ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Πολυμεσική παρουσίαση Post Conference υλικού

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Πολυμεσική παρουσίαση Post Conference υλικού Λιάπης Νικόλαος Επιβλέπων : Πολίτης Διονύσης Καθηγητής του Τμήματος Πληροφορικής ΑΠΘ Θεσσαλονίκη 2009

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ...3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...4 Συστατικά των Πολυμέσων ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ 1.1. Τουρισμός Εκπαίδευση Παιδικό Software ΣΤΑΔΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 2.1 Ανάλυση Σχεδίαση Ανάπτυξη Έλεγχος Διανομή ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 4.1 SELECTED PRESENTATIONS SELECTED MINUTES...46 ΕΠΙΛΟΓΟΣ...49 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

3 Περίληψη Η παρούσα εργασία ασχολείται με τα πολυμέσα και τις εφαρμογές τους. Συγκεκριμένα εξετάζεται η πολυμεσική παρουσίαση Post Conference υλικού με την δημιουργία CD-ROM. Στην εισαγωγή θα αναφερθούμε στις γενικές έννοιες των πολυμέσων, τι είναι τα πολυμέσα και ποια τα συστατικά τους. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζονται διάφορες εφαρμογές των Πολυμέσων στον τουρισμό, στην εκπαίδευση και στα μικρά παιδιά. Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρει τα στάδια κατασκευής παρουσιάσης σε CD-ROM. Όλα τα βήματα, απο τη σύλληψη της ιδέας μέχρι την τελική συσκευασία, απο τα οποία περνάει η εφαρμογή. Στο τρίτο κεφάλαιο θα εξεταστούν και θα αναλυθούν τα εργαλεία που χρησημοποιήθηκαν και λίγα λόγια για το καθένα και τις δυνατότητές του. Στο τέταρτο κεφάλαιο θα έχουμε την παρουσίαση της εφαρμογής αυτής, την ανάλυση, πως δημιουργήθηκε, με εικόνες και παραδείγματα. Τέλος στον επίλογο θα γίνει μια αποτίμηση της προσπάθειας καθώς και οι μελλοντικές προεκτάσεις της εργασίας. 3

4 Εισαγωγή Τα πολυμέσα είναι μία από τις πιο πολυσυζητημένες τεχνολογίες των αρχών της δεκαετίας του 90. Το ενδιαφέρον αυτό είναι απόλυταδικαιολογημένο, αφού τα πολυμέσα αποτελούν το σημείο συνάντησης πέντε μεγάλων βιομηχανιών: της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών, ηλεκτρονικών εκδόσεων, της βιομηχανίας audio και video καθώς και της βιομηχανίας της τηλεόρασης και του κινηματογράφου. Μια ανάλογη αναστάτωση επέφερε και η εμφάνιση της επιστήμης των δικτύων υπολογιστών στη δεκαετία του 70, φέρνοντας πιο κοντά την πληροφορική με τις τηλεπικοινωνίες. Αυτή η προσέγγιση οδήγησε σε προϊόντα που στόχευαν κυρίως στην αγορά των επιχειρήσεων. Τα πολυμέσα έκαναν κάτι περισσότερο, διεύρυναν την αγορά των προϊόντων των παραπάνω βιομηχανιών που πλέον στοχεύουν και στους καταναλωτές. Η πληθώρα και ποικιλία των νέων προϊόντων καθώς και η προσπάθεια εκμετάλλευσης του ενδιαφέροντος που επέδειξε το αγοραστικό κοινό για την τεχνολογία των πολυμέσων συνετέλεσαν στην σύγχυση που υπάρχει ακόμα και σήμερα όσον αφορά στο τι είναι και τι δεν είναι ένα σύστημα πολυμέσων. Ο αγγλικός όρος, που εδώ έχει αποδοθεί ως πολυμέσα, είναι multimedia. Ό όρος αυτός αποτελείται από δύο μέρη: το πρόθεμα multi και τη ρίζα media. Multi: προέρχεται από τη λατινική λέξη multus και σημαίνει "πολυάριθμος", "πολλαπλός". Media: είναι ο πληθυντικός αριθμός της επίσης λατινικής λέξης medium που σημαίνει "μέσο", "κέντρο". Πιο πρόσφατα η λέξη medium άρχισε να χρησιμοποιείται και ως "ενδιάμεσος", "μεσολαβητής". Multimedia σημαίνει "πολλαπλοί μεσολαβητές" ή "πολλαπλά μέσα" και χρησιμοποιείται είτε

5 ως ουσιαστικό είτε ως επίθετο. Τα πολυμέσα αναφέρονται σε οποιαδήποτε εφαρμογή, η οποία ενσωματώνει κείμενο, ακίνητες και κινούμενες εικόνες, ψηφιακό ήχο, video και συνδέσμους. Μια εφαρμογή ονομάζεται εφαρμογή πολυμέσων αν χρησιμοποιεί δύο ή περισσότερα από τα παραπάνω συστατικά. Οι εφαρμογές πολυμέσων δέχονται εντολές από εμάς τους χρήστες, μέσω του πληκτρολογίου ή του ποντικιού και εκτελούν κάποιες ενέργειες. Έτσι μας επιτρέπουν, για παράδειγμα, να μαθαίνουμε πράγματα με το δικό μας ρυθμό. Η χρήση ήχου και video στις εφαρμογές πολυμέσων, τις κάνει πιο ενδιαφέρουσες και πιο ευχάριστες στη χρήση. Στον τομέα της εκπαίδευσης, τα πολυμέσα μπορούν να μεταμορφώσουν την αίθουσα διδασκαλίας, σε ένα ευχάριστο περιβάλλον, πλούσιο σε εικόνες, κίνηση με ταινίες video και ήχο. Μια εφαρμογή πολυμέσων μπορεί να ενσωματώνει δύο ή περισσότερα από τα παρακάτω συστατικά: κείμενο, ακίνητες εικόνες, κινούμενες εικόνες, ψηφιακό ήχο, ταινίες video, συνδέσμους. Επίσης, συστήματα πολυμέσων είναι η εφημερίδα, που συνδυάζει κείμενο και εικόνα, και η τηλεόραση, που συνδυάζει ήχο και κινούμενη εικόνα. Στην παρούσα εργασία, δεν αναφερόμαστε σε τόσο ευρύ φάσμα συστημάτων. Περιοριζόμαστε σε αυτά στα οποία η πληροφορία είναι ψηφιακή και ελέγχεται από υπολογιστή. Έτσι προκύπτει ο εξής ορισμός: Ψηφιακά πολυμέσα είναι ο τομέας που ασχολείται με την ελεγχόμενη από υπολογιστή ολοκλήρωση κειμένου, γραφικών, ακίνητης και κινούμενης εικόνας (animation), ήχου, και οποιουδήποτε άλλου μέσου ψηφιακής αναπαράστασης, αποθήκευσης, μετάδοσης και επεξεργασίας της πληροφορίας. 5

6 Συστατικά των Πολυμέσων Το κείμενο είναι το θεμελιώδες συστατικό των εφαρμογών πολυμέσων.διαφορετικά μέρη του κειμένου μπορεί να έχουν διαφορετικά χρώματα, γραμματοσειρές ή μεγέθη χαρακτήρων. Ορισμένες λέξεις ή φράσεις μπορεί να είναι γραμμένες με έντονους, πλάγιους ή υπογραμμισμένους χαρακτήρες. Έτσι, το κείμενο γίνεται όχι μόνο πιο ελκυστικό, αλλά και βοηθά τον αναγνώστη να προσέξει ιδιαίτερα τα βασικότερα σημεία του. Οι ακίνητες εικόνες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στις εφαρμογές πολυμέσων, γιατί είμαστε συνηθισμένοι και στην καθημερινή μας ζωή, να βλέπουμε πολλές εικόνες που μας διασκεδάζουν, μας μορφώνουν, διαφημίζουν ένα προϊόν κλπ. Όλοι έχουμε ακούσει το κινέζικο ρητό "Μια εικόνα είναι καλύτερη από χίλιες λέξεις". Πράγματι, η ταυτόχρονη εμφάνιση κειμένου και εικόνων, κάνει μια εφαρμογή πολυμέσων πιο ελκυστική και πιο αποτελεσματική. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι, για να δημιουργήσουμε εμείς μια εικόνα. Τα διάφορα προγράμματα ζωγραφικής (όπως η Ζωγραφική των Windows) μας επιτρέπουν να σχεδιάσουμε (χρησιμοποιώντας κυρίως το ποντίκι) τις δικές μας εικόνες. Επίσης, αν διαθέτουμε ένα σαρωτή (scanner), μπορούμε να εισάγουμε μια τυπωμένη εικόνα στον υπολογιστή μας και στη συνέχεια να την επεξεργαστούμε (χρησιμοποιώντας κάποιο πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνας πχ. το Fireworks), να την αποθηκεύσουμε στο σκληρό δίσκο ή και να την εκτυπώσουμε στον εκτυπωτή μας. Τέλος, αν κατασκευάζουμε εμείς οι ίδιοι μια εφαρμογή πολυμέσων (χρησιμοποιώντας ένα πρόγραμμα συγγραφής εφαρμογών πολυμέσων πχ. το Director), μπορούμε να ενσωματώσουμε την εικόνα στην εφαρμογή μας. 6

