Ορισμός. Σχεδιασμός ερωτηματολογίου στη διερεύνηση επιδημιών. Εργαλείο συλλογής πληροφορίας (απαντήσεων σε ερωτήσεις)

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ορισμός. Σχεδιασμός ερωτηματολογίου στη διερεύνηση επιδημιών. Εργαλείο συλλογής πληροφορίας (απαντήσεων σε ερωτήσεις)"

Πόντιος Αλεξανδρίδης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ορισμός Σχεδιασμός ερωτηματολογίου στη διερεύνηση επιδημιών Εργαλείο συλλογής πληροφορίας (απαντήσεων σε ερωτήσεις) Επιδημιολογική επιτήρηση και διερεύνηση επιδημιών ΚΕΕΛΠΝΟ ΕΣΔΥ, 2008 Σκοπός η συλλογή των απαραίτητων δεδομένων για την απάντηση της ερευνητικής υπόθεσης (ερευνητικών υποθέσεων) Κασσιανή Μέλλου 1 2 Πλεονεκτήματα ερωτηματολογίου Συλλογή πληροφοριών από μεγάλο αριθμό ατόμων σχετικά εύκολα και οικονομικά Απαντήσεις που μπορούν να ποσοτικοποιηθούν Σχετικά εύκολη η ανάλυση των πληροφοριών που συλλέγονται Μειονεκτήματα ερωτηματολογίου Δεν είναι βέβαιο ότι θα απαντήσει στο ερώτημα Είναι πιθανό να μην συμπεριληφθούν όλες οι σωστές ερωτήσεις Μπορεί να οδηγήσει σε μεροληπτικά αποτελέσματα Διαφορετικός βαθμός απόκρισης Παρανοήσεις / παρερμηνείες Πρέπει να συμπληρωθεί σωστά την πρώτη φορά Είναι δύσκολο να συμπληρωθούν τα κενά πεδία εκ των υστέρων 3 4 Ένακαλάσχεδιασμένοερωτηματολόγιο Παρέχει κατάλληλα δεδομένα που επιτρέπουν να απαντηθεί η ερευνητική ερώτηση Ελαχιστοποιεί τις πιθανές πηγές συστηματικού σφάλματος αύξηση της εγκυρότητας του ερωτηματολογίου Είναι πιθανότερο να συμπληρωθεί αύξηση ποσοστού απόκρισης στη μελέτη Στάδια σχεδιασμού ενός ερωτηματολογίου Ι Απόφαση σχετικά με τους στόχους της μελέτης Κατανόηση του θέματος Προσδιορισμός απαραίτητων περιγραφικών πληροφοριών Διαμόρφωση υποθέσεων Προσδιορισμός των πληροφοριών που χρειάζονται για τον έλεγχο των υποθέσεων Προσδιορισμός μελετώμενου πληθυσμού Πληροφορίες σχετικά με τους συμμετέχοντες στη μελέτη Το ερωτηματολόγιο πρέπει να προσαρμόζεται στο μελετώμενο πληθυσμό και όχι το αντίθετο! 5 6 1

σχετικά εύκολα και οικονομικά Απαντήσεις που μπορούν να ποσοτικοποιηθούν Σχετικά εύκολη η ανάλυση των πληροφοριών που συλλέγονται Μειονεκτήματα ερωτηματολογίου Δεν είναι βέβαιο ότι θα απαντήσει στο

2 Στάδια σχεδιασμού ενός ερωτηματολογίου ΙΙ Σχεδιασμός ερωτήσεων Περιεχόμενο ερωτήσεων Μορφή ερωτήσεων Παρουσίαση (layout) Προγραμματισμός κωδικοποίησης (αν κριθεί κατάλληλο) Τύποι ερωτηματολογίου Συμπλήρωση από τον ερωτώμενο (Self- administered) Με ταχυδρομείο /Internet Συμπλήρωση από τον ερευνητή μέσω συνέντευξης (Interview-administered) Συνέντευξη πρόσωπο με πρόσωπο Τηλεφωνική συνέντευξη 7 8 Συμπλήρωση από τον ερωτώμενο Πλεονεκτήματα Μικρότερο κόστος Λιγότερος χρόνος Παρέχουν τη δυνατότητα τήρησης του απορρήτου Συμπληρώνεται όταν βολεύει τον συμμετέχοντα Δεν ασκείται επιρροή από τον ερευνητή Συμπλήρωση από τον ερωτώμενο Μειονεκτήματα Χαμηλό ποσοστό απόκρισης Πιθανές παρερμηνείες των ερωτήσεων Δεν ασκείται έλεγχος από τον ερευνητή Απώλεια χρόνου 9 10 Συμπλήρωση από τον ερευνητή Πλεονεκτήματα Το ποσοστό απόκρισης είναι υψηλό Συμμετοχή και αναλφάβητων ατόμων/μικρών παιδιών/ηλικιωμένων/μεταναστών Αποσαφήνιση διφορούμενων σημείων ιδιαίτερα σε άτομα με χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο [??] Γρήγορες απαντήσεις Επιπρόσθετες πληροφορίες (επίπεδο κατανόησης, συνεργασιμότητα, τρόπος ζωής) Συμπλήρωση από τον ερευνητή Μειονεκτήματα Συστηματικό σφάλμα (interviewer bias) Κόστος Χρήση δυνατή (συνήθως) με μικρής έκτασης ερωτηματολόγια Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για τηλεφωνική συνέντευξη Δυσκολίες σε ερωτήσεις που αφορούν «ευαίσθητα» θέματα

