Η αναμό ρφωση τόυ μεταναστευτικόυ συστη ματός των Η.Π.Α.

Transcript

1 Ομάδα Εςωτερικισ Πολιτικισ των Η.Π.Α. Η αναμό ρφωση τόυ μεταναστευτικόυ συστη ματός των Η.Π.Α. Κείμενο Πολιτικής Ανάλυσης Ιωαννίδου Ελζνθ Ιούνιος 2014

2 Τομέασ Ευρώ-Ατλαντικών Μελετών (Τ.Ε.Α.Μ.) Σο ΣΕΑΜ είναι ζνα επιςτθμονικό ερευνθτικό κζντρο το οποίο αςχολείται με τθ μελζτθ και τθν ανάλυςθ των εξελίξεων τθσ αμερικανικισ εξωτερικισ πολιτικισ ςτον ευρϊ-ατλαντικό χϊρο. Ιδρφκθκε το επτζμβριο του 2009, με απόφαςθ του Δ.. του ΙΔΙ. υντονιςτισ του κζντρου είναι ο κοσ Χ. Παπαςωτθρίου, αναπλθρωτισ Κακθγθτισ ςτο Σμιμα Διεκνϊν και Ευρωπαϊκϊν πουδϊν του Παντείου Πανεπιςτθμίου. τθ δραςτθριότθτα του κζντρου ςυμμετζχουν προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτθτζσ, ωσ δόκιμοι ερευνθτζσ. Κεντρικι κζςθ ςτθ μελζτθ του Σομζα ζχουν θ εςωτερικι πολιτικι των Η.Π.Α., οι ςχζςεισ των ΗΠΑ και του ΝΑΣΟ με τθν Ε.Ε., τθ Ρωςία, τα Βαλκάνια, τθν Ελλάδα και τθν Σουρκία, λόγω του ειδικοφ ενδιαφζροντοσ τθσ χϊρασ μασ. Ζμφαςθ δίνεται και ςτισ ςχζςεισ με τισ χϊρεσ τθσ Μζςθσ Ανατολισ και τθν Κίνα. Η ομάδα εςωτερικισ πολιτικισ των Η.Π.Α. αςχολείται με ηθτιματα που αφοροφν το αμερικανικό πολιτικό ςφςτθμα, τθ ςχζςθ και τθν αλλθλεπίδραςθ των τριϊν εξουςιϊν, τον τρόπο άςκθςθσ πολιτικισ από τον Πρόεδρο, τθ λειτουργία του Κογκρζςου, τισ εξελίξεισ ςτθν οικονομία κακϊσ και με ηθτιματα κοινωνικϊν αλλαγϊν και εκνικισ ταυτότθτασ. κοπόσ τθσ είναι να παρζχει καταγραφι του εςωτερικοφ ςυςτιματοσ των Η.Π.Α. και να αναλφει ηθτιματα επίκαιρα, προςφζροντασ ερμθνείεσ και εκτιμιςεισ, χριςιμεσ για οποιονδιποτε κατανοεί τθ ςθμαςία των Η.Π.Α. ςτθ διαμόρφωςθ των διεκνϊν εξελίξεων. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ: Για περιςςότερα κείμενα τθσ ομάδασ Εςωτερικισ Πολιτικισ: Η Ομάδα είναι ανοιχτι ςε κάκε πρόταςθ ςυνεργαςίασ ι ερϊτθςθ. Για πλθροφορίεσ μπορείτε να επικοινωνιςετε ςτο: 2

