ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ. 2-3 BIG BEN ΤΟ ΚΟΛΟΣΣΑΙΟ SAGRADA FAMILIA TAJ MAHAL H ΔΙΩΡΥΓΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑΜΑ Η ΟΠΕΡΑ ΤΟΥ ΣΙΔΝΕΫ.

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ. 2-3 BIG BEN ΤΟ ΚΟΛΟΣΣΑΙΟ SAGRADA FAMILIA TAJ MAHAL H ΔΙΩΡΥΓΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ Η ΟΠΕΡΑ ΤΟΥ ΣΙΔΝΕΫ Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ Ο ΠΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΆΙΦΕΛ ΜΑΤΣΟΥ ΠΙΤΣΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΗΜΑΤΑ ΣΤΟ DUBAI ΚΟΚΚΙΝΗ ΠΛΑΤΕΙΑ ΣΙΝΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΠΙΖΑΣ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ ΒΑΤΙΚΑΝΟ-ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ STONEHENGE, ΧΡΙΣΤΟΣ Ο ΛΥΤΡΩΤΗΣ GOLDEN GATE BRIDGE ΠΑΛΑΤΙ ΤΩΝ ΒΕΡΣΑΛΛΙΩΝ

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η οικοδόμηση ξεκινά από την ανάγκη που ένιωσε ο άνθρωπος για προστασία από τις καιρικές συνθήκες και τους διάφορους κινδύνους του περιβάλλοντος. Από εκεί και έπειτα, μετά την κατασκευή των πρώτων οικοδομημάτων και της παγίωσης της μορφής τους, ο άνθρωπος συνειδητοποίησε τη σημασία του χώρου. Το ζήτημα της εκμετάλλευσης του χώρου είναι και ένα από τα πιο βασικά που καλείται να λύσει η αρχιτεκτονική καθώς ο χώρος αντικατοπτρίζει ανάγκες και απαιτήσεις. Με αυτό τον τρόπο αρκετά αρχιτεκτονήματα ανά τον κόσμο απέκτησαν σπουδαία σημασία και αναγνωρίστηκαν παγκοσμίως. Πιο συγκεκριμένα λοιπόν, αρχιτεκτονική είναι η επιστήμη και η τέχνη που σχετίζεται με την κατασκευή οικοδομημάτων. Ο συνδυασμός επιστήμης και τέχνης δικαιολογείται από το γεγονός ότι τα οικοδομήματα καλύπτουν και αισθητικές αναζητήσεις εκτός από πρακτικές ανάγκες. Χάρη στην αρχιτεκτονική ούτως ή άλλως, πολλά είδη κτιρίων έχουν αποκτήσει μια παγιωμένη μορφή( π.χ. οι ορθόδοξες χριστιανικές εκκλησίες) που σημαίνει πολλά περισσότερα από την απλή εξυπηρέτηση στεγαστικών αναγκών. Τα έργα της αρχιτεκτονικής εκτός αυτού, επιτρέπουν την ανάγνωση της ιστορικής πορείας ενός πολιτισμού κατά συγκεκριμένο και άμεσο τρόπο. Όσον αφορά την προϊστορία και τα αρχιτεκτονήματα εκείνης της περιόδου, σε πολλές περιπτώσεις δεν είχε πρωτεύουσα σημασία η επεξεργασία, αλλά η υπολογισμένη τοποθέτηση του υλικού και η χρήση του χώρου. Τα μεγαλιθικά μνημεία της Μ. Βρετανίας με κυκλική διάταξη αποτελούν ένα τέτοιο δείγμα, με χαρακτηριστικότερο το Στόουνχετζ, το οποίο είναι και λαμπρό δείγμα της μνημειακής αρχιτεκτονικής. Από την άλλη στη Μεσοποταμία και στην Αίγυπτο, όπου οι γεωμετρικές γνώσεις είχαν αναπτυχθεί περισσότερο, ακόμα και για λόγους συμβολικούς, δοκιμάστηκαν περίπλοκα συστήματα αναλογιών και δημιουργήθηκαν καθαρά γεωμετρικές μορφές όπως στις πυραμίδες. Παράλληλα στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα, η αρχιτεκτονική της Μεσογείου υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική και οι ελληνικοί ναοί αποτελούν ένα θαύμα απλότητας. Κάθε αρχιτεκτονικό στοιχείο ξεχωρίζει καθαρά, ανάλογα με τον προορισμό του, και ποικίλλει ανάλογα με τον αρχιτεκτονικό ρυθμό του συνόλου. Έτσι, ο Παρθενώνας αποτελεί ένα επαναστατικό αρχιτεκτονικό σχέδιο και ο ίδιος, παρά το πέρασμα των αιώνων, εξακολουθεί να αποτελεί κορυφαίο και ανεπανάληπτο επίτευγμα της αρχιτεκτονικής, που συνδυάζει την κλασσική λιτότητα με το αναμφισβήτητο μεγαλείο. Όσον αφορά το Βυζάντιο, το πλέον χαρακτηριστικό οικοδόμημα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής είναι ο ναός της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος πρόκειται για την κορύφωση της βυζαντινής αρχιτεκτονικής και

3 επηρέασε την ισλαμική θρησκευτική αρχιτεκτονική. Φτάνοντας στην Ανατολή, παρατηρούμε ότι η επίδραση του αραβικού πολιτισμού στην αρχιτεκτονική υπήρξε σημαντικότατη μιας και τότε αναπτύχθηκαν οι τεχνικές γνώσεις. Έτσι, το Σινικό Τείχος αποτέλεσε και αποτελεί ένα από τα πιο μεγαλεπήβολα αρχιτεκτονικά σχέδια που έγιναν ποτέ. Στο Μεσαίωνα όπου υπάρχει και η Αναγέννηση αλλά και η εμφάνιση του μπαρόκ, σημαντικό ρόλο καταλαμβάνει ο ρομανικός ρυθμός(πύργος της Πίζας), ο οποίος χαρακτηρίζεται από πλούτο εξωτερικών διακοσμητικών στοιχείων και επιρροές από την αρχαία ρωμαϊκή τέχνη. Τέλος, τη νεότερη εποχή, σημειώνεται τον 19 ο αι. μια ριζική ανανέωση στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, όταν παράλληλα με την επανεμφάνιση των κλασσικών στοιχείων και την απομίμηση σχεδόν όλων των αρχαίων και εξωτικών τεχνοτροπιών αρχιτέκτονες άρχισαν να πειραματίζονται με νέα υλικά, μελετώντας με προσοχή τις γοτθικές οικοδομές για να ανακαλύψουν τα μυστικά τους. Δημιουργήθηκαν έτσι καταπληκτικές, ελαφρότατες σιδερένιες γέφυρες, τολμηρότατα μέγαρα αλλά και οικοδομήματα που παρουσιάζονταν γυμνά στην κατασκευή τους, όπως ο Πύργος του Άιφελ στο Παρίσι, ο οποίος είναι και σύμβολο της γαλλικής πρωτεύουσας. Αρχιτεκτόνημα της νεότερης εποχής είναι και η Σαγράδα Φαμίλια στη Βαρκελώνη, το πιο γνωστό έργο του Ισπανού αρχιτέκτονα Γκαουντί. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν τη σπουδαιότητα όλων των αρχιτεκτονημάτων ανά τον κόσμο μιας και το καθένα τους μας αποκαλύπτει μια διαφορετική πτυχή της αρχιτεκτονικής. Αξίζει έτσι να ενδιαφερθούμε λίγο παραπάνω και να μάθουμε για εκείνα και την ιστορία τους.

4 BIG BEN

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Big Ben είναι το ψευδώνυμο για την μεγάλη καμπάνα του ρολογιού στο βόρειο άκρο του παλατιού του Westminster στο Λονδίνο, (επίσημα γνωστή απλά ως Πύργος του Ρολογιού). Ο πύργος του ρολογιού κατέχει το μεγαλύτερο τεσσάρων όψεων ρολόι στον κόσμο και είναι ο τρίτος ψηλότερος πύργος του ρολογιού, ο οποίος συμπλήρωσε τα 150 χρόνια του στις 31 Μαΐου 2009, κατά την οποία εορταστικές εκδηλώσεις έλαβαν χώρα. Ο πύργος ολοκληρώθηκε στις 10 Απριλίου 1858 και έχει γίνει ένα από τα πιο εξέχοντα σύμβολα τόσο στο Λονδίνο όσο και στην Αγγλία, με την συχνή θέσπιση πλάνων και ταινιών που γυρίστηκαν στην πόλη.

6 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ BIG BEN H καμπάνα του Μεγάλου Ρολογιού του Westminster - παγκοσμίως γνωστή ως «Μπιγκ Μπεν» - είναι η πιο διάσημη καμπάνα ποτέ στο Whitechapel. Το Μπιγκ Μπεν χτίστηκε το Σάββατο 10 Απριλίου 1858, αλλά η ιστορία του ξεκινά περισσότερο από δύο δεκαετίες νωρίτερα... Στις 16 Οκτωβρίου 1834, όπου έπιασε φωτιά, κατέστρεψε το παλάτι του Γουέστμινστερ, που ήταν η έδρα της βρετανικής κυβέρνησης. Μερικά από τα κομμάτια των Παλαιών Ανακτόρων, που επέζησαν από την φωτιά κυρίως το Westminster Hall, το οποίο χτίστηκε μεταξύ 1097 και 1099 από τον William Rufus - ενσωματώθηκαν στα νέα κτίρια που γνωρίζουμε σήμερα, μαζί με πολλά νέα χαρακτηριστικά. Στη βόρεια άκρη των Ανακτόρων υψώνεται ο πιο διάσημος από τους πύργους, ο Πύργος του Ρολογιού, ο οποίος είναι γνωστότερος ως "Μπιγκ Μπεν". Με ύψος 96,3 μέτρων, είναι ελάχιστα κοντύτερος από τον Πύργο της Βικτωρίας αλλά αρκετά πιο λεπτός. Στεγάζει το Μεγάλο Ρολόι του Ουεστμίνστερ, το οποίο κατασκευάστηκε από τον Έντουαρντ Τζον Ντεντ (Edward John Dent) σε σχέδια του ερασιτέχνη ωρολογοποιού Έντμουντ Μπέκετ Ντένισον (Edmund Beckett Denison). ] Χτυπάει την ώρα με ακρίβεια δευτερολέπτου: το Μεγάλο Ρολόι πέτυχε επίπεδα ακρίβειας τα οποία θεωρούνταν αδιανόητα από τους ωρολογοποιούς του 19ου αιώνα. Έχει παραμείνει ακριβές από τότε που τέθηκε σε λειτουργία το Δείχνει την ώρα σε τέσσερις πλάκες διαμέτρου 7 μέτρων, οι οποίες είναι κατασκευασμένες από γυαλί τύπου οπάλ και φωτίζονται από την εσωτερική τους πλευρά στη διάρκεια της νύχτας. Ο ωροδείκτης έχει μήκος 2,7 μέτρων και ο λεπτοδείκτης 4,3 μέτρων. Πέντε καμπάνες κρέμονται στο κωδωνοστάσιο πάνω από το ρολόι. Οι τέσσερις καμπάνες χτυπούν τα τέταρτα της ώρας, ενώ η μεγαλύτερη καμπάνα χτυπάει τις ώρες. Επισήμως ονομάζεται "Η Μεγάλη Καμπάνα του Ουεστμίνστερ", αλλά κοινώς αναφέρεται ως "Μπιγκ Μπεν". Η ονομασία αυτή έχει αβέβαιη προέλευση και, στο πέρασμα του χρόνου, αποδόθηκε και στον ίδιο τον πύργο. Η πρώτη καμπάνα που είχε αυτό το όνομα παρουσίασε ρωγμές στη διάρκεια των δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν και κατασκευάστηκε εκ νέου. Η τωρινή καμπάνα ανέπτυξε και αυτή αργότερα μια ρωγμή, γεγονός που της απέδωσε χαρακτηριστικό ήχο. Είναι η τρίτη βαρύτερη καμπάνα στη Βρετανία, αφού ζυγίζει 13,8 τόνους. Στο φεγγίτη στην κορυφή του πύργου βρίσκεται ο Φανός του Άυρτον, ο οποίος είναι αναμμένος όταν κάποιο από τα δύο κοινοβουλευτικά σώματα συνεδριάζει αφού έχει πέσει το σκοτάδι. Τοποθετήθηκε το 1885 κατόπιν απαίτησης της Βασίλισσας Βικτωρίας, έτσι ώστε να μπορεί να διαπιστώνει

7 από τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ εάν οι βουλετές εργάζονταν. Ονομάστηκε έτσι από τον Άκτον Σμη Άυρτον, Ανώτατο Επίτροπο Έργων στα τέλη της δεκαετίας του 1870.

8 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Το 1844, το Κοινοβούλιο αποφάσισε να βάλει υπό κατασκευή τα νέα κτίρια, για τα κτίρια του Κοινοβουλίου, που θα πρέπει να ενσωματώνουν έναν πύργο και το ρολόι. Η προμήθεια για το έργο αυτό ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Charles Barry, ο οποίος κάλεσε αρχικά μόνο ένα ωρολογοποιό να παράγουν ένα σχεδιασμό και την προσφορά. Το υπόλοιπο του, χρειαζόταν απαιτητική δουλειά και γιαυτό έπρεπε να τεθούν σε διαδικασία διαγωνισμού. Διορίστηκε ο βασιλικός αστρονόμος, George Airy για να συντάξει τις προδιαγραφές για το ρολόι. Οι περισσότεροι ωρολογοποιοί της εποχής εκείνης θεωρούν την ακρίβεια αποτυχία για ένα μεγάλο πύργο του ρολογιού με εντυπωσιακούς μηχανισμούς και βαριά χέρια που εκτέθηκαν σε άνεμο και στις καιρικές συνθήκες και στην πίεση για μικρότερες προδιαγραφές. Ωστόσο, ο Airy ήταν ανένδοτος καθώς πίστευε ότι η πρώτες προδιαγραφές θα πρέπει να τηρούνται. Λόγω αυτού του αδιεξόδου, το Κοινοβούλιο διόρισε δικηγόρο τον Edmund Beckett Denison ως συν-διαιτητής με τον Airy. Ο Edmund Beckett Denison, και αργότερα ως Sir Edmund Beckett, έγινε ο πρώτος βαρόνος στο Grimthorpe, ήταν ένας δύσκολος άνθρωπος.

9 Ο Denison αποφάσισε να εφαρμόσει τον εαυτό του στο πρόβλημα του ρολογιού. Ήταν πριν από το 1851 που ήρθε με ένα σχέδιο που θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν την απαιτητική προδιαγραφή. Το ρολόι σχεδιασμένο από τον Denison χτίστηκε από τους Ε.Ι. Dent & Co, και ολοκληρώθηκε το Ο πύργος δεν ήταν έτοιμος μέχρι το 1859, έτσι το ρολόι κρατήθηκε για δοκιμή σε έργα του Dent για πάνω από πέντε χρόνια. (Κατά την περίοδο αυτή, o Denison εφεύρει ένα νέο σχέδιο διαφυγής για την βαρύτητα και ένα δοκιμαστικό ρολόι ελέγχθηκε και εγκρίθηκε από το βασιλικό αστρονόμο. Αυτό το ρολόι είναι πιστεύεται ότι είναι σήμερα σε χρήση, όπως το ρολόι της εκκλησίας στο St Dunstan του, σε Cranbrook στο Κεντ.) Στη συνέχεια ήρθαν οι καμπάνες, και ανακάλυψε ότι ο Denison Barry, τώρα ο Sir Charles Barry, είχε καθορίσει ένα κουδούνι με μεγάλο τόνο, αλλά δεν έκανε καμία πρόβλεψη για την παραγωγή του. Μελέτες του Denison για τα ρολόγια είχαν συμπεριληφθεί και τσα κουδούνια που είχε αναπτύξει με τις δικές του ιδέες για το πώς θα πρέπει να είναι σχεδιασμένα και κατασκευασμένα. Η μεγαλύτερη καμπάνα ποτέ είναι στη Βρετανία που μέχρι τη στιγμή εκείνη ήταν «Μέγας Πέτρος» στο York Minster. Αυτό ζύγιζε μόλις 10 ¾ τόνους, έτσι δεν είναι έκπληξη για τους καμπανοεφευρέτες που ήταν δύσπιστοι όσον αφορά την υποβολή προσφορών για τη σύμβαση για την παραγωγή του νέου κουδούνιου, ιδιαίτερα από τον Denison που επέμεινε στον δικό του σχεδιασμό για το σχήμα της καμπάνας, καθώς και για τη δική του συνταγή για

10 την bellmetal. Σε δύο περιπτώσεις τις απαιτήσεις του διέφεραν σημαντικά από τις παραδοσιακές και πρακτικές του συνήθειες. Τελικά, ένα κουδούνι έγινε με τις προδιαγραφές του, αν και κάπως υπερμεγέθης σε 16 τόνους, από τον John Warner & Sons στο Stockton-on-Tees στις 6 Αυγούστου 1856, αλλά αυτό ράγισε ανεπανόρθωτα, ενώ τέθηκε υπό δοκιμή στην αυλή παλάτι του Westminster. Ήταν τότε που ο Denison, που είχε τώρα QC, αφού το όνομά του, στράφηκε προς το χυτήριο της Whitechapel... O George Mears, όταν ήταν πλοίαρχος και ιδιοκτήτης του Whitechapel Bell Foundry, ανέλαβε το casting. Σύμφωνα με τα αρχεία του χυτηρίου, ο Mears ανέφερε αρχικά μια τιμή για τη χύτευση του κουδουνιού, αλλά αυτό αντισταθμίζεται με το ποσό των 1829 από το μέταλλο που ήταν σε θέση να διεκδικήσει από το πρώτο κουδούνι, έτσι ώστε το τελικό τιμολόγιο προσφοράς, στις 28 Μαΐου 1858, να ήταν στο ποσό των 572. Χρειάστηκε μια εβδομάδα για να διαλύσει την παλιά καμπάνα, τρεις φούρνοι που απαιτείται για να λιώσει το μέταλλο και το καλούπι το οποίο να έχει θερμανθεί όλη την ημέρα, πριν από την πραγματική χύτευση, ήταν η πρώτη φορά που είχε γίνει αυτό στη Βρετανία.. Χρειάστηκαν 20 λεπτά για να συμπληρώσει τη φόρμα με το λιωμένο μέταλλο, και 20 ημέρες για το μέταλλο για να στερεοποιηθεί και να κρυώσει. Μετά το κουδούνι δοκιμάστηκε με κάθε τρόπο από τον Mears, ο Denison το ενέκρινε πριν εγκαταλείψει το χυτήριο. Μεταφέροντας το κουδούνι τα λίγα χιλιόμετρα από το χυτήριο για τα κτίρια του Κοινοβουλίου ήταν ένα σημαντικό γεγονός. H Κυκλοφορία σταμάτησε μέχρι το κουδούνι, που ήταν τοποθετημένο σε ένα τρόλεϊ που σερνόταν από δεκαέξι λαμπρά άλογα, πέρασε τον δρόμο πάνω από τη Γέφυρα του Λονδίνου, κατά μήκος του δρόμου Borough, και πάνω από το Westminster Bridge. Οι δρόμοι είχαν διακοσμηθεί για την περίσταση και ενθουσιώδη πλήθη επευφημούσαν την καμπάνα κατά μήκος της διαδρομής.

11 ΤΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ BIG BEN Είναι το πιο διάσημο ρολόι του κόσμου. Δε νοείται να βρεθεί κανείς στο Λονδίνο και να μη φωτογραφηθεί σε αυτό. Το Big Ben γιορτάζει τα 150 του χρόνια. Ο κόσμος που επισκέπτεται το Big Ben στέκεται εκστασιασμένος μπροστά από τον ύψους 106 μέτρων πύργο στη γέφυρα του Westminster, που βρίσκεται στη βορειοδυτική κατάληξη του Βρετανικού Κοινοβουλίου, στο παλάτι του Westminster. Η καμπάνα του Big Ben ζυγίζει περισσότερους από 13 τόνους και τοποθετήθηκε στον πύργο στις 10 Απριλίου Από τις 31 Μαΐου του ίδιου έτους - οπότε και πρωτολειτούργησε - το ρολόι λειτουργεί χωρίς να έχει σταματήσει ούτε λεπτό. Στην αρχή επρόκειτο να ονομαστεί "Victoria", προς τιμήν της Βασίλισσας. Ωστόσο, το "Big Ben" ήταν το όνομα του τελικά αποφασίστηκε να δοθεί, όχι στο ρολόι, όπως πολλοί πιστεύουν, αλλά στην καμπάνα του ρολογιού. Τον καιρό που κατασκευαζόταν, υπήρχαν δύο διάσημοι και δημοφιλείς άνδρες με το επώνυμο Ben. Ο ένας ήταν πρωταθλητής του μποξ. Ο δεύτερος ήταν ο Sir Benjamin Hall, μέλος του Κοινοβουλίου, ο οποίος ως υπεύθυνος Δημοσίων Έργων, ήταν και ο επικεφαλής των εργασιών, τόσο του πύργου, όσο και του ρολογιού και της καμπάνας. Μέχρι σήμερα, και οι δύο διεκδικούν (θεωρητικά) τα πνευματικά δικαιώματα του ονόματος "Big Ben". Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να ξεκινήσουν δεκάδες εορταστικές εκδηλώσεις για τα 150 χρόνια του Big Ben, που έχει αφήσει και συνεχίζει να αφήνει τη δική του ιστορία, τόσο στη Βρετανική πρωτεύουσα, όσο και παγκοσμίως. Μεγάλοι, αλλά και παιδιά, θα απολαύσουν ξεχωριστά προνόμια στο κτίριο όπου βρίσκεται το ιστορικό ρολόι, το οποίο μάλιστα, σύμφωνα με δηλώσεις του καλλιτεχνικού διευθυντή Kourtney Harper, ανακηρύχθηκε ως το πλέον αγαπητό μνημείο των Βρετανώ

12 ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ BIG BEN Ο Alan Hughes, διευθυντής της εταιρείας Whitechapel Bell Foundry, η οποία κατασκεύασε το ρολόι στο Big Ben, αλλά και αυτό του Αγάλματος της Ελευθερίας στις ΗΠΑ και άλλων σπουδαίων ναών ανά τον κόσμο, εκφράζει την βεβαιότητά του ότι χιλιάδες κόσμου θα έλθουν για μια ακόμη χρονιά στο Λονδίνο για να το δουν, να το ακούσουν και να το φωτογραφήσουν. ''Είναι σίγουρα το πιο διάσημο ρολόι στον κόσμο. Όταν ακούς το Big Ben να χτυπά, δεν υπάρχει περίπτωση να μην αντιληφθείς ότι πρόκειται συγκεκριμένα για το Big Ben. Δεν είναι απλώς μια οποιαδήποτε μεγάλη καμπάνα. Είναι αυτή του Big Ben. Ο ήχος της είναι μοναδικός''. Εκτός από σπουδαία ιστορία, το Big Ben έχει πρωταγωνιστήσει σε τηλεοπτικές σειρές και μεγάλες κινηματογραφικές παραγωγές. Αν και πρόσφατα η καμπάνα είχε σταματήσει να χτυπά, λόγω εργασιών συντήρησης, το ρολόι λειτουργούσε κανονικά Κάθε φορά που κάποιος σκέφτεται το Λονδίνο, η επιβλητική όσο και μελαγχολική θέα του Big Ben, προβάλλει αναπόφευκτα στον ορίζοντα. Σύμβολο μιας ολόκληρης ιστορικής διαδρομής για τη Μεγάλη Βρετανία, για την Αγγλία, για το Λονδίνο, φαίνεται ότι ζήλεψε τον Πύργο της Πίζας. Με αποτέλεσμα να έχει προκαλέσει ρίγη ανησυχίας στους Βρετανούς. Σύμφωνα λοιπόν με δημοσιεύματα που είδαν το φως της δημοσιότητας, και προβλημάτισαν την αγγλική κοινωνία, το Big Ben έχει αρχίσει να παίρνει κλίση. Μια κλίση που για τους περισσότερους προσεκτικούς παρατηρητές είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού, έστω κι αν ακόμη είναι απειροελάχιστη. 12

13 Πολιτικοί μηχανικοί οι οποίοι κλήθηκαν να εκφέρουν άποψη για το θέμα, έγιναν ακόμη περισσότερο ανησυχητικοί καθώς διατύπωσαν την άποψη ότι αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, η κλίση του Big Ben θα εξελίσσεται σε ετήσια βάση, θα μεγαλώνει, και κάποια στιγμή δεν αποκλείεται να καταρρεύσει. Είναι από τις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι Βρετανοί λένε ότι φοβούνται πως θα τους πέσει ο ουρανός στο κεφάλι. 13

14 ΠΗΓΕΣ %CE%AC%CF%81%CF%87%CE%B9%CF%83%CE%B5- %CE%BD%CE%B1- %CE%B3%CE%AD%CF%81%CE%BD%CE%B5%CE%B9_ html 14

15 ΤΟ ΚΟΛΟΣΣΑΙΟ 15

16 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Amphitheatrum Flavium ή περισσότερο γνωστό με την ονομασία Colosseum (Κολοσσαίο, το Γιγαντιαίο) ήταν ένα αμφιθέατρο στην Ρώμη. Βρίσκεται στη ΝΑ. πλευρά της Ρωμαϊκής Αγοράς (Forum Romanum). 16

17 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Το Κολοσσαίο άρχισε να κατασκευάζεται στην εποχή του Βεσπασιανού το 72 μ.χ., συνεχίστηκε την εποχή του Τιτου και ολοκληρώθηκε όταν ήταν αυτοκράτορας ο Δομιτιανός 80 μ.χ. ένα χρόνο μετά το θάνατο βεσπασιανού και η χρηματοδότηση του έργου έγινε από τα λάφυρα των πολέμων και όχι από το δημόσιο ταμείο. Ονομαζόταν αμφιθέατρο των Φλαβίων, από το όνομα της δυναστείας των αυτοκρατόρων που το έκτισαν. Για να κατασκευαστεί, εργάστηκαν χιλιάδες Ιουδαίοι αιχμάλωτοι που είχαν συλληφθεί από τον Τίτο μετά την καταστροφή των Ιεροσολύμων. Η ορχήστρα είχε διαμορφωθεί κατάλληλα για να πραγματοποιούνται ναυμαχίες, μονομαχίες και θηριομαχίες τοις οποίες χρηματοδοτούσαν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες. Εκεί γίνονταν επίσης μαρτύρια χριστιανών. Το Κολοσσαίο είναι ίσως το πιο εντυπωσιακό κτίριο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και το μεγαλύτερο κτίριο της εποχής. Μπορεί η θεόρατη δομή του να έχει περιέλθει σε ερείπια στις μέρες μας αλλά ακόμη παραμένει ένα επιβλητικό και όμορφο θέαμα. ένα χρόνο μετά το θάνατο Βεσπασιανού. Στην τοποθεσία που αποφασίστηκε να χτιστεί το Κολοσσαίο υπήρχε μια τεχνητή λίμνη και ένα μέρος του τεράστιου πάρκου του Νέρωνα στο οποίο περιλαμβάνεται επίσης η Χρυσή Πύλη (Domus Aurea) και το κολοσσιαίο άγαλμα του Νέρωνα (ο κολοσσός) που έδωσε στην γιγαντιαία αρένα το σημερινό της όνομα. Οι αυτοκράτορες χρησιμοποιούσαν το Κολοσσαίο για να ψυχαγωγεί το κοινό με αγώνες με ελεύθερη είσοδο. Τα εν λόγω διαγωνίσματα ήταν ένα σύμβολο κύρους και ισχύος και ένας τρόπος για έναν αυτοκράτορα να αυξήσει τη δημοτικότητά του. Οι αγώνες διαρκούσαν για μια ολόκληρη μέρα ή ακόμα και για αρκετές ημέρες στη σειρά. Συνήθως ξεκινούσαν με κωμικές πράξεις και εμφανίσεις εξωτικών ζώων και τελείωναν με μονομαχίες μεταξύ των ζώων και μονομάχων ή μεταξύ μονομάχων. Οι διαγωνιζόμενοι ήταν συνήθως δούλοι, αιχμάλωτοι πολέμου ή κατάδικοι. Μερικές φορές Ρωμαίοι πολίτες, μέχρι και αυτοκράτορες έλαβαν μέρος στη δράση. Για τα εγκαίνια του κτιρίου στο 80 μχ. οι εορτασμοί διήρκησαν εκατό ήμερες με αγωνίσματα και θεάματα και πραγματοποιήθηκαν από τον Τίτο, διάδοχο του Βεσπασιανού. Κατά τη διάρκεια των μονομαχιών, θανατώθηκαν περίπου άγρια ζώα. Το διασημότερο σύμβολο υπήρξε στην αρχαιότητα δεξαμενή ναυτικών μονομαχιών, αλλά και χώρος όπου 17

18 μαρτύρησαν χιλιάδες οπαδοί μιας νέας, τότε, θρησκείας, της χριστιανικής. Για την τύχη των μονομάχων που τραυματίζονταν σοβαρά αποφάσιζε το πλήθος. Αν ο αυτοκράτορας σήκωνε τον αντίχειρα σήμαινε πως ο τραυματισμένος μπορούσε να ζήσει, διαφορετικά έπρεπε να παλέψει με τα άγρια ζώα μέχρι θανάτου. Εκτός από τους ανθρώπους σκοτώνονταν και ζώα. Τα πιο πολλά σκοτώθηκαν στους αγώνες που έγιναν το 248 για τα χρόνια από την ίδρυση της Ρώμης. Εκεί ο ρωμαϊκός όχλος απέσπασε το χλευαστικό σχόλιο «Δεν χρειάζονται παρά άρτο και θεάματα».στη νότια πλευρά του το Κολοσσαίο είχε κοπεί από το σεισμό του 847. Τμήματα του κτιρίου - συμπεριλαμβανομένης της μαρμαρένιας πρόσοψης - χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή νεώτερων μνημείων, συμπεριλαμβανομένης και της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου. 18

19 ΣΗΜΕΡΑ Μετά από σεισμούς και λεηλασίες κατά την διάρκεια των αιώνων είναι σήμερα ερείπιο και ένα από τα δημοφιλέστερα τουριστικά αξιοθέατα της σύγχρονης Ρώμης. Ο Πάπας το επισκέπτεται κάθε Μεγάλη Παρασκευή, εις μνήμην τον χριστιανών μαρτύρων. Στα τέλη του 2011 θα ξεκινήσουν αναστηλωτικά έργα, τα έξοδα των οποίων υπολογίζονται στα 25 εκατομμύρια ευρώ και αναμένονται να διαρκέσουν δύομισι χρόνια. Την αποκατάσταση του μνημείου δήλωσε ότι θα χρηματοδοτήσει ο ιδρυτής της φίρμας Tod's, που κατασκευάζει δερμάτινα παπούτσια και τσάντες, Ντιέγκο Ντελά Βάλε. 19

20 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Αν και ο σχεδιασμός του Kολοσσαίου βασίστηκε σε καθιερωμένα μοτίβα τα οποία χρησιμοποιούσαν για πολύ καιρό στα Ρωμαϊκά θέατρα και αμφιθέατρα, το τελικό αποτέλεσμα ήταν ένα εξαιρετικό κτίριο. Η αρκετά ψηλή πρόσοψη χωριζόταν σε τέσσερις οριζόντιες λωρίδες, αποτελούμενη από τρείς ορόφους στοών, τοποθετημένες η μία πάνω στην άλλη, 80 στο σύνολο, οι οποίες στηριζόταν με κίονες με δωρικά, ιωνικά και κορινθιακά στοιχεία, στεγασμένα από μία λιθόχτιστη σοφίτα διακοσμημένη με κορινθιακά πίλαστρα. Οι αψίδες υποδεικνύουν την εσωτερική κατασκευή με ακτινωτές σκάλες και με δακτυλιοειδή μονοπάτια, σχεδιασμένα για να παρέχουν πρόσβαση στις θέσεις γύρω από την οβάλ αρένα. Το κοινό εκτιμάται ότι ήταν με θεατές, περνούσε από έλεγχο έξω από το κτίριο σε μία περιοχή οριοθετημένη. Εκεί διέθεταν και τα εισιτήρια τα οποία αντιστοιχούσαν στις 76 αριθμημένες αψίδες του ισογείου, επιτρέποντας στους θεατές να προσεγγίζουν το τμήμα στο οποίο βρισκόταν η θέση τους γρήγορα και εύκολα. Οι τομείς των θέσεων υποστηριζόταν από θόλους σε τρείς σειρές, με ξύλινες βάσεις δεξιά επάνω. Η αρένα διαχωριζόταν από τις θέσεις με έναν φράχτη και μία ψηλή πλατφόρμα, στην οποία υπήρχαν μαρμάρινες θέσεις για τους επισήμους, συμπεριλαμβανομένου και θεωρεία για τον αυτοκράτορα και τους δικαστές, οι οποίοι είχαν τις δικές τους εισόδους. Το Κολοσσαίο χτίστηκε σε χαμηλής στάθμης έδαφος λίγο πιο ψηλά από την στάθμη της τοποθεσίας της λίμνης του Golden House του Νέρωνα. Βασίστηκε σε μία μεγάλη κατασκευή από πέτρα και μπετό, πάχους κατά μέσο όρο 13 m, τοποθετημένη σε μία ογκώδη στοίβα πηλού. Η πρόσοψη και οι εξωτερικές στοές, όπως και κάποιες από τις κύριες αποβάθρες στο έδαφος και στο επίπεδο του πρώτου ορόφου, ήταν από τραβερτίνη, έναν σκληρό και ανθεκτικό ασβεστόλιθο ηφαιστειακής προέλευσης. Πολλοί από τους ακτινωτούς τοίχους ήταν από μαλακότερο, ελαφρύτερο πορώδες λίθο (tufa), μία άλλη ηφαιστειακή πέτρα, ενώ πολλά από τα ανώτερα επίπεδα και οι θόλοι ήταν από μπετό. Εκατό χιλιάδες κυβικά μέτρα τραβερτίνη χρησιμοποιήθηκαν κατά την περίοδο της κατασκευής και πιθανότατα πρόκειται για την πρώτη, και μία από τις λίγες, κατασκευές που απαίτησε τόσο μεγάλη ποσότητα αυτού του υλικού. Η κατασκευή είχε τεράστιες απαιτήσεις, σε εργατικό δυναμικό, στα λατομεία τα οποία βρισκόταν 20

21 20 χιλιόμετρα ανατολικά της Ρώμης. Η μεταφορά του υλικού στην τοποθεσία της κατασκευής μπορούσε επίσης να δημιουργήσει προβλήματα. Οι τόνοι τραβερτίνη, έπρεπε να μεταφερθούν στη Ρώμη με πλοιάρια μέσω του Αίνου και του Τίβερη, και στη συνέχεια να φορτωθούν σε βοδάμαξες για να μεταφερθούν στον τελικό τους προορισμό, μία απόσταση 1.5 km με χρήση των πλησιέστερων αποβάθρων στην τοποθεσία της κατασκευής. Μετά από 8 χρόνια εργασιών, μία άμαξα που μετέφερε ένα τόνο τραβερτίνη, άφηνε τις αποβάθρες του Τίβερη κατά μέσο όρο κάθε 7 λεπτά για 12 ώρες κάθε μέρα, επί 300 μέρες για κάθε χρόνο κατασκευής. Οι μεγαλύτεροι ογκόλιθοι χρειαζόταν πιο σύνθετες άμαξες μεταφοράς οι οποίες ήταν πιο αργές και πιο δύσκολες στον χειρισμό. Οι άμαξες που μετέφεραν υλικά για εργασίες σε δημόσια κτίρια βρισκόταν ανάμεσα στις πολύ λίγες εξαιρέσεις οχημάτων που επιτρεπόταν να κυκλοφορούν στην πόλη κατά την διάρκεια της μέρας. Η σταθερή ροή των βαριά φορτωμένων οχημάτων μέσα από τα πιο πολυσύχναστα τμήματα της Ρώμης αποτελούσε ένα 21

22 συνεχές ενδιαφέρον για τους κατοίκους, όπως και ένας συνεχής παράγοντας υπενθύμισης του μεγάλου έργου. Η χρήση τετραγωνισμένων λίθων σε αυτή την κλίμακα δημιούργησε επίσης επιπλοκές κατά τη διαδικασία της κατασκευής. Ο τραβερτίνης είναι ένας σχετικά σκληρός λίθος ο οποίος απαιτεί υψηλό επίπεδο εργατικού δυναμικού, το οποίο θα εργάζεται υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Αν σκεφτούμε ότι επενδύσεις υλικών έγιναν σε πολύ λίγα σημεία, όπου ήταν ορατές κάποιες ατέλειες, όπως στην πρόσοψη, και ότι δεν χρειάστηκε να γίνει καμία προσπάθεια για να διατηρηθούν τα τμήματα της πέτρας ομοιόμορφα και στο ίδιο ύψος, συμπεραίνουμε την προσπάθεια που καταβλήθηκε για την αποπεράτωση του έργου αυτού. Οι οριζόντιες όψεις παρ' όλα αυτά κατασκευάστηκαν σε επίπεδα με μεγάλη προσοχή για να εξασφαλιστεί η σταθερότητα της κατασκευής. Οι ενώσεις ενισχύθηκαν περαιτέρω με 300 τόνους μεγάλων σιδερένιων ράβδων τοποθετημένες σε σειρά. Επιπλέον προβλήματα έπρεπε να αντιμετωπιστούν λόγω της ανέγερσης λίθινων όγκων σε μεγάλο ύψος και την τοποθέτηση τους σε κατάλληλη θέση. Η κατασκευή από μπετό απαιτούσε σχετικά ελαφριές σκαλωσιές για τους εργάτες και μικρή ποσότητα υλικών. Οι τετραγωνισμένοι λίθοι έπρεπε να ανυψωθούν με γερανούς σε πιο συμπαγής πλατφόρμες, και οι γερανοί έπρεπε να είναι σταθερά κατασκευασμένοι. Ενώ κάποιοι εργάτες προσέφεραν την δύναμη τους για την ανύψωση, κάποιοι άλλοι χρειαζόταν για να καθοδηγούν τους ογκόλιθους ενώ αυτοί ανυψωνόταν έτσι ώστε να τους τοποθετούν στην κατάλληλη θέση. Είναι κατανοητό, και δεν προκαλεί έκπληξη, το γεγονός ότι η ποσότητα του λίθου τραβερτίνη που χρησιμοποιήθηκε μειώνεται καθώς το κτίριο ανυψώνεται, έτσι ώστε στην τέταρτη σειρά-διάζωμα η πρόσοψη να αποτελείται μόνο από τον λίθο τραβερτίνη.. Αυτές τις μέρες υποστηρίζεται ότι, ολόκληρη η κατασκευή ανεγέρθηκε σε στάδια, και οι στηρίξεις τοποθετήθηκαν σε σημεία συγκεντρωμένης πίεσης μέσα στην κατασκευή. Το άνοιγμα του αμφιθεάτρου γιορτάστηκε με πολυτελή αγωνίσματα τα οποία διήρκησαν 100 μέρες. Το πάτωμα της αρένας δεν ήταν συμπαγές αλλά ήταν κατασκευασμένο από ξύλο, καλύπτοντας έναν εξαιρετικά σύνθετο υπόγειο χώρο. Ένα σύστημα από στενά περάσματα, κλουβιά και ανελκυστήρες λειτουργούσε με αντιστάθμισμα και επέτρεπε σε 64 άγρια θηρία να εμφανίζονται ταυτόχρονα στην αρένα, ενώ άλλες μηχανικές κατασκευές επέτρεπαν σε ειδικά σκηνικά να εμφανίζονται και να εξαφανίζονται στο κέντρο της αρένας και να παρέχουν φόντο στην επακόλουθη σφαγή. 22

23 Η σοφίτα ή τα ψηλότερα διαζώματα προσέφεραν θέα σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία του αμφιθεάτρου, την μεγάλη τέντα, η οποία προφύλασσε τους θεατές από τις καιρικές συνθήκες. Ανάμεσα στα πίλαστρα υπήρχαν μεγάλα εξέχοντα κάνιστρα, τρία σε κάθε κόλπο, και ακριβώς πάνω από κάθε κάνιστρο η κορνίζα ήταν τρυπημένη από μία κατακόρυφη οπή σε σχήμα τετραγώνου. Αυτά πιθανότατα στήριζαν τους 240 ψηλούς ιστούς οι οποίοι παρείχαν υποστήριξη στο σκελετό της μεγάλης τέντας. Συνολικά: Ύψος: Αρένα: 156 x 189 m 52m 48 x 83 m Έκταση Αρένας: 3.357m Εξωτερική Περίμετρος: 545m Αριθμός αψίδων ανά επίπεδο: 180 Χωρητικότητα: θεατές 23

24 ΠΗΓΕΣ

25 ΣΑΓΡΑΔΑ ΦΑΜΙΛΙΑ 25

26 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Σαγράδα Φαμίλια (ισπανικά:basilica y Templo Expiatorio de la Sagrada Familia,αγγλικά:Basilica and Expiatory Church of Holy Family,ελληνικά: Βασιλική και Εξαγνιστική Εκκλησία της Αγίας Οικογένειας) ένα έργο του Καταλανού αρχιτέκτονα Άντονι Γκαουντί ( ). Μία εκκλησία στην Βαρκελώνη της Καταλονίας η οποία αν και ημιτελής αποτελεί σίγουρα ένα από τα πιο θαυμαστά αρχιτεκτονήματα του κόσμου καθώς μαζί με αλλά έξι κτίρια του Γκαουντί στην Βαρκελώνη η Σαγράδα Φαμίλια αποτελεί τμήμα Μνημείου της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο. Τον Νοέμβριο του 2004 εγκαινιάστηκε και καθαγιάστηκε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ σε μία τελετή στην οποία συμμετείχαν άνθρωποι. Έτσι από τουριστικό μνημείο-σύμβολο για την πόλη της Βαρκελώνης έγινε εκκλησία και μπορεί πλέον να τελεστεί η Θεία Λειτουργία και να την παρακολουθήσουν οι πιστοί. Η Σαγράδα Φαμίλια έχει διχάσει τους πολίτες της Βαρκελώνης για τους λόγους ότι συναγωνίζεται τον Καθεδρικό Ναό της Βαρκελώνης για το σχέδιο του Γκαουντί και την πιθανότητα ότι η δουλειά που έγινε μετά τον θάνατο του δεν βασίστηκε στο σχέδιο του και πιο πρόσφατα για το υπόγειο τούνελ ενός τρένου της Ισπανίας που μπορεί να διαταράξει της σταθερότητα το κτιρίου. 26

27 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Παρόλο που άρχισε να κατασκευάζετε πριν από 128 χρόνια δεν έχει τελειώσει ακόμα. Η επίσκεψη του Πάπα, ο καθαγιασμός σήμερα πιστεύετε ότι θα συμβάλουν στο να αυξηθεί η χρηματοδότηση και να ολοκληρωθεί υπό τις οδηγίες που άφησε ο δημιουργός της, ο οποίος δεν πρόλαβε να δει το έργο του ολοκληρωμένο λόγω του ότι απεβίωσε. Είδε μόνο ένα από τα καμπαναριά της τελειωμένο αν και στο σχέδιο ήθελε 18: 12 για τους Αποστόλους, 4για τους Ευαγγελιστές, ένα για την Παρθένο και το πιο ψηλό για τον Ιησού. Σήμερα μόλις οκτώ είναι ολοκληρωμένα. Αν και η Σαγράδα Φαμίλια είχε ξεκινήσει το 1882 όταν το έργο το ανέλαβε ο Γκαουντί το 1883, τη μεταμόρφωσε με το αρχιτεκτονικό και μηχανικό στυλ του συνδυάζοντας το γοτθικό ρυθμό και μορφές Μοντερνισμού με φιλόδοξες και διαρθρωτικές αλλαγές κολόνες και αψίδες. Ο Γαουντί αφιέρωε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στο έργο και όταν πέθανε το 1926, λιγότερο από το ένα τέταρτο ήταν έτοιμο. Η κατασκευή της Σαγράδα Φαμίλια προχώρησε με αργούς ρυθμούς καθώς βασιζόταν σε ιδιωτικές δωρεές και διακόπηκε από τον ισπανικό εμφύλιο και επανάλαβε περιοδική πρόοδο την δεκαετία του 50. Η κατασκευή πέρασε τον μέσο όρο του 2010 με μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις να παραμένουν και μία αναμενόμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης είναι το 2026 όπου τότε θα γίνει και η επέτειος 100 χρόνων από τον θάνατο του Γκαουντί, ενώ ενημερωτικό φυλλάδιο του έργου εκτιμά να ολοκληρωθεί το 2017 μετά την πρόσθετη χρηματοδότηση των τουριστών που επισκέφτηκαν την Βαρκελώνη στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1992.Σχέδια που έχουν επεξεργαστεί με την βοήθεια υπολογιστών έχουν χρησιμοποιηθεί για την επίσπευση της κατασκευής, η οποία προηγουμένως αναμενόταν να κρατήσει εκατοντάδες χρόνια με βάση τι τεχνικές οικοδόμησης στις αρχές του 20 ου αιώνα. 27