συνέντευξη 7 8 Συμπλήρωση από τον ερωτώμενο Πλεονεκτήματα Μικρότερο κόστος Λιγότερος χρόνος Παρέχουν τη δυνατότητα τήρησης του απορρήτου Συμπληρώνεται όταν βολεύει τον συμμετέχοντα Δεν ασκείται

3 Βασικοί κανόνες Ι Συνοδευτική επιστολή / εισαγωγή Στην πρώτη σελίδα Η διεύθυνση που πρέπει να επιστραφεί Ο τίτλος της μελέτης με έντονα γράμματα Σε όλες τις σελίδες Αρίθμηση των ερωτήσεων και σελίδων Οι οδηγίες με έντονα γράμματα Να συμπεριλαμβάνεται φάκελος με τη διεύθυνση και με προπληρωμένο τέλος Βασικοί κανόνες ΙΙ Σαφήνεια Ιατρική ορολογία/συντομογραφίες/αργκό?? Ερώτηση για μια πληροφορία κάθε φορά Χρήση αμοιβαίως αποκλειόμενων πιθανών απαντήσεων Κάθετη διάταξη των πιθανών απαντήσεων Διατύπωση ερωτήσεων με ευγένεια / ευαισθησία Aντικειμενικότητα Βασικοί κανόνες ΙΙΙ Aπλότητα Μικρή έκταση ερωτηματολογίου KISS keep it short and simple Αποφυγή τυπογραφικών / ορθογραφικών λαθών Παραδείγματα 1) Ήπιατε το περίεργο ροζ ποτό; Ναι Όχι 2)Εμφανίσατε διάρροια και πυρετό τις τελευταίες 3 ημέρες; Ναι Όχι 3) Πόσων ετών είστε; ) Πάσχετε από ΣΚΑ; Ναι Όχι Μορφή των ερωτήσεων Προσαρμογή στο κοινό που απευθύνεται Επαγγελματίες / κοινό Γενικός πληθυσμός / παιδιά Απλές και σύντομες προτάσεις Ορισμός λέξεων- κλειδιά ( πλήρως εμβολιασμένος ) Να συμπεριλαμβάνεται πάντα η επιλογή δεν γνωρίζω Κλειστές ερωτήσεις οι εναλλακτικές απαντήσεις προκαθορίζονται από τον ερευνητή Πάντα Μερικές φορές Ποτέ Δεν γνωρίζω Ανοικτές ερωτήσεις ελεύθερο κείμενο Ποιο είναι το περισσότερο ενοχλητικό σας σύμπτωμα; Παρακαλώ περιγράψτε:

? Ερώτηση για μια πληροφορία κάθε φορά Χρήση αμοιβαίως αποκλειόμενων πιθανών απαντήσεων Κάθετη διάταξη των πιθανών απαντήσεων Διατύπωση ερωτήσεων με ευγένεια / ευαισθησία Aντικειμενικότητα 13 14

