ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Βιοφυσική - Βιοφυσικός μηχανισμός της ακοής

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Βιοφυσική - Βιοφυσικός μηχανισμός της ακοής"

Transcript

1 ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Βιοφυσική - Βιοφυσικός μηχανισμός της ακοής Ακαδ. έτος Διδάσκουσα: Μυρσίνη Μακροπούλου

2

3 Φυσική της ακοής Τα ηχητικά κύματα είναι διαμήκη κύματα (πυκνώματα - αραιώματα της πυκνότητας και τηςπίεσηςτουαέρα) και ανάλογα με τη συχνότητά τους διακρίνονται σε ήχους, υπερήχους και υποήχους. Οι ήχοι είναι ηχητικά κύματα συχνότητας f μεταξύ 20 και Hz. Οι ήχοι γίνονται αντιληπτοί από το αισθητήριο ακοής του ανθρώπου, αφού γίνει η κατάλληλη βιοφυσική μετατροπή των μηχανικών ταλαντώσεων σε ηλεκτρικά σήματα, τα οποία επεξεργάζεται έπειτα ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Ήχοι: 20 Hz < f < Hz

4 Φυσική της ακοής (2) *Οι υπέρηχοι είναι ηχητικά κύματα συχνότητας f μεγαλύτερης των Hz, η οποία είναι το άνω όριο των ακουστικών συχνοτήτων. Συχνότητες της περιοχής συχνοτήτων των υπερήχων γίνονται αντιληπτές από άλλους ζωντανούς οργανισμούς, π.χ. τους σκύλους. Οι υπέρηχοι έχουν μεγάλη κατευθυντικότητα και χρησιμοποιούνται σε μια σειρά διαγνωστικών και άλλων τεχνολογικών εφαρμογών, όπως π.χ οι βυθομετρήσεις, οηχοεντοπισμός, η ιατρική διάγνωση και θεραπεία, η ακουστική διάγνωση ρωγμών ή φαινομένων σπηλαίωσης σε μέταλλα, ο κατακερματισμός ανεπιθύμητων επικαλύψεων σε ορυκτά (φυσικά ή καλλιτεχνικά δημιουργήματα) και ο καθαρισμός εργαλείων (υπερηχητικά πλυντήρια ). Υπέρηχοι: f > Hz *Οι υπόηχοι είναι ηχητικά κύματα συχνότητας f μικρότερης των 20 Hz, η οποίαείναι το κάτω όριο των ακουστικών συχνοτήτων. Οι υπόηχοι προκαλούνται από σεισμούς, ηφαίστεια, βροντές, ανέμους και βαριές μηχανολογικές εγκαταστάσεις. Πρέπει να αποφεύγεται η παραγωγή ή/και η έκθεση του ανθρώπου στους υποήχους γιατί βλάπτουν το νευρικό σύστημα. Συχνότητες της περιοχής συχνοτήτων των υποήχων γίνονται αντιληπτές από άλλους ζωντανούς οργανισμούς, π.χ. τις κατσαρίδες (βιολογική μέθοδος ανίχνευσης σεισμών!). Υπόηχοι: f <20 Hz

5 Εύρος ακουστικών συχνοτήτων στα ζώα

6 Βιοφυσική της ακοής Η αίσθηση της ακοής είναι μια από τις πλέον σημαντικές αισθήσεις μας, πολύ σημαντική για την επικοινωνία μας με τον υπόλοιπο κόσμο αλλά και για να ακούμε τον ίδιο μας τον εαυτό! Το εύρος των εντάσεων των ήχων που μπορούμε να ακούμε ξεπερνά το 10 12, ενώ οι συχνότητες που μπορεί να ακούει το ανθρώπινο αυτί διαφέρουν κατά ένα παράγοντα ίσο με 1000 (16 Hz έως Hz). Η αίσθηση της ακοής έχει τρεις κύριες συνιστώσες: (a)το μηχανικό σύστημα που συλλέγει και μεταδίδει τις ηχητικές πληροφορίες ώστε να διεγερθούν τα τριχωτά κύτταρα στον κοχλία (το ους του ωτός στην καθαρεύουσα, ή απλά το αυτί), (b)τα αισθητήρια κύτταρα που μετατρέπουν τον μηχανικό παλμό σε ηλεκτρικό, δηλαδή παράγουν νευρικό παλμό, ο οποίος μεταδίδεται μέσω των κοχλιακών νεύρων στον εγκέφαλο, (c)τον ακουστικό φλοιό, το τμήμα δηλαδή του εγκεφάλου που αποκωδικοποιεί και μεταφράζει τα ηλεκτρικά σήματα των κοχλιακών νεύρων. Η κώφωση ή η βαρηκοΐα προέρχεται από τη δυσλειτουργία οποιουδήποτε από αυτά τα μέρη.

7 Βιοφυσική της ακοής

8 Βιοφυσική της ακοής Το αυτί είναι ένας βιοφυσικός μετατροπέας των πολύ ασθενών μηχανικών ηχητικών κυμάτων του αέρα σε ηλεκτρικές ώσεις. Το αυτί συνήθως χωρίζεται σε τρία μέρη: το εξωτερικό αυτί (ή έξω ους), το μέσο και το εσωτερικό (ή έσω ους).

9 Το εξωτερικό αυτί (ή έξωους) (1) Στο εξωτερικό αυτί διακρίνουμε το πτερύγιο (χοάνη αγωγής των ηχητικών κυμάτων) και τον έξω ακουστικό πόρο, ο οποίος καταλήγει στο τύμπανο του αυτιού. Το πτερύγιο του αυτιού είναι μία κατασκευή από χόνδρο που καλύπτεται από δέρμα, στο δε κάτω άκρο του υπάρχει μόνο λίπος που ονομάζεται λοβίο του αυτιού.

10 Το εξωτερικό αυτί (ή έξωους) (2) Ο έξω ακουστικός πόρος έχει μήκος 2,5 cm και πολύ μικρή διάμετρο, ξεκινάει από το πτερύγιο του αυτιού και ακολουθώντας ελαφρώς τοξοειδή πορεία καταλήγει στον τυμπανικό υμένα. Τα πρώτα 8 mm του έξω ακουστικού πόρου αποτελούνται από χόνδρο και τα υπόλοιπα 16 mm από οστό, προσομοιώνεται δε με κλειστό στο ένα άκρο του ηχητικό σωλήνα με συχνότητα συντονισμού περίπου στα 3300 Hz. Ο τυμπανικός υμένας συνιστά μια λεπτή λειτουργική μεμβράνη που χωρίζει το έξω από το μέσο αυτί. Ο υμένας του τυμπάνου έχει πάχος περίπου 0,1 mm και εμβαδόν περίπου 65 mm 2. Το πλάτος των ταλαντώσεων του τυμπάνου μπορεί να φθάσει τα m, μικρότερο από τη διάμετρο του ατόμου του υδρογόνου! Σε ηχητικές εντάσεις πάνω από 160 db το τύμπανο μπορεί να υποστεί διάτρηση.

11 Το εξωτερικό αυτί (ή έξω ους) και ο ρόλος του τυμπάνου

12 Το μέσο αυτί Είναι μία αεροφόρος κοιλότητα στην οποία βρίσκονται τα τρία ακουστικά οστάρια ή ακουστική άλυσος, που είναι η σφύρα, ο άκμονας και ο αναβολέας. Ο χώρος μεταξύ του τυμπανικού υμένα και του έσω ωτός ονομάζεται το κοίλο του τυμπάνου. Μέρος του μέσου αυτιού είναι και η ευσταχιανή σάλπιγγα, η οποία αποτελεί αεραγωγό σωλήνα μήκους 3,5 περίπου εκατοστών, μέσω της οποίας το μέσο αυτί επικοινωνεί με τον ρινοφάρυγγα. Scheme of the peripheral auditory system including ear canal (EC), middle ear cavity (ME, dash-dotted contour) and cochlea. ED, eardrum; M, malleus and its ligaments (short dashed line); I, incus; S, stapes; OW, oval window; RW, round window; ET, Eustachian tube; BM, basilar membrane; B, base; A, apex. The cochlear spiral canal comprises the cochlear partition which can be thought of as a collection of mechanical oscillators (arrow pair) vibrating transversal to the BM plane (dashed line).

13 Το μέσο αυτί (2) Το μηχανικό ερέθισμα (ηχητικό κύμα) μέσωτωνοσταρίωνφθάνειστονκοχλία, όπου μετατρέπεται σε παλμό ηλεκτρικού δυναμικού. Ο κοχλίας και το εσωτερικό αυτί περιέχουν υγρό (λέμφο) και η μετάδοση των πιέσεων στην περιοχή αυτή γίνεται με υδραυλικά κύματα πίεσης.

14 Το μέσο αυτί (3) Στο μέσο αυτί ενισχύεται η ηχητική πίεση που φθάνει μέσω του τυμπάνου διότι τα τρία οστάρια δρουν ως μοχλός. Περαιτέρω ενίσχυση επιτυγχάνεται λόγω της διαφοράς στα εμβαδά του τυμπάνου και της ωοειδούς θυρίδας (το τμήμα της αιθουσαίας κλίμακας του κοχλία, στο οποίο ακουμπά ο αναβολέας). Η συνθήκη ισορροπίας στο σύστημα τύμπανο μοχλός ωοειδής θυρίδα δίνει τη σχέση: P m A m L m = P o A o L o όπου P m, P o η πίεση στο τύμπανο και στην ωοειδή θυρίδα αντίστοιχα, A m, Α o η επιφάνεια του τυμπάνου και της ωοειδούς θυρίδας αντίστοιχα και L m, L o οι μοχλοβραχίονες.

