Τα Νέα 6/3/1999. Γυνή, θάλασσα και συνεταιρισµός

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τα Νέα 6/3/1999. Γυνή, θάλασσα και συνεταιρισµός"

Ευφημία Λαμέρας
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Τα Νέα 6/3/ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΕΓΙΝΑΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΨΑΡΑ ΕΣ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΣΥΓΓΕΝΩΝ ΤΟΥΣ 14 εκατοµµύρια έφηβες γίνονται µητέρες µε αναγκαστικό γάµο Γυνή, θάλασσα και συνεταιρισµός Του ΠΡΟΚΟΠΗ ΓΙΟΓΙΑΚΑ Η ηµέρα για την 28χρονη Μαρία Αβακούµ ξεκινά συνήθως στις τέσσερις τα ξηµερώµατα. Η νεαρή γυναίκα είναι το δεξί χέρι του πατέρα της, ο οποίος είναι επαγγελµατίας ψαράς στην Καβάλα. Οι δυο τους βγαίνουν για ψάρεµα µε το επτάµετρο καΐκι της οικογένειας, όπου διακρίσεις, όπως «ασθενές και δυνατό φύλο», δεν χωρούν... Η Μαρία ξέρει να κάνει τα πάντα πάνω στο σκάφος. Να «µολάρει», όπως χαρακτηριστικά λέγεται στη γλώσσα των παράκτιων ψαράδων (δηλαδή να ρίχνει), τα δίχτυα, να «λέβαρει» (να τα σηκώνει), να βάζει πάγο στο αλίευµα και το απόγευµα, µόλις γυρίζει στο λιµάνι, να ξεψαρίζει τα δίχτυα. Και όταν πιάνει νοτιάς, που «χτυπάει» το λιµάνι και κινδυνεύουν τα σκάφη, τρέχει να ελέγξει και να ξαναδέσει αν χρειαστεί» τα σχοινιά του καϊκιού. Μια δουλειά δύσκολη που όµως την κάνει τόσο καλά, που θα ζήλευαν ακόµη και επαγγελµατίες ψαράδες. Η ίδια πιστεύει πως «αν δεν αγαπάς τη θάλασσα δεν µπορείς να τη δουλέψεις». Οικογενειακή επιχείρηση. Τα σκάφη των παράκτιων ψαράδων απασχολούν συνήθως µόνο µέλη της οικογένειας. Στη φωτογραφία η Ελένη Λιοτάκη και ο σύζυγος Σωτήρης επί το έργον 1

Οι δυο τους βγαίνουν για ψάρεµα µε το επτάµετρο καΐκι της οικογένειας, όπου διακρίσεις, όπως «ασθενές και δυνατό φύλο», δεν χωρούν... Η Μαρία ξέρει να κάνει τα πάντα πάνω στο σκάφος.

