σελήνη (γενικά το πλανητικό µας σύστηµα), τα άστρα και τους Γαλαξίες. Συγκεκριµένα, ή αστρονοµία έρευνα

Διαβάστε περισσότερα

Μετρώντας τα ουράνια σώματα Πριν από 400 χρόνια ο Γιοχάνες Κέπλερ και ο Γαλιλαίος έθεσαν τα θεμέλια της σύγχρονης αστρονομίας

Μετρώντας τα ουράνια σώματα Πριν από 400 χρόνια ο Γιοχάνες Κέπλερ και ο Γαλιλαίος έθεσαν τα θεμέλια της σύγχρονης αστρονομίας Μετρώντας τα ουράνια σώματα Πριν από 400 χρόνια ο Γιοχάνες Κέπλερ και ο Γαλιλαίος έθεσαν τα θεμέλια της σύγχρονης αστρονομίας του χ.βαρβογλη Αθήνα - Κυριακή 4 Ιανουαρίου 2009 Ως τις αρχές του 17ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Παρασκευή-Ανδριάννα Μαρούτσου Πρότυπο Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης Επιβλέπων καθηγητής: Νικόλαος Μεταξάς, Δρ. Μαθηματικών Θεματική Ενότητα:

Παρασκευή-Ανδριάννα Μαρούτσου Πρότυπο Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης Επιβλέπων καθηγητής: Νικόλαος Μεταξάς, Δρ. Μαθηματικών Θεματική Ενότητα: Παρασκευή-Ανδριάννα Μαρούτσου Πρότυπο Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης Επιβλέπων καθηγητής: Νικόλαος Μεταξάς, Δρ. Μαθηματικών Θεματική Ενότητα: Μαθηματικά Ο σκοπός της έρευνας είναι η αναζήτηση για

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κοσμάς Γαζέας Σφαιρικό Τρίγωνο Σφαιρικό τρίγωνο λέγεται το μέρος της σφαίρας, το οποίο περικλείεται μεταξύ των τόξων τριών μέγιστων κύκλων, με την προϋπόθεση

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημογνωσία 3: Διόρθωση άρθρου (Reviewing) Αναστασία Κριθαρά (ΙΠΤΗΛ)

Επιστημογνωσία 3: Διόρθωση άρθρου (Reviewing) Αναστασία Κριθαρά (ΙΠΤΗΛ) Επιστημογνωσία 3: Διόρθωση άρθρου (Reviewing) Αναστασία Κριθαρά (ΙΠΤΗΛ) Γιατί να αναλάβουμε τη διόρθωση ενός άρθρου; Γιατί μας ανατέθηκε και πρέπει να το κάνουμε Για να ενημερωθούμε για τις τελευταίες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΣΗΜΕΡΑ. 1.1 Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΣΗΜΕΡΑ. 1.1 Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΣΗΜΕΡΑ 1.1 Εισαγωγή Η Ευρωπαϊκή Ένωση διευρύνεται και αλλάζει. Τον Μάιο του 2004, δέκα νέες χώρες εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διεύρυνση αποτελεί µια ζωτικής σηµασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Μάθημα 3 ο (Κεφ. 2 ο ) Ν. Στεργιούλας Τα 3 πρώτα ορίζονται με βάση περιοδικές κινήσεις ουρανίων σωμάτων. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΡΟΝΟΥ Τα κυριότερα συστήματα χρόνου στην Αστρονομία: (α) Αστρικός

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΩΣ ΩΣ ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ. Κατερίνα Νικηφοράκη Ακτινοφυσικός (FORTH)

ΤΟ ΦΩΣ ΩΣ ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ. Κατερίνα Νικηφοράκη Ακτινοφυσικός (FORTH) ΤΟ ΦΩΣ ΩΣ ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ Κατερίνα Νικηφοράκη Ακτινοφυσικός (FORTH) ΟΙΚΕΙΟ ΦΩΣ Φιλοσοφική προσέγγιση με στοιχεία επιστήμης προσωκρατικοί φιλόσοφοι έχουν σκοπό να κατανοήσουν και όχι να περιγράψουν

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κοσμάς Γαζέας Κύρια σημεία του μαθήματος Το σχήμα και οι κινήσεις της Γης Μετάπτωση και κλόνιση του άξονα της Γης Συστήματα χρόνου και ορισμοί: αστρικός χρόνος,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ & ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΗΣ. Β' Τάξη Γενικού Λυκείου

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ & ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΗΣ. Β' Τάξη Γενικού Λυκείου ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ & ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΗΣ Β' Τάξη Γενικού Λυκείου Ομάδα συγγραφής: Κων/νος Γαβρίλης, καθηγητής Μαθηματικών Β/θμιας Εκπαίδευσης. Μαργαρίτα Μεταξά, Δρ. Αστροφυσικής, καθηγήτρια Φυσικής του Τοσιτσείου-Αρσακείου

Διαβάστε περισσότερα

ΚΒΑΝΤΟΜΗΧΑΝΙΚ Η ΜΕΤΡΗΣΗ. By Teamcprojectphysics

ΚΒΑΝΤΟΜΗΧΑΝΙΚ Η ΜΕΤΡΗΣΗ. By Teamcprojectphysics ΚΒΑΝΤΟΜΗΧΑΝΙΚ Η ΜΕΤΡΗΣΗ By Teamcprojectphysics ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο κόσμος της Κβαντομηχανικής είναι περίεργος, γοητευτικός και μυστήριος. Η ονομασία όμως Κβαντομηχανική είναι αποκρουστική, βαρετή, μη ενδιαφέρουσα,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. 9.1 Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. 9.1 Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 9.1 Εισαγωγή Η βιώσιµη ανάπτυξη είναι µία πολυδιάστατη έννοια, η οποία αποτελεί µία εναλλακτική αντίληψη της ανάπτυξης, µε κύριο γνώµονα το καθαρότερο περιβάλλον και επιδρά στην

Διαβάστε περισσότερα