Εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών της Ρόδου

Transcript

1 Εκστρατείαα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών της Ρόδου για την ενεργειακά αποδοτική συμπεριφ φορά στις κατοικίες

2 Εισαγωγή Ο πληθυσμός του νησιού είναι περίπουυ μόνιμοι κάτοικοι, η πλειοψηφία των τ οποίων κατοικεί στη πρωτεύουσα του νησιού, τη πόλη της Ρόδου. Στηη Ρόδο, όπως και στην υπόλοιπη χώρα, το πετρέλαιο είναι η βασική πηγή θέρμανσης των κατοικιών, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις παλαιότερων κατοικιών τα συστήματα θέρμανσης απουσιάζουν πλήρως. Σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται επίσης κλιματιστικά σώματα, ενώ σπανιότερα α συναντώνται αντλίες θερμότητας, ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες αυξήσεις στην φορολόγησηη του πετρελαίου θέρμανσης. Η γνώση και ενημέρωση των κατοίκων του νησιού σχετικάά με την αποδοτική χρήση των ενεργειακών πόρων εν γένει θεωρείται μέτρια. Σχεδόν το 90 % το κτιριακού αποθέματος στην Ελλάδα έχει φτωχή ή πλήρη απουσία μόνωσης, κυρίως λόγω του ότι η νομοθεσία σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές για την ενεργειακή απόδοση κτιρίων τέθηκε σε ισχύ το τ 1979 με αποτέλεσμα τα περισσότερα κτίρια να μην είναι ενεργειακά αποδοτικά. α Από την άλλη πλευρά,, οι κλιματολογικές συνθήκες στη Ρόδοο είναι αρκετά ήπιες, η μέση θερμοκρασία κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι 12 o C και σπάνια πέφτει κάτω απόό τους 8 o C, ενώ κατά τη τ διάρκεια του καλοκαιριού η μέση μέγιστη θερμοκρασία είναι 31 o C. Παρόλο που οι συνήθεις καιρικές συνθήκες οδηγούν σε εν γένει μειωμένες απαιτήσεις θέρμανσης και ψύξης, το δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας παραμένει υψηλό. Για την εφαρμογή της εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στη Ρόδο ορίστηκαν οι παρακάτω δύο ομάδες προτεραιότητας: Νοικοκυριά με οικογένειες Σχολεία της Α θμιας και Β θμιας εκπαίδευσης ώστε να δοθεί ί έμφαση στη εμπλοκή των νέων (6 18 ετών)

3 Άξονες Δράσεις «Με έτος σταθμό το 2020 μαθαίνοντας μειώνουμε την τ κατανάλωση ενέργειας κατά 20% και ωφελούμαστεε πολλαπλά» «Μαθαίνω Εξοικονομώ ΚερδίΖΩ Οικιακοί ενεργειακοί έλεγχοι Οι οικιακοί ενεργειακοί έλεγχοι, οι οποίοι έχουν ήδη ξεκινήσει και έχουν συναντήσει την ενθουσιώδη ανταπόκριση των πολιτών, θα συνεχιστούν ως η κύρια δραστηριότητα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης. Εκτός από την παροχή συμβουλών για μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στα νοικοκυριά οι ενεργειακοί έλεγχοι θα λειτουργήσουν επίσης ως σημαντικές πηγές πληροφόρησης ενεργειακών συμπεριφορών και συνηθειών,, παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα στους καταναλωτέκ ές να μάθουν και να κατανοήσουν πως καιι σε ποιο βαθμό η καθημερινή συμπεριφορσ ρά τους επηρεάζει την ενεργειακή κατανάλωση του σπιτιού τους. Η επέκταση και υλοποίηση της ενν λόγω δράσης περιλαμβάνει: Επέκταση του εύρους συμβουλών εξοικονόμησης ενέργειας με στόχο να συμπεριληφθούν μέτραα έμμεσης εξοικονόμησης ενέργειας (π.χ( ανακύκλωσης απορριμμάτων, επαναχρησιμοποίησης προϊόντων ορθολογικής χρήσης νερού) Περαιτέρω διάχυση της δράσης μέσω αφισών και φυλλαδίων σε κεντρικά σημεία της πόλης για τη πληροφόρηση των τ κατοίκων σχετικά με τις προσφερόμενες υπηρεσίες, όπως επίσης και μέσω των τοπικών ραδιοφωνικώνν σταθμών, οι οποίοι έχουνν αποδειχτεί ως η πλέον επιτυχής οδός διάδοσης της δράσης. Δημιουργία ειδικής ομάδας εργασίας για την παρακολούθηση και συνέχιση των ενεργειακών ελέγχων μετά το πέρας του προγράμματος (π.χ δίκτυο εθελοντών) ) με παράλληλη εκπαίδευση από το Ενεργειακό Γραφείο Γ Αιγαίου (ΕΓΑ).. μέσω και Ο ελάχιστος αριθμός ενεργειακών ελέγχων που πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του προγράμματος PROMISE είναι τριανταπέντε (35) ενώ στόχο αποτελούν οι 100.

