Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός Κεφάλαιο έβδομο. Δεμοιράκου Μαρία

Transcript

1 Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός Κεφάλαιο έβδομο Δεμοιράκου Μαρία

2 Κεφάλαιο έβδομο: Τι έβλεπαν οι Ευρωπαίοι στην Αμερική; The Landing of Columbus Artist: Albert Bierstadt Completion Date: 1893

3 The Indians giving a talk to Colonel Bouquet in a conference at a council fire, near his camp on the banks of Muskingum in North America in Oct. 1764

4 The Discovery of America by Christopher Columbus Artist: Salvador Dali Start Date: 1958

5 Artist: Karl Bodmer Completion Date: 1843 Travels in the Interior of North America

6 12 October 1492 Landing of Columbus, painting by John Vanderlyn

7 The return of Christopher Columbus; his audience before King Ferdinand and Queen Isabella, painting by Eugène Delacroix

8 Columbus awes the Jamaican natives by predicting the lunar eclipse of 1504.

9 Ships of Columbus - Ivan Aivazovsky, 1880

10 Δυσκολία κατανόησης του νέου κόσμου. Γιατί; Αντιλήψεις κι εμπειρίες Ευρωπαίων Η γλώσσα Παιδεία και σκοποί

11 Πηγές Πληροφόρησης Κονκισταδόρες Έμποροι Κληρικοί Κυβερνητικοί αξιωματούχοι

12 Η Προκολομβιανή Αμερική

13 Ο Βεσπούτσι αναφέρεται στην «ανηθικότητα» των ιθαγενών της Αμερικής Όλοι αυτοί κυκλοφορούν γυμνοί όπως ήρθαν στη γη, χωρίς να ντρέπονται καθόλου. Κι αν έπρεπε να σας διηγηθώ πόσο λίγο ντρέπονται, θα έπρεπε να αρχίσω να λέω απρέπειες, γιαυτό είναι καλύτερα να σιωπήσω. Αμέρικο Βεσπούτσι, 'Ο Νέος Κόσμος, Επιστολές προς τον Λαυρέντιο των Μεδίκων', μτφρ. Δ. Δεληολάνης, εκδ. Στοχαστής, Αθήνα 1990, σελ. 29.

14 Η θρησκευτική διάσταση των Ανακαλύψεων Ο Χριστόφορος Κολόμβος, μεταθανάτιο πορτραίτο από τον Ροντόλφο Γκιρλαντάιο. Όλοι ευχαρίστησαν τον Κύριό μας για το τόσο μεγάλο καλό κι ένα τέτοιο μεγάλωμα της χριστιανοσύνης, που χάρισε στους βασιλιάδες της Καστίλης, και όλοι τους θεωρούσαν άξιους, γιατί οι Υψηλότητές τους δούλευαν και αγωνίζονταν για την πρόοδο της θρησκείας του Χριστού. Χριστόφορος Κολόμβος, 'Η ανακάλυψη της Αμερικής, Ημερολόγιο πλοίου, ', εισαγωγή-μετάφραση Ντίνος Βατικιώτης, εκδ. Αίολος, Αθήνα 1984, σελ. 203.

15 Από το ημερολόγιο του Χριστόφορου Κολόμβου, Χ. Ζιν, «Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών» «Μας πρόσφεραν παπαγάλους από βαμβάκι, ακόντια και πολλά άλλα πράγματα, τα οποία αντάλλασσαν με γυάλινες χάντρες και κουδουνάκια. Αντάλλασσαν πρόθυμα οτιδήποτε τους ανήκε.. Είναι καλοφτιαγμένοι με γερά σώματα και όμορφα χαρακτηριστικά Δεν οπλοφορούν και δεν γνωρίζουν τι είναι τα όπλα. Τους έδειξα ένα σπαθί και αυτοί το έπιασαν από τη λάμα και κόπηκαν. Τα ακόντιά τους είναι από ξύλο. Θα ήταν ιδανικοί υπηρέτες..με 50 άνδρες θα μπορούσαμε να τους υποτάξουμε όλους και να τους αναγκάσουμε να κάνουν οτιδήποτε θέλουμε».