3 Η αναμό ρφωση τόυ μεταναστευτικόυ συστη ματός των Η.Π.Α. Σθσ Ελζνθσ Ιωαννίδου Οι προςδοκίεσ του Προζδρου Obama για τθν αναμόρφωςθ του μεταναςτευτικοφ ςυςτιματοσ των ΗΠΑ, ζχουν βρει αντιμζτωπο το ςυντθρθτικό και καχφποπτο πλζον, τμιμα του Κογκρζςου. Μετά τισ ζντονεσ κριτικζσ που ςυνάντθςε θ μεταρρυκμιςτικι πολιτικι του Προζδρου ςτον τομζα τθσ υγείασ (Affordable Care Act - Obamacare), ςκλθροπυρθνικά βουλευτικά ςτελζχθ αρνοφνται να οδθγιςουν ςε ψθφοφορία το νομοςχζδιο που θ κυβζρνθςθ Obama προωκεί, καταδικάηοντάσ το ςε ςταςιμότθτα. Ατομικζσ φιλόδοξεσ προςπάκειεσ προόδου, εμφανίηονται αποςταςιοποιθμζνεσ από το πρόγραμμα του Προζδρου, προκειμζνου να αποφφγουν το μζνοσ των ςυντθρθτικϊν, και να μπορζςουν να επιφζρουν μια αλλαγι ςτο μεταναςτευτικό ςφςτθμα τθσ χϊρασ. τθ διάρκεια τθσ κθτείασ του Obama, ζχει παρατθρθκεί πρόοδοσ ςε οριςμζνα ςθμεία που αφοροφν τθ μεταναςτευτικι πολιτικι. Ζωσ τϊρα, τα όςα θ κυβζρνθςθ ζχει καταφζρει να υλοποιιςει, μποροφν να ςυνοψιςτοφν ωσ εξισ: 1. Αφξθςθ των δυνάμεων ελζγχου ςτθ νότια μεκόριο τθσ χϊρασ, εγκαινιάηοντασ παράλλθλα ζνα ςφςτθμα αεροπορικισ επίβλεψθσ ολόκλθρθσ τθσ νοτιοδυτικισ ςυνοριακισ γραμμισ. Η τελευταία, που αποτελεί το μεγαλφτερο πζραςμα μεταναςτϊν προσ τον κόςμο του American Dream, ενιςχφκθκε με επιπλζον ομοςπονδιακοφσ πράκτορεσ για τθν καταςτολι των οργανϊςεων διακίνθςθσ και τθν ενδυνάμωςθ τθσ ςυνεργαςίασ των αρχϊν ΗΠΑ Μεξικό. 3

4 2. Διευκολφνςεισ ςε οριςμζνεσ κατθγορίεσ προςϊπων ωσ προσ τθ διαδικαςία ειςόδου και παραμονισ τουσ ςτθ χϊρα τον αγροτικό τομζα, περιοριςμόσ των προςλιψεων ξζνου ανκρϊπινου δυναμικοφ ςε βάροσ των τοπικϊν εργατϊν. Σα παραπάνω μζτρα αποτελοφν απότοκο τθσ προςπάκειασ του Obama να οδθγιςει τθ χϊρα ςε μια μεταρρυκμιςτικι πορεία ςτον τομζα τθσ μετανάςτευςθσ, ο οποίοσ χαρακτθρίηεται από δυςλειτουργικά και ελαττωματικά ςτοιχεία. Ο πρόεδροσ πρότεινε μια ςειρά μεταρρυκμίςεων (commonsense immigration system) που βαςίηονται ςε 4 πυλϊνεσ: Συνοριακόσ έλεγχοσ Η ςτρατθγικι του προζδρου για τθν καταπολζμθςθ των παράνομων ειςροϊν μεταναςτϊν ςτθ χϊρα, περιλαμβάνει προτάςεισ βελτίωςθσ των υποδομϊν των ςθμείων ειςόδου, αναμόρφωςθ του ποινικοφ κϊδικα για το διεκνικό ζγκλθμα 2 και διαςυνοριακι ςυνεργαςία για τθν καταπολζμθςι του. Πάταξη τησ παράνομησ πρόςληψησ μεταναςτών Πρακτικι των αμερικανικϊν επιχειριςεων που ανζκακεν δθμιουργοφςε προβλιματα ςτθν κρατικι οικονομία, είναι θ πρόςλθψθ εργατϊν και υπαλλιλων που είτε βρίςκονται ςτθ χϊρα παράνομα, είτε είναι νόμιμοι μετανάςτεσ χωρίσ άδεια εργαςίασ. Η κυβζρνθςθ προωκεί τθ δθμιουργία θλεκτρονικϊν βάςεων δεδομζνων για τθν άμεςθ αναγνϊριςθ του πραγματικοφ status του υποψθφίου εργαηόμενου. Σαυτόχρονα κακίςταται ςαφζσ πωσ άτομα που ειςιλκαν ςτθ χϊρα ςε πολφ νεαρι θλικία και ζχουν προςφζρει ςτθν ανάπτυξι τθσ, δεν αποτελοφν απειλι για τθν κρατικι αςφάλεια και δεν κα ζπρεπε να διϊκονται από τισ αρχζσ. 1 Από το Μάρτιο του 2013, άμεςοι ςυγγενείσ (γονείσ, ςφηυγοι, τζκνα) Αμερικανϊν πολιτϊν μποροφν να παραμζνουν ςτισ Ηνωμζνεσ Πολιτείεσ για όςο διάςτθμα εξετάηεται θ αίτθςθ άδειασ παραμονισ τουσ ςτθ χϊρα. Διευκολφνςεισ προςφζρονται και ςε επιχειρθματίεσ που προςδοκοφν να βρουν χρθματοδότθςθ ςτισ ΗΠΑ, ενϊ πρόοδοσ ζχει επιτευχκεί και ςτον τομζα του τουριςμοφ. το ηιτθμα των προςφφγων, γίνεται μια προςπάκεια χριςθσ ομοςπονδιακϊν επιχορθγιςεων που ςτοχεφουν ςτθν υποςτιριξθ των τοπικϊν οργανϊςεων και τθν ιατρικι περίκαλψθ των ςε ανάγκθ ατόμων. Βλ: Streamlining Legal Immigration, White House. Ανάκτθςθ Μάιοσ 31, 2014, ςτο: 2 Διακίνθςθ ναρκωτικϊν, όπλων, χρθμάτων και προςϊπων. 4