2 Κουµάντο Την ίδια άποψη έχει και η 40χρονη Ειρήνη Ζαραγκούλια, η οποία µέχρι πριν από δεκαοχτώ χρόνια, πριν δηλαδή παντρευτεί ψαρά, δεν ήξερε σχεδόν τίποτα για τη θάλασσα. Σήµερα, µαζί µε τον σύζυγό της κουµαντάρει, µε µαεστρία, το επτάµετρο ψαράδικο τους, στ' ανοιχτά της Καβάλας, έως τη Θάσο και το Πόρτο Λάγος. Το απόγευµα, όταν ο άνδρας της πάει να ξεκουραστεί, αυτή ξεψαρίζει τα δίχτυα, ενώ όταν η θάλασσα είναι αγριεµένη και δεν βγαίνουν για ψάρεµα, φτιάχνει στο σπίτι της δίχτυα, τα οποία στη συνέχεια πωλεί. Τις ηµέρες που είναι αναγκασµένη να µένει στο σπίτι επικοινωνεί µε τον σύζυγό της µε το ραδιοτηλέφωνο και όταν έχει φουρτούνα φορτώνεται όλη την αγωνία µέχρι να γυρίσει πίσω». Η Ελένη, η Ειρήνη κι άλλες δεκαπέντε γυναίκες από την Καβάλα, ηλικίας από 20 έως 50 χρόνων, ένωσαν τις δυνάµεις τους και µε τη βοήθεια της Αναπτυξιακής Εταιρείας Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης της περιοχής (ΑΕΝΑΚ Α.Ε.) προχωρούν στην ίδρυση του πρώτου στην Ελλάδα αλλά και της Ευρώπης γυναικείου συνεταιρισµού, αποτελούµενο από κόρες και συζύγους ψαράδων. Ψαρότοπος Η Καβάλα αποτελεί έναν από τους πλουσιότερους ψαρότοπους της Ελλάδας. Στην ιχθυόσκαλα της πόλης διακινούνται ετησίως από επτά έως οκτώ τόνοι αλιευµάτων, ενώ ηµερησίως πωλούνται κιλά ψάρια, πενήντα διαφορετικών ειδών. Η εικόνα µπορεί να µοιάζει από αλιευτικής πλευράς «ιδανική», όµως αυτό δεν σηµαίνει ότι τα περίπου 500 µέλη που απασχολούνται στην παράκτια αλιεία (µε σκάφη από 3,4 έως 14 µέτρα) είναι από τα πλέον οικονοµικά ευκατάστατα. Έτσι, οι σύζυγοι και οι κόρες των ψαράδων της παράκτιας αλιείας (σ.σ.: αρχικώς συµµετέχουν δεκαεπτά γυναίκες, επειδή αυτόν τον αριθµό προβλέπει το πιλοτικό πρόγραµµα της Ευρωπαϊκής Ένωσης) σκέφτηκαν ότι µε τον συνεταιρισµό θα µπορούσαν να συµβάλουν στη βελτίωση των οικονοµικών της οικογένειας. Και όπως λέει η 50χρονη Κούλα Ιωάννου, στην οικογένεια της οποίας είναι όλοι ψαράδες, «αν θέλει η γυναίκα όλα µπορεί να τα κάνει. Άλλωστε και η θάλασσα είναι γένους θηλυκού...». Στα άµεσα σχέδιά τους είναι και η δηµιουργία ενός καταστήµατος στο οποίο οι ψαράδες, χωρίς τη µεσολάβηση µεσαζόντων, θα πωλούν µόνοι τους τα ψάρια τους. 2

Το απόγευµα, όταν ο άνδρας της πάει να ξεκουραστεί, αυτή ξεψαρίζει τα δίχτυα, ενώ όταν η θάλασσα είναι αγριεµένη και δεν βγαίνουν για ψάρεµα, φτιάχνει στο σπίτι της δίχτυα, τα οποία στη συνέχεια

