Title. ΜΚ 246 Ειδικά Θέματα Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής και Σχεδιασμού του Χώρου Διδάσκων: Λεωνίδας Κουτσουµπός. 11 Νοεµβρίου 2008.

Transcript

1 Title ΜΚ 246 Ειδικά Θέματα Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής και Σχεδιασμού του Χώρου Διδάσκων: Λεωνίδας Κουτσουµπός Πάτρα 11 Νοεµβρίου 2008

2 Title

3 Έτσι στις επόμενες σελίδες, αυθεντικά πολιτικά παραδείγματα αναζητούνται σε εμπειρίες και φαινόμενα τα οποία συνήθως δεν θεωρούνται πολιτικά ή θεωρούνται ως τέτοια μόνο περιθωριακά: η φυσική ζωή των ανθρώπινων όντων (οπού η ζωή η οποία κάποτε αποκλειόταν εισαγωγη από τη σφαίρα της πολιτικής και η οποία σύμφωνα με την ανάλυση της βιοπολιτικής του Φουκώ) δεν έχει αποκατασταθεί στο κέντρο της πόλης το κράτος/κατάσταση της εξαίρεσης (η παροδική άρση των κανόνων του νόμου η οποία αποκαλύπτεται να εγκαθιδρύει τη βασική δομή του ίδιου του νομικού συστήματος) το στρατόπεδο συγκέντρωσης (μία ζώνη αδιαφοροποίησης μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού όπως επίσης και η κρυφή μήτρα του πολιτικού χώρου στον οποίο κατοικούμε) ο πρόσφυγας, που μέχρι τώρα θεωρείτο ως περιθωριακή φιγούρα, ο οποίος τώρα έχει γίνει αποφασιστικό δεδομένο του μοντέρνου έθους-κράτους, σπάζοντας τη συνέχεια μεταξύ του ανθρώπινου όντος και του πολίτη η γλώσσα, η υπερτροφία και απαλλοτρίωση της οποίας καθορίζει την πολιτική των θεαματικών-δημοκρατικών κοινωνιών στις οποίες ζούμε και τη σφαίρα των χειρονομιών ή των καθαρών μέσων (που είναι η σφαίρα εκείνων των μέσων που απελευθερώνονται από την συσχέτιση με κάποιο σκοπό, ενώ εξακολουθούν να παραμένουν μέσα) τοποθετούνται σαν η καθώς πρέπει σφαίρα της πολιτικής.» Εισαγωγή Giorgio Agamben, Means Without End, Notes on Politics, Translated by Vincenzo Binetti and Cesare Casarino, Minesota: University of Minesota Press, 2000

4 Έτσι στις επόμενες σελίδες, αυθεντικά πολιτικά παραδείγματα αναζητούνται σε εμπειρίες και φαινόμενα τα οποία συνήθως δεν θεωρούνται πολιτικά ή θεωρούνται ως τέτοια μόνο περιθωριακά: η φυσική ζωή των ανθρώπινων όντων (οπού η ζωή η οποία κάποτε αποκλειόταν εισαγωγη από τη σφαίρα της πολιτικής και η οποία σύμφωνα με την ανάλυση της βιοπολιτικής του Φουκώ) δεν έχει αποκατασταθεί στο κέντρο της πόλης το καθεστώς της εξαίρεσης (η παροδική άρση των κανόνων του νόμου η οποία αποκαλύπτεται να εγκαθιδρύει τη βασική δομή του ίδιου του νομικού συστήματος) το στρατόπεδο συγκέντρωσης (μία ζώνη αδιαφοροποίησης μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού όπως επίσης και η κρυφή μήτρα του πολιτικού χώρου στον οποίο κατοικούμε) ο πρόσφυγας, που μέχρι τώρα θεωρείτο ως περιθωριακή φιγούρα, ο οποίος τώρα έχει γίνει αποφασιστικό δεδομένο του μοντέρνου έθουςκράτους, σπάζοντας τη συνέχεια μεταξύ του ανθρώπινου όντος και του πολίτη η γλώσσα, η υπερτροφία και απαλλοτρίωση της οποίας καθορίζει την πολιτική των θεαματικών-δημοκρατικών κοινωνιών στις οποίες ζούμε και τη σφαίρα των χειρονομιών ή των καθαρών μέσων (που είναι η σφαίρα εκείνων των μέσων που απελευθερώνονται από την συσχέτιση με κάποιο σκοπό, ενώ εξακολουθούν να παραμένουν μέσα) τοποθετούνται σαν η καθώς πρέπει σφαίρα της πολιτικής.» Εισαγωγή Giorgio Agamben, Means Without End, Notes on Politics, Translated by Vincenzo Binetti and Cesare Casarino, Minesota: University of Minesota Press, 2000