5 Χορήγης η ιθαγένεια σ Μι α από τισ ιςχυρότερ εσ προβλθμ ατικζσ που θ κυβζρνθς θ καλείται να αντιμετω Εικόνα 1 πίςει, είναι θ παρουςία ςτθ χϊρα περί των 11 εκατομμυρίων μθ καταγεγραμμζνων μεταναςτϊν, οι οποίοι επιβαρφνουν το κράτοσ χωρίσ να κατακζτουν φορολογία και που είναι πρακτικά αδφνατο να ςυλλθφκοφν και να απελακοφν. Σο μονοπάτι που ο πρόεδροσ Obama επιδιϊκει να χαράξει, είναι εκείνο τθσ ςταδιακισ νομιμοποίθςθσ των προςϊπων αυτϊν, διαδικαςία που ςυνίςταται ςτον ζλεγχο μθτρϊου, τθν καταβολι προςτίμου και τθν εκμάκθςθ τθσ αγγλικισ γλϊςςασ, ενϊ ταυτόχρονα θ αίτθςι τουσ για ικαγζνεια κα τοποκετείται ςε τελευταία προτεραιότθτα. Εξορθολογιςμόσ του μεταναςτευτικού ςυςτήματοσ τα πλαίςια τθσ προςπάκειασ να καταςτεί το μεταναςτευτικό ςφςτθμα τθσ χϊρασ λειτουργικό, θ κυβζρνθςθ προτείνει απλοποίθςθ διαδικαςιϊν κεϊρθςθσ για οριςμζνεσ ομάδεσ μεταναςτϊν και παρότρυνςθ εργαςιακϊν προςλιψεων και επιχειρθματικϊν επενδφςεων ςτισ Ηνωμζνεσ Πολιτείεσ. Σαυτόχρονα προβλζπεται ιδιαίτερθ αντιμετϊπιςθ προςϊπων με εξειδίκευςθ, κακϊσ και ευπακϊν ομάδων αιτοφντων άςυλο. 5