7 Ο ψηφιακός ήχος είναι ήχος ο οποίος έχει μετατραπεί σε ψηφιακή μορφή και μπορεί να παίζεται από υπολογιστή. Ο ψηφιακός ήχος σε μια εφαρμογή πολυμέσων, μας δίνει πληροφορίες, που κανένα άλλο συστατικό της εφαρμογής δεν θα μπορούσε να δώσει τόσο αποτελεσματικά. Ο κτύπος της ανθρώπινης καρδιάς, το ουρλιαχτό ενός ζώου, το βουητό ενός αεροπλάνου που απογειώνεται, δεν μπορούν να δοθούν σωστά αν δεν χρησιμοποιηθεί ήχος. Ο ήχος συμπληρώνει τα κείμενα και τις εικόνες. Για παράδειγμα, σε μια εφαρμογή πολυμέσων εκμάθησης Αγγλικών, μπορούμε να διαβάζουμε ένα κείμενο και να το ακούμε από ένα Βρετανό αφηγητή έτσι ώστε να μάθουμε σωστά την προφορά των λέξεων. Ο ήχος ακούγεται από τα ηχεία τα οποία είναι συνδεμένα στην κάρτα ήχου του υπολογιστή. Μπορούμε να εισάγουμε ήχο στον υπολογιστή, από ένα μικρόφωνο, ένα CD μουσικής, ένα ηλεκτρικό μουσικό όργανο ή οποιαδήποτε άλλη συσκευή που μπορεί να μεταφέρει ήχο στον υπολογιστή. Κινούμενες εικόνες (animation) είναι οι εικόνες που περιέχουν κίνηση. Για παράδειγμα, η κίνηση του πιστονιού μας μηχανής που ανεβοκατεβαίνει καθώς οι βαλβίδες ανοίγουν και κλείνουν, μας δίνει καλύτερη εικόνα για το πώς λειτουργεί η ατμομηχανή, από το να διαβάζαμε ένα κείμενο γύρω από αυτό το θέμα. Για να δημιουργήσουμε μια κινούμενη εικόνα, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε κάποιο από τα προγράμματα δημιουργίας κινούμενης εικόνας (πχ. το Flash). Οι πιο προχωρημένες εφαρμογές πολυμέσων, χρησιμοποιούν (εκτός από κείμενο, εικόνες και ήχο) ταινίες video. Οι ταινίες αυτές, προβάλλουν εικόνες το δευτερόλεπτο και μπορούν να περιλαμβάνουν και ήχο. Η ποιότητα του ψηφιακού video βελτιώνεται συνεχώς. Έτσι οι ταινίες video παίζουν σήμερα σημαντικό ρόλο στις εφαρμογές πολυμέσων. Για να δημιουργήσουμε εμείς ταινίες video, πρέπει να διαθέτουμε κάρτα ψηφιοποίησης video και να χρησιμοποιήσουμε το κατάλληλο λογισμικό. Οι σύνδεσμοι είναι ένας τρόπος για να πάρουμε πρόσθετες πληροφορίες σε μια εφαρμογή πολυμέσων. Σύνδεσμος μπορεί να είναι μια λέξη ή μια φράση μέσα σ' ένα κείμενο, η οποία είναι υπογραμμισμένη ή έχει διαφορετικό χρώμα από τις υπόλοιπες. Για παράδειγμα, κάνοντας κλικ πάνω σε μια τέτοια λέξη ή φράση, μπορούμε να πάρουμε πρόσθετες πληροφορίες σχετικές μ' αυτή. Σύνδεσμοι επίσης, είναι και τα διάφορα κουμπιά που εμφανίζονται στην οθόνη, τα οποία (κάνοντας κλικ επάνω τους) μας επιτρέπουν να μεταφερθούμε σε επόμενες-προηγούμενες σελίδες της εφαρμογής, να ακούσουμε έναν ψηφιακό ήχο, να δούμε μια ταινία video κ.ά. 7

8 Κεφάλαιο 1 Εφαρμογές Πολυμέσων 1.1 Τουρισμός Ο τομέας του τουρισμού είναι ένας από αυτούς που έχουν πολλά να κερδίσουν από τη χρήση των πολυμέσων. Ακόμα και σήμερα, στις περισσότερες περιπτώσεις η διαδικασία που ακολουθείται για τη διαφήμιση των θέρετρων, την προσέλκυση νέων πελατών και την πώληση των υπηρεσιών, την προβολή αξιοθέατων και μουσείων είναι παραδοσιακή. Έτσι, τα κύρια μέσα που χρησιμοποιούνται είναι τα παραδοσιακά διαφημιστικά φυλλάδια, οι τυπωμένοι τουριστικοί οδηγοί κ.τ.λ., τα οποία μοιράζονται στους υποψήφιους πελάτες επισκέπτες. Αν κάποιος ενδιαφερθεί, απευθύνεται σε ένα τουριστικό πράκτορα και προσπαθεί να κλείσει το πρόγραμμα που τον εξυπηρετεί. Μ αυτόν τον τρόπο, ο υποψήφιος πελάτης δεν έχει πάντα όλες τις πληροφορίες που τον ενδιαφέρουν, με αποτέλεσμα πολλές φορές να μην επιλέγει το πρόγραμμα διακοπών που του ταιριάζει καλύτερα. Αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα ο τουρίστας να μη μείνει ικανοποιημένος από τη διαμονή του στην περιοχή που επέλεξε, με προφανείς αρνητικές επιπτώσεις. Ένα άλλο πρόβλημα, που αφορά τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τουριστικό τομέα (αλλά και τους Δήμους που προσπαθούν να προβάλλουν τα αξιοθέατα και το Δήμο τους) είναι ότι οι πληροφορίες που συλλέγονται για να παρουσιαστούν στον επισκέπτη αλλάζουν διαρκώς (π.χ. πληροφορίες που αφορούν ξενοδοχεία, δρομολόγια, μουσεία κ.τ.λ.), κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα να απαιτούνται σημαντικά έξοδα για την ανανέωση του διαφημιστικού ή ενημερωτικού υλικού, ενώ πολλές φορές ο ενδιαφερόμενος παίρνει παλιές πληροφορίες με περιορισμένη ή χωρίς καθόλου σημασία. Η ανάπτυξη της πληροφορικής και των υπολογιστών δίνει νέες δυνατότητες για τη σωστή ενημέρωση και εξυπηρέτηση των πελατών, αλλά και για την αποδοτικότερη οργάνωση και λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων και υπηρεσιών. Η ανάπτυξη των πολυμέσων και του Internet συντελεί στην αυτοματοποίηση των υπηρεσιών και στην παροχή ενημέρωσης υψηλού επιπέδου στους υποψήφιους πελάτες. Έτσι είναι δυνατόν να υπάρχουν βάσεις δεδομένων οι οποίες θα περιέχουν όλα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα, τα οποία μπορούν να δίνονται στους ενδιαφερόμενους με διάφορους τρόπους, σε ηλεκτρονική ή μη μορφή. Οι βάσεις δεδομένων έχουν πλέον τη δυνατότητα να αποθηκεύουν multimedia πληροφορία και έτσι γίνεται εύκολη η διαδικασία ανανέωσης των περιεχομένων, ενώ αυξάνεται κατά πολύ η ποιότητα, η πληρότητα και η αξία των παρεχόμενων πληροφοριών. Τα μέσα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μετάδοση της πληροφορίας αυξάνονται. Πέρα των κλασσικών εντύπων, υπάρχουν πλέον τα CD-ROM, και μάλιστα ελληνικής παραγωγής είναι το The complete multimedia CD-ROM of Crete.4 Ο χαρακτήρας του προγράμματος είναι προσανατολισμένος στην παροχή πληροφοριών στον επισκέπτη, χωρίς να παραβλέπεται και η ιστορική ή πολιτισμική εικόνα του νησιού. Πρόκειται για μια συλλογή κειμένων, φωτογραφιών, χαρτών και πληροφοριών τουριστικής φύσης, σωστά ταξινομημένων και δομημένων, με ένα φιλικό προς το χρήστη γραφικό περιβάλλον.