5 ΒΙΟΣ ΖΩΗ Ζωη Βίος

6 ΖΩΗ ΒΙΟΣ Ζωη Βίος «Οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν μόνο έναν όρο να εκφράσουν αυτό που εννοούμε σήμερα ως ζωή. Χρησιμοποιούσαν δύο σημαντικά και μορφολογικά ξεχωριστούς όρους: ζωή, που εξέφραζε το απλό γεγονός της ζωής που απαντάται σε όλα τα έμβια όντα (ζώα, ανθρώπους ή θεούς) και βίος, που σηματοδοτούσε την μορφή ή τρόπο ζωής χαρακτηριστικό κάθε ατόμου ή ομάδας.» σελ. 3

7 ΖΩΗ ΒΙΟΣ Ο πρόσφυγας ως γυμνή ζωή Ζωη Βίος

8 Refugee history

9 Refugee history «Η πρώτη εμφάνιση των προσφύγων σαν μαζικό φαινόμενο έλαβε χώρα κατά το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η πτώση της Ρωσικής, Αυστροουγκαρική και Οθωμανικής αυτοκρατορίας μαζί με την νέα τάξη που δημιούργησαν οι ειρηνευτικές συνθήκες, αναστάτωσαν πρωτόγνωρα τη δημογραφική και εδαφική εγκαθίδρυση της κεντρικής Ανατολικής Ευρώπης. Σε μια μικρή περίοδο 1.5 εκατομύρια Λευκορώσοι, επτακόσιες χιλιάδες Αρμένιοι, πεντακόσιες χιλιάδες Βούλγαροι, ένα εκατομύριο Έλληνες και εκατοντάδες χιλιάδες Γερμανών, Ούγκρων, και Ρουμάνων άφησαν τις πατρίδες τους.» σελ 16-17

10 Refugee history

11 Refugee «Αν ο πρόσφυγας αντιπροσωπεύει ένα τόσο ανήσυχο στοιχείο στην τάξη του έθνους κράτους, αυτό συμβαίνει κυρίως διότι σπάζοντας την ταύτιση μεταξύ του ανθρώπου και του πολίτη, και αυτή μεταξύ εντοπιότητας και εθνικότητας, φέρνει την αρχική υπόθεση κυριαρχίας σε κρίση. [σελ. 21]... Όταν τα δικαιώματά τους δεν είναι πια τα δικαιώματα του πολίτη, τότε είναι που τα ανθρώπινα όντα γίνονται πραγματικά sacred [ιερά/όσια] με την έννοια που δινόταν στον όρο αυτό από το Ρωμαϊκό Δίκαιο της αρχαϊκής περιόδου: καταδίκη σε θάνατο. [σελ. 22]»

12 Βενγιαµιν «Η παράδοση των καταπιεσμένων μας διδάσκει ότι η ʻκατάσταση έκτακτης ανάγκης/ [εξαίρεσης]ʼ στην οποία ζούμε δεν αποτελεί εξαίρεση αλλά τον κανόνα. Οφείλουμε να αποκτήσουμε μια αντίληψη της ιστορίας έχοντας υπʼ όψιν αυτή τη σκέψη.» Walter Benjamin Theses on the Philosophy of History, in Illuminations trans. Harry Zohn (New York; Schocken Books, 1989) p. 257

13 Camp Γερµανία

14 State of Exception «Το στρατόπεδο είναι ο χώρος που ανοίγεται όταν το καθεστώς της εξαίρεσης αρχίζει να γίνεται ο κανόνας.» σελ. 39 «Μόνο επειδή τα στρατόπεδα αποτελούν χώρο της εξαίρεσης χώρο στον οποίο οι νόμοι αναιρούνται είναι πραγματικά τα πάντα δυνατά μέσα σε αυτά.» σελ. 40

15 State of Exception «Με άλλα λόγια, τα στρατόπεδα [συγκέντρωσης] δεν γεννήθηκαν μέσα από τους συνήθης νόμους, και ακόμα λιγότερο δεν ήταν προϊόν όπως πιθανόν να πίστευε κανείς- ενός μετασχηματισμού και εξέλιξης του σωφρονιστικού δικαίου αντιθέτως γεννήθηκαν μέσα από την κατάσταση της εξαίρεσης και του στρατιωτικού νόμου.» σελ. 38