6 ε ζκκεςθ που δθμοςίευςε θ κυβζρνθςθ το 2013, παρουςιάηονται τα οικονομικά οφζλθ των μεταρρυκμίςεων ςτο μεταναςτευτικό ςφςτθμα των ΗΠΑ. Σα ςτοιχεία που προκφπτουν είναι: 3 Ενίςχυςθ τθσ οικονομίασ και του ΑΕΠ τθσ χϊρασ μζςω προςλιψεων και αφξθςθσ των επενδφςεων. Ενίςχυςθ τθσ καινοτομίασ και τθσ παραγωγικότθτασ. Αφξθςθ κζςεων εργαςίασ μζςω τθσ προςζλκυςθσ ξζνων επιχειρθματικϊν πρωτοβουλιϊν. Προςτατευτικά μζτρα υπζρ των εργαηομζνων Μείωςθ ομοςπονδιακοφ ελλείμματοσ και ενίςχυςθ κοινωνικισ αςφάλειασ (λόγω των φόρων που κα πλθρϊνουν οι νζοι μετανάςτεσ) Ανάκαμψθ τθσ αγοράσ και ενίςχυςθ ςτουσ τομείσ τθσ τεχνολογίασ, τθσ γεωργίασ και του τουριςμοφ. Σα παραπάνω κα προκφψουν από τθν εφαρμογι του νομοςχεδίου «Border Security, Economic Opportunity and Immigration Modernization Act», 4 το οποίο ψθφίςτθκε από τθ Γερουςία τον Ιοφνιο του 2013 με πλειοψθφία 68 προσ 32. Σο νομοςχζδιο, που τϊρα αναμζνεται να εγκρικεί από τθ Βουλι των Αντιπροςϊπων, προβλζπει απευκείασ χοριγθςθ άδειασ παραμονισ ςε διδακτορικοφσ επιςτιμονεσ και μεταπτυχιακοφσ ςτα πεδία τθσ φυςικισ, τθσ τεχνολογίασ, τθσ μθχανικισ και των μακθματικϊν (STEM - science, technology, engineering, math). Οι επιχειρθματίεσ μετανάςτεσ που πλθροφν ςυγκεκριμζνεσ προχποκζςεισ, κα ζχουν το προνόμιο ζκδοςθσ ςυγκεκριμζνθσ (startup) βίηασ, κακϊσ και τθ δυνατότθτα να παραμείνουν μόνιμα ςτισ Ηνωμζνεσ Πολιτείεσ, ςε περίπτωςθ άνκιςθσ τθσ επιχείρθςισ τουσ και 3 Cecilia Muñoz, Gene Sperling, Alan Krueger, Sylvia Mathews Burwell, The Economic Benefits of Fixing Our Broken Immigration System, The White House Blog, Ιοφλιοσ 10, Ανάκτθςθ Μάιοσ 31, 2014, ςτο: 4 S. 744, Border Security, Economic Opportunity, and Immigration Modernization Act, Introduced: Απρίλιοσ 16, 2013, Status: Passed Senate on Ιοφνιοσ 27, Ανάκτθςθ Μάιοσ 31, 2014, ςτο: 6

7 δθμιουργίασ κζςεων απαςχόλθςθσ για το αμερικανικό εργατικό δυναμικό. Σζλοσ προβλζπεται ρφκμιςθ για να «ξεμπλοκάρουν» οι υπάρχουςεσ κακυςτεριςεισ ςτισ κεωριςεισ αιτιςεων εργαςίασ με μακροπρόκεςμο ςτόχο τθν ελαχιςτοποίθςθ ςτισ κακυςτεριςεισ ζγκριςθσ ςτο ςυγκεκριμζνο τομζα. 5 Σο Μάιο του 2014, θ κυβζρνθςθ πρότεινε ρφκμιςθ ςτα πλαίςια του «Border Security, Economic Opportunity and Immigration Modernization Act», ϊςτε να επιτραπεί ςε ςυηφγουσ κατόχων H-1B βίηασ να εργαςτοφν ςτισ Ηνωμζνεσ Πολιτείεσ. Η επιχειρθματολογία αναφζρεται ςτθν πλιρθ απουςία οποιουδιποτε οφζλουσ τθσ χϊρασ από τθν απλι διαμονι των ςυηφγων ςε αυτιν. Πλζον, μόλισ ο εργαηόμενοσ μετανάςτθσ, κάτοχοσ H-1B βίηασ, κινιςει διαδικαςίεσ αίτθςθσ μόνιμθσ παραμονισ ςτθ χϊρα (πράςινθ κάρτα), ο/θ ςφηυγοσ αυτοφ αποκτά το δικαίωμα νόμιμθσ εργαςίασ ςτισ Ηνωμζνεσ Πολιτείεσ, επιτρζποντασ ςτθ χϊρα να επωφελθκεί πλθκϊρασ δεξιοτιτων και τεχνογνωςιϊν. 6 Εικόνα 2 5 Doug Rand, Immigrant Entrepreneurs and Common-Sense Immigration Reform, The White House Blog, Ιοφλιοσ 16, Ανάκτθςθ Μάιοσ 31, 2014, ςτο: 6 Krista Mahr, Changes to the U.S. Visa Program Could Be Good News for Techies, TIME, Μάιοσ 8, Ανάκτθςθ Μάιοσ 31, 2014, ςτο: 7

