Δυνατότητες θεσμικής προστασίας αιωνόβιων δασών: Το δάσος των Αγίων Θεοδώρων Ραψάνης.

Transcript

1 Δυνατότητες θεσμικής προστασίας αιωνόβιων δασών: Το δάσος των Αγίων Θεοδώρων Ραψάνης. Εισηγητής: Δρ. Ρήγας Τσιακίρης Δασολόγος Δασαρχείου Ιωαννίνων Σύμβουλος ΥΠΕΝ Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2016 Μουσείο Οίνου και Αμπέλου Ραψάνης «Προστασία και αξιοποίηση του δάσους των Αγίων Θεοδώρων Ραψάνης. Οι τοπικές κοινωνίες συναποφασίζουν», Διοργάνωση: Δήμος Τεμπών, Τοπική κοινότητα Ραψάνης και Περιφέρεια Θεσσαλίας

2 Ιεροί φυσικοί τόποι / περιοχές στον πλανήτη (Ι.Φ.Τ.) Cureombi, Jeju Island, South Korea Altai Republic, Russia Nyldy-Ata Gorge, Kyrgyzstan Mt. Kawagebo, Tibet Coron Island, Philippines Zagori Epirus, Greece

3 Ιεροί φυσικοί τόποι: Διεθνείς αγώνες & δράσεις για την προστασία τους

4

5 Παγκόσμιο ενδιαφέρον για τους Ι.Φ.Τ.

6 Ιεροί φυσικοί τόποι Εκδόσεις βιβλίων

7 Ιεροί φυσικοί τόποι: Εγχειρίδια και οδηγίες

8 Τουριστική προβολή των Ιερών Τόπων

9 Ιεροί φυσικοί τόποι: Νομική Προστασία

10 Η διεθνής καταγραφή & η κατάσταση στην Ελλάδα

11 Προστατευόμενες περιοχές στην Ελλάδα: Προστατευόμενες Περιοχές Εθνικής νομοθεσίας Προστατευόμενες Περιοχές σε Διεθνές Επίπεδο Προστατευόμενες Περιοχές σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο Περιοχές του δικτύου Natura 2000 Υγρότοποι διεθνούς σημασίας σύμφωνα με τη Σύμβαση Ραμσάρ Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς Αποθέματα Βιόσφαιρας Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές σύμφωνα με τη Σύμβαση της Βαρκελώνης (Πρωτόκολλο 4) Βιογενετικά Αποθέματα Περιοχές στις οποίες έχει απονεμηθεί το Ευρωδίπλωμα

12 Προστατευόμενες περιοχές στην Ελλάδα: Προστατευόμενες περιοχές στην Ελλάδα: 1. Περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης 2. Περιοχές προστασίας της φύσης N. 3937/2011 (ΦΕΚ 60/A/ ) 3. Φυσικά πάρκα (θαλάσσιο πάρκο, εθνικός ή περιφερειακός δρυμός ή γεωπάρκο) 3.1.Εθνικά πάρκα (National parks) 3.2. Περιφερειακά πάρκα (Regional parks) 4. Περιοχές προστασίας οικοτόπων και ειδών 4.1 Ειδικές Ζώνες Διατήρησης 4.2 Ζώνες Ειδικής Προστασίας 4.3 Καταφύγια Άγριας Ζωής (Wildlife refuges) 5. α) Ως προστατευόμενα τοπία (Protected landscapes / seascapes) β) Ως προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί (Protected natural formations) γ) Τοπία που έχουν κηρυχθεί ως αισθητικά δάση, ως περιαστικά δάση, ως προστατευόμενα δάση και ως διατηρητέα μνημεία της φύσης

13 Προστατευόμενες περιοχές στην Ελλάδα: Εθνικοί δρυμοί & Εθνικά Πάρκα Εθνικοί Δρυμοί Εμβαδόν ΦΕΚ(εκτάρια) ΦΕΚ Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας ΒΔ 644/1961 ΦΕΚ 155/Α/1961 Εθνικός Δρυμός Σουνίου ΠΔ 182/1974 ΦΕΚ 80/Α/1974 Εθνικός Δρυμός Πίνδου ΒΔ 487/1966 ΦΕΚ 120/Α/1966 Εθνικός Δρυμός Οίτης ΒΔ 218/1966 ΦΕΚ56/Α/1966 Εθνικός Δρυμός Πρεσπών ΠΔ 46/1974 ΦΕΚ 19/Α/1974 Εθνικός Δρυμός Βίκου ΠΔ 213/1973 ΦΕΚ 198/Α/1973 Αώου Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς ΒΔ 731/1962, ΦΕΚ200/Α/1962 ΒΔ 74/1964, ΦΕΚ33/Α/1964 Εθνικός Δρυμός Παρνασσού ΒΔ , ΦΕΚ 286/Α/38 ΒΔ , ΦΕΚ 1/Α/1939 Εθνικός Δρυμός Αίνου ΒΔ 776/1962 ΦΕΚ 199/Α/1962 Εθνικός Δρυμός Ολύμπου ΒΔ ΦΕΚ 248/Α/1938