16 tfj4.ch2 Θάνατος

17 State of Exception «Καθʼ όσον οι κάτοικοί του έχουν απογυμνωθεί από κάθε πολιτική ιδιότητα και έχουν μειωθεί τελείως στην γυμνή ζωή, το στρατόπεδο είναι επίσης ο πιο απόλυτα βιοπολιτικός χώρος που έχει ποτέ πραγματοποιηθεί ένας χώρος στον οποίο η εξουσία αντιμετωπίζει τίποτα άλλο παρά καθαρή βιολογική ζωή χωρίς καμία διαμεσολάβηση. Το στρατόπεδο καθʼ εαυτό είναι το παράδειγμα πολιτικού χώρου στο σημείο όπου η πολιτική γίνεται βιοπολιτική και ο homo sacer δεν διακρίνεται από τον πολίτη. Γιʼ αυτό η σωστή ερώτηση σχετικά με τις φρικαλεότητες που πραγματοποιούνται στα στρατόπεδα δεν είναι αυτή που υποκριτικά ρωτά πως μπορεί να είναι ποτέ δυνατόν να πραγματοποιηθούν τέτοιες φρικιαστικές θηριωδίες θα ήταν πιο ειλικρινές και πάνω απ όλα πάνω απʼ όλα πιο χρήσιμο να διερευνήσουμε προσεκτικά πως που πάει να πει: σύμφωνα με ποιες νομικές διαδικασίες και πολιτικές ενέργειες ανθρώπινα όντα μπορούν να έχουν στερηθεί εντελώς τα δικαιώματά τους φτάνοντας σε τέτοιο σημείο ώστε η εκτέλεση τέτοιων πράξεων εις βάρος τους να μην θεωρείται πια έγκλημα (στο σημείο αυτό, πραγματικά οτιδήποτε μπορεί να πραγματοποιηθεί).» σελ 41

18 Biopower medicalization Concentration camp survivor Jadwiga Dzido shows her scarred leg to the Nuremberg court, while an expert medical witness explains the nature of the procedures inflicted on her in the Ravensbrück concentration camp on November 22, The experiments, including injections of highly potent bacteria, were performed by defendants Herta Oberheuser and Fritz Ernst Fischer. December 20,

19 Blank

20 Guantanamo «Η κατάσταση της εξαίρεσης, που συνήθως ήταν μια προσωρινή αναίρεση της τάξης, σήμερα γίνεται μια νέα και σταθερή χωρική διάταξη που κατοικείται από την γυμνή ζωή η οποία όλο και περισσότερο αδυνατεί να εγγραφεί στην τάξη. Το σταδιακά διευρυνόμενο κενό μεταξύ της γέννησης (γυμνή ζωή) και του έθνους-κράτους είναι το νέο δεδομένο της πολιτικής της εποχής μας και αυτό που ονομάζουμε ʻστρατόπεδοʼ αποτελεί το χάσμα.» σελ

21 Patra indy.gr/projects/ editorial/pogkrom-patra «Το στρατόπεδο στοχεύοντας στην αποτοπικοποίηση της τοπικότητας είναι η κρυφή μήτρα της πολιτικής στην οποία ζούμε και οφείλουμε να μάθουμε να το αναγνωρίζουμε σε όλες του τις μεταμορφώσεις. Το στρατόπεδο είναι ο τέταρτος και αδιαίρετος όρος που έχει προστεθεί σπάζοντας την παλαιά τριάδα του έθνους (γέννηση), κράτος, και περιοχή.» σελ. 44

22 Τέλος «...[το έθνος-κράτος] έχει μπει σε μια διαδικασία εξάρθρωσης όπου η λειτουργία του γίνεται αδύνατη, και κατά την οποία μπορούμε να περιμένουμε μόνο νέα στρατόπεδα, αλλά και επίσης πάντα νέα και πιο παροξυσμικούς κανονιστικούς ορισμούς της εγγραφής της ζωής στην πόλη. Το στρατόπεδο, το οποίο έχει εγκατασταθεί για τα καλά τώρα πια μέσα της, αποτελεί το νέο βιοπολιτικό νόμο [ ελλήνικά στο πρωτότυπο] του πλανήτη.» σελ. 45