9 Σημαντικό χαρακτηριστικό του προγράμματος είναι πως μπορεί να λειτουργήσει σε έξι διαφορετικές γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά κ.τ.λ.). Περιέχονται ιστορικά στοιχεία, στοιχεία για τοποθεσίες, ξενοδοχεία, λιμάνια, αγκυροβόλια κ.τ.λ. Πρόκειται για ένα καλό παράδειγμα του πόσο χρήσιμη μπορεί να γίνει η τεχνολογία των πολυμέσων και στον τουριστικό τομέα. Δύο άλλα CDROM με τουριστικό, και όχι μόνο, ενδιαφέρον είναι δύο εκδόσεις για τα μουσεία του Λούβρου και του Ορσαί, στο Παρίσι. Μπορεί κανείς να περιηγηθεί στις αίθουσες των μουσείων, να δει φωτογραφίες των έργων και να βρει στοιχεία για τους δημιουργούς τους κ.ά. Ένα άλλο μέσο για την παρουσίαση πληροφοριών στον επισκέπτη, είναι όπως αναφέρθηκε τα ηλεκτρονικά περίπτερα5 (κιόσκια) πληροφοριών. Πρόκειται για υπολογιστές που τρέχουν ένα πρόγραμμα που παρουσιάζει στην οθόνη του υπολογιστή πληροφορίες, οι οποίες μπορεί να συνοδεύονται από ήχο (π.χ. μια φωνή που να δίνει οδηγίες για τη χρήση του μηχανήματος). Για την αλληλεπίδραση με το χρήστη συνήθως χρησιμοποιούνται οθόνες αφής (touch screens). Οι οθόνες αφής είναι ειδικές οθόνες που ενεργοποιούνται με την πίεση που ασκείται στην επιφάνειά τους. Μπορεί, λοιπόν να παρουσιάζονται στην οθόνη πλήκτρα με κάποια περιγραφή. Πατώντας με το δάχτυλο ο επισκέπτης στην περιοχή του πλήκτρου εμφανίζονται στην οθόνη οι αντίστοιχες πληροφορίες. Οι οθόνες αφής είναι ένας πολύ καλός τρόπος για την επικοινωνία με το χρήστη, γιατί είναι απλές στη χρήση τους και ο χρήστης (που συχνά δε γνωρίζει τίποτα για υπολογιστές) μπορεί με άνεση να τις χρησιμοποιήσει. Γι αυτό το λόγο τέτοιου είδους κιόσκια πληροφοριών χρησιμοποιούνται από επιχειρήσεις σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς, όπως π.χ. Τράπεζες. Στον τουριστικό τομέα, τα ηλεκτρονικά περίπτερα πληροφοριώνχρησιμοποιούνται εδώ και αρκετό καιρό στα μουσεία για να δώσουν στους επισκέπτες πληροφορίες για τα διάφορα εκθέματα. Ένα παράδειγμα είναι το Μουσείο Τέχνης του Seattle (Η.Π.Α.), όπου έχουν εγκατασταθεί τέτοια συστήματα που χρησιμοποιούν κείμενο, εικόνες, μουσική και αφήγηση για την ενημέρωση του επισκέπτη. Υπάρχει π.χ. η δυνατότητα για ηλεκτρονική ξενάγηση, όπου παρουσιάζονται εικόνες, ενώ παράλληλα ακούγεται φωνή που επεξηγεί. Πλεονεκτήματα της χρήσης τέτοιων συστημάτων: Προσφέρουν ευέλικτες και συνεπείς υπηρεσίες όλο το 24ωρο, με σχετικά μικρό κόστος. Εξασφαλίζεται ότι το πληροφοριακό υλικό που προσφέρεται είναι το πλέον πρόσφατο. Ο χρόνος εξυπηρέτησης είναι συνήθως πιο μικρός. Τα συστήματα αυτά μπορούν να έχουν ενσωματωμένους και μηχανισμούς καταγραφής στατιστικών στοιχείων, που μπορούν να αναλυθούν και να προσφέρουν χρήσιμα συμπεράσματα για τις προτιμήσεις του κοινού. Μπορούν επίσης να ολοκληρωθούν με συστήματα εκπαίδευσης του προσωπικού. 9

10 1.2 Εκπαίδευση Οι εφαρμογές σήμερα στην εκπαίδευση με τη χρήση των πολυμέσων, έχουν επιφέρει μία επανάσταση, αλλά ταυτόχρονα έχουν δημιουργήσει κι ένα σύνολο αντιθέσεων και προβληματισμών, όσον αφορά τον τρόπο και το ποσοστό συμμετοχής της τεχνολογίας στις εκπαιδευτικές διαδικασίες. Γεγονός είναι πάντως ότι όλο και περισσότερο οι μαθητές, από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση μέχρι και το πανεπιστήμιο μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τους υπολογιστές, εξοικειώνονται με την παρουσία τους και με την ιδέα του συμπληρωματικού ρόλου που παίζουν στην διάρκεια της εκπαίδευσής τους. Οι εφαρμογές πολυμέσων εκπαιδευτικού περιεχομένου, συνδυάζοντας ένα πλούσιο υλικό από κείμενα, εικόνες, ήχους και άλλης μορφής δεδομένα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν με αποδοτικό και εποικοδομητικό τρόπο σε πολλές περιπτώσεις εκπαιδευτικών διαδικασιών. Εκπαιδευτικές εφαρμογές πολυμέσων συναντώνται κύρια σε περιβάλλοντα ομαδικής επιμόρφωσης (corporate training), εκμάθησης από απόσταση (distance learning) και σε διαδικασίες διδασκαλίας με τη βοήθεια του υπολογιστή (computer aided training). Η παρέμβαση των εφαρμογών πολυμέσων σε εκπαιδευτικά προγράμματα έχει να επιδείξει τρομερή δυναμική. Σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, η χρήση των υπολογιστών οι οποίοι ''τρέχουν'' εφαρμογές πολυμέσων για εκπαιδευτικούς λόγους, είναι μία όλο και συχνότερα απαντώμενη πρακτική. Ο ρόλος που έρχονται να παίξουν σωστά σχεδιασμένες εφαρμογές πολυμέσων είναι διπλός. Βοηθούν τόσο τον εκπαιδευόμενο στην διαδικασία κατανόησης του περιεχομένου των διδακτικών ενοτήτων και εμπέδωση των εννοιών, όσο και τον διδάσκοντα στην προσπάθειά του να καταστήσει περισσότερο σαφές, αναλυτικό και πλήρες το διδακτικό αντικείμενο. Η δυναμική παρουσία των εφαρμογών πολυμέσων στις εκπαιδευτικές διαδικασίες σχετίζεται άμεσα με τα αποτελέσματα μακροχρόνιων ερευνών ψυχολόγων, παιδαγωγών και άλλων επιστημόνων που κατέληξαν ότι η συνδυασμένη οπτική και ακουστική παρουσίαση κάποιου θέματος παραμένει κατά 50% στην ανθρώπινη μνήμη, ενώ αντίθετα από τα ακούσματα ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν κρατά παρά ένα 20% περίπου και από τα αναγνώσματα ένα μόλις 10%. Ο συνδυασμός λοιπόν οπτικοακουστικών δεδομένων σε εκπαιδευτικές διαδικασίες, αποδεικνύεται επιστημονικά, ότι αφήνει περισσότερα αποθέματα γνώσης στους εκπαιδευόμενους. Με την βοήθεια της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των εφαρμογών πολυμέσων αντιμετωπίζονται πλέον ειδικές κατηγορίες εκπαιδευόμενων, που στην περίπτωση τους οι εκπαιδευτικές διαδικασίες με τον παραδοσιακό τρόπο θα ήταν από πολύ δύσκολες έως αδύνατες. Στις ανεπτυγμένες τεχνολογικά χώρες του εξωτερικού, απομονωμένοι γεωγραφικά μαθητές, μπορούν να παρακολουθούν μαθήματα σπίτι τους με την βοήθεια ενός δικτύου ευρείας περιοχής (Wide Area Network, WΑΝ) στο οποίο είναι συνδεδεμένοι, και μέσω του προσωπικού τους υπολογιστή να ''τρέχουν'' εφαρμογές τύπου Ηypermedia και να παίρνουν τις γνώσεις που παίρνουν και οι συμμαθητές τους που παρακολουθούν τα μαθήματα από κοντά. Ανάλογες είναι βέβαια και οι περιπτώσεις εφαρμογών πάνω σε θέματα γενικότερης επιμόρφωσης και ιδιαίτερα εξειδίκευσης εργαζόμενων, που λόγω έλλειψης χρόνου δεν μπορούν να παρακολουθούν μαθήματα, ιδιαίτερα των υψηλότερων εκπαιδευτικών βαθμίδων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Για μία άλλη ακόμα κατηγορία, των ατόμων με ειδικές ανάγκες, η χρήση εφαρμογών βασισμένων στον υπολογιστή έρχεται να αντιμετωπίσει τα φυσικά μειονεκτήματα των ατόμων αυτών, αφού μέσα από τη

