ΑΡΙΣΟΣΔΛΔΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΣΜΗΜΑ ΘΔΟΛΟΓΙΑ ΣΟΜΔΑ ΚΟΙΝΧΝΙΟΛΟΓΙΑ

Transcript

1 ΑΡΙΣΟΣΔΛΔΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΣΜΗΜΑ ΘΔΟΛΟΓΙΑ ΣΟΜΔΑ ΚΟΙΝΧΝΙΟΛΟΓΙΑ Μεηαπηςσιακή Δπγαζία με θέμα: ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΜΕΣΑΝΑΣΕ ΣΗ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΚΑΙ Η ΤΠΟΣΗΡΙΞΗ ΣΟΤ ΑΠΟ ΣΟΤ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΤ ΦΟΡΕΙ ΚΑΙ ΣΗΝ ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΙΥΔΙΑ ΦΟΙΣΗΣΡΙΑ Κνπηζίλα Μαξία Α.Μ ΤΜΒΟΤΛΟ ΚΑΘΗΓΗΣΗ: Πέηξνπ Ισάλλεο ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ

2 «Οχθ έλη Ινπδαίνο νπδέ Έιιελ, νχθ έλη δνχινο νπδέ ειεχζεξνο, νχθ έλη άξξελ θαη ζήιπ, πάληεο γάξ πκείο είο εζηέ ελ Υξηζηψ Ιεζνχ» Γαι. 3, 28 «Άθεηε ηα παηδία θαη κε θσιχεηε απηά ειζείλ πξνο κε ησλ γαξ ηνηνχησλ εζηίλ ε βαζηιεία ησλ νπξαλψλ» Μαηζ. θεθ. ΙΘ ζηηρ. 14 «Ο κεηαλάζηεο δελ είλαη εμάξηεκα ζηελ αιπζίδα ηεο ηαηεινξηθήο κεζφδνπ παξαγσγήο, ψζηε λα ελαιιάζζεηαη θαη λα αληηθαζίζηαηαη θαηά ην δνθνχλ, αιιά αλζξψπηλε χπαξμε πνπ αιιειεπηδξά κε ην πεξηβάιινλ πνπ δεη θαη ηείλεη λα ελζσκαησζεί ζε απηφ κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν» «Μεηαλάζηεπζε θαη παξακνλή αιινδαπψλ ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα» ΟΚΔ, 07/02/2000 2

3 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟ....ζει. 7 ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΔ.ζει. 8 ΔΙΑΓΧΓΗ...ζει. 9 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΣΟ ΑΝΑΛΤΣΙΚΟ ΥΔΓΙΟ ΔΡΔΤΝΑ 1.1 Ο ρεδηαζκφο ηεο έξεπλαο ζει Γεηγκαηνιεπηηθή έξεπλα ζει Η Γνκή ησλ ζπλεληεχμεσλ...ζει Γνκή ησλ εξσηήζεσλ ζει Γηεμαγσγή ησλ ζπλεληεχμεσλ..ζει Οξγάλσζε Δξσηεκαηνιφγηνπ...ζει. 17 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΓΔΤΣΔΡΟ ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΜΔΣΑΝΑΣΔ 2.1 Η κεηαλάζηεπζε σο θαηλφκελν...ζει Φφβνη θαη αλεζπρίεο ηεο παηδηθήο ειηθίαο...ζει Δπίζεκνη θξαηηθνί θνξείο θαη πξνζηαζία αλειίθσλ κεηαλαζηψλ. ζει Ο ξφινο ησλ ΜΚΟ ζηελ πξνζηαζία ησλ αζπλφδεπησλ αλειίθσλ θαη ν ζπλήγνξνο ησλ δηθαησκάησλ ηνπ παηδηνχ.ζει Κέληξα ππνδνρήο αλειίθσλ αηηνχλησλ άζπιν..ζει Γηεχζπλζε Κνηλσληθήο Πξφλνηαο, Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Θεζζαινλίθεο...ζει Δζληθφ Κέληξν Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο (ΔΚΚΑ).ζει. 28 3

4 2.5.3 Τπεξεζία Δπηκειεηψλ Γηθαζηήξην Αλειίθσλ..ζει Δηαηξεία Πξνζηαζίαο Αλειίθσλ Θεζζαινλίθεο...ζει Γξαθείν Αιινδαπψλ θαη Κέληξν Κνηλσληθήο ηήξημεο (ΚΚ) Γήκνπ Δχνζκνπ ζει. 31 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΣΡΙΣΟ ΥΩΡΟΙ ΠΑΙΓΙΚΗ ΠΡΟΣΑΙΑ 3.1 Οη ρψξνη παηδηθήο πξνζηαζίαο ρζεο θαη ζήκεξα ζει πίηηα θηινμελίαο.ζει Οξθαλνηξνθείν ζειέσλ Θεζζαινλίθεο «Η Μέιηζζα».ζει Παπάθεην Κέληξν Παηδηθήο Μέξηκλαο Αξξέλσλ Θεζζαινλίθεο «Ο Μειηηεχο» ζει Φηινμελία ζει Παηδηθά Υσξηά SOS Διιάδνο ζει Διιεληθφ Παηδηθφ Υσξηφ ζην Φίιπξν ζει Σν ρακφγειν ηνπ παηδηνχ ζει Ξελψλαο πξνζσξηλήο θηινμελίαο αλειίθσλ: «Σν πίηη ηεο Άξζηο» ζει Γεκνηηθφ βξεθνθνκείν Θεζζαινλίθεο «Ο Άγηνο ηπιηαλφο» ζει Με θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο ζει Οδπζζέαο ζει PRAKSIS ζει Γηαηξνί ηνπ Κφζκνπ...ζει Κνηλσληθή Αιιειεγγχε..ζει ΑΡΙ Κνηλσληθή Οξγάλσζε Τπνζηήξημεο Νέσλ.ζει ΑΝΔΘ Αλαπηπμηαθή Ν. Θεζζαινλίθεο Α.Δ...ζει Γξαθείν Τπνζηήξημεο Μεηαλαζηψλ (πληνληζηήο Φνξέαο ΚΔΚ- ΓΔΔ)..ζει. 48 4

5 3.3.8 Δζληθφ Ίδξπκα Νεφηεηαο ζει Δζεινληηζκφο ζει Αλάδνρε νηθνγέλεηα..ζει Σα Γηθαηψκαηα ηνπ Παηδηνχ..ζει Λφγνη γηα ηνπο νπνίνπο έλα παηδί ηνπνζεηείηαη ζε αλάδνρε νηθνγέλεηα...ζει Κξηηήξηα γηα έγθξηζε αλάδνρεο νηθνγέλεηαο. ζει Γηαθνξά ηεο αλαδνρήο απφ ηελ πηνζεζία...ζει. 58 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΣΔΣΑΡΣΟ ΟΣΑ (ΟΡΓΑΝΙΜΟΙ ΣΟΠΙΚΗ ΑΤΣΟΓΙΟΙΚΗΗ) ΝΟΜΟΤ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ 4.1 Γεκνηηθνί Οξγαληζκνί Ν. Θεζζαινλίθεο ζει. 60 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΔΜΠΣΟ ΣΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ - ΠΡΟΝΟΙΑΚΟ ΔΡΓΟ ΣΗ ΔΚΚΛΗΙΑ 5.1 Γεληθά...ζει Καηαθπγή.ζει Μεηξφπνιε Νεαπφιεσο...ζει Μεηξφπνιε Λαγθαδά...ζει Γεληθφ Φηιφπησρν Σακείν Δλνξίαο Μεηακνξθψζεσο ηνπ σηήξνο Ι.Μ. Θεζζαινλίθεο «Κνηλσλία ηεο Αγάπεο»..ζει Οηθνηξνθείν Θεζζαινλίθεο «ν Άγηνο Αληψληνο»...ζει Σν εθθιεζηαζηηθφ έξγν ζε ζρέζε κε ηνπο αλήιηθνπο κεηαλάζηεο...ζει. 76 5

6 ΔΠΙΛΟΓΟ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ.ζει. 79 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ.ζει. 82 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.. ζει. 85 ΑΡΘΡΑ-ΙΣΟΔΛΙΓΔ...ζει. 87 6