4 Διαφορετικοί τύποι κλειστών ερωτήσεων Ι Διαφορετικοί τύποι κλειστών ερωτήσεων ΙΙ Άμεση απάντηση π.χ. Πόσων ετών είστε; έτη Λίστα με πιθανές απαντήσεις Ποια από τα ακόλουθα τρόφιμα καταναλώσατε στο γεύμαπουέλαβεχώραστις23/6/02; Κοτόπουλο Μοσχάρι Χοιρινό Σαλάτα Μαγιονέζα 19 Απαντήσεις με επίθετα / επιρρήματα Αισθάνεστε πόνο στον μηρό κατά τη διάρκεια κάποιας από τις παρακάτω δραστηριότητες? Περπάτημα Κάθισμα Ύπνος Καθόλου Ελαφρώς Μέτρια Πολύ 20 Διαφορετικοί τύποι κλειστών ερωτήσεων ΙΙΙ Διαφορετικοί τύποι κλειστών ερωτήσεων ΙΙΙΙ Αριθμητική κλίμακα Πόσο χρήσιμη θεωρείτε τη δημιουργία κλινικής παροχής μεθαδόνης στην περιοχή σας; (παρακαλώ κυκλώστε) Καθόλου χρήσιμη Πολύ χρήσιμη Οπτική αναλογική κλίμακα Κατά την ξεκούραση, πόσο άσχημος είναι ο πόνος στον μηρό σας; (παρακαλώ σημειώστε στο αντίστοιχο σημείο της γραμμής παρακάτω) Καθόλου πόνος Ο χειρότερος δυνατός πόνος Διαφορετικοί τύποι κλειστών ερωτήσεων V Διαφορετικοί τύποι κλειστών ερωτήσεων VI Κλίμακες κατάταξης Παρακαλώ ταξινομήστε τις παρακάτω δραστηριότητες ανάλογα με το βαθμό πόνου που προκαλούν. (1 για την περισσότερο οδυνηρή και 4 για τη λιγότερο οδυνηρή) Κάθισμα Τρέξιμο Ύπνος Περπάτημα 23 Κλίμακες για τη μέτρηση συμπεριφοράς π.χ κλίμακα Lickert Μια τοπική κλινική μεθαδόνης θα ήταν χρήσιμη Όχι, διαφωνώ πλήρως Όχι, διαφωνώ πολύ Όχι, διαφωνώ λίγο Δεν είμαι σίγουρος Ναι, συμφωνώ λίγο Ναι, συμφωνώ πολύ Ναι, συμφωνώ πλήρως 24 4

επιρρήματα Αισθάνεστε πόνο στον μηρό κατά τη διάρκεια κάποιας από τις παρακάτω δραστηριότητες?

5 Κλειστές ερωτήσεις - Πλεονεκτήματα Απλές και γρήγορες απαντήσεις Μειώνουν τις διακρίσεις έναντι των λιγότερο μορφωμένων Ευκολία στην κωδικοποίηση, καταχώρηση, ανάλυση Ευκολία στη σύγκριση Ευκολία στην αναφορά των αποτελεσμάτων Κλειστές ερωτήσεις - Μειονεκτήματα Περιορισμένος αριθμός πιθανών απαντήσεων Απώλεια πληροφοριών Συχνά οι συμμετέχοντες εναντιώνονται στην υποχρέωση να διαλέξουν ανάμεσα σε εναλλακτικές απαντήσεις που δεν αντανακλούν τη γνώμη τους Ανοικτές ερωτήσεις- Πλεονεκτήματα Δεν καθοδηγούν τις απαντήσεις Επιτρέπουν τη διερεύνηση θεμάτων για τη διαμόρφωση της υπόθεσης Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και αν δεν είναι ακόμα διαθέσιμο ένα κατανοητό εύρος εναλλακτικών επιλογών Κατάλληλες για τη διερεύνηση γνώσεων και στάσεων Επιτρέπουν λεπτομερείς και μη αναμενόμενες απαντήσεις Ανοικτές ερωτήσεις - Μειονεκτήματα Πιθανότητα συστηματικού σφάλματος (interviewer bias) Περισσότερος χρόνος Προβλήματα στην κωδικοποίηση Ανάλυση χρονοβόρα, δύσκολη και πιο υποκειμενική Δυσκολίες στη σύγκριση ομάδων Σειρά των ερωτήσεων Γενικά Εύκολες δύσκολες Γενικές ειδικές Πραγματικές αφηρημένες Αρχικές ερωτήσεις: απλές κλειστές σχετικές με το κύριο θέμα της μελέτης μη απειλητικές για τον συμμετέχοντα επί της ουσίας όχι δημογραφικά χαρακτηριστικά ή προσωπικά στοιχεία Παρουσίαση Σαφής εμφάνιση και ίδια σε όλες τις σελίδες Επαρκής χώρος για τις απαντήσεις Μεγάλη γραμματοσειρά Αλλαγή σελίδας σε κατάλληλα σημεία Αποφυγή πειραματισμών - φανταχτερών λογογραμμάτων (logos) Η χρήση χρωμάτων ή η εκτύπωση του ερωτηματολογίου σε χρωματιστό χαρτί μπορεί να βοηθήσει Σαφείς οδηγίες σχετικά με το πώς πρέπει να απαντηθούν οι ερωτήσεις Προσοχή στην αποφυγή υποβολής των απαντήσεων

σε εναλλακτικές απαντήσεις που δεν αντανακλούν τη γνώμη τους 25 26 Ανοικτές ερωτήσεις- Πλεονεκτήματα Δεν καθοδηγούν τις απαντήσεις Επιτρέπουν τη διερεύνηση θεμάτων για τη διαμόρφωση της υπόθεσης