4 Διαδραστικά σεμινάρια εξοικονόμησηςς ενέργειας σε σχολεία Η συνεργασία με τον χώρο της εκπαίδευσης θεωρείται εξαιρετικά σημαντική για την επιτυχή διάχυση καιι υιοθέτηση ενεργειακά αποδοτικής συμπεριφοράς από τους πολίτες της Ρόδου, προλειαίνοντας το έδαφος προς μια περιβαλλοντικά αγρυπνισμένη κοινωνία. Δύο επιμορφωτικά σεμινάρια θα οργανωθούν, ένα σε δημοτικό σχολείο και ένα σε γυμνάσιο, ενώ βασική επιδίωξη αποτελεί η διάχυση των σεμιναρίων σε περισσότερα σχολεία στο μέλλον. Κατάλληλα καταρτισμένη ομάδα με εμπειρία σε ζητήματαα ΕΞΕ καιι ΑΠΕ και ενασχόλησης με παιδιά θα αναλάβει την ενημέρωση των τ μαθητών με διαδραστικό και βιωματικό τρόπο σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας και τηνν ενεργειακή απόδοση στην καθημερινή τους ζωή τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο. σ Το σεμινάριο θα χωρισθεί σεε διαφορετικές θεματικές ενότητες βασισμένες σε διαδραστικά παιχνίδια/δραστηριότητες σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας.. Μεταξύ άλλων θα χρησιμοποιη ηθεί και το παιχνίδι ρόλων τοο οποίο ανέπτυξε το Ενεργειακό Γραφείο Τενερίφης (Tenerife Energy Agency AIET). Οι μαθητές αναμένεται να χωρισθούν σε ομάδες λίγων ατόμων και υπό τις οδηγίες των εκπαιδευτών τους θα εξασκούνται στα διάφορα παιχνίδια/δραστηριότητες. Υιοθετώντας την ιδέα που εφαρμόσθηκε στο νησί Σάμσο της Δανίας, οι μαθητές στη συνέχεια θα λειτουργήσουν ως «πρέσβεις» εξοικονόμησης ενέργειας μεταφέροντας το μήνυμα της ενεργειακά αποδοτικής συμπεριφοράς στην οικογένειά τους και σεε φίλους. Οι επιλεχθέντες άξονες υλοποίησης της εν λόγω δράσης είναι: Ημερίδα ενημέρωσης για εκπαιδευτικούς από μικρότερες πόλεις/ /χωριά του νησιού (εκτόςς της πόλης της Ρόδου όπου θα θ λάβει χώρα ο πυρήνας των δράσεων) σχετικά με το επιμορφωτικό σεμινάριο έτσι ώστε να μπορέσουν να αναπαράξουν αντίστοιχες εκδηλώσεις στους χώρους εργασίας τους ενισχύοντας την θετική επίδραση του έργου τα επόμενα χρόνια. Δημιουργία διαδυκτιακή ής βάσης δεδομένων ν με συμβουλές εξοικονόμησης ενέργειας, η οποία αρχικά θα περιέχει τη λίσταα συμβουλών του προγράμματος και σταδιακά θα εμπλουτίζεται με τα συμπεράσματα από τα σεμινάρια στα σχολεία, με στόχο τον αυξημένο αντίκτυπο στιςς μικρές ηλικίες,