3 «Ψαλίδα» Την «ψαλίδα» που υπάρχει µεταξύ ψαράδων και εµπόρων σκιαγραφεί η σύζυγος ενός από τους ψαράδες, η Ελένη Λιοτάκη. «Οι έµποροι αγοράζουν την κασέλα µε δώδεκα κιλά ψάρια δραχµές και πωλούν τα ψάρια προς δραχµές το κιλό», λέει. «Σ' εµάς δεν θα υπάρχουν τέτοια ανοίγµατα και τα οφέλη θα µοιράζονται σε όλους». Όµως, τα πρώτα προβλήµατα έχουν αρχίσει ήδη να... διαφαίνονται στον Στο καΐκι. Οι γυναίκες συµµετέχουν ενεργά σε όλες τις δουλειές στα ψαράδικα ορίζοντα αφού, όπως ισχυρίζονται οι γυναίκες, κάποιοι δεν βλέπουν µε καλό µάτι το εγχείρηµά τους και έχουν αρχίσει να «σπέρνουν» αµφιβολίες, διαδίδοντας προς κάθε κατεύθυνση ότι δεν θα πετύχει ο συνεταιρισµός... «Γι' αυτό και εµείς φοράµε ωτοασπίδες», λέει η Ελένη Λιοτάκη. Η ζωή στη θάλασσα είναι σκληρή και ειδικότερα για τις γυναίκες των ψαράδων. Από τα ξηµερώµατα «εν είναι µόνο η ζωή πάνω στα καΐκια, όπου βοηθάµε και εµείς σε όλες τις δουλειές, µιλάµε για καΐκια, όπου είναι οι σύζυγοί µας και εµείς», συνεχίζει η Κούλα Ιωάννου, «η φροντίδα όλης της οικογένειας είναι στα χέρια µας». Και η Μαρία Αβακούµ συµπληρώνει: «εν υπάρχει ωράριο. Το ψάρεµα ξεκινά από τα ξηµερώµατα και µετά ακολουθούν οι υπόλοιπες εργασίες που χρειάζονται για να είναι το καΐκι και τα αλιευτικά εργαλεία έτοιµα. Και όταν γίνεται ζηµιά την πληρώνουµε µόνοι µας». Όπως εξηγεί η όµνα Βουτυρά, διευθύντρια της ΑΕΝΑΚ Α.Ε., «το πρόγραµµα θεωρήθηκε καινοτόµο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εγκρίθηκε τον περασµένο Ιανουάριο. Ο συνολικός προϋπολογισµός του είναι 60 εκατοµµύρια δραχµές, η διάρκειά του είναι 18 µήνες και περιλαµβάνει, µεταξύ άλλων, υποστήριξη των γυναικών καθ' όλη τη διάρκεια του προγράµµατος από ειδικό επιστήµονα, µαθήµατα σχετικά µε την αλιεία σε συνεργασία µε το Ινστιτούτο Αλιευτικών Ερευνών, µελέτη βιωσιµότητας των προτεινόµενων µορφών δραστηριότητας κ.ά.». 3

4 Οικογενειακά Όπως εξηγεί η διευθύντρια της ΑΕΝΑΚ Α.Ε.: «Επειδή τα σκάφη των ψαράδων της παράκτιας αλιείας είναι µικρά, η απασχόληση άλλων ατόµων εκτός της οικογένειας είναι τις περισσότερες φορές οικονοµικά αδύνατη. Στο σύνολο των 500 σκαφών των παρακτίων, το 50% εργάζεται όλο τον χρόνο, το 15% διατηρεί απλώς την άδεια και το 35% εργάζεται µε ορισµένα αλιευτικά εργαλεία από την άνοιξη έως το φθινόπωρο». Τα ψάρια που ψαρεύονται είναι κέφαλοι, χταπόδια, γαρίδες, σαρδέλες, γαύροι, καλαµάρια, γλώσσες, αστακοί, τσιπούρες, λαβράκια, µουρµούρες, κουτσοµούρες, σαφρίδια, κολιοί κ.ά. Από αυτά το 60% εξάγεται, ενώ το υπόλοιπο 40% διατίθεται στην ελληνική αγορά. Μαρία Αβακούµ. Η νεαρή γυναίκα ξέρει τα πάντα πάνω στο καΐκι. Τώρα δραστηριοποιείται και στον υπό ίδρυση γυναικείο συνεταιρισµό, που αποτελείται από κόρες και συζύγους ψαράδων Στο πλευρό τους Οι παράκτιοι αλιείς βλέπουν θετικά την όλη προσπάθεια των γυναικών. «Για τις οικογένειες των ψαράδων το πρόβληµα της επιβίωσης είναι έντονο, γι' αυτό είµαστε στο πλευρό των γυναικών που θέλουν να συµβάλουν µε τον τρόπο αυτό στη βελτίωση των οικονοµικών του σπιτιού», λέει ο πρόεδρος των παράκτιων αλιέων Παναγιώτης Καρανικόλας. Μητρότητα στην εφηβεία, σοβαρά νοσήµατα, βία και σκλαβιά είναι η άλλη διάσταση της ηµέρας της γυναίκας στις αναπτυσσόµενες χώρες της Αφρικής, της Λατινικής Αµερικής και άλλων ηπείρων, σύµφωνα µε την ετήσια έκθεση της Unicef. εκατέσσερα εκατοµµύρια έφηβες γίνονται µητέρες κάθε χρόνο, ύστερα από συνήθως αναγκαστικό γάµο. Ανεπιθύµητες εγκυµοσύνες, αλλά και κίνδυνοι για την υγεία από την εξάπλωση σεξουαλικά µεταδιδόµενων νοσηµάτων είναι οι συνέπειες 4