7 ΠΡΟΛΟΓΟ Η παξνχζα εξγαζία εθπνλήζεθε σο επηζθξάγηζκα ησλ κεηαπηπρηαθψλ κνπ ζπνπδψλ ζηνλ θιάδν Κνηλσληνινγίαο ηνπ Θενινγηθνχ Σκήκαηνο ηεο Θενινγηθήο ρνιήο ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο. Αθνξκή ζηάζεθε ε εξγαζηαθή κνπ εκπεηξία σο Κνηλσληνιφγνο ζηελ Φπρηαηξηθή Κιηληθή ηνπ Ννζνθνκείνπ ΑΥΔΠΑ ζηε Θεζζαινλίθε, ζηνλ ηνκέα Παηδηνχ Δθήβνπ κε ππεχζπλν ηνλ θ. Ακπαηδφγινπ Γξεγ. ν νπνίνο κε πνιχ επαηζζεζία θαη αγάπε πξνζθέξεη ηηο ππεξεζίεο ηνπ ζηα παηδηά θαη ζηνπο γνλείο ηνπο. Δθεί είρα ηελ επθαηξία λα έξζσ ζε επαθή θαη λα γλσξίζσ απφ θνληά ηνπο αλζξψπνπο θαη ηνπο θνξείο ηεο πνιηηείαο θαη ηεο εθθιεζίαο πνπ αζρνινχληαη κε ηα πξνβιήκαηα ησλ λέσλ ζήκεξα θαη ηδηαίηεξα κε ηηο δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδνπλ ηα παηδηά ησλ κεηαλαζηψλ ζηε Θεζζαινλίθε. Γηαπίζησζα φηη ε δηεξεχλεζε ησλ ζρέζεσλ ησλ θνξέσλ ηεο πνιηηείαο θαη ηεο εθθιεζίαο ζην ζπγθεθξηκέλν δήηεκα ησλ αλήιηθσλ κεηαλαζηψλ είλαη έλα ζέκα, ην νπνίν σο ηψξα δελ έρεη πξνθαιέζεη ην ελδηαθέξνλ ησλ εξεπλεηψλ, κε απνηέιεζκα λα παξακέλεη έλα πεδίν ζρεδφλ άγλσζην ζηελ θνηλσληνινγηθή έξεπλα. Η πξννπηηθή ηεο εξγαζίαο απηήο, ήηαλ λα κειεηήζεη φινπο ηνπο θνξείο πνιηηείαο θαη εθθιεζίαο - θαζψο θαη ηε ζρέζε πνπ κπνξεί λα έρνπλ κεηαμχ ηνπο - ζην Ννκφ Θεζζαινλίθεο νη νπνίνη παξέρνπλ νπνηαδήπνηε είδνπο βνήζεηα πξνο ηα αλήιηθα παηδηά ησλ κεηαλαζηψλ. Γηα ην ζθνπφ απηφ θαηέγξαςα ηα ζηνηρεία, ε ζπιινγή ησλ νπνίσλ, γηα ηελ πιεηνλφηεηα ησλ θνξέσλ ππεξεζηψλ ηεο πνιηηείαο θαη ηεο εθθιεζίαο, έγηλε κε επηηφπηεο επηζθέςεηο ζηηο δνκέο ηνπ θάζε θνξέα, φπνπ ζπλάληεζα ηνπο ππεχζπλνπο πνπ κνπ έδσζαλ πιεξνθνξίεο γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνπλ θαη ηνπο επραξηζηψ πνπ δηεπθφιπλαλ ην έξγν κνπ. Θεξκέο επραξηζηίεο νθείισ ζην ζχκβνπιν Καζεγεηή κνπ θ. Ισάλλε Πέηξνπ, νη παξαηεξήζεηο θαη νη δηνξζψζεηο ηνπ νπνίνπ ππήξμαλ ζεκαληηθή βνήζεηα ζηε ζπγγξαθή απηήο ηεο εξγαζίαο. Δπίζεο ζηελ θα Παπαγεσξγίνπ Νίθε θαη ηνλ θ. Σζηξψλε Υξήζην γηα ηηο ρξήζηκεο ζπκβνπιέο ηνπο. Αθφκε ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηε ζπλάδειθφ κνπ θα Σχξνπ Οιπκπία γηα ηελ πνιχηηκε ζπλεξγαζία καο ηα δχν ρξφληα ζην Ννζνθνκείν ΑΥΔΠΑ θαζψο θαη ηελ νηθνγέλεηά κνπ γηα ηελ εζηθή θαη πιηθή ζπκπαξάζηαζή ηεο. 7

8 ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΔ ΑΝΔΘ ΓΔΔ ΓΟΜ ΔΔ ΔΙΝ ΔΚΚΑ ΔΡΓΑΝΗ ΚΔΘΔΑ ΚΔΤΤ ΚΚ ΜΑΚΙΝΔ ΜΚΟ ΜΜΔ ΝΠΓΓ ΟΑΔΓ ΟΚΑΝΑ ΟΚΔ ΟΣΑ ΔΠ ηπ ΦΔΚ Αλαπηπμηαθή Ν. Θεζζαινλίθεο Α.Δ Γεληθή πλνκνζπνλδία Δξγαηψλ Διιάδνο Γηεζλήο Οξγαληζκφο Μεηαλάζηεπζεο Δπξσπατθή Έλσζε Δζληθφ Ίδξπκα Νεφηεηαο Δζληθφ Κέληξν Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο Κέληξν ηήξημεο ηεο Απαζρφιεζεο Γπλαηθψλ Κέληξν Θεξαπείαο Δμαξηεκέλσλ Αηφκσλ Κέληξν πλνδεπηηθήο Τπνζηήξημεο Τπεξεζηψλ Κέληξν Κνηλσληθήο ηήξημεο Μαθεδνληθφ Ιλζηηηνχην Δξγαζίαο Με Κπβεξλεηηθή Οξγάλσζε Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ Γηθαίνπ Οξγαληζκφο Απαζρφιεζεο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ Οξγαληζκφο Καηά ησλ Ναξθσηηθψλ Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή Οξγαληζκνί Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ρνιηθφο Δπαγγεικαηηθφο Πξνζαλαηνιηζκφο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε Φχιιν Δθεκεξίδαο ηεο Κπβεξλήζεσο 8

9 ΔΙΑΓΩΓΗ Δίλαη γεγνλφο φηη ην ζηνηρείν ηεο δηαθνξνπνίεζεο απνηειεί ην θνηλσληθφ κνληέιν ηεο ζχγρξνλεο επνρήο. Αξθεηνί ππνζηεξίδνπλ φηη ε έλλνηα ηεο δηαθνξάο γίλεηαη αληηιεπηή σο ζεηηθφ ραξαθηεξηζηηθφ πάλσ ζην νπνίν ζηεξίδνληαη ηα θηλήκαηα γηα ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα θαη ην ζεβαζκφ ζηελ πνιηηηζκηθή δηαθνξνπνίεζε αθνχ απηφ ζεσξείηαη φηη απνηειεί αλεθηίκεηε πεγή γηα ην ζρεκαηηζκφ ηνπ κέιινληνο κηαο ρψξαο. Απφ ηελ άιιε, ππάξρεη επίζεο έλα πνζνζηφ αηφκσλ πνπ αληηηίζεηαη ζηηο έλλνηεο ηνπ πνιηηηζηηθνχ πινπξαιηζκνχ θαη ηεο εηεξφηεηαο, βιέπνληαο ηα σο απεηιή γηα ηελ δηαηήξεζε ηεο εζληθήο ηνπο ηαπηφηεηαο θαη ηεο ζξεζθεπηηθήο ηνπο νκνηνγέλεηαο. Σν θαηλφκελν ηεο κεηαλάζηεπζεο απαζρνιεί ζήκεξα, πεξηζζφηεξν απφ πνηέ ηηο ζχγρξνλεο βηνκεραληθέο θνηλσλίεο θαη αλαπηπγκέλεο ρψξεο ιφγσ ηνπ κεγάινπ θχκαηνο αλζξψπσλ πνπ δέρνληαη απφ ρψξεο πνπ αληηκεησπίδνπλ πφιεκνπο, θηψρεηα, αλέρεηα, θαη αλεξγία. ε έλαλ θφζκν φπνπ ηα αλζξψπηλα δξάκαηα είλαη πξντφλ ηεο άληζεο θαηαλνκήο ηνπ παγθφζκηνπ πινχηνπ, ε ζπκπαξάζηαζε ζηνλ αλζξψπηλν πφλν είλαη δείγκα θνηλσληθήο επαηζζεζίαο θαη δηεζλνχο αιιειεγγχεο. Η ελεκέξσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε ηεο θνηλήο γλψκεο γχξσ απφ ην κεηαλαζηεπηηθφ δξάκα πεξηνξίδεη ηα θαηλφκελα μελνθνβίαο θαη ηηο εθδειψζεηο κε αλεθηηθφηεηαο θαη ξαηζηζκνχ. Δάλ ζέιακε λα πξνζεγγίζνπκε εξκελεπηηθά ην θαηλφκελν ηεο κεηαλάζηεπζεο ζα ιέγακε φηη ε κεηαλάζηεπζε είλαη ε κφληκε ή πξνζσξηλή κεηαβνιή ηνπ ηφπνπ εγθαηάζηαζεο ελφο αηφκνπ, κηαο νκάδαο ή ελφο θνηλσληθνχ ζπλφινπ 1. χκθσλα κε ηνλ νξηζκφ ηνπ Γηεζλνχο Οξγαληζκνχ Μεηαλάζηεπζεο (ΓΟΜ), κεηαλάζηεπζε είλαη ε δηαδηθαζία ηεο κεηαθίλεζεο, είηε δηαπεξλψληαο δηεζλή ζχλνξα, είηε κέζα ζηελ επηθξάηεηα ελφο θξάηνπο, θαη αθνξά πξφζθπγεο, εθηνπηζκέλα άηνκα (displaced persons), μεξηδσκέλα άηνκα 1 Γ. Σζανχζεο, «Ζ θνηλσλία ηνπ αλζξώπνπ, Δηζαγσγή ζηελ Κνηλσληνινγία», Αζήλα, Gutenberg, 1991, ζει

10 (uprooted persons) θαη νηθνλνκηθνχο κεηαλάζηεο (economic migrants) 2. Χο ζπλερήο ξνή πξνζψπσλ απφ θαη πξνο κία πεξηνρή, ε κεηαλάζηεπζε είλαη κία πνιπζχλζεηε δηαδηθαζία ε νπνία ζπλδέεηαη κε ζεκαληηθέο θνηλσληθέο παξακέηξνπο πνπ επεξεάδνπλ: ηα ίδηα ηα άηνκα, ηνπο πξνζαλαηνιηζκνχο ηνπο, ηνλ ηξφπν ζπκπεξηθνξάο ηνπο θαη ηνλ θνηλσληθφ ηνπο πεξίγπξν ηηο θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο δνκέο ηηο θνηλσλίαο πξνέιεπζεο ηελ θνηλσλία ππνδνρήο 3. Οη κεηαλαζηεχζεηο δηαθξίλνληαη ζε θαηεγνξίεο αλάινγα κε ην θξηηήξην ηεο δηάθξηζήο ηνπο. Οη θαηεγνξηνπνηήζεηο απηέο φκσο είλαη επκεηάβιεηεο θαη δελ ππάξρεη κηα απζηεξή δηαρσξηζηηθή γξακκή κεηαμχ ηνπο. χκθσλα κε ην ζεκαληηθφηεξν ίζσο θξηηήξην, ε κεηαλάζηεπζε δηαθξίλεηαη αλάινγα κε ην αλ πξαγκαηνπνηείηαη ζηα γεσγξαθηθά φξηα ηεο εζληθήο επηθξάηεηαο, νπφηε έρνπκε ηε ιεγφκελε εζσηεξηθή κεηαλάζηεπζε θαη κε ην εάλ πξαγκαηνπνηείηαη ζην δηεζλή ρψξν, νπφηε έρνπκε ηελ εμσηεξηθή κεηαλάζηεπζε. Αλάινγα κε ηνλ ηφπν πξννξηζκνχ, δηαθξίλνπκε ηε κεηαλάζηεπζε ζε επξσπατθή ή ελδνεπξσπατθή θαη ζε ππεξπφληηα ή δηεπεηξσηηθή θαη ζχκθσλα κε ην εάλ είλαη θαηαγεγξακκέλε ε κεηαλάζηεπζε απφ ηηο επίζεκεο αξρέο ή φρη 4. Να ζεκεηψζνπκε εδψ φηη ζηελ επηζηεκνληθή βηβιηνγξαθία νινέλα θαη ζπρλφηεξα ρξεζηκνπνηνχληαη νη φξνη εκη-λφκηκε θαη αληηθαλνληθή ή κε θαλνληθή κεηαλάζηεπζε ζε αληηδηαζηνιή κε ηνπο φξνπο παξάλνκε θαη ιαζξνκεηαλάζηεπζε 5. Όπσο παξαηεξεί έθζεζε ηεο ΔΔ επεηδή πνιινί πξφζθπγεο θαη αηηνχληεο άζπιν ζπλήζσο δελ έρνπλ άιιε επηινγή απφ ηε ιαζξαία είζνδν ζε θάπνηα ρψξα, ε ιαζξνκεηαλάζηεπζε δελ πξέπεη λα ζεσξείηαη εγθιεκαηηθή ελέξγεηα. Κακηά ρψξα δελ έρεη θαηαθέξεη λα απνθχγεη 2 Κ. Μαγθιηαβέξαο, «Μεηαλάζηεπζε, Γηεζλέο Γίθαην θαη ν ξόινο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλώλ», Μεηαλάζηεπζε ζηελ Διιάδα, εκπεηξίεο-πνιηηηθέο-πξννπηηθέο, Αζήλα: ΙΜΔΠΟ, 2008, ζει Α. Κνίιηαξε, «Ξέλνο ζηελ Διιάδα, Μεηαλάζηεο, Γιώζζα θαη Κνηλσληθή Έληαμε», Θεζζαινλίθε, Παξαηεξεηήο, 1997, ζει. 9 4 Υ. Μπαθαβφο, Γ. Παπαδνπνχινπ, «Μεηαλαζηεπηηθέο ηάζεηο θαη Δπξσπατθή κεηαλαζηεπηηθή πνιηηηθή», Αζήλα: ΙΝΔ ΓΔΔ/ΑΓΔΓΤ, 2003, ζει Α. Σξηαληαθπιιίδνπ, «Διιεληθή Μεηαλαζηεπηηθή Πνιηηηθή: Πξνβιήκαηα θαη Καηεπζύλζεηο», Αζήλα: ΔΛΙΑΜΔΠ, 2005, ζει