15 Το έσω αυτί Το έσω αυτί ονομάζεται και λαβύρινθος λόγω της πολύπλοκης κατασκευής του. Μέσα σ' αυτόν το λαβύρινθο κυκλοφορεί ένα υγρό που λέγεται λέμφος. Τα βασικά τμήματα του λαβύρινθου είναι ο κοχλίας, η αίθουσα και οι τρεις ημικύκλιοι σωλήνες. Στο τοίχωμα του κοίλου του τυμπάνου που αντιστοιχεί στην αίθουσα υπάρχουν 2 οπές, η ωοειδής και η στρογγύλη θυρίδα. Ο κοχλίας είναι ένας ελικοειδής σωλήνας και μέσα σε αυτόν βρίσκεται το αισθητήριο όργανο της ακοής ή όργανο του Corti. Από το έσω αυτί ξεκινά το ακουστικό νεύρο (όγδοη εγκεφαλική συζυγία) που καταλήγει στα αντίστοιχα εγκεφαλικά κέντρα του ακουστικού φλοιού του εγκεφάλου. Το ακουστικό νεύρο ανατομικά και λειτουργικά διαιρείται στο αιθουσαίο, υπεύθυνο για την ισορροπία του σώματος (σε συνεργασία με άλλα όργανα π.χ. μάτια, παρεγκεφαλίδα) και στο κοχλιακό, υπεύθυνο για την ακοή.

16 Το έσω αυτί (2) Ο βασικός υμένας του κοχλία διαχωρίζει τους ήχους ανάλογα με τη συχνότητά τους. Η μεμβράνη του βασικού υμένα είναι λεπτή και σφικτά πακτωμένη στο ένα άκρο (προς τον αναβολέα) και παχιά και χαλαρή στο αντίθετο άκρο. Οι ήχοι υψηλής συχνότητας δημιουργούν μέγιστο κύμανσης του βασικού υμένα εκεί που η μεμβράνη είναι σφικτή, ενώ οι ήχοι χαμηλής συχνότητας δημιουργούν μέγιστο κύμανσης προς το αντίθετο άκρο. Η θέση του μεγίστου κύμανσης της βασικής μεμβράνης καθορίζει ποιές νευρικές ίνες θα διεγερθούν και έτσι, μέσω του οργάνου του Corti, μεταφέρεται στον εγκέφαλο κωδικοποιημένη η πληροφορία για τη συχνότητα του ήχου. Το πλάτος κύμανσης της βασικής μεμβράνης σχετίζεται με την ένταση του ερεθίσματος.

17 Διαχωρισμός ήχων ανάλογα με τη συχνότητά τους Ημεμβράνητουβασικού υμένα είναι λεπτή και σφικτά πακτωμένη στο ένα άκρο (προς τον αναβολέα) και παχιά και χαλαρή στο αντίθετο άκρο. Οι ήχοι υψηλής συχνότητας δημιουργούν μέγιστο κύμανσης του βασικού υμένα εκεί που η μεμβράνη είναι σφικτή, ενώοιήχοιχαμηλής συχνότητας δημιουργούν μέγιστο κύμανσης προς το αντίθετο άκρο.

18 Διαχωρισμός ήχων ανάλογα με τη συχνότητά τους: άλλο ένα παράδειγμα σχηματικής αναπαράστασης

19 Οκοχλίας Τρία Παράλληλα Κανάλια Μέσα στον Κοχλία. Αν δούμε τον κοχλία σε μια εγκάρσια τομή φαίνεται να περιλαμβάνει τρεις μικρούς σωλήνες που είναι τοποθετημένοι παράλληλα. Αυτοί οι σωλήνες, οι κλίμακες, χωρίζονται από την μεμβράνη του Reissner και τη βασική μεμβράνη. Το όργανο του Corti περιλαμβάνει τους ακουστικούς υποδοχείς και βρίσκεται πάνω από τη βασική μεμβράνη ενώ καλύπτεται από την καλυπτήρια μεμβράνη. (Τροποποιημένη εικόνα απότοβιβλίοτωνm.f. Bear, B.W. Connors, & M.A. Paradiso, σελ. 281)

20 Διάκριση συχνοτήτων και κατεύθυνσης του ήχου We have two ears (really?) for a purpose. Not only do two ears allow us to hear the sounds, but also give important spatial information about the direction of the sounds and the layout of the sounds. If we listen to a well set up stereo system, we can tell where all the instruments in the orchestra. The ear can discriminate a time difference of about 10-5 s.

21 Το όργανο του Corti Η διέγερση του οργάνου του Corti: τα ηχητικά κύματα συγκεκριμένης συχνότητας που μεταβιβάζονται μέσα από την ωοειδή θυρίδα αλλοιώνουν ένα συγκεκριμένο τμήμα της βασικής μεμβράνης. (Τροποποιημένη εικόνα από το βιβλίο του N.R. Carlson, σελ. 175).

22 Το όργανο του Corti (2)

23 Τα τριχωτά κύτταρα και ο ρόλος τους Οι κροσσοί των ακουστικών τριχωτών κυττάρων. (α) η εμφάνισήτους, (β) η ενεργός μετατροπή. Η κίνηση της δεσμίδας επεκτείνει ή χαλαρώνει την ένταση στα σημεία σύνδεσης μεταξύ των κορυφαίων σημείων των παρακείμενων κροσσών και αλλάζει τη συχνότητα εκφόρτισης του προσαγωγού άξονα. (Τροποποιημένη εικόνα από το βιβλίο του N.R. Carlson, σελ. 176).

24 Τα τριχωτά κύτταρα

25 The relationship between pressure and kinetic fields is given by the equation in the red box above. The absence of vortices (irrotational fluid), the negligible fluid viscosity and the small velocity magnitudes altogether imply that the kinetic field is harmonic, i.e. it is a solution of Poisson's equation with, in general, moving boundary conditions. These conditions are imposed by the motion of the stapes and of the basilar membrane. Each moving surface element exerts a force on all other elements. This force is proportional to the acceleration of the moving element and acts instantly through the fluid (Pascal principle).

26

27 Organ of Corti mechanics. (A) The basilar membrane (BM) supports a rigid structure formed by the pillar cells (PC) and the reticular lamina (RL). One inner hair cell (IHC) sits at the left of the pillars with its stereocilia (St) close to, but not inserted in, the overlying tectorial membrane. A triplet of outer hair cells (OHCs), firmly anchored at their apex within the reticular lamina and cupped by Deiters' cells (DC), have their tallest stereocilia inserted in the tectorial membrane (TM). Deiters' cells provide viscoelastic coupling between the motile OHCs and the elastic basilar membrane. (B) The organ of Corti distorts under hair-cell contraction: the lever effect associated with cell-length change forces the arch structure formed by PCs to pivot around the inner attachment of the basilar membrane. The outermost basilar membrane segment keeps almost at rest. (C) Functional representation of the organ of Corti with the OHCs represented as a displacement generator and the visco-elastic components added as shown. The tectorial membrane is coupled visco-elastically to the reticular lamina through the cell stereocilia and the interposed fluid layer. Viscosity plays an important role in organ of Corti dynamics: the viscosity of the organ of Corti itself acts as a mechanical high-pass filter that compensates for the electrical low-pass filtering of the OHC receptor potential. An analogous compensation for the IHC capacitance might be provided by the high-pass filtering properties of the coupling between the stereocilia and the tectorial membrane.

28 Organs of Equilibrium Receptor cells are in two structures Vestibule Semicircular canals

29

30

31

32

33 Unit potentials Recording of an action potential of a single auditory nerve fibre (experimental technique not used in humans) Electrocochleography Recording of the compound cochlear nerve action potential at the Round Window This technique is used in human subjects, and is also known as electrocochleography

34 ΒΙΟΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΩΝ ΒΙΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Τα βιοσυστήματα αντιδρούν στις ποικίλες επιδράσεις του μέσου με μια σειρά από πολυσύνθετες φυσικο-βιοχημικές διαδικασίες που οδηγούν στην αντίληψη του περιβάλλοντος κόσμου, μέσω των αισθήσεων. Διακρίνουμε τρεις φάσεις στη διαδικασία της αίσθησης: το ερέθισμα (μεταβολές φυσικο-χημικών παραγόντων του έξω κόσμου), τη διέγερση (μεταβολές στο επίπεδο των διεγέρσιμων κυττάρων) και τη επεξεργασία - απόκριση (μετατροπή του ερεθίσματος σε νευρικό παλμό, διάδοση και επεξεργασία στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα - ΚΝΣ). Η κατανόηση των βιοφυσικών μηχανισμών, μέσω των οποίων οι πληροφορίες που περιέχονται στα ερεθίσματα μετατρέπονται σε νευρικές ώσεις και έπειτα από επεξεργασία στο ΚΝΣ σε αισθήσεις, έχει ιδιαίτερη σημασία όχι μόνον για τη βασική έρευνα αλλά και για τις βιοϊατρικές εφαρμογές και την τεχνολογία. Ερεθίσματα και βιοφυσικοί αναλυτές Τα σύνθετα αισθητήρια βιοσυστήματα θα τα χαρακτηρίσουμε με το γενικό όνομα αναλυτές (για παράδειγμα όραση - οπτικός αναλυτής, ακοή - ακουστικός αναλυτής, όσφρηση - οσφρητικός αναλυτής κ.λ.π.). Το μέσο που μετατρέπει την πληροφορία από το περιβάλλον (ερέθισμα) στη μορφή εκείνη που χρησιμοποιεί το νευρικό σύστημα (νευρικές ώσεις) είναι οι αισθητήριοι υποδοχείς, δηλαδή απολήξεις αισθητηρίων νευρώνων ή και ολόκληρα κύτταρα που έχουν διαφοροποιηθεί ώστε να δέχονται συγκεκριμένα ερεθίσματα.