14 Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Βόρειων Σποράδων (Ε.Θ.Π.Α.Β.Σ.) Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου Διάταγμα, ΦΕΚ 519/Δ/ Απόφαση 23537, ΦΕΚ 621/Δ/ ΠΔ, ΦΕΚ 906/ Τροποποίηση Διάταγμα, ΦΕΚ 1272/Δ/ Εθνικό Πάρκο Σχινιά - Μαραθώνα Διάταγμα, ΦΕΚ 395/Δ/ Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων των λιμνών Κορώνειας - Βόλβης και των Μακεδονικών Τεμπών Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου Εθνικό Πάρκο Λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου - Αιτωλικού, κάτω Απόφαση 22306, ρου και εκβολών ποταμών Αχελώου και Ευήνου και νήσων ΦΕΚ 477/Δ/ Εχινάδων Εθνικό Πάρκο δάσους Δαδιάς - Λευκίμμης - Σουφλίου Απόφαση 35633, ΦΕΚ 911/Δ/ Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης Απόφαση 42699, ΦΕΚ 98/ΤΑΑΠΘ/ Εθνικό Υγροτοπικό Πάρκο Δέλτα Έβρου Απόφαση 4110, ΦΕΚ 102/Δ/ Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού Απόφαση 11989, ΦΕΚ 123/Δ/ Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Ε.ΠΑ.Μ.Θ.) ,50 Απόφαση 44549, 3 ΦΕΚ 497/Δ/ Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων - Περιστερίου και χαράδρας Αράχθου Απόφαση 6919, ΦΕΚ 248/Δ/ Απόφαση 23069, ΦΕΚ 639/Δ/ Διάταγμα, ΦΕΚ 49/Δ/ Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφιλιάς Απόφαση 12365, ΦΕΚ 159/Δ/ Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού Λουδία Αλιάκμονα (Ε.Π.Δ.Α.Λ.Α.) Εθνικό Πάρκο Πρεσπών (Ε.ΠΑ.Π.) Απόφαση 12966, ΦΕΚ 220/Δ/ Απόφαση 28651, ΦΕΚ 302/Δ/ Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης (Ε.Π.Ο.Ρ.) Απόφαση 40379/09, ΦΕΚ 445/Δ Εθνικό Πάρκο Χελμού - Βουραϊκού Απόφαση 40390/09, ΦΕΚ 446/Δ

15 Αισθητικά Δάση ΕμβαδόνΦΕΚ(εκτάρια) ΦΕΚ Φοινικόδασος Βάι Λασιθίου /Α/1973 Δάσος Καισαριανής Αττικής /Α/1974 Κοιλάδας Τεμπών Λάρισας /ΤΑ/1974 Αγ. Γεωργίου Καραϊσκάκη Καρδίτσας /ΤΑ/1974 Δάσος Πευκιάς Ξυλοκάστρου Κορινθίας 27,5 31/Α/1974 Περιαστικό Δάσος Ιωαννίνων /ΤΑ/1976 Δάσος Χειμάρρων Σελεμνού και Χαράδρων /Α/1974 Δάσος Φαρσάλων Λάρισας 34,5 103/Δ/1977 Δάσος Στενής Εύβοιας /Δ/1977 Δρυοδάσος Μογγοστού Κορινθίας /Δ/1977 Δασικό Σύμπλεγμα Όσσας Λάρισας /Δ/1977, 160/Α/1985 Παραλιακό Δάσος Νικοπόλεως Μύτικα Πρέβεζας /Δ/1977 Δάση Νήσου Σκιάθου Μαγνησίας /Δ/1977 Στενά Νέστου Καβάλας Ξάνθης /Δ/1977 Δάσος Εθνικής Ανεξαρτησίας Καλαβρύτων Αχαϊας /Δ/1977 Περιαστικό δάσος Τιθορέας Φθιώτιδας /Δ/1979 Δάση Αμυγδαλέων Καβάλας /Δ/1979 Δάσος Λόφων Κάστρου και Αηλιά Τρικάλων /Δ/1979 Δρυοδάσος Κουρί Αλμυρού Μαγνησίας /Α/1980