6 Πιλοτική φάση και αξιολόγηση ερωτηματολογίου Πιλοτική εφαρμογή σε ομάδα ανθρώπων παρόμοια με το μελετώμενο πληθυσμό Επισημαίνονται τα προβλήματα πριν την έναρξη συλλογής Διερεύνηση αποτελεσμάτων εναλλακτικών διατυπώσεων Εκτίμηση των χαρακτηριστικών των ατόμων που απαντούν και των ατόμων που λαμβάνουν τη συνέντευξη Βελτίωση με απαραίτητες τροποποιήσεις Ερωτηματολόγια διερεύνησης συρροών τροφιμογενούς νοσήματος Βήματα της διερεύνησης συρροής Επιβεβαίωση της επιδημίας Επιβεβαίωση της διάγνωσης Ορισμός κρούσματος Αναζήτηση κρουσμάτων Επιδημιολογική μελέτη των χαρακτηριστικών των κρουσμάτων Διατύπωση υποθέσεων Έλεγχος υποθέσεων με αναλυτικές επιδημιολογικές μελέτες Διενέργεια πρόσθετων μελετών Επιβεβαίωση ή επαναδιατύπωση υποθέσεων Λήψη μέτρων ελέγχου και πρόληψης Έκθεση διερεύνησης της επιδημίας Απαραίτητες πληροφορίες Δημογραφικά χαρακτηριστικά (ηλικία, φύλο, διεύθυνση κατοικίας κ.α.) Συμπτωματολογία και ημερομηνία έναρξης των συμπτωμάτων Αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων και θεραπευτική αντιμετώπιση Ιστορικό κατανάλωσης τροφίμων και νερού Ερωτηματολόγιο διερεύνησης επιδημίας τροφιμογενούς νοσήματος Κλειστή επιδημία αφορά ομάδα ατόμων τα οποία είναι σαφώς καθορισμένα και μπορούν να καταγραφούν ένα προς ένα (π.χ. μέλη της ίδιας οικογένειας, άτομα που συμμετείχαν σε ένα κοινό γεύμα) Ανοικτή επιδημία αφορά άτομα ενός πληθυσμού τα οποία δεν είναι σαφώς καθορισμένα

τροφιμογενούς νοσήματος 31 32 Βήματα της διερεύνησης συρροής Επιβεβαίωση της επιδημίας Επιβεβαίωση της διάγνωσης Ορισμός κρούσματος Αναζήτηση κρουσμάτων Επιδημιολογική μελέτη των χαρακτηριστικών των

7 Κλειστή επιδημία Πληροφορίες που συλλέγονται συνήθως Δημογραφικά χαρακτηριστικά Συμπτωματολογία Έκθεση σε καθορισμένους παράγοντες κινδύνου (π.χ. κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων που προσφέρθηκαν σε ύποπτο γεύμα) Ποσότητα / βαθμός έκθεσης Ανοικτή επιδημία Πληροφορίες που συλλέγονται συνήθως Δημογραφικά χαρακτηριστικά Συμπτωματολογία Έκθεση σε μη καθορισμένους παράγοντες κινδύνου (π.χ. δραστηριότητες, κατανάλωση διαφόρων τροφίμων) Ποσότητα / βαθμός έκθεσης

κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων που προσφέρθηκαν σε ύποπτο γεύμα) Ποσότητα / βαθμός έκθεσης 37 38 39 40 Ανοικτή

8 Προσαρμογή στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της επιδημίας! Παραδείγματα: Υδατογενής επιδημία Διεύθυνση κατοικίας και σύνδεση με το δίκτυο ύδρευσης Προέλευση του νερού (δημόσιο δίκτυο ύδρευσης, πηγάδι, εμφιαλωμένο νερό) Παράγοντες που σχετίζονται με το δίκτυο ύδρευσης (χλωρίωση, πρόσφατες βροχοπτώσεις, έργα κ.α.) Επιδημία σε παιδιά < 1 έτους Πληροφορίες σχετικά με το παιδικό γάλα, κρέμες κ.α Επικοινωνία Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης - ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ Τηλ Τηλ Fax Ευχαριστώ πολύ!

πηγάδι, εμφιαλωμένο νερό) Παράγοντες που σχετίζονται με το δίκτυο ύδρευσης (χλωρίωση, πρόσφατες βροχοπτώσεις, έργα κ.α.) Επιδημία σε παιδιά < 1 έτους Πληροφορίες σχετικά με το παιδικό γάλα, κρέμες κ.

Σχετικά έγγραφα

ΔΗΜΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

ΔΗΜΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗ 7 Η ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 1 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 2 Αποφασίζοντας τον σχεδιασμό Η βάση για τον σχεδιασμό των εθνικών ερευνών είναι η συλλογή