28 Η Βασιλική Σαγράδα Φαμίλια ήταν έμπνευση ενός Καταλανού βιβλιοπώλη, του Τζοσέπ Μαρία Μποκαμπέλα ιδρυτή του Associaton Espiritual de Devotos de San Jose (Πνευματικός σύλλογος λατρεία του Αγίου Ιωάννη). Μετά από μία επίσκεψη στο Βατικανό το 1872, ο Μποκαμπέλα επέστρεψε από την Ιταλία με την πρόθεση να χτίσει μία εκκλησία εμπνευσμένη από εκείνη στο Λορέτο. Η κρύπτη χρηματοδοτήθηκε από δωρεές ξεκίνησε στις 19 Μαρτίου 1882, στο πανηγύρι του Αγίου Ιωσήφ, σε σχεδιασμό του αρχιτέκτονα Francisco de Villar. Ο Άντονι Γκαουντί ξεκίνησε να εργάζεται στο πρότζεκτ το Στις 18 Μαρτίου 1883 ο Villar αποσύρθηκε από το έργο και ο Γκαουντί ανέλαβε την ευθύνη για το σχεδιασμό της,τον οποίο άλλαξε ριζικά. Σχετικά με το θέμα της μακροχρόνιας κατασκευής, ο Γκαουντί λέγεται ότι είπε: «ο πελάτης μου δεν βιάζεται». Όταν απεβίωσε το 1926 η βασιλική είχε ολοκληρωθεί κατά 15-25%. Έτσι μετά το θάνατο του, η κατασκευή συνεχίστηκε υπό τη διεύθυνση του Domènec Sugrañes i Gras και διακόπηκε από τον Ισπανικό Εμφύλιο το Τμήματα της ημιτελούς βασιλικής και τα μοντέλα του Γκαουντί καθώς και το εργαστήριό του καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου από Καταλανούς αναρχικούς. Το σημερινό σχέδιο είναι βασισμένο σε ανακατασκευασμένες εκδοχές των χαμένων σχεδίων καθώς και σε μοντέρνες προσαρμογές. Από το 1940 οι αρχιτέκτονες Francesc Quintana, Isidre Puig Boada, Lluís Bonet i Gari και Francesc Cardoner συνέχισαν την κατασκευή. Ο φωτισμός σχεδιάστηκε από τον Carles Buigas. Ο σημερινός διευθυντής και γιος του Lluís Bonet, Jordi Bonet i Armengol, χρησιμοποιεί υπολογιστές στο 28

29 σχέδιο και στη διαδικασία της κατασκευής από το Ο Μαρκ Μπέρι από τη Νέα Ζηλανδία εργάζεται ως ερευνητής. Γλυπτά από τους J. Busquets, Etsuro Sotoo και τον αμφιλεγόμενο Josep Subirachs διακοσμούν τις προσόψεις. Το κεντρικό κλίτος θολωτής κατασκευής ολοκληρώθηκε το 2000 και τα κύρια καθήκοντα από τότε είναι η κατασκευή του εγκάρσιου θολωτού κλίτους και η αψίδα. Από το 2006, οι εργασίες εστιάστηκαν στη διέλευση και στην υποστηρικτική δομή του κεντρικού πύργου του Ιησού Χριστού καθώς και στο νότιο περίβολο του κεντρικού κλίτους, το οποίο θα γίνει η πρόσοψη της Δόξας. 29

30 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Αν και δεν επρόκειτο ποτέ να χριστεί σαν καθεδρικός ναός, η Σαγράδα Φαμίλια σχεδιάστηκε από την αρχή σαν ένα κτίριο μεγέθους ενός καθεδρικού ναού. Το σχέδιο συνδεόταν άμεσα με προγενέστερους ισπανικούς καθεδρικούς, όπως ο Καθεδρικός Ναός του Μπούργκος, ο Καθεδρικός της Λυών και ο Καθεδρικός της Σεβίλλης. Από κοινού με τους ισπανικούς γοτθικούς καθεδρικούς ναούς, η Σαγράδα Φαμίλια είναι μικρή σε σύγκριση με το πλάτος της και αποτελείται από πολλά πολύπλοκα τμήματα, τα οποία περιλαμβάνουν διπλούς διαδρόμους, μια περιπατητική με επτά αψιδωτά παρεκκλήσια, πύργους και τρεις πύλες, η καθεμία διαφορετική ως προς τη δομή και τη διακόσμηση. Ενώ είναι κοινό για τους καθεδρικούς της Ισπανίας να περιβάλλονται από πολλά ξωκλήσια και εκκλησιαστικά κτίρια, το σχέδιο της συγκεκριμένης εκκλησίας έχει ένα ασυνήθιστο χαρακτηριστικό: ένα σκεπαστό πέρασμα που σχηματίζει ένα ορθογώνιο και περιβάλλει την εκκλησία ενώνοντας τις τρεις πύλες. Πέρα από αυτή την ιδιαιτερότητα, το σχέδιο, επηρεασμένο από την κρύπτη του Villar, μετά βίας αγγίζει την πολυπλοκότητα του σχεδίου του Γκαουντί και τις αποκλίσεις του από την παραδοσιακή εκκλησιαστική αρχιτεκτονική. Το αρχικό σχέδιο του Γκαουντί περιλάμβανε 18 κωδωνοστάσια, που αντιπροσώπευαν τους Δώδεκα Αποστόλους, τους Τέσσερις Ευαγγελιστές, την Παναγία και τον Ιησού Χριστό. Οκτώ κωδωνοστάσια έχουν κατασκευαστεί από το 2010, που αντιστοιχούν στους τέσσερις αποστόλους στην πρόσοψη της Γέννησης και τέσσερις αποστόλους στην πρόσοψη των Παθών. Το 2005, σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του έργου, βρέθηκαν σχέδια του Γκαουντί στο Δημοτικό Αρχείο και δείχνουν το κωδωνοστάσιο της Παναγίας να είναι μικρότερο από αυτό των ευαγγελιστών. Το ύψος του κωδωνοστασίου θα ακολουθήσει την πρόθεση του Γκαουντί. Τα κωδωνοστάσια των Ευαγγελιστών θα υπερβαίνονται από γλυπτά με τα παραδοσιακά τους σύμβολα: έναν ταύρο (Άγιος Λουκάς), έναν φτερωτό άνθρωπο (Άγιος Ματθαίος), έναν αετό (Άγιος Ιωάννης) και ένα λιοντάρι (Άγιος Μάρκος). Το κεντρικό κωδωνοστάσιο του Ιησού Χριστού θα υπερβαίνεται από έναν γιγάντιο σταυρό. Η ολοκλήρωση των κωδωνοστασίων θα κάνουν τη Σαγράδα Φαμίλια την υψηλότερη εκκλησία στον κόσμο καθώς και την εκκλησία με το υψηλότερο κωδωνοστάσιο στον κόσμο. 30

31 Η εκκλησία θα έχει τρεις μεγάλες προσόψεις: η πρόσοψη της Γέννησης προς την Ανατολή, η πρόσοψη των Παθών προς τη Δύση καθώς και η πρόσοψη της Δόξας προς το Νότο. Η πρόσοψη της Γέννησης χτίστηκε πριν η κατασκευή διακοπεί το 1935 και φέρει την πιο άμεση επιρροή από τον Γκαουντί. Η πρόσοψη των Παθών είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή για το κωδωνοστάσιό της, τους βασανισμένους χαρακτήρες που συμπεριλαμβάνουν και φιγούρες του Χριστού καθώς και τον Χριστό εσταυρωμένο. Αυτά τα αμφιλεγόμενα σχέδια αποτελούν δουλειά του Josep Maria Subirachs. Η πρόσοψη της Δόξας, η οποία κατασκευάζεται από το 2002, θα είναι η μεγαλύτερη και η πιο μνημειώδη πρόσοψη καθώς θα εκπροσωπεί την ανάβαση προς τον Θεό. Θα απεικονίζει διάφορες σκηνές όπως η Κόλαση, το Καθαρτήριο και θα περιλαμβάνει στοιχεία από τα Επτά Θανάσιμα Αμαρτήματα και τις Επτά Ουράνιες Αρετές. Η πρόσοψη της γέννησης Η πρόσοψη των παθών 31

32 Η πρόσοψη της δόξας Η δυτική πλευρά 32

33 ΠΗΓΕΣ 1) %CE%B4%CE%B1_%CE%A6%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%BB%CE %B9%CE%B1 2) %B1%CE%B4%CE%B1+%CF%86%CE%B1%CE%BC%CE%B9%CE%BB% CE%B9%CE%B1&hl=el&sa=X&biw=1366&bih=622&tbm=isch&prmd=imvns& tbnid=hxzobw9wpyn66m:&imgrefurl= adafamilia.html&docid=sgs6nvhx6fpogm&imgurl= m/data/article/16.jpg&w=400&h=633&ei=o1qit9cxh-bk4qsg_neca&zoom=1&iact=rc&dur=373&sig= &page=1 &tbnh=134&tbnw=85&start=0&ndsp=23&ved=1t:429,r:5,s:0,i:73&tx=49&ty=78 3) %B1%CE%B4%CE%B1+%CF%86%CE%B1%CE%BC%CE%B9%CE%BB% CE%B9%CE%B1&hl=el&sa=X&biw=1366&bih=622&tbm=isch&prmd=imvns& tbnid=cvdlic7rid1wlm:&imgrefurl= %25C3%25ADlia&docid=PL19_- KR_eFfMM&itg=1&imgurl= mb/1/1c/sf_-_lago.jpg/220px-sf_-_lago.jpg&w=220&h=293&ei=o1qit9cxhbk4qsg_neca&zoom=1&iact=hc&vpx=112&vpy=2&dur=55&hovh=234&hovw=176& tx=97&ty=80&sig= &page=1&tbnh=134&tbnw=101& start=0&ndsp=23&ved=1t:429,r:0,s:0,i:63 4) %B1%CE%B4%CE%B1+%CF%86%CE%B1%CE%BC%CE%B9%CE%BB% CE%B9%CE%B1&hl=el&sa=X&biw=1366&bih=622&tbm=isch&prmd=imvns& tbnid=ht3fqcpaxnit7m:&imgrefurl= ts/europe/sagradafamilia10.shtml&docid=yqawysvkymwuxm&imgurl= ures.org/continents/europe/images/sagradafamilia10.jpg&w=525&h=350&ei=o1qit9cxh-bk4qsg_neca&zoom=1&iact=hc&vpx=265&vpy=112&dur=66&hovh=183&hovw=27 5&tx=120&ty=67&sig= &page=2&tbnh=135&tbnw=1 86&start=23&ndsp=29&ved=1t:429,r:8,s:23,i:136 5) %B1%CE%B4%CE%B1+%CF%86%CE%B1%CE%BC%CE%B9%CE%BB% CE%B9%CE%B1&hl=el&sa=X&biw=1366&bih=622&tbm=isch&prmd=imvns& tbnid=agurdx3xycft7m:&imgrefurl= 7-sagrada-familia- 33

34 %25CE%25AD%25CE%25B3%25CE%25B9%25CE%25BD%25CE%25B5- %25CE%25B5%25CE%25BA%25CE%25BA%25CE%25BB%25CE%25B7% 25CF%2583%25CE%25AF%25CE%25B1/&docid=qDqxuRR4MnQ- jm&imgurl= Pope-5.jpg&w=648&h=895&ei=O1qiT9CXH-bk4QSg_neCA&zoom=1&iact=rc&dur=430&sig= &page=2 &tbnh=139&tbnw=110&start=23&ndsp=29&ved=1t:429,r:14,s:23,i:149&tx=55 &ty=80 34

35 TAJ MAHAL 35

36 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Τατζ Μαχάλ (Taj Mahal) είναι ένα περισπούδαστο κτιριακό συγκρότημα που βρίσκεται στην Ινδία, κτισμένο στη νότια όχθη του ποταμού Γιαμούνα κοντά στη πόλη Άγκρα. Το συγκρότημα αναπτύσσεται γύρω από το μαυσωλείο που ανήγειρε ο Μογγόλος Αυτοκράτορας (Σάχης) Τζαχάν προκειμένου να τιμήσει τη πολυαγαπημένη του σύζυγο Μουμτάζ Μαχάλ που πέθανε το 1631 κατά τη διάρκεια τοκετού. Για την ανέγερσή του, που έγινε σε σχέδια ομάδας αρχιτεκτόνων από την Ινδία, το σημερινό Πακιστάν και άλλα μέρη της Ασίας, απασχολήθηκαν εργάτες που ξεκίνησαν το 1632 δουλεύοντας καθημερινά, για να το ολοκληρώσουν το Πλην όμως για να ολοκληρωθούν όλα τα κτίσματα του συγκροτήματος χρειάστηκαν 22 χρόνια. Οι περισσότερες πηγές προτείνουν ότι "Taj Mahal" είναι μια πιο σύντομη παραλλαγή "Mumtaz Mahal,"το όνομα της γυναίκας αυτό χτίστηκε για να τιμήσει την μνήμη. "Taj" είναι Περσική λέξη που σημαίνει "την κορώνα."" Mahal "σημαίνει" το παλάτι δηλαδή το Τaj Μahal σημαίνει η κορώνα του παλατιού. 36

37 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ως τμήμα της προσπάθειας για τη διαδοχή, Το Shah Jahan τέθηκε κάτω σύλληψη σπιτιών εδώ κοντά Οχυρό Agra από το γιο του Aurangzeb, και ο μύθος το έχει ότι ξόδεψε το υπόλοιπο των ημερών του εκεί που κοιτάζει από ένα παράθυρο στο Taj. Επάνω στο θάνατο Shah Jahan, Το Aurengzeb τον έθαψε στο Taj Mahal, δίπλα στη σύζυγό του, η μόνη διάσπαση της ειδάλλως τέλειας συμμετρίας στην αρχιτεκτονική. Μια άποψη του Taj Mahal από Οχυρό Agra. Από τον πρόσφατο 19ος αιώνας, τα μέρη του Taj Mahal είχαν περιέλθει άσχημα στην ερείπωση. Κατά τη διάρκεια του χρόνου Ανταρσία, το Taj αντιμετώπισε την παραμόρφωση από τους βρετανικούς στρατιώτες, ινδοί στρατιώτες του βρετανικού στρατού και κυβερνητικοί ανώτεροι υπάλληλοι που σμίλεψαν έξω τους πολύτιμους λίθους και λάπις λάζουλι lapis από τους τοίχους του. Στο τέλος του 19ου αιώνα, Βρετανικά αντιβασιλέας Λόρδος Curzonδιέταξε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης. Συγχρόνως ο παραδοσιακός κήπος αντικαταστάθηκε με τους χορτοτάπητες αγγλικός-κοιτάγματος που είναι ορατοί σήμερα. Από 20ός αιώνας το Taj Mahal καλύτερα φρόντιζαν. 1942, Βρετανικό Raj δημιούργησε υλικά σκαλωσιάς behemoth πέρα από τον σε αναμονή για μια εναέρια επίθεση σε τον από το Γερμανό Luftwaffe και αργότερα από την ιαπωνική Πολεμική Αεροπορία. Κατά τη διάρκεια Ινδία-Πακιστάν πόλεμοι 1965 και 1971, τα υλικά σκαλωσιάς δημιουργήθηκαν από Κυβέρνηση της Ινδίας για να παραπλανήσουν τους δυνάμει πιλότους βομβαρδιστικών αεροπλάνων. Οι πιό πρόσφατες απειλές της προήλθαν από περιβαλλοντική ρύπανση στις τράπεζες Ποταμός Jumna, συμπερίληψη όξινη βροχή εμφάνιση λόγωματούρα εγκαταστάσεις καθαρισμού πετρελαίου (κάτι που αντιτάσσεται κοντά Ανώτατο δικαστήριο της Ινδίας οδηγία). Το Taj Mahal, από 1983, είναι ΟΥΝΕΣΚΟ Περιοχή παγκόσμιας κληρονομιάς και ένας ταγματάρχης τουρίστας προορισμός. Πρόσφατα, το Taj Mahal δηλώθηκε την sunni ιδιοκτησία Wakf λόγω του ότι είναι ο τάφος μιας γυναίκας της οποίας σύζυγος, Ο αυτοκράτορας Shah Jahan ήταν α Sunni. Ινδική κυβέρνηση έχει απομακρύνει τις αξιώσεις από τη μουσουλμανική εμπιστοσύνη 37

38 λέγοντας ότι οι αξιώσεις τους ήταν απύθμενες και το Taj Mahal είναι ινδική εθνική ιδιοκτησία. Το Taj περιγράφεται συχνά ως ένα από επτά αναρωτιούνται από το σύγχρονο κόσμο. 38

39 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Η έκταση που καταλαμβάνει το κυρίως μαυσωλείο και όλο το συγκρότημα είναι ένα ορθογώνιο με διαστάσεις μέτρα, με τετράγωνο κήπο στο κέντρο που πλαισιώνεται από δύο άλλα μικρότερα επιμήκη κτίρια προσανατολισμένα κατά διεύθυνση Βορρά - Νότου. Επί της νότιας πλευράς του όλου συγκροτήματος βρίσκεται η κύρια πύλη του συγκροτήματος που είναι από ψαμμίτη. Η βόρεια πλευρά του συγκροτήματος περιλαμβάνει το Μαυσωλείο και καταλήγει στην όχθη του ποταμού Γιαμούνα. Δεξιά του Μαυσωλείου έχει ανεγερθεί τζαμί και αριστερά κτίριο ομοιόμορφο με το τζαμί, λεγόμενο τζαβάμπ, που διατηρεί την αισθητική αρχιτεκτονική ισορροπία. Το όλο συγκρότημα περικλείεται από ψηλό τειχικό περίβολο που φέρει ανά διαστήματα οκταγωνικούς πυργίσκους. Έξω δε από τον περίβολο αυτό και προς νότο βρίσκονται τα βοηθητικά κτίσματα της φρουράς καθώς και σταύλοι. Χρωματικά το Μαυσωλείο είναι κτισμένο από λευκό μάρμαρο που έρχεται σε αντίθεση με τα δύο παραπλήσια κτίρια, το τέμενος και το τζαβάμπ, που είναι κτισμένα από κόκκινο ψαμμίτη. Το κυρίως κτίσμα του Μαυσωλείου βρίσκεται σε μαρμάρινο βάθρο ύψους 7 μέτρων ενώ σε κάθε πλευρά φέρει λοξές γωνιώδεις κατασκευές στις οποίες υπερέχει ανά μια τεράστια τοξοειδής πύλη ύψους 33 μέτρων. Εσωτερικά ο κυρίως χώρος του αποτελεί οκταγωνικό θάλαμο με ανάγλυφες διακοσμήσεις, στο κέντρο του οποίου βρίσκονται τα δύο κενοτάφια του Σάχη και της αγαπημένης του Μαχάλ που περιβάλλονται από διάτρητο μαρμάρινο κιγκλίδωμα. Αμέσως μετά αυτών και στο επίπεδο του κήπου βρίσκονται οι πραγματικοί τάφοι τους. Το Τατζ Mαχάλ επιστέφεται από ένα διπλό θόλο (τρούλο) βολβοειδούς μορφής από ίδιο λευκό υλικό. Το Τατζ Μαχάλ σήμερα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά δημιουργήματα παγκοσμίως, και το μέγιστο της ινδομογγολικής αρχιτεκτονικής, το οποίο και περιλαμβάνεται στα Μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. 39

40 Η ΠΕΡΙΟΧΗ Το αρχιτεκτονικό συγκρότημα του Taj Mahal καλύπτει μια περιοχή περίπου 580 μ Χ 300 μ, αποτελούμενος από πέντε κύρια συστατικά: darwaza (πύλη), bageecha (κήπος) όποιος είναι υπό μορφή χαρακτηριστικού Mughal charbagh (κήπος που διαιρείται σε τέσσερα μέρη), masjid (μουσουλμανικό τέμενος), mehmaan khana (σπίτι φιλοξενουμένων), και τελικά μαυσωλείο από Taj Mahal, στο βόρειο τέλος του συγκροτήματος. Υπάρχουν επίσης διάφορα άλλα μνημεία που αξίζει να επισκεφθείτε και αυτές είναι Agra fort, το Chini ka Rauza και Sikandara. Αυτά τα μνημεία έχουν λαμπρά ανάκτορα, πολυώροφα, μιναρέδες αλλά και καταπράσινους κήπους. Μιναρέδες στις τέσσερις γωνίες του Taj συμβάλλουν στην ομορφιά του Taj και το κάνουν ένα υπέροχο θέαμα. Κάθε μιναρές είναι περίπου 40 μέτρα ύψος και στενεύει, καθώς αυξάνεται. Η θέση και των τρόπο που αυτοί οι μιναρέδες συσσωματώνονται με την επικεφαλή δομή, είναι ένα παράδειγμα αρχιτεκτονικής ζωντάνιας. Ο τάφος σύνθετος σχεδιάστηκε για να προσεγγιστεί και από τον Βορρά (από τον ποταμό Yamuna) καθώς επίσης και από το έδαφος από το νότο. Η νότια είσοδος (εδάφους) έχει μια μνημειακή πύλη και άλλα κτήρια χρησιμότητας. Στην είσοδο της πύλης, ποια οπτικά πλαίσια ο τάφος, κάποιος είναι μέσα charbagh κήπος. Μέτρηση 300 μ Χ 300 μ, ο κήπος έχει βυθίσει parterres ή λουλούδι-κρεβάτια, αυξημένες διαβάσεις, λεωφόροι των δέντρων, κανάλια και λίμνες ύδατος που απεικονίζουν το Taj. Στο βόρειο τέλος του κήπου, κατά μήκος του κεντρικού άξονα, είναι ο τάφος. Στο δυτικό ή Μέκκα η πλευρά του τάφου είναι ένα μουσουλμανικό τέμενος του κοκκίνου ψαμμίτης. Στην ανατολική πλευρά είναι μια δομή που αντανακλά το μουσουλμανικό τέμενος σχεδίου, παροχή της αρχιτεκτονικής συμμετρίας. Αυτό το κτήριο είναι γνωστό ως jawab ("απάντηση") και τέθηκε στη χρήση ως σπίτι φιλοξενουμένων 40

41 ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ Η επιτυχία του Taj Mahal έγκειται στον αισθητικό, ρομαντικό και συμβολικό χαρακτήρα του και σε κάτι πιο συγκεκριμένο: εκφράζει σε κανονική μορφή τις αρχιτεκτονικές αρχές της περιόδου, τις οποίες οι Mughal δεν έχουν καταγράψει. Αρχικά παρατηρούμε τη λογική και αυστηρή γεωμετρία που εξασφαλίζεται από τη χρήση πλεγμάτων που βασίζονται στο Shahjahanu gaz (c cm/ 32in ). Δεύτερον, συνεπείς συμμετρικός σχεδιασμός κατά μήκος ενός κεντρικού άξονα, μέσα στον οποίο είναι ενσωματωμένα συγκεντρωμένα σχέδια. Τρίτον ιεραρχική βαθμολόγηση των υλικών, των μορφών και των χρωμάτων μέχρι και την πιο μικρή διακοσμητική λεπτομέρεια. Τέλος, ένας σοφιστικέ συμβολισμός στο πρόγραμμα, που εκφράζει το κτίριο ως την αντίληψη του επίγειου μεγάρου του Mumtaz του κήπου του παραδείσου. Το μαυσωλείο βρίσκεται μέσα σε μια απέραντη περιτοιχισμένη περίφραξη που αρχικά είχε διαστάσεις 1113 x 373 gaz (c x 300 m/ 2944 x 984 ft). Ο τάφος και ο κήπος του, με διαμορφωμένα υδάτινα έργα, βρίσκεται στην βόρεια άκρη (A,B,E στο σχέδιο) ενώ στο νότο ήταν δύο συγκροτήματα προαυλίων με τις θυγατρικές δομές (C και D, τα τελευταία δεν υπάρχουν πλέον). Ο κήπος του τάφου σχεδιάζεται σαν έκδοση μνημείου του κήπου της προκυμαίας, μια συγκεκριμένη παραλλαγή Mughal του τετραπλού Περσικού κήπου ή chaharbagh : αυτό αποτελείται από ένα αυξημένο ορθογώνιο πεζούλι (Α) στην πλευρά του ποταμού και πάνω στο οποίο βρίσκονται τοποθετημένα τα κύρια κτίρια και από 41

42 την πλευρά προς τη γη, ένας τετράγωνος κεντρικά σχεδιασμένος κήπος 4ων μερών (B). Τα συγκροτήματα προαυλίων με τις θυγατρικές δομές αντήχησαν τη διαμόρφωση του κήπου τάφων. Εδώ όμως τα κτίρια αποτελούνται από στενά wings and arcades γύρω από ανοιχτά προαύλια, χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής για κατοικίες και άλλες χρήσεις της περιόδου. Η ορθογώνια μονάδα (C) περιλαμβάνει το προαύλιο του κήπου του τάφου, πλαισιωμένο από δύο προαύλια που είναι κατοικίες από τους υπαλλήλους των τάφων (7) και δύο θυγατρικούς τάφους για τις μικρότερες συζύγους του Shah Jahan (9a,b). Αυτοί χωρίζονται από δρόμους με ανοιχτό bazaar και τέσσερις ανοιχτές αυλές caravanserai, που απεικονίζουν το σχέδιο chaharbagh του κύριου κήπου του τάφου. Η σύνδεση ήταν λειτουργική καθώς επίσης και επίσημη: το εισόδημα από τα bazaars και τα caravanserai πήγαινε στο συντηρητή του μαυσωλείου. 42

43 ΟΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΕΣ Η ταυτότητα του αρχιτέκτονα του Taj Mahal δεν είναι σίγουρα γνωστή διότι οι επίσημες ιστορίες της στέψης του Shah Jahan δίνουν έμφαση στην ανάμειξη του αυτοκράτορα. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι σχεδιάστηκε από μια ομάδα αρχιτεκτόνων που δούλευαν υπό τη στενή επίβλεψη του αυτοκράτορα: ανάμεσά τους ονομάζεται ο Ustad Ahmad Lahauri, ένας ινδός σχεδιαστής και περσικής καταγωγής, λέγεται ότι είναι ο άνθρωπος που διαμόρφωσε το Taj και έκανε μια βεβαιότητα. Ολοκληρώθηκε το 1653, το Taj το είχε φανταστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αντέξει τις φυσικές καταστροφές. Είναι ενδιαφέρον ότι, περισσότερο από τρείς αιώνες μετά από αυτό, το Taj Mahal έχει αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που το Taj ελκύει με το σχέδιο και την αρχιτεκτονική του λαμπρότητα. Ο Mir'Abdul Karim ένας άλλος αρχιτέκτονας που ήταν ο αγαπημένος αρχιτέκτονας του πατέρα του Shah Jahan, Jahangir ( ). Οι βιοτέχνες άφησαν τα πολυάριθμα σημάδια των κτιστών, γρατσουνισμένα στις πέτρες των διαβάσεων των πεζών στους κήπους και στις πλάκες που έχουν τα κτήρια -άστρα, αγκυλωτούς σταυρούς, τεμνόμενους αριθμούς αλλά και ονόματα, και σε Muslim και σε Hindu, γραμμένα ευλαβικά με περσικό και Devanagari αλφάβητο. 43

44 ΥΛΙΚΑ Το Taj Mahal κατασκευάστηκε χρησιμοποιώντας τα υλικά από όλη την Ινδία και Ασία. Πάνω από ελέφαντες χρησιμοποιήθηκε για να μεταφέρει τα οικοδομικά υλικά κατά τη διάρκεια της οικοδόμησης. Το λευκό μάρμαρο παρουσιάστηκε από Ραιαστχαν, ιάσπιδα από τον νεφρίτη και κρύσταλλο από Κίνα. τυρκουάζ ήταν από Θιβέτ και Λάπις λάζουλι Lapis από Αφγανιστάν, ενώ σάπφειρος προήλθε από Σρι Λάνκα και carnelian από Αραβία. Εν γένει, 28 τύποι πολύτιμων και ημιπολύτιμων λίθων ενθέθηκαν στο άσπρο μάρμαρο. Το συνολικό κόστος της κατασκευής ήταν περίπου 40 εκατομμύρια ρουπίες, σε μία εποχή που πωλήθηκε 1 γραμμάριο χρυσού για περίπου 1,3 ρουπίες. (Που είναι γύρω 520 εκατομμύρια στη χρυσή τιμή Οκτωβρίου 2005, αν και μια σύγκριση βάσισε στην αξία του χρυσού σε δύο τέτοιες διαφορετικές οικονομικές εποχές δεν είναι πολύ σημαντική). 44

45 ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΤΑΦΟ Η τοποθεσία που επιλέχτηκε για το Taj Mahal βρίσκεται στα νότια πρανή της κοίτης του ποταμού Yamuna: ήταν αρχικά ένας από τους κήπους που ευθυγράμμισε τον ποταμό και στις δύο πλευρές σε μια ζώνη που συγκροτεί το Mughal Agra.Η Mumtaz Mahal πέθανε τον Ιούνιο του 1631 στο Burhanpur. Οι εργασίες είχαν ήδη αρχίσει μέχρι τον Ιανουάριο του 1632, όταν έφτασε πλέον το σώμα της στο Agra και θάφτηκε προσωρινά κάτω από έναν θόλο στην περιοχή του κήπου του Τάφου. O Jean-Baptiste Tavernier, ένας Γάλλος κοσμηματοπώλης, είδε το Taj το 1640 και ισχυρίζεται ότι πάνω από άνδρες εργάστηκαν στο κτίριο με το πέρασμα των χρόνων. Η μεγαλύτερη τεχνική πρόκληση ήταν να ασφαλιστούν τα θεμέλια του πεζουλιού στις ασταθείς άμμους των πρανών της κοίτης του ποταμού έτσι ώστε να μπορεί να υποστηρίξει το καλυμμένο δια θόλου μαυσωλείο, περίπου 68m ψηλό, συμπεριλαμβανομένου του πλίνθου και της πυραμίδας. Ο Talib Kalim, ποιητής του Shah Jahan, μία απίθανη πηγή αλλά μοναδική στην προκειμένη περίπτωση για τεχνικά στοιχεία, αναφέρει ότι αυτό έγινε από μέσα των φρεατίων εγκιβωτισμένα στο ξύλο και γεμισμένα με σκύρα και σίδηρο, και οι πληροφορίες αυτές στηρίζονται σε έρευνες του 20ου αιώνα. Ο ψηλός διπλός θόλος- ο ένας είναι ορατός από το εξωτερικό, ο άλλος από το εσωτερικό- δεν είναι χτισμένος από στερεό μάρμαρο όπως υποτέθηκε αρχικά, αλλά από τούβλο με άσπρο μάρμαρο τριγύρω του. Τα τούβλα είναι σταθερού μεγέθους εκείνη την περίοδο, συνήθως c.19 x12.5 x 3 cm ή ελαφρώς μικρότερα. Σε μια τυπική δομή Shahjahani τοποθετούνται σε σειρές και συντίθενται με συσκευές εντάσεως, αλλά εναλλακτικά κατά περιόδους με επιγραφές, σ' ένα λεπτό στρώμα με κονίαμα ασβέστη. Οι υπόγειοι θάλαμοι ενισχύονται με ομόκεντρα δαχτυλίδια σε σειρές τοποθετημένα σε ακόμα πιο λεπτό στρώμα ασβέστη. Η τεχνική της δομής έδωσε στην τεκτονική τη δύναμη Που χρειαζόταν για να υποστηρίξει την κυρτότητα του εν μέρει σφαιρικού κοχυλιού του εσωτερικού θόλου και τον ψηλό βολβοειδή θόλο πάνω από τον εσωτερικό, χωρίς εσωτερικούς σκληρούς τοίχους. Όλες οι θυγατρικές δομές του σύνθετου είναι επίσης χτισμένες με τούβλο, αλλά επικαλυπτόμενο από κόκκινο αμμόλιθο. Ειδικά χαρακτηριστικά όπως οι θόλοι μπορεί να είναι ντυμένοι με άσπρο μάρμαρο. Ο ιεραρχικός διχρωματισμός άσπρου μάρμαρου και 45

46 κόκκινου αμμόλιθου είναι γενικά χαρακτηριστικό της αυτοκρατορικής Mughal αρχιτεκτονικής αλλά εδώ συναντάται με ασύγκριτη εκλέπτυνση. Αυτός ο διχρωματισμός συνδέεται με την αρχαία Ινδική θεωρία αρχιτεκτονικής που ορίζει τις άσπρες πέτρες για τους Brahmins και τις κόκκινες για την κάστα των πριγκηπικών πολεμιστών, Kshatriyas. Οι Mughal επιπλέον σχετίζουν τους εαυτούς τους με τις δύο υψηλότερες κάστες του ινδικού συστήματος. Το μάρμαρο για το Taj μεταφέρθηκε με κάρο ταύρου για πάνω από 400 km από το Makrana ως το Rajasthan. Ο αμμόλιθος μεταφέρθηκε από τα λατομεία του συστήματος Vindhyan στην περιοχή Fatehpur Sikri και Rupbas, που έχει εφοδιάσει με κατασκευαστικά υλικά ανά τους αιώνες τις πόλεις που γειτονεύουν με τις πεδιάδες. 46

47 ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ Οι διάφορες μελέτες για το Taj σκέπτονται σε αυτό που το καθιστά μοναδικό και όμορφο. Ένας λόγος αποδίδεται σε τέλειό του αναλογίες και γεωμετρία. Αλλος αποδίδεται στις διάφορες διαθέσεις που το Taj παρουσιάζει στους θεατές του. Ντυμένος σε λεπτό, άσπρο μάρμαρο Makrana, το Taj αλλάζει το χαρακτήρα του με την παρέλευση του χρόνου ως ελαφριές αλλαγές - αυγή, μεσημέρι, λυκόφως, νύχτα. Οι σκιές που αφορούν το μάρμαρο ενισχύουν επίσης την επίδραση, όντας πολύ λεπτός. Το Taj θεωρείται ειδικά ethereal όταν αντιμετωπίζεται σε μια πλήρη νύχτα φεγγαριών. Για Tagore, το Taj ήταν ένα "δάκρυ παρά την αιωνιότητα". Η διακόσμηση pietra dura Το κάλυμμα γύρω από κενοτάφια της Mumtaz Mahal και του Shah Jahan στο κεντρικό είσοδο, που προσελκύει όλους τους επισκέπτες σήμερα με τα φυσιοκρατικά του λουλούδια και φυτά, τοποθετήθηκε επάνω το 1643 για να αντικαταστήσει έναν προηγούμενο από σμαλτωμένο χρυσό, που κρίθηκε πολύτιμος για να είναι εκεί. Η ίδια τεχνική διακόσμησης επιφάνειας με ημιπολύτιμους λίθους εμφανίζεται ακόμα και στα κενοτάφια. Έχει καθιερωθεί τώρα ότι καθώς ο λίθος Mughal με όνομα intarsia ή parchin kari βασίζεται σε μια γηγενή παράδοση, η χρήση σκληρών λίθων για διακόσμηση σε μαρμάρινη επιφάνεια είναι προέλευσης Florentine- ως εκ τούτου και το όνομα, commesso di pietre dure ή pietra dura. Οι διαμορφωμένες Quranic επιγραφές που πλαισιώνουν τις αψίδες σχεδιάστηκαν από τον Amanat Khan al-shirazi και εκτελέστηκε η διακόσμησή τους με χρήση απλών λίθων. Επικεντρώθηκαν στην Ημέρα της Ανάστασης, στην Τελευταία Κρίση και στην Ανταμοιβή του Πιστού. 47

48 Μαρμάρινη εργασία Οι αψίδες και η επιτροπή των λουλουδιών χάνει inlay τους, αλλά η φυτική ζώνη γύρω από τα λουλούδια επιζεί (ή, ίσως, έχει αποκατασταθεί είναι όχι πάντα εύκολο να ειπωθεί η διαφορά). Επίσης το παρόν είναι μια κάθετη κορανική επιγραφή. Η καλλιγραφία γίνεται μεγαλύτερη καθώς το γράψιμο αναρριχείται επάνω στο κτήριο, έτσι ώστε όλες οι επιστολές εμφανίζονται το ίδιο μέγεθος όταν βλέπει από το έδαφος. Σύμφωνα με τη λειτουργία Taj Mahal ως επικήδειο μνημείο, Οι κορανικές αναφορές στο κτήριο αναφέρονται στις απολαύσεις του παραδείσου για να έρθουν. 48

49 ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ Ήταν το Taj αρχικά ένας ναός; Πρόσφατα, μερικοί Ινδός οι ιστορικοί έχουν βεβαιώσει ότι το Taj ήταν ουσιαστικά ένας ναός, ή ότι η αρχιτεκτονική της είναι βασισμένη στους ινδούς ναούς. Ο πιό προεξέχων μεταξύ αυτών είναι ο ινδικός συγγραφέας Σελ.Ν. Βαλανιδιά, ποιος προτείνει ότι ο όρος "Taj Mahal" προέρχεται από "Tejo Mahalaya". Περαιτέρω δηλώνει ότι το Taj ήταν αρχικά α Ινδός ναός του Θεού Shiva, σφετερισμένος και αναδιαμορφωμένος από Shah Jahan. Άλλες πηγές δηλώνουν ότι ο ναός καταστράφηκε εντελώς. Τέτοιες θεωρίες δέχομαι από τους επικρατούντες μελετητές Σχεδιαστές που ακρωτηριάζονται υποθετικά Ένας απίθανος μύθος υποστηρίζει αυτόν μετά από την ολοκλήρωση Taj Mahal, Shah Jahan είχε τα μάτια του αρχιτέκτονα Ustad Ahmed, εξασφαλίζοντας ότι τίποτα δεν θα μπορούσε να χτιστεί ανταγωνιστικός με τη μεγαλοπρέπειά του. Άλλες υπερβάλλουσες ιστορίες λένε ότι στων ειδικευμένων γλυπτών, τα χέρια ήταν κλειστά αφότου η εργασία τους ήταν πλήρης για να τα αποτρέψει για πάντα να κτιστεί κάτι τόσο λαμπρό όσο το Taj. Δεν υπάρχει καμία αξιόπιστη τεκμηρίωση για να υποστηρίξει αυτές τις ιστορίες, εντούτοις. Το "μαύρο Taj" Μια από μακρού υφιστάμενη δημοφιλής παράδοση υποστηρίζει ότι ένα ίδιο μαυσωλείο σύνθετο ήταν αρχικά υποτιθέμενο για να στηριχτεί στην άλλη πλευρά του ποταμού, στο μαύρο μάρμαρο αντί του λευκού. Η ιστορία προτείνει ότι Shah Jahan νικήθηκε από το γιο του Aurangzeb προτού να μπορέσει να χτιστεί η μαύρη έκδοση. Οι καταστροφές του σκοτεινού μαρμάρου που βρίσκονται πέρα από τον ποταμό είναι, η ιστορία προτείνει, η ατελής βάση αυτού του "μαύρου Taj". 49

50 Το Taj Mahal όπως βλέπει από τους νοτιοανατολικούς κήπους. Η πρόσφατη υποτροφία αμφισβητεί αυτήν την θεωρία, και ρίχνει κάποιο ενδιαφέρον φως στο σχέδιο του Taj. Όλοι οι άλλοι σημαντικοί τάφοι Mughal εγκαταστάθηκαν στους κήπους που διαμορφώνουν έναν σταυρό, με τον τάφο στη διατομή των κάθετων και οριζόντιων κομματιών. Οι κήποι Taj, σε αντίθεση, διαμορφώστε ένα μεγάλο "τ", με τον τάφο στο κέντρο της διαδοκίδας. Αλλά η περίληψη των καταστροφών στην άλλη όχθη ποταμού θα επέκτεινε το σχέδιο των κήπων Taj για να διαμορφώσει έναν σταυρό των αναλογιών χαρακτηριστικών άλλων τάφων Mughal. Περαιτέρω, το μάρμαρο στις καταστροφές απέναντι από το Taj, ενώ σκοτεινός από το λέκιασμα, ήταν αρχικά άσπρος. Επιπλέον, μια οκτάγωνη λίμνη σε αυτές τις καταστροφές θα είχε απεικονίσει το Taj. Οι μελετητές έχουν καλέσει αυτές τις καταστροφές το Mahtab Bagh ή "κήπο σεληνόφωτου." Βρετανικό σχέδιο για να κατεδαφίσει το Taj Υπάρχει μια συχνά-επανειλημμένη ιστορία αυτή Λόρδος William Bentinck, κυβερνήτης της Ινδίας στο 1830, προγραμματισμένος για να κατεδαφίσει το Taj και τη δημοπρασία από το μάρμαρο. Σε μερικές εκδόσεις της ιστορίας, το πλήρωμα κατεδάφισης ήταν αναμένει για να αρχίσει την εργασία τους αλλά σταμάτησαν μόνο επειδή Bentinck ήταν ανίκανο καθιστά το σχέδιο οικονομικά βιώσιμο. Δεν υπάρχουν κανένα σύγχρονο στοιχείο για αυτήν την ιστορία, όποιος μπορεί να είχε μεγαλώσει αργότερα στο δέκατο ένατο αιώνα όταν επικρινόταν Bentinck για το πένα-τσίμπημά του Utilitarianism, και όταν Λόρδος Curzon υπογράμμιζε την προηγούμενη παραμέληση του μνημείου προκειμένου να παρουσιαστεί ως λυτρωτή των ινδικών αρχαιοτήτων. Εντούτοις, η ιστορία μπορεί να είχε βασιστεί σε μια πραγματική πρόταση. 50

51 ΟΛΟΚΛΗΡΩΣH, ΚΟΣΤOΣ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ Σύμφωνα με τις δύο επιγραφές, μία στο εσωτερικό και μία στην πύλη της δυτικής πρόσοψης, η δομή του τάφου του Taj Mahal ολοκληρώθηκε το 1638/39. Οι ιστορίες αναφέρουν ότι το σύνολο του σύνθετου ολοκληρώθηκε το 1643, αλλά μια επιγραφή στην πρόσοψη του κήπου στην κύρια πύλη δείχνει ότι οι εργασίες διακόσμησης συνέχισαν το λιγότερο μέχρι το Προτάσεις για τα συνολικό κόστος της σειράς μνημείων είναι από 40 μέχρι 50 lakhs ρουπιών (rupees), δηλαδή 4-5 εκατομμύρια ρουπιών. Κτίστες στην κορυφή της ιεραρχίας των Mughal κτιστών κέρδιζαν ανάμεσα στα 9 με 20 ρούπια το μήνα. Η δομή του Taj Mahal έχει «επιβιώσει» εδώ και 3 ½ αιώνες, αλλά η μοναδική του όψη, με διακοσμημένο και χαραγμένο μάρμαρο και αμμόλιθο, υποφέρει όλο και περισσότερο από τις επιδράσεις της μόλυνσης του περιβάλλοντος, από το χημικό καθαρισμό και από φυσικούς παράγοντες όπως περιστέρια που φτιάχνουν τις φωλιές τους στον εσωτερικό θόλο. Ένα ακόμα πρόβλημα όμως δημιουργούν και οι επισκέπτες που θέλοντας να αποτελέσουν κομμάτι του αριστουργήματος του Shah Jahan των Ημερών που θα Έρθουν, χαράσσουν τα ονόματά τους στους τοίχους. ΤΟ TAJ MAHAL ME ΝΟΥΜΕΡΑ Ολόκληρο το σύνθετο x 300 m Συντηρημένο σύνθετο x 300 m Ύψος μαυσωλείου 68 m Ύψος εσωτερικού θόλου m Διάμετρος εσωτερικού θόλου m Ύψος εξωτερικού θόλου μετρημένο από μέσα m Ύψος της πύλης κήπου m Εργατικό δυναμικό άνδρες 51

52 ΠΗΓΕΣ: 1) html 2) 3) taj.html 4) 5) mvns&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=x&ei=nveit RD_DS4QSSn9WbCQ&ved=0CCoQsAQ&biw=1366&bih =622 6) iw=1366&bih=622&tbm=isch&prmd=imvns&tbnid=jayhtv 7V37UrIM:&imgrefurl= 2011/07/taz-mahal-india-yanni-adagio-in-c- minor.html&docid=juset- CKW74wkM&imgurl= content/uploads/2011/02/ taj-mahal-agra- India.jpg&w=1024&h=768&ei=d1eiT6CgLpDZ4QT94bnqC A&zoom=1&iact=hc&vpx=423&vpy=265&dur=1186&hovh =194&hovw=259&tx=148&ty=122&sig= &page=1&tbnh=118&tbnw=157&start=0&ndsp=21 &ved=1t:429,r:16,s:0,i:99 52

53 H ΔΙΩΡΥΓΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑΜΑ 53

54 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Διώρυγα του Παναμά είναι η δεύτερη σε ναυτιλιακή σπουδαιότητα, από την άποψη των θαλασσίων μεταφορών, στον κόσμο μετά τη Διώρυγα Σουέζ. Με ανισοϋψείς δεξαμενές ενώνει την επί του Ατλαντικού βόρεια ακτή με εκείνη του Ειρηνικού ωκεανού, νότια. Έχει συνολικό μήκος 82 ν.μιλ. (περ. 151 χλμ), πλάτος 45 μ. και βάθος 11 μ. Η πρώτη διέλευση πλοίου έγινε στις 15 Αυγούστου Δυναμικότητα διέλευσης 50 πλοία ημερησίως. Τα πλοία καταβάλουν τέλη (δικαιώματα) βάσει της χωρητικότητας που έχουν (Panama canal tonnage) 54

55 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ήδη από το 1501, οι άνθρωποι ονειρεύονταν μια γέφυρα νερού που να ενώνει τον Ατλαντικό Ωκεανό με τον Ειρηνικό, μέσα από τον ισθμότου Παναμά. Η προσπάθεια διάνοιξης της διώρυγας είχε αρχίσει απ' τα πολύ παλιά χρόνια. Πολλοί επιχείρησαν την εκτέλεση του έργου, αλλά οι εδαφικές ανωμαλίες, η διαφορά της σταθμης μεταξύ των δύο Ωκεανών και της παλίρροιας καθώς ο κίτρινος πυρετός έκαναν την κατασκευή προβληματική, αν όχι αδύνατη. Το 1859, τελείωσε η σιδηροδρομική γραμμή που διέσχιζε τον Ισθμό, αφού στοίχισε όμως πολλές απογοητεύσεις, κόπους και έξοδα. Φαινόταν, λοιπόν, πως τα πλοία θα συνέχιζαν να κάνουν το γύρο του Κέιπ Χορν, διαπλέοντας μίλια παραπάνω. Παρόλ' αυτά, το 1876 οι Γάλλοι επιλέγουν και πάλι τον ισθμό του Παναμά σαν το ιδανικό μέρος για τη διάνοιξη της διώρυγας και ιδρύουν τη Διεθνή Εταιρεία της Ωκεάνιας Διώρυγας, που εξουσιοδοτεί και τη γαλλική εταιρεία «Λεσσέψ» που είχε ιδρύσει ο Φερδινάνδος Λεσσέψ να αρχίσει τις εργασίες. Πράγματι, το 1881, αρχίζει η γαλλική προσπάθεια. Όμως οι τροπικοί πυρετοί προκαλούσαν τρομερές απώλειες ζωής στο εργατικό προσωπικό. Η κακή διαχείριση, η διαφθορά και η κλοπή οργίαζαν. Η προσπάθεια τερματίζεται άδοξα το 1888 με την πτώχευση της εταιρείας. Οι Γάλλοι εγκατέλειψαν το σχέδιο, αφήνοντας πίσω τους σκουριασμένα μηχανήματα και τάφους χιλιάδων εργατών. Το 1904 η αμερικανική κυβέρνηση εξαγόρασε τα γαλλικά δικαιώματα και μια στενή λωρίδα γης, που είχε μήκος 50 μίλια και πλάτος 10 (η Ζώνη της Διώρυγας). Ο αρχίατρος Ουίλιαμ Κρόουφορντ Γκόργκας ανέλαβε να απαλλάξει τη Ζώνη της Διώρυγας από τις ακαθαρσίες και τις αρρώστιες, την ελονοσία και τον κίτρινο πυρετό, εξαιτίας των οποίων πέθαναν πολλοί εργάτες. Δημιουργήθηκε μια Επιτροπή για τη Διώρυγα, με πλήρη μηχανικά και διοικητικά δικαιώματα και η κατασκευή της άρχισε. Ο πρώτος αρχιμηχανικός Τζον Ουάλας παραιτήθηκε ύστερα από ένα χρόνο και ο διάδοχός του Τζον Στίβενς αποσύρθηκε το Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. Θεόδωρος Ρούσβελτ αντιλαμβανόταν πως αν επρόκειτο να κατασκευαστεί μία Διώρυγα του Παναμά, δεν έπρεπε να επαναληφθούν τα λάθη που είχαν διαπράξει οι Γάλλοι. Το 1907, η Επιτροπή Διώρυγας ανετέθη στο στράτευμα και ο συνταγματάρχηςτζορτζ Ουάσινγκτον Γκέταλς ανέλαβε τη διοίκηση. Το κανάλι δε θα γινόταν ένας κρίκος που θα ένωνε απ' ευθείας τον 55

56 Ατλαντικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό, όπως είχαν σχεδιάσει οι Γάλλοι, αλλά ένας υδάτινος διάδρομος, φραγμένος από ξηρά, κατασκευασμένος στη ψηλή ράχη του ισθμού. Από τον Ατλαντικό τα πλοία θα εισχωρούσαν μέσα σε μια διώρυγα του επιπέδου της θαλάσσης, μήκους 7 μιλίων. Τρία τεράστια φράγματα θα σήκωναν τα πλοία 85 πόδια πάνω από το επίπεδο της θαλάσσης στην πραγματική διώρυγα. Από εκεί θα ταξίδευαν ανεμπόδιστα 32 μίλια στη λίμνη Γκάτουν και θα περνούσαν μέσα από το Κουλέμπρα Κατ στα φράγματα του Ειρηνικού. Το Πέντρο Μιγκουέλ, το πρώτο φράγμα, θα χαμήλωνε τα πλοία 30 πόδια στην τεχνητή λίμνη Μιραφλόρ, πλάτους 2 μιλίων. Έπειτα, άλλα δύο φράγματα θα χαμήλωναν τα υπόλοιπα 54 πόδια στο κανάλι του επιπέδου της θάλασσας. Από κει και πέρα θα απέμεναν να διασχισθούν μόνο 8,5 μίλια έως τον Ειρηνικό Ωκεανό. Αυτό ήταν το ηράκλειο έργο που αντιμετώπισε ο Γκέταλς. Τα κανάλια του επιπέδου της θάλασσας στις δύο άκρες του ισθμού ήταν εύκολη αποστολή, με σκάψιμο και βυθοκαθαρισμό. Όμως τα τεράστια φράγματα, με τις μεγάλες θαλάσσιες θύρες τους, εμφάνισαν πολλά περισσότερα προβλήματα. Το μεγαλύτερο εμπόδιο ήταν το εσωτερικό κανάλι επειδή το ηπειρωτικό χώρισμα ήταν περίπου 85 πόδια ψηλότερο από το προτεινόμενο επίπεδο ύψους του θαλάσσιου διαδρόμου. Οι λόφοι έπρεπε να κοπούν κάθετα σε μια έκταση 9 μιλίων στο Κουλέμπρα Κατ. Πηγή υδάτων θα ήταν για το σκοπό αυτό ο ποταμός Τσάγκρες. Αυτός όμως ήταν πολύ χαμηλότερος από το προτεινόμενο επίπεδο των 85 ποδιών. Έτσι κατασκευάστηκε το Γκάτουν Νταμ. Στο Κουλέμπρα Κατ άνθρωποι και μηχανές έσκαψαν ένα βαθύ όρυγμα σε σχήμα V μέσα στο βουνό και ανασκάφτηκαν εκατομμύρια κυβικές γιάρδες χώμα και πέτρα, που το μεγαλύτερο μέρος τους μεταφέρθηκε στο Γκάτουν Νταμ. Την εποχή των βροχών υπήρχε ο κίνδυνος των κατολισθήσεων αλλά και των πλημμυρών του ποταμού Τσάγκρες. Τελικά, το έργο ολοκληρώθηκε. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1913, άνοιξαν τα φράγματα της λίμνης και το νερό εισχώρησε στο κανάλι. Άνοιξαν οι υδατοφράχτες και τα νερά του Ατλαντικού γέμισαν την πρώτη σύρτη. Πυκνά πλήθη από υπερήφανους εργάτες μαζί με τις οικογένειές τους ζητωκραύγασαν καθώς το πρώτο πλοίο, το ρυμουλκό "Γκέιταν", σημαιοστολισμένο μπήκε σφυρίζοντας μέσα στο φράγμα. Οι μηχανικοί και οι επίσημοι βρίσκονταν επάνω στο ρυμουλκό.ύστερα από ένα χρόνο, στις 15 Αυγούστου του 1914 η Διώρυγα παραδόθηκε στη διεθνή ναυσιπλοΐα. Μέχρι το 2000 βρισκόταν κάτω από την οικονομική εκμετάλλευση των ΗΠΑ. 56

57 AΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Για την ολοκλήρωση του έργου χρειάστηκε να εργαστούν εργάτες. Στα πρώτα 7 μίλια της διώρυγας διανοίχτηκε ένας εκβαθυσμένος δίαυλος, βάθους 12 μέτρων. Εκεί όπου το έδαφος παρουσίασε ανοδική κλίση, κατασκευάστηκε το πρώτο από τα τρία συγκροτήματα ανυψωτικών δεξαμενών. Στη λίμνη Γκατούν κατασκευάστηκαν τρία ζεύγη δεξαμενών ανύψωσης (στεγανοί θάλαμοι από μπετόν, μήκους 305 μέτρων και πλάτος 33,5 μέτρων), όπου τα πλοία ανέρχονται κατά 26 μέτρα. Οι δεξαμενές αυτές έχουν κοίλες χαλύβδινες θύρες, πλάτους 20 μέτρων. Όταν τα δύο φύλλα τους κλείνουν, σχηματίζουν γωνία σαν πεπλατυσμένο V. Για την ανέγερση του Φράγματος Γκατούν επιχωματώθηκε ο ανυπότακτος ποταμός Τσάγκρες. Το φράγμα μετέτρεψε το ποτάμι σε μια τεράστια λίμνη έκτασης 427 τετρ.χλμ., η οποία με το γύρισμα μιας λαβής μπορούσε να γεμίζει ή να αδειάζει μια δεξαμενή, μέσω 70 οπών στη βάση του στεγανού θαλάμου. Επειδή μια παρατεταμένη ξηρασία θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποστράγγιση της Γκατούν, δημιουργήθηκε και η τεχνητή λίμνη Μάντεν, ως συμπληρωματική πηγή νερού.στην Κουλέμπρα, ανατολικά της λίμνης Γκατούν, το έργο συνάντησε τη μεγαλύτερη πρόκληση: τη διάνοιξη μιας στενής διόδου μήκους σχεδόν 13 χιλιομέτρων διαμέσου της ραχοκοκαλιάς της αμερικανικής ηπείρου και του Ηπειρωτικού Υδροκρίτη. Για τη διάνοιξη αυτής της πλωτής οδού χρησιμοποιήθηκαν τόνοι δυναμίτη. Ύστερα από μια καταστροφική κατολίσθηση, που αχρήστευσε μήνες δουλειάς, ο απτόητος Γκόουθαλς έδωσε το παράγγελμα: <<Πού να πάρει, αρχίστε ξανά!>> Τελικά, όμως διέταξε την υδροπλήρωση του καναλιού, επειδή η εκβάθυνση θα ήταν ταχύτερη και λιγότερο δαπανηρή από την ακσκαφή. 57

58 ΠΗΓΕΣ Βιβλίο : Θαύματα του Κόσμου National Geographic 58

59 ΒΕΝΕΤΙΑ 59

60 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όποιος περάσει στην Βενετία ξέρει ότι είναι ένα από τα πιο μαγευτικά μέρη του πλανήτη. Καθισμένη στην Αδριατική θάλασσα σαν ένα όραμα η πολλή αυτή είναι το σύμβολο της τέχνης,του πολιτισμού και της δύναμης της φαντασίας.φαίνεται να επιπλέει στη θάλασσα,ως δια μαγείας. Φυσικά, η πολύ δεν χτιστικά δια μαγείας.η Βενετία είναι μια απόδειξη για την εφευρετικότητα του ανθρωπινού πνεύματος της εφεύρεσης. Η Βενετία είναι μοναδική πολλή με μπλεγμένη αστική ύφη διασχίζεται από κανάλια και βρίσκεται στο κέντρο του μια τεράστια έκταση των ρηχών νερών.η Βενετία έχει στη συνεχεία ένα διπλό δίκτυο διέλευσης. 60

61 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η Βενετία την εποχή του Palladio ήταν μια από τις μεγαλύτερες και πιο πλούσιες πόλεις της Ευρώπης Ιδρύθηκε μεταξύ του 5 ου και του 6 ου αιώνα (συμφώνα με την παράδοση,ιδρύθηκε το 421 μ.χ. στις 25 Μαρτίου).Όταν οι άνθρωποι αναζήτησαν καταφύγιο, έκτισαν την Βενετία πάνω στην λιμνοθάλασσα για την ασφάλειά τους.το ασυνήθιστο και αφιλόξενο φυσικό περιβάλλον στο οποίο οι βενετοί επέλεξαν να κτίσουν την πόλη τους έδωσε, μια ισχυρή αίσθηση της ταυτότητας και της ένωσής τους κατά τα εμπόδια που έπρεπε να ξεπεραστούν. 61

62 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Η Βενετία αποτελείται από 118 νησιά που συνδέονται μεταξύ τους με κανάλια νερού,πολυάριθμες μικρές γέφυρες,καθώς και 3 μεγάλες γέφυρες του μεγάλου καναλιού.το αρχιτεκτονικό της στυλ είναι βενετσιάνικο, γοτθικό.αυτός ο όρος δίνεται σε μια αρχιτεκτονική που συνδυάζει τη χρήση της γοτθικής lancet αψίδας με βυζαντινή και αρχιτεκτονική των μαυριτανικών επιρροών.το ύφος προέρχεται από το 14 ο αιώνα στη Βενετία με τη συμβολή του βυζαντινού στυλ από την Κωνσταντινούπολη,αραβικές επιρροές από μαυριτανούς στην Ισπανία και την πρόωρη γοτθική μορφή από την ηπειρωτική Ιταλία.Η επιθυμία τους ήταν η Βενετία να είναι ελαφρύ και η δομή της να έχει χάρη.ενώ άλλες ευρωπαϊκές πόλεις ευνοούνται συχνά βαριά κτίρια,η Βενετία είχε κρατήσει την ανησυχία ότι κάθε σπιθαμή γης είναι πολύτιμη. 62

63 ΟΙ ΥΔΑΤΟΦΡΑΚΤΕΣ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ Μια σειρά από μεγάλους κινητούς υδατοφράκτες σχεδιάστηκαν προκειμένου να τοποθετηθούν στο βυθό της λιμνοθάλασσας κατά μήκος των εισόδων στην Κιότζα, στο Λίντο και στο Μαλαμόκο. Όταν το επίπεδο της Αδριατικής ανεβαίνει πέραν ενός συγκεκριμένου ορίου, οι υδατοφράκτες υψώνονται για να εμποδίσουν το νερό να εισέλθει στη λιμνοθάλασσα. Αυτό είναι συνοπτικά το σχέδιο Μωυσής το οποίο, μαζί με άλλα μέτρα που ελήφθησαν για την αποκατάσταση της Βενετίας, θα προστάτευε την πόλη και τη λιμνοθάλασσά της από τη «υψηλά ύδατα», τα παλιρροϊκά κύματα τα οποία σήμερα πλήττουν την πόλη κατά μέσο όρο 40 φορές τον χρόνο. Εάν η αύξηση της θερμοκρασίας παγκοσμίως ανυψώσει τη στάθμη της θάλασσας στα επίπεδα που προβλέπεται, το φαινόμενο μπορεί να συμβαίνει 100 φορές τον χρόνο από τα μέσα του 21ου αιώνα θέτοντας σε κίνδυνο μια ανεκτίμητη πολιτιστική κληρονομιά. Είναι ανεκτίμητη και μοναδική επειδή, καθώς τόνισε η ΟΥΝΕΣΚΟ όταν καθόρισε ολόκληρη την πόλη σαν τοποθεσία παγκόσμιας κληρονομιάς, τα 118 νησάκια που αποτελούν τη Βενετία σχηματίζουν ένα εκπληκτικό αριστούργημα αρχιτεκτονικής στο οποίο ακόμη και το μικρότερο παλάτσο περιέχει έργα μεγάλων καλλιτεχνών όπως ο Τζορτζόνε, ο Τισιανός, ο Τιντορέτο και ο Βερονέζε. Ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι η Βενετία αναδύθηκε από τα ύδατα στις 25 Μαρτίου 421, όμως η υπόθεση αυτή δεν στηρίζεται σε στοιχεία. Πάντως, είναι βέβαιο ότι στα μέσα του 5ου αιώνα, με την διάλυση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η προέλαση των Ούννων του Αττίλα εξανάγκασε πολλούς κατοίκους από την ενδοχώρα της περιοχής Βένετο να καταφύγουν στις περιοχές της λιμνοθάλασσας κατά μήκος της Αδριατικής ακτής. Παραμένοντας στη σφαίρα επιρροής της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οι κάτοικοι της λιμνοθάλασσας απέκτησαν μεγάλο βαθμό ανεξαρτησίας το 697 όταν οι δήμαρχοι που είχαν σταλεί από το Βυζάντιο αντικαταστάθηκαν από τον δούκα Παολούτσο Αναφέστο (τον πρώτο δόγη). 63

64 Η αποφασιστική στιγμή έφτασε το 811 όταν η κυβέρνηση υπό τον δόγη Ανιέλο Παρττσάκο μετέφερε το διοικητικό κέντρο της περιοχής από το Μαλαμόκο στο Ρίβο Άλτο (γνωστό σήμερα σαν Ριάλτο), στο κέντρο της λιμνοθάλασσας. Αυτή τη στιγμή έγινε συμβατικά αποδεκτή σαν σημείο έναρξης της ιστορίας της Βενετίας. Λίγα χρόνια μετά, δύο πανούργοι ναυτικοί έκλεψαν τη σορό του Αγίου Μάρκου του Ευαγγελιστή από την Αλεξάνδρεια στην Αίγυπτο και την έφεραν στο Ριάλτο, όπου σύμφωνα με τον θρύλο, ο άγιος βρήκε καταφύγιο ύστερα από ένα ναυάγιο. Η σορός του τοποθετήθηκε στο παρεκκλήσιο του δόγη, εκεί όπου αργότερα κατασκευάστηκε η βασιλική του Αγίου Μάρκου. Ο ναός εγκαινιάστηκε το 1094 στο σημείο όπου είχαν κατασκευαστεί δυο κτίρια για να τοποθετηθούν τα λείψανα του Αγίου Μάρκου. Κατά τον 9ο αιώνα, οι ναύτες της Βενετίας είχαν ήδη συνάψει στενές σχέσεις με την Ανατολική Μεσόγειο και το νεαρό κράτος είχε εξαπολύσει μια σειρά από στρατιωτικές δραστηριότητες εναντίον αντίπαλων λιμανιών στην Αδριατική. Στη διάρκεια των πρώτων Σταυροφοριών, η λεηλασία των κατακτημένων περιοχών έδωσε την ευκαιρία στους Βενετούς να συσσωρεύσουν μεγάλα πλούτη, όμως η αυξανόμενη δύναμή τους οφειλόταν περισσότερο στον έλεγχο που ασκούσε η πόλη στο εμπόριο στην τεράστια περιοχή της Μεσογείου. Με την 4η Σταυροφορία η ισχύς της Βενετίας παρουσίασε τεράστια ποιοτική άνοδο. 64

65 Η κατάληψη του Βυζαντίου το 1204 σηματοδότησε την κατάκτηση μεγάλου μέρους της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, με αποτέλεσμα η μικρή πόλη των ναυτικών να περιέλθει στο σημείο να εξουσιάζει νησιά, λιμάνια και πόλεις σε ολόκληρο το Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος. Εκτός από τα πολιτικά και οικονομικά οφέλη, η λεηλασία του Βυζαντίου απέδωσε επίσης στη Βενετία τα 4 μπρούτζινα άλογα (την Κουάντριγκα) που βρίσκονται στον ναό του Αγίου Μάρκου, τον Χρυσό Βωμό και πολλά μαρμάρινα αγάλματα που στολίζουν την πρόσοψή του. Το μεγαλείο της Βενετίας σύντομα βρέθηκε στον ανταγωνισμό της Γένοβας, της άλλης μεγάλης θαλάσσιας δύναμης στη Μεσόγειο. Οι 65

66 πρώτες αψιμαχίες μεταξύ των δυο θαλάσσιων υπερδυνάμεων έλαβαν χώρα στην Τύρο. Ακολούθησαν και άλλες για περισσότερο από έναν αιώνα, κατά τις οποίες σε μια περίπτωση οι Βενετοί αποσύρθηκαν στη λιμνοθάλασσα, ενώ οι Γενοβέζοι έφτασαν στις ακτές κοντά στην Κιότζα. Με τον πληθυσμό καθηλωμένο από την πανώλη στα μέσα του 14ου αιώνα, η Βενετία βρέθηκε στο σημείο να υποκύψει, αλλά τελικώς κατάφερε να ανακάμψει. Αναζητούσε συμμάχους στην ενδοχώρα και βρήκε κάποιον στο πρόσωπο του Τζαν Γκαλεάτσο Βισκόντι, άρχοντα του Μιλάνου. Στις αρχές του 15ου αιώνα, η Δημοκρατία του Αγίου Μάρκου έλαβε την ονομασία «Σερενίσιμα» (Γαληνότατη Δημοκρατία) και κατέκτησε πόλεις στην περιοχή δυτικά του Βένετο, όπως την Μπρέσα και το Μπέργκαμο. Η κυριαρχική εμπορική δύναμη της πόλης έφερε μεγάλο πλούτο στα θησαυροφυλάκια των ευγενών, οι οποίοι ακολούθως έγιναν προστάτες των νέων σχολών τέχνης που άνθισαν σε ολόκληρη την περιοχή του Βένετο. Αυτή η περίοδος εξαιρετικής ευημερίας ανέδειξε ζωγράφους όπως ο Βιτόρε Καρπάτσο, ο Τζορτζόνε και αργότερα ο Πάολο Βερονέζε, ο Τισιανός και ο Τιντορέτο, τα αριστουργήματα των οποίων στόλισαν τους ναούς και τις ιδιωτικές συλλογές ολόκληρης της πόλης. 66

67 Στη διάρκεια του αιώνα αυτής της εκπληκτικής καλλιτεχνικής ζωτικότητας, η Βενετία άρχισε να χάνει τη πρωτοκαθεδρία της. Μέχρι το 1453 οι Τούρκοι είχαν αναλάβει εκ νέου τον έλεγχο του Βυζαντίου και στα τέλη του 15ου αιώνα οι Γάλλοι είχαν εισβάλλει σε μεγάλο μέρος της βορειοδυτικής Ιταλίας. Η ανακάλυψη της Αμερικής άνοιξε νέους ορίζοντες και εθνικοί στόλοι όπως εκείνοι των Ισπανών και των Τούρκων αποκτούσαν την υπεροχή. Δουλεύοντας ακόμη και με τους πιο γρήγορους ρυθμούς, το Αρσενάλε, το ναυπηγείο της πόλης, ήταν ανίκανο να συμβαδίσει με τις νέες και καλύτερα οργανωμένες ναυτικές δυνάμεις. Το 1570 οι Τούρκοι κατέλαβαν τα πλοία των Βενετών στα Δαρδανέλια και στον Βόσπορο, ενώ στη συνέχεια επιτέθηκαν στην Κύπρο. Η αντίδραση της Βενετίας πραγματοποιήθηκε με την κατάκτηση της νίκης στη ναυμαχία του Ναβαρίνου έναν χρόνο αργότερα, όμως η τύχη της πόλης είχε ήδη κριθεί. Στα τέλη του 17ου αιώνα η Βενετία έχασε και την Κρήτη. Για ένα σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε να καταλάβει την Πελοπόννησο, αλλά η περιοχή επανήλθε στην κατοχή των Τούρκων το Την εποχή αυτή η Βενετία είχε απομείνει μόνη. Τα ξένα πλοία 67

68 διέσχιζαν την Αδριατική χωρίς να είναι υποχρεωμένα να καταβάλλουν φόρους στη Γαληνοτάτη και το επίκεντρο της προσοχής της πόλης στη Μεσόγειο είχε αποσπάσει την κυβέρνηση από τις νέες θαλάσσιες οδούς του παγκόσμιου fεμπορίου. Το εμπόριο είχε πλέον στραφεί οριστικά στον Ατλαντικό και στον Ινδικό ωκεανό, με αποτέλεσμα ο εμπορικός μαρασμός της Βενετίας να ακολουθήσει την πτώση της στρατιωτικής ισχύος της. Πάντως, η πολιτική και εμπορική παρακμή της συνέπεσε με μια χρυσή περίοδο των τεχνών και τα βενετικά ανάκτορα εμπλουτίστηκαν με υπέροχες τοιχογραφίες του Τζοβάνι Μπατίστα Τιέπολο, νεοκλασικά γλυπτά που είδαν το φως στα εργαστήρια του Αντόνιο Κανόβα, ενώ τα θέατρα ήταν γεμάτα με την ειρωνεία του Κάρλο Γκολντόνι και τη μουσική του Μπενεντέτο Μαρτσέλο. Εν τω μεταξύ, οι όλο και περισσότεροι επισκέπτες της πόλης παράγγειλαν έργα καλλιτεχνών βενετικού τοπίου, όπως του Φραντσέσκο Γκουάρντι και του Καναλέτο. Ενώ η Βενετία απολάμβανε την ευημερία της με εορτές και χοροεσπερίδες καθ ον χρόνο είχε αρχίσει να παρακμάζει, η Ευρώπη εδονείτο από την προέλαση της στρατιάς του Ναπολέοντα. Σε μια προσπάθεια να παίξει το διπλωματικό της χαρτί για μια ακόμη φορά, η Γαληνοτάτη επέλεξε να μην υποστηρίξει την επανάσταση των πόλεων στην κοιλάδα του 68

69 ποταμού Πάδου, όμως ο Ναπολέων είχε ήδη θέσει σκληρούς όρους στην πόλη. Οι κυβερνήτες της Βενετίας, που ανησυχούσαν μόνο μήπως χάσουν τις κτήσεις τους στην ενδοχώρα, αποδέχτηκαν τους γαλλικούς όρους στις 12 Μαρτίου 1797 και λίγες μέρες αργότερα ο Ναπολέων εισήλθε με τους στρατιώτες του στη Βενετία και τη λεηλάτησε. Αυτές οι μέρες σηματοδότησαν το τέλος της Σερενίσιμα Ρεμπούμπλικα ντι Σαν Μάρκο. Οκτώ αιώνες κυριαρχίας των θαλασσών και του εμπορίου κατέστησαν τη Βενετία μοναδική. Είναι δύσκολο να προτείνει κανείς οποιαδήποτε πλευρά της πόλεως που να είναι ωραιότερη από κάποια άλλη, όμως χωρίς αμφιβολία τα 4 χιλιόμετρα του μεγάλου καναλιού ευθυγραμμίζονται με τα πιο διάσημα αριστουργήματα της Βενετίας. Μπορεί κανείς να ξεκινήσει με τη βασιλική της πλατείας του Αγίου Μάρκου που χαρακτηρίζεται από έναν εκπληκτικό συνδυασμό ρυθμών και το κωδωνοστάσιο που κατέρρευσε στις 14 Ιουλίου 1902, αλλά ανακατασκευάστηκε πολύ γρήγορα. Ο πύργος φέρει σημάδια που έχουν καταγραφεί από τα χειρότερα επεισόδια της ανύψωσης των υδάτων. Ακολουθεί το παλάτι όπου κατοικούσε ο δόγης μέχρι το Το κτίριο χωρίζεται από τη φυλακή της πόλης με την περίφημη Γέφυρα των Στεναγμών. Στη συνέχεια υπάρχει το Προκουράτιε, τα κτίρια με τα προπύλαια που περικλείουν την πλατεία και περιέχουν 69

70 τα γραφεία των 9 δημοσίων κατηγόρων, των υψηλότερων αξιωματούχων της Βενετίας μετά τον δόγη. Η πλατεία συνορεύει στην πλευρά της λιμνοθάλασσας με το Ρίβα ντέλι Σκιαβόνι και βλέπει στο νησάκι του Σαν Τζόρτζο Ματζόρε, όπου βρίσκεται ο ναός που σχεδίασε ο Παλάντιο με την ίδια ονομασία. Δεξιά στην είσοδο προς το κανάλι υπάρχει ο ναός της Σάντα Μαρία ντελα Σαλούτε, ακολουθεί η Ακαδημία, το Παλάτσο Μπελόνι-Μπατάλια, το Παλάτσο Μαρτσέλο (όπου γεννήθηκε ο συνθέτης), το Παλάτσο Βεντραμίν Καλέρτζι (όπου πέθανε ο Ρίτσαρντ Βάγκνερ), το Κα Φοσκάρι (έδρα του πανεπιστημίου της Βενετίας), το Κα Ντάριο, το Κα ντ Όρο και το Παλάτσο Γκράσι (όπου γίνονται οι σπουδαιότερες εκθέσεις της πόλης). Πιο κάτω από το Μεγάλο Κανάλι βρίσκεται ο ναός της Σάντα Μαρία Γκλοριόζα ντέι Φράρι, στον οποίο ένας μεγαλοπρεπής μαρμάρινος τοίχος περικλείει τα 124 στασίδια του εκκλησιαστικού χοροστασίου και οι πλευρές του κυρίως ναού είναι στολισμένες με μια εκπληκτική σειρά από πίνακες και γλυπτά. Πιο πέρα βρίσκεται η γέφυρα του Ριάλτο με μια σειρά από καταστήματα. Κατασκευάστηκε για πρώτη φορά σαν πλωτή γέφυρα με βάρκες κατά τον 9ο αιώνα, κατόπιν ανακατασκευάστηκε με πέτρα το 1591 και έκτοτε έγινε σημείο αναφοράς μέσα στην καρδιά της πόλης. Ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της, η Βενετία δεν 70

71 παύει να εκπλήσσει με τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς της. Σήμερα πολιορκείται από τουρίστες και απειλείται από την άνοδο της στάθμης των υδάτων, όμως με την πάροδο των χρόνων η γνώση από τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η πόλη έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία εκατοντάδων συλλόγων σε ολόκληρο τον κόσμο με στόχο τη διασφάλιση της κληρονομιάς της Βενετίας 71

72 ΠΗΓΕΣ Bιβλίο : Θαύματα του Κόσμου National Geographic 72

73 Η ΟΠΕΡΑ ΤΟΥ ΣΙΔΝΕΫ 73

74 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Όπερα του Σίδνεϋ (Sydney Opera House) βρίσκεται στο Σίδνεϋ, στη Νότια Νέα Ουαλία της Αυστραλίας. Είναι ένα από τα πιο διάσημα κτήρια του 20ού αιώνα, και ένας από τους διασημότερους τόπους άσκησης τεχνών στον κόσμο. Τοποθετημένο στο σημείο Bennelong στο λιμάνι του Σίδνεϋ και κοντά στην εξίσου διάσημη γέφυρα του Σίδνεϋ, το κτήριο και τα περίχωρά του διαμορφώνουν μια εικονική αυστραλιανή εικόνα. Είναι ένα σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο. Εκτός από πολλά περιοδεύοντα θέατρα, μπαλέτα, και μουσικές παραγωγές, η όπερα είναι το σπίτι της όπερας της Αυστραλίας, θεάτρων του Σίδνεϋ και της συμφωνικής ορχήστρας του Σίδ νεϋ. 74

75 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η Όπερα του Σίδνεϋ ξεκίνησε να δημιουργείται το 1954 και τελείωσε το 1973, ενώ έγινε μέρος μιας αναθεώρησης της αρχιτεκτονικής στη δεκαετία του 50, αναπτυσσόμενη από τον μοντερνισμό της δεκαετίας του 30 και 40. Όταν τελείωσε η κατασκευή της το κτήριο έθεσε όλη την ήπειρο της Αυστραλίας στον παγκόσμιο χάρτη. Κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1950 οργανώθηκε ένας διεθνής διαγωνισμός για το σχεδιασμό ενός νέου κέντρου τεχνών στο Σίδνεϋ. Δεν διευκρινιζόταν παράμετροι σχεδιασμού ή ένα όριο κόστους. H κύρια απαίτηση του διαγωνισμού ήταν ένα σχέδιο για την απόδοση δύο αιθουσών, μία για την όπερα και μια για συμφωνικές συναυλίες. Νικητής του διαγωνισμού ανάμεσα σε άλλες 233 συμμετοχές αναδέχθηκε ο 38χρονος Δανός αρχιτέκτονας Jorn Utzon.Η επιτροπή έκρινε το σχέδιο του, ως το πλουσιότερο σε φαντασία. Πηγές της έμπνευσης του ήταν τα πανιά των ιστιοφόρων και οι ναοί των Αζτέκων και των Μάγιας. Τα έργα θεμελίωσης άρχισαν το 1959 και ακλούθησε το προκλητικότερο τμήμα του σχεδίου -η οροφή με τα κοχύλια-ποτέ δεν είχε οικοδομηθεί κάτι παρόμοιο στον κόσμο. Η Όπερα του Σίδνεϋ αποτελεί ένα από τα διασημότερα κτήρια του 20ου αιώνα και είναι ένας από τους διασημότερους τόπους άσκησης τεχνών στον κόσμο. Δένοντας αριστουργηματικά την δημιουργία με την καινοτομία όσον αφόρα την αρχιτεκτονική φόρμα και το σχεδιασμό. Πολλοί άνθρωποι ταξιδεύουν μέχρι τη Νότια Νέα Ουαλία του Σίδνεϋ στην Αυστραλία για να το θαυμάσουν. Το κτίριο είναι τοποθετημένο στο Bennelong Point, ένα ταπεινό ακρωτήρι το οποίο προσδιορίζει τον όρμο του Σίδνεϋ, είναι άξονας του λιμανιού του και αποτελεί την τοποθεσία της πρώτης αποικίας λευκών στην Αυστραλία ενώ το κτήριο και τα περίχωρα του διαμορφώνουν μια εξαίσια και πολύ χαρακτηριστική αυστραλιανή εικόνα. Το κτίριο της όπερας του Σίδνεϋ άρχισε να λειτουργεί για το κοινό από τις 20 Οκτωβρίου του 1973,και αποτελεί ένα από τα σύγχρονα θαύματα του κόσμου. Προσέδωσε νέες λειτουργίες και δυνατότητες στην πόλη του Σίδνεϋ ενώ παράλληλα είναι απόλυτα συνδεδεμένο με το γύρω τοπίο και έτσι κατάφερε να γίνει σύμβολο της πόλης. 75

76 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Η όπερα του Σίδνεϋ είναι ένα σύγχρονο εξπρεσιονιστικό σχέδιο, με μια σειρά μεγάλων προκατασκευασμένων «κοχυλιών», που διαμορφώνει τις στέγες της δομής. Η όπερα καλύπτει 1.8 εκτάρια (4.5 στρέμματα) εδάφους. Έχει 183 μέτρα (605 πόδια) μήκος και περίπου 120 μέτρα (388 πόδια) πλάτος στο ευρύτερο σημείο του. Υποστηρίζεται σε 580 αποβάθρες που βυθίζονται μέχρι 25 μέτρα κάτω από τη στάθμη της θάλασσας. Η παροχή ηλεκτρικού ρεύματός της είναι ισοδύναμη για μια πόλη ανθρώπων και διανέμεται από 645 χιλιόμετρα ηλεκτρικού καλωδίου. Οι στέγες καλύπτονται με εκατομμύρια στιλπνά σουηδικά κεραμίδια μεταλλικού κρεμ-λευκού χρώματος, εν τούτοις από μια απόσταση τα κεραμίδια φαίνονται μόνο άσπρα. Παρά την αυτοκαθαριζόμενη φύση τους, υπόκεινται ακόμα στην περιοδική συντήρηση και αντικατάσταση. Το θέατρο της όπερας και η αίθουσα συναυλιών βρίσκονται στις δύο μεγαλύτερες ομάδες κοχυλιών και τα άλλα θέατρα βρίσκονται στις πλευρές των σχηματισμών ομάδας κοχυλιών. Η μορφή των κοχυλιών επιλέγεται για να απεικονίσει τις εσωτερικές απαιτήσεις ύψους, που αυξάνονται από τις εισόδους, πέρα από τις θέσεις και μέχρι τους υψηλούς σκηνικούς πύργους. Το εσωτερικό του κτηρίου αποτελείται από ρόδινο γρανίτη που εξάγονται από το Tarana και ξύλο και κοντραπλακέ που παρέχεται από τη βόρεια Νότια Νέα Ουαλία. 76

77 Η ΙΔΕΑ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Γενικά, το κτίριο μπορεί να θεωρηθεί απλό: μία πλατφόρμα με δύο αμφιθέατρα να ξεπροβάλουν μέσα από αυτήν. Ελαφρές αψίδες βρίσκονται πάνω από τις δύο αίθουσες ακροατών και οι συνδεόμενοι χώροι υποδοχής τους μαζί με το αναψυκτήριο, είναι με μεγάλα λευκά κελύφη. Το ιδιόρρυθμο αυτό είδος της στέγης που μπορεί να παρομοιαστεί με σύνολο από σύννεφα ή με πανιά ιστιοφόρου, σχεδιάστηκε από τον Utzon σε μορφή σκίτσου που παρουσίαζε διάφορες πλατφόρμες και σύννεφα, όπου με αυτόν τον τρόπο προσπαθούσε να μεταφέρει την ιδέα του σε σχέδιο. Τα κελύφη αυτά σχεδιάστηκαν με ελεύθερο χέρι για να παρουσιαστούν στον διαγωνισμό και παρουσίασαν μεγάλη δυσκολία στο να σχεδιαστούν γραμμικά αλλά και στην κατασκευή τους εξίσου. Από το 1957 μέχρι το 1961, τρείς με τέσσερις διαφορετικές προσεγγίσεις διερευνήθηκαν από τον Utzon αλλά και από τον μηχανικό Ove Arup. Το πρόβλημα επικεντρώθηκε στην έλλειψη γεωμετρικής φόρμας και επανάληψης του σχήματος του κελύφους. Το 1961, παρ' όλα αυτά, ο Utzon έλυσε τα κατασκευαστικά προβλήματα των κελύφων σε μία στιγμή έμπνευσης. Η λύση του στηρίχτηκε στο ότι κάθε τμήμα του κελύφους της όπερας θα έπρεπε να κοπεί, και να αποτελεί μέρος μιας ίδιας σφαίρας. Λέγεται ότι ο Utzon συνέλαβε αυτήν την ιδέα από μία μπάλα ή ένα πορτοκάλι. Σύμφωνα με τον Philip Drew, ο Jorn Utzon δήλωσε ότι τα κελύφη θα ήταν μία μεγάλη σφαίρα με τα τμήματά της κομμένα, σαν ένα πορτοκάλι. Εφόσον η βασική γεωμετρία είχε λυθεί, ακολούθησε η σκέψη ότι τα κελύφη θα έπρεπε να φτιαχτούν από προκατασκευασμένες πλευρές. Όλα τα τμήματα των κελυφών θα προκατασκευαζόταν στην τοποθεσία του έργου, τα προκατασκευασμένα αυτά τμήματα θα τα διαπερνούσαν καλώδια και θα πιέζονταν μεταξύ τους για να σχηματίσουν αψίδα. Οι ολοκληρωμένες πλέον αψίδες θα ενωνόταν μεταξύ τους για να δημιουργήσουν την κάθε πλευρά του κελύφους. Προκατασκευασμένα καλύμματα από κεραμικά πλακίδια καλύπτουν το διάστημα μεταξύ των τμημάτων του κελύφους και 77

78 σχηματοποιούν την επιφάνειά τους. Συνολικά πάνω από κεραμικά πλακίδια καλύπτουν τις προκατασκευασμένες πλευρές του κελύφους. Τοποθετήθηκαν γυαλιστερά πλακίδια στο κέντρο και ματ πλακίδια στις άκρες, δημιουργώντας ένα εξαιρετικά αστραφτερό σχέδιο. Όπως πολύ εύστοχα είπε ο Utzon, ο ήλιος, τα σύννεφα και το φώς θα κάνουν το κέλυφος να μεταλλάσσεται συνεχώς κάνοντας το να φαίνεται σαν κάτι ζωντανό, έτσι οι θεατές θα αντικρίζουν κάθε φορά κάτι καινούριο. 78

79 ΦΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Η όπερα του Σίδνεϋ σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε σε τρία βασικά στάδια: πρώτο στάδιο ήταν η κατασκευή της πλατφόρμας, δεύτερο στάδιο τα κελύφη και τρίτο οι εξωτερικοί γυάλινοι τοίχοι και οι επενδύσεις. Οι ξύλινοι τοίχοι των αμφιθεάτρων και όλα τα εσωτερικά στοιχεία ήταν μέρος του τρίτου σταδίου της κατασκευής. Οι αρχιτεκτονικές ιδέες που επινοήθηκαν από τον Utzon για κάθε στάδιο της κατασκευής βρισκόταν σε δύο βιβλία, το red book του 1958 και το yellow book του Η δομή αυτών των βιβλίων εξέφραζε τις ιδέες του Utzon για το έργο, με πολλές κατασκευαστικές λεπτομέρειες και ιδίως το yellow book αποτελούνταν σχεδόν μόνο από σχέδια του ίδιου. Δυστυχώς δεν επετράπη στον Utzon να ολοκληρώσει την κατασκευή του έργου, λόγω διαμάχης που είχε δημιουργηθεί μεταξύ αυτού και της νέας κυβέρνησης της Aυστραλίας και έτσι ο Utzon δήλωσε την παραίτηση του και το έργο το συνέχισαν, από το τρίτο στάδιο του, οι Hall και Todd. Ο Peter Hall, μέλος αυτής της ειδικής ομάδας, ήταν ο αρχιτέκτονας ο οποίος ολοκλήρωσε την αίθουσα κονσέρτων και την αίθουσα της όπερας, καθώς επίσης τελειοποίησε και τις λεπτομέρειες των κουφωμάτων και των κλιμακοστασίων. Το σχέδιο του Utzon είχε τις δύο μεγάλες αίθουσες δίπλα η μία στην άλλη, τοποθετημένες στην μεγάλη πλατφόρμα, με τις σκηνές τους προς το νότο και τις αίθουσες υποδοχής να έχουν θέα προς το λιμάνι. Με αυτό το σχέδιο δεν ήταν δυνατό να υπάρξουν βοηθητικοί χώροι. Έτσι ο Utzon πρότεινε την κατασκευή μίας σειράς ανελκυστήρων που θα εξυπηρετούσαν τις σκηνές. Το 1967 αυτό το θέμα επανεξετάστηκε από τον Peter Hall, ο οποίος πρότεινε το εξής: να μην διαθέτει η μεγάλη αίθουσα σκηνή αλλά να είναι απλά μία αίθουσα κονσέρτων, και η λειτουργία της όπερας να μεταφερθεί στη μικρότερη από τις δύο αίθουσες. Και με αυτόν τον τρόπο ολοκληρώθηκε και η κατασκευή του έργου. Το κοινό και οι επισκέπτες μπορούν να προσεγγίσουν το κτίριο πεζοί από την πλευρά της πύλης, μέσω ενός επιβλητικού χώρου κάτω από την μεγάλη σκάλα η οποία είναι στεγασμένη με σκαλιστά δοκάρια από μπετό. Στη συνέχεια πλησιάζουμε το foyer μέσω της μεγάλης πλατφόρμας, και οδηγούμαστε στο concert hall, του οποίου η χωρητικότητα είναι 2670 ατόμων. Οι θέσεις αυτού είναι 79

80 τοποθετημένες ακτινωτά γύρω από την εξέδρα της ορχήστρας. Η αίθουσα της όπερας έχει πιο παραδοσιακή μορφή με χωρητικότητα 1547 ατόμων. ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Η όπερα του Σίδνεϋ περιέχει πέντε θέατρα, πέντε στούντιο πρόβας, δύο κύριες αίθουσες, τέσσερα εστιατόρια, έξι bars και πολυάριθμα καταστήματα αναμνηστικών. Τα πέντε θέατρα που αποτελούν τις εγκαταστάσεις: Η αίθουσα συναυλιών Concert Hall, με καθίσματα, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο μηχανικό όργανο στον κόσμο με πάνω από σωλήνες. Το θέατρο της όπερας Opera Theatre, με καθίσματα, είναι ο κύριος χώρος παραστάσεων για την όπερα της Αυστραλίας Opera Australia, χρησιμοποιείται επίσης από την αυστραλιανό μπαλέτο Australian Ballet Company. Το θέατρο Drama Theatre, με 544 καθίσματα Το θέατρο Playhouse, με 398 καθίσματα Το θέατρο Studio Theatre, με 364 καθίσματα Εκτός από τις θεατρικές παραγωγές, οι εγκαταστάσεις χρησιμοποιούνται επίσης για εκδηλώσεις όπως γάμοι, πάρτυ και διασκέψεις. 80