16 Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης Εμβαδόν*ΦΕΚ (εκτάρι α) Οι δύο Πλάτανοι του Σχολαρίου - 281/Β/1975 Το κλήμα των Καλαβρύτων - 738/Β/1975 Το Πεύκο της Νικήτης Χαλκιδικής - 738/Β/1975 Ο Πλάτανος στον Γεροπλάτανο Χαλκιδικής - 738/Β/1975 Ο Πλάτανος της Βάβδου - 738/Β/1975 Ο Πλάτανος του Παυσανία στο Αίγιο - 738/Β/1976 Οι Δώδεκα Βρύσες του Αιγίου - 738/Β/1976 Οι Πλάτανοι των Κομποτάδων - 113/Β/1976 Ο Πλάτανος της Άρτας /Β/1976 Ο αειθαλής Πλάτανος της Φαιστού - 590/Β/1977 Οι Πλάτανοι της Βέροιας - 590/Β/1977 Ο Πλάτανος του Ναυπλίου - 590/Β/1977 Η Ελιά του Ναυπλίου - 590/Β/1977 Ο Φοίνικας του Ναυπλίου - 590/Β/1977 Οι Ίταμοι Κρυονερίου Αργολίδας - 590/Β/1977 Οι Ελιές της Δημαίνης Αργολίδας - 590/Β/1977 Οι Ελιές του Αλμυροποτάμου Εύβοιας - 590/Β/1977 Ο Πλάτανος της Δημητσάνας Αρκαδίας - 121/Δ1980 Ο Σφένδαμος του Σιδηροκάστρου Μεσσηνίας - 121/Δ/1980 Η Ελιά της Καλαμάτας - 121/Δ/1980 Το Δάσος Δενδροκέρδων στην Κυνουρία Αρκαδίας /Δ/1980 Η Δρυς του Περιθωρίου Αρκαδίας - 121/Δ/1980 Συστάδα Δρυός και Φράξου (Μουριών) 9,2 121/Δ/1980 Η Δρυς στις Κορφές Ηρακλείου - 121/Δ/1980 Οι Βελανιδιές στην Καλαμιά Αιγίου - 121/Δ/1980 Η Δρυς της Δόριζας Αρκαδίας - 121/Δ/1980 Ο Πλάτανος Βλάτους Χανίων - 121/Δ/1980 Ο Πλάτανος της Αγ. Μαρίνας Φθιώτιδας - 121/Δ/1980 Οι Πλάτανοι της Λαμίας - 121/Δ/1980 ΦΕΚ

17 Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης Εμβαδόν*ΦΕΚ ( ΦΕΚ εκτάρια) Το Δάσος της Οξιάς στην Τσίχλα Χαϊντού Ξάνθης /Δ/1980 Το Δάσος Οξιάς στο Πευκωτό Πέλλας 3,2 121/Δ/1980 Το Παρθένο Δάσος της Κεντρικής Ροδόπης /Δ/1980 Το νησί Πιπέρι στις Βόρειες Σποράδες /Δ/1980 Ο Πλάτανος στην Ελαία Θεσπρωτίας - 173/Β/1981 Η Φτελιά της Αηδόνας Καλαμπάκας - 173/Β/1981 Ο αειθαλής Πλάτανος των Αζωγυρών Χανίων - 173/Β/1981 Το Κρητικό Κεφαλάνθηρο στις Καμάρες Ηρακλείου - 589/Β/1985 Ο Πλάτανος του Αγ. Φλώρου Μεσσηνίας - 589/Β/1985 Το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου /Α/1985 Ο Πλάτανος του Ιπποκράτη στην Κω - 589/Β/1985 Ο Πλάτανος της Απολλωνίας - Σταυρός Θεσσαλονίκης - 589/Β/1985 Ο Πλάτανος της Πλατανιώτισσας Καλαβρύτων - 773/Β/1985 Το δάσος του Λεσινίου Αιτωλοακαρνανίας 45,9 773/Β/1985 Ο Πλάτανος της Αγ. Λαύρας Καλαβρύτων - 656/Β/1986 Ο Σφαγνώνας στο δάσος του Λαϊλιά Σερρών 3,9 656/Β/1986 Υπόλειμμα υδροχαρούς δάσους στην Ιστιαία Εύβοιας - 656/Β/1986 Το Δάσος αείφυλλων πλατύφυλλων στο νησί Σαπιέντζα /Β/1986 Το Μικτό Δάσος Προμάχων - Λυκοστόμου Αριδαίας /Β/1986 Το Φυσικό Δάσος κυπαρισσίου στον Έμπωνα Ρόδου /Β/1986 Το Μικτό Δάσος του Γράμου /Β/1986 Το Κυπαρίσσι της Πρασιάς Ευρυτανίας - 520/Β/1997