8 Πίνακας 1 8

9 Η αναηιτθςθ ξζνου ανκρϊπινου δυναμικοφ, δεν είναι πρωτοφανζσ ςτοιχείο τθσ μεταναςτευτικισ πολιτικισ των ΗΠΑ. Η υπερδφναμθ ζχει απόλυτθ επίγνωςθ τθσ ςυνειςφοράσ των μεταναςτϊν ςτθν ανάπτυξθ τθσ εγχϊριασ οικονομίασ. Η Penny Pritzker, Τπουργόσ Εμπορίου, αναφζρει: «φμφωνα με εκτιμιςεισ, οι ειςροζσ δυναμικοφ ιταν υπεφκυνεσ για το 1/3 τθσ αφξθςθσ ευρεςιτεχνιϊν τθν περαςμζνθ δεκαετία, οι οποίεσ οδιγθςαν ςε αφξθςθ του ΑΕΠ κατά 2.4%. Επιπλζον, το 50% των διδακτόρων που εργάηονται ςτθν επιςτιμθ των μακθματικϊν και τθσ πλθροφορικισ και το 57% των διδακτόρων του τομζα τθσ μθχανικισ είναι μετανάςτεσ. *...+ Οι μετανάςτεσ ζχουν διπλάςιεσ πικανότθτεσ να ανοίξουν νζα επιχείρθςθ ςτισ ΗΠΑ περίπου το 40% από τισ 500 Fortune companies (GE, Ford, Google, Yahoo!) ιδρφκθκαν από μετανάςτεσ». 7 Για το λόγο αυτό, προβλζπονται ειδικζσ διαδικαςίεσ ειςόδου και παραμονισ ςτθ χϊρα για τα πρόςωπα εκείνα που ζχουν το χάριςμα τθσ καινοτομίασ και τθσ επιχειρθματικότθτασ και που μποροφν να ςυμβάλουν ςτθ δθμιουργία κζςεων εργαςίασ, τθν ανάπτυξθ τθσ οικονομίασ και τθν αφξθςθ τθσ ανταγωνιςτικότθτασ τθσ αμερικανικισ αγοράσ (the best and brightest around the world). τισ προτάςεισ του Μαΐου 2014, θ κυβζρνθςθ ςυμπεριζλαβε και τθ διεφρυνςθ τθσ κατθγορίασ best-and-brightest, με τθν προςκικθ ςε αυτιν διαπρεπϊν κακθγθτϊν και ερευνθτϊν. 8 Η δεφτερθ χαρακτθριςτικι προςπάκεια μεταρρυκμίςεων για τθν αξιοποίθςθ ξζνου ανκρϊπινου δυναμικοφ, προιλκε από το Ρεπουμπλικάνο Jeff Denham (μζλοσ τθσ Βουλισ των Αντιπροςϊπων - 10 θ βουλευτικι περιφζρεια τθσ California), ο οποίοσ το καλοκαίρι του 2013 πρότεινε το ENLIST Act (Encourage New Legalized Immigrants to Start Training) για τθ νομιμοποίθςθ ςυγκεκριμζνθσ κατθγορίασ 7 Penny Pritzker, Taking Action to Attract the World s Top Talented Professionals, The White House Blog, Μάιοσ 6, Ανάκτθςθ Μάιοσ 31, 2014, ςτο: 8 U.S. Department of Homeland Security, DHS Announces Proposals to Attract and Retain Highly Skilled Immigrants (Washington: DHS Press Office, 2014). Ανάκτθςθ Μάιοσ 31, 2014, ςτο: Αντιδράςεισ ςτθν πρόταςθ υπιρξαν από το Ρεπουμπλικάνο Γερουςιαςτι Charles E. Grassley (Iowa), ο οποίοσ κατθγόρθςε τον πρόεδρο Obama για «ζλλειψθ ευςπλαχνίασ και κατανόθςθσ προσ όλουσ εκείνουσ τουσ Αμερικανοφσ που ζχαςαν τισ δουλειζσ τουσ επειδι οι επιχειριςεισ προτιμοφν να προςλαμβάνουν χαμθλόμιςκουσ υπαλλιλουσ από το εξωτερικό». Βλ: Julia Preston, U.S. Plan Aims to Draw Immigrants With Technology Skills, Μάιοσ 6, Ανάκτθςθ Μάιοσ 31, 2014, ςτο: 9