81 ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ Έκταση: Εξωτερικές διαστάσεις: Ύψος μέγιστου κελύφους: Βάρος οροφής: 1,8ha 186 x 116 m 67m tn Προκατασκευασμένα στοιχεία οροφής: Επιφάνεια οροφής: m² 81

82 ΠΗΓΕΣ

83 Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ 83

84 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Παναγία των Παρισίων, γνωστή και ως Νοτρ Νταμ (γαλλ. Notre- Dame de Paris) είναι ο μητροπολιτικός χριστιανικός ναός της πόλης του Παρισιού και αποτελεί ένα από τα πλέον θαυμαστά αρχιτεκτονικά μνημεία του λεγόμενου οξυκόρυφου ή γοτθικού ρυθμού. Βρίσκεται στο νησί Ιλ ντε λα Σιτέ (Île de la Cité) του ποταμού Σηκουάνα (la Seine), στο κέντρο της γαλλικής 84

85 πρωτεύουσας. Η κατασκευή του άρχισε το 1163 και ολοκληρώθηκε 170 χρόνια αργότερα, επειδή το σχέδιο διευρύνθηκε κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Τον θεμέλιο λίθο έθεσε ο Πάπας Αλέξανδρος Γ και ο Βασιλέας Λουδοβίκος Ζ' της Γαλλίας στη θέση ενός ρωμαϊκού ναού αφιερωμένο στο Δια. Στις 2 Δεκεμβρίου 1804 στο Ναό αυτό στέφθηκε Αυτοκράτορας ο Ναπολέων Βοναπάρτης. Με κέντρο δράσης το ναό αυτόν συνέγραψε ο Βίκτωρ Ουγκώ το γνωστό κλασσικό πλέον μυθιστόρημα με το τίτλο Παναγία των Παρισίων. 85

86 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Η Παναγία των Παρισίων έχει ύψος 128m. Τα πλέον άξια ιδιαίτερης προσοχής σημεία, που προκαλούν το θαυμασμό της αρχιτεκτονικής του ναού, είναι η υπέροχη πύλη με τον υπεράνω αυτής τεράστιο ρόδακα και τις δύο εκατέρωθεν αυτής πύλες, τα περίφημα γλυπτά, τα δύο κωδωνοστάσια ύψους 68 μ. καθώς και ο εσωτερικός διάκοσμος με τα έξοχης υαλογραφικής τέχνης (βιτρό) παράθυρα. Στο καμπαναριό οδηγούν 350 σκαλοπάτια. Υπάρχουν ακόμα δύο ψηλοί πύργοι 69 μέτρων. Ο κώνος, που φθάνει τα 90m, προστέθηκε το 19 ο αιώνα από τον Viollet-le-Duc. Ο καθεδρικός ναός της Notre-Dame έχει διάφορα μεγάλα ροδαλά παράθυρα, το βόρειο παράθυρο του 13 ου αιώνα είναι το εντυπωσιακότερο. Το ογκώδες παράθυρο έχει διάμετρο 13.1 μέτρα. Η μετωπική δυτική πρόσοψη χαρακτηρίζει 3 ευρείες πύλες, επάνω από τις πύλες είναι η στοά των βασιλιάδων - 28 αγάλματα των βασιλιάδων Judean - και υψηλότερος επάνω είναι τα διάσημα gargoyles και grotesques. Το θεαματικό ανατολικό flying που στηρίζεται στην ανατολική πλευρά του κτηρίου είναι 15m ευρύ. Στη δυτική πλευρά η είσοδος στον καθεδρικό γίνεται από 3 πύλες που είναι στολισμένες με περίτεχνα γλυπτά. Επίσης σε μεσαιωνικές τοιχογραφίες αναπαρίσταται ο βίος της Παρθένου, η Δευτέρα Παρουσία και η ζωή της Αγίας Άννας. Πάνω από τις πύλες βρίσκεται η στοά των βασιλέων της Ιουδαίας και του Ισραήλ. Στο εσωτερικό του ναού η αίσθηση ότι έχεις αλλάξει εποχή είναι έντονη. Ο Jean de Jandun ο οποίος αναγνώρισε τον καθεδρικό ναό ως ένα από τρία σημαντικότερα κτήρια του Παρισιού το 1323, έλεγε: «εκείνη η πιο φοβερή εκκλησία της λαμπρότερης Virgin Mary, μητέρα του Θεού, λάμπει επάξια έξω, όπως τον ήλιο μεταξύ των αστεριών. Και αν και μερικοί ομιλητές, από την ελεύθερη κρίση τους, επειδή είναι ικανοί να δουν μόνο μερικά πράγματα εύκολα, μπορεί να πουν ότι κάποιο άλλο είναι ομορφότερο, πιστεύω εντούτοις, με σεβασμό, ότι, εάν ανταποκρίνονται πιο επιμελώς στο 86

87 σύνολο και τα μέρη, θα αποσύρουν γρήγορα αυτήν την άποψη. Πού, αλήθεια, ρωτώ, θα έβρισκαν δύο πύργους τέτοιας μεγαλοπρέπειας και τελειότητας, τόσο υψηλούς, τόσο μεγάλους, τόσο ισχυρούς, να ντύνονται γύρω γύρω με τέτοια πλούσια ποικιλία διακοσμήσεων; Πού, ρωτώ, θα έβρισκαν μια τέτοια multipartite ρύθμιση τόσων πολλών πλευρικών υπόγειων θαλάμων, ανωτέρω και κατωτέρω; Πού, ρωτώ, θα έβρισκαν τέτοιες ελαφρώς-γεμισμένες θελκτικότητες όπως στα πολλά περιβάλλοντα παρεκκλήσια; Επιπλέον, αφήστε τους να μου πουν σε ποια εκκλησία μπορώ να δω έναν τέτοιο μεγάλο σταυρό, του οποίου ο ένας βραχίονας χωρίζει τη χορωδία από το σηκό. Τέλος, θα μάθαινα πρόθυμα που υπάρχουν δύο τέτοιοι κύκλοι, που τοποθετούνται ο ένας απέναντι από τον άλλον σε μια ευθεία γραμμή, μεταξύ ποιων μικρότερων σφαιρών και κυκλίσκων, με το θαυμάσιο τέχνασμα, έτσι ώστε μερικοί να τακτοποιούνται κυκλικά, άλλοι angularly, παράθυρα πλαισίου κατακόκκινα με τα πολύτιμα χρώματα και όμορφα με τους λεπτότερους αριθμούς των εικόνων. Στην πραγματικότητα πιστεύω ότι αυτής της εκκλησία που προσφέρει την προσεκτικά διάκριση τέτοιας αιτίας θαυμασμού η επιθεώρησή, μπορεί μόλις και μετά βίας να sate την ψυχή. 87

88 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η κατασκευή της Παναγίας των Παρισίων άρχισε το Ο Ναός αποπερατώθηκε περί τα μέσα του 13ου αιώνα (1345). Το 1699 υπέστη ακρωτηριάσεις, με το δικαιολογητικό της επισκευής του. Το 1160, επειδή η εκκλησία στο Παρίσι είχε γίνει η «παρισινή εκκλησία των βασιλιάδων της Ευρώπης», ο Bishop Maurice de Sully έκρινε τον προηγούμενο καθεδρικό ναό του Παρισιού, (Άγιοétienne ST Stephen), ο οποίος ήταν ιδρυμένος τον 4 ο αιώνα, ανάξιο του υψηλού ρόλου του, και τον κατεδάφισε αμέσως μόλις έλαβε τον τίτλο του επισκόπου του Παρισιού. Όπως με τους περισσότερους μύθους ο επιθεωρητής, ισχυρίστηκε ότι πρέπει να ληφθούν υπ όψιν οι αρχαιολογικές ανασκαφές του 20 ου αιώνα που έδειξαν ότι ο καθεδρικός ναός Merovingian που αντικαταστάθηκε από το ναό, ήταν ο ίδιος μια ογκώδης δομή, με το α πέντε-ο σηκός και μια πρόσοψη περίπου 36m πέρα από. Φαίνεται πιθανό επομένως ότι τα ελαττώματα με την προηγούμενη δομή υπερβλήθηκαν από τον επίσκοπο για να τον βοηθήσουν να δικαιολογήσει την επανοικοδόμηση σε ένα νεώτερο ύφος. Σύμφωνα με το μύθο, είχε ένα όραμα ενός λαμπρού νέου καθεδρικού ναού για το Παρίσι, και το σκιαγράφησε στο έδαφος έξω από την αρχική εκκλησία. Για να αρχίσει την κατασκευή, ο επίσκοπος κατεδάφισε διάφορα σπίτια και έχτισε έναν νέο δρόμο προκειμένου να μεταφερθούν τα υλικά για το υπόλοιπο του καθεδρικού ναού. Η κατασκευή άρχισε το 1163, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Louis VII, και η άποψη διαφέρει ως προς το εάν η ο βασιλεύς ή ο παπάς Αλέξανδρος ΙΙΙ έβαλε το θεμέλιο λίθο του καθεδρικού ναού. Εντούτοις, και οι δύο ήταν στην εν λόγω τελετή. Ο Bishop de Sully αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και του πλούτου του στην κατασκευή του καθεδρικού ναού. Η οικοδόμηση της χορωδίας πήρε από το 1163 μέχρι περίπου το 1177 και ο νέος υψηλός βωμός ήταν έτοιμος το 1182 (ήταν κανονική πρακτική για το ανατολικό τέλος μιας νέας εκκλησίας που ολοκληρώθηκε πρώτα, έτσι ώστε ένας προσωρινός τοίχος να μπορεί να 88

89 δημιουργηθεί στη δύση της χορωδίας, επιτρέποντας στο κεφάλαιο να τη χρησιμοποιήσει χωρίς διακοπή ενώ το υπόλοιπο του κτηρίου πήρε αργά τη σημερινή τουμορφή). Μετά από το θάνατο του Bishop Maurice de Sully's το 1196, ο διάδοχός του, Eudes de Sully (καμία συγγένεια) επιτήρησε την ολοκλήρωση των πτερύγων και προώθησε την κατασκευή του σηκό, ο οποίος πλησίαζε στην ολοκλήρωση κατά την διάρκεια του θανάτου του, το Από αυτό το στάδιο επίσης, ήταν σχεδιασμένη η δυτική πρόσοψη, αν και δεν ολοκληρώθηκε μέχρι γύρω στα μέσα της δεκαετίας του Κατά τη διάρκεια της περιόδου κατασκευής, πολυάριθμοι αρχιτέκτονες εργάζονταν στην περιοχή, όπως αποδεικνύεται από τις διαφορετικές μορφές στα διαφορετικά ύψη του δυτικού μετώπου και των πύργων. Μεταξύ 1210 και 1220, ο τέταρτος αρχιτέκτονας επιτήρησε την κατασκευή του επιπέδου με το ροδαλό παράθυρο και τις μεγάλες αίθουσες κάτω από τους πύργους. Η σημαντικότερη αλλαγή στο σχέδιο ήρθε στα μέσα του 13ο αιώνα, όταν αναδιαμορφώθηκαν οι πτέρυγες στο πιο πρόσφατο ύφος Rayonnant, προς το τέλος της δεκαετίας του 1240, όταν ο Jean de Chelles πρόσθεσε μια πύλη με αετώματα στη Βόρια πτέρυγα, που ολοκληρώθηκε μακριά από ένα θεαματικό ροδαλό παράθυρο. Σύντομα κατόπιν (από το 1258) ο Pierre de Montreuil εκτέλεσε ένα παρόμοιο σχέδιο στη νότια πτέρυγα. Και οι δύο αυτές πύλες των πτερύγων εξωραΐστηκαν πλουσιοπάροχα με γλυπτά, σκηνές χαρακτηριστικών γνωρισμάτων από τις ζωές του ST Stephen και των διάφορων τοπικών Αγίων, ενώ η βόρεια πύλη χαρακτήρισε την παιδική ηλικία του Χριστού και την ιστορία του Theophilus στο tympanum, με ένα ιδιαίτερα επιδρόν άγαλμα της Virgin και του παιδιού της στο trumeau. 89

90 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ο ναός της Παναγίας των Παρισίων κτίστηκε σύμφωνα με το Γοτθικό ρυθμό. Είναι δομημένος σε απίστευτη αρχιτεκτονική. Έχει γλυπτά πάνω στα τύμπανα των θυρών και υδρορροές που είναι σκαλισμένες. Η Νοτρ Νταμ de Παρίσι ήταν μεταξύ των πρώτων κτηρίων στον κόσμο που χρησιμοποίησαν το ιπτάμενο στήριγμα (σχηματισμένη αψίδα εξωτερικής υποστήριξης). Το κτήριο δεν σχεδιάστηκε αρχικά για να περιλάβει το ιπτάμενο στήριγμα γύρω από τη χορωδία και το σηκό. Αφότου όμως άρχισε η κατασκευή και οι λεπτότεροι τοίχοι (που διαδίδονται στο γοτθικό ύφος) ήταν υψηλότεροι, άρχισαν να πιέζουν και σπασίματα εμφανίστηκαν στους τοίχους που ωθήθηκαν εξωτερικά. Σε απάντηση, οι αρχιτέκτονες έκτισαν υποστηρίξεις του καθεδρικού ναού γύρω από τους εξωτερικούς τοίχους, και οι πιο πρόσφατες προσθήκες συνέχισαν το σχέδιο. Πολλά μικρά αγάλματα τοποθετήθηκαν γύρω από το εξωτερικό. Αυτά επεξεργάστηκαν χωριστά και εξυπηρέτησαν σαν υποστηρίξεις για τα Coulomb και τους σίφουνες. Μεταξύ αυτών είναι τα διάσημα gargoyles. Ήταν αρχικά χρωματισμένοι, όπως ήταν το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού. Το χρώμα έφυγε και η γκρίζα πέτρα καλύφθηκε επιτέλους με ζωηρά χρώματα. 90

91 ΓΟΤΘΙΚΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΡΥΘΜΟΣ Με τον όρο γοτθική τέχνη αναφερόμαστε στο καλλιτεχνικό ρεύμα που εμφανίστηκε την περίοδο του Μεσαίωνα. Πρώτος χρησιμοποίησε τον όρο ο γνωστός ζωγράφος και μαθητής του Μιχαήλ Άγγελου Βαζάρι, ο οποίος γράφοντας στο 16 ο αιώνα για της καλές τέχνες, ονόμασε περιφρονητικά τα χτίσματα του Μεσαίωνα γοτθικά, δηλαδή δημιουργήματα της πιο βάρβαρης και απολίτιστης γερμανικής φυλής που για πολλά χρόνια ερήμωνε την Ευρώπη. Η γοτθική τέχνη άρχισε να κάνει την εμφάνισή της στη Γαλλία, περίπου στις αρχές του 12ου αιώνα και κυρίως στην αρχιτεκτονική. Στη διάρκεια των επόμενων χρόνων και μέχρι τα τέλη του 14ου αιώνα, εξαπλώθηκε σε ολόκληρη σχεδόν τη δυτική Ευρώπη. Την γοτθική τέχνη διαδέχθηκε η περίοδος της Αναγέννησης, αν και δείγματα γοτθικών δημιουργιών καταγράφονται και μέχρι τα τέλη του 15ου αιώνα. Η αρχιτεκτονική αποτέλεσε το κυριότερο εκφραστικό μέσο της γοτθικής τέχνης και με καταγωγή από τη Γαλλία, εμφανίζεται την περίοδο Θεωρείται πως η πρώτη κατασκευή που ενσωματώνει το χαρακτηριστικό ύφος της γοτθικής αρχιτεκτονικής είναι το αβαείο (μοναστήρι) του Αγίου Διονυσίου στο Saint-Denis, δήμος λίγα χιλιόμετρα βόρεια του Παρισιού, έργο του Abbot Suger. Ανάμεσα στα κύρια χαρακτηριστικά της γοτθικής αρχιτεκτονικής μπορούμε να αναφέρουμετα ψηλά τόξα, τις κάθετες δομικές γραμμές, την έντονη "γραμμικότητα" των κτιρίων, τα ογκώδη μεγέθη και ειδικότερα σε ότι αφορά το ύψος των οικοδομημάτων καθώς και τα περίτεχνα και λεπτομερή διακοσμητικά στοιχεία που κυριαρχούν. Η γοτθική αρχιτεκτονική εκφράζεται με ιδιαίτερη λεπτότητα στη σχεδίαση και μεγάλη διάθεση για την περαιτέρω διακόσμηση των κτισμάτων προσδίδοντας το αίσθημα της ανάτασης και της μεγαλοπρέπειας. 91

92 Το κτίριο κτίζεται από πέτρες, με λεπτούς κίονες που βαστούν το θόλο, με ψηλά παράθυρα και ψηλά τόξα στο εξωτερικό και μεγάλες επιφάνειες σκεπασμένες με πολύχρωμα τζαμωτά. Τα πιο αντιπροσωπευτικά γοτθικά οικοδομήματα είναι καθεδρικοί ναοί και ανάκτορα, γεγονός που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το είδος της πολιτιστικής ζωής της εποχής, που έχει ως επίκεντρο την Εκκλησία και το Παλάτι. Σύμβολα του γοτθικού αρχιτεκτονικού σχεδίου αποτελούν οι αιχμηρές κυκλικές αψίδες σε συνδυασμό με σύνθετους κίονες, θόλους και παράθυρα μεγάλων διαστάσεων, συχνά διακοσμημένων με υαλουργήματα. Στο εσωτερικό των ναών, δεσπόζουν διακοσμήσεις που αφηγούνται τμήματα της Βίβλου. Οι γοτθικοί καθεδρικοί ναοί αντιπροσωπεύουν ένα είδος μικρόκοσμου και το επιβλητικό αρχιτεκτονικό ύφος εξυπηρετεί στην μετάδοση του θρησκευτικού μηνύματος της μεγαλοσύνης του Θεού σε αντιδιαστολή με την ταπεινότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Απεικόνιση της τυπικής δομής ενός γοτθικού οικοδομήματος 92

93 ΟΜΩΝΥΜΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ Η Παναγία των Παρισίων (γαλλικά: Notre-Dame de Paris) είναι ο τίτλος μυθιστορήματος του Βίκτωρος Ουγκώ, διαδραματιζόμενο την εποχή της Βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΑ' ( ) και με κέντρο δράσης τον ομώνυμο ναό. Η υπόθεση του μάλλον επικού αυτού δράματος παρά μυθιστορήματος παρουσιάζει ως ηρωίδα την τσιγγάνα Εσμεράλδα να χορεύει στο προαύλιο του ναού της "Παναγίας των Παρισίων" όταν προκαλεί την προσοχή του αρχιδιακόνου Κλαύδιου Φρολό, που φλεγόμενος από την επιθυμία να την κατακτήσει, προσπαθεί να την απαγάγει δια του κωδωνοκρούστη Καζιμόντο (σε ελληνική μετάφραση Κουασιμόδου), ενός τερατώδη κακάσχημου αλλά ρωμαλέου ανθρώπου. Η Εσμεράλδα κατορθώνει να αποφύγει την απαγωγή χάρις στην επέμβαση κάποιας ομάδας στρατιωτών υπό τον αξιωματικό Φοίβο Σατοπέρ, τον οποίο και συναντά λίγες μέρες μετά. Ο Φοίβος όμως ερωτεύεται την Εσμεράλδα. Αργότερα εμφανίζεται ο Αρχιδιάκονος που με μικρό εγχειρίδιο σκοτώνει το Φοίβο και στη συνέχεια ως φονιάς κατηγορείται η Εσμεράλδα. Αυτή προ του κινδύνου να θανατωθεί τελικά προτιμά το θάνατο παρά να παραδοθεί στις ορέξεις του ιερωμένου. Η Εσμεράλδα οδηγείται πρό της πύλης του Ναού όπου τότε επεμβαίνει ο Κουασιμόδος, που και αυτός την αγαπά με πάθος, και καταφέρνει και την εισάγει στο εσωτερικό του Ναού. Ακολουθούν κάποιες περιπέτειες αλλά τελικά η Εσμεράλδα συλλαμβάνεται και εκτελείται, ενώ ο Κουασιμόδος κατακρημνίζει τον Αρχιδιάκονο από το κωδωνοστάσι απ όπου παρακολουθούσαν μαζί την εκτέλεσή της. Ο Κουασιμόδος στο τέλος πεθαίνει στο νεκροταφείο, με αγκαλιά το πτώμα της Εσμεραλδας. Το έργο αυτό έμεινε κλασσικό από τις ζωντανές εικόνες, περιγραφές των προσώπων και τις καταστάσεις στην πλοκή του έργου, με ιδιαίτερα στοιχεία της κοινωνικής ζωής εκείνης της περιόδου, της μεσαιωνικής ζωής του 15ου αιώνα, διό και κατέστη αριστούργημα. 93

94 ΠΗΓΕΣ Εγκυκλοπαίδεια Ευρώπη Ελλάδα Κόσμος CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%AF%CF%89%CE%B D 1+%CF%84%CF%89%CE%BD+%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%AF%CF%89%C E%BD&hl=el&prmd=imvns&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ei=PyKtT_2CJ6ri4QSCkOia DA&ved=0CF0QsAQ&biw=1143&bih=751 Ο καθεδρικός ναός φωτίζεται τη νύχτα. 94

95 ΠΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΆΙΦΕΛ 95

96 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο πύργος του Άιφελ (Στα γαλλικά: La Tour Eiffel) είναι το σήμα κατατεθέν της Γαλλίας. Κατασκευάστηκε το 1889 από τον μηχανικόγουστάβο Άιφελ και σήμερα αποτελεί ένα από τα γνωστότερα κτίρια στον κόσμο. Με ύψος 325 μέτρα (300 χωρίς την κεραία) ήταν το πιο ψηλό κτίριο στον κόσμο μέχρι που το ξεπέρασε το Εμπάιρ Στέιτ της Νέας Υόρκης το Έχει βάρος τόνους και η κατασκευή του είναι τόσο σταθερή ώστε παρεκκλίνει μόλις έως 7,5 εκατοστά με σφοδρό άνεμο. Έχει τρία επισκέψιμα επίπεδα, καθένα προσβάσιμο με σκάλες ή με ανελκυστήρα. Για την άνοδο μέχρι το πρώτο επίπεδο χρειάζονται 300 βήματα (το ίδιο και για το δεύτερο). Το τρίτο και μεγαλύτερο επίπεδο είναι προσβάσιμο μόνο με τον ανελκυστήρα. Και το πρώτο και το δεύτερο επίπεδο διαθέτουν εστιατόριο. Ο πύργος έχει χρησιμοποιηθεί και για πολλές σκηνές ταινιών. 96

97 ΙΣΤΟΡΙΑ Κατασκευάστηκε ανάμεσα στο 1887 και στο 1889 ως είσοδος για την έκθεση Uneversell και σαν σημάδι της Γαλλικής Επανάστασης. 300 εργάτες ένωσαν κομμάτια αδιάβροχου σιδήρου με 2,5 εκατομμύρια πριτσίνια, με μια στατική μελέτη του Maurice Koechlin. Ο Άιφελ βοήθησε τους μηχανικούς Émile Nouguier και Maurice Koechlin και τον αρχιτέκτονα Stephen Sauvestre. Ο κίνδυνος ατυχήματος ήταν μεγάλος καθώς, σε αντίθεση με σύγχρονους ουρανοξύστες, ο πύργος ήταν σε ανοιχτό πλαίσιο, χωρίς κανέναν ενδιάμεσο όροφο εκτός από δύο πλατφόρμες. Ωστόσο επειδή ο Άιφελ είχε λάβει προληπτικά μέτρα ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των κινητών ικριωμάτων, προστατευτικά κιγκλιδώματα και οθόνες, μόνο ένας άνθρωπος πέθανε. Ο πύργος εγκαινιάστηκε στις 31 Μαρτίου 1889 και άνοιξε για το κοινό στις 6 Μαΐου Ο πύργος επικρίθηκε πολύ από το κοινό όταν κατασκευάστηκε, καθώς πολλοί είχαν την άποψη πως ήταν αντιαισθητικός. Οι καθημερινές εφημερίδες γέμισαν με οργισμένες επιστολές από την καλλιτεχνική κοινότητα του Παρισιού. Ο μυθιστοριογράφος Γκυ ντε Μωπασσάν λέει ότι έτρωγαν το μεσημεριανό γεύμα στο εστιατόριο του Πύργου του κάθε μέρα. Όταν τον ρώτησαν γιατί, απάντησε ότι ήταν το μοναδικό μέρος στο Παρίσι, όπου κάποιος δεν μπορούσε να δει τη δομή. Σήμερα, ο Πύργος ευρέως θεωρείται ότι είναι ένα εντυπωσιακό κομμάτι της διαρθρωτικής τέχνης. Ένα από τα μεγάλα κλισέ των Χολιγουντιανών ταινιών είναι ότι η θέα από κάθε παριζιάνικο παράθυρο περιλαμβάνει τον πύργο. Ο Άιφελ είχε πάρει άδεια για να σταθεί ο πύργος επί 20 έτη προοριζόταν για να διαλυθεί το 1909, όταν η ιδιοκτησία του θα είχε επανέλθει στον Δήμο Παρισιού. Η πόλη είχε προγραμματίσει να τoν γκρεμίσει (μέρος των αρχικών κανόνων του διαγωνισμού για ένα πύργο ήταν πως μπορούσε εύκολα να κατεδαφιστεί) αλλά επειδή ο πύργος αποδείχτηκε χρήσιμος για σκοπούς επικοινωνίας, επετράπη η παραμονή του και μετά τη λήξη της άδειας. 97

98 98

99 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Το 1884, ο Γάλλος Πρόεδρος, μέσα στα πλαίσια του εορτασμού των 100 χρόνων της Δημοκρατίας, ζήτησε από τον Eiffel να προτείνει μία μεγαλοπρεπή συμβολική κατασκευή που θα συνόδευε τους εορτασμούς. Η ιδέα της κατασκευής ενός πύργου ύψους 300 m, ήταν πολύ δημοφιλής στην Ευρώπη και την Αμερική χωρίς όμως να έχει επιτευχθεί ακόμα. Ευτυχώς δύο ταλαντούχοι μηχανικοί στο γραφείο του Eiffel, ο Maurice Koechlin (ο οποίος έκανε τους στατικούς υπολογισμούς για το άγαλμα της Ελευθερίας) και ο Emile Nougier, είχαν ήδη εφεύρει τον σχεδιασμό του πύργου με ύψος 300 m, με τον οποίο ο Eiffel ασχολήθηκε αρχικά αλλά στη συνέχεια τον εγκατέλειψε. Ο Eiffel Αδραξε την ευκαιρία, αγοράζοντας το σχέδιο από τους μηχανικούς του, και έτσι η ομάδα αναδιοργανώθηκε και επανεξέτασε την υπόθεση με την βοήθεια του αρχιτέκτονα Stephane Sauvestre. Έτσι ο τότε υπουργός Εμπορίου Lockroy είχε πλέον στα χέρια του το σχέδιο που χρειαζόταν. Το 1886, έγινε ο διαγωνισμός για την ανάδειξη του καταλληλότερου σχεδίου, όπου και επιλέχθηκε η δουλειά του Eiffel και οι διαπραγματεύσεις άρχισαν. Τον Ιανουάριο του 1887, η ανάθεση της κατασκευής του πύργου έγινε και επίσημα στον Eiffel, με χρονικό περιθώριο αποπεράτωσης του έργου δυόμησι χρόνια. Οι εργασίες στα θεμέλια ξεκίνησαν 3 εβδομάδες μετά και οι εργασίες του παράτολμου αυτού έργου προχωρούσαν. Η αμοιβή του Eiffel για το έργο ήταν αρκετά γεναιόδωρη (περίπου το 20 % του συνολικού κόστους της κατασκευής), αλλά εκτός αυτού, του δόθηκε το δικαίωμα της οικονομικής εκμετάλευσης του πύργου κατά την διάρκεια των εορτασμών, μετά το τέλος αυτών ο πύργος θα ήταν περιουσία του κράτους αλλά ο Eiffel θα εξακολουθούσε να τον εκμεταλεύεται εμπορικά και για τα επόμενα 20 χρόνια. 99

100 ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ Όπως θα περίμενε κανείς, με βάση το ιστορικό του Eiffel, ο πύργος αποτελούσε ένα μεγαλοπρεπές επίτευγμα για το πεδίο του πολιτικού μηχανικού. Ο Eiffel ήταν από τους πρώτους που υπολόγισαν τις εντάσεις που θα δεχόταν η κατασκευή από εξωτερικές δυνάμεις, όπως ο άνεμος. Οι ικανότητες του, του επέτρεψαν να δημιουργήσει μία περίτεχνη (κεντητή) κατασκευή, η οποία θα προέβαλε ελάχιστη αντίσταση στον άνεμο. Πρόσφατοι υπολογισμοί επιβεβαίωσαν την ακρίβεια των μεθόδων του. Το αποτέλεσμα ήταν μία εξαιρετικά ελαφριά κατασκευή, αναλογικά με το ύψος της, των 7300 τόννων. Οι υπολογισμοί των δυνάμεων του ανέμου, οι οποίοι επιρρέασαν αρκετά στην τελική μορφή του πύργου, δείχνουν ότι η κορυφή μετακινείται μόνο κατά 12 cm. Όταν η κατασκευή είναι εκτεθειμένη σε ανέμους των 180 km την ώρα, εκτροπή την οποία ο πύργος ποτέ δεν αντιμετώπισε. Πολλοί ακαδημαϊκοί αρχιτέκτονες όπως ο Charles Garnier, άσκησαν κριτική στην αισθητική του πύργου, ο Eiffel όμως ήταν έτοιμος να υποστηρίξει το έργο του, αποδεικνύοντας ότι υπάρχουν κανόνες αρμονίας που διέπουν τον πύργο, οι οποίοι του επέτρεψαν να είναι κομψός και διαχρονικός μέχρι σήμερα. Μία άλλη καινοτομία που αφορούσε τον επαγγελματισμό και την υψηλή οργάνωση του Eiffel, ήταν η επιλογή και η κατασκευή τμημάτων του πύργου, τα οποία είχαν κατασκευαστεί το κάθε ένα ξεχωριστά και εν μέρει προκατασκευάστηκαν με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές, στα εργαστήρια του Eiffel. Με σκοπό να παραδοθεί το έργο εντός της προκαθορισμένης ημερομηνίας ο Eiffel έπρεπε να επιστρατεύσει το επικοινωνιακό του ταλέντο, έτσι ώστε να κινητοποιήσει κατάλληλα το εργατικό δυναμικό. Η δουλειά ξεκινούσε αυστηρά στις 6:30 π.μ., συνεχιζόταν μέχρι να νυχτώσει για ένα ολόκληρο χρόνο περίπου, και ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες. Για να εξασφαλίσει ο Eiffel την αποτελεσματικότητα και την ομαλή εξέλιξη του έργου, προσέλαβε μόνο εξειδικευμένο προσωπικό στις μεταλλικές κατασκευές, περιορισμένου αριθμού, με αρκετά καλή αμοιβή και με την παροχή γευμάτων κατά την διάρκεια της ημέρας στην περιοχή του πύργου. Το αποτέλεσμα αυτής της τακτικής ήταν η δημιουργία 100

101 μιάς εξαιρετικά αποδοτικής ομάδας με κοινό στόχο την παράδοση του πύργου την προκαθορισμένη ημερομηνία. Η ΨΗΛΟΤΕΡΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Με ύψος 300 m, ο πύργος του Eiffel ήταν έτοιμος στις 31 Μαρτίου του 1889,και αποτέλεσε το επίκεντρο του ενδιαφέροντος κατά τους εορτασμούς της Γαλλικής Δημοκρατίας, με επισκέπτες κάθε ημέρα. Ο πύργος του Eiffel παρέμεινε το ψηλότερο κτίριο του κόσμου για 42 χρόνια, μέχρι το 1930 όπου και χτίστηκε το κτίριο Chrysler στην Νέα Υόρκη, με ύψος 318 m. Μετά από περίπου ένα αιώνα ζωής ο πύργος του Eiffel παραμένει το πίο αναγνωρίσιμο και με τους περισότερους επισκέπτες κτίριο στον κόσμο (5 εκατ. το χρόνο). Ύψος με την κεραία: 300,51m Πλατφόρμες: 57m, 115m, 276m Σκαλοπάτια: 1700 Βάση: 1ha Βάρος: 7.300tn Εργατικό δυναμικό: 250 Κόστος: $ 101

102 ΠΗΓΕΣ

103 ΜΑΤΣΟΥ ΠΙΤΣΟΥ 103

104 104

105 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αρχαία πόλη Μάτσου Πίτσου που βρίσκεται στο νότιο Περού είναι το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα του πολιτισμού των Ίνκας, που χάθηκε με απότομο τρόπο και που η εξέλιξη του ήταν και θα παραμείνει θέμα συζήτησης. Το Μάτσου Πίτσου στη γλώσσα Κέτσουα* σημαίνει «αρχαίο βουνό». Βρίσκεται σε υψόμετρο 2700 μέτρων στη Σιέρα Βιλκαμπάμπα, στην αριστερή όχθη του παραπόταμου του Βιλκανότα, Ουρουμπάμπα. Απέχει 80 χιλιόμετρα από την πόλη Κούσκο. Η περιοχή έχει πυκνή βλάστηση, με τυπική τροπική χλωρίδα, ενώ η όλη περιοχή μεταξύ της Σιέρα και του πυκνού δάσους ονομάζεται ceja de selva, δηλαδή «το φρύδι του δάσους». Η πόλη είναι χτισμένη επάνω σε μια πολύ στενή κύρτωση του ορεινού όγκου της Σιέρα και συνδέει την πόλη με τη κορυφή Χουαϊάνα Πίτσου, που σημαίνει η «νεαρή κορυφή». Παρότι οι ακραίες καιρικές και κλιματολογικές συνθήκες δεν είναι χαρακτηριστικό της περιοχής, σε σύγκριση πάντα με το γενικό σύνολο των κορυφογραμμών των Άνδεων, η ανθρώπινη κατοίκηση για μεγάλο χρονικό διάστημα στην πόλη Μάτσου Πίτσου, δεν είναι εφικτή. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που οι αρχαιολόγοι δεν δέχτηκαν ότι αυτή η πόλη αποτέλεσε το τελευταίο καταφύγιο των Ίνκας στη διάρκεια της Ισπανικής κατάκτησης. *Η γλώσσα Κέτσουα είναι μια ιθαγενής γλωσσική οικογένεια της Νότιας Αμερικής. Ήταν η γλώσσα της Αυτοκρατορίας των Ίνκας, και ομιλείται σήμερα σε διάφορες διαλέκτους από τουλάχιστον 10 εκατομμύρια ανθρώπους στη Νότια Αμερική και κυρίως στο Περού και στις γύρω χώρες. Είναι η πιο διαδεδομένη από όλες τις ιθαγενείς γλώσσες της αμερικανικής ηπείρου. 105

106 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η δυσπρόσιτη θέση του Μάτσου Πίτσου έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι ήταν το τελευταίο καταφύγιο των Ίνκας, στον αγώνα τους εναντίον των Ισπανών. Δηλαδή πολλοί πίστεψαν ότι ήταν η θρυλική Βιλκαμπάμπα λα Βιέχα που ίδρυσε ο βασιλέας των Ίνκας Μάνκο Ίνκα. Η πραγματικότητα είναι ότι το Μάτσου Πίτσου χτίστηκε το 1460 και χρησίμευε ως αστρονομικό παρατηρητήριο με αρχείο χρονολόγησης, λατρευτικό κέντρο και ως θερινά ανάκτορα των βασιλέων. Η πόλη φαίνεται ότι εγκαταλείφθηκε όταν ο ηγεμόνας Μάνκο Ίνκα γνωστός και σαν Μάνκο Καπάκ ο Β' ξεκίνησε τον αγώνα ανεξαρτησίας των Ίνκας από τους Ισπανούς κατακτητές, γιατί όπως φάνηκε από τα ευρήματα εκείνη την εποχή στη πόλη χτύπησε μια μεταδοτική ασθένεια. Έκτοτε κανένας δεν αναφέρθηκε σε αυτή τη πόλη, που ταυτίζεται με τη γενέτειρα των Ίνκας στη μυθολογία τους (Τάμπου-Τόκο), και κανένας δεν ξαναπάτησε εκεί μέχρι το 1911 που ανακαλύφθηκε. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι η πραγματική Βιλκαμπάμπα λα Βιέχα ανακαλύφθηκε από τον Τζίν Σαβόι, το 1965, στη περιοχή Εσπιρίτο Πάμπα. 106

107 Σήμερα πολλές εργασίες αναπαλαίωσης και αποκατάστασης έχουν μετατρέψει το χώρο σε ένα πολύ καλά διατηρημένο αρχαιολογικό μνημείο. Το Μάτσου Πίτσου κηρύχθηκε ως περουβιανό ιστορικό άδυτο το 1981 από τη κυβέρνηση του Περού και από την ΟΥΝΕΣΚΟ (UNESCO) ως Περιοχή Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς το Είναι επίσης ένα από τα Νέα Επτά Θαύματα του Κόσμου από τις 7 Ιουλίου του Δεδομένου ότι αυτή η πόλη δεν λεηλατήθηκε από τους Ισπανούς όταν κατέκτησαν τους Ίνκας, θεωρείται ως ιδιαίτερα σημαντική πολιτιστική περιοχή για έναν λαό που έπαψε πλέον να υπάρχει. Η πόλη ανακαλύφθηκε το 1911, στις 24 Ιουλίου, από τον Αμερικανό ιστορικό και αρχαιολόγο Χίραμ Μπίνγκαμ. Ο Μπίνγκαμ ήταν γιος ενός προτεστάντη ιερέα και είχε σπουδάσει Ιστορία και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Το ενδιαφέρον του στρεφόταν γύρω από την ιστορία των λαών της Λατινικής Αμερικής και για αυτό το ακολούθησε την ίδια διαδρομή που είχε κάνει και ο Σιμόν Μπολιβάρ από τη ζούγκλα της Βενεζουέλας προς την Κολομβία και το ταξίδεψε από το Μπουένος Άιρες ως τη Λίμα και το Κούσκο, μέσω της εμπορικής οδού που είχαν χαράξει οι ισπανοί κονκισταδόρες (conquistadores). 107

108 Τον Ιούλιο του 1911 ξεκίνησε από το Κούσκο η Περουβιανή αποστολή του Γέιλ (Yale Peruvian expedition), την οποία οργάνωσε και χρηματοδότησε ο Μπίνγκαμ και κάποιοι παλαιοί συμφοιτητές του. Την αποστολή στελέχωναν ένας γιατρός, ένας τοπογράφος, ένας γεωλόγος, ένας μηχανικός, ένας ντόπιος οδηγός, ο ίδιος ο Μπίνγκαμ και ένας παλιός συμφοιτητής του. Ο σκοπός και στόχος της αποστολής ήταν να ανακαλύψει τις χαμένες πόλεις των Ίνκας που ανέφεραν στα κείμενα τους ο Αντόνιο ντε λα Καλάντσα και ο Αντόλφ Μπανταλιέ. Πρώτη στάση της αποστολής ήταν στη κοιλάδα Ουρουμπάμπα για να εξετάσει τα μνημεία των Ίνκας στις πόλεις Ογιοντάι Ταμπό και Μαδορπάμπα. Στη συνέχεια περάσανε στην αριστερή όχθη του ποταμού Ουρουμπάμπα πάνω από μια παλιά ξύλινη ετοιμόρροπη γέφυρα και ξεκινήσανε, μέσα από στενά περάσματα, καλυμμένα με πυκνή βλάστηση, να κατευθύνονται στη κορυφή του βουνού. Τελικά έφτασαν σε μια ογκώδη απόληξη ενός βράχου που χρησίμευε ως στήριγμα ενός μεγάλου τοίχου. Η ομάδα εντόπισε την είσοδο του τοίχου και βρέθηκε μπροστά στη θέα μιας μεγάλης πέτρινης πόλης που ήταν σκεπασμένη εξ ολοκλήρου με τροπική βλάστηση, καθώς στη διάρκεια αιώνων εγκατάλειψης το Μάτσου Πίτσου είχε μετατραπεί σε ζούγκλα. Ως τον Απρίλιο του 1912 ο Μπίνγκαμ εργαζόταν στο Μάτσου Πίτσου καθαρίζοντάς το και μελετώντας το. Ύστερα έγραψε ένα άρθρο και το δημοσίευσε στο National Geographic με τίτλο «Στο θαυμαστό κόσμο του Περού» (In the Wonderland of Peru), περιλαμβάνοντας όλο το χρονικό της ανακάλυψης και πληροφορίες για τα ευρήματά του στο Μάτσου Πίτσου. 108

109 Ο ΧΩΡΟΣ Η πρόσβαση στην πόλη δεν είναι εύκολη καθώς η πορεία, μέχρι τα μ. υψόμετρο, γίνεται μόνο με τρένο ενώ το υπόλοιπο τμήμα ο επισκέπτης το κάνει πεζοπόρος. Η αρχαία είσοδος της πόλης ήταν από τη νότια πλευρά και όχι από τη δυτική που είναι σήμερα για τους επισκέπτες. Στο Μάτσου Πίτσου προσδιορίζονται δυο οικοδομικές φάσεις, η πρώτη του 1460 επί της βασιλείας του Ίνκα Πατσακούτι ( ) και η δεύτερη του 1530, του Μάνκο Ίνκα. Έχουν μετρηθεί στη πόλη 200 κτίσματα που χωρίζονται μεταξύ τους με τοίχους, ανοιχτούς χώρους σαν πλατείες και μονοπάτια. Η πόλη χωρίζεται σε δυο τομείς που τους χωρίζει μια μεγάλη πλατεία. Οι δυο τομείς είναι ο Αστικός τομέας και ο Αγροτικός τομέας. Ο Αστικός τομέας βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πόλης και περιλαμβάνει όλα τα τελετουργικά και διοικητικά κτίρια της πόλης μαζί με τα οικήματα, καθώς και τέσσερις πλατείες. Τα κυριότερα μνημεία είναι: Ο Ναός του Ήλιου (Τορεόν), ήταν ένα θρησκευτικό συγκρότημα κτισμάτων με σκοπό τη διενέργεια ιεροτελεστιών και αστρονομικών μετρήσεων. Η ιερή πλατεία, με τρία μεγάλα κτίρια που τους έχουν δοθεί τα ονόματα Τέμπλο δε λας Τρες Βεντάνας, Κυρίως Ναός και Ναός του Ιερέα. Και τα τρία κτίσματα έχουν κτιστεί με τεράστιους τετράγωνους λίθους λευκού γρανίτη, οι οποίοι είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένοι και δίχως κενά μεταξύ τους. Η Ιντιουατάνα, που σημαίνει «εκεί που ενώνει ο ήλιος», είναι ένας τεράστιος γρανιτένιος λίθος που χρησιμοποιούνταν για αστρονομικές παρατηρήσεις. Το συγκρότημα του Κόνδορα ή αλλιώς Συγκρότημα των Φυλακών όπου ανακαλύφθηκαν πολλά κτίσματα με υγρά υπόγεια και κόκαλα ζώων. Πιθανότατα εκεί φυλάσσονταν τα ιερά ζώα προς θυσία. Τα ονόματα του συγκροτήματος επινοήθηκαν από τον λαξευμένο κόνδορα που υπάρχει πάνω σε έναν μονόλιθο και από τα υγρά υπόγεια που προαναφέρθηκαν. 109

110 Ο Αγροτικός τομέας χωρίζεται από τον Αστικό με μια μεγάλη πλατεία και μια αποξηραμένη τάφρο ενώ βρίσκεται στο νότιο τμήμα της πόλης. Εκεί βρίσκονται όλοι οι αποθηκευτικοί και λειτουργικοί χώροι της πόλης. Στο ακραίο νότιο τμήμα του τομέα εντοπίζονται πολλές κατοικίες ενώ στο ψηλότερο μέρος του τομέα διακρίνεται η Άνω νεκρόπολη, όπου εντοπίστηκαν πολυάριθμοι τάφοι με 135 λείψανα γυναικόπαιδων, πράγμα το οποίο δημιούργησε ερωτηματικά στους ερευνητές και αρχαιολόγους της πόλης. Γύρω από τα οικήματα βρίσκονται αποθήκες και μεγάλοι περίβολοι οι οποίοι αποτελούν δείγμα τις περουβιανής αγροτικής καθημερινής ζωής. 110

111 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι Ίνκας ήταν εξαίρετοι αρχιτέκτονες και είχαν αναπτύξει μια μοναδική τεχνική χτισίματος με λαξεμένες πέτρες που εφάρμοζαν τόσο τέλεια μεταξύ τους ώστε να μη χρειάζεται κονίαμα! Με αυτή την τεχνική, πολύ ανθεκτική και αντισεισμική, είναι χτισμένο το Μάτσου Πίτσου. 111

112 ΣΗΜΕΡΙΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Το Μάτσου Πίτσου συμπεριλήφθηκε στην πολυπόθητη λίστα της UΝΕSCΟ με τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς το Έκτατε η φήμη του όλο και μεγαλώνει- και μαζί της μεγαλώνει η καταστροφή στο ίδιο το μνημείο των Ινκας αλλά και στη γύρω περιοχή η οποία αναπτύσσεται τουριστικά, άναρχα και ανεξέλεγκτα. Ούτε το Κούσκο, η παλαιότερη αδιάλειπτα κατοικημένη πόλη στην αμερικανική ήπειρο, 80 χλμ. μακριά από το Μάτσου Πίτσου, έχει γλιτώσει. Ξενοδοχεία και άλλες τουριστικές υπηρεσίες χτίζονται ακόμη και πάνω στα θεμέλια κτιρίων των Ινκας. Οταν ψηφίστηκε ένα από τα «Επτά νέα θαύματα του κόσμου» στην παγκόσμια ιντερνετική ψηφοφορία το 2007, ο αριθμός των επισκεπτών του διπλασιάστηκε φθάνοντας τους την ημέρα (2εκ το χρονο). Σύμφωνα με την UΝΕSCΟ, για να επιβιώσει το μνημείο, οι επισκέπτες δεν πρέπει να ξεπερνούν τους 800 την ημέρα, μέχρι στιγμής όμως η Λίμα αγνοεί τις συστάσεις αυτές. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Αρχαιολογικών Ερευνών του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, τάφοι έχουν λεηλατηθεί στο Περού, περισσότεροι από τους μισούς της χώρας. 112

113 ΠΗΓΕΣ Εγκυκλοπαίδεια Ευρώπη Ελλάδα Κόσμος 0%CE%B9%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%85&hl=el&prmd=imvns&tbm=isch&tbo=u&source= univ&sa=x&ei=gfcjt9c9hot04qssx5sncq&sqi=2&ved=0ciabelae&biw=1143&bih=751 E%AF%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%

114 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΝΤΟΥΜΠΑΊ 114

115 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Dubai, πριν από λίγα χρόνια ήταν ουσιαστικά μια πόλη στην έρημο, η οποία στηριζόμενη σε μια εκπληκτική υποδομή, μεταμορφώθηκε σε μια μοντέρνα «πόλη της υπερβολής», για το ψηλότερο, το μεγαλύτερο, το πιο χλιδάτο, το πιο εντυπωσιακό. Αποτελεί το πιο σύγχρονο εμπορικό κέντρο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με μοναδικό συνδυασμό πολιτισμικών επιρροών, το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο καθώς επίσης και τις πιο άρτια οργανωμένες τουριστικές υπηρεσίες. Σημαντικό πόλο έλξης αποτελούν η εξαιρετική και πλούσια αγορά, καθώς και οι όμορφες και οργανωμένες παραλίες του Dubai που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από την εξωτική ομορφιά της Ασίας και της Καραϊβικής. Τα υπερπολυτελή ξενοδοχεία, οι επιβλητικές κατασκευές, τα τεράστια εμπορικά κέντρα, τα τεχνητά νησιά σε σχήμα φοίνικα και της Γης, μας μεταφέρουν σε μια άλλη εποχή. 115

116 ΤΕΧΝΗΤΑ ΝΗΣΙΑ Τα τεχνητά νησιά, γνωστά και ως «Palm Islands» και «The World», αποτελούν σύμβολο του Dubai.Η ιλιγγιώδης ανάπτυξη που γνώρισε τις τελευταίες δεκαετίες ο τομέας των κατασκευών, έδωσε τη δυνατότητα στους ανθρώπους να δημιουργούν μέχρι και νέα τμήματα στεριάς. Ανήκουν στην ομάδα των εμπορικών και οικιστικών υποδομών που χρηματοδοτήθηκαν από τους Σεΐχηδες του Εμιράτου και είχαν σκοπό την μετατροπή του Ντουμπάι από μία απλά πλούσια πόλη της Μέσης Aνατολής, σε οικονομικό τουριστικό και επενδυτικό κέντρο της διεθνούς αγοράς. Τα τεχνητά αυτά νησιά, έχουν συνεισφέρει στη ραγδαία ανάπτυξη που έχει τα τελευταία χρόνια. Ο λόγος βέβαια, πέρα από την τουριστική, οικιστική και εμπορική αξία του εγχειρήματος, δεν είναι άλλος από το γεγονός ότι η στεριά τους δημιουργήθηκε με τεχνητό τρόπο και σχηματίζει έναν φοίνικα και τη Γη, που είναι ορατά ακόμη και από το διάστημα. Βρίσκονται ανοιχτά των ακτών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, στον Περσικό Κόλπο και για τη κατασκευή τους χρειάστηκε η δημιουργία νέου εδάφους που προσέθεσε στην πόλη περίπου 900 χιλιόμετρα ακτών. Αυτό κατέστει δυνατό με την εξόρυξη και μεταφορά άμμου και πέτρας από τον βυθό του Περσικού Κόλπου στο 116

117 σημείο της κατασκευής, ενώ η ίδια μέθοδος χρησιμοποιήθηκε και στην κατασκευή των νησιών της «Γης», το τεχνητό σύμπλεγμα νησιών που έχει ως σχήμα το χάρτη της Υδρογείου. Κάτι τέτοιο βέβαια, το εγγυήθηκε η τεχνογνωσία και τα πλοία των δύο ανάδοχων εταιριών της ολλανδικής Van Oord και της Βελγικής Ja de Nul. Συγκεκριμένα, χρειάστηκε η μεταφορά 2 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων άμμου και πέτρας, ενώ η κατασκευή τους άρχισε το 2001 και για την ολοκλήρωσή της υπολογίστηκε ότι θα χρειαστούν περίπου 15 χρόνια. Η πρόσφατη παγκόσμια πιστωτική κρίση απείλησε εν μέρη τη τήρηση του χρονοδιαγράμματος το οποίο όμως πλέον εξελίσσεται ομαλά. Στο πρώτο εξ' αυτών έργο, δομήθηκε σε μεταμοντέρνο αρχιτεκτονικό ρυθμό,ένα σύμπλεγμα τριών νησιών (Palm Jumeirah, Palm Jebel Ali, Palm Deira) που φιλοξενούν περισσότερα από 100 πολυτελή ξενοδοχεία, 2000 βίλες και διαμερίσματα, ιδιωτικές παραλίες, μαρίνες, πάρκα, εστιατόρια, εμπορικά και αθλητικά κέντρα, ενώ στηρίζει έναν πληθυσμό περίπου κατοίκων. Όσον αφορά το «The World», το οποίο αποτελείται από 300 τεχνητά νησιά που έχουν το σχήμα όλων των χωρών του κόσμου, φιλοξενούν ξενοδοχεία και πολυτελείς βίλες και το κόστος του καθενός από αυτά είναι εκατομμύρια δολλάρια. Ως τον Ιανουάριο του 2011, όλα τα νησιά, πλην δύο, παρέμεναν ακατοίκητα, λόγω της κρίσης που ξέσπασε το 2009 και των συνεπειών της. Ως τότε, είχαν κατοικηθεί μόνο η «Γροιλανδία» και ένα νησάκι που ανήκει στον εμίρη του Ντουμπάι. Την κατασκευή είχε αναλάβει η κρατική εταιρεία Nakheel, που κατασκεύασε και το «Palm Jumeirah», το τεχνητό σύμπλεγμα νησιών σε σχήμα φοίνικα που έχει συγκεντρώσει πλήθος διασημοτήτων, όπως το ζεύγος Μπέκαμ και τον ποδοσφαιριστή Μάικλ Οουεν. Με την ολοκλήρωσή του, το έργο θα ήταν ένα από τα πολλά κατασκευαστικά θαύματα που συντελούνται στο Ντουμπάι, όπου εκτός των άλλων υπάρχει το υψηλότερο κτίριο στον κόσμο, ο ουρανοξύστης Μπουρτζ Χαλίφα. 117

118 ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΥΦΕΣΗΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΛΑΘΩΝ Το σύμπλεγμα των νησιών «The World», το οποίο σχεδιάστηκε στο απόγειο της κατασκευαστικής μανίας, σήμερα καταρρέει λόγω τεχνικών λαθών. Η άμμος σήμερα έχει αρχίσει να διαβρώνεται και τα υδάτινα κανάλια γύρω από αυτά έχουν γεμίσει λάσπη. «Τα νησιά βυθίζονται σταδιακά μέσα στη θάλασσα» ανέφερε στο δικαστήριο ο δικηγόρος Ρίτσαρντ Γουίλμοτ-Σμιθ, που εκπροσωπεί την εταιρεία Penguin Marin, και είχε αγοράσει τα δικαιώματα για τη μετακίνηση των επισκεπτών προς τα νησιά. Η εταιρεία προσπαθεί τώρα να «σπάσει» το συμβόλαιο, με το επιχείρημα ότι δεν έχει δουλειά, καθώς είναι υποχρεωμένη να πληρώνει ένα εκατομμύριο στερλίνες το χρόνο στους κατασκευαστές του «The World». Το «The World» δεν έχει ανάλογη επιτυχία, αν και σύμφωνα με την εταιρεία το 70% των 300 νησιών του έργου έχει πουληθεί. Λέγεται μάλιστα ότι η Αντζελίνα Ζολί και ο Μπραντ Πιτ έχουν αγοράσει το νησί της «Αιθιοπίας». Αρκετοί επενδυτές άλλαξαν γνώμη όταν άρχισαν να πέφτουν οι τιμές των ακινήτων. Από την άλλη πλευρά ο εκπρόσωπος της Nakheel διέψευσε ότι το έργο δεν έχει πεθάνει, όπως ισχυρίζεται η Penguin, και τόνισε ότι απλώς βρίσκεται σε κώμα. Διαβεβαίωσε όμως ότι θα ολοκληρωθεί, έστω και με καθυστερήσεις. Όμως,υπάρχουν πολλά περισσότερα κτίσματα και εγκαταστάσεις στον οικοδομικό παράδεισο του Ντουμπαι. 118

119 BURJ-AL-ARAB Το Burj-al-Arab, που αποδίδεται στα ελληνικά ως "Πύργος των Αράβων", είναι ξενοδοχείο στο Ντουμπάι, σήμα κατατεθέν για την πόλη. Σημείο αναφοράς αποτελεί το σχήμα ιστίου της όλης κατασκευής, σχεδιασμένο σε αρχιτεκτονικό ρυθμό μεταμοντέρνο. Η διάρκεια κατασκευής του ήταν από το 1994 ως το Είναι το τέταρτο ψηλότερο ξενοδοχείο στον κόσμο, με ύψος 321 μ. Έχει 202 δωμάτια, απλωμένα σε 60 ορόφους, με συνολικό εμβαδόν τετρ.μ., ενώ διαθέτει 18 ανελκυστήρες. Θεωρείται το μοναδικό ξενοδοχείο «7 αστέρων» και το πιο πολυτελές ξενοδοχείο στον κόσμο. Στέκεται σε ένα τεχνητό νησί μέσα στη θάλασσα σε απόσταση 283 μ. από την παραλία Jumeirah και ενώνεται με την ξηρά μέσω τοξωτής γέφυρας. Ο σχεδιασμός του κτηρίου ανατέθηκε στον Τομ Ράιτ της εταιρείας WS Atkins PLC, ενώ την επίβλεψη του σχεδιασμού και της κατασκευής είχε ο Καναδός μηχανικός Ρικ Γκρέγκορι της ίδιας εταιρείας. Αρχικά κατασκευ-άστηκε το τεχνητό νησί (1994), αποτελούμενο από δύο βραχίονες σε σχήμα Λ το ενδιάμεσο κενό διαμορφώνει εσώκλειστο αίθριο. Ο πελάτης ήθελε μια κατασκευή-σημείο αναφοράς για το Ντουμπάι, κατά τον ίδιο τρόπο που λειτουργεί η Όπερα του Σίδνε ι, το Μπινγκ Μπεν, ο Πύργος του Ά ι στις αντίστοιχες πόλεις. Απαραίτητη προϋπόθεση για τον σχεδιασμό του κτηρίου ήταν η συνύφανσή του με το τοπωνύμιο, έτσι ώστε να λειτουργήσει ως σύμβολο της πόλης. Αρκετά στοιχεία της όλης κατασκευής αποτέλεσαν πρωτότυπη εργασία, όπως το τεχνητό νησί, επάνω στο οποίο θεμελιώθηκε ο πύργος. Για τη 119

120 θεμελίωση του νησιού αυτού καθ αυτού, χρειάστηκε η βύθιση 230 πασάλων οπλισμένου σκυροδέματος, μήκους 40 μέτρων έκαστος, επί αμμώδους πυθμένα. Στη συνέχεια δημιουργήθηκε μια επιφάνεια από βράχους, η οποία εγκιβωτιώθηκε σε οπλισμένο σκυρόδεμα κυψελώδους σχήματος, το οποίο και θα προστατέψει την κατασκευή από τη διάβρωση. Περισσότερα από τρία χρόνια δαπανήθηκαν για την προετοιμασία του εδάφους, ενώ η κατασκευή του κτηρίου ολοκληρώθηκε σε περίπου δυόμιση χρόνια. Για την κατασκευή χρειάστηκαν περισσότεροι από κυβ. μ. σκυροδέματος καθώς και τόνοι ατσάλι. Το εσωτερικό αίθριο του κτηρίου φτάνει τα 180 μ. σε ύψος, ενώ ο πύργος θεωρείται το δεύτερο ψηλότερο ξενοδοχείο του κόσμου (εξαιρούνται οι παρακείμενες κατασκευές μεικτής χρήσης). Ο Πύργος του Ρόδου (Rose Rayhaan), επίσης στο Ντουμπάι, είναι κατά ένδεκα μέτρα ψηλότερος από τον Μπουρτζ Αλ Αράμπ. Παρά το μέγεθός του, ο «Πύργος των Αράβων» διαθέτει μόνο 28 διόροφα επίπεδα, συνολικής χωρητικότητας 207 σουιτών. Η μικρότερη τέτοια σουίτα καταλαμβάνει έκταση 169 τ.μ., ενώ η μεγαλύτερη διαθέτει 780 τ.μ. Τα περισσότερα δωμάτια είναι διακοσμημένα έτσι ώστε να αντιπαραβάλλεται η δύση με την ανατολή, ενώ τα λουτρά διαθέτουν περίτεχνα μωσαϊκά. Οι τιμές των δωματίων ποικίλουν, από τα περίπου δολλάρια, έως τα , ανά διανυκτέρευση. Στην κορυφή του ξενοδοχείου βρίσκεται το εστιατόριο Al Muntaha (ελλ. απόδοση Ύψιστο), το οποίο περιστρέφεται προσφέροντας μια εκπληκτική θέα στην πόλη του Ντουμπάι. Οι υαλοπίνακές του εκτείνονται 27 μ. από τον κύριο όγκο του κτηρίου, ενώ η πρόσβαση γίνεται μέσω ενός ανελκυστήρα, ο οποίος επίσης προσφέρει πανοραμική θέα. 120

121 Η Αχιβάδα με εμφανές μέρος του ενυδρείου Ένα δεύτερο εστιατόριο με το όνομα Al Mahara ("Αχιβάδα"), διαθέτει ένα μεγάλο ενυδρίο χωρητικότητας περίπου λίτρων, ενώ η πρόσβαση γίνεται μέσω μιας προσομοιωμένης υποβρύχιας διαδρομής. Η αντοχή του ενυδρείου στην πίεση του νερού επιτυγχάνεται με ακρυλικούς υαλοπίνακες, πάχους 18 εκ. Διαθέτει στην ταράτσα του ως και ελικοδρόμιο, χώρος ο οποίος έχει διατεθεί για έναν αγώνα τέννις μεταξύ του Αντρέ Αγκάσσι και του Ρότζερ Φέντερερ, όπως επίσης και για μια παρτίδα γκολφ του Τάϊγκερ Γουντς. Η συνολική κατασκευή διήρκεσε μόλις πέντε χρόνια και τα εγκαίνια έλαβαν χώρα τον Δεκέμβριο του

122 BURJ DUBAI Το Burj Khalifa (ή Burj Dubai όπως ονομαζόταν πριν),βρίσκεται στο κέντρο του Ντουμπάι. Κατασκευάστηκε από την εταιρεία SOM(Skidmore Ownings and Merrill Llp), σε μοντέρνο ρυθμό. Είναι ένας ουρανοξύστης που φιλοξενεί στους ορόφους το ξενοδοχείο Giorgio Armani, γραφεία, καταστήματα, κατοικίες, κέντρα επικοινωνιών. Με ύψος 828 μ., είναι το ψηλότερο κτίριο στον κόσμο. Έχει έκταση τετρ.μ. Αποτελείται από 163 ορόφους και είναι κατασκευασμένος από ενισχυμένο κράμα μπετόν, αλουμίνιο, γυαλί και ατσάλι. Οι 57 ανελκυστήρες του είναι οι ταχύτεροι στον κόσμο με ταχύτητα 700μ. το λεπτό. Διαθέτει 3000 θέσεις πάρκινγκ. Συνδυάζει την ιστορία και παράδοση του τόπου, με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Διαθέτει σύστημα ανακύκλωσης νερού, θερμομόνωση για προστασία από τις υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στο εξωτερικό περιβάλλον - που μπορούν να φτάσουν και τους 50 βαθμούς Κελσίου- ειδικό σύστημα εξαερισμού που επιτρέπει την εξοικονόμηση ενέργειας. Όλες αυτές οι τεχνικές είναι καινοτόμες, ενώ η επιτυχία της εφαρμογής τους, τις κάνει να εφαρμόζονται έκτοτε και σε άλλες κατασκευές ανά τον κόσμο. Η κατασκευή του άρχισε το 2004 και ολοκληρώθηκε το Το συνολικό του κόστος έφτασε το δολλάρια. Έχει κερδίσει δεκάδες αρχιτεκτονικά βραβεία τα έτη 2010 και 2011, παγκοσμίως. 122

123 Εγκαινιάστηκε στις 4 Ιανουαρίου του DUBAI MARINA Η Dubai Marina,είναι κατασκευασμένη σε έναν κόμβο που ονομάστηκε το «Νέο Ντουμπάι», μεταξύ του Jebel Ali Port και μιας περιοχής που φιλοξενεί τις Dubai Internet City, Dubai Media City και το American University in Dubai. Η μαρίνα του Ντουμπάι, ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2000,από την κρατική αναπτυξιακή εταιρεία «Emaar Properties. Εκτείνεται σε μια περιοχή συνολικής έκτασης 4.9 εκ.τετρ.μ. Θα περιέχει πάνω από 200 ψηλά κτίρια, όπως και ουρανοξύστες, τους Dubai Marina Towers, The Torch Dubai Marina, Infinity Tower, The Princess Tower, Number One Dubai Marina, Marina Terrace, Le Reve και Horizon Tower. Θα είναι το σπίτι για κάποιες από τις ψηλότερες κατασκευές στον κόσμο. Η ολοκληρωμένη πρώτη φάση του σχεδίου παρουσιάζεται στην παραπάνω φωτογραφία. Όταν ολοκληρωθεί, υπολογίζεται να είναι η μεγαλύτερη κατασκευή μαρίνας αυτού του τύπου, φτιαγμένη εξ ολοκλήρου από ανθρώπινο δυναμικό, ενώ ακολουθεί αυτή του Λος Άντζελες, η Marina del Ray, στην Καλιφόρνια των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. 123

124 THE ROSE TOWER To ξενοδοχείο The Rose Tower ή Rose Rotana Suites,είναι ένας ουρανοξύστης 72 ορόφων και ύψους 333 μ., το ψηλότερο ξενοδοχείο στον κόσμο. Είναι κατασκευασμένο από την κατασκευαστική εταιρεία Arabian Construction Company, και την αρχιτεκτονική ομάδα Κhatib & Alami Group, σε μεταμοντέρνο στυλ. Η κατασκευή του διήρκησε από το 2004 ως το

125 THE EMIRATES TOWN COMPLEX Το Emirates Town Complex, αποτελείται από το Emirates Office Tower, αλλιώς ονομαζόμενο Emirates Tower One και το Jumeira Emirates Towers Hotel. Tα δύο κτίρια ενώνονται μεταξύ τους με μια σκεπασμένη στοά στο ισόγειο. To Emirates Office Tower, είναι ένα κτίριο γραφείων αποτελούμενο από 54 ορόφους, συνολικού ύψους μ., γεγονός που το κάνει το 12 ο σε ύψος κατοικημένο κτίριο του κόσμου. Το Jumeira Emirates Towers Hotel, είναι κατά δύο ορόφους χαμηλότερο. Η κατασκευή τους τελείωσε το Νοέμβριο του

126 THE 21 ST CENTURY TOWER Το 21 st Century Tower, είναι ένας ουρανοξύστης 53 ορόφων, ύψους 269 μ. κατασκευασμένο σε μοντέρνο στυλ από την κατασκευαστική εταιρεία WS Atkins and Partners και Peri του Ντουμπάι. Αποτελεί το 3 ο ψηλότερο κτίριο κατοικιών στον κόσμο. Κατά το έτος αποπεράτωσης του, το 2003, ήταν το ψηλότερο, όμως μέχρι σήμερα έχουν κατασκευαστεί άλλα δύο ψηλότερα κτίρια στην Αυστραλία, που το έφεραν τελικά στην 3 η θέση, μέχρι σήμερα. Οι κάτοικοι των 400 διαμερισμάτων του είναι τα πληρώματα αεροσκα - φών της αεροπορικής εταιρείας Emirates Airline. Διαθέτει γυμναστήριο στο ρετιρέ και πισίνα στην ταράτσα. Έχει 6 ανελκυστήρες, ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, δεν υπάρχει κανένα μπαλκόνι, ακόμα και στο ισόγειο. 126

127 THE AL FATTAN MARINE TOWERS Το Al Fattan Tower, ή άλλιώς γνωστό ως Al Fattan Tower One, είναι ένα από τα δύο κτίρια που απαρτίζουν το σύμπλεγμα Al Fattan Marine Towers, κατασκευασμένο σε μοντέρνο στυλ στην μαρίνα του Ντουμπάι, από το 2006, από την αρχιτεκτονική εταιρεία Norr Group Consultants International Ltd. Αποτελείται από 51 ορόφους κατοικιών. Στέκεται δίπλα στο Oasis Beach Tower, το δεύτερο από τα δύο κτίρια που απαρτίζουν το σύμπλεγμα. Έχουν και τα δύο συνολικό ύψος 245 μ., που τα φέρνει στην 7 η θέση των ψηλότερων κτιρίων του Ντουμπάι. 127

128 THE PARK PLACE Το Park Place, είναι ένα κτίριο κατοικιών και γραφείων, 60 ορόφων συνολικού ύψους 234 μ. Οι 15 όροφοι είναι γραφεία και οι 45 κατοικίες. Προβλέπεται επίσης η κατασκευή ενός πάρκου, ενός αμφιθεάτρου για παραστάσεις, φεστιβάλ και συναυλίες.είναι κατασκευασμένο με ειδική εξωτερική μόνωση προστασίας από την ιδιαίτερα υψηλή θερμοκρασία του Ντουμπάι και διαθέτει ειδικό σύστημα κλιματισμού για εξοικονόμηση ενέργειας. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν είναι ξύλο, γυαλί και ατσάλι. Έχει σχεδιαστεί σε μεταμοντέρνο στυλ - πάνω σε μία έμπνευση του κου Bin Drai,σαν μπουκαλάκι από άρωμα από την Αυστραλιανή αρχιτεκτονική εταιρεία Cox Architecture Planning Design, μέσα από 6 άλλους 128

129 κορυφαίους ανταγωνιστές που πήραν μέρος στον διαγωνισμό που είχε εξαχθεί για την αναδοχή του έργου. Αποπερατώθηκε το THE GROSVENOR HOUSE WEST MARINA BEACH Το Grosvenor House West Marina Beach, βρίσκεται στην μαρίνα του Ντουμπάι και ήταν το πρώτο που αποπερατώθηκε και λειτούργησε εκεί, από τις 21 Ιουνίου του Σχεδιάστηκε από την εταιρεία Archgroup Consultants, σε μεταμοντέρνο στυλ. Πρόκειται για ένα ξενοδοχείο 5 αστέρων της εταιρείας Le Meridien, ύψους 210 μ.,αποτελούμενο από 45 ορόφους και στεγάζει επίσης και 12 εστιατόρια και μπαρ, όπως και όλες τις προσφερόμενες υπηρεσίες σε ανάλογης πολυτέλειας ξενοδοχεία. Διαθέτει 217 δωμάτια και

130 διαμερίσματα. Ο σχεδιασμός του αντικατοπτρίζει τον πολιτισμό της Αραβίας συνδυασμένο άψογα με την τελευταία τεχνολογία. THE DUBAILAND Dubailand. Το δεύτερο μεγαλύτερο θεματικό πάρκο του κόσμου, με τουλάχιστον 6 θεματικές ενότητες. Η κατασκευή του ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2003, όμως αναβλήθηκε το 2008, λόγω της οικονομικής κρίσης που έπληξε το Ντουμπάι. Το Dubailand θα ήταν διπλάσιο σε μέγεθος από την Disneyland στο Orlando των Η.Π.Α. 278 τετρ.χλμ. - και θα προσέλκυε επισκέπτες καθημερινά, ενώ το κόστος του θα ήταν 64,3 δις δολλάρια! Το Dubailand κατασκευάστηκε σε 278 τετραγωνικά χιλιόμετρα! με 20 δισεκατομ - μύρια δολάρια τιμή. Η περιοχή περιλαμβάνει 45 τεράστια έργα και 200 άλλα μικρότερα. 130

131 THE DUBAI SPORTS CITY Dubai Sports City. Μια τεράστια συλλογή αθλητικών γηπέδων και διαμερισμάτων, που βρίσκονται στο Dubailand, έκτασης τετρ.μ. και συνολικού κόστους 4 δις δολλαρίων. Η παράδοση των πρώτων κατασκευών ξεκίνησε το 2007, ενώ η αποπεράτωση τους αναμενόταν το τέλος του Η ανάδοχος εταιρεία είναι η Dubai Properties. To κυρίως στάδιο, θέσεων, είναι ένα ανοιχτό στάδιο για ποδόσφαιρο, κρίκετ και στίβο. Ακόμα, φιλοξενεί ένα στάδιο θέσεων για κρίκετ, ένα κλειστό στάδιο θέσεων και ένα στάδιο χόκε ι θέσεων. 131

132 THE DUBAI MALL Το Dubai Mall είναι το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στον κόσμο, με πάνω από τετρ. μ. και περίπου 1200 καταστήματα, 22 κινηματογραφικές αίθουσες, το μεγαλύτερο zαχαροπλαστείο(έκτασης 930 τετρ.μ.) Candylicious, το ένα πολυτελές ξενοδοχείο 250 δωματίων και 120 εστιατόρια και μπαρ, που εκτείνονται σε 4 ορόφους. Επίσης, διαθέτει και θέσεις στάθμευσης. Είναι μέρος του αξίας 20 δις δολλαρίων συγκροτήματος Burj Khalifa. Η ιδιοκτήτρια εταιρεία είναι η Emaar Properties. Μετά από 2 αναβολές, τελικά άνοιξε τις πύλες του τον Νοέμβριο του Προσέλκυσε 84 εκ. επισκέπτες κατά το 2009 και 2010, ενώ το 2011 είχε 54 εκ. επισκέπτες, μια αύξηση ποσοστού 15% από το Αυτό, το έφερε στην πρώτη θέση επισκεψιμότητας τουριστικών προορισμών παγκόσμιας εμβέλειας. Έχει κερδίσει 2 βραβεία για τις κτιριακές εγκαταστάσεις και 3 για τον σχεδιασμό της διαφημιστικής του μπροσούρας. 132

133 THE DUBAI AQUARIUM AND UNDERWATER ZOO Το Θαλάσσιο πάρκο είναι κομμάτι του Εμπορικού κέντρου του Ντουμπάι και η ανάδοχος εταιρεία είναι η Oceanis Australia Group. Για αυτήν την κατασκευή το μεγαλύτερο ακρυλικό πάνελ του κόσμου,πλάτους 32,88 μ., ύψους 8,3 μ., πάχους 750 χιλ. και βάρους 245,61 κιλών -, πήρε παγκόσμιο βραβείο Guinness. Αντέχει πίεση 10 εκ. λίτρων νερού, ενώ από τα διαφανή τοιχώματα, οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν πάνω από διαφορετικά θαλάσσια είδη ζώων, προστατευμένα σύμφωνα με τη Διεθνή Ηθική Πολιτική υπέρ της προστασίας των ζώων. 133

134 THE DUBAI ICE RINK Το Dubai Ice rink, βρίσκεται μέσα στο Εμπορικό κέντρο του Ντουμπάι.. To στρώμα πάγου που το καλύπτει έχει πάχος 38 χιλ., διπλάσιο δηλαδή από ένα παγοδρόμιο ολυμπιακών προδιαγραφών.έχει χωρητικότητα 2000 θεατών, ενώ μπορεί να μετατραπεί σε πολυχώρο με την εφαρμογή τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμού. Διαθέτει ζευγάρια παγοπέδιλων, διοργανώνει θεματικές βραδιές, κύκλους μαθημάτων εκμάθησης πατινάζ, αγώνες χόκε ι. 134

135 THE SKI DUBAI Το Ski Dubai είναι η μεγαλύτερη εσωτερική εγκατάσταση σκι στον κόσμo, με έκταση τετρ. μ. και είναι επίσης κομμάτι του Εμπορικού κέντρου. Κατασκευάστρια εταιρεία είναι η Majid Al Futtaim Properties, η ίδια που διαχειρίζεται και το εμπορικό κέντρο. Άνοιξε τις πύλες του τον Νοέμβριο του Διαθέτει ένα εσωτερικά εγκατεστημένο τεχνητό βουνό ύψους 60 μ., με 5 πλαγιές διαφορετικών κλίσεων και βαθμών δυσκολίας, έναν διάδρομο κατάβασης μήκους 400μ. και πλήθος καινοτόμων εγκαταστάσεων. Το 2007 βραβεύτηκε για την πρωτοποριακή του κατασκευή. Στο μέλλον ετοιμάζεται και δεύτερο κτήριο σκι. 135

136 DUBAI METRO Το Μετρό του Ντουμπάι, είναι πλήρως αυτοματοποιημένο, χωρίς οδηγό. Λειτουργούν ήδη 2 γραμμές, ενώ αναμένονται να τεθούν σε λειτουργία άλλες 3 και διαθέτει 43 σταθμούς. Εγκαινιάστηκε στις 9/9/2009 και ώρα 09:09:09 π.μ. Είναι το πρώτο αστικό δίκτυο σιδηροδρόμων στην Αραβική Χερσόνησο. Έχοντας μήκος 75 χλμ., το Μετρό του Ντουμπάι κέρδισε το παγκόσμιο βραβείο Guinness, ως το μεγαλύτερο σε μήκος πλήρως αυτοματοποιημένο δίκτυο τρένων. 136

137 THE NAKHEEL TOWER ( THE AL BURJ) To Al Burj. Είχε σχεδιαστεί από το 2003, αλλά η οικονομική κρίση που έπληξε το Ντουμπάι το 2009, ανέβαλλε την ανέγερση του. Είχε ανακοινωθέι ότι, η συνολική έκταση του θα ήταν τετρ.μ.,ενώ το τελικό ύψος αυτού του πύργου θα ήταν1400 μέτρα!!! Αυτό σημαίνει 30% ψηλότερο από το Βurj Dubai και 3 φορές ψηλότερο από το Empire State Building. 137

138 THE TRUMP INTERNATIONAL HOTEL & TOWER Το Trump International Hotel & Tower - θα ήταν το επίκεντρο ενός από τα νησιά των φοινίκων-, του οποίου η ανέγερση είχε προγραμματιστεί το 2005 αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης αναβλήθηκε με απόφαση των επενδυτών, το Νοέμβριο του

139 UAE SPACEPORT Το UAE Spaceport στο Ras Al Khaimah θα είναι το πρώτο διαστημικό κέντρο του κόσμου, αν ποτέ εξελιχθεί η κατασκευή. Θα μπορεί να οργανώνει ταξίδια των 5 ατόμων με το διαστημόπλοιο Εxplorer, ρωσικής κατασκευής. 139

140 HYDROPALACE Στο βυθό του Ντουμπάι, έχει σχεδιαστεί από το 2006 να κατασκευαστεί ένα υδάτινο παλάτι ή αλλιώς το Hydropalace, μέρος του συγκροτήματος Hydropolis, σχεδίου του Γιόακιμ Χάουζερ της εταιρείας Crescent που περιλαμβάνει άλλα 3 υποβρύχια ξενοδοχεία στον κόσμο. Στο Κινγκντάο της Κίνας,στο Ομάν και στο Μονακό. Το Hydropolis, θα είναι η πρώτη υποβρύχια πόλη του κόσμου. Όπως και όλα τα υπόλοιπα κτίρια, έτσι και το Hydropalace θα κατασκευαζόταν ολόκληρο στη Γερμανία και στη συνέχεια θα συναρμολογούνταν στο Ντουμπάι. Το τεράστιο υποθαλάσσιο ξενοδοχειακό συγκρότημα θα έφτανε σε μέγεθος τα 2,2 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή περίπου όσο το Χάιντ Παρκ του Λονδίνου. Με κόστος που αγγίζει τα 430 εκατομμύρια ευρώ δικαίως θα καταλάμβανε την πρώτη θέση στις υποθαλάσσιες κατασκευές παγκοσμίως. Το «πάθος» του Γιοακίμ Χάουζερ βουτάει σε βάθος 20 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας και διαθέτει συνολικά 220 υπερπολυτελείς σουίτες. Ο ευρηματικός γερμανός αρχιτέκτονας, που έχει αναλάβει τα ηνία της κατασκευαστικής εταιρείας Crescent, δηλώνει ότι το ιδανικό μέρος για την υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος ήταν το Ντουμπάι και αυτό γιατί πρόκειται για μια διεθνοποιημένη κοινότητα που αγκαλιάζει τους αρχιτεκτονικούς νεωτερισμούς με ιδιαίτερη θέρμη. Το υδάτινο θαύμα όμως δεν αποτελείται μόνο από τις υποθαλάσσιες εγκαταστάσεις, καθώς στο συγκρότημα ανήκει ακόμη ο βασικός σταθμός 140

141 Hydrotower, πάνω στην παραλία Jumeirah, όπου θα φθάνουν αρχικά οι επισκέπτες. Στη συνέχεια με τη βοήθεια τρένου θα μεταφέρονται στο κεντρικό μέρος του ξενοδοχείου και από εκεί στις σουίτες και στους υπόλοιπους χώρους του Hydropalace, μεταξύ των οποίων είναι και το spa, το εστιατόριο, η αίθουσα δεξιώσεων, τα καταστήματα και οι υπερπολυτε - λείς, ανεξάρτητες υποβρύχιες επαύλεις. Ο πύργος της υδάτινης πόλης θα είναι ένα πολυόροφο κτίριο όπου θαστεγάζονται κλινική πλαστικής χειρουργικής, κέντρο ερευνών θαλάσσιας βιολογίας, συνεδριακοί και συναυλιακοί χώροι και πάρκινγκ. Ακόμη, θα υπάρχει κινηματογράφος υψηλής τεχνολογίας, ενώ ο φαντασμαγορικός φωτισμός θα δίνει έναν εξωγήινο, εντυπωσιακό χαρακτήρα στο πρωτοποριακό γυάλινο κτίριο. Αυτό που οδήγησε τον Χάουζερ στον σχεδιασμό της κατασκευής ενός υποβρύχιου ξενοδοχείου τέτοιων διαστάσεων, όπως υποστηρίζει, είναι το γεγονός ότι το ανθρώπινο σώμα αποτελείται κατά 80% από νερό, πράγμα που σημαίνει ότι το υδάτινο στοιχείο είναι ό,τι πιο φυσικό και απαραίτητο για τον ίδιο. Αν και το έργο είχε προγραμματιστεί να ανοίξει τις «πύλες» του για το κοινό στις αρχές του 2007, μια νέα παράταση τοποθέτησε τα εγκαίνια της υποβρύχιας υπερμονάδας δύο χρόνια αργότερα, ενώ τελικά σήμερα δεν έχει ξεκινήσει ακόμα η κατασκευή του. Από τους βασικούς λόγους για τους οποίους κωλύεται η «υποβρύχια δόμηση» είναι και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις που έχουν οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις στα θαλάσσια είδη της περιοχής. Άλλωστε, όπως βροντοφωνάζουν περιβαλλοντικές οργανώσεις, ο Περσικός κόλπος ήταν ήδη ιδιαίτερα βεβαρημένος, ειδικά από την κατασκευαστική έκρηξη των τεχνητών νησιών και έπειτα, όταν με σκοπό τη συσσώρευση άμμου από τον πυθμένα της θάλασσας, οι εταιρείες άρχισαν να καταστρέφουν αλόγιστα κοραλλιογενείς υφάλους και θαλάσσια χλωρίδα, στοιχεία πρωταρχικής σημασίας για τη διατήρηση της ισορροπίας του υποβρύχιου οικοσυστή - ματος. 141

142 ΠΗΓΕΣ http//:blog.moudaniwn.gr/dubai http//: http//:scyscraperpage.com/cities/ http//: http//: http//: 142

143 ΚΟΚΚΙΝΗ ΠΛΑΤΕΙΑ 143

144 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η Κόκκινη Πλατεία βρίσκετε στην Μόσχα και συγκεκριμένα στο Κρεμλίνο, όπου ιδρύθηκε το 1990 και από τότε αποτελεί την κεντρική πλατεία ολόκληρης της Ρωσίας. Αρχικά σχεδιάστηκε ώστε να χρησιμεύσει ως η κύρια αγορά της Μόσχας, κατά την διάρκεια χρησιμοποιήθηκε για διάφορες επίσημες τελετές. 144

145 ΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η Κόκκινη Πλατεία είναι μια αστική πλατεία στη Μόσχα, στη Ρωσία. Η πλατεία χωρίζει το Κρεμλίνο, την πρώην βασιλική ακρόπολη και τη σημερινή επίσημη κατοικία του προέδρου της Ρωσίας, από μια ιστορική συνοικία γνωστή ως Kitai Gorod. Καθώς οι κύριες οδοί της Μόσχας ξεκινούν από εδώ προς όλες τις κατευθύνσεις, οι οποίες μετά γίνονται μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι έξω από την πόλη, η Κόκκινη Πλατεία θεωρείται συχνά ως η κεντρική πλατεία της Μόσχας και όλης της Ρωσίας. Η πλούσια ιστορία της Κόκκινης Πλατείας αντανακλάται σε πολλά έργα τέχνης. Συμπεριλαμβανομένων πίνακες του Vasily Surikov, Konstantin Yuon και άλλων. Η πλατεία αποσκοπούσε στο να λειτουργεί ως η κύρια αγορά της Μόσχας. Επίσης χρησιμοποιήθηκε για διάφορες δημόσιες τελετές και διακηρύξεις και περιστασιακά ως ο χώρος της στέψης των Ρώσων Τσάρων. Η πλατεία σιγά σιγά γέμισε από κτίρια από τότε και χρησιμοποιείται για επίσημες τελετές από όλες τις Ρωσικές κυβερνήσεις από τότε που ιδρύθηκε. 145

146 Το όνομα Κόκκινη Πλατεία δεν προέρχεται ούτε από το χρώμα των τούβλων γύρω της ούτε από την σύνδεση του κόκκινου χρώματος με τον κομμουνισμό. Μάλλον, το όνομα προήλθε διότι η Ρωσική λέξη (krasnaya) σημαίνει είτε <κόκκινο> είτε <όμορφο> ( το δεύτερο είναι μάλλον αρχαίο, prekrasnaya). Αυτή η λέξη, με τη σημασία <όμορφο> αρχικά χρησιμοποιήθηκε για τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Βασιλείου και ακολούθως ο όρος μεταφέρθηκε για την κοντινή πλατεία. Πιστεύεται ότι η πλατεία απόκτησε το πρόσφατο όνομα τον 17 ο αιώνα. Πολλές αρχαίες ρωσικές πόλεις όπως το Σούζνταλ, το Yelets, και το Pereslavl-Zalessky, έχουν την κύρια πλατεία τους με το όνομα Krasnaya plashchad. Τα κτίρια που περιβάλλουν την πλατεία είναι όλα σημαντικά κατά κάποιον τρόπο. Το Μαυσωλείο Λένιν. Για παράδειγμα. Περιέχει το βαλσαμωμένο σώμα του Βλαντιμίρ Λένιν, τον ιδρυτή της Σοβιετικής Ένωσης. Κοντά προς το νότο είναι ο περίτεχνος Καθεδρικός Ναός του Αγίου Βασιλείου με τον φωτεινό θόλο και οι κατοικίες και οι καθεδρικοί ναοί του Κρεμλίνου. 146

147 Στην ανατολική πλευρά της πλατείας βρίσκεται το πολυκατάστημα Γκούμ και δίπλα σ αυτό ο ανακαινισμένος Ναός Καζάν. Η βόρεια πλευρά καταλαμβάνεται από το Κρατικό Ιστορικό Μουσείο, του οποίου τα περιγράμματα σου θυμίζουν αυτά των πύργων του Κρεμλίνου. Η Ιβηρική Πύλη και το Παρεκκλήσι ξανακτίστηκαν προς τα βορειοδυτικά. Το μόνο γλυπτό μνημείο στην πλατεία είναι ένα μπρούτζινο άγαλμα του Kusma Minin και Dimitry Pozharfky, ο οποίος βοήθησε να απαλλάξει την Μόσχα από τους Πολωνούς εισβολείς το 1612, κατά τη διάρκεια της Εποχής των Αναστατώσεων. Κοντά είναι η ονομαζόμενη Lobnoye Mesto, μία κυκλική πλατφόρμα όπου δημόσιες τελετές συνηθίζουν να γίνονται. Τόσο το Minin όσο και το άγαλμα Pozharsky και το Lobnoye Mesto ήταν κάποτε τοποθετημένα πιο κεντρικά στην Κόκκινη Πλατεία αλλά μετακινήθηκαν στις τωρινές τους τοποθεσίες για να διευκολύνουν τις μεγάλες στρατιωτικές παρελάσεις της Σοβιετικής Ένωσης. Η ίδια η πλατεία είναι γύρω στα 330 μέτα (1100 ft) μηκους και 70 μέτρα (230 ft) πλάτος. 147

148 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Ο Καθεδρικός Ναός της Μεσιτείας της Παρθένου της Τάφρου πιο γνωστός ως Καθεδρικός Ναός του Αγίου Βασιλείου είναι μια εκκλησία με πολλούς κρεμμυδοειδείς τρούλους, η οποία βρίσκετε στην κόκκινη πλατεία της Μόσχας και είναι το σύμβολο της. Την ανέγερση του Καθεδρικού Ναού ζήτησε ο Τσάρος Ιβάν και χτίστηκε μεταξύ των ετών 1555 και 1561 σε ανάμνηση της κατάκτησης του Χανάτου του καζάν. Το 1588 ο Τσάρος Φιοντόρ ο Κωδωνοκρούστης προσέθεσε ένα παρεκκλήσιο στην ανατολική πλευρά του ναού, πάνω από τον τάφο του Αγίου Βασιλείου του διά Χριστόν σαλού από τον οποίο πήρε ολόκληρος ο Καθεδρικός Ναός το όνομα του. Ο ναός βρίσκετε στο νοτιοανατολικό άκρο της κόκκινης πλατείας, ακριβώς απέναντι από το Κρεμλίνο. Αποτελείται από εννέα παρεκκλήσια κτισμένα γύρω από ένα κεντρικό κτίριο. Η αρχική ιδέα ήταν το κάθε παρεκκλήσιο να αφιερωθεί σε άγιο, στην ημέρα μνήμης του οποίου ο Τσάρος πέτυχε στρατιωτική νίκη. Οι χαρακτηριστικοί κρεμμυδόσχημοι τρούλοι του ακολουθούν την παραδοσιακή ρωσική ναοδομία και σε συνδυασμό με την πολυχρωμία τους διαμορφώνεται το τελικό εντυπωσιακό σύνολο. 148

149 Ο θρύλος λέει ότι ο Ιβάν τύφλωσε τον αρχιτέκτονα Ποστνίκ Γιάκοβλεφ, μόλις τελείωσε ο ναός για να τον εμποδίσει να ξανακτίσει κάτι τόσο εντυπωσιακό. Σε ένα κήπο μπροστά στο ναό βρίσκετε ένα μπρούτζινο άγαλμα προς τιμήν των Ντμίτρι Ποζάρσκι και Κουζμά Μίνιν, εθελοντών στην αντίσταση ενάντια στους εισβολείς Πολωνούς στα τέλη του 16 ου και αρχές 17 ου αιώνα. 149