35 Αν και οι αναλυτές αποτελούν μια μορφολειτουργική μονάδα, διακρίνουμε τρεις επιμέρους ενότητες: α) το τμήμα υποδοχής (Υ), το οποίο αλληλεπιδρά άμεσα με το τον έξω κόσμο και τα ερεθίσματα, αποτελούμενο από κατάλληλα διαμορφωμένους νευρώνες, β) το ενδιάμεσο τμήμα (Ε), το οποίο συνδέει τα ακραία μέρη του αναλυτή, αποτελούμενο από τους ενδιάμεσους νευρώνες ή νευρώνες σύνδεσης, και γ) το κεντρικό τμήμα (Κ), το οποίο βρίσκεται στο ΚΝΣ και επεξεργάζεται τις πληροφορίες που έχουν μεταφερθεί από τις νευρικές ώσεις, τις ερμηνεύει και απαντά με εντολές προς τους εκτελεστές αυτών των εντολών (μυς, νεύρα, αδένες κ.λ.π.).

36 Οι υποδοχείς των ερεθισμάτων διακρίνονται σε: μηχανοϋποδοχείς, ειδικευμένους στην ανίχνευση μηχανικών ερεθισμάτων (απτικό ερέθισμα - αφή, πίεση-δύναμη και τασεοϋποδοχείς, θέση, κίνηση, ακουστικό ερέθισμα και τριχωτά κύτταρα οργάνου Corti), θερμοϋποδοχείς, ειδικευμένους στην ανίχνευση θετικών διαφορών θερμοκρασίας (αίσθημα ζέστης - σωματίδια Ruffini) ή αρνητικών διαφορών (αίσθημα κρύου -σωματίδια Krause), χημιοϋποδοχείς, ειδικευμένους στην ανίχνευση μεταβολών στη χημική σύσταση του εσωτερικού ή/και του εξωτερικού περιβάλλοντος (π.χ. γευστικοί κάλυκες, οσφρητικά κύτταρα), ηλεκτρομαγνητικοί υποδοχείς, ειδικευμένους στην ανίχνευση ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (φωτοϋποδοχείς για όραση, θερμοϋποδοχείς που ανιχνεύουν υπέρυθρη ακτινοβολία), ηλεκτροϋποδοχείς, ειδικευμένους στην ανίχνευση μεταβολών του γήϊνου ηλεκτρικού πεδίου, (συναντώνται π.χ. σε μερικά ψάρια που τους χρησιμοποιούν για προσανατολισμό), μαγνητοϋποδοχείς, ειδικευμένους στην ανίχνευση μεταβολών του γήϊνου μαγνητικού πεδίου, (συναντώνται π.χ. σε αποδημητικά πουλιά, έντομα ακόμη και μικρο-οργανισμούς), υποδοχείς πόνου, πολλοί σημαντικοί για την άμυνα και προστασία του οργανισμού σε διάφορους εισβολείς.

37

38 Βασικές βιοφυσικές αρχές της αισθητηριακής υποδοχής επιλεκτική επιλογή του σήματος, μετατροπή ενίσχυση της επίδρασης του ερεθίσματος (a) Τα κύτταρα - υποδοχείς παρουσιάζουν μια μέγιστη ευαισθησία για ορισμένες περιοχές της ενέργειας των ερεθισμάτων, αγνοώντας άλλες. (b) Όλα τα κύτταρα - υποδοχείς μετατρέπουν ερεθίσματα διαφορετικής φύσης σε διαμεμβρανικά βιο-ηλεκτρικά δυναμικά, τα οποία διαδίδονται με δυναμικά δράσης στα νεύρα. (c) Η ενίσχυση της δράσης του ερεθίσματος συνίσταται στην ελευθέρωση ενέργειας αποθηκευμένης στα διεγέρσιμα κύτταρα, η οποία αναπληρώνεται από την μεταβολική ενέργεια που παράγει το ΑΤΡ. Αυτή ακριβώς η ενέργεια εξασφαλίζει την χωρίς απώλειες διάδοση των δυναμικών δράσης που μεταφέρουν την πληροφορία μακριά. Η κατώφλια ευαισθησία των διαφόρων υποδοχέων μπορεί να είναι εντυπωσιακά χαμηλή π.χ. για τους φωτοϋποδοχείς ένα μοναδικό φωτόνιο. Το ερέθισμα στο οποίο αποκρίνεται ένας υποδοχέας εξαρτάται από τον υποδοχέα, τις ιδιότητες της μεμβράνης του και τα εξειδικευμένα υποστηρικτικά του κύτταρα. Ο τύπος της αίσθησης όμως εξαρτάται από το σημείο απόληξης της πληροφορίας στον εγκέφαλο.

39 Η αλληλεπίδραση του ερεθίσματος με τον υποδοχέα έχει ως αποτέλεσμα την αλλαγή στην ιονική αγωγιμότητατα της μεμβράνης που οδηγεί είτε στην εκπόλωση είτε στην υπερπόλωση της μεμβράνης του υποδοχέα. Αυτό είναι το δυναμικό του υποδοχέα. Κατά πόσο το δυναμικό του υποδοχέα είναι μια υπερπόλωση ή μια εκπόλωση εξαρτάται από: 1. Κατά πόσο το ερέθισμα ανοίγει ή κλείνει αυλούς ιόντων 2. Το φορτίο των ιόντων που κινούνται μέσω της μεμβράνης 3. Το μεμβρανικό δυναμικό ηρεμίας 4. Το δυναμικό ισορροπίας των διαπερατών ιόντων. Για παράδειγμα η απορρόφηση φωτός: 1. Αυξάνει την αγωγιμότητα των ιόντων νατρίου στους φωτοϋποδοχείς των ασπονδύλων και εκπολώνει την μεμβράνη αλλά, 2. Μειώνει την αγωγιμότητα του νατρίου στους φωτοϋποδοχείς των σπονδυλωτών και υπερπολώνει την μεμβράνη. Οι υποδοχείς συνήθως ενισχύουν ένα ασθενές ερέθισμα σε ένα ισχυρότερο σήμα. Για παράδειγμα μερικοί φωτοϋποδοχείς μπορεί να ανιχνεύουν μέχρι και ένα φωτόνιο, που έχει πολύ μικρή ενέργεια περίπου 3-5 x10-19 J. Όμως ένα φωτόνιο μπορεί να ανοίξει ιοντικά κανάλια με αποτέλεσμα την δημιουργία ενός παροδικού ρεύματος 40 pa που έχει ενέργεια 4x10-15 J. Έχουμε δηλαδή ενίσχυση κατά

40 ΜΕΤΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Αλληλεπίδραση του ερεθίσματος με πρωτεϊνικό υποδοχέα στην επιφάνεια της νευρικής απόληξης ή του εξειδικευμένου αισθητικού κυττάρου Αλλαγή της δομής του υποδοχέα Αλλαγή στην ιονική αγωγιμότητα της μεμβράνης Δημιουργία του υποδεκτικού δυναμικού Ηλεκτροτονική εξάπλωση Χημική σύναψη Ανάπτυξη και μετάδοση δυναμικών ενέργειας

41 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΜΕΜΒΡΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ

42 ΟΙ ΘΕΡΜΟΫΠΟΔΟΧΕΙΣ ΤΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Βρίσκονται στο δέρμα τους και βαθιά μέσα στο σώμα τους (π.χ. Στον υποθάλαμο και στο νωτιαίο μυελό). Πολλοί από αυτούς τους υποδοχείς είναι γυμνές νευρικές απολήξεις. Βλέπουμε έναν θερμοϋποδοχέα ψυχρού γάτας. Η δομή των θερμοϋποδοχέων του ζεστού δεν είναι γνωστή. Πολλοί θερμοϋποδοχείς προσαρμόζονται σε μια παρατεταμένη αλλαγή της θερμοκρασίας ενώ άλλοι δεν προσαρμόζονται, όπως οι θαλαμικοί θερμοϋποδοχείς. Προσαρμογή αυτών των θερμοϋποδοχέων δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει ακριβή και μακροπρόθεσμη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος.

43 ΜΗΧΑΝΟΫΠΟΔΟΧΕΙΣ Μετρούν δύναμη, διάταση και εκτόπιση Ποικίλουν όσον αφορά την δομική τους πολυπλοκότητα και διακρίνονται: 1. Γυμνές νευρικές απολήξεις (Δερματικοί υποδοχείς πίεσης) 2. Νευρώνες που συνδέονται με μια απλή τρίχα (αισθητικές τρίχες ασπόνδυλων και θηλαστικών) 3. Νευρικές απολήξεις με σχετικά απλές βοηθητικές δομές (Το όργανο του Pacini) 4. Νευρικές απολήξεις με πολύπλοκες βοηθητικές-αισθητικές δομές (Τα αυτιά των σπονδυλωτών και των ασπόνδυλων) ΜΗΧΑΝΟΕΠΑΓΩΓΗ Το πιο απλό σχήμα μηχανοεπαγωγής είναι η έκταση της μεμβράνης του υποδοχέα και το άνοιγμα ιοντικών καναλιών που αυξάνουν την ιοντική αγωγιμότητα. Η ευαισθησία στην μηχανική διέγερση όμως μπορεί να οφείλεται στην διέγερση ειδικών αισθητικών υποδοχέων και όχι σε μια γενική απόκριση της μεμβράνης στην έκταση. Πολλοί μηχανο-υποδοχείς έχουν εξειδικευμένες δομές όπως μικρολάχνες (microvilli) και κροσσούς (Cilia).