10 μεταναςτϊν. υγκεκριμζνα, παιδιά που ειςιλκαν ςτισ ΗΠΑ ςε θλικία κάτω των 15 ετϊν, κα ζχουν το δικαίωμα ςτράτευςθσ, ενϊ με τθν ολοκλιρωςθ τθσ κθτείασ τουσ κα τουσ προςφζρεται θ δυνατότθτα αίτθςθσ άδειασ παραμονισ και αργότερα, ικαγζνειασ. 9 χετικά, ο επικεφαλισ τθσ Βουλισ των Αντιπροςϊπων, John Boehner, αναφζρει πωσ υπάρχουν δυνατότθτεσ ςυηιτθςθσ ϊςτε να περάςει θ πρόταςθ ωσ αυτόνομο νομοςχζδιο, και όχι ωσ τροποποίθςθ ςτο National Defense Authorization Act (νομοςχζδιο περί αμυντικισ πολιτικισ). 10 Εικόνα 3 9 H.R. 2377, Encourage New Legalized Immigrants to Start Training Act, Introduced: Ιοφνιοσ 14, 2013, Status: Referred to Committee on Ιοφνιοσ 14, 2013, ανάκτθςθ Μάιοσ 31, 2014, ςτο: Ο Denham τονίηει πωσ το νομοςχζδιό του αποτελεί προςπάκεια μεταρρφκμιςθσ του ςτρατιωτικοφ κϊδικα και όχι του μεταναςτευτικοφ ςυςτιματοσ. Χαρακτθριςτικά αναφζρει: «Σο ENLIST Act αποτελεί για εκείνουσ που κζλουν να προβοφν ςτθν απόλυτθ ζνδειξθ πατριωτιςμοφ να υπθρετιςουν τθ χϊρα τουσ ζνα μονοπάτι προσ το νόμιμο status. Ωσ βετεράνοσ, δεν μπορϊ να ςκεφτϊ καλφτερο τρόπο να αποδείξει κανείσ τθ δζςμευςι του προσ το ζκνοσ μασ». Βλ: Kristina Peterson, Boehner Leaves Open a Vote on Enlist Act Immigration Measure, The Wall Street Journal, Μάιοσ 20, Ανάκτθςθ Μάιοσ 31, 2014, ςτο: 10 Σθν εβδομάδα πριν τθ διλωςθ Boehner, ομάδα ςυντθρθτικϊν Ρεπουμπλικάνων είχε μπλοκάρει τθν ψθφοφορία για τθν πρόταςθ ωσ τροποποίθςθ, χαρακτθρίηοντάσ τθν ωσ «χοριγθςθ αμνθςτίασ». Βλ: Seung Min Kim, Lauren French, John Boehner: Talks about bringing ENLIST Act to floor, POLITICO, Μάιοσ 20, Ανάκτθςθ Μάιοσ 31, 2014, ςτο: 10

11 Η αδυναμία τθσ Βουλισ των Αντιπροςϊπων να προχωριςει ςε ψθφοφορία για ζνα νομοςχζδιο που εγκρίκθκε από τθ Γερουςία ζνα χρόνο πριν, ζχει προκαλζςει αντιδράςεισ και κριτικι από τθ μεριά του προζδρου Obama, ενϊ ο Boehner δθλϊνει πωσ για όςο διάςτθμα ο ίδιοσ και οι υποςτθρικτζσ του δεν νιϊκουν ότι εμπιςτεφονται τον πρόεδρο να προχωριςει ςε μια τζτοιου είδουσ μεταρρφκμιςθ, το κζμα δεν τίκεται προσ περαιτζρω ςυηιτθςθ. 11