11 συνδυασμένη παρουσίαση εικόνων, video, κειμένων, ήχου και όλων των άλλων τύπων δεδομένων, είναι ευκολότερο για κάποιον με προβλήματα στην ακοή ή στην όραση να μπορέσει να συλλάβει τα μηνύματα και το περιεχόμενο των όσων παρουσιάζονται. 1.3 Παιδικό Software Στα παιδιά ειδικά αφιερώνεται ένα μεγάλο μέρος των cd-roms που κυκλοφορούν στην αγορά, αφού η μάθηση γι αυτά μέσω υπολογιστή γίνεται διασκέδαση, ψυχαγωγία, απ τη στιγμή που βλέπουν τον υπολογιστή σαν παιχνίδι. Έτσι συνδυάζοντας παιχνίδι και μάθηση δεν βαριούνται και απορροφούν πιο εύκολα τις γνώσεις που τους δίνονται. Παρακάτω θα δώσουμε μια σύντομη περιγραφή μερικών πολυμεσικών εφαρμογών που απευθύνονται σε παιδιά. O Μικρός Μουσικός του Μόρτον Σουμπότνικ, ένα cd-rom, το οποίο αποτελεί ένα δημιουργικό εργαλείο μουσικής σύνθεσης. Αποτελείται από τον κύριο χώρο σύνθεσης στον οποίο ζωγραφίζοντας στην οθόνη γράφεις στην πραγματικότητα νότες. Έτσι μπορείς να τις αντιγράψεις, να τις μετατοπίσεις, να αλλάξεις κλίμακα και να διαλέξεις ανάμεσα σε 16 μουσικά όργανα. Σ αυτό τον χώρο υπάρχουν επίσης και οι μουσικοί κύβοι όπου ακούγοντας έξι διαφορετικά τραγούδια μαθαίνεις για την δομή και την επανάληψη και έτσι στη συνέχεια δημιουργείς τα δικά σου τραγούδια. Υπάρχει ακόμα και το μουσικό βιβλίο, ένα βοήθημα του προγράμματος, με το οποίο συνδυάζοντας τη μελωδία, το ρυθμό και τα όργανα συνεχίζεις στην κατασκευή τραγουδιών. Τελικά λοιπόν φτάνεις σε σημείο να δημιουργήσεις τις δικές σου μελωδίες και ρυθμούς. Αυτό το πρόγραμμα δίνει στα παιδιά τα ίδια εργαλεία που χρησιμοποιούν οι συνθέτες, χωρίς να έχουν τη γνώση μουσικής σημειογραφίας. Έτσι πειραματιζόμενα, απελευθερώνουν τη φαντασία τους και σταδιακά αποκτούν μία υποδομή, καταφέρνοντας τελικά να φτιάξουν τη δική τους μουσική. Ένα ακόμα cd-rom είναι Η Χώρα των Κυκλώπων. Εδώ, μέσω ενός ταξιδιού που κάνουν δύο παιδικοί ήρωες, έχοντας πρώτα κατασκευάσει μία χρονομηχανή, επισκέπτονται το βασίλειο του Ποσειδώνα, ακούνε συναρπαστικές διηγήσεις από τον πολυμήχανο Οδυσσέα, και στο τέλος απαντούν σε ερωτήσεις ενός κουίζ γνώσεων και παρατηρητικότητας. Έτσι εκτός των γνώσεων φυσικής, τεχνολογίας, αστρονομίας, μυθολογίας, ταυτόχρονα κάνει τα παιδιά να ευαισθητοποιούνται σε θέματα οικολογίας και προστασίας του περιβάλλοντος, με διασκεδαστικό και εύληπτο τρόπο. Τα παιδικά κινούμενα σχέδια, τα εντυπωσιακά χρώματα και η συναρπαστική μουσική αρκούν για να εισαγάγουν ομαλά το παιδί, αλλά και το γονιό ή τον εκπαιδευτικό, στον πολλά υποσχόμενο κόσμο της νέας τεχνολογίας. Ακόμη και κλασσικές γνώσεις όπως Ιστορία προσφέρονται σε software μέσω cdrom. Ένα τέτοιο cd-rom είναι και η Ιστορία της Νεότερης και Σύγχρονης Ελλάδας Η Ιστορία αυτής της περιόδου προσφέρεται μέσω 400 σελίδων πρωτότυπων κειμένων, δευτερολέπτων κινηματογραφικών ταινιών, 60 λεπτών ηχητικών ντοκουμέντων και αφηγήσεων, 800 φωτογραφιών, ιστορικών εγγράφων, πινάκων ζωγραφικής, ιστορικών χαρτών, γραφικών και μουσικής. Οι πηγές του αρχειακού υλικού είναι το Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών, το Μουσείο Ελευθερίου Βενιζέλου, το Μουσείο Μπενάκη, το Εβραϊκό μουσείο Αθηνών, το Υπουργείο Εξωτερικών

12 και το Υπουργείο Τύπου και Μ.Μ.Ε. Έτσι με απλό και πειστικό τρόπο, με τη βοήθεια των πολυμέσων, άνθρωποι κάθε ηλικίας γνωρίζουν και βιώνουν τους μεγάλους σταθμούς της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. 12

13 Κεφάλαιο 2 Στάδια Παραγωγής Σε αυτό το κεφάλαιο θα αναφερθούμε στα στάδια που ακολουθούνται για τη δημιουργία μιας επαγγελματικής εφαρμογής πολυμέσων, από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι και το τελικό προϊόν. Παράλληλα θα αναφερθούν οι ενέργειες που ακολουθήθηκαν για να ολοκληρωθεί η εφαρμογή που ως ένα σημείο είναι οι ίδιες με τις ενέργειες που ακολουθούνται κατά την παραγωγή επαγγελματικών εφαρμογών, με τη διαφορά ίσως ότι οι επαγγελματικές εφαρμογές έχουν άλλες απαιτήσεις και ο αριθμός των επαγγελματιών που ασχολούνται είναι μεγαλύτερος Τα στάδια που ακολουθούνται για τη δημιουργία μιας εφαρμογής πολυμέσων είναι τα εξής: Ανάλυση, Σχεδίαση, Ανάπτυξη, Ελεγχος, Διανομή Ανάλυση Καταγραφή αρχικών ιδεών Πριν ξεκινήσει η παραγωγή μιας πολυμεσικής εφαρμογής θα πρέπει να απαντηθούν μια σειρά ερωτημάτων. Ποιος χρειάζεται αυτό το έργο; Ποιος είναι ο στόχος; Αξίζει να υλοποιηθεί; Έχουμε τις δυνατότητες να το υλοποιήσουμε; Πως θα οργανώσουμε το έργο; Ποιες είναι οι απαιτήσεις των χρηστών; Πόσο χρόνο έχουμε στην διάθεσή μας; Πόσα χρήματα σκοπεύουμε να διαθέσουμε; Τι πολυμεσικά στοιχεία απαιτούνται; Τι υπολογιστικά συστήματα είναι διαθέσιμα; Τι λογισμικό είναι διαθέσιμο; Πως θα γίνει η διανομή του τελικού προϊόντος; Όλα αυτά θα αναφερθούν στη συνέχεια. Απαιτήσεις χρηστών Κάθε εφαρμογή πολυμέσων απευθύνεται σε κάποια συγκεκριμένη ομάδα χρηστών. Η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί καθώς και τα εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη του έργου αποφασίζονται με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτών των χρηστών (π.χ. ηλικία, μορφωτικό επίπεδο, βαθμός εξοικείωσης με τον Η/Υ, κτλ). Η εφαρμογή της εργασίας έχει σχεδιαστεί για να είναι προσιτή ακόμα και στους πιο άπειρους χρήστες, όπως τα μικρά παιδιά και τους μεγαλύτερους που δεν είχαν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τους Η/Υ σε βάθος και είναι αναλφάβητοι. Ο Bart Simpson, ο πρωταγωνιστής, μία οικεία και δημοφιλής φιγούρα των κινουμένων σχεδίων αναλαμβάνει να διαφωτίσει και να καθοδηγήσει το χρήστη. 13