44 Βιοφυσικός ακουστικός αναλυτής Η διαδρομή του ακουστικού ερεθίσματος στα επιμέρους όργανα του αισθητήριου της ακοής, ή στονβιοφυσικό ακουστικό αναλυτή, δίνεται περιληπτικά και σχηματικά: Σήμα Σήμα εισόδου εισόδου Μηχανο-ηλεκτρικός μετατροπέας Κωδικοποίηση Κωδικοποίηση πληροφορίας πληροφορίας Επεξεργασία πληροφορίας Ήχος Δυναμικό κοχλία Έξω αυτί Μέσο αυτί Έσω αυτί - Όργανο Corti Ακουστικό νεύρο Εγκέφαλος Το μηχανικό ερέθισμα (ηχητικό κύμα) μέσω των οσταρίων φθάνει στον κοχλία, όπου μετατρέπεται σε παλμό ηλεκτρικού δυναμικού. Ο κοχλίας και το εσωτερικό αυτί περιέχουν υγρό (λέμφο) και η μετάδοση των πιέσεων στην περιοχή αυτή γίνεται με υδραυλικά κύματα πίεσης. Οι κυμάνσεις των μεμβρανών του κοχλία κάμπτουν ανάλογα τις βλεφαρίδες των τριχωτών κυττάρων του οργάνου του Corti και η κάμψη αυτή αποτελεί το αίτιο δημιουργίας ηλεκτροχημικού δυναμικού, δηλαδή νευρικού παλμού. Τελικά από το όργανο του Corti μεταφέρονται στον εγκέφαλο με βιο-ηλεκτρικό τρόπο πληροφορίες για το ύψος, την ακουστότητα και τη χροιά των ήχων.

45 Βιβλιογραφία Φυσική του ανθρώπινου σώματος, CAMERON J. SKOFRONICK J. GRANT R. Επιμέλεια:Ε. Γεωργίου - Ε. Γιακουμάκη - Σ. Κόττου - Κ. Νταλλές - Α. Σερέφογλου - Α. Σκυλάκου Λουίζη, Εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ, Middle Ear Mechanics in Research and Otology. Editors: Kiyofumi Gyo, Hiroshi Wada, Naohito Hato, Takuji Koike, World Scientific, 2004, ISBN , Intermediate Physics for Medicine and Biology, Fourth Edition, Russell K. Hobbie and Bradley J. Roth, Springer, Σεμινάριο αεροπορικής ιατρικής, παρουσίαση ppt στο διαδίκτυο /cochlea/cochleapages/theory/main.htm «ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ», Σπύρος Ευθυμιόπουλος, (στο διαδίκτυο), Πολλές εικόνες σχήματα είναι από εκπαιδευτικό υλικό ή δημοσιεύσεις που διατίθενται ελεύθερα στο διαδίκτυο. Η ιστοσελίδα μου είναι στη διεύθυνση:

Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Βιοφυσική. Ενότητα 9. Μαρκοπούλου Μυρσίνη Γεωργακίλας Αλέξανδρος

Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Βιοφυσική. Ενότητα 9. Μαρκοπούλου Μυρσίνη Γεωργακίλας Αλέξανδρος Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Βιοφυσική Ενότητα 9 Μαρκοπούλου Μυρσίνη Γεωργακίλας Αλέξανδρος Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειτα σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Εισαγωγή στην Ιατρική Φυσική Ακοή. Διδάσκουσα: Μυρσίνη Μακροπούλου

ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Εισαγωγή στην Ιατρική Φυσική Ακοή. Διδάσκουσα: Μυρσίνη Μακροπούλου ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Εισαγωγή στην Ιατρική Φυσική Ακοή Διδάσκουσα: Μυρσίνη Μακροπούλου Φυσική της ομιλίας και της ακοής Τα ηχητικά κύματα είναι διαμήκη κύματα (πυκνώματα

Διαβάστε περισσότερα

2. Να ονομάσετε τους διαφορετικούς τύπους υποδοχέων που συναντάμε στο ανθρώπινο σώμα και να καταγράψετε τις αλλαγές που ανιχνεύουν:

2. Να ονομάσετε τους διαφορετικούς τύπους υποδοχέων που συναντάμε στο ανθρώπινο σώμα και να καταγράψετε τις αλλαγές που ανιχνεύουν: ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 10 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ-ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ» ΜΕΡΟΣ Α: ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ 1. Τι είναι οι υποδοχείς και ποιος είναι ο ρόλος τους; 2. Να ονομάσετε τους διαφορετικούς τύπους υποδοχέων που

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ του ΩΤΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Έξω Ους, Μέσω Ους, Έσω Ους Έξω Ους, Μέσω Ους: μετάδοση ηχητικών κυμάτων Έσω Ους: Όργανο Ακοής και Ισορροπίας ΕΞΩ ΟΥΣ α) Πτερύγιο β) Έξω ακουστικός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Έξω Ους, Μέσω Ους, Έσω Ους Έξω Ους, Μέσω Ους: μετάδοση ηχητικών κυμάτων Έσω Ους: Όργανο Ακοής και Ισορροπίας Ανατομία του ωτός ΕΞΩ ΟΥΣ α) Πτερύγιο, β)έξω ακουστικός πόρος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Έξω Ους, Μέσω Ους, Έσω Ους Έξω Ους, Μέσω Ους: μετάδοση ηχητικών κυμάτων Έσω Ους: Όργανο Ακοής και Ισορροπίας ΕΞΩ ΟΥΣ α) Πτερύγιο, β)έξω ακουστικός πόρος (οστέινη και χόνδρινη

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις

Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 10 Αισθητήρια όργανα Αισθήσεις Ειδικές Αισθήσεις Όραση Ακοή Δομή του οφθαλμικού βολβού Οφθαλμικός βολβός Σκληρός χιτώνας Χοριοειδής χιτώνας Αμφιβληστροειδής χιτώνας Μ.Ντάνος Σκληρός

Διαβάστε περισσότερα

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος:

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Βιολογία A λυκείου Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: 2013-2014 Ένα αισθητικό σύστημα στα σπονδυλωτά αποτελείται από τρία βασικά μέρη: 1. Τους αισθητικούς υποδοχείς,

Διαβάστε περισσότερα

AKOH HXOΣ. ένταση. τόνος. Χροιά : πολυπλοκότητα ηχητικών κυµάτων.

AKOH HXOΣ. ένταση. τόνος. Χροιά : πολυπλοκότητα ηχητικών κυµάτων. AKOH HXOΣ ένταση τόνος Χροιά : πολυπλοκότητα ηχητικών κυµάτων. Ακουστό φάσµα : 20-20000 Hz (συνήθως 1000-4000 Hz) Φάσµα ήχου για την κατανόηση της οµιλίας: 200-2000 Hz ΜΕΤΑ ΟΣΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΣΤΟ ΟΥΣ Έξω ους

Διαβάστε περισσότερα

Θοδωρής Μπεχλιβάνης Αναστασία Συμεωνίδου Κατερίνα Παπά

Θοδωρής Μπεχλιβάνης Αναστασία Συμεωνίδου Κατερίνα Παπά Θοδωρής Μπεχλιβάνης Αναστασία Συμεωνίδου Κατερίνα Παπά έχει σχήμα πεπλατυσμένης σφαίρας Η διάμετρος, στον ενήλικα, είναι περίπου 2,5 cm Αποτελείται από τρεις χιτώνες, το σκληρό, το χοριοειδή και τον αμφιβληστροειδή.

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός του μαθήματος είναι ο συνδυασμός των θεωρητικών και ποσοτικών τεχνικών με τις αντίστοιχες περιγραφικές. Κεφάλαιο 1: περιγράφονται οι βασικές

Σκοπός του μαθήματος είναι ο συνδυασμός των θεωρητικών και ποσοτικών τεχνικών με τις αντίστοιχες περιγραφικές. Κεφάλαιο 1: περιγράφονται οι βασικές Εισαγωγή Ασχολείται με τη μελέτη των ηλεκτρικών, η λ ε κ τ ρ ο μ α γ ν η τ ι κ ώ ν κ α ι μ α γ ν η τ ι κ ώ ν φαινομένων που εμφανίζονται στους βιολογικούς ιστούς. Το αντικείμενο του εμβιοηλεκτρομαγνητισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:./ /2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: Αισθητήρια όργανα - αισθήσεις ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

AKOH Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2018

AKOH Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2018 AKOH Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2018 ΗΧΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ Ο ήχος χρειάζεται ένα μέσον για να μεταδοθεί, πχ αέρα. Προκαλεί δόνηση των μορίων του αέρα. Η συχνότητα δόνησης καθορίζει

Διαβάστε περισσότερα

Δρ.Κων. Κων.Λαμπρόπουλος. Χειρουργός ΩΡΛ Φωνίατρος Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου

Δρ.Κων. Κων.Λαμπρόπουλος. Χειρουργός ΩΡΛ Φωνίατρος Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου Δρ.Κων Κων.Λαμπρόπουλος Χειρουργός ΩΡΛ Φωνίατρος Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου Πρόεδρος Ελληνικής Φωνιατρικής Εταιρείας Αθήνα, 17 νοεμβρίου 2010 πέντε αισθήσεις όραση αφή όσφρηση γεύση ακοή η ακοή

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία. Θετικής κατεύθυνσης. Β λυκείου. ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Βιολόγος 3 ο λύκ. ηλιούπολης

Βιολογία. Θετικής κατεύθυνσης. Β λυκείου. ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Βιολόγος 3 ο λύκ. ηλιούπολης Βιολογία Β λυκείου Θετικής κατεύθυνσης ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Βιολόγος 3 ο λύκ. ηλιούπολης 2.3. Αισθήσεις 2.3.1 Υποδοχείς Διακρίνονται σε: 1. Μηχανοϋποδοχείς (πίεση, αφή, ακοή, ) 2. Θερμοϋποδοχείς (θερμό, ψυχρό)

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ (συγκεντρωμένοι ή διάσπαρτοι) ΝΕΥΡΙΚΕΣ ΟΔΟΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΛΟΙΟΣ Ειδικά κύτταρα - υποδοχείς, ευαίσθητα στις αλλαγές αυτές, είναι τα κύρια μέσα συλλογής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΕ ΤΟΝ ΗΧΟ ΟΜΑΔΑ Β

ΠΩΣ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΕ ΤΟΝ ΗΧΟ ΟΜΑΔΑ Β ΠΩΣ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΕ ΤΟΝ ΗΧΟ ΟΜΑΔΑ Β ΑΓΓΕΛΟΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΣΤΡΟΓΙAΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΣΩΡΡΑΣ ΦΙΛΙΠΠΑ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ 8o ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΡΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:2011-2012 Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Τι θα προτιμούσατε; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) 25/4/2012. Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη. Πέτρος Ρούσσος. Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα;