11 ηνπο «παξάλνκνπο» κεηαλάζηεο. Χζηφζν, ζεσξείηαη φηη ν φξνο «παξάλνκνο» είλαη πξνζβιεηηθφο δηφηη απνδίδεη θαηαδίθε ζην κεηαλάζηε 6. Με ηνλ φξν ζχγρξνλε κεηαλάζηεπζε αλαθεξφκαζηε ζηε κεηαβνιή ηνπ ηφπνπ εγθαηάζηαζεο ελφο αηφκνπ ή ελφο θνηλσληθνχ ζπλφινπ πνπ παξαηεξείηαη ζηα πιαίζηα ηεο ζχγρξνλεο βηνκεραληθήο επνρήο. Χο λεσηεξηθή κεηαλάζηεπζε λνείηαη ε ζχγρξνλε κεηαλάζηεπζε ε νπνία είλαη ζπλάξηεζε ηεο θνηλσληθν-νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη επνκέλσο δε γίλεηαη γηα πνιηηηθνχο ιφγνπο (αληαιιαγή πιεζπζκψλ, πξνζθπγηθά ξεχκαηα θ.ά.), αιιά θπξίσο γηα νηθνλνκηθνχο 7. Η κεηαλάζηεπζε απνηειεί έλαλ απφ ηνπο παξάγνληεο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηηο ζεκεξηλέο θνηλσλίεο σο πνιππνιηηηζκηθέο. Η πνιππνιηηηζκηθφηεηα είλαη κηα θαηλνχξηα έλλνηα. Γεκηνπξγήζεθε γηα λα εθθξάζεη θαηαζηάζεηο πνιηηηζηηθνχ πινπξαιηζκνχ πνπ δηακνξθψλνληαη βαζκηαία ή ππάξρνπλ κέζα ζε κηα ζπγθεθξηκέλε θνηλσλία ή ζην πιαίζην ηεο ζπλχπαξμεο δηαθφξσλ θνηλσληψλ ή ζηελ πεξίπησζε έλσζεο δηαθφξσλ θνηλσληψλ κε ζηφρν ηε δεκηνπξγία ελφο επξχηεξνπ ζρεκαηηζκνχ ή ζην παγθφζκην επίπεδν. Δθθξάδεη θαη ζπλνςίδεη δηάθνξεο άιιεο έλλνηεο, πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ παιηφηεξα ζηηο πεξηπηψζεηο ζπλχπαξμεο αλζξψπσλ ή νκάδσλ κε δηαθνξεηηθά πνιηηηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη νη νπνίεο είραλ σο ζηφρν είηε λα πεξηγξάςνπλ ηηο θαηαζηάζεηο απηέο, είηε λα εθθξάζνπλ ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ ήηαλ αλαγθαίεο γηα ηελ εχξεζε ηζνξξνπίαο κεηαμχ ηνπο 8. Η χπαξμε ηνπ πνιηηηζηηθνχ πινπξαιηζκνχ ζηελ θνηλσλία θαη ε ζπλχπαξμε δηαθνξεηηθνηήησλ νδεγεί ζηελ αλαγθαηφηεηα ηνπ ζεβαζκνχ ηνπ άιινπ θαη ηεο δηαθνξεηηθφηεηάο ηνπ. Ο ζεβαζκφο ηνπ άιινπ απνηειεί ηελ απαξαίηεηε πξνυπφζεζε θαη ην θαηάιιειν κέζν γηα ηελ απνθπγή δεκηνπξγίαο δηάθνξσλ κνξθψλ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, δηαθξίζεσλ θαη θνβηθψλ ή ερζξηθψλ ζηάζεσλ απέλαληη ζην δηαθνξεηηθφ. Βαζηθφ ζηνηρείν γηα ηε ζπλχπαξμε δηαθνξεηηθνηήησλ είλαη ε θαιιηέξγεηα αθελφο ηνπ ζεβαζκνχ θαη 6 D. Papademetriou, The global struggle with illegal migration: No end in sight, Migration Information Source, 2005, ζηελ ηζηνζειίδα: 7 Λ. Μνπζνχξνπ, φ. π., ζει.16-17, Υ. Μπαθαβφο, Γ. Παπαδνπνχινπ, φ. π., ζει Ι. Πέηξνπ, «Πνιππνιηηηζκηθόηεηα θαη Θξεζθεπηηθή Διεπζέξηα», Βάληαο, Θεζζαινλίθε, 2005, ζει

12 ηεο αλνρήο απέλαληη ζην δηαθνξεηηθφ θαη αθεηέξνπ ηεο εηνηκφηεηαο γηα ζπλεξγαζία ζε πεδία θνηλνχ ελδηαθέξνληνο 9. Με ηελ ζπκβνιή ησλ κε θπβεξλεηηθψλ νξγαλψζεσλ, νκάδσλ πξσηνβνπιίαο πνιηηψλ, ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε (ηπ), ηεο εθπαηδεπηηθήο θνηλφηεηαο, δηθαζηψλ, δεκνζηνγξάθσλ, Μέζσλ Μαδηθήο Δλεκέξσζεο (ΜΜΔ), κηα ζεηξάο ηνπηθψλ αξρψλ θαη παξαγφλησλ, ην πξνζηαηεπφκελν αγαζφ πνπ θαιείηαη ε Διιεληθή πνιηηεία λα δηαθπιάμεη είλαη ην ίδην ην δηθαίσκα ζηελ δσή. Η πεπνίζεζε φηη θαλέλα εκπφδην ησλ θαηξψλ δελ κπνξεί λα αλαθφςεη ηελ ζέιεζε γηα δξάζε θαη πξφζθνξα, έρεη σο θίλεηξν θαη πεγή έκπλεπζεο ηελ δηαζθάιηζε ηεο αλζξψπηλεο αμηνπξέπεηαο. Σφηε θαινχληαη θξαηηθνί θνξείο θαη θνηλσλία ησλ πνιηηψλ λα αληαπνθξηζνχλ ζε ζηφρνπο ηδηαίηεξα απαηηεηηθνχο, φπσο ηελ δηαθχιαμε παλαλζξψπηλσλ αμηψλ, ηελ αλαθνχθηζε ηνπ αλζξψπηλνπ πφλνπ αιιά θαη ηελ πξναγσγή ηεο ζπλχπαξμεο θαη ζπκβίσζεο κε ηνλ «άιινλ», ηνλ «δηαθνξεηηθφ», θάηη ην νπνίν απνηειεί ηνλ πινχην ηεο πνιηηηζκηθήο ζχγρξνλεο θνηλσλίαο. Σν ζέκα ηεο αληηκεηψπηζεο ησλ αλειίθσλ λέσλ, νη νπνίνη εμαηηίαο ησλ δηαθφξσλ θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ ιφγσλ ηνπ νηθνγελεηαθνχ ηνπο πεξηβάιινληνο βξίζθνληαη ζε εζηθφ θίλδπλν εγθαηάιεηςεο θαη παξαβαηηθήο ζπκπεξηθνξάο, έρεη απνηειέζεη αληηθείκελν ζπζηεκαηηθήο κειέηεο θαη ζπδεηήζεσλ. Σα πνξίζκαηα ζηα νπνία θαηέιεμαλ νη επηζηεκνληθέο κειέηεο, πξνζαξκφζηεθαλ ζηηο ππάξρνπζεο ηνπηθέο ζπλζήθεο δεκηνπξγψληαο κηα λνκνζεζία αλειίθσλ κε ζθνπφ ηελ πξνζηαζία θαη ηελ δηαπαηδαγψγεζε ησλ αλειίθσλ. Σα ζέκαηα απηά βέβαηα, είλαη πξνθαλέο φηη δελ εμαληινχληαη ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζεο κειέηεο, αιιά αλνίγνπλ ην δξφκν γηα ηελ πεξαηηέξσ δηεξεχλεζε θαη ηνλ εκπινπηηζκφ ησλ θνξέσλ ηεο πνιηηείαο θαη ηεο εθθιεζίαο πνπ αζρνινχληαη κε ηα ζέκαηα ησλ αλήιηθσλ κεηαλαζηψλ. 9 Ι. Πέηξνπ, «Πνιππνιηηηζκηθόηεηα θαη Θξεζθεπηηθή Διεπζέξηα», εθδ. Βάληαο, Θεζζαινλίθε, 2005, ζει. 155,