14 Εφικτότητα Σε αυτό το στάδιο μπορούμε να δουλέψουμε ένα πρωτότυπο στο χαρτί. Πάνω στο πρωτότυπο καταγράφουμε και τις παρατηρήσεις μας για το πώς θα υλοποιηθεί. Στη συνέχεια ελέγχουμε το πρωτότυπο σε σχέση με διάφορες παραμέτρους όπως: Τεχνολογία Κόστος Περιβάλλον διεπαφής. Παράγοντες τέτοιοι, όπως το κόστος, δεν λαμβάνονται υπόψη στην παρούσα εργασία και αν υπήρχε ένα κόστος είναι ελάχιστο. Πλάνο εργασιών Οι εργασίες κατανέμονται χρονικά σε όλο το έργο και μπορεί κάποιος να τις διαχειριστεί ανεξάρτητα. Μερικές από αυτές πρέπει να ολοκληρωθούν πριν κάποιες άλλες εργασίες ξεκινήσουν. Όπως και παρακάτω στον χρονοπρογραμματισμό, υπάρχει μια προθεσμία για την ολοκλήρωση του έργου. Χρονοπρογραμματισμός Αφού έχουν αποφασιστεί οι φάσεις και οι εργασίες οι οποίες απαιτούνται να γίνουν, θα πρέπει να τοποθετηθούν σε μία χρονική αλληλουχία. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να προηγηθεί η εκτίμηση του συνολικού χρόνου κάθε εργασίας και στη συνέχεια να κατανεμηθεί ο χρόνος αυτός στα άτομα της ομάδας τα οποία θα δουλέψουν στον έργο. Δημιουργείται για αυτό το λόγο το πλάνο έργου (project plan). 14

15 Επιλογή ομάδας εργασίας Υπεύθυνος της ομάδας εργασίας. Είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη και την ολοκλήρωση του έργου. Είναι το άτομο που συντονίζει την ομάδα εργασίας και κάνει την ομάδα να λειτουργεί ως σύνολο. Συγγραφέας. Είναι το άτομο που γράφει το σενάριο της εφαρμογής και περιγράφει με λόγια την εφαρμογή που θα πρέπει να παραχθεί. Σχεδιαστής περιβάλλοντος διεπαφής. Με βάση το σενάριο του συγγραφέα σχεδιάζει κάθε οθόνη του περιβάλλοντος διεπαφής στο χαρτί φροντίζοντας να είναι αποτελεσματική η επικοινωνία της εφαρμογής με τον χρήστη. Ειδικός γραφικών. Είναι υπεύθυνος για την δημιουργία και την επεξεργασία των γραφικών της εφαρμογής. Ειδικός ήχου. Είναι υπεύθυνος για την επιλογή, ψηφιοποίηση, και επεξεργασία του ήχου. Ειδικός κινούμενης εικόνας. Δημιουργεί και επεξεργάζεται την κινούμενη εικόνα. Ειδικός βίντεο. Είναι υπεύθυνος για την ψηφιοποίηση και επεξεργασία του βίντεο. Προγραμματιστής πολυμέσων. Είναι το άτομο που ενσωματώνει τα πολυμεσικά

16 στοιχεία σε μία εφαρμογή με βάση το σενάριο. Χρησιμοποιεί κάποια εργαλεία ανάπτυξης εφαρμογών πολυμέσων. Είναι κατανοητό και περιττό να αναφερθεί ότι όλοι οι παραπάνω συντελεστές στην εργασία αυτή είναι ένα άτομο. Διαθέσιμοι πόροι (λογισμικό, υλικό) Η επιλογή του λογισμικού (προγράμματα) και υλικού που θα χρησιμοποιήσουμε εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τον τύπο της εφαρμογής, τον προϋπολογισμό, το χρονοδιάγραμμα, τον υπάρχοντα εξοπλισμό, τις δυνατότητες της πλατφόρμας του τελικού χρήστη κλπ. Τα προγράμματα που χρησιμοποιήθηκαν θα αναλυθούν στο επόμενο κεφάλαιο, εργαλεία. Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε ήταν: μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή με δυνατότητα λήψης βίντεο, ένα μικρόφωνο για τη λήψη ήχου, συγκεκριμένα φωνής για τον αφηγητή ένας Η/Υ. Κοστολόγηση Η κοστολόγηση μίας εφαρμογής πολυμέσων διαφέρει πάρα πολύ σε σχέση με την κοστολόγηση προϊόντων άλλων κλάδων καθώς κάθε νέο έργο είναι πολύ διαφορετικό από τα προηγούμενα και απαιτεί την εφαρμογή διαφορετικών εργαλείων και λύσεων. Στην συγκεκριμένη εφαρμογή δεν μπορούμε να μιλήσουμε για τέτοιου είδους έξοδα μιας και ολοκληρώθηκε στα πλαίσια εκπόνησης πτυχιακής. 16

17 2.2. Σχεδίαση Οι φάσεις της σχεδίασης και της ανάπτυξης σχετίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό. Η αλληλεπίδραση μεταξύ τους τελειώνει με το τέλος του έργου. Τα περισσότερα προϊόντα που κυκλοφορούν αυτή την στιγμή στην αγορά έχουν παραχθεί μετά από συνεχείς αλλαγές. Οι σχεδιαστές θα πρέπει να βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με του προγραμματιστές για να βεβαιωθούν ότι οι ιδέες τους θα υλοποιηθούν σωστά.. Στην παρούσα εργασία σχεδιάστηκε αρχικά ένα πλάνο για το πώς θα μπορούσε να είναι η ροή της εφαρμογής. Το πλάνο αυτό φαίνεται παρακάτω. Δομή Μία εφαρμογή πολυμέσων είναι κάτι περισσότερο από μία απλή τοποθέτηση πολυμεσικών στοιχείων. Η σύνθεση αυτών με σωστό τρόπο είναι αυτή που οδηγεί στην εκπλήρωση των στόχων καθώς και στην αποδοχή της εφαρμογής από τους τελικούς χρήστες.

18 Χάρτης πλοήγησης (Navigation Map) Η χαρτογράφηση της δομής της εφαρμογής είναι μία εργασία που θα πρέπει να ξεκινήσει από τα πρώτα στάδια σχεδιασμού. Οι χάρτες πλοήγησης: δείχνουν τις συνδέσεις ανάμεσα στις διαφορετικές οθόνες της εφαρμογής, βοηθούν στην οργάνωση του περιεχομένου και στην αλληλεπίδραση με τον χρήστη Ένα μη καλά οργανωμένο σύστημα πλοήγησης κάνει τους χρήστες να νιώθουν χαμένοι και πολλές φορές δεν ξαναχρησιμοποιούν το συγκεκριμένο προϊόν. Αυτοί οι χάρτες πλοήγησης λέγονται και διαγράμματα ροής, στην ουσία δείχνουν πως μπορεί να μετακινηθεί κανείς από ένα σημείο σε ένα άλλο μέσα στην εφαρμογή. Υπάρχου 3 τύποι: το Ιεραρχικό λογικό, το Γραμμικό λογικό και το Σύνθετο λογικό. Το διάγραμμα ροής που χρησιμοποιείται στην εργασία ανήκει στον τύπο Σύνθετο Λογικό. Παραδείγματα διαγραμμάτων ροής: 18

19 Σχεδιασμός Περιβάλλοντος Διεπαφής στο χαρτί Ο σχεδιασμός του UI (User Interface) βασίζεται στους χάρτες πλοήγησης και στο σενάριο που έχει γράψει ο συγγραφέας της εφαρμογής και οργανώνεται ακολουθιακά οθόνη προς οθόνη. Προδιαγραφές Λειτουργικότητας Υπάρχουν κάποιες βασικές προδιαγραφές λειτουργικότητας, οι οποίες θα πρέπει να