150 ΠΗΓΕΣ %CE%BD%CE%B7_%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CF%84%CE%B5%CE %AF%CE%B %99%CE%9D%CE%97+%CE%A0%CE%9B%CE%91%CE%A4%CE%95% CE%99%CE%91&hl=el&prmd=imvns&bav=on.2,or.r_gc.r_pw.r_qf.,cf.osb&bi w=1024&bih=726&wrapid=tlif &um=1&ie=utf- 8&tbm=isch&source=og&sa=N&tab=wi&ei=DGWZT9SmAvT24QSKv5TFBg %CE%AF%CE%BD%CE%BF

151 ΣΙΝΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ 151

152 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι ένα σύνολο κινεζικών στρατιωτικών οχυρώσεων το οποίο κατασκευάστηκε, καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε πολλές φορές και σε πολλά μέρη, μεταξύ των 3ου αιώνα π.χ. και του 17ου αιώνα, για να περιχαρακώσει και να υπερασπιστεί τα βόρεια σύνορα της Κίνας από τις επιδρομές των νομαδικών φυλών, που προέρχονταν από περιοχές οι οποίες σήμερα ανήκουν στη Μογγολία και τη Μαντζουρία. Είναι το πιο σημαντικό αρχιτεκτονικό οικοδόμημα που κατασκευάστηκε ποτέ από τον άνθρωπο, τόσο σ ε μήκος, όσο και σε επιφάνεια και σε μάζα. Αναφέρεται ως "Μεγάλο Τείχος" μέρος του οποίου χτίστηκε κατά τη διάρκεια της δυναστείας Μινγκ Το μήκος του τείχους διαφέρει ανάλογα με τις πηγές. Σύμφωνα με μια έκθεση το 1990, το συνολικό μήκος των τειχών θα είναι χιλιόμετρα. Λόγω του μήκους του, το Σινικό Τείχος σ τα κινέζικα καλείται «μακρύ τείχος των δέκα χιλιάδων li» (, wan Lǐ Changcheng ), η Li είναι μια παλιά κινεζική μονάδα μήκους και το δέκα χιλιάδες li συμβολίζει το άπειρο για τους Κινέζους. Το Σινικό Τείχος έχει, σ ε πολλά σημεία του, 5 έως 1 7 μ. ύψος, και 5 έως 7 μ. πλάτος. Τον Απρίλιο του 2009, η κινέζικη Κρατική Υπηρεσία Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η οποία χρησιμοποίησε την πιο σύγχρονη τεχνολογία μέτρησης, απεφάνθη ότι έχει 8.851,8 χιλιόμετρα μήκος εκ των οποίων τα ,7 χιλιόμετρα είναι τείχος, τα 359,7 χιλιόμετρα τάφροι και τα 2.232,5 χιλιόμετρα φυσικών εμποδίων όπως βουνά και ποτάμια. Δορυφορικές μελέτες έχουν δείξει ότι πολλά τμήματα, συνολικού μήκους περίπου 1000 χιλιομέτρων, είναι σήμερα θαμμένα. 152

153 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Γύρω στο 221 π.χ. ένας μεγάλος αυτοκράτορας ένωσε διάφορες περιοχές της Κίνας σε μία αυτοκρατορία. Το όνομά του ήταν Σι Χουάνγκ Τι. Όμως, βόρεια της αυτοκρατορίας του ζούσαν οι Μογγόλοι που περιπλανιόντουσαν σε έρημες εκτάσεις και θεωρήθηκαν κίνδυνος για τη νεοσύστατη αυτοκρατορία. Έτσι, ο Σι Χουάνγκ Τι διέταξε να χτιστεί ένα τείχος τόσο μακρύ και τόσο ψηλό, ώστε να προστατεύονται οι βόρειες επαρχίες της Κίνας. Η κατασκευή του μεγάλου αυτού τείχους, που ήταν πράγματι πελώριο, περατώθηκε μέσα σε μόλις 15 χρόνια. Από τότε επεκτάθηκε πολλές φορές και εν μέρει καταστράφηκε. Ωστόσο μεγάλο τμήμα του διατηρείται μέχρι σήμερα. Ο αυτοκράτορας δεν πέτυχε το σκοπό του με το τείχος. Δεν ήταν ο καλύτερος τρόπος για να εμποδίσει τους Μογγόλους να εισβάλλουν στην Κίνα. Πέρα από αυτό, υπήρχαν πάντα κάποια τμήματα του τείχους που χρειάζονταν επισκευή. Έτσι οι Μογγόλοι περιπλανιόντουσαν εντός και εκτός αυτών των κατεστραμμένων τμημάτων. Πάντως, το Τείχος χρησίμευσε και χρησιμεύει μέχρι σήμερα ως ένα είδος συνόρων μεταξύ του κινεζικού και του μογγολικού 153

154 πολιτισμού Αν και με τον όρο "Σινικό Τείχος" αναφερόμαστε σήμερα κυρίως για τις οχυρώσεις που κατασκευάστηκαν κατά τη διάρκεια της δυναστείας Μινγκ, πολλά τμήματα του τείχους που χτίστηκαν κατά τη διάρκεια προηγούμενων δυναστειών, φέρουν αυτόν τον όρο. Τα σύνορα της Κίνας εξελίσσονταν με την πάροδο του χρόνου. Παραδοσιακά, διαιρούμε την ιστορία της κατασκευής του Σινικού Τείχους σε δύο μέρη: * 1 ο. Πριν από την ενοποίηση της δυναστείας Qin (221 π.χ..) κατά την περίοδο "Άνοιξη και Φθινόπωρο" (ιστορική περίοδος σ την ιστορία της Κίνας) και την περίοδο "Αντιμαχόμενα Βασίλεια" (άλλη ιστορική περίοδος), όταν τα διάφορα κράτη και βασίλεια που διαιρούσαν την Κίνα, κατασκεύαζαν τείχη με τα οποία διαχώριζαν την επικράτειά τους και διασφάλιζαν τα σύνορά τους. * 2ο. Ξεκινώντας από την ενοποίηση της δυναστείας Qin, όταν ο αυτοκράτορας Shi Huangdi άρχισε να οικοδομάει ένα μεγάλο τοίχοτο "δέκα χιλιάδες μίλια σε μήκος" στα βόρεια σύνορα. 154

155 155

156 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Η μορφή του τείχους που γνωρίζουμε σήμερα, δόθηκε κατά την εποχή της δυναστείας των Μινγκ. Το έτος 1473 άρχισε η κατασκευή του τείχους των Μινγκ για προστασία από τους Μογγόλους. Η διαδρομή του τείχους πάνω στις κορυφογραμμές διατηρήθηκε και σ αυτή την περίοδο, μια επιλογή που αποδείχθηκε για την κατασκευή ιδιαίτερα χρονοβόρα και υψηλού κόστους. Ως κατασκευαστικό υλικό χρησιμοποιήθηκαν τώρα, εκτός από κομμάτια βράχου, και ψημένα τούβλα. Η συνδετική λάσπη ήταν από ασβέστη και ένα χυλό ρυζιού που δρούσε συγκολλητικά. Για τα εσωτερικά τμήματα χρησιμοποιήθηκε χαλίκι με λάσπη από πηλό και άμμο. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του τείχους ήταν τα εκάστοτε διαθέσιμα στην κάθε περιοχή. Κοντά στο Πεκίνο το τείχος κατασκευάστηκε από ασβεστόλιθο. Σε άλλες θέσεις το διαθέσιμο οικοδομικό υλικό ήταν εξορυγμένος γρανίτης ή πυρότουβλο. Όπου βρίσκονταν τέτοια υλικά, αρχικά χτίζονταν δύο παράλληλοι τοίχοι και ο εν διάμεσος χώρος γέμιζε με αδρανή υλικά. Σε ορισμένες περιοχές τα υλικά κατασκευής συγκολλούνταν με ένα κολλώδες μείγμα ρυζιού και ασπραδιού αυγών. Στις ακραίες δυτικές θέσεις, σε περιοχές γεμάτες ερήμους και αν επαρκή οικοδομικά υλικά, ο τοίχος κατασκευαζόταν από απορρίμματα που τοποθετούνταν ανάμεσα σε κομμάτια ξύλου. Το πλάτος των τειχών δεν είναι σταθερό σ όλη τη διαδρομή. Στην περιοχή του Πεκίνου, όπου συνήθως επισκέπτονται το τείχος οι τουρίστες, το πλάτος είναι 7-8 μέτρα στη βάση και περίπου 5 μέτρα στην κορυφή, η οποία βρίσκεται 6-9 μέτρα πάνω από τη βάση. Σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων έχουν κατασκευαστεί πύργοι, με ύψος περί τα 12 μέτρα, οι οποίοι χρησίμευαν ως παρατηρητήρια, στρατώνες και αποθήκες 156

157 οπλισμού. Συνολικά έχουν κατασκευαστεί περίπου πύργοι ως αποθήκες και στρατώνες και άλλοι ως παρατηρητήρια Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν σ την κατασκευή του ήταν τα εκάστοτε τείχους διαθέσιμα στην κάθε περιοχή. Κοντά στο Πεκίνο το τείχος κατασκευάστηκε από ασβεστόλιθο. Σε άλλες θέσεις το διαθέσιμο οικοδομικό υλικό ήταν εξορυγμένος γρανίτης ή πυρότουβλο. Όπου βρίσκονταν τέτοια υλικά, αρχικά χτίζονταν δύο παράλληλοι τοίχοι και ο εν διάμεσος χώρος γέμιζε με αδρανή υλικά. Σε ορισμένες περιοχές τα υλικά κατασκευής συγκολλούνταν με ένα κολλώδες μείγμα ρυζιού και ασπραδιού αυγών. Στις ακραίες δυτικές θέσεις, σε περιοχές γεμάτες ερήμους και αν επαρκή οικοδομικά υλικά, ο τοίχος κατασκευαζόταν από απορρίμματα που τοποθετούνταν ανάμεσα σε κομμάτια ξύλου. 157

158 ΜΗΚΟΣ Το περίφημο Σινικό Τείχος, η μεγαλύτερη κατασκευή του ανθρώπου στον κόσμο έχει συνολικό μήκος χιλιόμετρα και όχι 5.000χλμ που υπολογιζόταν μέχρι σήμερα. Το λάθος αυτό υπήρχε καθώς, όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, οι εκτιμήσεις για το μήκος του είχαν βασιστεί σε ιστορικά αρχεία αντί πραγματικών μετρήσεων, όπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Τα νέα στοιχεία ήρθαν στο φως στα πλαίσια ενός ειδικού δεκαετούς προγράμματος που ξεκίνησε το 2005 από την Κρατική Υπηρεσία Πολιτιστικής Κληρονομιάς με στόχο την συντήρηση και αποκατάσταση των τμημάτων του Σινικού Τείχους που έχουν υποστεί φθορές στο βάθος των αιώνων. Σύμφωνα με την χαρτογράφηση που βασίστηκε σε υπερσύγχρονα μέσα όπως συσκευές GPS και αποστασιόμετρα υπέρυθρου λέιζερ, το τεράστιο αυτό Μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς αποτελείται από χιλιόμετρα τοιχοποιίας, 359,7 χιλιόμετρα τάφρων και 2.232,5 χιλιόμετρα φυσικών εμποδίων όπως ποτάμια και λόφοι. Βέβαια σε πολλά σημεία έχουν κατεδαφιστεί τμήματα του Τείχους για να περάσουν αυτοκινητόδρομοι. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι τα πρώτα τμήματα του Σινικού Τείχους ανεγέρθηκαν πριν από περίπου χρόνια. Στη συνέχεια ξαναχτίστηκαν και επεκτάθηκαν κατά τη δυναστεία των Μινγκ ( μ.χ.), προκειμένου να κρατήσουν μακριά κάθε απειλή από τον βορρά και όχι μόνο. 158

159 ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΙΝΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ Η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Κίνας στο όνομα της ανάπτυξης απειλεί και το Σινικό Τείχος, προειδοποιούν οργανώσεις για την προστασία του μνημείου που συγκαταλέγεται στα νέα επτά θαύματα του κόσμου. Όπως λένε, νόμιμα και παράνομα ορυχεία «καταβροχθίζουν» τους λόφους που υποστηρίζουν το τείχος, με αποτέλεσμα μεγάλα τμήματά του να κινδυνεύουν με κατάρρευση ή να έχουν ήδη υποχωρήσει. Σύμφωνα με έρευνα της εφημερίδας Renmin Ribao (People's Daily), στο Λαϊγουάν, στην επαρχία Χεμπέλ, ένα ολόκληρο τμήμα του τείχους κατέρρευσε εξαιτίας εργασιών εξόρυξης μεταλλευμάτων σε μια έκταση μήκους 150 χιλιομέτρων. Το πρόβλημα, που αποτυπώνεται σε μια σειρά από φωτογραφίες, τις οποίες έχουν στη διάθεσή τους οργανώσεις όπως η Ένωση Σινικού Τείχους, προσλαμβάνει πλέον ανεξέλεγκτες διαστάσεις. «Δεν έχουμε ιδέα πόσες επιχειρήσεις εξορύσσουν κατά μήκος του τείχους», παραδέχεται ο Γκουό Τζιανγιόνγκ, μηχανικός της περιφερειακής υπηρεσίας προστασίας αρχιτεκτονημάτων. 159

160 Το Μέγα Σινικό Τείχος, που άρχισε να κατασκευάζεται τον 3ο αιώνα π.χ. και ολοκληρώθηκε επί της δυναστείας των Μινγκ, δεν είναι συνεχές. Το συνολικό μήκος του πλησιάζει, σύμφωνα με πρόσφατη μέτρηση, τα χιλιόμετρα και εκτείνεται σε 11 κινεζικές επαρχίες. Μόνο ένα μικρό κομμάτι του έξω από το Πεκίνο συντηρείται συστηματικά, ενώ το υπόλοιπο τείχος ουσιαστικά δεν φυλάσσεται. «Το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν είναι η παράνομη εξόρυξη μεταλλευμάτων, αλλά - πολύ απλά - το γεγονός ότι το κτίσμα δεν συντηρείται τακτικά», εξηγεί ο αντιπρόεδρος της Ένωσης του Μεγάλου Τείχους Ντονγκ Ουαοχούι. «Κάθε χρόνο, οι τοπικές κυβερνήσεις αναφέρουν στο Πεκίνο ζημιές στο κομμάτι του τείχους που βρίσκεται στην περιφέρειά τους και έπειτα η κεντρική κυβέρνηση διαθέτει πόρους για την αποκατάσταση των μεγαλύτερων ζημιών. Αυτό όμως δεν λέγεται συντήρηση, λέγεται διάσωση». Ο Ντονγκ λέει ότι τα καλύτερα προστατευόμενα τμήματα του τείχους είναι αυτά που προσελκύουν τους τουρίστες. Τα τμήματα αυτά όμως δεν ξεπερνούν σε μήκος τα 50 χιλιόμετρα. «Το 2006 υιοθετήθηκε κανονισμός για την προστασία του, όμως το τεράστιο μήκος του τείχους καθιστά δύσκολη την εφαρμογή του». Τα ορυχεία δεν είναι η μοναδική απειλή για το Σινικό Τείχος. Τεράστια τμήματά του καταστράφηκαν κατά τους βομβαρδισμούς του Σινοϊαπωνικού Πολέμου, ενώ την περίοδο , οι κάτοικοι χωριών αφαίρεσαν πέτρες για να κατασκευάσουν σπίτια και δρόμους. Σύμφωνα με το επίσημο ειδησεογραφικό πρακτορείο της Κίνας, το 70% του τείχους έχει μετατραπεί σε ερείπια και μόλις το 20% διατηρείται σε καλή κατάσταση. 160

161 ΤΟ ΣΙΝΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ Καμία ανθρώπινη κατασκευή δεν είναι ορατή από το φεγγάρι, με γυμνό μάτι με το ζόρι διακρίνονται οι ήπειροι! Άλλο το Διάστημα και άλλο η Σελήνη. Το Διάστημα ξεκινάει στα 100 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης. Κι από εκεί πολλά ανθρώπινα επιτεύγματα είναι ορατά πόλεις, δρόμοι... Η Σελήνη απέχει πάνω από χιλιόμετρα! Δεν υπάρχει καμία ενδιάμεση απόσταση απ' όπου να διακρίνεται μόνο το Σινικό Τείχος! Το 1938 (πριν ο άνθρωπος πάει στο φεγγάρι)ο Χαλιμπάρτον Ρίτσαρντ στο δεύτερο βιβλίο των θαυμάτων έγραψε ότι το τείχος είναι το μόνο ανθρώπινο κατασκεύασμα που είναι ορατό από τη Σελήνη. Αυτός ο μύθος έχει διαδοθεί ευρέως, και έχει γίνει ένας από τους γνωστότερους αστικούς μύθους, ενώ μερικές φορές έχει γραφτεί ακόμα και σε σχολικά εγχειρίδια. Στην πραγματικότητα απλά το τείχος είναι ανθρωπίνως αδύνατο να γίνει ορατό με γυμνό οφθαλμό από τόσο μεγάλη απόσταση. Ακόμη και το αν το Σινικό τείχος είναι ορατό από τροχιά γύρω από τη Γη είναι αμφισβητήσιμο. Ένας αστροναύτης ανέφερε ότι "μπορούμε να δούμε πράγματα τόσο μικρά όσο τα αεροδρόμια, 161

162 αλλά το Σινικό τείχος είναι σχεδόν αόρατο από απόσταση μεγαλύτερη των 180 μιλίων (290 χλμ)." Ο αστροναύτης Γουίλιαμ Πογκ πίστεψε ότι το είχε δει από το Σκάιλαμπ αλλά με μία προσεκτικότερη ματιά διαπίστωσε ότι έβλεπε το μεγάλο κανάλι κοντά στο Πεκίνο. Συνέχεια επισήμανε το τείχος χρησιμοποιώντας διόπτρες, αλλά είπε ότι "δεν ήταν ορατό στο γυμνό μάτι." Ένας άλλος αστροναύτης είπε ότι καμία ανθρώπινη δομή δεν ήταν ορατή σε μια απόσταση μερικών χιλιάδων μιλίων. Ο Κινέζος αστροναύτης Γιανγκ Λιγουέι ανέφερε ότι δεν μπόρεσε να δει καθόλου το τείχος. Ωστόσο, από τη χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη, χίλιες φορές πιο κοντά στη Γη από ό,τι στη Σελήνη, το Τείχος μπορεί να είναι ορατό μόνο όμως υπό ευνοϊκές συνθήκες. Άλλωστε, το πλάτος του είναι μόνο λίγα μέτρα, είναι δηλαδή πιο στενό από τους αυτοκινητόδρομους και επιπλέον έχει σχεδόν το ίδιο χρώμα με το έδαφος που το περιβάλλει. Ο βετεράνος Αμερικάνος αστροναύτης Τζιν Κέρναν έχει δηλώσει: "Σε τροχιά χιλιομέτρων, το μεγάλο τείχος της Κίνας είναι, πράγματι, ορατό στο γυμνό μάτι." Ο Εντ Λου επιστήμονας στο διεθνή διαστημικό σταθμό, προσθέτει ότι, "... είναι λιγότερο ορατό από πολλά άλλα αντικείμενα. Και πρέπει να ξέρετε πού να κοιτάξετε." Ο Ληρόι Τσιάο, ένας κινεζο-αμερικανός αστροναύτης, δήλωσε σε καθημερινή εφημερίδα της Κίνας ότι πρόσφατες φωτογραφίες που λήφθηκαν από τον διεθνή διαστημικό σταθμό φαίνεται να επιβεβαιώνουν ότι το Σινικό τείχος μπορεί τελικά να γίνει ορατό με γυμνό μάτι υπό ορισμένους ευνοϊκούς όρους και εάν κανείς ξέρει ακριβώς πού να κοιτάξει. 162

163 ΠΗΓΕΣ

164 O ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΠΙΖΑΣ 164

165 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Για τους ευρωπαίους του μεσαίωνα, τα κτίρια αντιπροσώπευαν την πιο μεγαλειώδη σφραγίδα της ανθρωπότητας στο σύμπαν.ορισμένες πόλεις φιλοδοξούσαν να αποκτήσουν όλο και πιο επιβλητικές κατασκευές, που συχνά υπερέβαιναν τις τεχνολογικές δυνατότητες της εποχής τους. Αποτέλεσμα αυτών των υπέρμετρων φιλοδοξιών ήταν η κατά καιρούς εμφάνιση κακοτεχνιών, αλλά ευτυχώς ι περισσότερες πέρασαν αθόρυβα στη λήθη. Ωστόσο, από μια τέτοια ανεδαφική σύλληψη δημιουργήθηκε ένα αρχιτεκτόνημα, που όχι μόνο άντεξε στο χρόνο αλλά και απέκτησε μεγάλη φήμη, καθώς έγινε θαυμαστό σύμβολο της ανθρώπινης σφαλερότητας 165

166 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η Πίζα, μια ιστορική πόλη της Τοσκάνης στο κεντροδυτικό τμήμα της χερσονήσου της Ιταλίας, είχε εξελιχθεί ήδη από τον 9ο αιώνα σε σημαντικό εμπορικό και ναυτιλιακό κέντρο. Ύστερα από 300 χρόνια ακμής, αποφασίστηκε τον 12ο αιώνα η ανέγερση ενός καμπαναριού στη φημισμένη πλατεία της, στον Περίβολο των θαυμάτων. Το καμπανίλε της Πίζας θα ήταν ένα αυτοτελές κτίριο, αντάξιο συμπλήρωμα του έξοχου ρομαντικού καθεδρικού ναού της πλατείας, ο οποίος παρέμενε ημιτελής, αν και η ανέγερση του είχε αρχίσει πριν από ένα αιώνα. Αυτά τα κωδωνοστάσια ήταν σύμβολα ισχύος και πλούτου, κι έτσι οι διάφορες δημοκρατίες, τ δουκάτα και οι αρχιεπισκοπές συναγωνίζονταν για το ποιος θα κατασκευάσει το πιο μεγαλόπρεπο. Έτσι η Πίζα, που με την οικονομική της ευρωστία συναγωνιζόταν τη Γένοβα και τη Βενετία, στον Βορρά, φιλοδοξούσε να αποκτήσει ένα πολύ ξεχωριστό κωδωνοστάσιο. O Κεκλιμένος Πύργος της Πίζας (ιταλικά:torre pendente di Pisa) ή απλά ο Πύργος της Πίζας (Torre di Pisa) είναι το λεγόμενο ιταλικά "καμπανίλε" (καμπαναριό), ανεξάρτητο κωδωνοστάσιο, του καθεδρικού ναού της Ιταλικής πόλης της Πίζα. Βρίσκεται πίσω από τον Καθεδρικό και είναι η τρίτη παλαιότερη κατασκευή στην Πλατεία του Ντουόμο, της Πίζας (Piazza del Duomo) μετά τον Καθεδρικό ναό και το κυκλικού σχήματος Βαπτιστήριο, ενώ δίπλα βρίσκεται και το Κοιμητήριο. Σχεδιάστηκε για να λειτουργεί ως παρατηρητήριο και ως καμπαναριό. Οι εργασίες ανέγερσής του ξεκίνησαν στις 9 Αυγούστου του 1173 υπό τα σχέδια των αρχιτεκτόνων Ραϊνάλντο και Μπονάνο Πισάνο. Πέντε χρόνια αργότερα και ενώ ήταν υπό ανέγερση ο τρίτος όροφος υπέρ του Ισογείου (που και αυτός περιλαμβάνει δύο εσωτερικούς ορόφους) άρχισε να υποχωρεί το έδαφος προκαλώντας κλίση προς τη νότια πλευρά. Παρά ταύτα το 1275 συνεχίστηκαν οι εργασίες με πολύ αργό ρυθμό όπου και το όλο οικοδόμημα ολοκληρώθηκε ένα αιώνα μετά, το Κανείς δεν πίστευε πως αυτό το οικοδόμημα θα σωζόταν. Κι όμως σώθηκε. Έτσι η πόλη της Πίζας έγινε διάσημη και ξακουστή σ' όλο τον κόσμο με τον Πύργο αυτό σαν σήμα αναγνώρισης. 166

167 ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΔΙΑΣΩΣΗΣ 1990 Τον Ιανουάριο του 1990 οι ιταλικές Αρχές, λόγω αύξησης της κλίσης διέκοψαν τη λειτουργία του Πύργου και απαγόρευσαν την είσοδο σε επισκέπτες. Τρία χρόνια μετά ξεκίνησαν οι εργασίες σχεδίου διάσωσης του μνημείου. Περίπου 860 τόνοι μολύβδου χύθηκαν στη βάση του προκειμένου ν αντισταθμίσουν την κλίση, ενώ 18 χαλύβδινοι τένοντες αγκίστρωσαν αυτό στο έδαφος δημιουργώντας έτσι μια ασφαλή ανάσχεση στον κίνδυνο κατάρρευσης. Παράλληλα σκάφτηκε το έδαφος της βόρειας πλευράς ώστε να μετατοπιστεί ο κατακόρυφος άξονας. Αποτέλεσμα των εργασιών αυτών που ολοκληρώθηκαν το 2001 ήταν να "ψηλώσει" το μνημείο κατά 23 εκατοστά και να συνεχίσει πλέον να είναι επισκέψιμο στο κοινό. Ο πύργος της Πίζας, δεν είναι μόνο ένα τουριστικό ιδιόρυθμο θέαμα αλλά αποτελεί και ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα το οποίο θα ήταν ένα από τα σημαντικά μνημεία της μεσαιωνικής ευρώπης ακόμα και αν δεν είχε παρουσιάσει αυτή τη κλίση.ο πύργος της Πίζας, βρίσκεται στην πλατεία Duomo, και είναι μέρος ενός συνόλου τεσσάρων μεγάλων κτιρίων, τα οποία είναι ο καθεδρικός ναός, το καμπαναριό, το βαπτιστήριο και το κοιμητήριο. Όπως και τα υπόλοιπα κτίρια, ο πύργος είχε ως σκοπό να παρουσιάσει την αστική υπερηφάνεια και δόξα της εύπορης πόλης-κράτους της Πίζας. 167

168 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Ο Πύργος της Πίζας έχει ύψος 56 μ. και διάμετρο 15,50 μ. με 297 βαθμίδες. Ο διάκοσμός του περιλαμβάνει 207 κίονες με κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού, από λευκό μάρμαρο και ψαμμίτη, που περιβάλλουν όλους τους αίθριους δακτυλίους, επτά τον αριθμό, μέχρι το υπερώο όπου και το μικρότερο σε διάμετρο καμπαναριό, χωρίς επιπρόσθετη κορυφή όπου και φέρονται επτά καμπάνες. Η κλίση του φθάνει τις 5,5 μοίρες που σημαίνει ότι η κορυφή του κατακόρυφου άξονά του έχει μετακινηθεί οριζόντια περίπου τα τέσσερα μέτρα. Πρόκειται για ένα πύργο, κατασκευασμένο από ένα υλικό τόσο μαλακό όσο ένα αφρώδες ελαστικό, του οποίου η κλίση αυξάνεται αργά και αδυσώπητα, σε τέτοιο σημείο έτσι ώστε να είναι έτοιμος να καταρεύσει οποιαδήποτε στιγμή. Εξάλλου, η λιθοδομή που συνθέτει τον πύργο είναι τόσο εύθραυστη με αποτέλεσμα η ένταση που δημιουργείται από την συνεχώς αυξανόμενη κλίση να θέτει σε κίνδυνο την κατασκευή. Η ταραχή που δημιουργήθηκε από την ενίσχυση των θεμελίων της εξέχουσας πλευράς μπορεί να προκαλέσει την ανατροπή του πύργου, ενώ οι έλξεις που δημιουργούνται μέσω των καλωδίων μπορούν να θέσουν σε εξέλιξη την κατέρευση της λιθοδομής. Τα παραπάνω δίνουν μία ακριβή εικόνα της κρίσιμης κατάστασης του επικλινούς πύργου της Pisa, του οποίου η σταθερότητα παρουσιάζει την υπέρτατη πρόκλιση στον τομέα του πολιτικού μηχανικού. Ο πύργος έχει ύψος 58.4 m και έχει 8 επίπεδα, ζυγίζει μετρικούς τόννους και η λιθοδομή των θεμελίων έχει διάμετρο 19.6 m, με μέγιστο βάθος 5.5 m κάτω από τη στάθμη του εδάφους. Τα θεμέλια κλίνουν προς το νότο κατά 5.5 μοίρες από την οριζόντιο και ως συνέπεια αυτού, ο έβδομος όροφος εξέχει 4.5 m από τον πρώτο. 168

169 Η κατασκευή έχει την μορφή ενός κοίλου κυλίνδρου περιστοιχισμένου από κίονες. Οι εσωτερικές και εξωτερικές επιφάνειες του κυλίνδρου είναι επενδεδυμένες με μάρμαρο, αλλά το υλικό στο ενδιάμεσο αυτών των όψεων αποτελείται εξ' ολοκλήρου από πηλάσβεστο και λίθους στους οποίους βρέθηκαν εκτεταμένα κενά. Μία ελικοειδής σκάλα χρησιμοποιείται για την ανάβαση του πύργου, και βρίσκεται εντός των τοιχών του. Το υπέδαφος αποτελείται από τρία ευκρινή επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο είναι πάχους περίπου 10 m και αποτελείται από ποικίλα μαλακά και λασπώδη στρώματα τοποθετημένα σε ρηχά νερά χρόνια πριν.το δευτερο επίπεδο αποτελείται από πολύ μαλακό και ευαίσθητο θαλάσσιο πηλό ο οποίος χρονολογείται χρονών, και εκτείνεται σε βάθος περίπου 1 με 2m. 169

170 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Η κατασκευή του πύργου ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1173 με τις οδηγίες του Bonanno Pisano. Το 1178 είχε ανυψωθεί το ένα τέταρτο του συνόλου, όταν οι εργασίες σταμάτησαν. Ο λόγος της διακοπής των εργασιών δεν είναι γνωστός. Αν η κατασκευή είχε προχωρήσει, το χώμα του υπεδάφους του δευτέρου επιπέδου δεν θα μπορούσε να υποστηρίξει την κατασκευή και ο πύργος θα κατέρεε. Μετά από 100 χρόνια διακοπής των εργασιών, το 1972 περίπου, ο Giovanni di Simone έδωσε και πάλι την εκκίνηση για την ολοκλήρωση της κατασκευής. Όπου πλέον, η αντοχή του πηλού είχε αυξηθεί εξαιτίας του βάρους του πύργου. Το 1278 η κατασκευή είχε φτάσει μέχρι το έβδομο επίπεδο όταν οι εργασίες σταμάτησαν και πάλι, πιθανότατα εξαιτίας τοπικού πολέμου. Το 1360 περίπου, όπου είχε επιτευχθεί μεγαλύτερη παγίωση του πηλού στο υπέδαφος, ο Tommaso Pisano αρχισε τις εργασίες στο χώρο του καμπαναριού το οποίο και ολοκληρώθηκε το 1370, περίπου 200 χρόνια μετά την έναρξη της κατασκευής. Ο πύργος είχε ήδη αρχίσει να έχει κλίση την περίοδο που χτιζόταν το καμπαναριό, εφόσον είναι έντονα πιο κατακόρυφο από τον υπόλοιπο πύργο. Πράγματι, στη νότια πλευρά υπάρχουν έξι 170

171 σκαλοπάτια από την έβδομη κορωνίδα προς το επίπεδο του καμπαναριού, ενώ στην νότια πλευρά υπάρχουν μόνο τέσσερα. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΛΙΣΗΣ Υπάρχουν αποδείξεις ότι η κλίση άρχισε να υπάρχει από νωρίς στην ιστορία του πύργου -ο αξονάς του δεν ήτανι ευθύς, αλλά έκλινε προς τον βορρά. Σε μια προσπάθεια να διορθωθεί η κλίση, βαθμιδωτά τεμάχια λιθοδομής χρησιμοποιήθηκαν στο επίπεδο του κάθε ορόφου έτσι ώστε να ευθυγραμιστεί ο άξονας και να μην υπάρχει κλίση.με προσεκτική ανάλυση της κλίσης της λιθοδομής του κάθε επιπέδου, έγινε η αποκάλυψη της ιστορίας της κλίσης του πύργου. Στο τέλος της πρώτης φάσης της κατασκευής, ο πύργος έκλινε προς τον βορρά κατά το ένα τέταρτο μίας μοίρας. Στην συνέχεια όταν η κατασκευή προχώρησε στο τέταρτο επίπεδο, η κλίση μετατοπίστηκε προς το νότο και έτσι μέχρι το 1278, όταν το έβδομο επίπεδο ήταν σε εξέλιξη, ο πύργος έκλινε προς το νότο περίπου 0.5 μοίρες. Το 1817 δύο βρετανοί αρχιτέκτονες χρησιμοποίησαν νήμα στάθμης για να υπολογίσουν την κλίση και ανακάλυψαν ότι εκείνη την περίοδο η κλίση είχε φτάσει τις 5 μοίρες. Το 1838 ο αρχιτέκτονας Alessandro della Gherardesca έκανε ανασκαφή γύρω από τη βάση του πύργου, δημιουργώντας ένα μονοπάτι για να εμφανιστούν οι κολώνες και τα επίπεδα των θεμελίων, όπως ήταν φτιαγμένα αρχικά, πριν τη βύθιση του 171

172 πύργου. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνει εισροή νερού στη νότια πλευρά.υπάρχουν στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν ότι σε αυτή τη φάση η κλίση του πύργου αυξήθηκε δραματικά από 0.5 μοίρες σε 5.4 μοίρες. Ακριβής μετρήσεις ξεκίνησαν το 1911, δείχνουν ότι η κλίση του πύργου αυξανόταν υπερβολικά κάθε χρόνο και η τιμή της κλίσης διπλασιάστηκε από τα μέσα της δεκαετίας του '30. Το 1990 η τιμή της κλίσης ήταν ισοδύναμη με την οριζόντια μετατόπιση στην κορυφή, 1.5 mm κάθε χρόνο. Επιπλέον, όλες οι επεμβάσεις που έγιναν στον πύργο είχαν ως αποτέλεσμα σημαντικές αυξήσεις στην κλίση. Για παράδειγμα, το 1934 η παγίωση των λίθινων θεμελίων από επεμβάσεις που έγιναν, είχαν ως αποτέλεσμα μία απότομη μετακίνηση, νότια κατά 10 mm περίπου. Αυτές οι αντιδράσεις επιβεβαιώνουν την ευαισθησία της ισορροπίας του πύργου, αλλά και πόσο προσεκτικές μέθοδοι σταθεροποίησης πρέπει να χρησιμοποιηθούν. 172

173 173

174 Η ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ Το 1990, μετά την κατάρευση ενός καμπαναριού στην Pavia, μία επιτροπή υπό τις οδηγίες του καθηγητή Michele Jamiolkowski, οργανώθηκε απο τον πρωθυπουργό της Ιταλίας, με σκοπό να παρθούν μέτρα για την σταθεροποίηση του πύργου. Οι διεθνώς αποδεκτές συνθήκες για την διατήρηση των πολύτιμων ιστορικών μνημείων απαιτούν, την διαφύλαξη του ουσιαστικού τους χαρακτήρα, με την ταυτόχρονη διατήρηση της ιστορίας αλλά και της ιδιαιτεροτητάς τους. Προτάθηκε μία λύση η οποία θα είχε ως αποτέλεσμα την μείωση της κλίσης, αυτό βέβαια δεν θα ήταν ορατό αλλά θα μείωνε την ένταση που δημιουργήθηκε στην λιθοδομή και θα σταθεροποιούσε τα θεμέλια. Μετά από χρόνια μελέτης, ανάλυσης και δοκιμών μία μέθοδος γνωστή ως απόσπαση χώματος, υιοθετήθηκε. Αυτό συμπεριλαμβάνει την ενεργοποίηση ενός αριθμού εκσκαφών γης, και τοποθέτηση σωλήνων, γειτονικά και ακριβώς κάτω από τη βόρεια πλευρά των θεμελίων. Ξεκινώντας τον Φεβρουάριο του 1999, σε μία αρκετά έντονη ατμόσφαιρα, με μεγάλη προσοχή και μελετημένες κινήσεις, μικρές ποσότητες χώματος αφαιρέθηκαν από το πρώτο επίπεδο του υπεδάφους. Εξαιτίας της μαλακότητας του εδάφους το αυλάκι που σχηματίστηκε από κάθε εκσκαφή έκλεισε, προκαλώντας μικρή κατάπτωση και μετατόπιση στο βόρειο τμήμα του πύργου. Οι εργασίες τελείωσαν μετά από δυόμιση χρόνια και η κλίση του πύργου μειώθηκε κατά μισή μοίρα. Αυτός ο ενδιαφέρων και αινιγματικός πύργος σταθεροποιήθηκε με την χρήση μίας μεθόδου η οποία σέβεται και διατηρεί τον χαρακτήρα του μνημείου αλλά και την απίθανη επιδρασή του με το υπέδαφος. Ύψος από τα θεμέλια: 58,4m Διάμετρος θεμελίων: 19,6m Βάρος πύργου: tn Έναρξη εργασιών στα θεμέλια: 9/10/1173 Διακοπή εργασιών στο 4ο επίπεδο: 1178 Κατασκευή ως το 7ο επίπεδο: Ολοκλήρωση κατασκευής του καμπαναριού: 1470 Εκσκαφή γύρω από τη βάση του πύργου: 1838 Κλίση του πύργου στο Νότο: 5,5 174

175 Βάθος θεμελίωσης: 3m Ο Πύργος της Πίζας είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά μνημεία της Ιταλίας. Βρίσκεται στην Πιάτσα ντελ Νουόβο και αποτελεί το κωδωνοστάσιο του καθεδρικού ναού. Είναι ένα μαρμάρινο οικοδόμημα και αποτελείται από οχτώ σειρές κιονοστοιχιών που χωρίζονται η μια από την άλλη με οριζόντια διαζώματα. Στο εσωτερικό του έχει μια σπειροειδή σκάλα με 293 σκαλοπάτια. Η φήμη που έχει αποκτήσει ο Πύργος οφείλεται στην κλίση που παρουσιάζει προς τη νότια πλευρά του. Η κλήση αυτή οφείλεται στη χαλαρότητα του εδάφους και συντελέστηκε αργάαργά αλλά σταθερά επί αιώνες. Το ύψος του Πύργου είναι 55,4 μέτρα στο νότιο άκρο της οροφής του, ενώ στο βόρειο άκρο της φτάνει τα 56,24 μέτρα. Η κατασκευή του Πύργου της Πίζας ξεκίνησε το 1174 και ολοκληρώθηκε το1350 και ως εμπνευστής του θεωρείται ο αρχιτέκτονας Μπονάνο ντι Πίζα. Λίγο μετά την έναρξη της κατασκευήε του το 1173, διαπιστώθηκε ότι τα θεμέλια του πύργου της Πίζας ήταν ανομοιόμορφα. Η κατασκευή σταμάτησε, και συνεχίστηκε μόνο αφού πέρασαν 100 χρόνια. Στη συνέχεια, έγινε σαφές και ορατό ότι ο Πύργος της Πίζας έχει κλίση προς τα νότια. Δεδομένου ότι η τακτική μέτρηση του πύργου άρχισε το 1911, η κορυφή του πύργου παρεκκλίνει 1,2 χιλιοστά ανά έτος. Σήμερα η κορυφή του Πύργου της Πίζας είναι περίπου 5,3 m εκτός του κέντρου. Μετά την κατάρρευση του καμπαναριού του καθεδρικού ναού της Πάβια το 1989, το Consorzio Progetto Torre di Pisa ανέθεσε στους μηχανικούς να σταθεροποιήσουν τον πύργο. Επειδή ο πύργος έγερνε προς διαφορετικές κατευθύνσεις τα πρώτα χρόνια, είναι ελαφρώς κυρτός, όπως και μια μπανάνα. Οι μηχανικοί εργάζονται για τη βάση του Πύργου και όχι τη δομή, με την ελπίδα να επαναφέρουν την κορυφή πίσω περίπου 20 cm. Αυτό σημαίνει ότι ο 800 ετών πύργος θα παραμείνει υπό κλίση. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να γίνει και διαφορετικά αφού αυτή του η ιδιαιτερότητα τον έκανε παγκοσμίως γνωστό. 175

176 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Σήμερα η απόκλιση του Πύργου από τον κατακόρυφο άξονά του έχει ξεπεράσει τα 5 μέτρα, με αποτέλεσμα οι χαμηλότεροι όροφοι να δέχονται τεράστια φορτία. Το χαμηλότερο μέρος του Πύργου έχει ενισχυθεί με ατσαλόσυρμα, ώστε να μην λυγίσει και άλλο από την ένταση. Πολυάριθμοι ειδικοί από όλο τον κόσμο έχουν προσπαθήσει και προσπαθούν για την ώρα μάταια- να βρουν τρόπο για την διάσωση του Κεκλιμένου Πύργου της Πίζας. Δυστυχώς δεν μπορούν να συμβουλευτούν ένα από τα πιο χαρισματικά τέκνα αυτής της πόλης. Ο Γαλιλαίος, ο μεγάλος αναγεννησιακός επιστήμονας, μεγάλωσε στην Πίζα και κάποτε ανέβηκε στην κορυφή του Πύργου για να εκτελέσει το περίφημο πείραμα της ελεύθερης πτώσης των δύο σωμάτων. Καθώς ο Γαλιλαίος ήθελε να κατανοήσει τον νόμο της βαρύτητας, ίσως να τον γοήτευε η ιδέα να νικήσει αυτόν τον φυσικό νόμο, που ίσως κάποια μέρα οδηγήσει στην κατάρρευση του τόσο ασυνήθιστου Κεκλιμένου Πύργου της Πίζας 176

177 ΠΗΓΕΣ ml National Geographic Sociey Τα θαύματα του κόσμου Εκδόσεις: Δημοσιογραφικός οργανισμός Λαμπράκη 177

178 ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ 178

179 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της μεταθανάτιας ζωής του. Οι αρχαιολόγοι λένε ότι το σχήμα της πυραμίδας προήλθε από παλαιότερους τύμβους ή συμβόλιζε τις ακτίνες του ήλιου ή ακόμα και μια σκάλα προς τον ουρανό. Αιώνες μετά οι κάτοικοι της Κεντρικής Αμερικής έχτισαν και αυτοί πυραμίδες ναούς. Παρόλα αυτά οι πυραμίδες της Κ. Αμερικής έμοιαζαν ελάχιστα με αυτούς της Αιγύπτου, καθώς η κορυφή τους ήταν επίπεδη και τουλάχιστον σε μια πλευρά υπάρχουν σκάλες. Οι πρώτες πυραμίδες εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια του Αρχαίου Βασιλείου ( π.χ.) ανάμεσα σε αυτές και η Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπα, ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Οι πρώτοι τάφοι των Αιγυπτίων ήταν τύμβοι που φτιάχνονταν όταν κάλυπταν έναν απλό τάφο με χαλίκια. Αργότερα, οι αξιωματούχοι και οι Φαραώ θάβονταν σε στενόμακρα κτήρια από τούβλα λάσπης, τους μασταμπάδες. Μερικοί μασταμπάδες καλύπτονταν, επίσης με τούβλα. Ωστόσο η πρώτη πυραμίδα και ο πρώτος πέτρινος τάφος ήταν η Βαθμιδωτή πυραμίδα του Φαραώ Ζονέρ. Σιγά σιγά όμως η μορφή άρχισε αλλάζει. Οι βαθμιδωτές πυραμίδες συμβόλιζαν την σκάλα με την οποία ο νεκρός θα έφτανε στα αστέρια μαζί με τους άλλους θεούς. Κατά την διάρκεια του χρόνου, όμως, ο ήλιος πήρε μεγαλύτερη σημασία από τα αστέρια, κι έτσι χτίστηκαν οι πραγματικές πυραμίδες που οι πλευρές τους συμβόλιζαν τις ακτίνες του ήλιου. 179