13 Πξνο ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ απηνχ, έγηλαλ επηηφπηεο επηζθέςεηο, πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζπλεληεχμεηο κε ηνπο ππεχζπλνπο ησλ δηαθφξσλ θνξέσλ θαη αλαδεηήζεθε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία, φηαλ απηφ ήηαλ εθηθηφ. Καηά έλα κεγάιν κέξνο, ε εξγαζία απηή ζηεξίρζεθε ζε ζηνηρεία πνπ ζπιιέρζεθαλ κε πξνζσπηθφ θφζηνο θαη επζχλε, γη απηφ δε ην ιφγν δελ θαηέζηε δπλαηφ λα απνθεπρζεί ζε θάπνηα ζεκεία ηεο, ε θάπνηε θνπξαζηηθή, απηνχζηα παξάζεζή ηνπο. Δίλαη γεγνλφο, φηη ζηελ εθπφλεζε ηεο κειέηεο απηήο, ππήξμαλ αξθεηέο αληηθεηκεληθέο δπζθνιίεο, αλαγφκελεο θπξίσο ζηε ζπγθέληξσζε ζρεηηθνχ πιηθνχ. Η βαζηθφηεξε δηαπίζησζε θαηά ηε δηαδηθαζία αλεπξέζεσο πιηθνχ, ήηαλ ε αλεπάξθεηα θαη ε απνζπαζκαηηθφηεηα πιεξνθνξηψλ, πεγψλ θαη βνεζεκάησλ. Η εξγαζία ινηπφλ, πνπ ζηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη, απαξηίδεηαη απφ πέληε θεθάιαηα. ην πξψην θεθάιαην θξίζεθε απαξαίηεην λα γίλεη αλαθνξά ζηνλ αλαιπηηθφ ζρεδηαζκφ ηεο έξεπλαο, ηε δνκή ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, ησλ εξσηήζεσλ θαη ζπλεληεχμεσλ. Σν δεχηεξν θεθάιαην, μεθηλά κε κηα γεληθή ζεψξεζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο κεηαλάζηεπζεο, ελψ ζηε ζπλέρεηα γίλεηαη ηδηαίηεξε κλεία ζηνπο αλήιηθνπο κεηαλάζηεο. Σν ηξίην θεθάιαην παξνπζηάδεη ηνπο ρψξνπο παηδηθήο πξνζηαζίαο θαζψο θαη ηηο ΜΚΟ πνπ πεξηζάιπνπλ θαη βνεζνχλ αλήιηθνπο κεηαλάζηεο. ην ηέινο απηνχ ηνπ θεθαιαίνπ παξνπζηάδνληαη δχν επίζεο πνιχ ζεκαληηθνί ζεζκνί, ν εζεινληηζκφο θαη ε αλαδνρή. ην ηέηαξην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη νη ΟΣΑ Ννκνχ Θεζζαινλίθεο θαη ν ξφινο ηνπο ζηελ πεξίζαιςε κεηαλαζηψλ θαη δε ησλ αλειίθσλ. Σέινο, ζην πέκπην θεθάιαην δίλνληαη ζηνηρεία γηα ην θηιαλζξσπηθφ θνηλσληθφ έξγν ηεο εθθιεζίαο πνπ αθνξά ηνπο αλήιηθνπο κεηαλάζηεο θαη πνηεο δξάζεηο ηεο εθθιεζίαο βξίζθνπλ εθαξκνγή ζ απηφ ην ζέκα ζην Ννκφ Θεζζαινλίθεο. Η εξγαζία απηή θιείλεη κε κηα ζεηξά ζπκπεξαζκάησλ, πνπ αθνξνχλ ηε ζχκπινθε ζρέζε Πνιηηείαο θαη Δθθιεζίαο ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ αλήιηθσλ κεηαλαζηψλ, κε βαζηθή θηινδνμία ηεο ζπληάμαζαο, φια φζα αλαθέξνληαη εδψ, λα απνηειέζνπλ ηε βάζε πεξαηηέξσ ζθέςεο θαη αλαδήηεζεο. 13

14 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΣΟ ΑΝΑΛΤΣΙΚΟ ΥΔΓΙΟ ΔΡΔΤΝΑ 1.1 Ο σεδιαζμόρ ηηρ έπεςναρ Η έξεπλα πξνζπάζεζε λα επηθεληξσζεί ζηελ θαηαγξαθή θνξέσλ θαη ππεξεζηψλ ππνδνρήο κεηαλαζηψλ θαη παξάιιεια ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ησλ παξνρψλ πνπ πξνζθέξεη ν θάζε θνξέαο ζηνπο κεηαλάζηεο. ην θέληξν ηνπ ελδηαθέξνληνο ηεο έξεπλαο βξίζθεηαη ν αλήιηθνο κεηαλάζηεο θαη νη δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδεη ζηελ Διιάδα θαη ζπγθεθξηκέλα ζηελ Θεζζαινλίθε, έηζη φπσο θαίλεηαη κέζα απφ ηηο δηάθνξεο εθθιήζεηο γηα ζπκβνπιεπηηθή θαη πξαθηηθή βνήζεηα ζηνπο θνξείο ππνδνρήο κεηαλαζηψλ 10. Η έξεπλα κεζνδνινγηθά αλαδήηεζε ηα δείγκαηά ηεο ζην ρψξν ησλ ππεξεζηψλ φπνπ νη πεξηζζφηεξνη αλήιηθνη κεηαλάζηεο απεπζχλνληαη γηα βνήζεηα ηφζν σο πξνο ην ζέκα ηεο ζηέγαζεο, φζν θαη σο πξνο άιιεο παξνρέο δηάθνξσλ εηδψλ φπσο ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε, έλδπζε, ζίηηζε. 1.2 Γειγμαηοληπηική έπεςνα Η δεηγκαηνιεπηηθή έξεπλα κε εξσηεκαηνιφγηα ή ζπλεληεχμεηο θαη ζηαηηζηηθέο κεζφδνπο αλάιπζεο είλαη ε πην δηαδεδνκέλε κνξθή εκπεηξηθήο έξεπλαο κε ζθνπφ λα δηαπηζησζνχλ ζηάζεηο θαη απφςεηο ζπγθεθξηκέλνπ πιεζπζκνχ ζε ζπγθεθξηκέλν ρψξν θαη ρξφλν 11. Η ζπγθεθξηκέλε δεηγκαηνιεπηηθή έξεπλα εληάζζεηαη ζηελ θαηεγνξία ηεο πεξηγξαθηθήο, ζηφρνο ηεο νπνίαο είλαη ε απιή θαηαγξαθή ηνπ πιεζπζκνχ ζε ζρέζε κε ζπγθεθξηκέλα ραξαθηεξηζηηθά ή ζέκαηα. Απηφ πνπ επηδηψρζεθε 10 Ι. Φεκέλνο, «Μεηαλάζηεο από ηα Βαιθάληα», εθδ. Παπαδήζε, Αζήλα, 2001, ζει Ν. Κπξηαδή, «Ζ θνηλσληνινγηθή έξεπλα: θξηηηθή επηζθόπεζε ησλ κεζόδσλ θαη ηερληθώλ», εθδ. Διιεληθά Γξάκκαηα, Αζήλα, 2001, ζει

15 είλαη ε θαηακέηξεζε θαη θαηαγξαθή ησλ θνξέσλ πνπ εμππεξεηνχλ αλήιηθνπο κεηαλάζηεο. Η δπλαηφηεηα ζπιινγήο ζηνηρείσλ απφ κεγάιν αξηζκφ αηφκσλ γηα ηα ίδηα ζέκαηα, ε ζπγθξηζηκφηεηα, ε δπλαηφηεηα πνζνηηθνπνίεζεο θαη ζηαηηζηηθήο αλάιπζεο ησλ ζηνηρείσλ πνπ ζπιιέγνληαη, θαζηζηνχλ ην ηππνπνηεκέλν εξσηεκαηνιφγην ην θχξην εξγαιείν ζηηο θνηλσληθέο επηζηήκεο. Οη απαληήζεηο ησλ εξσηψκελσλ κεηαηξέπνληαη ζε δείθηεο ησλ ππφ έξεπλα θνηλσληθψλ θαηλνκέλσλ κε ζθνπφ ηε ζηαηηζηηθή ηνπο επεμεξγαζία θαη ηελ θαηάδεημε εκπεηξηθψλ γεληθεχζεσλ. Σν εξσηεκαηνιφγην πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ πξνζσπηθή ζπλέληεπμε κπνξεί λα πάξεη δηαθνξεηηθή κνξθή, αλάινγα κε ην ζέκα θαη ην ζθνπφ ηεο έξεπλαο 12. Η πξνζσπηθή ζπλέληεπμε εμαζθαιίδεη κεγαιχηεξν πνζνζηφ ζπκκεηνρήο. Ο εξεπλεηήο ζα πξέπεη λα είλαη πνιχ πξνζεθηηθφο φζνλ αθνξά ηε δηαηχπσζε ησλ εξσηήζεσλ, αιιά θαη ηε γεληθφηεξε εληχπσζε πνπ δεκηνπξγεί ζηνπο εξσηψκελνπο. Απηφ ζα θαζνξίζεη ζε κεγάιν βαζκφ εάλ ε αληαπφθξηζε ηνπο ζα είλαη ζεηηθή ή φρη. Η πξνζσπηθή ζπλέληεπμε νδεγεί ζε πην αμηφπηζηα απνηειέζκαηα, θαζψο ν εξεπλεηήο είλαη ζε ζέζε λα δηεπθξηλίζεη ηηο εξσηήζεηο πνπ ηίζεληαη θαη λα δεηήζεη εμεγήζεηο απφ ηνπο εξσηψκελνπο φηαλ νη απαληήζεηο δελ είλαη θαηαλνεηέο. Δπηπξνζζέησο, κπνξεί λα ζεκεηψζεη άιια ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηηο ζπλζήθεο ηεο έξεπλαο, ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ εξσηψκελνπ θιπ., ηα νπνία είλαη πηζαλφ λα ζπληειέζνπλ ζηελ νξζφηεξε εξκελεία ησλ απαληήζεσλ απφ ηνλ εξεπλεηή. 1.3 Η Γομή ηων ζςνενηεύξεων Η ηερληθή πνπ επηιέρζεθε γηα ηελ θαηαγξαθή ησλ θνξέσλ είλαη κηα πνηνηηθή κέζνδνο θνηλσληνινγηθήο έξεπλαο κε δηεμαγσγή ζπλεληεχμεσλ κε κεηθηά εξσηεκαηνιφγηα θιεηζηνχ θαη αλνηρηνχ ηχπνπ. Η ηαπηφρξνλε επηινγή 12 Ν. Κπξηαδή, «Ζ θνηλσληνινγηθή έξεπλα: θξηηηθή επηζθόπεζε ησλ κεζόδσλ θαη ηερληθώλ», εθδ. Διιεληθά Γξάκκαηα, Αζήλα, 2001, ζει. 119,