5 Δημιουργία διαγωνισμο ού μεταξύ των νοικοκυριών με παιδιά ηλικίας μικρότερης των 12 ετών τα οποία παρακολούθησαν τα σεμινάρια στο δημοτικό σχολείο(α) και δήλωσαν συμμετοχή για διενέργεια ενεργειακού ελέγχου στις κατοικίες τους. Το σπίτι με την υψηλότερη δέσμευση για μελλοντική εξοικονόμηση ενέργειας θα κερδίσει συμβολιόό δώρο (π.χχ μετρητής ηλεκτρικής ενέργειας) Η εώς τώρα ενεργός συνεισφορά ά των τοπικών φορέων του εκπαιδευτικού τομέα στο πλαίσιο του προγράμματος PROMISE έχει αποδείξει τη δέσμευση και θέλησή τους να συνεισφέρουν στην «ενεργειακή»» εκπαίδευση των μελλοντικών γενεών καταναλωτών. Ημέρα Η Εξοικονόμησης Ενέργειας Προβλέπεται η οργάνωση μιας ημέρας ενημέρωσης γιαα την εξοικονόμηση ενέργειας. Η ημερίδα αναμένεται να λάβει χώρα την άνοιξη όταν ο καιρός θα α είναι κατάλληλος για την παράλληλη διοργάνωση εξωτερικών δραστηριοτήτων, αλλά όχι ιδιαίτερα ζεστός,, και σίγουρα πριν την καλοκαιρινή τουριστική περίοδο όπου ένα μεγάλο τμήμα των πολιτών απασχολούνται στον τουριστικό τομέα με αποτέλεσμα να παρουσιάζεταιι περιορισμένη συμμετοχή και κοινωνικές δραστηριότητες. Ο Απρίλης και Μάιος είναι οι πιθανότεροι μήνες διοργάνωσης της εν λόγω ημερίδας. Στην ημερίδα σχεδιάζεται η επίδειξη στους καταναλωτές της Ρόδου των ενεργειακά αποδοτικών μέτρων αποδεικνύοντας τα αντίστοιχα οφέλη. Το μήνυμα το οποίοο προσδοκάται να λάβουν οι καταναλωτές είναι ότιι τα πλέονν συμφέροντα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στα σπίτια τους είναι εκείνα που αφορούν τις δικές τους συμπεριφορές και συνήθειες. Από τη στιγμή που μια συμβουλή εξοικονόμησης ενέργειας γίνει συνήθεια τότεε συνεπακόλουθα σημαντικά σ ποσά ενέργειας θα εξοικονομούνται με μηδενική προσπάθεια και κόστος, απλά και μόνο μέσω της συσσωρευμένης ετήσιας εξοικονόμησης. Παράλληλαα με την ημερίδα εξοικονόμησης ενέργειας προβλέπεται η οργάνωση δραστηριοτήτων εξωτερικού χώρου με σκοπό την βιωματική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των συμμετεχόντων σχετικά με τα ζητήματα που θα παρουσιασθούν στην ημερίδα.