Τι θα προτιμούσατε; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) 25/4/2012. Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη. Πέτρος Ρούσσος. Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη Πέτρος Ρούσσος Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα; Τι θα προτιμούσατε; Ή να αντιμετωπίσετε τον Γκάρι Κασπάροβ σε μια παρτίδα σκάκι; 1

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητικοί Υποδοχείς. Ντελής Κων/νος MD, PHD Ρευματολόγος

Αισθητικοί Υποδοχείς. Ντελής Κων/νος MD, PHD Ρευματολόγος Αισθητικοί Υποδοχείς Ντελής Κων/νος MD, PHD Ρευματολόγος Νευρικες Απολήξεις Αισθητικοί υποδοχείς Θερμουποδοχείς Μηχανουποδοχείς Χημειουποδοχείς Ηλεκτρομαγνητικοί υποδοχείς Υποδοχείς ιστικής βλάβης Δέρμα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ - ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ. Tα «παράθυρα» του οργανισμού μας στον κόσμο

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ - ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ. Tα «παράθυρα» του οργανισμού μας στον κόσμο ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ - ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Tα «παράθυρα» του οργανισμού μας στον κόσμο Ρόλος συστήματος αισθητηρίων οργάνων Το σύστημα αισθητηρίων οργάνων επιτρέπει στον άνθρωπο να αντιλαμβάνεται τις μεταβολές που

Διαβάστε περισσότερα

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες O εγκέφαλος Ο εγκέφαλος είναι το κέντρο ελέγχου του σώματος μας και ελέγχει όλες τις ακούσιες και εκούσιες δραστηριότητες που γίνονται μέσα σε αυτό. Αποτελεί το

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017 Συστήματα αισθήσεων Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

στοιχεία ανατομικής του συστήματος της ακοής και της ισορροπίας

στοιχεία ανατομικής του συστήματος της ακοής και της ισορροπίας 1 Κλινικά στοιχεία ανατομικής του συστήματος της ακοής και της ισορροπίας Το σύστημα ακοής αποτελείται από δύο μεγάλα τμήματα, την περιφερική και την κεντρική ακουστική οδό. Η περιφερική ακουστική οδός

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας 2018 Συστήματα αισθήσεων Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητήρια όργανα. Μιχάλης Ζωγραφάκης Σφακιανάκης Καθηγητής Εφαρμογών Νοσηλευτικής ΤΕΙ Κρήτης

Αισθητήρια όργανα. Μιχάλης Ζωγραφάκης Σφακιανάκης Καθηγητής Εφαρμογών Νοσηλευτικής ΤΕΙ Κρήτης Αισθητήρια όργανα Μιχάλης Ζωγραφάκης Σφακιανάκης Καθηγητής Εφαρμογών Νοσηλευτικής ΤΕΙ Κρήτης Αισθητήρια όργανα Δέρμα Γλώσσα Μύτη Μάτι Αυτί Δέρμα Μελανοκύτταρα χόριο Σμηγματογόνοι αδένες Ορθωτήρας μυς των

Διαβάστε περισσότερα

Ήχος είναι η κίνηση του αέρα με μορφή κυμάτων πίεσης τα οποία ταξιδεύουν με ταχύτητα 344.4 μέτρα το δευτερόλεπτο.

Ήχος είναι η κίνηση του αέρα με μορφή κυμάτων πίεσης τα οποία ταξιδεύουν με ταχύτητα 344.4 μέτρα το δευτερόλεπτο. ΗΧΟΣ ΚΥΜΑΤΙΚΗ Ηχητικά Κύματα Ορισμός Ήχος είναι η κίνηση του αέρα με μορφή κυμάτων πίεσης τα οποία ταξιδεύουν με ταχύτητα 344.4 μέτρα το δευτερόλεπτο. Στερεά, υγρά και αέρια μπορούν μεταφέρουν τα ηχητικά

Διαβάστε περισσότερα

Το όργανο της ακοής και της ισορροπίας.

Το όργανο της ακοής και της ισορροπίας. Σημειώσεις Προβολής: 1. Στις διαφάνειες, όπου υπάρχουν υπογραμμισμένες λέξεις (υπερσύνδεση), σημαίνει ότι, πατώντας την λέξη, πηγαίνεις σε άλλη, κρυφή σελίδα. Για να επιστρέψεις στην προηγούμενη πατάς

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ 1.1. Εισαγωγή Ο ζωντανός οργανισµός έχει την ικανότητα να αντιδρά σε µεταβολές που συµβαίνουν στο περιβάλλον και στο εσωτερικό του. Οι µεταβολές αυτές ονοµάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 9. Νευρικό Σύστημα. Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 9. Νευρικό Σύστημα. Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 9 Νευρικό Σύστημα Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων Νευρικό Σύστημα Το νευρικό σύστημα μαζί με το σύστημα των ενδοκρινών αδένων φροντίζουν να διατηρείται σταθερό το εσωτερικό

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία ΙΙ Ενότητα 1:

Φυσιολογία ΙΙ Ενότητα 1: ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Το Νευρικό Σύστημα Ανωγειανάκις Γεώργιος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

AΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 1. ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ- ΑΙΣΘΗΣΗ

AΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 1. ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ- ΑΙΣΘΗΣΗ AΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 1. ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ- ΑΙΣΘΗΣΗ Αισθητικότητα ονομάζεται η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε αφενός το εξωτερικό μας περιβάλλον και το ίδιο μας το σώμα,

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας Ρόλος του νευρικού συστήματος Το νευρικό σύστημα (Ν.Σ.) ελέγχει, ρυθμίζει και συντονίζει όλες τις λειτουργίες του οργανισμού ανάλογα

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικά Αισθητήρια Όργανα

Ειδικά Αισθητήρια Όργανα Ειδικά Αισθητήρια Όργανα Ους Σοφία Χαβάκη Λέκτορας Εργαστήριο Ιστολογίας-Εμβρυολογίας ΤΟ ΟΥΣ Έξω Μέσο Έσω ΕΞΩ ΟΥΣ Πτερύγιο: τριχοφόρο δέρμα + ελαστικός χόνδρος Έξω ακουστικός πόρος: τριχοφόρο δέρμα με

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5 ο : Μηχανικά Κύματα

Κεφάλαιο 5 ο : Μηχανικά Κύματα Κεφάλαιο 5 ο : Μηχανικά Κύματα Φυσική Γ Γυμνασίου Βασίλης Γαργανουράκης http://users.sch.gr/vgargan Εισαγωγή Η ενέργεια μεταφέρεται με Μεταφορά μάζας Κύματα Μέσω του σκοινιού ύδιαδίδεται δίδ ένα κύμα το

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Ανατομικής & Φυσιολογίας Μέσου & Έσω Ωτός

Στοιχεία Ανατομικής & Φυσιολογίας Μέσου & Έσω Ωτός Εθνκό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Στοιχεία Ανατομικής & Φυσιολογίας Μέσου & Έσω Ωτός Θάνος Μπίµπας Επ. Καθηγητής ΕΚΠΑ Hon. Reader UCL Ear Institute Διαταραχές Φωνής & Ακοής στις Ερµηνευτικές Τέχνες

Διαβάστε περισσότερα

Νευροαισθητήρια Βαρηκοΐα

Νευροαισθητήρια Βαρηκοΐα Εθνκό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Νευροαισθητήρια Βαρηκοΐα Βασικές Έννοιες Θάνος Μπίμπας Επ. Καθηγητής ΕΚΠΑ Hon. Reader UCL Ear InsOtute Διαταραχές Φωνής & Ακοής στις Ερμηνευτικές Τέχνες Η ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5 ο : Μηχανικά Κύματα

Κεφάλαιο 5 ο : Μηχανικά Κύματα Κεφάλαιο 5 ο : Μηχανικά Κύματα Φυσική Γ Γυμνασίου Βασίλης Γαργανουράκης http://users.sch.gr/vgargan g g Εισαγωγή Η ενέργεια μεταφέρεται με μεταφορά μάζας Αν ρίξεις μια μπάλα προς ένα αμαξάκι, το αμαξάκι

Διαβάστε περισσότερα

Να τοποθετήσετε τις αισθήσεις στη σωστή στήλη: αίσθηση θερμού-ψυχρού, ακοή, αφή, γεύση, ισορροπία, όραση, όσφρηση, πίεση, πόνος.

Να τοποθετήσετε τις αισθήσεις στη σωστή στήλη: αίσθηση θερμού-ψυχρού, ακοή, αφή, γεύση, ισορροπία, όραση, όσφρηση, πίεση, πόνος. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Δραστηριότητα 1 Α. Τι είναι αίσθηση; Να αναφέρετε παραδείγματα. Β. Τι είναι αισθητήρια όργανα; Να αναφέρετε παραδείγματα. Γ. Από ποιο αισθητήριο όργανο γίνεται αντιληπτή κάθε αίσθηση; Δ.

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 6. Η Φυσική της Μουσικής Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων. Ανάλυση Fourier Συμπαθητικές Ταλαντώσεις Το Ανθρώπινο Αυτί

Διάλεξη 6. Η Φυσική της Μουσικής Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων. Ανάλυση Fourier Συμπαθητικές Ταλαντώσεις Το Ανθρώπινο Αυτί Η Φυσική της Μουσικής Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων Διάλεξη 6 Ανάλυση Fourier Συμπαθητικές Ταλαντώσεις Το Ανθρώπινο Αυτί Συμπαθητικές Ταλαντώσεις Αν δύο αντηχεία είναι σε επαφή, τότε δίνοντας ενέργεια στο ένα μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Βιοδυναμικά: Ασθενή ηλεκτρικά ρεύματα τα οποία παράγονται στους ιστούς των ζωντανών οργανισμών κατά τις βιολογικές λειτουργίες.