16 ησλ δχν κεζφδσλ, ηεο ζπλέληεπμεο θαη ηεο ρξήζεο εξσηεκαηνιφγηνπ, παξνπζηάδεη κηα πην πιήξε εηθφλα ηεο γλψκεο ελφο πιεζπζκνχ. Απηφ δηφηη κε ηε ζπλέληεπμε θαηαγξάθεηαη ε ζηαηηζηηθή εηθφλα ησλ απφςεσλ, ελψ κε ην εξσηεκαηνιφγην δεκηνπξγείηαη κηα πην πνηνηηθή θαηαγξαθή ηνπ πξνθίι ηεο θάζε γλψκεο θαη εξψηεζεο μερσξηζηά. Έηζη νη δπν κέζνδνη αιιεινζπκπιεξψλνληαη θαη θαιχπηνπλ ζθαηξηθά ηελ αλαδήηεζε ησλ δηάθνξσλ πηπρψλ ηνπ ζέκαηνο ηεο κεηαλάζηεπζεο αλειίθσλ Γομή ηων επωηήζεων Σν πξψην ζέκα πνπ απαζρφιεζε ηελ έξεπλα ήηαλ ε δνκή ησλ εξσηήζεσλ πνπ πάλσ εθεί ζα ζηεξίδνληαη νη ζπλεληεχμεηο. Γηα θάζε εξψηεζε πνπ γηλφηαλ ρξεηαδφηαλ ζπλνδεπηηθά θαη κηα πξνθνξηθή επεμήγεζε ψζηε λα κπνξέζεη ν εξεπλεηήο λα πξνζδηνξίζεη αθξηβψο ζηνλ εξσηψκελν ηα ζεκεία αλαθνξάο πνπ ελδηαθέξνπλ ηελ έξεπλα ζηελ δηάξθεηα ηεο ζπλέληεπμεο. 1.5 Γιεξαγωγή ηων ζςνενηεύξεων Η αξρηθή εληχπσζε ζε θάζε επίζθεςε απφ ηελ πιεπξά ησλ ππεχζπλσλ ησλ θνξέσλ ήηαλ ζπλαηζζήκαηα δπζπηζηίαο θαη θφβνπ. Χο πξνο ηελ δπζπηζηία ησλ ππνθείκελσλ πξνο ηνλ εξεπλεηή θαη ηνλ ζθνπφ ηεο έξεπλαο, κέζα απφ ηε ζπδήηεζε πνπ γηλφηαλε θαη απφ δηάθνξεο εξσηήζεηο πην απιέο θαη ίζσο ζε πην αλζξψπηλν επίπεδν, ν ππεχζπλνο ηνπ θνξέα έλνησζε πην άλεηα θαη έηζη ππήξρε ε επθαηξία λα πξνθχςνπλ θαη πιεξνθνξίεο πνπ δελ ζπκπεξηιακβάλνληαλ ζην εξσηεκαηνιφγην. Δδψ αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη αξρηθά φινη νη θνξείο επηζπκνχζαλ λα ζπκπιεξσζεί ην εξσηεκαηνιφγην ην ηαρχηεξν δπλαηφ θαη λα επηζηξέςνπλ ζην πφζην ηεο εξγαζίαο ηνπο γξήγνξα. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο φκσο ηχραηλε ε ζπδήηεζε λα θξαηήζεη έσο θαη δπν ψξεο φπνπ πιένλ ππήξρε ε 13 Ι. Φεκέλνο, «Μεηαλάζηεο από ηα Βαιθάληα», εθδ. Παπαδήζε, Αζήλα, 2001, ζει

17 δπλαηφηεηα ν εξεπλεηήο λα εηζέιζεη ζε πην πξνζσπηθέο πιεξνθνξίεο θαη ηζηνξίεο πνπ αθνξνχζαλ ηα παηδηά πνπ επηζθέπηνληαλ ηνπο θνξείο. Βέβαηα απηφ ήζειε κηα ηδηαίηεξε πξνζνρή απφ ηελ πιεπξά ηνπ εξεπλεηή, ν νπνίνο νθείιεη λα ζπκάηαη φηη ε παξνπζία ηνπ ζηνπο θνξείο έρεη ζπγθεθξηκέλνπο ζηφρνπο θαη ζα πξέπεη λα απνθεχγεη λα εηζέξρεηαη ζε ζέκαηα πνπ είλαη μέλα πξνο ηελ επηζηεκνληθή ηνπ ηδηφηεηα θαη ηελ εξεπλεηηθή ηνπ δξαζηεξηφηεηα. Θα πξέπεη λα γλσξίδεη ηελ αξρή θαη ην ηέινο ηεο έξεπλαο, πφηε ν ξφινο ηνπ βξίζθεηαη ζηα πιαίζηα ηεο κειέηεο θαη πφηε απ έμσ 14. ρεδφλ ην 80% ησλ θνξέσλ απάληεζε ζηηο εξσηήζεηο ρσξίο λα πξνζπαζήζεη λα απνθχγεη θάπνηα εξψηεζε, ελψ γηα ην ζέκα ηεο εθκάζεζεο ηεο ειιεληθήο γιψζζαο δήισζαλ φηη ήηαλ ηδηαίηεξα δχζθνιν. 1.6 Οπγάνωζη Δπωηημαηολόγιος Σν εξσηεκαηνιφγην μεθηλάεη κε εχθνιεο εξσηήζεηο πνπ θεξδίδνπλ ηαπηφρξνλα ηελ εκπηζηνζχλε ηνπ εξσηψκελνπ, ψζηε λα έρεη δηάζεζε λα ζπλερίζεη, ελψ ε ζεηξά ησλ εξσηήζεσλ αθνινπζεί κηα ινγηθή αιιεινπρία. Οη αλνηρηέο εξσηήζεηο δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηνλ εξεπλψκελν λα εθθξαζηεί κε δηθνχο ηνπ φξνπο θαη δηθά ηνπ λνήκαηα θαη απνηεινχλ ηε βάζε γηα πην νπζηαζηηθά ζηνηρεία. ηελ αξρή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ Δξσηεκαηνιφγηνπ ζπκπιεξψλνληαη ηα γεληθά ζηνηρεία ηνπ θνξέα, ε νξγαλσηηθή ηνπ δνκή, ν ζθνπφο ηεο ηδξχζεψο ηνπ θαη νη θαηεγνξίεο ησλ αηφκσλ ζηα νπνία απεπζχλεηαη. ηε ζπλέρεηα αθνινπζνχλ εξσηήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ νη νπνίεο ζπλνδεχνληαη απφ νδεγίεο, φζνλ αθνξά ηνλ ηξφπν επηινγήο ηεο θαηάιιειεο απάληεζεο. Απηέο αθνξνχλ θπξίσο ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρεη ν θνξέαο ζηα ελδηαθεξφκελα άηνκα. Αθνινπζνχλ εξσηήζεηο αλνηρηνχ ηχπνπ ζρεηηθά κε ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ θνξέα θαη άιινπο θνξείο κε ηνπο νπνίνπο κπνξεί λα ζπλεξγάδεηαη. ηε 14 Ι. Φεκκέλνο, «Μεηαλάζηεο από ηα Βαιθάληα», εθδ. Παπαδήζε, Αζήλα, 2001, ζει

18 ζπλέρεηα δηαηππψλνληαη εξσηήζεηο δεκνγξαθηθνχ ραξαθηήξα, φπσο θχιν, ειηθία, ρψξα πξνέιεπζεο θ.α. Σν εξσηεκαηνιφγην νινθιεξψλεηαη κε κηα αλνηρηή εξψηεζε ε νπνία δίλεη ηε δπλαηφηεηα γηα επηπξφζζεηεο πιεξνθνξίεο πνπ δελ πεξηιακβάλνληαη ζην εξσηεκαηνιφγην ή ζεσξείηαη φηη ρξεηάδνληαη θάπνηα πεξαηηέξσ αλάιπζε θαη δηεπθξίλεζε απφ ηνλ εξσηψκελν (βι. Παξάξηεκα). 18