180 180

181 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Για το χτίσιμο της πυραμίδας χρειαζόταν βασικά σκληρή πέτρα. Έτσι οι Αιγύπτιοι έφτιαχναν τις πυραμίδες με κομμάτια δολερίτη, ένα είδος πολύ σκληρής πέτρας. Οι «οικοδόμοι» δούλευαν την πέτρα με τα σκαρπέλα. Τα άκρα των σκαρπέλων τα θέρμαιναν για να είναι πιο κοφτερά. Οι οικοδόμοι χτυπούσαν τα σκαρπέλα με σφυριά. Οι εργάτες χρησιμοποιούσαν σφήνες για να σταθεροποιήσουν τους ογκόλιθους μεταξύ τους, κολλώντας τα άκρα του στης εσοχές των λίθων. Η μεγαλύτερη και πιο διάσημη είναι η πυραμίδα του Χέοπα (ή Χούφου) ενώ οι άλλες δύο είναι μικρότερες και βρίσκονται κάποια μέτρα μακρύτερα απο την πυραμίδα του Χέοπα. Έχει ύψος 146,60 μ. και τέλεια τετράγωνη βάση με πλευρά 230,35 μ. προκαλεί δε εντύπωση στους σύγχρονους ερευνητές για τα δεδομένα της εποχής της κατασκευής τη διότι χρειάστηκαν εκατό χιλιάδες άνδρες που εργαστήκαν επί δέκα χρόνια. Έχει όγκο κυβ. μ., καλύπτει επιφάνεια τετρ. μ. και το υπολογιζόμενο βάρος της φθάνει τους 6,5 εκατομμύρια τόνους. Συμπεριλαμβάνεται στα Επτά Θαύματα του κόσμου. Για την αποπεράτωσή της χρειάστηκαν 30 χρόνια δουλειάς από εργάτες-δούλους, πολλοί από τους οποίους πέθαναν κατά τη διάρκεια κατασκευής της. Το μνημείο σήμερα συγκινεί τους επισκέπτες της Αιγύπτου για το μεγαλείο του και την τεχνική του και προβληματίζει τους σύγχρονους ειδικούς για το πώς μπόρεσαν να λύσουν τα τόσα προβλήματα μηχανικής και στατικής οι αρχαίοι συνάδελφοί τους. Εξωτερικά, η πυραμίδα του Χέοπα είναι επιστρωμένη με πλάκες από γρανίτη. Το εσωτερικό ήταν λαβύρινθος από διαδρόμους και δωματιάκια, που εμπόδιζαν την εύκολη διείσδυση στον κύριο χώρο, όπου βρισκόταν η σαρκοφάγος του Φαραώ. Ο χώρος αυτός είχε ύψος 5 μ., πλάτος 5,34 μ. και μήκος 10,33 μ. Η λάρνακα, μέσα στην οποία βρισκόταν η μούμια του Φαραώ, ήταν από ροζ γρανίτη. Χεφρήνος Η δεύτερη πυραμίδα ήταν ο τάφος του Κχεφρέν ή Χεφρήνου, ενός 181

182 από τους πιο αξιόλογους διαδόχους του Χέοπα. Μυκερίνος Η τρίτη ήταν η πυραμίδα του Μυκερίνου, διαδόχου του Χεφρήνου, η οποία είναι ακόμα μικρότερη στο ύψος. Η μόνη περιγραφή χτισίματος μιας πυραμίδας ήταν του Ηρόδοτου αλλά οι αρχαιολόγοι δεν το υπολογίζουν πάρα πολύ. Ο Ηρόδοτος είπε ότι για να χτιστεί η Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπα χρειάστηκαν εργάτες, για 20 χρόνια. Ο Ηρόδοτος γράφει ότι χρησιμοποιούσαν ανυψωτικές μηχανές, αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις γι αυτό. Σήμερα πιστεύουμε ότι δούλευαν ειδικευμένοι εργάτες όλο τον χρόνο και κατά την ετήσια πλημμύρα γίνονταν περισσότεροι. Όσο για τους ογκόλιθους, είναι πιθανότερο να τους έσερναν πάνω σε ράμπα. 182

183 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι πρώτες πυραμίδες εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια του Αρχαίου Βασιλείου ( π.χ.) ανάμεσα σε αυτές και η Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπα, ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Οι πρώτοι τάφοι των Αιγυπτίων ήταν τύμβοι που φτιάχνονταν όταν κάλυπταν έναν απλό τάφο με χαλίκια. Αργότερα, οι αξιωματούχοι και οι Φαραώ θάβονταν σε στενόμακρα κτήρια από τούβλα λάσπης, τους μασταμπάδες. Μερικοί μασταμπάδες καλύπτονταν, επίσης με τούβλα. Ωστόσο η πρώτη πυραμίδα και ο πρώτος πέτρινος τάφος ήταν η Βαθμιδωτή πυραμίδα του Φαραώ Ζονέρ. Σιγά σιγά όμως η μορφή άρχισε αλλάζει. Οι βαθμιδωτές πυραμίδες συμβόλιζαν την σκάλα με την οποία ο νεκρός θα έφτανε στα αστέρια μαζί με τους άλλους θεούς. Κατά την διάρκεια του χρόνου, όμως, ο ήλιος πήρε μεγαλύτερη σημασία από τα αστέρια, κι έτσι χτίστηκαν οι πραγματικές πυραμίδες που οι πλευρές τους συμβόλιζαν τις ακτίνες του ήλιου. Οι Πυραμίδες της Γκίζας είναι το πιο γνωστό της αρχαίας Αιγύπτου και μνημείων. Αυτή η σειρά των νεκροπόλεις υπηρέτησε την ελίτ Αιγύπτιοι Βασιλικό κατά τη διάρκεια της 4ης Δυναστείας, περίπου τέλη της 3ης χιλιετίας π.χ. Το πιο διάσημο από τους τάφους αυτούς είναι η Πυραμίδα του Χέοπα. Είναι επίσης γνωστή ως η Μεγάλη Πυραμίδα (ή η Πυραμίδα του Χέοπα) και είναι το μεγαλύτερο του τσαμπιού. Η επόμενη πιο σημαντικό Μεγάλη Πυραμίδα είναι η Πυραμίδα του Khafre? Στη συνέχεια ακολούθησε η μετρίου μεγέθους Πυραμίδα του Menkaure.Πώς οι Αιγύπτιοι έχτισαν τις πυραμίδες στην πραγματικότητα με μεγάλους ογκόλιθους, καθώς και η διαχείριση των εκτεταμένων εργατικού δυναμικού για την κατασκευή τους, είναι ακόμα σε μεγάλο βαθμό άγνωστη σήμερα. Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η πλειοψηφία του εργατικού δυναμικού προέρχεται από την αγροτική κοινότητα, μετά τον ποταμό Νείλο είχε πλημμυρίσει, καθιστώντας τα χωράφια εντελώς υποβρύχια. Πολλοί σημειωθεί αρχαιολόγοι και οι μηχανικοί έχουν προσφέρει κάποιες θεωρίες σχετικά με αυτό το θέμα μέσω αποδεικνύει πόσο βαριά ογκόλιθους μπορούν να κινούνται και να μεταφέρεται στη θέση της με ειδικές ράμπες και έλκηθρα. Δεν είναι όλες οι πυραμίδες στην Αίγυπτο έχουν επιζήσει τα χρόνια σε μια κατάσταση διατηρημένα. Υπάρχουν πάνω από εκατό πυραμίδες είναι γνωστό ότι εξακολουθεί να είναι 183

184 αναγνωρίσιμα ως τέτοια στην Αίγυπτο. Αν και η κύρια κατανόηση της πυραμίδας είναι ως ένα μαυσωλείο για τους νεκρούς βασιλείς και βασίλισσες της εποχής, είναι αντιληπτό ότι αποτελεί πολιτιστικά σημαντική για την αρχαία αιγυπτιακή πεποίθηση, όπως σκάλες στον ουρανό. 184

185 ΠΗΓΕΣ Βιβλίο: Τα θαύματα του κόσμου Εκδόσεις: National Geographic society Ιστοσελήδες: 1. AF%CE%B4%CE%B5%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%93%CE%BA %CE%AF%CE%B6%CE%B1%CF%

186 ΒΑΤΙΚΑΝΟ 186

187 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Άγιος Πέτρος : Αυτός ο ναός αποτελεί το κέντρο του καθολικού χριστιανισμού. Η πολυτέλεια του εσωτερικού του κτιρίου φέρει μαρτυρία για τον πλούτο της Καθολικής Εκκλησίας τον 16ο αιώνα. Ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος, ο πρώτος χριστιανός αυτοκράτορας της Ρώμης, διέταξε να οικοδομηθεί μια βασιλική στο λόφο του Βατικανού. Η τοποθεσία ήταν συμβολική καθώς αυτός ήταν ο τόπος όπου ο Άγιος Πέτρος, ο επικεφαλής απόστολος, θάφτηκε το 64 μ.χ. Ένα μικρό ιερό υπήρχε ήδη στην περιοχή και η νέα εκκλησία ολοκληρώθηκε περίπου το 349 μ.χ. Στα μέσα του 15ου αιώνα, η βασιλική ήταν ένα ερείπιο και ο πάπας Νικόλας ο V διέταξε την αποκατάσταση και διεύρυνση της εκκλησίας με σχέδια του Μπερνάντο Ροσελλίνο (Bernardo Rossellino). Με το θάνατο όμως του πάπα τα έργα σταμάτησαν. Το 1506 ο Πάπας Ιούλιος ο Β εναπόθεσε τον πρώτο λίθο ενός νέου χριστιανικού ναού βασιλικού ρυθμού που ήταν να γίνει ο μεγαλύτερος στον κόσμο. Ο πάπας Ιούλιος ο δεύτερος όρισε τον Ντονάτο Μπραμάντε (Donato Bramante) ως βασικό αρχιτέκτονα της νέας Βασιλικής. Το 1547 ο Μιχαήλ Άγγελος (Michel angelo) διαδέχθηκε τον Μπραμάντε. Σχεδίασε τον επιβλητικό τρούλο και τροποποίησε ορισμένα από τα αρχικά σχέδια. O Μιχαήλ Άγγελος πέθανε το 1624 δύο χρόνια πριν τεθεί σε λειτουργία από τον Πάπα Ουρβανό VIII. Από τότε, αυτή η εκκλησία έγινε το κέντρο του Καθολικού Χριστιανισμού, συγκεντρώνοντας προσκυνητές από όλο τον κόσμο. Το ίδιο το κτίριο είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Είναι η μεγαλύτερη εκκλησία στον κόσμο με 218 μέτρα μήκος. Ο θόλος είναι ο μεγαλύτερος του κόσμου με διάμετρο 42 μέτρα και ύψος 138 μέτρα. Το εσωτερικό, το οποίο περιλαμβάνει 45 βωμούς, είναι διακοσμημένο από πολλούς διάσημους καλλιτέχνες όπως οι Μιχαήλ Άγγελος, ο Μπερνίνι και ο Αντόνιο Κανόβα. Το πολυτελές εσωτερικό μπορεί να το επισκέπτεται καθημερινά το κοινό δωρεάν και επίσης επιβάλλεται ένας αυστηρός κώδικας ενδυμασίας. Η διάσημη πλατεία με τις μεγάλες συμμετρικές κιονοστοιχίες σχεδιάστηκε από 187

188 τον Μπερνίνι. Διαθέτει ένα κεντρικό οβελίσκο και δύο πανομοιότυπα σιντριβάνια. Κοντά στην είσοδο της Βασιλικής υπάρχουν Ελβετοί φρουροί. Από το 1506, όταν ο Πάπας Ιούλιος Β κάλεσε Ελβετούς στρατιώτες να ενταχθούν στο μικρό στρατό του Βατικανού, οι οποίοι παρέμειναν και πλέον αποτελούν τη φρουρά του Βατικανού και του Πάπα ειδικότερα. Όλοι οι νεοσύλλεκτοι πρέπει να είναι Ελβετοί, καθολικοί και παίρνουν όρκο πίστης στον Πάπα. Αυτός ο όρκος δίνεται στις 26 Μαΐου για να τιμά την ημέρα μνήμης του 1527 όταν κατά τη λεηλασία της Ρώμης, οι Ελβετοί φρουροί προστάτευσαν τον Πάπα Κλήμη Η κατά τη διάρκεια της διαφυγής του στο Castel Sant'Angelo. Από τους 189 φύλακες, μόνο 42 επέζησαν. Ο ναός του Αγίου Πέτρου βρίσκεται στο Βατικανό, στην άλλη όχθη του ποταμού Τίβερη, δυτικά του κέντρου της Ρώμης. Η πόλη του Βατικανού περιβάλλεται εξ ολοκλήρου από την πόλη της Ρώμης. 188

189 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη είναι το σύμβολο της παπικής εξουσίας. Χτίστηκε για να εντυπωσιάσει και, ακόμη και σήμερα, προκαλεί δέος στον επισκέπτη. Ωστόσο το ημίφως που επικρατεί στα κλίτη του ναού κρύβει την ιστορία των χειρότερων αποτυχιών του χριστιανισμού. Κανένας ναός δεν έχει τόσο ταραχώδες και πολυδάπανο παρελθόν και κανένας δεν έχει οδηγήσει σε τόσες καταστροφές όσο ο Άγιος Πέτρος. Για την κατασκευή του χρειάστηκε να γκρεμίσουν τη βασιλική του Κωνσταντίνου, τον πιο σημαντικό ναό για τους πιστούς του Μεσαίωνα. Αργότερα, αποτέλεσε άμεση αιτία για το προτεσταντικό Σχίσμα, τη χειρότερη κρίση του χριστιανισμού και έμμεση αιτία για την Ιερά Εξέταση. Κατά τη διάρκεια των μακρόχρονων εργασιών κατασκευής της, που κράτησαν πάνω από έναν αιώνα ενώ από τον παπικό θρόνο πέρασαν 30 Πάπες, έγινε η φρικτή λεηλασία της Ρώμης (1527), που κατέστρεψε μεγάλο μέρος της πόλης. Παρ όλη τη συμβολή καλλιτεχνών όπως ο Μπραμάντε, ο Ραφαήλ και ο Μιχαήλ Άγγελος, το έργο που προέκυψε ήταν κολοσσιαίο, αλλά αισθητικά αμφιλεγόμενο: μόνον ο μεγαλοπρεπής τρούλος διατηρεί την ομορφιά των αρχικών σχεδίων. Ο λόφος του Βατικανού ήταν νεκροταφείο και κήποι ώσπου η Αγριππίνα τον κληροδότησε στον γιο της, τον αυτοκράτορα Καλιγούλα. Στην έκταση αυτή κατασκευάστηκε ένας ιππόδρομος, ο οποίος διακοσμήθηκε με έναν αιγυπτιακό οβελίσκο, που ήταν ήδη τότε ετών. Σε αυτόν τον ιππόδρομο έλαβαν χώρα, την εποχή του Νέρωνα (54-68 μ.χ.), πολυάριθμες σφαγές χριστιανών. Δίπλα στον ιππόδρομο, σε μια ειδωλολατρική νεκρόπολη έχει ταφεί, σύμφωνα με την παράδοση (καταπώς φαίνεται επιβεβαιωμένη από τα αρχαιολογικά ευρήματα), ο Απόστολος Πέτρος. Κατά τους επόμενους αιώνες πολλοί χριστιανοί θέλησαν να ταφούν δίπλα στον Απόστολο. Ο λόφος απέκτησε, επομένως, μια βαθιά σημασία για τους ακόλουθους του Ιησού. Το 318, ο Κωνσταντίνος, ο αυτοκράτορας που νομιμοποίησε τον χριστιανισμό (οι διάδοχοί του τον καθιέρωσαν επίσημη θρησκεία του κράτους), αποφάσισε να χτίσει μια βασιλική. Και επέλεξε να τη 189

190 χτίσει στο Βατικανό, λόγω των παραδόσεων και λόγω του ότι η περιοχή βρισκόταν έξω από την πόλη: η παρουσία ενός χριστιανικού ναού εκεί, στην άλλη όχθη του Τίβερη, δεν θα προσέβαλλε την τάξη των ευγενών του τόπου, οι οποίοι εξακολουθούσαν να είναι ειδωλολάτρες. Το πρώτο έργο ανατέθηκε στον Ντονάτο ντι Αντζελο ντι Πασκούτσιο, επονομαζόμενο Μπραμάντε, έναν ζωγράφο και αρχιτέκτονα από τον Βορρά που είχε ήδη κατασκευάσει στη Ρώμη δύο εξαιρετικά έργα, το περιστύλιο της Σάντα Μαρία ντελα Πάτσε και τον ναΐσκο του Αγίου Πέτρου στο Μοντόριο. Ο Μπραμάντε αντιλήφθηκε τις προτιμήσεις του Ιουλίου Β και παρουσίασε τα σχέδια ενός γιγαντιαίου κτιρίου, τμ, με τρούλο πεπλατυσμένο (παρόμοιο με εκείνο που δέσποζε στο Πάνθεον) και σε σχήμα ελληνικού σταυρού (τέσσερα κλίτη με ίδιο μήκος). Για να διακοσμήσει το εσωτερικό της μελλοντικής βασιλικής, ο Ιούλιος Β ανέθεσε στον Μιχαήλ Άγγελο να κατασκευάσει ένα μαυσωλείο τεραστίων διαστάσεων. Ο Πάπας ντελα Ρόβερε ήθελε να ταφεί στο κέντρο του Αγίου Πέτρου, όπως ο Απόστολος, κάτω από ένα ταφικό μνημείο αντάξιο των φιλοδοξιών του επί της Γης. Ούτε η βασιλική του Μπραμάντε ούτε το μαυσωλείο του Μιχαήλ Αγγέλου αξιώθηκαν να αποκτήσουν υλική υπόσταση. Ο Μπραμάντε πέθανε και ο Μιχαήλ Άγγελος έπρεπε να ανταποκριθεί σε άλλες παραγγελίες, όπως η Καπέλα Σιξτίνα. Το 1507, όμως, η βασιλική παρουσίαζε ήδη ένα μοναδικό θέαμα: πίσω από το κτίριο του Μεγάλου Κωνσταντίνου, σχεδόν ολόκληρο ακόμη, υψωνόταν ένας πυλώνας ύψους 27 μ. και πάχους 9 μ., ο πρώτος της μελλοντικής εκκλησίας. Το 1527, τα έργα της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, με όλους τους πρόσθετους θησαυρούς της (όπως η Καπέλα Σιξτίνα, διακοσμημένη από τον Μιχαήλ Άγγελο, και τα παπικά ενδιαιτήματα, διακοσμημένα από τον Ραφαήλ), παραλίγο να σταματήσουν για πάντα. Ο αυτοκράτορας Κάρολος Α, εξοργισμένος που ο Κλήμης Ζ (Μέδικος και αυτός) παραβίαζε διπλωματικές συμφωνίες, έστειλε τα στρατεύματά του εναντίον της Ρώμης. Οι στρατιώτες έφτασαν πεθαμένοι από την πείνα και νομίζοντας ότι τους κυνηγούσε ένα γαλλικό στράτευμα, μπήκαν στην πόλη και την έπνιξαν στο αίμα. Τ ο 1586, ο αρχαιότατος αιγυπτιακός οβελίσκος που υψωνόταν ήδη δίπλα στον ιππόδρομο του Νέρωνα, μεταφέρθηκε στην καινούργια πλατεία από τον 190

191 μηχανικό Ντομένικο Φοντάνα, ο οποίος χρησιμοποίησε για τον σκοπό αυτόν 900 εργάτες επί τέσσερις μήνες. Στην κορυφή του λένε ότι υπάρχει ένα κομμάτι Τίμιου Ξύλου. Το 1612, ο Παύλος Ε, ο πιο απολυταρχικός Πάπας, εκείνος που καταδίκασε τον Κοπέρνικο, καταβαράθρωσε τις μεταθανάτιες φιλοδοξίες του Ιουλίου Β αφιερώνοντας στον εαυτό του τη βασιλική με μια μεγάλη επιγραφή στην πρόσοψη. Το 1626, ο Ουρβανός Η καθαγίασε την καινούργια βασιλική τελώντας τα θυρανοίξια και ανακοινώνοντας την περάτωση των έργων. Τα έργα, προφανώς, δεν τελείωσαν ποτέ. Εξακολουθούν να προστίθενται στοιχεία και οι επισκευές είναι διαρκείς. 191

192 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΒΑΤΙΚΑΝΟΥ Βασιλική του Αγίου Πέτρου Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου έχει μήκος 187 μέτρα. Το μαρμάρινο εσωτερικό της περιλαμβάνει 11 παρεκκλήσια και 45 βωμούς, πέρα από τα αναρίθμητα έργα τέχνης. Μερικά σώζονται από την πρώτη βασιλική, άλλα φιλοτεχνήθηκαν από καλλιτέχνες της Αναγέννησης και του Μπαρόκ, μεγάλο όμως μέρος της προσεγμένης διακόσμησης οφείλεται στη δουλειά του Μπερνίνι στα μέσα του 17ου αιώνα. Οι δύο πλαϊνές πτέρυγες, μήκους 76 μέτρων, συγκλίνουν κάτω από τον τεράστιο θόλο του Μιχαήλ 'Αγγελου. Το κεντρικό σημείο του οικοδομήματος είναι ο Παπικός Βωμός, κάτω από τον εκπληκτικό ουρανό του Μπερνίνι. Από τη Βασιλική μπορείτε να επισκεφτείτε τις Κρύπτες, το Θησαυροφυλάκιο και το Σκευοφυλάκιο του Αγίου Πέτρου. Η καπέλα Σιξτίνα Η Καπέλα Σιξτίνα πήρε το όνομά της από τον Πάπα Σίξτο (Sixtus) τον τέταρτο Della Rovere. Χτίστηκε μεταξύ 1475 και 1481 από τον Giovannino de Dolci σε σχέδιο του Baccio Pontelli. Η εκκλησία εγκαινιάστηκε στις 15 Αυγούστου 1483 και αφιερώθηκε στην Παναγία. Οι διαστάσεις του ναού είναι ίδιες με αυτές του ναού της Ιερουσαλήμ. Προοριζόταν για ιδιωτικός ναός για τους Πάπες, καθώς και για ειδικές τελετές αφιερωμένες στο Άγιο Πνεύμα. Επιπλέον εκεί διεξάγονταν τα Κονκλάβια όπου εξέλεγαν το νέο Πάπα. Οι τοίχοι είναι διακοσμημένοι από τους καλύτερους Τοσκανούς και Ούμβρους καλλιτέχνες της εποχής, όπως οι Boticelli, Signorelli, Cosimo Rosseli, Ghirlandaio, Perugino και Pinturicchio και οι τοιχογραφίες τους αριστερά και δεξιά του κτιρίου αναπαριστούν σκηνές από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη αντίστοιχα. Η οροφή ήταν μπλε και διακοσημημένη με αστέρια μέχρι να αναθέσει ο Ιούλιος ο δεύτερος στον Μιχαήλ Άγγελο να επαναδιακοσμήσει την οροφή. Ο Μιχαήλ Άγγελος δούλεψε την 192

193 οροφή από το 1508 μέχρι το Το αρχικό σχέδιο του Ιουλίου του δεύτερου ήταν να ζωγραφιστούν οι 12 Απόστολοι, αλλά όταν αργότερα ανακάλυψε πως η δουλειά δεν ήταν αρκετά καλή, έδωσε το περιθώριο στον Μιχαήλ Άγγελο να δημιουργήσει όπως επιθυμούσε και έτσι προέκυψε το αριστούργημα αυτό. Γύρω από το κυρίως θέμα τη «Δημιουργία» που απεικονίζεται στην οροφή υπάρχουν επίσης ζωγραφισμένοι 7 προφήτες και μάντισσες της αρχαιότητας, γνωστές και ως Σίβυλες. Τα εννέα επεισόδια της Γέννησης που αναπαρίστανται στο ταβάνι διαχωρίζονται ιδανικά σε 3 κατηγορίες που σχετίζονται με την προέλευση του Σύμπαντος, του Ανθρώπου και του Κακού. Στην πρώτη κατηγορία βλέπει κανείς το Διαχωρισμό του Φωτός από το Σκοτάδι, τη δημιουργία του ηλίου και του φεγγαριού, το διαχωρισμό του νερού από τη στεριά και τη δημιουργία των ζώων. Σε αυτές τις τοιχογραφίες ο Θεός είναι ο μόνος πρωταγωνιστής. Στη δεύτερη κατηγορία τοιχογραφιών, θαυμάζει κανείς τη δημιουργία του Άντρα, της Γυναίκας και την αποπομπή από τον Παράδεισο. Στην Τρίτη κατηγορία, ανήκει η θυσία του Νώε, η Μεγάλη Πλημμύρα και η μέθη του Νώε (ήταν η πρώτη τοιχογραφία που ολοκλήρωσε ο Μιχαήλ Άγγελος). Το διάσημο Ignudi (γυμνοί νέοι) που ζωγράφισε ο Μιχαήλ Άγγελος σε κάθε γωνία των κεντρικών κασωμάτων σχεδιάστηκαν με βάση κλασσικά αγάλματα και αντιπροσωπεύουν την αποθέωση του ανθρώπινου κορμιού. 193

194 ΜΟΥΣΕΙΑ ΒΑΤΙΚΑΝΟΥ Τα Μουσεία Βατικανού (ιταλ. Musei Vaticani) που στεγάζονται εντός της πόλης του Βατικανού στη Ρώμη, είναι συγκρότημα μερικών εκ των κορυφαίων μουσείων του κόσμου με ετήσια επισκεψιμότητα άνω των 4,3 εκατ. τουριστών (2008) [1]. Διαθέτουν εκθέματα της μακραίωνης και τεράστιας συλλογής της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, περιλαμβανομένων διάσημων αγαλμάτων του αρχαίου κόσμου και αριστουργημάτων της Αναγέννησης και του σήμερα. Για να τα θαυμάσει, ο επισκέπτης περνά από την Καπέλα Σιξτίνα και τα «Δωμάτια του Ραφαήλ», που είναι πασίγνωστα για τη διακόσμηση τους με νωπογραφίες (frescoes). Τα μουσεία ιδρύθηκαν από τον Πάπα Ιούλιο Β στις αρχές του 16ου αιώνα. Τα Μουσεία ξεκίνησαν με την αγορά ενός μαρμάρινου γλυπτού πριν από 500 χρόνια. Το άγαλμα αυτό ήταν του ιερέα Λαοκόοντα, που σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, προσπάθησε να πείσει τους αρχαίους Τρώες να μην δεχθούν σαν «δώρο» των Ελλήνων τον Δούρειο Ίππο. Ανακαλύφθηκε σε αμπελώνα δίπλα στην βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζιόρε της Ρώμης στις 14 Ιανουαρίου του 1506 και με εντολή του Πάπα Ιουλίου Β εξετάστηκε από τους αρχιτέκτονες του Βατικανού Μιχαήλ Άγγελο και Τζουλιάνο ντα Σάνγκαλλο. Οι δυο τους πρότειναν την άμεση αγορά του αγάλματος, όπως και έγινε. Ο πάπας τοποθέτησε το άγαλμα του Λαοκόοντα και των παιδιών του που στραγγαλίζονται από φίδια σε δημόσια θέα ακριβώς ένα μήνα μετά την ανακάλυψή του. Τα Μουσεία γιόρτασαν επισήμως την 500ή τους επέτειο τον Οκτώβριο του 2006 με το άνοιγμα προς το κοινό των εκθεμάτων από τις ανασκαφές της νεκρόπολης του Βατικανού 194

195 ΕΙΚΟΝΕΣ Το σχέδιο του Μιχαήλ Άγγελου, 1546, διάταξη του σχεδίου του Μπραμάντε και το ξεπέρασε σε απλότητα και οικονομία. Ανοίγοντας το σχέδιο στις γωνίες του δημιούργησε ένα και μόνο ενσωματωμένο τετράγωνο σταυρό κι ένα πιο ομοιόμορφο εσωτερικό. 195

196 Η γέννεση του Αδάμ Η πλατεία του Αγίου Πέτρου Ακριβώς μπροστά από την επιβλητική πρόσοψη της βασιλικής, απλώνεται η πλατεία του Αγίου Πέτρου, η οποία πλαισιώνεται από τους δύο ημικυκλικούς βραχίονες της βασιλικής. Τη δημιουργία της την οφείλουμε στον Ιταλό αρχιτέκτονα και γλύπτη Μπερνίνι. Η κατασκευή της ξεκίνησε το 1655 και ολοκληρώθηκε το Έχει μέγιστο πλάτος 240 μέτρων, ενώ το μέγιστο μήκος της φτάνει τα 340 μέτρα. Οι ελλειπτικές κιονοστοιχίες που πλαισιώνουν την πλατεία αποτελούνται από συνολικά 284 κίονες σε δωρικό ρυθμό, ο καθένας 15 μέτρα ψηλός. Στο κέντρο της πλατείας ορθώνεται ένας 25 μέτρα ψηλός οβελίσκος, που προέρχεται από το τσίρκο του Νέρωνα, στο οποίο μαρτύρησε ο Απόστολος Πέτρος. Λέγεται ότι στη βάση του οβελίσκου υπάρχει στάχτη του Καίσαρα, ενώ στην κορυφή του λέγεται ότι βρίσκονται κομμάτια από τον Τίμιο Σταυρό. Ο οβελίσκος ζυγίζει 322 τόνους. Βασιλική του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό(Εσωτερική θέα) 196

197 Η Καθέδρα τού Αποστόλου Πέτρου, στο εσωτερικό τού Περικαλλούς Ναού τού Αγίου Πέτρου στο Βατικανό.Το Θυσιαστήριο με την χρυσόμορφον ουρανιαία του, μοναδικό αριστούργημα στον κόσμο της χριστιανοσύνης. Πάνω ακριβώς στην ουρανιαία τού θυσιαστηρίου στην ΑΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ, διακρίνεται Ο ΘΡΟΝΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΕΤΡΟΥ μέσα σε ειδική θήκη.ο θρόνος αυτός είναι και ο ΠΑΠΙΚΟΣ ΘΡΟΝΟΣ. «Ο Λαοκόων και οι γιοι του - Μουσείο του Βατικανού» 197

198 Η φήμη του όμως βασίζεται στην αρχιτεκτονική του, η οποία ακολουθεί το Ναό της Παλαιάς Διαθήκης, και ιδιαίτερα για το διάκοσμό του. Είναι ζωγραφισμένο εξ ολοκλήρου με τοιχογραφίες μεγάλων καλλιτεχνών της Αναγέννησης, μεταξύ των οποίων ο Μιχαήλ Άγγελος, ο οποίος φιλοτέχνησε την θρυλική οροφή του. Η Περίφημη PIETA τού Μιχαήλ Αγγέλου. Το αριστούργημα της Αναγέννησης και ολοκλήρου της Χριστιανοσύνης, φτιαγμένη από Πεντελικό μάρμαρο, κοσμεί την δεξιά πλευρά καθώς εισερχόμαστε στον κυρίως ναό του Αγίου Πέτρου. Το μοναδικό σε έκφραση ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΑΓΓΕΛΟΥ, διακρίνεται έντονα η έκφραση τού πόνου στο πρόσωπο της Αειπαρθένου Μαρίας καθώς παίρνει στην αγκαλιά της το άψυχο κορμί τού Υιού της 198

199 Μεταμόρφωση - Ραφαέλoς, Μουσείο Βατικανού 199

200 ΠΗΓΕΣ 1) Βιβλίο: Αρχιτεκτονικοί θησαυροί της Γης General Editor Foreword by Sir Nikolaus Peusner. 2) E%BD%CE%B5%CF%83%CE%B7+%CF%84%CE%BF %CF%85+%CE%B1%CE%B4%CE%B1%CE%BC&hl=el &sa=x&biw=1366&bih=622&tbm=isch&tbnid=ucgpxic2yix ejm:&imgrefurl= the-creation-account-and-hebrew-narrative- 2/&docid=dBDqpfP_GRx1VM&imgurl= dia.org/wikipedia/commons/6/63/the_creation_of_adam.j pg&w=1024&h=512&ei=s12it- 7sGvSM4gS96OWlCQ&zoom=1&iact=hc&vpx=727&vpy= 70&dur=67&hovh=159&hovw=318&tx=147&ty=68&sig= &page=1&tbnh=91&tbnw=182&sta rt=0&ndsp=22&ved=1t:429,r:4,s:0,i:69 3) %CE%B9%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CF%8C 4) 5) CE%B1%CE%BF%CE%BA%CE%BF%CF%89%CE%BD +%CE%BA%CE%B1%CE%B9+%CE%BF%CE%B9+%C E%B3%CE%B9%CE%BF%CE%B9+%CF%84%CE%BF %CF%85&hl=el&biw=1366&bih=622&tbm=isch&tbnid=vn 6_Eu3Xj8NieM:&imgrefurl= 2009/12/o.html&docid=VxccPje9ujPHpM&imgurl= p.blogspot.com/_es9_90722zy/sxyh7qoggri/aaaaaaa AAII/N7VOz9evPrs/s320/greek-art- 69.jpg&w=303&h=320&ei=adOiT47hFoSSOuvPlPkI&zoo m=1&iact=hc&vpx=244&vpy=276&dur=910&hovh=231&h 200

201 ovw=218&tx=102&ty=135&sig= &page=1&tbnh=128&tbnw=126&start=0&ndsp=24&ved=1t :429,r:17,s:0,i:100 6) mvns&source=lnms&tbm=isch&ei=cdoit5eed8xpobfm2 dki&sa=x&oi=mode_link&ct=mode&cd=2&ved=0cbeq_a UoAQ&biw=1366&bih=622#hl=el&tbm=isch&sa=1&q=%C E%B7+%CE%BA%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE%BB %CE%B1+%CF%83%CE%B9%CE%BE%CF%84%CE% B9%CE%BD%CE%B1&oq=%CE%B7+%CE%BA%CE%B 1%CF%80%CE%B5%CE%BB%CE%B1+%CF%83%CE %B9%CE%BE%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%B1&aq =f&aqi=&aql=&gs_l=img j BEwEaYpVzgw&bav=on.2,or.r_gc.r_pw.r_qf.,cf.osb&fp=c36a54beba7362de&biw=1366 &bih=

202 ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ 202

203 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αναμφισβήτητοδημιούργημα τέχνης και πρότυπο αρχιτεκτονικής, ο Παρθενώνας, εκπροσωπεί απολύτως την πολλαπλή πολιτική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη του Xρυσού Aιώνα. H σφραγίδα της μεγαλοφυΐας μπορεί να εκπροσωπείται απο τον Φειδία και τον Iκτίνο, αλλά είναι και η γενικοτερη εικονα και ένδειξη ενος ολόκληρου λαού. Tόποι ιεροί, μνημεία ιστορικά και θρησκευτικά υπάρχουν πολλά. Kανένα όπως η Aκροπολη. H πνευματική έπαρση της δημιουργίας των Eλλήνων χαρακτηρίζεται από μία αξεπέραστη εφηβική ζωντάνια και είναι αυτή η κυριότερη αιτία που ο Παρθενώνας συγκινεί αδιάλειπτα μέχρι τις ημέρες μας. Eίναι αυτή η έπαρση που κατορθώνει να τελειώσει το ωραιωτερο κτίσμα του κοσμου σε εννέα χρόνια και να το παραδώσει στην αιωνιώτητα. 203

204 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Μετά τα Περσικά η Αθήνα αναδείχτηκε σε σπουδαία πόλη διαθέτοντας ισχυρό ναυτικό. Θεσπίστηκε η Δηλιακή συμμαχία, και τα χρήματα που πρόσφεραν οι πόλεις φυλάσσονταν στη Δήλο. Αργότερα όμως μεταφέρθηκαν στην Αθήνα και ο Περικλής χρησιμοποίησε μέρος των χρημάτων αυτών για την ανέγερση του Παρθενώνα. Ο Παρθενώνας χτίστηκε πάνω σε προηγούμενο ναό της Αθηνάς, ο οποίος καταστράφηκε από τους Πέρσες κατά τη διάρκεια των Περσικών πολέμων. Πιο αναλυτικά: Πιστεύεται πως υπήρχε από τα Γεωμετρικά χρόνια (7ος αι. π.χ.) στη θέση που κτίστηκε ο Παρθενώνας ένας ναός (1) πλίνθινος πάνω σε λίθινα θεμέλια. Τον 6ο αι. π.χ. κτίστηκε ένας πώρινος ναός (2)(Ur - Parthenon) που διακοσμήθηκε με εναέτια γλυπτά που εκτίθενται στο Μουσείο της Ακρόπολης, (λέοντες και ο Ηρακλής με τον Τρίτωνα). Μετά τη μάχη του Μαραθώνα το 490 π.χ. άρχισε να κτίζεται ένας μαρμάρινος ναός (3) γύρω από τον πώρινο (Vor-Parthenon), ο οποίος όμως καταστράφηκε το 480 π.χ. από τους Πέρσες. Στη θέση του ναού αυτού οικοδομήθηκε ο Παρθενώνας. (4) Άρχισε να κτίζεται το 447 π.χ. και οι οικοδομικές εργασίες τέλειωσαν μόλις σε εννιά (9) χρόνια (χρόνος ρεκόρ για την εποχή) δηλαδή το 438 π.χ. Από το 438 ξεκίνησαν τα έργα διακόσμησης και τελείωσαν το 432 π.χ. Αρχιτέκτονες του ναού ήταν ο Ικτίνος, ο οποίος έκτισε και το ναό του Απόλλωνα στη Φιγάλεια, και ο Καλλικράτης, αρχιτέκτονας του Ναού της Νίκης και ίσως του Ερεχθείου, ενώ την ευθύνη για τη διακόσμηση και τη γενική επίβλεψη του έργου είχε ο γλύπτης Φειδίας ("επίσκοπος πάντων", όπως αναφέρει ο Πλούταρχος). 204

205 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ Η πρώτη καταστροφή του ναού έγινε το 267 μ.χ. από τους Έρουλους (ένα λαό σκανδιναβικής προέλευσης), οι οποίοι κατέλαβαν την Αθήνα και πυρπόλησαν τον Παρθενώνα. Καταστράφηκε η αρχική στέγη, ολόκληρη η εσωτερική κιονοστοιχία, ενώ έπαθαν σοβαρές ζημιές οι τοίχοι του σηκού. Περίπου εκατό χρόνια αργότερα, την περίοδο που ήταν αυτοκράτορας ο Ιουλιανός ο Παραβάτης, έγιναν κάποιες διορθώσεις, όχι όμως και τόσο πετυχημένες. Το 529 μ.χ. ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ιουστινιανός διατάζει το κλείσιμο των φιλοσοφικών σχολών της αρχαιότητας. Οι φιλόσοφοι εγκαταλείπουν την Αθήνα η οποία μετατρέπεται σε μικρή και ασήμαντη επαρχιακή κωμόπολη. Ο Χριστιανισμός επιβάλλεται και ο Παρθενώνας γίνεται εκκλησία της του Θεού Σοφίας. Το 1205 μ.χ. οι Φράγκοι καταλαμβάνουν την Αθήνα και ο Παρθενώνας γίνεται ο καθεδρικός ναός τους. Το 1456 μ.χ. ο Τούρκος Ομάρ Τουραχάν, στρατηγός του Μωάμεθ, κυριεύει την Αθήνα και ο Παρθενώνας μετατρέπεται σε τζαμί. Το 1674 ο Charles-Francois Olier μαρκήσιος De Nointelεπισκέπτεται την Αθήνα με το ζωγράφο Jacques Carrey στην ακολουθία του. Ο Carrey έκανε λεπτομερή σχέδια του Παρθενώνα και των γλυπτών. Τα σχέδια αυτά είναι ανεκτίμητα, γιατί απεικονίζουν λεπτομερειακά τον Παρθενώνα λίγο πριν από την καταστροφή του. Το 1687 ο βενετσιάνικος στρατός με το Μοροζίνι πολιορκεί τους Τούρκους που βρίσκονταν στην Ακρόπολη. Μια οβίδα έπεσε στον Παρθενώνα, που χρησιμοποιούταν ως πυριτιδαποθήκη και προκάλεσε έκρηξη με αποτέλεσμα την 205

206 ανατίναξη του κτιρίου, μεγάλα τμήματα του οποίου καταστράφηκαν ή εκσφενδονίστηκαν. Ο Μοροζίνι τελικά κυρίευσε την Ακρόπολη και στην προσπάθειά του να κλέψει κάποια γλυπτά προκάλεσε κι άλλες ζημιές. Τον επόμενο χρόνο ο Μοροζίνι εγκατέλειψε την Αθήνα και επέστρεψαν οι Τούρκοι. Οι ζημιές από την έκρηξη πρέπει να ήταν οι εξής: έπεσαν τρεις (3) τοίχοι του σηκού, η πρόσταση του προνάου, έξι (6) κίονες της νότιας και οκτώ (8) της βόρειας πλευράς. Το 1801 μ.χ. ο Thomas Bruce, κόμης του Έλγιν, πρεσβευτής της Αγγλίας στην Υψηλή Πύλη, κατάφερε να αποσπάσει από το Σουλτάνο φιρμάνι με το οποίο του δινόταν η άδεια να αφαιρέσει από τις χώρες που βρίσκονταν στη δικαιοδοσία του σουλτάνου, ό,τι αρχαιότητα ήθελε. Έτσι ο Έλγιν απέσπασε από την Ακρόπολη διάφορα γλυπτά. Στην προσπάθειά του να αρπάξει όσο περισσότερα μπορούσε, προκάλεσε και μεγάλες ζημιές. Συνολικά μετέφερε στο Λονδίνο δεκαοκτώ (18) αγάλματα από τα αετώματα, δεκαπέντε (15) μετόπες και πενήντα (50) λίθους από τη ζωφόρο μήκους εβδομήντα πέντε (75) μέτρων. Το 1815 το Βρετανικό Μουσείο αγόρασε από τον Έλγιν τα γλυπτά του Παρθενώνα. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 η Ακρόπολη απελευθερώνεται στην αρχή από τους Έλληνες, όμως θα πολιορκηθούν αργότερα από το στρατό του Κιουταχή πασά. Το 1827 οι Τούρκοι κυριεύουν την Ακρόπολη και φεύγουν οριστικά το Αρχίζει η απομάκρυνση των ερειπίων του οικισμού που είχε σχηματιστεί με τον καιρό πάνω στον ιερό βράχο. Το 1885 ξεκινούν οι ανασκαφές που θα φέρουν στο φως όσα είχαν θάψει οι Αθηναίοι μετά την περσική καταστροφή του 480 π.χ. Το 1898 αρχίζει η προσπάθεια για την αναστήλωση των μνημείων που συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας. 206

207 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ο ΡΥΘΜΟΣ Όπως είναι γνωστό οι αρχαίοι ελληνικοί ναοί κατατάσσονται σε δύο ρυθμούς: τον Ιωνικό και το Δωρικό. Ο Παρθενώνας συνδυάζει και τους δύο ρυθμούς. Εξωτερικά μοιάζει με δωρικό όμως γύρω από το σηκό υπάρχει ζωφόρος που είναι χαρακτηριστικό του ιωνικού ρυθμού. ΟΙ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ Μέσα σε εννιά μόλις χρόνια (από το 447 ως το 438 π.χ.) ολοκληρώθηκαν οι εργασίες ανέγερσης του πιο φημισμένου ναού της αρχαιότητας. Ο Παρθενώνας αποτελεί το μεγαλύτερο δωρικό ναό που η οικοδόμησή του ολοκληρώθηκε. Οι διαστάσεις του στυλοβάτη είναι 30,88 Χ 69,50. Ακόμη είναι ο μόνος ναός που χτίστηκε εξ ολοκλήρου από μάρμαρο (μέχρι και τα κεραμίδα ήταν μαρμάρινα), εκτός, φυσικά από τα ξύλα που στήριζαν τη σκεπή. Παράλληλα είναι και ο μόνος δωρικός ναός του οποίου και οι 92 μετόπες έχουν ανάγλυφες παραστάσεις. Εκτός από τα εντυπωσιακά μεγέθη εκείνο που κάνει τον Παρθενώνα μοναδικό είναι οι λύσεις που δόθηκαν στα διάφορα τεχνικά προβλήματα καθώς και η συμμετρία του. Πιο συγκεκριμένα: Ο Φειδίας ήθελε να στεγάσει στο ναό το 12 μέτρων χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς. Αυτό όμως δημιουργούσε προβλήματα στους αρχιτέκτονες Ικτίνο και Καλλικράτη μιας και ο Παρθενώνας θα χτιζόταν πάνω στον παλιότερο ναό (Vor-Parthenon) του οποίου οι διαστάσεις ήταν 66,94 Χ 23,53. Αναγκαστικά λοιπόν ο Παρθενώνας έπρεπε να έχει μεγαλύτερες διαστάσεις, έτσι ώστε ο σηκός (ο χώρος στον οποίο θα τοποθετούσαν το άγαλμα της Αθηνάς) να έχει το κατάλληλο ύψος και αναγκαστικά το ανάλογο πλάτος. Έτσι, οι διαστάσεις του Παρθενώνα ορίστηκαν στα 30,88 το πλάτος, 207

208 69,50 το μήκος και 13,72 το ύψος. Φυσικά θα έπρεπε να γίνουν επιχωματώσεις, για να μπορεί να στηριχτεί ο ναός. Οι διαστάσεις 30,88 Χ 69,50 Χ 13,72 δε μας λένε τίποτα με μια πρώτη ματιά. Πίσω όμως από αυτά τα νούμερα κρύβονται μεγάλα μυστικά. Όλος ο Παρθενώνας είναι κατασκευασμένος σύμφωνα με την αναλογία 4:9 που είναι γνωστότερη ως "χρυσή τομή". Αυτό σημαίνει πως αν πολλαπλασιάσουμε το ύψος του ναού με το 9 και το γινόμενο που θα προκύψει το διαιρέσουμε με το 4, τότε θα έχουμε βρει το πλάτος του ναού. Πράγματι» (Ύψος) 13,72 Χ 9 = 125,28 : 4 = 30,87 (Πλάτος) Το ίδιο συμβαίνει κι αν πολλαπλασιάσουμε το πλάτος με το 9 και διαιρέσουμε το γινόμενο με το 4, τότε θα έχουμε βρει το μήκος του ναού: (Πλάτος) 30,87 Χ 9 = 277,92 : 4 = 69,48 (Μήκος) "Η ίδια αναλογία εφαρμόστηκε και στη διάμετρο του κάθε κίονα, στη μεταξύ τους απόσταση, στη σχέση ανάμεσα στο ύψος του κίονα και στο ύψος του θριγκού, στις αναλογίες των μεταξονίων, τη λέπτυνση του κίονα, το περίγραμμα του εχίνου και τον τρόπο σύνδεσης με τον κορμό, τη μορφή και τον αριθμό των τριγλύφων. 208