Βιοδυναμικά: Ασθενή ηλεκτρικά ρεύματα τα οποία παράγονται στους ιστούς των ζωντανών οργανισμών κατά τις βιολογικές λειτουργίες. Bιοηλεκτρισμός To νευρικό σύστημα Το νευρικό κύτταρο Ηλεκτρικά δυναμικά στον άξονα Δυναμικά δράσης Ο άξονας ως ηλεκτρικό καλώδιο Διάδοση των δυναμικών δράσης Δυναμικά δράσεις στους μύες Δυναμικά επιφανείας

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα ενδιαφέροντος Ε6 Ήχος: Ρυπογόνος παράγοντας;

Τμήμα ενδιαφέροντος Ε6 Ήχος: Ρυπογόνος παράγοντας; Τμήμα ενδιαφέροντος Ε6 Ήχος: Ρυπογόνος παράγοντας; Ανδρικόπουλος Αναστάσιος Βαρβαρέσος Χρήστος Ζαχαράτος Δημήτριος Θανόπουλος Αθανάσιος Κωστοπούλου Φιλίππα Μακρής Στέφανος Μαστρογιαννόπουλος Βασίλειος

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΘΕΩΡΙΑ - ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΘΕΩΡΙΑ - ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΦΥΣΙΚΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΘΕΩΡΙΑ - ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ 1 2 Ισχύς που «καταναλώνει» μια ηλεκτρική_συσκευή Pηλ = V. I Ισχύς που Προσφέρεται σε αντιστάτη Χαρακτηριστικά κανονικής λειτουργίας ηλεκτρικής συσκευής Περιοδική

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΖΩΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ...

ΟΙ ΖΩΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ... ΟΙ ΖΩΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ... ...ΑΠΟΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΙΣΤΟΥΣ ΟΜΑΔΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΟΥΝ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ιστοί όργανα συστήματα οργάνων αδένας Νευρικός Επιθηλιακός επιδερμίδα ΙΣΤΟΙ καρδιά αίμα

Διαβάστε περισσότερα

Συστήµατα Αισθήσεων Σωµατικές Αισθήσεις

Συστήµατα Αισθήσεων Σωµατικές Αισθήσεις Συστήµατα Αισθήσεων Σωµατικές Αισθήσεις ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Φλοιός (Ανώτερος Εγκέφαλος) Κατώτερος Εγκέφαλος Ειδικές Αισθήσεις Εν τω Βάθει Αισθητικότητα Επί πολλής Αισθητικότητα Χυµικά Ερεθίσµατα

Διαβάστε περισσότερα

Συναπτική ολοκλήρωση. Η διαδικασία της άθροισης όλων των εισερχόμενων διεγερτικών και ανασταλτικών σημάτων σε ένα νευρώνα. Τετάρτη, 20 Μαρτίου 13

Συναπτική ολοκλήρωση. Η διαδικασία της άθροισης όλων των εισερχόμενων διεγερτικών και ανασταλτικών σημάτων σε ένα νευρώνα. Τετάρτη, 20 Μαρτίου 13 Συναπτική ολοκλήρωση Η διαδικασία της άθροισης όλων των εισερχόμενων διεγερτικών και ανασταλτικών σημάτων σε ένα νευρώνα http://www.mpg.de/13795/learning_memory_perception?print=yes 2 Τοποθεσία συνάψεων

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ 1994-1998 Η ΑΚΟΟΜΕΤΡΙΑ. με λίγα λόγια. Μαρία Λύρα Γεωργοσοπούλου Επικ. Καθηγήτρια Παν/μίου Αθηνών. Αθήνα

ΣΧΟΛΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ 1994-1998 Η ΑΚΟΟΜΕΤΡΙΑ. με λίγα λόγια. Μαρία Λύρα Γεωργοσοπούλου Επικ. Καθηγήτρια Παν/μίου Αθηνών. Αθήνα ΣΧΟΛΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ 1994-1998 Η ΑΚΟΟΜΕΤΡΙΑ με λίγα λόγια Μαρία Λύρα Γεωργοσοπούλου Επικ. Καθηγήτρια Παν/μίου Αθηνών Αθήνα ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η αίσθηση της ακοής οφείλεται στ ότι έχουμε την ικανότητα ν αντιληφθούμε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Σημειώσεις Ανατομίας - Φυσιολογίας Ι Σκοπός της λειτουργίας του νευρικού συστήματος Προσαρμόζει τις λειτουργίες του ανθρώπινου

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Διάλεξη 3: DSP for Audio Δρ. Θωµμάς Ζαρούχας Επιστηµμονικός Συνεργάτης Μεταπτυχιακό Πρόγραµμµμα: Τεχνολογίες και Συστήµματα Ευρυζωνικών Εφαρµμογών και Υπηρεσιών 1 Προεπισκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ. Οι αισθήσεις είναι 5, όσφρηση, γεύση, αφή, όραση, ακοή. Τα αντίστοιχα αισθητήρια όργανα είναι: ρίς, γλώσσα, δέρμα, οφθαλμός, ούς.

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ. Οι αισθήσεις είναι 5, όσφρηση, γεύση, αφή, όραση, ακοή. Τα αντίστοιχα αισθητήρια όργανα είναι: ρίς, γλώσσα, δέρμα, οφθαλμός, ούς. 1 ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ Αισθητήρια όργανα είναι τα όργανα επικοινωνίας με το εξωτερικό περιβάλλον, ανήκουν στο νευρικό σύστημα γιατί με ειδικά νεύρα μεταφέρουν σε ειδικές περιοχές(έλικες ημισφαιρίων) τα ερεθίσματα

Διαβάστε περισσότερα

Gustav Klimt, Der Stocletfries

Gustav Klimt, Der Stocletfries ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 Gustav Klimt, Der Stocletfries 10. ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ - ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ - ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Υποδοχείς Ο άνθρωπος διαθέτει σύστημα αισθητήριων οργάνων, το οποίο του επιτρέπει να α- ντιλαμβάνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I)

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I) Γιάννης Τσούγκος ΓΕΝΙΚΑ:...πολλούς αιώνες πριν μελετηθεί επιστημονικά ο ηλεκτρισμός οι άνθρωποι γνώριζαν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά συστατικά και να απομακρύνουν τις άχρηστες ουσίες. β. Να

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς Εικόνα: Ναυαγοσώστες στην Αυστραλία εκπαιδεύονται στην αντιμετώπιση μεγάλων κυμάτων. Τα κύματα που κινούνται στην επιφάνεια του νερού αποτελούν ένα παράδειγμα μηχανικών κυμάτων. Φυσική για Μηχανικούς Κύματα

Διαβάστε περισσότερα

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΥΤΙΟΥ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΥΤΙΟΥ ΦΥΣΙΙΚΗ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα δύο βασικά συστήµατα παραγωγής και ανίχνευσης του ήχου στον άνθρωπο είναι αφενός ο λάρυγγας και οι στοµατικές κοιλότητες, που αποτελούν τη φυσική πηγή του ήχου, και αφετέρου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΟΥΣ Έξω Μέσο Έσω

ΤΟ ΟΥΣ Έξω Μέσο Έσω Ειδικά Αισθητήρια Όργανα Ους Σοφία Χαβάκη Λέκτορας Εργαστήριο Ιστολογίας-Εµβρυολογίας ΤΟ ΟΥΣ Έξω Μέσο Έσω ΕΞΩ ΟΥΣ Πτερύγιο: τριχοφόρο δέρµα + ελαστικός χόνδρος Έξω ακουστικός πόρος: τριχοφόρο δέρµα µε

Διαβάστε περισσότερα

Νευροφυσιολογία και Αισθήσεις

Νευροφυσιολογία και Αισθήσεις Biomedical Imaging & Applied Optics University of Cyprus Νευροφυσιολογία και Αισθήσεις Διάλεξη 12 Ακουστικό και Αιθουσιαίο Σύστημα (Auditory and Vestibular Systems) Εισαγωγή Σύστημα Αισθήσεων Αίσθηση ακοής

Διαβάστε περισσότερα

1 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΕΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ

1 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΕΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΑ Β: 1 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΕΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ - ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ 1. Η λειτουργία του συστήματος των

Διαβάστε περισσότερα

Q=Ne. Συνοπτική Θεωρία Φυσικής Γ Γυμνασίου. Q ολ(πριν) = Q ολ(μετά) Η αποτελεσματική μάθηση δεν θέλει κόπο αλλά τρόπο, δηλαδή ma8eno.

Q=Ne. Συνοπτική Θεωρία Φυσικής Γ Γυμνασίου. Q ολ(πριν) = Q ολ(μετά) Η αποτελεσματική μάθηση δεν θέλει κόπο αλλά τρόπο, δηλαδή ma8eno. Web page: www.ma8eno.gr e-mail: vrentzou@ma8eno.gr Η αποτελεσματική μάθηση δεν θέλει κόπο αλλά τρόπο, δηλαδή ma8eno.gr Συνοπτική Θεωρία Φυσικής Γ Γυμνασίου Κβάντωση ηλεκτρικού φορτίου ( q ) Q=Ne Ολικό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ 5o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11211, 37ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11243, 38ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11244 Ένας μαθητής ακούει το κουδούνι του σχολείου να χτυπά στο τέλος της

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς Εικόνα: Ναυαγοσώστες στην Αυστραλία εκπαιδεύονται στην αντιμετώπιση μεγάλων κυμάτων. Τα κύματα που κινούνται στην επιφάνεια του νερού αποτελούν ένα παράδειγμα μηχανικών κυμάτων. Φυσική για Μηχανικούς Κύματα

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς Φυσική για Μηχανικούς Κύματα Εικόνα: Ναυαγοσώστες στην Αυστραλία εκπαιδεύονται στην αντιμετώπιση μεγάλων κυμάτων. Τα κύματα που κινούνται στην επιφάνεια του νερού αποτελούν ένα παράδειγμα μηχανικών κυμάτων.