19 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΓΔΤΣΔΡΟ ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΜΔΣΑΝΑΣΔ 2.1 Η μεηανάζηεςζη ωρ θαινόμενο Η επνρή καο θαζηζηά ηε ζπλεξγαζία ησλ ιαψλ κνλφδξνκν θαη κνλαδηθή επηινγή γηα ηελ αλεχξεζε ησλ απαληήζεσλ ζηηο πξνθιήζεηο πέξα απφ ηα εζληθά ζχλνξα. Η δηεζλνπνίεζε ηεο νηθνλνκίαο, ε ηερλνινγηθή επαλάζηαζε πνπ θαηαξγεί ηα ζχλνξα θαη ε θνηλσληθή θαη πνιηηηθή ξεπζηφηεηα ζε έλα κεγάιν κέξνο ηεο επξσπατθήο επείξνπ ζπλζέηνπλ ην ξεπζηφ πιαίζην ηεο επνρήο καο πνπ κεηαβάιιεη ζπλερψο ηνλ παγθφζκην ράξηε. Γηα πνιιά ρξφληα νη άλζξσπνη κεηαθηλνχληαη κέζα ζην ρψξν θαη ζην ρξφλν γηα θνηλσληθνχο θαη νηθνλνκηθνχο ιφγνπο, φπσο π.ρ. γηα λα γιηηψζνπλ απφ ηε ξαγδαία αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ θαη ηελ έιιεηςε πφξσλ, ηε θηψρεηα θαη ηηο θαηαπηεζηηθέο θνηλσλίεο ή θπβεξλήζεηο, ή ειθπφκελνη απφ λέεο επθαηξίεο, πιηθέο απνδνρέο θαη ηελ επθαηξία λα αλαπηχμνπλ έλα λέν ηξφπν δσήο 15. Μπνξεί ε κεηαλάζηεπζε λα έρεη κφληκν ή πξνζσξηλφ ραξαθηήξα. Να είλαη επεηξσηηθή (φηαλ γίλεηαη πξνο ηηο ρψξεο ηεο ίδηαο επείξνπ) θαη ππεξπφληηα (φηαλ γίλεηαη απφ ηε κηα ήπεηξν ζηελ άιιε). Δίλαη ζαθέο φηη ε θνηλσληθή έληαμε πξνζιακβάλεηαη σο κηα δπλακηθή θαη ακθίδξνκε δηαδηθαζία ε νπνία ππνζηεξίδεη ηε ρνξήγεζε δηθαησκάησλ ζηνπο ππεθφνπο ηξίησλ ρσξψλ γηα ηζφηηκε ζπκκεηνρή ζηελ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή, πνιηηηζηηθή δσή ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ, ιακβάλνληαο ππ φςηλ ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο, ηηο αλάγθεο ηεο ρψξαο ππνδνρήο θαη ηεο νηθνλνκίαο ηεο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε ζεβαζκνχ ησλ ζεκειησδψλ θαλφλσλ θαη άμησλ ηεο θνηλσλίαο πνπ ηνπο ππνδέρεηαη. Κχξην εξγαιείν γηα ηελ πινπνίεζε απηνχ ηνπ έξγνπ είλαη ε πξνβνιή ησλ κεηαλαζηψλ κέζσ δηαθφξσλ πνιηηηζηηθψλ θαη θνηλσληθψλ εθδειψζεσλ, 15 Ι. Φεκκέλνο, «Μεηαλάζηεπζε θαη εξγαζία ζηελ Δπξώπε: Ζ δεκηνπξγία λέσλ θνηλσληθώλ ρώξσλ», Κέληξν Γηαπνιηηηζκηθήο Αγσγήο, Δζληθφ Καπνδηζηξηαθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ, 1999, ζει 48 19

20 κφλνη ή ζε ζπλεξγαζία κε άιινπο θνξείο ππνδνρήο κεηαλαζηψλ θαη ε ελζάξξπλζε ησλ δηαθφξσλ νκάδσλ κεηαλαζηψλ λα απην-νξγαλσζνχλ. ηελ ζπλέρεηα, ν θάζε θνξέαο παξέρεη θάζε δπλαηή ππνζηήξημε κε κία ζεηξά δξάζεσλ κε ζθνπφ ηελ ελδπλάκσζε ησλ νκάδσλ έηζη ψζηε λα αλέβεη πνηνηηθά ν δεκφζηνο ιφγνο ησλ κεηαλαζηψλ θαη ε δηαπξαγκαηεπηηθή ηνπο ηθαλφηεηα. Τπάξρνπλ νξγαλψζεηο κεηαλαζηψλ νη νπνίεο είλαη θαη ζα είλαη πάληα ην θχξην κέζν επηθνηλσλίαο κε ηελ θνηλσλία, θαη αλαπφζπαζην θνκκάηη ησλ φπνησλ δνκψλ ππάξρνπλ ή ζα ππάξρνπλ γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ θνηλσλία, φκσο ηαπηφρξνλα θαη νη κεηαλάζηεο πξέπεη λα είλαη πξνεηνηκαζκέλνη λα παίμνπλ ην ξφιν ηνπο ζην κέηξν πνπ κπνξεί λα πξνρσξήζεη ε έληαμε ηνπο ζηελ λέα ηνπο θνηλσλία. Σα θηλήκαηα γηα ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα δηαθεξχηηνπλ ηελ έλλνηα ηεο ηζφηεηαο σο πξνο ηελ αμηνπξέπεηα. Όινη νη άλζξσπνη κηαο θνηλσλίαο είλαη ίζνη, αλεμάξηεηα απφ θπιή, ρξψκα, γιψζζα, ζξεζθεία θαη ν θαζέλαο δηθαηνχηαη ζεβαζκνχ. πζηαηηθφ ζηνηρείν κηαο πνιηηηθήο αληίιεςεο ζε πνιππνιηηηζκηθή θαηεχζπλζε, είλαη ν ακνηβαίνο ζεβαζκφο ζε θάζε πνιηηηζκηθή νκάδα, κε εμαίξεζε ηηο πνιηηηζκηθέο δηαθνξνπνηήζεηο πνπ ζεσξνχληαη αλάμηεο ζεβαζκνχ φπσο ν ξαηζηζκφο. Σν λήκα ηεο δσήο είλαη ην ίδην εχζξαπζην παληνχ θαη ν αλζξψπηλνο πφλνο δελ γλσξίδεη ζχλνξα. Οη πξνθιήζεηο είλαη παληαρνχ παξνχζεο θαη ε αλάγθε γηα ζπλδξνκή θαη αιιειεγγχε εμίζνπ επηηαθηηθή. ηξαηηέο μεξηδσκέλσλ αλζξψπσλ πνπ παζρίδνπλ λα δηαβνχλ ηηο πχιεο ηεο Δπξψπεο, κεηαλάζηεο πνπ αλαδεηνχλ κηα θαιχηεξε ηχρε ζηηο βηνκεραληθέο θνηλσλίεο, ζπξσγκέλνη απφ ηελ θηψρεηα θαη ηελ αλέρεηα. ε έλαλ θφζκν φπνπ ηα αλζξψπηλα δξάκαηα είλαη πξντφλ ηεο άληζεο θαηαλνκήο ηνπ παγθφζκηνπ πινχηνπ, ε ζπκπαξάζηαζε ζηνλ αλζξψπηλν πφλν είλαη δείγκα θνηλσληθήο επαηζζεζίαο θαη δηεζλνχο αιιειεγγχεο. Η πεπνίζεζε φηη θαλέλα εκπφδην ησλ θαηξψλ δελ κπνξεί λα αλαθφςεη ηελ ζέιεζε γηα πξνζθνξά, έρεη σο θίλεηξν θαη πεγή έκπλεπζεο ηελ δηαζθάιηζε ηεο αλζξψπηλεο αμηνπξέπεηαο. Σφηε θαινχληαη νη θξαηηθνί θνξείο θαη ε θνηλσλία ησλ πνιηηψλ λα αληαπνθξηζνχλ ζε ζηφρνπο ηδηαίηεξα 20

21 απαηηεηηθνχο, φπσο ηελ δηαθχιαμε παλαλζξψπηλσλ αμηψλ, ηελ αλαθνχθηζε ηνπ αλζξψπηλνπ πφλνπ αιιά θαη ηελ πξναγσγή ηεο ζπλχπαξμεο θαη ζπκβίσζεο κε ηνλ «άιινλ», ηνλ «δηαθνξεηηθφ», πνπ ζα κπνξνχζε λα απνηειεί ηνλ πινχην ηεο πνιηηηζκηθήο ζχγρξνλεο θνηλσλίαο θαη φρη ην θφβεηξν ηεο. Η πνιππνιηηηζκηθφηεηα σο ραξαθηεξηζηηθφ ησλ ζχγρξνλσλ δεκνθξαηηθψλ θαη αλεθηηθψλ θνηλσληψλ, ζα κπνξνχζε λα είλαη ζπκβαηή κε ηηο πην ειπηδνθφξεο αληηιήςεηο γηα ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ειεπζεξίεο ηνπ αλζξψπνπ θαη ηνπ πνιίηε γηαηί κπνξεί λα απνηειεί ζεκαληηθφ παξάγνληα αλαλέσζεο θαη εκπινπηηζκνχ ησλ θνηλσληψλ θαη ησλ πνιηηηζκψλ φιεο ηεο Δπξψπεο. Όκσο ηα πξάγκαηα δελ είλαη απιά. Όηαλ έξρεηαη ε ψξα ησλ ζεηηθψλ ξπζκίζεσλ θαη παξεκβάζεσλ, ηθαλνπνηνχκαζηε κε δηαθεξχμεηο πνπ δχζθνια απαληνχλ ζε ζπγθεθξηκέλεο πξνθιήζεηο θαη πξνβιήκαηα θαζεκεξηλήο ζπλχπαξμεο. Ο ζεβαζκφο ζηελ δηαθνξεηηθφηεηα ηνπ «άιινπ» είλαη ε απάληεζε ζηα πξνβιήκαηα ηεο θαζεκεξηλήο ζπλχπαξμεο 16. Η κεηαλάζηεπζε απνηειεί ζήκεξα κηα απφ ηηο κεγαιχηεξεο πξνθιήζεηο ηεο επνρήο καο. Δπηθέξεη ζεηηθέο επηπηψζεηο ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε ηεο ρψξαο ππνδνρήο, απνηειεί πεγή πνιηηηζκηθνχ θαη θνηλσληθνχ εκπινπηηζκνχ, φκσο κπνξεί λα πξνθαιέζεη ζνβαξά πξνβιήκαηα φπσο ε ππνλφκεπζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο θαη ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο. Σα θχκαηα ηεο κεηαλάζηεπζεο γηα άιινπο ήηαλ ινγηθά θαη δηθαηνινγεκέλα, γηα άιινπο αδηθαηνιφγεηα. Άιινη ηα είδαλ ζαλ επινγία, άιινη ζαλ θαηάξα. Όκσο ν κεηαλάζηεο δελ πξέπεη λα αληηκεησπίδεηαη σο επινγία φηαλ παξέρεη θζελά ηελ εξγαζία ηνπ θαη σο θαηάξα φηαλ δηεθδηθεί ηα δηθαηψκαηα ηνπ. Πξέπεη λα αληηκεησπίδεηαη σο ζπκπνιίηεο ζε πλεχκα θαη πξννπηηθή ζπλχπαξμεο. Οη γεληθέο αξρέο γηα ηελ νκαιή πξνζαξκνγή ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ ρψξα ππνδνρήο είλαη νη αθφινπζεο: Απνθπγή νπνηαζδήπνηε κνξθήο δηαθξίζεσλ ζε βάξνο ηνπ 16 Γ. Σζαξκπφπνπινο, Δπηθεθαιήο ηνπ Γξαθείνπ ηεο Τ.Α. ζηελ Διιάδα, «Ύπαηε αξκνζηεία ηνπ ΟΖΔ», Δλεκεξσηηθφ Γειηίν, Ινχληνο