20 ικανοποιούνται κατά τη σχεδίαση μιας εφαρμογής πολυμέσων: Απλότητα ( ) Συνέπεια (π.χ. ίδια ορολογία) ( ) Μέθοδοι συντόμευσης για τους έμπειρους χρήστες ( ) Παροχή χρήσιμης πληροφορίας ανάδρασης ( ) και βοηθητικών μηνυμάτων ( ) Δυνατότητα ακύρωσης ενεργειών ( ) (Με «τικ» οι προδιαγραφές που ικανοποιούνται από την εργασία) Σχεδίαση διεπαφής στον Η/Υ Το περιβάλλον διεπαφής ενός πολυμεσικού προϊόντος είναι ένας συνδυασμός στοιχείων γραφικών και του συστήματος πλοήγησης. Η σχεδίαση μιας υψηλού επιπέδου οθόνης απαιτεί ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ταλέντο από το σχεδιαστή. Σκοπός είναι τα γραφικά να ροσεγγίζουν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό τις επιθυμίες του χρήστη. Η φτωχή ποιότητα γραφικών προκαλεί πλήξη στους χρήστες. Στην παρούσα εργασία υπάρχουνε καλής ποιότητας γραφικά χωρίς να είναι η άριστη. Ο συνδυασμός γραφικών και συστήματος πλοήγησης αποτελούν ευχάριστο αποτέλεσμα για τον χρήστη Ανάπτυξη Συγκέντρωση Πρωτογενούς Υλικού Το πρώτο στάδιο της φάσης ανάπτυξης μιας εφαρμογής είναι η συγκέντρωση του πρωτογενούς υλικού, δηλαδή των στοιχείων που θα χρησιμοποιηθούν από τους προγραμματιστές κατά την ανάπτυξη της εφαρμογής. Τα στοιχεία αυτά είτε θα συλλεχθούν είτε θα δημιουργηθούν. Επεξεργασία και Κατασκευή Πρωτογενούς Υλικού Μερικές από τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν είναι οι ακόλουθες: Συλλογή ή δημιουργία και ψηφιοποίηση κειμένων. Πηγή των κειμένων που παρουσιάζονται στην εργασία είναι το Ιντερνετ. Συλλογή ή δημιουργία και ψηφιοποίηση εικόνων. Οι εικόνες κατά κύριο λόγο συλλέχθηκαν από ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, που σημαίνει ότι δε χρειάστηκε σαρωτής για την ψηφιοποίηση τους. Επίσης σε κάποιες ενότητες οι εικόνες που χρησιμοποιούνται προήλθαν από το Ιντερνετ και χρησιμοποιήθηκαν κατόπιν επεξεργασίας. Συλλογή ή δημιουργία και ψηφιοποίηση ακουστικού υλικού. Τα μουσικά κομμάτια που ακούγονται στην εργασία προέρχονται από προσωπικό αρχείο.

21 Δημιουργία κινουμένων σχεδίων. Τα κινούμενα σχέδια έχουν δημιουργηθεί σε ειδικό πρόγραμμα (flash, director) και χρησιμοποιήθηκαν και εικόνες από το internet αλλά και εικόνες σχεδιασμένες σε άλλα προγράμματα όπως το πρόγραμμα ζωγραφικής των windows. Ολοκλήρωση των Πολυμεσικών Στοιχείων Η πραγματική δουλειά ξεκινά με την επιτυχημένη ενσωμάτωση των πολυμεσικών δεδομένων (βίντεο, γραφικά, ηχητικά εφέ, κείμενα, φωτογραφίες, κτλ) στο περιβάλλον συγγραφής όπου δημιουργείται η εφαρμογή Προγραμματισμός Τα εργαλεία τα οποία χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη εφαρμογών πολυμέσων μπορεί να είναι: Γλώσσες προγραμματισμού Εργαλεία συγγραφής που περιέχουν και κάποια περιγραφική γλώσσα (scripting language), όπως το flash, το director κ.α. Εκσφαλμάτωση Στην φάση αυτή γίνεται από τον προγραμματιστή η διόρθωση των σφαλμάτων και των μη σωστών αποκρίσεων της εφαρμογής. Σαν αξιοπιστία ορίζεται η σωστή λειτουργία της εφαρμογής κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Ένα σφάλμα μπορεί να ανακαλυφθεί ακόμα και στην περίπτωση που αλλάζουμε το μέσο διανομής Έλεγχος Η διαδικασία ελέγχου εστιάζει τις ενέργειές της στα ακόλουθα σημεία: Στην εκτίμηση της εφαρμογής από τεχνική άποψη. Στην ευκολία χρήσης της εφαρμογής από τους χρήστες. Στην επιβεβαίωση ότι έχουν ικανοποιηθεί όλες οι προδιαγραφές και τα χαρακτηριστικά που έθεσαν οι χρήστες για τη συγκεκριμένη εφαρμογή. Στον έλεγχο της απόδοσης και της συμβατότητας με συγκεκριμένο εξοπλισμό. Ο έλεγχος είναι απαραίτητο να γίνεται σε κάθε στάδιο ανάπτυξης της εφαρμογής και σε πραγματικές συνθήκες μετά την ολοκλήρωσή της. 21

22 Διορθώσεις, επανασχεδιασμός και συμπληρωματική ανάπτυξη εφαρμογής Μετά από κάθε στάδιο ελέγχου, η ομάδα εργασίας πρέπει να διορθώνει και να επανασχεδιάζει την εφαρμογή, όπου αυτό απαιτείται. Σε πρώτη φάση, θα πρέπει να διορθώνονται αυτά που χαρακτηρίζονται σαν σημαντικά λάθη της εφαρμογής. Θα πρέπει να διασφαλισθεί ότι οι αλλαγές δεν επηρέασαν τμήματα της εφαρμογής τα οποία λειτουργούσαν σωστά. Ένας έλεγχος της παρούσας εργασίας είναι να δοκιμαστεί η εφαρμογή και σε άλλους Η/Υ, πράγμα που έγινε, για να αποδειχθεί η λειτουργικότητα. Η εφαρμογή εξεταζόταν και δοκιμαζόταν ανά τακτά χρονικά διαστήματα για να διορθώνονται τα λάθη που γινόντουσαν κάθε φορά. Η εισαγωγή «μεγάλων» εικόνων στην εφαρμογή τη καθιστούσε δυσλειτουργική, ώσπου μετά από αλλεπάλληλες προσπάθειες η λύση δόθηκε με την επεξεργασία και σμίκρυνση των εικόνων. Ολοκλήρωση Τελικού Προϊόντος Καθώς ολοκληρώνονται ένα-ένα τα βήματα της μεθοδολογίας ανάπτυξης μιας εφαρμογής πολυμέσων χρησιμοποιούνται και οι ακόλουθοι όροι για να υποδείξουν την τρέχουσα κάθε φορά έκδοση της: Bronze version (χάλκινη έκδοση) Μια τέτοια έκδοση θα μπορούσε να είναι η ολοκληρωμένη εφαρμογή αλλά χωρίς την προσθήκη μουσικών κομματιών, ενώ Gold version (χρυσή έκδοση) είναι μια έκδοση πιο πλήρεις από την προηγούμενη με την προσθήκη της μουσικής Διανομή Διαχείριση Αρχείων Διανομής Όταν η εφαρμογή πολυμέσων ολοκληρωθεί, το επόμενο στάδιο είναι να αποθηκευτεί στο μέσο διανομής (π.χ. CD-ROM), μαζί με τα απαραίτητα αρχεία και προγράμματα για την αναπαραγωγή της εφαρμογής. Έτσι όταν θα δημιουργηθεί o projector από το director, τελική κατά κάποιο τρόπο εφαρμογή της εργασίας, θα πρέπει μέσα στο CD-ROM να υπάρχει και το βίντεο που έχει γίνει link στην εφαρμογή καθώς και ο φάκελος Xtras του director για την καλή λειτουργία της εφαρμογής. Διατήρηση Αρχείων Ασφαλείας Για την αποφυγή ανεπιθύμητων καταστάσεων ή προβλημάτων (π.χ. Καταστροφή του σκληρού δίσκου) απαιτείται η διατήρηση αντιγράφων ασφαλείας για όλα τα αρχεία. Προστασία εφαρμογής Για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων (copyright), ακολουθούνται διάφορες μέθοδοι ώστε να μη μπορεί να αντιγραφεί ένα CD-ROM: 22