209 ΤΑ ΜΕΛΗ - ΑΝΩΔΟΜΗ Ως συνήθως οι δωρικοί ναοί είχαν 6 κίονες για τις στενές πλευρές και 14 για τις μακρές. Αντίθετα στον Παρθενώνα έχουμε στις στενές πλευρές 8 κίονες ενώ για τις μακρές 17 κίονες. Δημιουργείται έτσι η σχέση α : 2α + 1 Ο μεγαλύτερος αριθμός των κιόνων θα δημιουργούσε αισθητικό πρόβλημα, αν διατηρούνταν η συνηθισμένη διάμετρος και η συνηθισμένη απόσταση του ενός από τον άλλο, γι' αυτό και οι κίονες έγιναν λεπτότεροι και τοποθετήθηκαν πυκνότερα. Κάθε κίονας έχει ύψος 10,43 μ. και μέση διάμετρο 1,91 μ. Ο καθένας αποτελείται από 11 κομμάτια (σπονδύλους). Για να αποφευχθούν στις στενές πλευρές τα προβλήματα που δημιουργούνται από την πυκνότητα των κιόνων σε συνδυασμό με το επιστήλιο βρέθηκε η εξής λύση: η απόσταση του πρώτου ακραίου κίονα από το δεύτερο είναι μικρότερη από την απόσταση του δεύτερου με τον τρίτο. Ο κίονας λεπταίνει προς το επάνω τμήμα, η λέπτυνση όμως αυτή γίνεται μ' ένα ανόμοιο τρόπο. Περίπου στο 1/3 του ύψους του παρουσιάζει μια εξόγκωση η οποία ονομάζεται ένταση. Με την ένταση δίνεται η εντύπωση ενός ζωντανού οργανισμού που "υποφέρει" από το βάρος που σηκώνει. Στον κίονα ύψους 10,43 μ. αντιστοιχεί θριγκός ύψους μόλις 3,30 μ. Δίνεται έτσι η εντύπωση ότι το φορτίο που σηκώνουν οι κίονες είναι πιο ανάλαφρο αποκτώντας το σύνολο την αίσθηση του ύψους και της χάρης σε αντίθεση με τους παλαιότερους ναούς που δίνουν την αίσθηση ότι οι κίονες "υποφέρουν" από το βάρος του θριγκού. Πάνω από το επιστύλιο συναντάμε τα τρίγλυφα και τις μετόπες. Συνολικά οι μετόπες και των 4 πλευρών είναι 92 από 32 μετόπες στη βόρεια και τη νότια πλευρά και από 14 στην ανατολική και τη δυτική. Το ύψος τους είναι 1,2 μ. Το βάθος τους 209

210 φαίνεται πως ήταν χρωματισμένο κόκκινο. Ο Φειδίας εικόνισε τέσσερα θέματα: στην ανατολική μεριά έχουμε τη Γιγαντομαχία, στη δυτική την Αμαζονομαχία στη νότια την Κενταυρομαχία, και στη βόρεια την Ιλίου πέρσιν, δηλαδή την άλωση της Τροίας. Ο Παρθενώνας είναι ο μοναδικός ναός που έχει παραστάσεις σ' όλες τις μετόπες. Ο λόγος που δε συναντάμε παραστάσεις στις μετόπες στους άλλους ναούς είναι καθαρά οικονομικός. Μετά τα τρίγλυφα και τις μετόπες έχουμε το γείσο, το αέτωμα με τα εναέτια γλυπτά (αυτά που βρίσκονται μέσα στο αέτωμα). Στο ανατολικό αέτωμα ο Φειδίας παράστησε τη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία, και στο δυτικό την φιλονικία της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα για την προστασία της Αθήνας, από την οποία νικήτρια βγήκε η Αθηνά. Καταλήγουμε στη στέγη η οποία ήταν δίρριχτη. Τα κεραμίδια του Παρθενώνα ήταν κι αυτά από λευκό μάρμαρο κι επειδή ήταν αρκετά λεπτά φίλτραραν το φως του ήλιου και χάριζαν στο εσωτερικό του ναού ένα γλαυκό χρώμα. Στις μακριές πλευρές τα κεραμίδια καταλήγουν σε ακροκέραμα με τη μορφή ανθεμίου. Στις τέσσερις άκρες της στέγης υπάρχουν λεοντοκεφαλές - ψευδοϋδρορόες. Τέλος στην κορυφή των αετωμάτων υπήρχαν τα ακρωτήρια, ενώ στη μέση, στην κορυφή της στέγης υπήρχε ένα τεράστιο ανθέμιο. 210

211 ΚΑΜΠΥΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΛΙΣΕΙΣ Κύριο χαρακτηριστικό του Παρθενώνα είναι η έλλειψη ευθειών. Ο στυλοβάτης δεν είναι μια απολύτως οριζόντια επιφάνεια, αλλά παρουσιάζει καμπύλωση. Στο μέσο των στενών πλευρών είναι ψηλότερος κατά 6 εκ. και στο μέσο των μακρών κατά 11 εκ. Εκτός από το στυλοβάτη καμπυλώσεις έχουμε και στο επιστύλιο, στα τρίγλυφα, στο γείσο και στο αέτωμα. Ενώ θα περίμενε κανείς ότι οι κίονες και οι τοίχοι του σηκού θα ήταν κάθετοι διαπιστώνουμε ότι έχουν μια κλίση. Οι κίονες έχουν κλίση προς το εσωτερικό κατά 7 εκ. ενώ οι γωνιαίοι, που κλίνουν και προς τις δυο πλευρές, κλίνουν κατά 10 εκ. Οι τοίχοι του εσωτερικού είναι κάθετοι, αλλά εξωτερικά κλίνουν προς τα μέσα. Όπως προκύπτει λοιπόν, ο ναός δεν είναι παραλληλεπίπεδος αλλά πυραμοειδής. Αν προεκτείνουμε τους κίονες προς τα πάνω, τότε οι κίονες των στενών πλευρών θα συναντηθούν σε ύψος περίπου 2200 μ. και των μακρών σε ύψος περίπου 4950 μ. 211

212 ΟΡΙΣΜΟΙ Στυλοβάτης ονομάζεται η τελευταία βαθμίδα της κρηπίδας, γιατί πάνω της "βαίνουν οι στύλοι". Μετόπη είναι μια ορθογώνια πλάκα μαρμάρου, η οποία μπορεί να έχει ανάγλυφη ή γραπτή διακόσμηση. Το επιστύλιο, τα τρίγλυφα, οι μετόπες ή η ζωφόρος μαζί και με το γείσο αποτελούν το θριγκό. Τρίγλυφο είναι μια ορθογώνια πλάκα μαρμάρου, η οποία έχει 3 κατακόρυφες γλυφές, δύο ολόκληρες και δύο ημιγλυφές δεξιά και αριστερά. Με την καμπύλωση εννοούμε ότι ο στυλοβάτης δεν είναι απολύτως οριζόντια επιφάνεια, αλλά στο μέσο της κάθε πλευράς είναι λίγο υψηλότερος από τα άκρα. 212

213 p ΠΗΓΕΣ E%CE%BD%CE%B1%CF%82&hl=el&prmd=imvns&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ei=v iktt_hwcu7y4qtql-sfda&ved=0ciubelae&biw=1143&bih=751 E%BD%CE%B1%CF%

214 STONEHENGE 214

215 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ To Στόουνχεντζ είναι νεολιθικό μεγαλιθικό μνημείο του οποίου η διαμόρφωση συνεχίστηκε ως την Εποχή του Χαλκού, κοντά στο Έιμσμπερι (Amesbury) της Αγγλίας στην κομητεία του Γουΐλτσιρ (Wiltshire), περίπου 13 χλμ βορειοδυτικά του Σώλσμπερι (Salisbury). Πρόκειται για έναν κύκλο μεγαλίθων, που κατασκευάστηκε σύμφωνα με τις πλέον αποδεκτές αρχαιολογικές εκτιμήσεις ανάμεσα στο 2500 π.χ. και το 2000 π.χ.. Το αρχαιότερο κυκλικό ανάχωμα και η περιφερειακή τάφρος, που ανήκουν σε πρωιμότερη φάση του μνημείου, χρονολογήθηκαν προσφάτως περί το3100 π.χ.. Το όνομα Στόουνχεντζ (Stonehenge) προέρχεται από τις αρχαίες αγγλικές λέξεις Stanhen gist, που σημαίνουν 'κρεμαστοί λίθοι' και έδωσαν το όνομά τους σε μια ολόκληρη κατηγορία μνημείων γνωστών ως henge(s), δηλαδή κυκλικές ή οβάλ σχήματος περιοχές με διακριτά χαρακτηριστικά τους το κυκλικό ανάχωμα και την τάφρο που το περιβάλλει. Οι αρχαιολόγοι καθορίζουν τα henge(s) ως εκχωματώσεις που συνίστανται από ένα κυκλικό έγκλεισμα, περιβεβλημένο με κρηπιδωμένη κυκλική τάφρο. Όπως συμβαίνει συχνά με την αρχαιολογική ορολογία, η λέξη είναι δάνεια από τους παλιούς αρχαιοδίφες. Όμως, ο όρος henge δεν είναι και ο καταλληλότερος για την περιγραφή του Στόουνχεντζ, στην περίπτωση του οποίου το κρηπίδωμα βρίσκεται εσωτερικά της τάφρου. Παρόλο που το Στόουνχεντζ ως μνημείο είναι σύγχρονο άλλων τυπικότερων. Το σύνολό του δεν είναι δυνατόν να καταχωρηθεί σε κάποια κατηγορία. Μορφολογικά έχει μακρινή μόνον συγγένεια με τους υπόλοιπους λίθινους κύκλους των Βρετανικών νήσων, όπως ο κύκλος του Μπρόντγκαρ (Ring of Brodgar), για παράδειγμα, ενώ τα περίφημα τρίλιθά του το καθιστούν μοναδικό. Το Στόουνχεντζ και ο περιβάλλων χώρος του προστέθηκαν στον κατάλογο της UNESCO για την Παγκόσμια Πολιτισμική Κληρονομιά το

216 ΠΟΙΟΙ ΕΧΤΙΣΑΝ ΤΟ ΣΤΟΟΥΝΧΕΤΖ Μέχρι σήμερα οι μελετητές και οι αρχαιολόγοι δεν γνωρίζουν ποιοι ήταν αυτοί που έχτισαν το μεγαλιθικό αυτό μνημείο. Οι μαρτυρίες που έχουμε είναι αμφισβητούμενες και είναι οι εξής: Ο Τζέφρεϊ του Μονμάουθ το 1135 μ.χ., στο έργο του Ιστορία των Βασιλέων της Βρετανίας (Historia Regum Britanniae) αναφέρει ότι το μνημείο διέταξε να αναγερθεί από το βασιλιά των ΒρετανώνΑυρήλιου Αμβρόσιου εις ανάμνηση της άγριας σφαγής, απο τον Χέωγκιστ το Σάξονα, 500 ευγενών το 490 μ.χ. Για να κατασκευάσει το μνημείο ο Αμβρόσιος ζήτησε τη βοήθεια του μάγου Μέρλιν(Μίριν στα κέλτικα), ο οποίος συμβούλεψε να πάρουν τους ογκόλιθους από τη νήσο της Ιρλανδίας από ένα άλλο μεγαλιθικό μνημείο στη θέση Κίλαρ. Επειδή οι ογκόλιθοι ήταν τεράστιοι, ο Μέρλινανέλαβε τη μεταφορά τους όπου με μαγικό τρόπο "έκανε τις πέτρες να χορεύουν πάνω από τη θάλασσα" όπως γράφει ο Μόνμαουθ. Σύμφωνα με τους μελετητές, ο παραπάνω μύθος έχει ελάχιστα πραγματικά στοιχεία και δημιουργήθηκε κυρίως για να προβάλει το βρετανικό παρελθόν έναντι 216

217 ου σαξονικού, καθώς ο μύθος γράφτηκε τη περίοδο της νορμανδικής κυριαρχίας στη Βρετανία. Ο Γουόλτερ Τσάρλτον εκφράζει τη πεποίθηση ότι το μνημείο ανεγέρθη από τους Δανούς και αποτελούσε το κοινοβούλιο τους. Την άποψη αυτή τη βρίσκουμε καταγεγραμμένη το 1663 στο βιβλίο του Τσάρλτον Χορεία γιγάντων ή το Στόουνχετζ επανακτάται από τους Δανούς (Chorea gigantum or Stone-Heng restored to the Danes) Ο Τζον Όμπρεϊ στο έργο του Μνημείο Βρετανικό (Monumenta Britannica) υποστηρίζει ότι το Στόουνχετζ ήταν ναός χτισμένος από τους Δρυΐδες και ανήκε στη δικαιοδοσία τους. Ο Εκαταίος ο Αβδηρίτης και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρουν στα έργα τους έναν λαό με το όνομα Υπερβόρειοι, οι οποίοι κατοικούσαν σε ένα νησί πέρα από τη γη των Κελτών της Γαλατίας(σημερινή Γαλλία) και είχαν κατασκευάσει έναν μεγάλο κυκλικό ναό όπου λατρεύανε το θεό Απόλλωνα. Κατά πολλούς μελετητές, αυτή η εκδοχή θεωρείται αληθινή, καθώς το Στόουνχετζ χρησιμοποιούνταν ως παρατηρητήριο για τη θέση του ήλιου, πράγμα που μπορεί να τ 217

218 μπέρδεψαν οι αρχαίοι Έλληνες εξερευνητές με τη λατρεία του Ήλιου, που για τους ίδιους ταυτιζόταν με τον θεόαπόλλωνα. Το 1740 ο Γουίλιαμ Στάκλεϊ δημοσιεύει το βιβλίο του Στόουνχετζ, Ένας ναός επανακτάται από τους Βρετανούς Δρυΐδες (Stonehenge, A temple restored to the British Druids) στο οποίο παραθέτει στοιχεία τις περιοχής, που προέκυψαν μέσω δεκαετούς έρευνας, μαζί με αξονομετρικό σχέδιο του μνημείου και με ακριβείς μετρήσεις αυτού. Ο Στάκλεϊ επανεξέτασε την υπόθεση ότι το έχτισαν οιδρυΐδες και αποφάσισε ότι είναι η μόνη πιθανή εξήγηση για το ποίος ανέγειρε αυτό το μνημείο. Μέχρι σήμερα μελετητές από όλο τον κόσμο υποστηρίζουν πως το μνημείο είτε χτίστηκε από Μυκηναίους, είτε από Ρωμαίους, είτε από Βρετανούς, ενώ ορισμένοι υποστηρίζουν την κατασκευή του ακόμα και από εξωγήινους πολιτισμούς. Τα μόνα σίγουρα στοιχεία για το Στόουνχετζ, την ανέγερσή του και τη χρήση του είναι ότι: Σύμφωνα με πετρογραφική ανάλυση των ογκόλιθων, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι αυτοί οι μονόλιθοι λαξεύτηκαν και μεταφέρθηκαν από λατομεία της Ουαλίας και της νοτιοδυτικής Αγγλίας. Σύμφωνα με τη χρήση αστρονομικών διαγραμμάτων, οι αρχαιολόγοι υπολόγισαν ότι το μνημείο παρέμεινε σε χρήση για χρόνια περίπου ως λατρευτικός χώρος και ως αστρονομικό παρατηρητήριο. 218

219 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Με τη χρήση ραδιενεργών μετρήσεων οι αρχαιολόγοι υπολογίζουν ότι ανεγέρθη μεταξύ του 3000 π.χ. και του 2000 π.χ. Η Ανάπτυξη του Στόουνχεντζ Σχέδιο του Στόουνχεντζ σήμερα σύμφωνα με τον Cleal et al και Pitts Το σύμπλεγμα του Στόουνχεντζ ολοκληρώθηκε σε αρκετές φάσεις κατασκευής που εκτίνονται σε χρόνικό βάθος χρόνων αν και υπάρχουν ευρήματα που μαρτυρούν δραστηριότητα (βλ. Τοξότης του Στόουνχεντζ) πριν και μετά από αυτή τη χρονική περίοδο. Οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει μεσολιθικές πασσαλότρυπες, κάτω από το σύγχρονο χώρο στάθμευσης, που χρονολογούνται περίπου από το 8000 π.χ., αν και επιβεβαιώνεται ότι συνδέονται με το μεταγενέστερο μνημείο. Τα ταφικά ευρήματα ενός αποκεφαλισμένου Σάξωνα στην ίδια περιοχή χρονολογούνται από τον 7ο αιώνα. H χρονολόγηση και η κατανόηση των διαφορετικών φάσεων του Στόουνχεντζ δεν είναι απλή υπόθεση. Είναι μια μάλλον περίπλοκη διαδικασία που στηρίζεται στα ελλιπή αρχεία των πρώτων ανασκαφών, σε πολύ λίγες ακριβείς επιστημονικά χρονολογήσεις και τη διατάραξη της φυσικής κιμωλίας του εδάφους από ανακατατάξεις της ύστερης παγετώδους και φυσικές διαταράξεις της πανίδας. Οι γενικότερα αποδεκτές φάσεις 219

220 ολοκλήρωσης του μνημείου ακολουθούν λεπτομερειακά παρακάτω. Τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στο κείμενο είναι αριθμημένα στην εικόνα που δείχνει τις αλλαγές του αρχαιολογικού τοπίου. Στο σχέδιο παραβλέπονται τα τρίλιθα για λόγους σαφήνειας. Τρύπες που δεν περιέχουν ή δεν περιείχαν ποτέ λίθους φαίνονται ως ανοικτοί κύκλοι, ενώ οι λίθοι που υφίστανται έως σήμερα παρατίθενται με διαφορετικό χρώμα. Στόουνχεντζ 1 Το αρχικό μνημείο ήταν ένα κυκλικό ανάχωμα περιβεβλημένο με τάφρο (7 and 8) περίπου 115 μ. (320 πόδια) διάμετρο με μια μεγάλη είσοδο βορειοανατολικά και μια μικρότερη νότια (14). Οι πρώτοι οικοδόμοι τοποθέτησαν οστά ελαφιών και βοδιών στον πυθμένα της τάφρου, πολύ αρχαιότερα από τα οστέινα εργαλεία εκσκαφής που ανακαλύφθηκαν επί τόπου. Το χρονολογικό βάθος τοποθετείται περίπου στο 3100 π.χ.. στο εξωτερικό χείλος της περικλεισμένης περιοχής είχε σκαφθεί ένας κύκλος 56 λάκκων (13), που εμειναν γνωστοί ως τρύπες του Όμπρεϊ (Aubrey holes), από τον αρχαιοδίφη του 17ου αιώνα Τζον Όμπρεϊ (John Aubrey), που λέγεται ότι τους ανακάλυψε πρώτος. Πιθανώς επρόκειτο για πασσαλότρυπες, αν και δε βρέθηκαν ίχνη ξυλείας κατά τις ανασκαφές. Μια μικρή εξωτερική της τάφρου εκχωμάτωση ανήκει πιθανώς στην ίδια περίοδο (9). Στόουνχεντζ 2 Ορατές μαρτυρίες της δεύτερης φάσης δεν υπάρχουν πλέον. Όπως φαίνεται από τις πασσαλότρυπες που χρονολογούνται στη συγκεκριμένη περίοδο υπήρξε κάποια ξύλινη κατασκευή στον περίκλειστο χώρο στην αρχή της 3ης χιλιετηρίδας π.χ. Φαίνεται πως ξύλινες κατασκευές υπήρχαν επίσης στη βορειοανατολική 220

221 είσοδο, ενώ παράλληλοι δοκοί απλώνονταν από την νότια είσοδο. Το ανάχωμα εκσκάφθηκε για να μειωθεί το ύψος του, ενώ τουλάχιστον στις 25 από τις τρύπες του Όμπρεϊ βρέθηκαν ταφικά ευρήματα που επιβεβαιώνουν την καύση νεκρών. Άσχετα, λοιπόν, από τον αρχικό προορισμό τους οι πασσαλότρυπες φαίνεται πως έγιναν τάφοι ενός ιδιαίτερου τύπου κατά την Φάση 2. Τριάντα επιπλέον καύσεις επιβεβαιώνονται σε άλλα σημεία μέσα στο μνημείο, κυρίως στην πλευρά του ανατολικού ημικύκλιου. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ενίοτε το Στόουνχεντζ ερμηνεύεται ως περίκλειστος χώρος καύσης νεκρών εκείνης της εποχής, ο αρχαιότερος του είδους του στα βρετανικά νησιά. Σπαράγματα άκαυστων ανθρώπινων οστών βρέθηκαν επίσης στην τάφρο. Βρέθηκαν επίσης κεραμεικά της ύστερης Νεολιθικής που βοηθούν στη σχετική χρονολόγηση της συγκεκριμένης φάσης. 221

222 ΠΗΓΕΣ nge&gbv=2&oq=stone&aq=0&aqi=g10&aql=&gs_l=img.1.0.0l j Z0Oi8Oe1_L

223 ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΛΥΤΡΩΤΗ 223

224 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Eίναι ψηλό άγαλμα το οποίο εικονίζει τον Ιησού Χριστό με απλωμένα τα χέριακαι βρίσκεται στην κορυφή του λόφου Κορκοβάντο (Corcovado), πάνω από το Ρίο ντε Τζανέιρο, στο εθνικό πάρκο του Δάσους Τιζούκα (Tijuca). Στέκεται με απλωμένα τα χέρια σαν να καλωσορίζει τον κόσμο, σε ύψος 710 μέτρων. Έχει ύψος 32 μέτρα, ζυγίζει τόνους και μάλιστα είναι εγκατεστημένο με τρόπο ώστε να ατενίζει την πόλη του Ρίο. Το άγαλμα θεμελιώθηκε στις 12 Οκτωβρίου Είχε διοργανωθεί εντυπωσιακή τελετή εγκαινίων παρουσία του προέδρου της τοπικής κυβέρνησης Τζετούλιο Βάργκα και του καρδινάλιου Σεμπαστιάο Λέμε. Οι οργανωτές και οι εμπνευστές του μνημειώδους αγάλματος ήθελαν να εντυπωσιάσουν το κοινό από την πρώτη μέρα που θα στηνόταν στην κορυφή του βουνού. Είναι χαρακτηριστικό ότι για το φωτισμό του αγάλματος του Χριστού εκείνη την ημέρα είχαν σχεδιάσει να ανάψει με τρόπο φαντασμαγορικό: τα φώτα θα τα άναβε ο πρωτοπόρος Γουλιέλμος Μαρκόνι από το αγκυροβολημένο σκάφος του στη Νάπολι της Ιταλίας. Θα έστελνε ηλεκτρικό σήμα σε ένα σταθμό στο Ντόρτσεστερ της Αγγλίας κι αυτό με τη σειρά του θα μεταφερόταν σε μια κεραία στο Jacarepagua στο Ρίο, απ' όπου θα άναβαν τα φώτα του αγάλματος. Ωστόσο, ο καιρός δεν βοήθησε, το σήμα ήταν αδύναμο, και τα φώτα τα άναψαν οι τεχνικοί του Ρίο. 224

225 Η ΙΔΕΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ Από το 1850 είχε στο μυαλό της η θρησκευτική ηγεσία στο Ρίο την ιδέα να κατασκευαστεί ένα μεγάλο άγαλμα πάνω στο βουνό Κορκοβάντο. Μεταξύ του 1850 και 1860 ο καθολικός ιερέας Μαρία Μπος ζήτησε οικονομική βοήθεια από την πριγκίπισσα Ιζαμπέλ της Πορτογαλίας προκειμένου να ανεγείρει ένα θρησκευτικό μνημείο. Η πριγκίπισσα ωστόσο δεν πολυσκέφτηκε την ιδέα. Έτσι, τα σχέδια για θρησκευτικό μνημείο ακυρώθηκαν το 1889 όταν η Βραζιλίαέγινε δημοκρατία και η Εκκλησία διαχωρίστηκε από την πολιτεία. Η πρόταση για ένα αξιοθέατο πάνω στο βουνό επανήλθε το Τότε ο αρχιεπίσκοπος του Ρίο ντε Τζανέιρο οργάνωσε μία Εβδομάδα Μνημείων (Semana do Monumento) προκειμένου να προσελκύσει δωρεές κυρίως από καθολικούς της Βραζιλίας. Τα σχέδια για το άγαλμα του Χριστού περιελάμβαναν μεταξύ άλλων έναν σταυρό κι ένα άγαλμα του Χριστού ο οποίος θα κρατούσε μια σφαίρα στα χέρια του. Τελικά επελέγη το άγαλμα του Χριστού Λυτρωτή με τα χέρια ανοιχτά. Αλλά και πάλι δεν ήταν όλα έτοιμα για την ανέγερσή του. Το 1922 πολίτες και κληρικοί συγκέντρωσαν υπογραφές και με αυτόν τον τρόπο ζήτησαν από τον πρόεδρο Επιτάσιο Πεσόα την ανέγερση του αγάλματος. 225

226 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Ο θεμέλιος λίθος για το μεγάλο οικοδόμημα μπήκε στο βουνό Κορκοβάντο στις 4 Απριλίου Ο Βραζιλιάνος μηχανικός Έτορ Ντα Σίλβα Κόστα ήταν αυτός που επελέγη για να επιβλέψει την κατασκευή του αγάλματος ενώ τα σχέδια ήταν του Γάλλου γλύπτη Πολ Λαντοβσκί. Μάλιστα, ο μηχανικός ταξίδεψε στην Ευρώπη για να μελετήσει τα θέματα κατασκευής και εκεί επέλεξε τον γλύπτη Λαντοβσκί. Οι εργασίες για την ανέγερση του Χριστού Λυτρωτή διήρκεσαν περίπου 5 χρόνια, από το 1926 έως το Σύμμαχος των εμπνευστών του έργου ήταν ο σιδηρόδρομος του Κορκοβάντο. Όπως αποδείχτηκε ήταν ιδανικός για να μεταφερθούν εύκολα και με ασφάλεια οι μεγάλοι ογκόλιθοι για την κατασκευή του αγάλματος πάνω στο βουνό. Η πέτρα για το μνημείο προέρχεται από την πόλη Λίμχαμ (προάστιο του Μάλμε) της Σουηδίας. Όταν ολοκληρώθηκε, ήταν το μεγαλύτερο γλυπτό αρτ ντεκό στον κόσμο. Σήμερα η ανάβαση των επισκεπτών στο βουνό για να δουν το άγαλμα γίνεται πλέον με σύγχρονα μέσα, με ανελκυστήρες που προσφέρουν πανοραμική θέα και κυλιόμενες σκάλες. Έτσι, οι επισκέπτες δεν αντιμετωπίζουν πλέον τη δυσκολία να ανέβουν τα 220 σκαλιά για να φτάσουν στη βάση του αγάλματος. Τρεις είναι οι πανοραμικοί ανελκυστήρες που ανεβάζουν τους επισκέπτες στο άγαλμα του Χριστού. Ο καθένας μπορεί να μεταφέρει περίπου 14 άτομα. Η πρόσβαση στους ανελκυστήρες είναι εύκολη και γι' αυτούς που φτάνουν με αυτοκίνητο και γι' αυτούς που φτάνουν με τρένο. Επιπλέον, υπάρχουν και τέσσερις κυλιόμενες κλίμακες πλάτους 4 μέτρων οι οποίες μπορούν να μεταφέρουν περίπου επισκέπτες την ώρα. Η μόνη δυσκολία που έχουν να ξεπεράσουν πλέον οι τουρίστες είναι πώς θα καταφέρουν να έχουν 226

227 μέσα στη φωτογραφία ολόκληρο το άγαλμα. Και αυτό διότι είναι τόσο ογκώδες και ψηλό που πρέπει να ξαπλώνουν στο έδαφος για να το φωτογραφίσουν. Τους αποζημιώνει ωστόσο η εκπληκτική θέα από την κορυφή. Στη βάση του αγάλματος υπάρχει σήμερα ένα μικρό παρεκκλήσι. 227

228 ΠΗΓΕΣ CE%BF%CF%85_%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%8D_%CE%9B%CF% 85%CF%84%CF%81%CF%89%CF%84%CE%AE 84%CE%BF%CF%85+%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85&hl=el&prm d=imvns&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=x&ei=fyott5rma8bo4qsxxtgkda&sqi=2&ved =0CFUQsAQ&biw=1143&bih=

229 GOLDEN GATE 229

230 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η Γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ (αγγλ. Golden Gate Bridge) είναι κρεμαστή γέφυρα που εκτείνεται στην "Golden Gate" (Χρυσή Πύλη), το άνοιγμα του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ως μέρος και των δύο, της Διαδρομής 101 των ΗΠΑ και της Κρατικής Διαδρομής 1 της Καλιφόρνια, η δομή συνδέει την πόλη του Σαν Φρανσίσκο, το βόρειο άκρο της χερσονήσου του Σαν Φρανσίσκο με την κομητεία του Μαρίν. Η Γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ είχε τη μεγαλύτερη διάρκεια κατασκευής κρεμαστής γέφυρας στον κόσμο, όταν ολοκληρώθηκε το 1937, και έχει γίνει ένα από τα πιο διεθνώς αναγνωρισμένα σύμβολα του Σαν Φρανσίσκο, της Καλιφόρνιας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη κρεμαστή γέφυρα κυρίως στα ανοίγματά της προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, μετά τη γέφυρα Verrazano-Narrows στη Νέα Υόρκη. Έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα σύγχρονα θαύματα του κόσμου από την Αμερικανική Εταιρεία Πολιτικών Μηχανικών 230

231 ΣΥΛΛΗΨΗ Αν και η ιδέα μιας γέφυρας που εκτείνεται από τη Χρυσή Πύλη δεν ήταν νέα, η πρόταση που διεξήχθη τελικά έγινε σε ένα άρθρο το 1916 στο Δελτίο του Σαν Φρανσίσκο από τον πρώην φοιτητή μηχανικής Τζέιμς Γουίλκινς. Ο μηχανικός της πόλης του Σαν Φρανσίσκο εκτίμησε το κόστος των 100 εκατ. δολαρίων, πρακτικά για την ώρα, και τοποθέτησε το θέμα στους μηχανικούς γεφυρών εάν θα μπορούσαν να το χτίσουν με λιγότερα. Ένας από αυτούς που ανταποκρίθηκαν, ο Τζόζεφ Στράους, ήταν ένας φιλόδοξος, αλλά ονειρικός μηχανικός και ποιητής ο οποίος είχε σχεδιάσει για τη μεταπτυχιακή τις διατριβής του μία γέφυρα 55-μιλίων (89 χλμ) του σιδηροδρόμου από τον Βερίγγειο Πορθμό. Εκείνη την εποχή, ο Στράους είχε ολοκληρώσει περίπου 400 γέφυρες, εκ των οποίων οι περισσότερες ήταν στην ενδοχώρα. Τα αρχικά σχέδια του Στράους ήταν για μια τεράστια αρθρωτή γέφυρα σε κάθε πλευρά των στενών, που συνδέοταν με ένα κεντρικό τμήμα της ανάρτησης, την οποία υποσχέθηκε ο Στράους ότι θα μπορούσε να χτιστεί για 17 εκατομμύρια δολάρια. 231

232 Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ Η φημισμένη γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ του Σαν Φρανσίσκο θα περιβληθεί με ένα δίχτυ ασφαλείας για την αποτροπή αυτοκτονιών, αξίας 50 εκατ. δολαρίων, καθώς οι αρμόδιοι για την λειτουργία της έκριναν ότι η προστασία των ανθρώπινων ζωών είναι σημαντικότερη από την διατήρηση της αισθητικής της. Η φημισμένη γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ του Σαν Φρανσίσκο θα περιβληθεί με ένα δίχτυ ασφαλείας για την αποτροπή αυτοκτονιών, αξίας 50 εκατ. δολαρίων, καθώς οι αρμόδιοι για την λειτουργία της έκριναν ότι η προστασία των ανθρώπινων ζωών είναι σημαντικότερη από την διατήρηση της αισθητικής της. Κατά μέσον όρο, 20 άνθρωποι κάθε χρόνο αυτοκτονούν στη γέφυρα, σκαρφαλώνοντας το κιγκλίδωμα, ύψους 1,2 μ., και πέφτοντας στα νερά του Κόλπου του Σαν Φρανσίσκο από ύψος 75 μέτρων. Το 2007, συνολικά 37 άνθρωποι βρήκαν το θάνατο πέφτοντας από την μήκους μέτρων γέφυρα που συνδέει το Σαν Φρανσίσκο με την κομητεία Μαρίν στο βορρά. Άλλοι 17 έχουν αυτοκτονήσει μέχρι στιγμής εφέτος. Τα ατσάλινα συρματοπλέγματα θα έχουν ύψος έξι μέτρων και 232

233 πλάτος άλλων έξι και θα έχουν μικρή επίπτωση στην εικόνα της γέφυρας, σύμφωνα με το συμβούλιο που είναι αρμόδιο για την διαχείρισή της. «Το δίχτυ αυτό μας προσφέρει έναν τρόπο να κάνουμε το πιο ανθρώπινο και σώφρον πράγμα έναν τρόπο που είναι αισθητικά μινιμαλιστικός όσον αφορά την επίπτωση που θα έχει στη γέφυρα», δήλωσε ο Τσαρλς ΜακΓκλέισαν, μέλος του διαχειριστικού συμβουλίου της γέφυρας Γκόλντεν Γκέιτ. Πάντως ακόμη δεν έχει συμφωνηθεί ο τρόπος χρηματοδότησης του σχεδίου, ενώ εκκρεμεί η εκπόνηση μελέτης από περιβαλλοντολόγους για τις επιπτώσεις που θα έχει το προστατευτικό δίχτυ στα πουλιά. 233

234 234

235 ΠΗΓΕΣ

236 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΩΝ ΒΕΡΣΑΛΛΙΩΝ 236

237 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι Βερσαλλίες είναι βασιλικό ανάκτορο λίγα χιλιόμετρα έξω από το Παρίσι, στην ομώνυμη πόλη των Βερσαλλιών. Από το 1682 ως το 1789 οι Βερσαλλίες ήταν πρωτεύουσα της Γαλλίας. Σήμερα αποτελεί ένα από τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο. Οι Βερσαλλίες ήταν μέχρι το 1660 ένα απλό μικρό παλάτι που χρησίμευε κυρίως ως καταφύγιο κυνηγίου, που ήταν η αγαπημένη ασχολία των βασιλιάδων της εποχής εκείνης. Μετά το 1660 ο βασιλιάς Λουδοβίκος ο ΙΔ αποφάσισε να επεκτείνει το παλάτι και όχι να κατεδαφίσει το αρχικό κτήριο με σκοπό οι Βερσαλλίες να γίνουν το πιο λαμπρό βασιλικό ανάκτορο της Ευρώπης. Οι εργασίες διαπλάτυνσης ξεκίνησαν το 1661, ενώ μέχρι το 1685 είχε ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών. Κατά την διάρκεια των εργασιών εργάζονταν πάνω από εργάτες στις Βερσαλλίες, γεγονός πρωτάκουστο για την εποχή εκείνη. Στα τέλη του 18ου αιώνα το ανάκτορο είχε την σημερινή του μορφή. Αλλά και όταν τέλειωσαν οι εξωτερικές εργασίες πραγματοποιούνταν συνεχώς αλλαγές στο εσωτερικό, κυρίως τον 18ο αιώνα, όπως αλλαγές δωματίων και αλλαγές στη διακόσμηση, ανάλογα με την μόδα της εποχής. Κυρίαρχο διακοσμητικό στοιχείο τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του παλατιού είναι η ελληνική μυθολογία. Η ζωή στο πιο πολυτελές βασιλικό ανάκτορο της Ευρώπης ήταν για τους Γάλλους βασιλιάδες μαζί με ολόκληρη βασιλική οικογένεια και τους υπόλοιπους ευγενείς πολύ άνετη. Ζούσαν μια εξαιρετικά πλούσια, τρομερά σπάταλη και γεμάτη χλιδή ζωή. Διάφοροι κανονισμοί και εθιμοτυπικά κανόνιζαν τη ζωή εκεί. Στο πρωινό ξύπνημα του βασιλιά μαζευόταν όλη η βασιλική οικογένεια βοηθώντας τον βασιλιά να ντυθεί και γινόταν κάτι σαν μικρή τελετή. Στη συνέχεια ακολουθούσε η πρωινή λειτουργία ενώ προς το μεσημέρι μέχρι και το απόγευμα ο βασιλιάς παρακολουθούσε συμβούλια και ύστερα πήγαινε για περίπατο και κυνήγι στους κήπους των Βερσαλλιών. Το απόγευμα συχνά περιελάμβανε κάποια θεατρική παράσταση (κυρίως κωμωδία), ενώ το βράδυ ακολουθούσε,τον χειμώνα, δεξίωση με πλούσιο μπουφέ στο ανάκτορο των Βερσαλλιών συγκεκριμένα στο μεγάλο διαμέρισμα 237

238 του βασιλιά με την συνοδεία χορού και μουσικής. Δεν ήταν σπάνιες και οι οργανωμένες γιορτές στις Βερσαλλίες κατά τον γάμο ή την γέννηση ενός μέλους της βασιλικής οικογενείας, ή ακόμη και για κάποια στρατιωτική νίκη. Τότε φαινόταν όλος ο υπερβολικός πλούτος της γαλλικής μοναρχίας, με πολυτελέστατα γεύματα, χορούς, πλούσιο μπουφέ και θεατρικές παραστάσεις. Τα ποσά που ξοδεύονταν για την ψυχαγωγία της βασιλικής οικογένειας και των ευγενών ήταν αστρονομικά. Όλα τα έξοδα για την ανέγερση αυτού του πολυτελούς ανακτόρου έχουν παραμείνει από την εποχή εκείνη. Συνολικά κόστισε λίβρες, που σημαίνει τόνους ασήμι (1 λίβρα είναι 409 γραμμάρια ασημιού). Σε ευρώ είναι περίπου 2,6 δισεκατομμύρια, ένα τεράστιο ποσό. Αυτός ήταν και ένας έμμεσος λόγος και για την Γαλλική Επανάσταση, καθώς στο τέλος της βασιλείας του Βασιλιά Ήλιου τα ταμεία του κράτους είχαν κυριολεκτικά αδειάσει. Αν συνυπολογίσουμε και τα παραπλήσια έξοδα, όπως αυτά για το υπηρετικό προσωπικό, για τις συχνές ανακαινίσεις και όλα τα συναφή, ερχόμαστε στο εκπληκτικά υψηλό ποσό των 250 δισεκατομμυρίων. Λίγα είναι τα κτίρια σε όλο τον κόσμο που έχουν κοστίσει τόσο ακριβά. Στην Γαλλική επανάσταση το βασιλικό καθεστώς ανατράπηκε, οπότε οι Βερσαλλίες έπαψαν να είναι βασιλική κατοικία και πρωτεύουσα της Γαλλίας. Αφού είχε τελειώσει η Γαλλική Επανάσταση, το παλάτι μετά βίας συντηρούνταν. Αντίθετα κάτω από τον Λουδοβίκο-Φίλιππο ολόκληρο το ανάκτορο ανακαινίστηκε και δημιουργήθηκε το μουσείο Γαλλικής Ιστορίας σε μια πτέρυγα των Βερσαλλιών. Το 1871 ανακηρύχθηκε στις Βερσαλλίες η δεύτερη Γερμανική αυτοκρατορία, ενώ το 1919 υπογράφηκε η συνθήκη με την οποία τέλειωσε ο παγκόσμιος πόλεμος. Το ανάκτορο των Βερσαλλιών είναι σήμερα Εθνικό Μουσείο της Γαλλίας, και πραγματικός πόλος έλξης εκατομμυρίων τουριστών κάθε χρόνο. Απασχολεί 900 εργαζόμενους. Κάθε χρόνο δέχεται περίπου 3 εκατομμύρια επισκέπτες στο κτίριο, και άλλα 7 εκατομμύρια στους τεράστιους κήπους. Το 70% των τουριστών είναι ξένοι. 238

239 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Οι Βερσαλλίες, το πολυτελές ανάκτορο του Λουδοβίκου ΙΔ', αλλά και των επόμενων Γάλλων βασιλιάδων έγινε επίσημα το 1682 η έδρα του βασιλιά και της βασιλικής αυλής. Είναι το πιο μεγάλο και το πιο πολυτελές παλάτι στην Ευρώπη, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής που χτίστηκε αποκλειστικά από τον Λουδοβίκο ΙΔ'. Στις Βερσαλλίες τα πάντα είναι από χρυσό, μάρμαρο και κρύσταλλο ενώ δεσπόζουν εξαίσιες τοιχογραφίες και πίνακες ζωγραφικής. Ο πλούτος και η δύναμη προσωποποιούνται στις Βερσαλλίες, το κέντρο της βασιλείας και της απολυταρχίας. Η συνολική επιφάνεια αυτού του ανακτόρου φτάνει τα 70,000 τετραγωνικά μέτρα, με 700 δωμάτια, 2513 παράθυρα, 67 εσωτερικές σκάλες από πρώτης διαλογής μάρμαρο, και 483 καθρέφτες. Τεράστιοι κήποι απλώνονται έξω από τις Βερσαλλίες με έκταση 800 εκταρίων. Πιο συγκεκριμένα, το ανάκτορο αποτελείται από τρία μέρη, το κυρίως μέρος όπου έμενε η βασιλική οικογένεια, και άλλες δύο πτέρυγες δεξιά και αριστερά του κυρίως κτιρίου όπου έμεναν οι ευγενείς, ο κλήρος και οι υπουργοί. Άλλα 3 παραπλήσια κτίρια χτίστηκαν για να στεγάσουν το προσωπικό, που αποτελούνταν από χιλιάδες υπηρέτες, τα μαγειρεία, τα εκατοντάδες άλογα μαζί με τις άμαξες τους και όλο τον υπόλοιπο απαραίτητο εξοπλισμό. Το κέντρο των Βερσαλλιών είναι η Αίθουσα των Καθρεφτών (ή και Αίθουσα των Κατόπτρων), μήκους 70 μέτρων και είναι στολισμένη με πανάκριβα κρύσταλλα, κεριά και καθρέφτες, τους πιο ακριβούς της εποχής εκείνης. Επίσης στο ταβάνι και στους τοίχους δεσπόζουν οι τοιχογραφίες και άλλα διάφορα έργα τέχνης από τους καλύτερους ζωγράφους της Ευρώπης εκείνης της εποχής, με ανεκτίμητη αξία. Παράλληλα, δίπλα στην Αίθουσα των Καθρεφτών βρίσκονται τα βασιλικά διαμερίσματα, με μεγαλύτερο αυτό του βασιλιά, που περιλαμβάνει δεκάδες δωμάτια. Κυρίαρχο στοιχείο σε όλα αυτά τα δωμάτια είναι οι τοιχογραφίες και οι πίνακες ζωγραφικής, εμπνευσμένοι από την ελληνική μυθολογία. Έτσι τα δωμάτια αυτά φέρουν τα ονόματα όπως π.χ Δωμάτιο του 239

240 Ηρακλή, Σαλόνι της Αφροδίτης κτλ. Στο κέντρο της Αίθουσας των Καθρεφτών βρίσκεται η είσοδο για το πολυτελέστατο υπνοδωμάτιο του βασιλιά, με απερίγραπτο πλούτο. Συμβολίζει το κέντρο της δύναμης του απόλυτου μονάρχη, το κέντρο της χώρας υπό τον Λουδοβίκο ΙΔ', που είναι ο θεμελιωτής των Βερσαλλιών. Το 1710 ήταν έτοιμη και η Βασιλική Εκκλησία, ενώ το 1770 και η Βασιλική Όπερα. Πριν χτιστεί η Βασιλική εκκλησία του ανακτόρου, διάφοροι χώροι χρησίμευαν ως χώροι για εκκλησιαστική λειτουργία. Έχει δύο ορόφους, στον δεύτερο παρευρισκόταν ο βασιλιάς μαζί με την βασιλική οικογένεια ενώ στο ισόγειο οι ευγενείς της βασιλικής αυλής. Οι τοιχογραφίες σε όλη την εκκλησία έχουν ως κύριο θέμα το Άγιο Πνεύμα, τον Θεό και τον Χριστό. 240