16 O ειρηνικός χαρακτήρας των Ινδιάνων και η απάνθρωπη συμπεριφορά των κατακτητών Ενώ οι Ινδιάνοι είχαν φιλικά αισθήματα, οι Ευρωπαίοι εισέβαλαν στις περιοχές της Αμερικής σαν πεινασμένοι λύκοι. Οι λόγοι για τους οποίους σκοτώθηκαν τόσο πολλοί ιθαγενείς είναι οι εξής: Πρώτο, γιατί οι Ευρωπαίοι που έφτασαν εδώ, είχαν την πεποίθηση ότι, επειδή οι ντόπιοι δεν πίστευαν στη χριστιανική θρησκεία, νομιμοποιούνταν να τους σκοτώνουν ή να τους αιχμαλωτίζουν. Δεύτερο, οι ιθαγενείς αυτοί ήταν οι πιο ήσυχοι και οι πιο ειρηνικοί άνθρωποι του κόσμου, εντελώς άοπλοι. Τρίτο, πρέπει να σημειωθεί ότι η πλειονότητα αυτών που έχουν έρθει εδώ από την Ισπανία είναι ληστές, αποβράσματα της κοινωνίας, συρφετός κακοποιών. Από τη Σύντομη Αναφορά για την καταστροφή των Δυτικών Ινδιών, 1552, του Επισκόπου Βαρθολομαίου Λας Κάζας (Las Casas), στο: H. Crieger, Die Neuzeit, Materiialien furden Geschichts unterwicht, Φραγκφούρτη, 41978, 28.

17 Μια φωνή διαμαρτυρίας για την τύχη των ιθαγενών Οι Ισπανοί βρέθηκαν ανάμεσα στους Ινδιάνους όπως οι λύκοι, οι τίγρεις και τα αιμοβόρα λιοντάρια πεινασμένα για πολλές μέρες. Εδώ και σαράντα χρόνια, δεν κάνουν τίποτα άλλο από να τους κάνουν κομμάτια, να τους τουφεκίζουν, να τους βασανίζουν και να τους εξοντώνουν με τόση ωμότητα, ώστε το νησί Κούβα είναι σήμερα ερημωμένο από κατοίκους... Αν οι χριστιανοί έχουν καταστρέψει τόσες και τόσες ψυχές, το έκαναν με μοναδικό σκοπό να αποκτήσουν χρυσάφι και να πλουτίσουν όσο το δυνατό γρηγορότερα. Απόσπασμα από την αναφορά του Επισκόπου Βαρθολομαίου Λας Κάζας προς το βασιλιά της Ισπανίας.

18 Κονκίστα Αμέσως μετά την ανακάλυψη της Αμερικής άρχισαν οι προσπάθειες των Ισπανών να επιβληθούν στους αυτόχθονες εδραιώνοντας την κυριαρχία τους. Ο ισπανικός όρος «κονκίστα» (Conquista: κατάκτηση) αναφέρεται ακριβώς στην οργανωμένη στρατιωτική και πολιτική επιχείρηση που, κατά την περίοδο , επέτρεψε στους Ισπανούς να γίνουν κύριοι της κεντρικής και νότιας Αμερικής, εκτός από τη Βραζιλία, που βρισκόταν υπό πορτογαλική κυριαρχία.

19 «κονκισταδόρες» Πρωτεργάτες της Conquista ήταν οι (Conquistadores: κατακτητές). Άνθρωποι τραχείς, θρησκόληπτοι και αγράμματοι, με έντονο το στοιχείο του τυχοδιωκτισμού, οι κονκισταδόρες ξεκίνησαν να εξερευνήσουν το εσωτερικό της αμερικανικής ηπείρου παρακινημένοι από την άσβεστη δίψα τους για πλούτο. Για να πετύχουν τους σκοπούς τους στηρίχτηκαν στον υπέρτερο οπλισμό τους, στο θάρρος και την τόλμη τους. Όπου συνάντησαν αντίσταση, και αυτές οι περιπτώσεις ήταν οι περισσότερες, δεν δίστασαν να συγκρουστούν, λίγες εκατοντάδες αυτοί, με λαούς ολόκληρους.