18 Άλλες κατηγορίες σε εθνικό επίπεδο Προστατευτικά Δάση Προστατευτικό δάσος ορεινού όγκου Λευκών Ορέων Νομού Χανίων Προστατευτικό δάσος περιοχής Κορυφών Ασφένδου Καλλικράτη Νομού Χανίων Προστατευτικό δάσος ορεινού όγκου Αποπηγάδι Σελίνου Νομού Χανίων ΦΕΚ Απόφαση 8022 ΦΕΚ 65/ Απόφαση 8022 ΦΕΚ 65/ Απόφαση 8022 ΦΕΚ 65/ Προστατευόμενοι Φυσικοί Σχηματισμοί και Τοπία Υγρότοποι Σάμου (Αλυκή, Γλυφάδα, Κάμπος Χώρας) Νήσος Μύκονος (Περιοχές με στοιχεία 2.3α.6 και 2.3α.8) ΦΕΚ Διάταγμα, ΦΕΚ 100/Δ/ (ΖΟΕ) Διάταγμα, ΦΕΚ 243/Δ/ (ΖΟΕ)

19 Ειδικά Προστατεύομενες Περιοχές σύμφωνα με το ΦΕΚ Πρωτόκολλο 4 της Σύμβασης της Βαρκελώνης Αισθητικό Δάσος 66 Νικοπόλεως Μύτικα Αισθητικό Δάσος Πευκιάς 27,5 Ξυλοκάστρου Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς (πυρήνας) Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου και Βορείων Σποράδων Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου Αισθητικό Δάσος Νήσου Σκιάθου Εθνικός Δρυμός Σουνίου Αισθητικό Δάσος Βάι 20 Έμβαδόν (εκτάρια) Αμβρακικός Κόλπος Βιογενετικά Αποθέματα Εμβαδόν ΦΕΚ (εκτάρια) Φυσικό Μνημείο Δάσους Λεσινίου 45,9 Εθνικός Δρυμός Πίνδου (πυρήνας) Παρθένο Δάσος Κεντρικής Ροδόπης 550 Παρθένο Δάσος Παρανεστίου 500 Φυσικό Μνημείο Μικτού Δάσους Κυπαρισσίου Έμπωνα Ρόδου 135 Κόλπος Λαγανά Φυσικό Μνημείο Μικτού Δάσους Γράμμου 130 Εθνικός Δρυμός Αίνου (πυρήνας) Αισθητικό Δάσος Κουρί - Αλμυρού 100 Φυσικό Μνημείο Δάσους Αείφυλλων Πλατάνων Νήσου Σαπιέντζα 24 Φυσικό Μνημείο Δάσους Οξιάς στην Τσίχλα -Χαϊντού Ξάνθης 18 Φυσικό Μνημείο Μικτού Δάσους Αλμωπίας Αριδαίας 192 Εθνικός Δρυμός Ολύμπου (πυρήνας) Εθνικός Δρυμός Οίτης (πυρήνας) Εθνικός Δρυμός Πρεσπών (Δάσος Κέδρων) 13 Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς 4.850