23 Η χρήση ειδικού λογισμικού κλειδώματος της εφαρμογής. Η χρήση ηλεκτρονικού κυκλώματος προστασίας λογισμικού. Επίσης, πολλά προγράμματα συγγραφής παρέχουν δυνατότητες κρυπτογράφησης αποτρέποντας το άνοιγμα του αρχείου της εφαρμογής από μη εξουσιοδοτημένους χρήστες. Στην παρούσα εργασία όμως δεν είναι αναγκαίο να υπάρχει τέτοιο λογισμικό προστασίας της εφαρμογής. Σύνταξη Εγχειριδίου Οδηγιών Χρήστη Πολύ σημαντική είναι επίσης και η παροχή καλογραμμένων εγχειριδίων χρήσης. Σε αυτά περιέχονται οδηγίες σχετικές με τη διαδικασία εγκατάστασης της εφαρμογής. Επίσης, περικλείονται οδηγίες αντιμετώπισης ειδικών προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν, καθώς και οι ελάχιστες απαιτήσεις για το υπολογιστικό σύστημα του χρήστη. Τα εγχειρίδια μπορεί να είναι σε έντυπη ή σε ηλεκτρονική μορφή. Συσκευασία Τελικού Προϊόντος Εφόσον το τελικό προϊόν μιας εφαρμογής πολυμέσων διανέμεται σε CD-ROM, τότε τόσο το ίδιο το CD-ROM όσο και η συσκευασία του πρέπει να αναπαραχθούν σε ειδικά εργοστάσια. Όπως το εξώφυλλο ενός βιβλίου, έτσι και η συσκευασία του CDROM είναι πολύ σημαντική για την προώθηση του. Όταν το πρόγραμμα πρόκειται να παρουσιασθεί στον Παγκόσμιο Ιστό, τότε το μόνο που απαιτείται για τη διανομή του είναι ένα μέσο αποθήκευσης για τη μεταφορά του και η εγκατάσταση του στον εξυπηρετητή. Η εφαρμογή πολυμέσων είναι το βασικότερο κομμάτι σε ένα πακέτο, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει επίσης: το εγχειρίδιο του χρήστη την εγγύηση του προϊόντος τους οδηγούς για γρήγορη επίλυση προβλημάτων εξαρτήματα για την προστασία της εφαρμογής συμπληρωματικό προωθητικό υλικό, όπως μια παρουσίαση του κατασκευαστή, σύντομο προφίλ, φυλλάδια, κλπ. 23

24 Κεφάλαιο 3 Τα Εργαλεία Τα περισσότερα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν ανήκουν στην κατηγορία του λογισμικού ενώ όπως αναφέρθηκε και στο κομμάτι των διαθέσιμων πόρων, τα υλικά εργαλεία ήταν μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, ένα μικρόφωνο και ο Η/Υ. Τα προγράμματα που χρησιμοποιήθηκαν είναι: Sound Forge 9.0, Adobe Fireworks CS3, Adobe Photoshop CS3, Adobe Bridge CS3, Adobe Flash CS3 Professional, Adobe Premiere CS3. Sound Forge 9.0 ( ) Είναι ένα πρόγραμμα το οποίο συλλαμβάνει τον ήχο με τη βοήθεια ενός μικροφώνου, εισάγει στην ουσία ήχο στον Η/Υ τον οποίο μπορούμε να επεξεργαστούμε. Στην εργασία δε χρειάστηκε η εκμάθηση σε βάθος του προγράμματος, το πρόγραμμα απλά βοήθησε να εισαχθεί η αφήγηση στην εφαρμογή. Με ένα απλό πάτημα του πλήκτρου Record στο πρόγραμμα, γίνεται αυτόματα η καταγραφή οποιουδήποτε ήχου ακουστεί από το μικρόφωνο. Παρακάτω φαίνεται το πρόγραμμα να έχει μόλις καταγράψει έναν ήχο αφού έχει πατηθεί το πλήκτρο Record. Φαίνεται η συχνότητα του ήχου, χαρακτηριστικά εγγραφής, κουμπιά αναπαραγωγής κ.α. Είναι ένα εύκολο στη χρήση του πρόγραμμα και για την αυτή ήταν αρκετό. Η περαιτέρω περιγραφή αυτού του προγράμματος δεν κρίνεται αναγκαία. 24

25 Adobe Premiere CS3 ( ) To Adobe Premiere είναι ένα πρόγραμμα επεξεργασίας βίντεο. Μπορούν να εισαχθούν κομμάτια από αρχεία βίντεο (όπως Quick Time) και να επεξεργαστούν, να κοπούν, να αλλάξουνε θέση, να μεταβληθούν κ.α. Στην εργασία έχουν υποστεί επεξεργασία κομμάτια βίντεο από τη φωτογραφική μηχανή και είναι με μορφή mov. καθώς και αρχεία ήχου mp3.αυτά τα αρχεία έχουνε εισαχθεί στο πρόγραμμα (File Import File), μπήκανε στην επιθυμητή θέση-σειρά και δημιουργήθηκε το βίντεο που υπάρχει στην εργασία. Σέρνοντας τα αρχεία μπορούμε να τα βάλουμε από το project στην timeline. Υπάρχουν κάποια εργαλεία πάνω στην timeline αρκετά χρήσιμα για την επεξεργασία βίντεο. Το μόνο που χρειάστηκε για την εργασία ήταν το εργαλείο κοπής και οι μεταβάσεις για τη δημιουργία μιας απλής μονταρισμένης ταινίας. Για τη σωστή μετάβαση από βίντεο σε βίντεο θα πρέπει αυτά να είναι σε διαφορετικό κανάλι. 25

26 Adobe Photoshop CS3, Adobe Bridge CS3 & Adobe Fireworks CS3 Με αυτά τα προγράμματα μπορούμε να επεξεργαστούμε εικόνες οποιαδήποτε μορφή και αν έχουν. Μπορούμε να βάλουμε σκιές σε μια εικόνα, διάφορα εφέ, να αλλάξουμε το μέγεθός της, να αλλάξουμε το χρώμα και πολλά άλλα. 26

27 Διαδικασία αλλαγής μεγέθους εικόνας:

28 Όπως και το Photoshop, το Fireworks έχει τις ίδιες δυνατότητες. Ο λόγος που χρησιμοποιήθηκε και το Fireworks είναι απλός. Όταν επεξεργαζόμαστε τα προγράμματα Flash διάφορες εικόνες, και δε μας αρέσει κάτι σε μία εικόνα, αντί να τη σβήσουμε και να την επεξεργαστούμε από την αρχή εισάγοντας την όταν τελειώσουμε ξανά στο Flash, με το Fireworks μας δίνεται η δυνατότητα να την επεξεργαστούμε ενώ είναι μέσα σε αυτά τα προγράμματα. Αυτό συμβαίνει γιατί και τα 3 προγράμματα είναι της ίδιας εταιρίας. Η παραπάνω δυνατότητα πάντως είναι μια μεγάλη διευκόλυνση. 28

29 Adobe Flash CS3 ( ) Το Flash είναι το εργαλείο με το οποίο μπορούμε να δημιουργήσουμε κίνηση σχημάτων, εικόνων, φιγούρων. Είναι ένα πρόγραμμα δημιουργίας Animation. Κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι δουλεύουμε σε διάφορα επίπεδα (Layers) και δημιουργούμε κίνηση με την επιλογή motion tween. Για να γίνει κατανοητό αυτό το εργαλείο θα παραθέσουμε ένα παράδειγμα. Παλιότερα οι σχεδιαστές κινουμένων σχεδίων για να δημιουργήσουνε την αίσθηση της κίνησης, ζωγράφιζαν τον ίδιο χαρακτήρα πολλές φορές σε πολλά ενδιάμεσα στάδια από την αρχή της κίνησής του έως το τέλος. Τώρα με την παραπάνω επιλογή χρειαζόμαστε μόνο την αρχή και το τέλος, γιατί τα ενδιάμεσα στάδια τα δημιουργεί το πρόγραμμα. Παρακάτω βλέπουμε το περιβάλλον και τα εργαλεία του προγράμματος καθώς και ένα παράδειγμα δημιουργίας κίνησης με αυτή την επιλογή. 29

30 30

31 Κεφάλαιο 4 Αναλυτική περιγραφή εφαρμογής Η εφαρμογή αποτελείται απο ένα CD-ROM με τίτλο SELECTED RESENTATIONS στο οποίο υπάρχουν οι παρουσιάσεις του συνεδρίου και απο ένα DVDROM με τίτλο SELECTED MINUTES που περιέχει τις πιο ενδιαφέρουσες στιγμές του συνεδρίου με επιλογές βίντεο και εικόνων. 4.1 SELECTED PRESENTATIONS Ανοίγοντας το CD-ROM βλέπουμε τα παραπάνω εικονίδια. Έτσι κάνοντας διπλό αριστερό κλικ στο εικονίδιο menu ξεκινάμε με το εισαγωγικό βίντεο που έχει φόντο την μορφή του Παυσανία, Σπαρτιάτη στρατηγού και ναύρχου, τον τίτλο του συνεδρίου Digital Walkthroughs and Digital Libraries και ένα menu με τις εξής επιλογές: Παρουσιάσεις Συνεδρίου 1η ημέρα 2η ημέρα Σύνδεσμοι Επικοινωνία 31

32 Ο χρήστης μπορεί από εδώ να επιλέξει τι θέλει να δει και με ποια σειρά με την χρήση του ποντικιού. Έτσι περνώντας τον κέρσορα του ποντικιού πάνω απο την 1η ή την 2η ημέρα μπορεί να ενημερωθεί για τις αντίστοιχες παρουσιασείς του συνεδρίου. Πιο αναλυτικά: 32