20 Στις κυριότερες από τις επιχειρήσεις που έκαναν οι κονκισταδόρες, - ο Φερνάντο Κορτές κατέλυσε τα κράτη των Αζτέκων και των Μάγια, - οι Φρανθίσκο Πιζάρο και Ντιέγκο ντε Αλμάγκρο υπόταξαν τους Ίνκας, - ο Βάσκο Νούνιεθ ντε Μπαλμπόα έφτασε, διασχίζοντας τον Παναμά, μέχρι τα παράλια του Ειρηνικού ωκεανού.

21 Παντού όπου έφτασαν, οι κονκισταδόρες συμπεριφέρθηκαν με απίστευτη αγριότητα στους αυτόχθονες. Ο Ισπανός κληρικός Βαρθολομαίος ντε Λας Κάσας, συγκλονισμένος από την εξόντωση των ιθαγενών, απευθύνθηκε στον Ισπανό βασιλιά, στην Εκκλησία και δημοσίευσε σχετικά έργα καταγγελίας των ισπανικών ωμοτήτων. Παρόμοια ήταν η στάση και του Χουάν ντε Θουμάρραγκα, πρώτου επισκόπου του Μεξικού, ο οποίος στιγμάτισε δριμύτατα τα εγκλήματα των Ισπανών αποίκων.

22 Ένας κονκισταδόρ περιγράφει τα «κατορθώματα» των Ισπανών Η Εξοχότητά του θα πρέπει να ξέρει ότι βρήκαμε τις χώρες αυτές σε μια κατάσταση, όπου δεν υπήρχαν κλέφτες, κακοί άνθρωποι ή αργόσχολοι. Εμείς μεταμορφώσαμε αυτούς τους ντόπιους που έχουν τόση σοφία και διαπράττουν τόσο λίγα εγκλήματα. Τότε δεν υπήρχε καθόλου κακό, αλλά τώρα δεν υπάρχει τίποτα καλό. Μάντσιο Σιέρρα, κονκισταδόρ στην υπηρεσία του Πιθάρο, Έκθεση προς τον βασιλιά της Ισπανίας, 1589.

23 Αριστερά, ο Corte s στη μάχη του Οtumba, όπου νίκησε κατά κράτος τους Αζτέκους. Δεξιά, προσωπογραφία του Corte s σε γκραβούρα του W. Holl Πηγή:

24

25 Η πρώτη συνάντηση του Herna n Corte s με τον αυτοκράτορα των Αζτέκων Moctezuma II. Λιθογραφία των Kurz & Allison (1891). Πηγή:

26 La Noche Triste, έργο της μεξικανικής σχολής (18ος αι.). Jay I. Kislak Collection, Rare Books and Special Collections, Library of Congress. Πηγή:

27 Αντιμετώπιση Μαγικό βασίλειο της φαντασίας Χαμένος κήπος της Εδέμ Χρυσή εποχή αθωότητας του ανθρώπινου γένους

28 Ουμανιστές Πρόβαλαν στον Νέο Κόσμο τις ελπίδες τους μαζί και την απογοήτευση τους από την παρακμή, τη διαφθορά του παλιού κόσμου Κοινωνία κοινοκτημοσύνης, ισοπολιτείας, ουτοπικές πολιτείες Αμερική= αμόλυντο αντίθετο της διεφθαρμένης Ευρώπης Οι αντιλήψεις τους δεν αντανακλούσαν τις ιδιαιτερότητες και την κουλτούρα των τοπικών κοινωνιών Η ουτοπική απεικόνιση = ξένη προς τον κόσμο των ιθαγενών πληθυσμών της Αμερικής

29 Εύκολη ένταξη της Αμερικής στη χριστιανική κοσμολογία «Η γη των απροσηλύτιστων αθώων» Παρθένος κόσμος για τη διάδοση του Θείου Λόγου Ανανέωση ευρωπαϊκής κουζίνας με νέα φρούτα και λαχανικά Δεν αφομοιώθηκε ως ένας ξεχωριστός κόσμος με ιδιαίτερα γνωρίσματα Οι νέοι κόσμοι και οι άνθρωποι = αξιοπερίεργο και θαυμαστό θέαμα, διακοσμητικό για συλλέκτες

30