20 Διεθνείς κατηγορίες Αποθέματα Βιόσφαιρας Σύμφωνα με το πρόγραμμα της UNESCO «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» έχουν ενταχθεί στα «Αποθέματα Βιόσφαιρας» (Biosphere reserves) 2 περιοχές, 1. Εθνικός Δρυμός Ολύμπου (πυρήνας έκτασης εκταρίων) και 2. Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς (πυρήνας έκτασης εκταρίων) Σύμφωνα με τη Σύμβαση για την Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά, η οποία λειτουργεί υπό την αιγίδα της UNESCO και κυρώθηκε από τη χώρα μας το 1981, έχουν κηρυχθεί Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς για το φυσικό περιβάλλον τους 2 περιοχές, 1. τα Αντιχάσια Όρη- Μετέωρα (έκτασης 387 εκταρίων) και 2. το όρος Άθως. Η έκταση του όρους Άθω, αν και δεν ορίζεται, θεωρείται ότι αντιστοιχεί στη συνολική έκταση της χερσονήσου ( εκτάρια) Οι πέντε περιοχές της Ελλάδας που χαρακτηρίζονται πλέον ως «Παγκόσμια Γεωπάρκα της UNESCO», και είναι οι εξής: 1. Η Νήσος Λέσβος. 2. Η περιοχή του Εθνικού δρυμού Βίκου - Αώου. 3. Το Εθνικό Πάρκο Χελμού Βουραϊκού. 4. Η περιοχή του Ψηλορείτη. 5. Η περιοχή Σητείας.

21 ΠΡΟΤΑΣΗ 1: Κήρυξη του Δάσους Αγ. Θεοδώρων ως προστατευόμενο τοπίο (Protected landscapes ) (παρ.5.α, του Αρθρ.5 του Ν. 3937/2011) Ως προστατευόμενα τοπία (Protected landscapes / seascapes) χαρακτηρίζονται περιοχές μεγάλης οικολογικής, γεωλογικής, αισθητικής ή πολιτισμικής αξίας και εκτάσεις που είναι ιδιαίτερα πρόσφορες για αναψυχή του κοινού ή συμβάλλουν στην προστασία φυσικών πόρων λόγω των ιδιαίτερων φυσικών ή ανθρωπογενών χαρακτηριστικών τους. Στα προστατευόμενα τοπία μπορεί να δίνονται με βάση τα κύρια χαρακτηριστικά τους, ειδικότερες ονομασίες, όπως αισθητικό δάσος, γεωπάρκο, τοπίο άγριας φύσης, τοπίο αγροτικό, αστικό. Ως προστατευόμενα στοιχεία του τοπίου χαρακτηρίζονται τμήματα ή συστατικά στοιχεία του τοπίου που έχουν ιδιαίτερη οικολογική, αισθητική ή πολιτισμική αξία ή συμβάλλουν στην προστασία φυσικών πόρων λόγω των ιδιαίτερων φυσικών ή ανθρωπογενών χαρακτηριστικών τους, όπως αλσύλια, παραδοσιακές καλλιέργειες, αγροικίες, μονοπάτια, πέτρινοι φράχτες, ξερολιθιές και αναβαθμίδες, κρήνες.

22 ΠΡΟΤΑΣΗ 2: Κήρυξη ως προστατευόμενος φυσικός σχηματισμός (Protected natural formations, αισθητικά δάση, περαστική δάση, προστατευόμενα δάση και διατηρητέα μνημεία της φύσης (κατηγορίες της παρ.5.β & γ, του Αρθρ.5 του Ν ) Ως προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί (Protected natural formations) χαρακτηρίζονται λειτουργικά τμήματα της φύσης ή μεμονωμένα δημιουργήματά της, που έχουν ιδιαίτερη επιστημονική, οικολογική, γεωλογική, γεωμορφολογική, ή αισθητική αξία ή συμβάλλουν στη διατήρηση των φυσικών διεργασιών και στην προστασία φυσικών πόρων, όπως δέντρα, συστάδες δέντρων και θάμνων, θαλάσσια, προστατευτική βλάστηση, παρόχθια και παράκτια βλάστηση, φυσικοί φράχτες, καταρράκτες, πηγές, φαράγγια, θίνες, ύφαλοι, σπηλιές, βράχοι, απολιθωμένα δάση, δέντρα ή τμήματά τους, παλαιοντολογικά ευρήματα, κοραλλιογενείς, γεωμορφολογικοί σχηματισμοί, γεώτοποι και οικότοποι προτεραιότητας κοινοτικού ενδιαφέροντος. Προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί που έχουν μνημειακό χαρακτήρα, χαρακτηρίζονται ειδικότερα ως διατηρητέα μνημεία της φύσης (Protected natural monuments). Ενέργειες ή δραστηριότητες που μπορούν να επιφέρουν καταστροφή, φθορά ή αλλοίωση των προστατευόμενων φυσικών σχηματισμών, όπως και των προστατευόμενων τοπίων ή των επί μέρους στοιχείων τους, απαγορεύονται, σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις προστασίας της απόφασης χαρακτηρισμού.

23 Ευχαριστώ πολύ