Διαβάστε περισσότερα

Είναι ικανό να αντιληφθεί το πιο μικρό ηχητικό σήμα εώς έναν ήχο που θα προκαλούσε

Είναι ικανό να αντιληφθεί το πιο μικρό ηχητικό σήμα εώς έναν ήχο που θα προκαλούσε Το αυτί είναι ένα σύνθετο όργανο ακοής και ισορροπίας. Είναι ικανό να αντιληφθεί το πιο μικρό ηχητικό σήμα εώς έναν ήχο που θα προκαλούσε ακόμη και πόνο ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΑΥΤΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ 1 / 5 Ο ακουστικός

Διαβάστε περισσότερα

ΘΟΡΥΒΟΣ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής

ΘΟΡΥΒΟΣ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΘΟΡΥΒΟΣ Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΟΡΙΣΜΟΣ Θόρυβος είναι κάθε ανεπιθύμητος ήχος. Ήχος είναι το αίτιο που διεγείρει το αισθητήριο της ακοής. Δημιουργία θορύβου Οι ήχοι δημιουργούνται όταν ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Page1 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Μαθητές: Ρουμπάνης Γιάννης και Οικονομίδης Αριστείδης Τάξη: Γ γυμνασίου Κερατέας Τμήμα: Γ 4 Οκτώβριος 2013 Page2 ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το νευρικό σύστημα μαζί

Διαβάστε περισσότερα

περιβάλλοντος. 6. Εξειδικεύσεις 14. Σε υπόλοιπων ζώων. σύστημα των σπονδυλωτών.

περιβάλλοντος. 6. Εξειδικεύσεις 14. Σε υπόλοιπων ζώων. σύστημα των σπονδυλωτών. Ερωτήσεις Κεφάλαιο 10: Συστήματα Οργάνων Ζωικών Οργανισμών 1. Με ποιους τρόπους η φυσική επιλογή επηρεάζεται από τους φυσικούς νόμους, οι οποίοι καθορίζουν τη μορφή και το μέγεθος των οργανισμών. 2. Τι

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων Διάλεξη 3: DSP for Audio Δρ. Θωµμάς Ζαρούχας Επιστηµμονικός Συνεργάτης Μεταπτυχιακό Πρόγραµμµμα: Τεχνολογίες και Συστήµματα Ευρυζωνικών Εφαρµμογών και Υπηρεσιών 1 Προεπισκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΥΧΟΣ 1 ο ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Από το κύτταρο στον οργανισμό 9. Νευρικό σύστημα 10. Αισθητήρια όργανα και αισθήσεις 11. Ενδοκρινείς Αδένες ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΛΟΣΑΚΑ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές...

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές... ΠΕΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Εκφυλιστικές αλλοιώσεις Αγγειακές παθήσεις Παθολογίες των πνευμόνων Ουρο-γυναικολογικές διαταραχές Καρδιακές παθήσεις Παθολογίες σπονδυλικής στήλης Παθολογίες αρθρώσεων Παθολογίες συνδέσμων

Διαβάστε περισσότερα

Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας

Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Απ. Χατζηευθυμίου Αν Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Το 80% περίπου της γεύσης του φαγητού παρέχεται στην πραγματικότητα από την αίσθηση της όσφρησης. Η μυρωδιά μιας ουσίας σχετίζεται άμεσα με τη χημική

Διαβάστε περισσότερα

«Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει»

«Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει» «Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει» Γνωστική Νευροεπιστήμη Πώς γίνεται αντιληπτή η αισθητική πληροφορία; Πώς σχηματίζονται οι μνήμες; Πώς μετασχηματίζονται σε λόγο οι αντιλήψεις και

Διαβάστε περισσότερα

Νωτιαία αντανακλαστικά

Νωτιαία αντανακλαστικά Νωτιαία αντανακλαστικά ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ M. Duchamp (1912) for E-J Marey (κυμογράφος) ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ Η σωματική κινητική δραστηριότητα εξαρτάται από το μοτίβο και τον ρυθμό εκπόλωσης των κινητικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΧΟΥΣ ΚΑΙ ΑΤΕΛΕΙΩΝ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΜΕ ΥΠΕΡΗΧΟΥΣ

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΧΟΥΣ ΚΑΙ ΑΤΕΛΕΙΩΝ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΜΕ ΥΠΕΡΗΧΟΥΣ Άσκηση 1 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΧΟΥΣ ΚΑΙ ΑΤΕΛΕΙΩΝ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΜΕ ΥΠΕΡΗΧΟΥΣ 1.1. Γενικά 1.2. Αρχή λειτουργίας 1.3. Μέτρηση πάχους εξαρτημάτων 1.4. Εντοπισμός ελαττωμάτων 1.5. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΜΑΤΑ 1. Νίκος Κανδεράκης

ΚΥΜΑΤΑ 1. Νίκος Κανδεράκης ΚΥΜΑΤΑ 1 Νίκος Κανδεράκης Ταλάντωση Πλάτος x o Περίοδος T χρόνος για μία ταλάντωση Α Β Α Συχνότητα f αριθμός ταλαντώσεων σε 1s συχνότητα = αριθμός ταλαντώσεων/χρόνο ή f = N/t Αν Ν = 1 τότε t = T f = N/t

Διαβάστε περισσότερα

Απόκριση σε Μοναδιαία Ωστική Δύναμη (Unit Impulse) Απόκριση σε Δυνάμεις Αυθαίρετα Μεταβαλλόμενες με το Χρόνο. Απόστολος Σ.

Απόκριση σε Μοναδιαία Ωστική Δύναμη (Unit Impulse) Απόκριση σε Δυνάμεις Αυθαίρετα Μεταβαλλόμενες με το Χρόνο. Απόστολος Σ. Απόκριση σε Δυνάμεις Αυθαίρετα Μεταβαλλόμενες με το Χρόνο The time integral of a force is referred to as impulse, is determined by and is obtained from: Newton s 2 nd Law of motion states that the action

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 Ο. Αισθήσεις και αισθητήρια όργανα ΣΤ. ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Ι Β ΕΠΑ.Λ. ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 Ο. Αισθήσεις και αισθητήρια όργανα ΣΤ. ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Ι Β ΕΠΑ.Λ. ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 Ο Αισθήσεις και αισθητήρια όργανα ΣΤ. ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Ι Β ΕΠΑ.Λ. ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ Αίσθηση Είναι το συνειδητό αποτέλεσμα ορισμένων νευρικών διαδικασιών που γίνονται στον εγκέφαλο Με τις

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτικός Μηχανικός Ph.D.

Πολιτικός Μηχανικός Ph.D. Βασίλειος Μαχαιράς Πολιτικός Μηχανικός Ph.D. Ηχομονωτική προστασία κτιρίου Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Πολυτεχνική Σχολή ΤμήμαΠολιτικών Μηχανικών Διάλεξη 11 η /2016 Ακουστική Ακουστική είναι η επιστήμη που

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32)

Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Διάλεξη 6 Μηχανισμοί επεξεργασίας οπτικού σήματος Οι άλλες αισθήσεις Πέτρος Ρούσσος Η αντιληπτική πλάνη του πλέγματος Hermann 1 Πλάγια αναστολή Η πλάγια αναστολή (lateral inhibition)

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο Εργασίας 1. Δραστηριότητα 1. Χρόνος αντίδρασης Αφου παρακολουθείστε το video Εικόνα 1.

Φύλλο Εργασίας 1. Δραστηριότητα 1. Χρόνος αντίδρασης Αφου παρακολουθείστε το video Εικόνα 1. Φύλλο Εργασίας Φύλλο Εργασίας 1. Δραστηριότητα 1. Χρόνος αντίδρασης Αφου παρακολουθείστε το video Εικόνα 1. Επαναλάβετε την διαδικασία που είδατε με τον διπλανό σας στην ομάδα σας και προσπαθείστε να πιάσετε

Διαβάστε περισσότερα

Νωτιαία αντανακλαστικά

Νωτιαία αντανακλαστικά Νωτιαία αντανακλαστικά ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ M. Duchamp (1912) for E-J Marey (κυμογράφος) ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ Η σωματική κινητική δραστηριότητα εξαρτάται από το μοτίβο και τον ρυθμό εκπόλωσης των κινητικών

Διαβάστε περισσότερα

KEΦΑΛΑIΟ 1: ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΗΧΟΥ KAI H ANTIΛΗΨΗ AYTOY

KEΦΑΛΑIΟ 1: ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΗΧΟΥ KAI H ANTIΛΗΨΗ AYTOY KEΦΑΛΑIΟ 1: ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΗΧΟΥ KAI H ANTIΛΗΨΗ AYTOY 13 1.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΗΧΟΥ 1.1.1. ΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ Ήχος είναι ό,τι ακούμε. Ο ήχος είναι μια μορφή ενέργειας που μεταδίδεται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ TMHMA AKOOΛΟΓΙΑΣ - ΝΕΥΡΟΩΤΟΛΟΓΙΑΣ Το αυτί είναι ένα όργανο που εξυπηρετεί δύο λειτουργίες στον ανθρώπινο οργανισµό: η µία είναι η αίσθηση

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητικά συστήματα. Σωματοαισθητικό σύστημα. Όραση Ακοή/Αίσθηση ισορροπίας Γεύση Όσφρηση. Αφή Ιδιοδεκτικότητα Πόνος Θερμοκρασία

Αισθητικά συστήματα. Σωματοαισθητικό σύστημα. Όραση Ακοή/Αίσθηση ισορροπίας Γεύση Όσφρηση. Αφή Ιδιοδεκτικότητα Πόνος Θερμοκρασία Αισθητικά συστήματα Σωματοαισθητικό σύστημα Αφή Ιδιοδεκτικότητα Πόνος Θερμοκρασία Όραση Ακοή/Αίσθηση ισορροπίας Γεύση Όσφρηση Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία!1 1 Δομή αισθητικών συστημάτων Υποδοχέας Πρωτοταγής