22 Ίζε κεηαρείξηζε ζε θάζε πηπρή ηεο νηθνλνκηθήο, θνηλσληθήο θαη πνιηηηζηηθήο δσήο εβαζκφο ησλ ζεκειησδψλ δηθαησκάησλ ηνπο Τπνβνήζεζε ηεο ζπλνρήο ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο ηελ αληίζεηε πεξίπησζε ε θνηλσλία ππνδνρήο κεηαλαζηψλ έρεη λα αληηκεησπίζεη πξνβιήκαηα φπσο ε μελνθνβία, νη θνηλσληθέο δηαθξίζεηο θαη νη εθδειψζεηο ξαηζηζκνχ, νη νπνίεο θπξίσο νθείινληαη ζηελ έιιεηςε ελεκέξσζεο θαη αιιεινγλσξηκίαο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά δηαπηζηψλεηαη κηα αίζζεζε απνμέλσζεο πνπ εθθξάδνπλ νη ίδηνη νη κεηαλάζηεο, κε απνηέιεζκα πνιιέο θνξέο λα παξαηεξείηαη κηα δηάρπηε ακθηζπκία εθ κέξνπο ηφζν ηεο θνηλσλίαο ππνδνρήο φζν θαη ησλ κεηαλαζηψλ. Όζν ινηπφλ πην γξήγνξα αληηκεησπηζηνχλ θαη επηιπζνχλ απηά ηα ζέκαηα, ηφζν πην γξήγνξε θαη νκαιή ζα γίλεη ε έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ λέα ηνπο θνηλσλία θαη ε ζπλχπαξμε κε ηνπο απηφρζνλεο ζα είλαη εηξεληθή θαη αξκνληθή θαη ζπλεπψο ζα ππάξμεη θαη θαιχηεξε αληηκεηψπηζε ησλ ζρεηηθψλ πξνβιεκάησλ. ε θακία φκσο πεξίπησζε δελ πξέπεη λα αθήλνπκε απηά ηα πξνβιήκαηα άιπηα ζεσξψληαο φηη θάπνηα ζηηγκή ζην κέιινλ ζα επηιπζνχλ απφ κφλα ηνπο. Σν θαηλφκελν ηεο κεηαλάζηεπζεο ζπλαληάηαη ζε φιεο ηηο επξσπατθέο ρψξεο, ελψ πξνβιήκαηα εκθαλίδνληαη φηαλ έλαο κεγάινο αξηζκφο κεηαλαζηψλ εμαλαγθάδεηαη λα δεη θαη λα εξγάδεηαη ζην πεξηζψξην ηεο θνηλσλίαο παξάλνκα, θαζψο είλαη εμαηξεηηθά αξγέο νη δηαδηθαζίεο λνκηκνπνίεζεο ηνπο (παξακνλή θαη εξγαζία). Οη νηθνλνκηθνί κεηαλάζηεο ζηε ρψξα καο απαζρνινχληαη θπξίσο σο αλεηδίθεπηνη εξγάηεο ζηε βηνκεραλία,ζηνλ αγξνηηθφ ηνκέα θαη σο νηθηαθνί βνεζνί 17. Οη κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο πξνζθέξνπλ ηε βνήζεηα ηνπο κε δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο θαη ζε δηαθνξεηηθφ επίπεδν ζηνπο πιεζπζκνχο πνπ ππνθέξνπλ, αλεμάξηεηα απφ ζξεζθεία θαη εζληθφηεηα. Η Διιάδα απφ ρψξα εμαγσγήο κεηαλαζηψλ κέρξη ην 1970 εμειίρζεθε ζε ρψξα ππνδνρήο κεηαλαζηψλ θπξίσο ζηηο αξρέο ηνπ 1980 φπνπ πξαγκαηνπνηείηαη θαη ε πξψηε είζνδνο κεηαλαζηψλ θαη θνξπθψλεηαη ηε 17 Α. Καςάιεο «Μεηαλάζηεο θαη έληαμε ζηελ αγνξά εξγαζίαο ζηελ Διιάδα», 2007, ζει. 9 22

23 δεθαεηία ηνπ Η πνιηηηζκηθή πνηθηιία, ραξαθηεξηζηηθφ φισλ ησλ αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ, είλαη ηδηαίηεξα αηζζεηή θαη ζηελ Διιάδα. Αιβαλνί, Αθγαλνί, Παθηζηαλνί, Ιλδνί, Ιξαθηλνί, Κνχξδνη, Ρψζνη, Γεσξγηαλνί απνηεινχλ κεξηθέο κφλν απφ ηηο νκάδεο κεηαλαζηψλ πνπ θηινμελεί ε ρψξα. 2.2 Φόβοι και ανηζςσίερ ηηρ παιδικήρ ηλικίαρ ηελ παηδηθή θαη εθεβηθή ειηθία νη άλζξσπνη δελ έρνπλ αθφκα αλαθαιχςεη κέζα ηνπο ηα φπια εθείλα πνπ ζα ηνπο βνεζήζνπλ λα θξίλνπλ θαη λα ζπγθξίλνπλ ηε ζνβαξφηεηα νξηζκέλσλ θαηαζηάζεσλ, λα δηαιέμνπλ απηά ηα πξάγκαηα πνπ ηνπο αθνξνχλ ή λα απνξξίςνπλ εθείλα πνπ δελ ηνπο βνεζνχλ λα πξνρσξήζνπλ ζηε δσή. Η εζσηεξηθή ηνπο «ππμίδα» ζηξνβηιίδεηαη ηπραία, πξνο δηάθνξεο θαηεπζχλζεηο, ρσξίο λα ππάξρεη έλαο ζπγθεθξηκέλνο πξννξηζκφο θαη απηή ε πξαγκαηηθφηεηα είλαη ηφζν ζπλαξπαζηηθή θαη δεκηνπξγηθή, φζν θαη επηθίλδπλε. Απηφ ζεκαίλεη πσο ηα παηδηά θαη νη έθεβνη δελ γλσξίδνπλ αθφκα ηνλ θαηάιιειν ηξφπν λα απαληήζνπλ ζηα εξεζίζκαηα ηνπ πεξηβάιινληφο ηνπο. Δίλαη ζην ρέξη ινηπφλ ησλ θνξέσλ πξνζηαζίαο αλειίθσλ λα ηνπο βνεζήζνπλ λα πξνζαλαηνιηζηνχλ θαη λα κάζνπλ λα αληηκεησπίδνπλ ηε δσή ρσξίο θφβν. ηελ αληίζεηε πεξίπησζε ηα παηδηά κπνξεί λα κεγαιψζνπλ αγθαιηά κε ηνπο θφβνπο θαη ηηο αλεζπρίεο ηνπο, γιείθνληαο ηηο πιεγέο πνπ ζα δεκηνπξγνχληαη ζην πέξαζκα ησλ ρξφλσλ. Δίλαη ζεκαληηθφ γηα ηνπο θνξείο απηνχο θαη γηα ηνπο εηδηθνχο ηεο ςπρηθήο πγείαο πξψηα λα πξνζηαηέςνπλ θαη κεηά λα ελζαξξχλνπλ απηά ηα παηδηά λα παίξλνπλ πξσηνβνπιίεο βήκα-βήκα. ε θάζε πεξίπησζε, ηα παηδηά πξέπεη λα κεγαιψλνπλ ζε έλα πεξηβάιινλ πνπ ζα ηνπο παξέρεη πνιιαπιέο επηινγέο θαη δπλαηφηεηεο γηα νιφπιεπξε αλάπηπμε θαη ςπρηθή σξίκαλζε θαη ζα βνεζά ζηελ ηφλσζε ηεο απηνπεπνίζεζήο ηνπο. Σα παηδηά, αθξηβψο φπσο θαη νη ελήιηθεο, κπνξεί λα αηζζαλζνχλ ζε θάπνηα πεξίνδν ηεο δσήο ηνπο αλεζπρία γηα πνιιά δηαθνξεηηθά πξάγκαηα. Απηή ε αλεζπρία ζα εθδεισζεί κε δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο, πρ. κε θαθή δηάζεζε θαη επεξεζηζηηθφηεηα, κε αδπλακία ησλ παηδηψλ λα δνθηκάζνπλ λέα 23

24 πξάγκαηα ή κε απνκφλσζε, κε παζεηηθφηεηα θαη αδηαθνξία ή ξηςνθίλδπλε ζπκπεξηθνξά 18. Πξαγκαηηθά, έξεπλεο ηεο επηζηήκεο ηεο ςπρνινγίαο ζηηο κέξεο καο, δείρλνπλ φηη πνιιά παηδηά ππνθέξνπλ απφ θαηαζιηπηηθή δηαηαξαρή πνπ κνηάδεη ζηα ζπκπηψκαηά ηεο κε ηελ θαηάζιηςε πνπ βηψλνπλ νη ελήιηθεο. Ιδηαίηεξα δε ζπρλή, είλαη ε δπζζπκία, κηα ζπγθηλεζηαθή θαηάζηαζε πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ αξλεηηθά ζπλαηζζήκαηα πνπ ελαιιάζζνληαη αιιά δηαξθνχλ ζην ζχλνιφ ηνπο γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα θαη, αλ δελ αληηκεησπηζηνχλ απνηειεζκαηηθά, κπνξεί λα γίλνπλ ν πξνάγγεινο ηεο θαηάζιηςεο 19. Αθξηβψο επεηδή ζπλαηζζεκαηηθά, θνηλσληθά θαη νηθνλνκηθά ηα παηδηά απηά δελ έρνπλ απφ κφλα ηνπο ηε δχλακε ή ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ρξεηάδνληαη γηα λα αληεπεμέιζνπλ ζηηο δχζθνιεο ζηηγκέο θαη λα απνθχγνπλ κηα ζχγθξνπζε, είηε κε ηνλ εαπηφ ηνπο, είηε κε ηνπο άιινπο, είλαη απαξαίηεηε ε κέξηκλα απφ ηνπο θνξείο πξνθεηκέλνπ λα βξεζνχλ δηέμνδνη ζην πξφβιεκα. Η θιηληθή θαηάζιηςε δελ είλαη κηα παξνδηθή θαηάζηαζε, κηα «θάζε» πνπ πεξλάεη θάπνηνο ή κηα αδπλακία ηνπ ραξαθηήξα. Δίλαη κηα ζνβαξή πεξίπησζε πνπ ρξίδεη άκεζεο πξνζνρήο θαη ηαηξηθήο ππνζηήξημεο. Οη εηδηθνί ηεο ςπρηθήο πγείαο, είλαη εθπαηδεπκέλνη λα αληηκεησπίδνπλ απνηειεζκαηηθά ηα πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ, κέζα απφ ζπγθεθξηκέλεο θαη δνθηκαζκέλεο κεζφδνπο θαη ηερληθέο. Η αληηκεηψπηζε ελφο πξνβιήκαηνο είλαη δχζθνιε ππφζεζε, επεηδή ην πξφβιεκα παξακέλεη αθφκα θη φηαλ ηα ζπκπηψκαηα έρνπλ θαηλνκεληθά εμαιεηθζεί. Κακηά θνξπθή δελ είλαη εχθνιν λα θαηαθηεζεί. 2.3 Δπίζημοι κπαηικοί θοπείρ και πποζηαζία ανηλίκων μεηαναζηών Σα πην επάισηα άηνκα κεηαμχ ησλ κεηαλαζηψλ είλαη ηα παηδηά θαη νη έθεβνη θαη ηδηαίηεξα ηα αζπλφδεπηα αλήιηθα, πνπ πνιιέο θνξέο πέθηνπλ 18 M. Herbert «Χπρνινγηθά Πξνβιήκαηα ηεο παηδηθήο ειηθίαο», Διιεληθά Γξάκκαηα, R. Morgan «Behavioral treatments with children», London, Heinemann Medical Books Ltd,