Στο σύνολο των 500 σκαφών των παρακτίων, το 50% εργάζεται όλο τον χρόνο, το 15% διατηρεί απλώς την άδεια και το 35% εργάζεται µε ορισµένα αλιευτικά εργαλεία από την άνοιξη έως το φθινόπωρο».

5 της πρώιµης «ωρίµασης» των κοριτσιών που οδηγούνται στον γάµο σε ηλικία κάτω των 18 ετών. Ένα εθιµοτυπικό «βασανιστήριο» µε σοβαρούς κινδύνους για την υγεία των γυναικών συνηθίζεται στην Αφρική και στη Μέση Ανατολή. Είναι η εκτοµή, ο ακρωτηριασµός των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης της Unicef δίνουν τον αριθµό των 130 εκατοµµυρίων γυναικών σε όλο τον κόσµο που υφίστανται την εκτοµή. Χιλιάδες ακόµη γυναίκες γίνονται θύµατα πολεµικής βίας παγκοσµίως, γεγονός που µεταφράζεται σε πείνα και εκµετάλλευση, αλλά και σε µαζικούς βιασµούς και σκλαβιά. Η έκθεση της Unicef αναφέρει βιασµούς γυναικών στη Βοσνία- Ερζεγοβίνη από το 1992 που ξέσπασε ο πόλεµος στα Βαλκάνια, ενώ στο διάστηµα ενός χρόνου, , περισσότερες από γυναίκες βιάστηκαν στη Ρουάντα. Η στέρηση της εκπαίδευσης είναι το «ατού» των διακρίσεων εις βάρος των γυναικών, αφού από τα 130 εκατοµµύρια παιδιά που δεν περνούν από βασική εκπαίδευση, τα 81 εκατοµµύρια είναι κορίτσια. Στον... απόηχο των παραπάνω αριθµών, η Γενική Γραµµατεία Ισότητας χαιρετίζει, σε µήνυµά της για την παγκόσµια ηµέρα της γυναίκας, τους αγώνες και τις κατακτήσεις των γυναικών στο πεδίο της ισότητας, χαράζοντας άξονες δράσης για την αντιµετώπιση των ανισοτήτων που δηµιουργεί η σύγχρονη πραγµατικότητα. Την ηµέρα της γυναίκας τιµούν διάφορες οργανώσεις. Το θεατρικό έργο «La Nonna» στο «Πολύτεχνο» διάλεξε το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Αθήνας για την ηµέρα αυτή, ενώ η Συντονιστική Επιτροπή Σωµατείων Αθήνας, η Γραµµατεία Γυναικών ΓΣΕΕ και άλλες γυναικείες και συνδικαλιστικές συνενώσεις, αλλά και οι δήµοι της Αττικής, απευθύνουν µηνύµατα για τη γυναίκα. 5

Τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης της Unicef δίνουν τον αριθµό των 130 εκατοµµυρίων γυναικών σε όλο τον κόσµο που υφίστανται την εκτοµή.

Σχετικά έγγραφα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Για 100 εκατομμύρια παιδιά στον κόσμο, αυτή τη χρονιά δεν χτύπησε το κουδούνι του σχολείου, απλούστατα γιατί δεν πηγαίνουν σχολείο επειδή δουλεύουν, σύμφωνα με εκτιμήσεις