Διαβάστε περισσότερα

Διαγώνισμα 1 Α στα Μηχανικά κύματα

Διαγώνισμα 1 Α στα Μηχανικά κύματα ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 4 5 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 Από τις παρακάτω προτάσεις ποιες είναι σωστές και ποιες είναι λανθασμένες; α) Όταν ένα σώμα που ταλαντώνεται περνάει από τη θέση ισορροπίας, η τιμή της συνολικής δύναμης

Διαβάστε περισσότερα

9. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΝΕΥΡΙΚΩΝ. Νευρώνες

9. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΝΕΥΡΙΚΩΝ. Νευρώνες 9. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το νευρικό σύστημα μαζί με το σύστημα των ενδοκρινών αδένων συμβάλλουν στη διατήρηση σταθερού εσωτερικού περιβάλλοντος (ομοιόσταση), ελέγχοντας και συντονίζοντας τις λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Ηλεκτροθεραπείας Φυσική του Ηλεκτρισμού Ηλεκτροφυσιολογία Γαλβανικά ρεύματα Παλμικά-εναλλασσόμενα ρεύματα Μαγνητικά πεδία Υπέρηχοι Ακτινοβολιες

Αρχές Ηλεκτροθεραπείας Φυσική του Ηλεκτρισμού Ηλεκτροφυσιολογία Γαλβανικά ρεύματα Παλμικά-εναλλασσόμενα ρεύματα Μαγνητικά πεδία Υπέρηχοι Ακτινοβολιες Περιεχόμενα μαθήματος Αρχές Ηλεκτροθεραπείας Φυσική του Ηλεκτρισμού Ηλεκτροφυσιολογία Γαλβανικά ρεύματα Παλμικά-εναλλασσόμενα ρεύματα Μαγνητικά πεδία Υπέρηχοι Ακτινοβολιες - Laser Θερμοθεραπεία Υδροθεραπεία

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΦΥΣΙΚΗ 6. ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ

ΒΙΟΦΥΣΙΚΗ 6. ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ ΒΙΟΦΥΣΙΚΗ 6. ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΚΛΩΤΣΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ dimglo@uniwa.gr Τμήμα Μηχανικών Βιοϊατρικής Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Δεκέμβριος 2018 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Δυναμικά μεμβράνης 2. Δυναμικά στα

Διαβάστε περισσότερα

Δομικά Υλικά Μάθημα ΙΙΙ. Ηχος & Ηχητικά Φαινόμενα

Δομικά Υλικά Μάθημα ΙΙΙ. Ηχος & Ηχητικά Φαινόμενα Δομικά Υλικά Μάθημα ΙΙΙ Ηχος & Ηχητικά Φαινόμενα Ηχος: Μια μηχανική διαταραχή η οποία προκαλείται από μια πηγή και διαδίδεται με ορισμένη ταχύτητα σε ένα ελαστικό μέσο. Μια περιοδική ταλάντωση των μορίων

Διαβάστε περισσότερα

Μέρος 1 ο : Εισαγωγή στο φως

Μέρος 1 ο : Εισαγωγή στο φως Μέρος 1 ο : Εισαγωγή στο φως Το φως είναι η ευλογία του Θεού. Είναι γνωστό ότι κατά τη δημιουργία του κόσμου είπε: «καὶ εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς. καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς, ὅτι καλόν καὶ

Διαβάστε περισσότερα

Νυκτά Όργανα: Κιθάρα. Δρ. Χρυσούλα Αλεξανδράκη ΤΕΙ Κρήτης Σχολή Εφαρμοσμένων Επιστημών Τμήμα Μηχανικών Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής

Νυκτά Όργανα: Κιθάρα. Δρ. Χρυσούλα Αλεξανδράκη ΤΕΙ Κρήτης Σχολή Εφαρμοσμένων Επιστημών Τμήμα Μηχανικών Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής Νυκτά Όργανα: Κιθάρα Δρ. Χρυσούλα Αλεξανδράκη ΤΕΙ Κρήτης Σχολή Εφαρμοσμένων Επιστημών Τμήμα Μηχανικών Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής Η ανατομία της κιθάρας Η κιθάρα αποτελείται απο το σώμα, τις χορδές

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκων: Καθ. Αλέξανδρος Ρήγας Εξάμηνο: 9 ο

Διδάσκων: Καθ. Αλέξανδρος Ρήγας Εξάμηνο: 9 ο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών Τομέας Τηλεπικοινωνιών και Διαστημικής Εργαστήριο Ηλεκτρομαγνητικής Θεωρίας Διδάσκων: Καθ. Αλέξανδρος Ρήγας Εξάμηνο:

Διαβάστε περισσότερα

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον;

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον; 3. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ένα ανοικτό ηλεκτρικό κύκλωμα μετατρέπεται σε κλειστό, οπότε διέρχεται από αυτό ηλεκτρικό ρεύμα που μεταφέρει ενέργεια. Τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά της ηλεκτρικής ενέργειας είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ Γενικές Αρχές Φυσικής Κ. Χατζημιχαήλ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ Καλώς ήλθατε Καλή αρχή Υπερηχογραφία Ανήκει στις τομογραφικές μεθόδους απεικόνισης Δεν έχει ιονίζουσα

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Νικόλαος Κανέλης, Διευθυντής Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Metropolitan

Γράφει: Νικόλαος Κανέλης, Διευθυντής Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Metropolitan Γράφει: Νικόλαος Κανέλης, Διευθυντής Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Metropolitan Τι συμβαίνει, με αποτέλεσμα ο ήχος να φτάνει στα αυτιά μας ελαφρώς έως βαρύτατα ασθενής και οι λέξεις ανυπόφορα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΟ 10 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ-ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΑ Β

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΟ 10 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ-ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΑ Β ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΟ 10 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ-ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΑ Β 1. Ως αίσθηση χαρακτηρίζουμε το αποτέλεσμα της ερμηνείας των ερεθισμάτων που φτάνουν στον εγκέφαλο.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΥΔΩΝ ΤΕΦΑΑ/ΔΠΘ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ. ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Φατούρος Γ. Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής ΣΥΣΠΑΣΗΣ

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΥΔΩΝ ΤΕΦΑΑ/ΔΠΘ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ. ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Φατούρος Γ. Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής ΣΥΣΠΑΣΗΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΥΔΩΝ ΤΕΦΑΑ/ΔΠΘ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Φατούρος Γ. Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής ΔΙΑΛΕΞΗ 3 - Η ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΜΥΪΚΗΣ ΣΥΣΠΑΣΗΣ Βιοχημεία των νευρομυϊκών

Διαβάστε περισσότερα

υποδοχείς αισθητικoί νευρώνες ΚΝΣ

υποδοχείς αισθητικoί νευρώνες ΚΝΣ υποδοχείς αισθητικoί νευρώνες ΚΝΣ 1 Ειδικοί υποδοχείς (7ΤΜ και υποδοχείς-ιονικοί δίαυλοι) εκφράζονται σε εξειδικευμένους αισθητικούς νευρώνες οι οποίοι μεταβιβάζουν νευρικές ώσεις στο ΚΝΣ 7ΤΜ Δίαυλοι Ιόντων

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία και Ιατρική των Καταδύσεων ΒΑΡΟΤΡΑΥΜΑΤΑ. Νεκτάριος Κατριβέσης Εκπαιδευτής OW PADI EFR www.nekdiving.gr Email: nkatriv@gmail.

Φυσιολογία και Ιατρική των Καταδύσεων ΒΑΡΟΤΡΑΥΜΑΤΑ. Νεκτάριος Κατριβέσης Εκπαιδευτής OW PADI EFR www.nekdiving.gr Email: nkatriv@gmail. Φυσιολογία και Ιατρική των Καταδύσεων ΒΑΡΟΤΡΑΥΜΑΤΑ Νεκτάριος Κατριβέσης Εκπαιδευτής OW PADI EFR www.nekdiving.gr Email: nkatriv@gmail.com ΒΑΡΟΤΡΑΥΜΑΤΑ 1. Τι είναι Βαρότραυµα. 2. Ανατοµία Αεροφόρων Κοιλοτήτων.

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία. Θετικής κατεύθυνσης Β τάξη. Επιλογή ερωτήσεων από το φυλλάδιο του ΚΕΕ. Επιμέλεια ΑΡΓΥΡΓΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ 3ο Λύκειο Ηλιούπολης

Βιολογία. Θετικής κατεύθυνσης Β τάξη. Επιλογή ερωτήσεων από το φυλλάδιο του ΚΕΕ. Επιμέλεια ΑΡΓΥΡΓΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ 3ο Λύκειο Ηλιούπολης Βιολογία Θετικής κατεύθυνσης Β τάξη Επιλογή ερωτήσεων από το φυλλάδιο του ΚΕΕ Επιμέλεια ΑΡΓΥΡΓΗΣ ΓΑΝΝΗΣ 3ο Λύκειο Ηλιούπολης ΚΕΦΑΛΑΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΣΜΟ Α. ΕΡΩΤΗΣΕΣ ΚΛΕΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Να βάλετε σε

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ. Κεφάλαιο 3

Περιεχόμενα ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ. Κεφάλαιο 3 Πρόλογος Aγγλικής Έκδοσης xiii Λίγα Λόγια για τους Συγγραφείς xv Ευχαριστίες xvii Εισαγωγή xix Χρησιμοποιώντας το Βιβλίο xxi Πρόλογος Ελληνικής Έκδοσης xxiii Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ Ανατομία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΜΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΘΕΩΡΙΑ ο ΜΑΘΗΜΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΜΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΘΕΩΡΙΑ ο ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΜΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΘΕΩΡΙΑ 2017 7 ο ΜΑΘΗΜΑ Εισαγωγή Κύμα είναι η διάδοση των περιοδικών κινήσεων (ταλαντώσεων) που κάνουν τα στοιχειώδη σωματίδια ενός υλικού γύρω από τη θέση ισορροπίας

Διαβάστε περισσότερα