33 Eπιλέγοντας την 1η ημέρα εμφανίζεται ενα drop down menu με τις εξής παρουσιασεις: Η Εφαρμογή Αρχαιολογία Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Ιστορία- Η-Βιβλιοθήκες: Η προκληση Διαχείριση ηλεκτρονικών πηγών & νέες τεχνολογίες: η περίπτωση της ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης του ΑΠΘ Αρχιτεκτονική Ασυρμάτων Δικτύων & Εφαρμογές στην Αρχαιολογία: e- Pausanias Σημειωματάριο του Αρχαιοόγου Electronic Networks of Archaiological Sites

34 Ο χρήστης κλικάροντας μπορεί να επιλέξει την παρουσίαση που τον ενδιαφέρει. Για παράδειγμα: 34

35 35

36 Ο χρήστης έχει επιλέξει την παραπάνω παρουσίαση, στην οποία σαν φόντο υπάρχει και εδώ, οπως και σε όλες τις παρουσιάσεις η μορφή του Παυσανία, έχει τροποποιηθεί με ην χρήση του Flash έτσι ώστε να φαίνεται σαν σκιά. Οι επιλογές που έχει ο χρήστης είναι να πλοηγηθεί με την βοήθεια αριστερού και δεξιού βέλους στην επόμενη διαφάνεια της παρουσίασης. Επίσης ο χρήστης μπορεί να επιστρέψει στο κύριο μενου main menu επιλέγοντας το αντίστοιχο κουμπί. Η ίδια διαδικασία ακολουθείται για όλες τις διαφάνειες και για ολές τις παρουσιάσεις του συνεδρίου. 36

37 Στις εικόνες που ακολουθούν μπορείτε να δείτε ενδεικτικά κάποιες απο τις παρουσιάσεις. 37

38 38

39 Επιλέγοντας την 2η ημέρα εμφανίζεται ενα drop down menu με τις εξής παρουσιάσεις: -Ψηφιακες Βιβλιοθήκες & Πνευματικά Δικαιώματα -Αποτελεσματική Αναζήτηση ή Περιπλάνηση στοδιαδύκτιο: Έρευνα στους Πρωτοετοίς Φοιτητές του ΑΠΘ -Σύγχρονες Ψηφιακές Υπηρεσίες απο το Σύστημα Βιβλιοθηκών του ΑΠΘ -Ηλεκτρονική υποστήριξη της Παραδοσικής Διδασκαλίας στο τμήμα Πληροφορικής του ΑΠΘ 39

40 Ο χρήστης με τον ίδιο τρόπο μπορεί να επιλέξει την παρουσίαση που θέλει να δεί. 40

41 41

42 42

43 Ο χρήστης μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να επιστρέψει στο κεντρικό μενού πατώντας πάνω στο κουμπί main menu. 43

44 Στο κύριο μενού main menu ο χρήστης ακόμη μπορεί να επιλέξει να μεταφερθεί είτε στους συνδέσμους είτε στον τρόπο επικοινωνίας. Έτσι επιλέγοντας το κουμπί Σύνδεσμοι βλέπουμε το εξής: 44

45 Εδώ εμφανίζονται οι σύνδεσμοι του συνεδρίου και κλικάροντας με το ποντίκι μας μεταφερόμαστε μέσω του σελιδοδείκτη στην αντίστοιχη διαδυκτιακή διεύθυνση. Επίσης μπορούμε να επιστρέψουμε στο κεντρικό μενού επιλέγοντας το κουμπί main menu. Αντίστοιχα αν θέλουμε να ενημερωθούμε για τους τρόπους επικοινωνίας επιλέγουμε απο το κεντρικό μενού Επικοινωνία. 45

46 Εμφανίζεται η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στην οποία απευθύνεστε για ερωτήσεις και απορίες σχετικά με το συνέδριο. Επίσης μπορείτε να επιστρέψετε στο κεντρικό μενου. 4.1 SELECTED MINUTES To DVD-ROM περιέχει τρία αποσπάσματα βίντεο με τίλους: Vergina Clip, Thessaloniki Clip και 2nd SeeArchWeb Clip καθώς και ένα Flash αρχείο με photo gallery του συνεδρίου. -Vergina Clip. Σύντομη παρουσίαση του αρχαιολογικού χώρου και του μουσειου της Βεργίνας -Thessaloniki Clip: Σύντομη παρουσίαση της πόλης Θεσσαλονίκης. -2nd SeeArchWeb Clip: Αποσπάσματα βίντεο και εικόνων απο τις δυό ημέρες του συνεδρίου. -Photo Gallery: Φωτογραφίες του συνεδρίου. 46

47 Εδώ ο χρήστης μπορεί να επιλέξει την φωτογραφία που θέλει να δει κλικάροντας με το ποντίκι του. Στο κάτω μέρος υπάρχουν οι μικρές φωτογραφίες σε κυλιόμενη ροή όπου περιστρέφονται. Έτσι επιλέγοντας την φωτογραφία που θέλουμε να δούμε και μετακινόντας τον κέρσορα του ποντικιού πάνω σε αυτή οι μικρές φωτογραφίες σταματάνε να περιστρέφονται, αλλάζει ο φωτισμός της συγκεκριμένης, και κλικάροντας πάνω σε αυτή εμφανίζεται στο γκρι φόντο σε μεγαλύτερο μέγεθος. 47

48 Μετακινώντας αριστερά και δεξιά τον κέρσορα του ποντικιού ο χρήστης μπορεί να επιλέξει οποιαδήποτε φωτογραφία θέλει να δει. Η εμφάνιση των φωτογραφιών μπορεί να γίνει και πατώντας πάνω στο πράσινο κουμπί που βρίσκεται δεξία στο πάνω μέρος της εφαρμογής. Η εναλλαγή με τον τροπο αυτό ειναι τυχαία. 48

49 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Η εφαρμογή αυτή παρουσιάζει το 2nd SeeArchWeb Conference με την χρήση πολυμεσικών εφαρμογών. Με απλή παρουσίαση και κατανοητό και εύκολο λεξιλόγιο έχει στόχο την εύκολη χρήση ορισμένων πολυμεσικών εφαρμογών απο ανθρώπους ανεξαρτήτου ηλικίας και κοινωνικής ομάδας, φτάνει να τηρούνται κάποιες πτουποθέσεις, όπως η κατοχή ηλεκτρονικού υπολογιστή.όπως αναφέρθηκε όμως και στην εργασία, στο όχι πολύ μακρινό μέλλον, οι μη έχοντες γνώσεις Ηλεκτρονικών Υπολογιστών θα ανήκουν στην κατηγορία των αναλφάβητων. Η εφαρμογή παρουσιάζει φωτογραφίες και εικόνες του συνεδρίου με μια ευκολία και ελευθερία στην πλοήγηση. Τα αποσπάσματα βίντεο δίνουν ξεχωριστή ζωντάνια. Η ενημέρωση σχετικά με τα θέματα του συνεδρίου που παρουσιάστηκαν καθίσταται εύκολη, κατανοητή και εύπεπτη με την χρήση των πολυμέσων. Η ενασχόληση μου με την διεκπεραίωση της εργασίας με βοήθησε να διευρύνω περαιτέρω τις γνώσεις μου στις σύγχρονες τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται στην επικοινωνία, να μάθω που και πως μπορούνε να χρησιμοποιηθούν στην εκπαίδευση αλλά και σε άλλους τομείς. Η εργασία είχε όμως και τις δυσκολίες της: -Την συγκέντρωση αρκετού και ικανοποιητικού πρωτογενούς υλικού. -Την σε βάθος εκμάθηση διαφόρων προγραμμάτων που ήταν αναγκαία να χρησιμοποιηθούν για την ολοκλήρωση της εργασίας. -Την εργασία κατά την περίοδο της στρατιωτικής μου θητείας Όλες όμως οι δυσκολίες, μικρές και μεγάλες ξεπεράστηκαν, άλλες φορές επώδυνα και άλλες ανώδυνα, με πολύ ή λίγο κόπο, γιατί καμιά φορά η λύση είναι μπροστά σου αλλά να μην έχεις μάτια να τη δεις. 49

50 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΘ Τμήμα Πληροφορικής Συστήματα Πολυμέσων, Εργαστήριο Πολυμέσων ΕΜΠ Μάθημα στις Σύγχρονες Τεχνολογίες, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τι είναι τα Πολυμέσα, ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ Τμήμα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής Εισαγωγή στις Εφαρμογές Πολυμέσων, CS3 University, Kerman Phillip, Μάθετε το Adobe Flash CS3 Professional σε 24 ώρες Εκδόσεις Μ. Γκιούρδας 50

51 51