6 Διάχυση από ΜΜΕ Η στενή συνεργασία με τα τοπικά ΜΜΕ, εφημερίδες, ραδιόφωνα και τηλεοπτικούς σταθμούς θα διασφαλίσει την επιτυχή υλοποίηση της εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των τ πολιτών. Εκτός από τηη διαφήμιση των διάφορων σχεδιαζόμενων δραστηριοτήτων προβλέπεται η δημοσίευση άρθρων στις εφημερίδες για την προώθηση πληροφοριών και υλικού σχετικά μεε την εκστρατεία. Το ΕΓΑ έχει ήδη αναπτύξει καλή συνεργασία με δύο πλέον δημοφιλείς τοπικές εφημερίδες, την «Ροδιακή» και την «Πρόοδο» οι οποίες και έχουνν ήδη εκφράσει έμπρακτα την αμέριστη υποστήριξή τους στην επίτευξη των στόχων του τ προγράμματος PROMISE, είτεε καλύπτοντας δημοσιογραφικά τις διάφορες πρωτοβουλίες και ι δραστηριότητες στο πλαίσιο του προγράμματος είτε φιλοξενώντας άρθρα και δημοσιεύοντας αποτελέσματα τόσο στις ηλεκτρονικές όσο και στις έντυπες εκδόσεις τους. Τα συνολικά αποτελέσματα των ενεργειακών ελέγχωνν θα δημοσιευθούν στα διάφορα μέσα ενημέρωσης, με σύνδεση στον διαδικτυακό τόπο του προγράμματος, έτσι ώστε οι πολίτες στους οποίους έχουν πραγματοποιηθεί ενεργειακοί έλεγχοι να μπορούν να δουν αφενός τις προσωπικές τους επιδόσεις αφετέρουυ τα συνολικά αποτελέσματα των ελέγχων. Οι δραστηριότητες/παιχνίδια και ιδέες που θα θ υλοποιηθούν στα σχολεία στο πλαίσιο των επιμορφωτικών σεμιναρίων θα δημοσιευθούν επίσης ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή επανάληψη αντίστοιχων σεμιναρίων ν και σε άλλα σχολεία του νησιού αλλά και γενικότερα. Επιπλέον, προβλέπεται η δημιουργίαδ α ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σποτ προωθώντα ας κυρίως καθημερινές συμβουλές εξοικονόμησης ενέργειας. Ραδιοφωνικοί σταθμοί όπως οι «Παλμός», «Λυχνάρι» και «ΕΡΑ» και ο τηλεοπτικός σταθμός «Ίριδα» έχουν ήδη καλύψει, δημοσιογραδ αφικά, στο παρελθόν δραστηριότητες του προγράμματος PROMISE και διατίθενταιδ ι να αναλάβουν την μετάδοση των σποτ. Τέλος πιθανή θεωρείται και η δημιουργία σύντομων τηλεοπτικών ή ραδιοφωνικών εκπομπών. Περιληπτικά οι επιλεχθέντες άξονες υλοποίησης της εν λόγω δράσης είναι: Δημοσιεύσεις στον τοπικό τύπο όλων των μελλοντικών δραστηριοτήτων (2 4 άρθρα). Δημιουργία ενός τηλεοπτικού ή ραδιοφωνικού σποτ με σκοπό τη των ωφελειών μιας ενεργειακά αποδοτικής συμπεριφοράς. διαφήμιση

7 Διαδικτυακή εκστρατεία α Διαδικτυακές υπηρεσίες, όπως οι ιστότοποι του προγράμματπ τος και του ΕΓΑ θα αξιοποιηθούν για την προώθησηη υλικού σχετικά με την τ εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης. Επιπλέον θα αξιοποιηθούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης,, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια υλοποίησης των διάφορων δραστηριοτήτων ως μέσα προσέλκυσης συμμετεχόντων. Το υλικό το οποίο θα δημοσιεύεται στους διάφορους διαδικτυακούς τόπους και μέσα δεν θα φορά αποκλειστικά τις προσεχείς δραστηριότ ητες αλλά και τα αποτελέσματαα κατά τη διάρκεια του προγράμματος, όπως επίσης και κ κάθε άλλη πληροφορία που μπορεί να ενισχύσει τη επιθυμητή συμμετοχική προσέγγιση. Οι επιλεχθέντες άξονες προώθησης της εν λόγω δράσης είναι: Ανακοινώσεις μελλοντικώ ών δραστηριοτήτων τουυ προγράμματος στη Ρόδο Διαφήμιση των επιτευχθέντων αποτελεσμάτων.. Και οι δύο άξονες θα εφαρμοσθούν μέσω του ιστοτόπου του προγράμματος, όπως επίσης και μέσω ειδικών λογαριασμών facebook και twitter του προγράμματος. Συνεργασία με πολλαπλασιαστικούς οργανισμούς Ένας από τους βασικούς οργανισμούς που έχει στηρίξει το πρόγραμμα PROMISE από το ξεκίνημά του είναι το τ Δίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίουυ (ΔΑΦΝΗ)) το οποίοο φιλοξενεί τους νησιωτικούς Δήμους του Αιγαίου και στηρίζει τα νησιά στον καθορισμό βιώσιμων πρακτικών και οραμάτων. Μεταξύ άλλων το ΔΑΦΝΗ συμμετέχει σε δραστηριότητες εκπαίδευσης και δικτύωσης με άλλα Ευρωπαϊκά νησιά και έχει δεσμευτεί να συμβάλει στην αναπαραγωγή των πρακτικών πουυ εφαρμόσθηκαν στο πρόγραμμαα PROMISE και σε άλλαα νησιά. Με τη στήριξη του δικτύου ΔΑΦΝΗ, οι δράσεις οι ο οποίες αναπαραχθούν σε περιφερειακό πλέον επίπεδο είναι οι ο εξής: είναι πιθανότερο να οι ενεργειακοί έλεγχοι οι οποίοι αναμένεται να λάβουν χώρα και σε άλλα νησιά του δικτύου τα οποία συμμετέχουν στη πρωτοβουλία Σύμφωνο των Νησιών, τα επιμορφωτικά σεμινάρια εξοικονόμησης ενέργειας σε σχολεία,

8 οι διαγωνισμοίί μεταξύ σχολείων σε περιφερεια ακό επίπεδοο ή μεταξύ των τ νησιώνν που συμμετέχουν στο δίκτυο ΔΑΦΝΗ προωθώντας υπεύθυνες ενεργειακές συμπεριφορές,, η δράση «ενεργειακά οικονομικό σπίτι», η οποία μετά την παρουσίασή της ως πιλοτική εγκατάσταση στη Ρόδο θα μπορούσε αν φιλοξενηθεί και σε άλλα νησιά. «Με έτος σταθμό τοο 2020 μαθαίνοντας μειώνουμε την κατανάλωση ενέργειας κατά 20% και ωφελούμαστε πολλαπλά» «Μαθαίνω Εξοικονομώ ΚερδίΖΩ

9 Πολιτικ κές συστάσεις Η γνώση και ενημέρωση των κατοίκων του νησιού σχετικάά με την αποδοτική χρήση των ενεργειακών πόρων εν γένει θεωρείται μέτρια. Παρόλο που οι ο πολίτες εμφανίζονται ενήμεροι για ζητήματα όπως η προστασία του περιβάλλοντος και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η ενεργειακή τους συμπεριφορά (π.χ στη χρήση των οικιακών συσκευών, στην οδήγηση, κτλ) έχει αλλάξει ελάχιστα. Από την άλλη πλευρά, περιορισμένπ νη είναι η δυνατότητα α χάραξης αυτόνομης τοπικής πολιτικής για αυτά τα ζητήματα. Το κοινό όραμα για τη Ρόδο συνδυάζει στοιχεία από τους τομείς της εκπαίδευσης, των τοπικών πολιτικών φορέων, των εξειδικευμένωνν τεχνικών και εκπροσώπων της σχετικής αγοράς και το σλόγκαν το οποίο επιλέχθηκε ήταν «Μαθαίνω Εξοικονομώ ΚερδίΖΩ». Σε αυτό το πλαίσιο, πολιτικές συστάσεις προτείνονται στους παρακάτω άξονες: A. Αντιμετώπιση υπερκατανάλωσης ενέργειας Εθνικές αρχές: Μια εθνική πρωτοβουλία θα μπορούσε να συμπεριλάβει την υποχρεωτική «επίδειξη» εξοικονόμησης ενέργειας (π.χ. ποσοστιαία μείωση της ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας από τη ΔΕΗ). Τοπικές και περιφερειακές αρχές: Εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας σε πεδία δικαιοδοσίας τους (π.χ. κτίρια, οδοφωτισμ ός) με παράλληλη διάχυση των επιτευχθέντων αποτελεσμάτων. ΔΕΗ: Εφαρμογή μόνιμης εκστρατείας λογαριασμών ηλεκτρισμού. ενημέρωσης των καταναλωτών μέσω των Σχολεία: Εφαρμογή εθνικού προγράμματος για την τ ενεργειακή εκπαίδευση στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με βάση την εμπειρία από το πρόγραμμαα PROMISE. B. Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατοικιών Περιφερειακές ή Εθνικές αρχές: Εφαρμογή επιδοτούμενουυ προγράμματος για ανάληψη μέτρων αύξησης της ενεργειακής αποδοτικότητας με μακρά περίοδοο αποπληρωμής (π.χ. θερμομόνωση, αντικατάσταση κουφωμάτων, ηλιακοί θερμοσίφωνες) Περιφερειακές ή τοπικές αρχές: Εφαρμογή τοπικού διαγωνισμού εξοικονόμησης ενέργειας μεταξύ κατοικιών, βασισμένο στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα εξοικονόμησης ενέργειας» ( Europeann citizens climate cup ) και διάχυση εντοπισμένων καλώνν πρακτικών.