25 ζχκαηα εκπνξίαο θαη εθκεηάιιεπζεο. Απηφ απνηειεί έλα δξάκα κεγάισλ δηαζηάζεσλ θαη αηζρχλεο γηα ηνπο δεκηνπξγνχο θαη εθκεηαιιεπηέο ησλ ηξαγσδηψλ απηψλ θαη γηα απηνχο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε απηά. Με ηελ ηεξάζηηα δηφγθσζε ηνπ θαηλνκέλνπ, ε δηεζλήο θνηλφηεηα αζρνιήζεθε ηδηαίηεξα κε απηά ηα πξνβιήκαηα 20. ηε Θεζζαινλίθε ιεηηνπξγνχλ ην ΔΚΚΑ (Δζληθφ Κέληξν Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο) σο πεξηθεξεηαθή ππεξεζία ζε επίπεδν Γ/λζεο ζχκθσλα κε ην πξνζσξηλφ νξγαλφγξακκα ιεηηνπξγίαο ηνπ. Μεηά ηελ έξεπλα πνπ έγηλε βξέζεθε φηη γηα ηα απξνζηάηεπηα παηδηά ππάξρνπλ κηα ζεηξά απφ δξάζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο. Σα παηδηά πνπ απνδεδεηγκέλα είλαη απξνζηάηεπηα θαη ζηεξνχληαη νηθνγελεηαθήο θξνληίδαο θαζψο θαη ηα παηδηά πνπ βξίζθνληαη ζε θξίζε, φπσο παηδηά πξφζθπγεο, κεηαλάζηεο θαη παηδηά ζην δξφκν, εηζάγνληαη ζηα Κέληξα Παηδηθήο Μέξηκλαο θαη ζηηο Παηδνπφιεηο. Σα παηδηά εηζάγνληαη κεηά απφ αίηεζε ηνπ γνλέα ή ηνπ θεδεκφλα ή θαηφπηλ εηζαγγειηθήο εληνιήο. Οη εκπιεθφκελνη θνξείο είλαη, πξνθεηκέλνπ γηα εηζαγσγή ζε Γεκφζην Ίδξπκα, νη ππεξεζίεο Πξφλνηαο ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο, νη πεξηθέξεηεο θαη ην Δζληθφ Κέληξν Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο, ελψ γηα εηζαγσγή ζε Ιδξχκαηα Ιδησηηθνχ Γηθαίνπ είλαη νη Τπεξεζίεο Πξφλνηαο ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο. Σα παηδηά πνπ θηινμελνχληαη ζηα Ιδξχκαηα, ηα νπνία ζε κεγάιν πνζνζηφ είλαη παηδηά κεηαλαζηψλ, δηθαηνχληαη πιήξνπο ηαηξνθαξκαθεπηηθήο πεξίζαιςεο ζηα θξαηηθά λνζειεπηηθά ηδξχκαηα. Αλάινγν ζθνπφ κε ηα παξαπάλσ δεκφζηα ηδξχκαηα επηηεινχλ θαη ηα εθθιεζηαζηηθά θαη θηιαλζξσπηθά ηδξχκαηα. Όζνλ αθνξά ζηελ αληηκεηψπηζε ηνπ θαηλνκέλνπ ησλ «παηδηψλ ησλ θαλαξηψλ», ζηελ Θεζζαινλίθε εθαξκφδεηαη πξφγξακκα, κε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ Τπνπξγείνπ, απφ ηελ κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα αζηηθή εηαηξεία Φηινμελία. Δπίζεο έρεη ππνγξαθεί κε ην χιινγν «Σν Υακφγειν ηνπ Παηδηνχ» πξνγξακκαηηθή ζχκβαζε, αληηθείκελν ηεο νπνίαο, κεηαμχ άιισλ, είλαη ε 20 Η. Νηθνιαθνπνχινπ - ηεθάλνπ, «Αζπλόδεπηα Αλήιηθα, ππνδνρή, έληαμε θαη πξνζηαζία από ηελ εκπνξία θαη εθκεηάιιεπζε», εθδ. αθθνπια, 2007, ζει

26 αλάπηπμε πξνγξακκάησλ αληηκεηψπηζεο έθηαθησλ πεξηζηαηηθψλ παηδηψλ πνπ βξίζθνληαη ζε θίλδπλν, κε θηινμελία ζε εηδηθνχο ρψξνπο θαη κε θηλεηέο κνλάδεο, ζε 24-σξε βάζε κε ηελ ζπκβνιή Κνηλσληθψλ Λεηηνπξγψλ, Παηδαγσγψλ, Δηδηθψλ Παηρληδηψλ πρ. Θεαηξηθφ παηρλίδη, λνζειεπηψλ θαη ηε ρξήζε νρεκάησλ εμνπιηζκέλσλ κε εηδηθφ ξαδηνδίθηπν. 2.4 Ο πόλορ ηων ΜΚΟ ζηην πποζηαζία ηων αζςνόδεςηων ανηλίκων και ο ζςνήγοπορ ηων δικαιωμάηων ηος παιδιού Μηα θνηλσλία θξίλεηαη απφ ην πσο κεηαρεηξίδεηαη ηα παηδηά. Η Διιάδα έρεη ππνγξάςεη ηε χκβαζε γηα ηα δηθαηψκαηα ηνπ παηδηνχ, είλαη ππεχζπλε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ αλειίθσλ πνπ βξίζθνληαη ζηελ επηθξάηεηα ηεο. Οη αλήιηθνη κεηαλάζηεο είλαη θαη απηνί παηδηά ηεο. Οη αλήιηθνη κεηαλάζηεο είλαη παηδηά πνπ βξίζθνληαη εδψ ρσξίο νπζηαζηηθά δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο. Ο ζπλήγνξνο ηνπ παηδηνχ επηζήκαλε ηελ αλάγθε γηα ηε ζέζπηζε κέηξσλ ζπζηεκαηηθήο θαηαγξαθήο, ηαπηνπνίεζεο, ελεκέξσζεο λνκηθήο εθπξνζψπεζεο θαη επηηξνπείαο - επηκειείαο ησλ αιινδαπψλ αλειίθσλ θαζψο θαη πξνζηαζίαο φισλ ησλ δηθαησκάησλ ηνπο, φζν θαη εηδηθψλ δνκψλ θηινμελίαο θαη θχιαμεο πνπ λα εθπιεξψλνπλ ηηο ειάρηζηεο πξνυπνζέζεηο αμηνπξεπνχο δηακνλήο, ρσξίο λα αλαζηέιινληαη ή λα παξαβηάδνληαη ηα δηθαηψκαηα ησλ αλειίθσλ θαη ρσξίο λα ηίζεηαη ζε θίλδπλν ε εζηθή, ζσκαηηθή, θνηλσληθή, πλεπκαηηθή θαη ςπρηθή ηνπο αλάπηπμε. Αθφκε, ηελ ελεκέξσζή ηνπο θαη ηελ παξνρή ππεξεζηψλ, φπσο κεηάθξαζε θαη δηεξκελεία ζε γιψζζα πνπ λα θαηαλννχλ, ηελ απξφζθνπηε πξφζβαζε ζην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα θαη ζηα δηθαηψκαηα ηνπ ΔΠ. εκαληηθή απνδεηθλχεηαη ε δηκεξήο δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία κεηαμχ ρψξσλ ζπρλά γεηηνληθψλ, γηα ηελ αληηκεηψπηζε ζπγθεθξηκέλσλ εθδνρψλ ηεο εκπνξίαο αλζξψπσλ. 26

27 2.5 Κένηπα ςποδοσήρ ανηλίκων αιηούνηων άζςλο 21 Η λνκνζεζία δελ πξνβιέπεη ηε λνκηθή εθπξνζψπεζε ηνπ αηηνχληνο άζπιν, παξφιν πνπ δελ ηελ απνθιείεη. Δλ ηνχηνηο, ζηελ Διιάδα, είλαη πνιχ ιίγνη νη δηθεγφξνη πνπ εθπξνζσπνχλ αηηνχληεο άζπιν θαη νη ππεξεζίεο απηέο παξέρνληαη κφλν απφ ιίγεο ΜΚΟ ή εζεινληέο δηθεγφξνπο. Οη πεξηζζφηεξεο ππεξεζίεο λνκηθψλ ζπκβνπιψλ παξέρνληαη θπξίσο απφ ηξεηο ΜΚΟ θαη έλα δίθηπν εζεινληψλ δηθεγφξσλ: Σν Διιεληθφ πκβνχιην γηα ηνπο Πξφζθπγεο, ην Οηθνπκεληθφ Πξφγξακκα Πξνζθχγσλ, ηνλ Διιεληθφ Δξπζξφ ηαπξφ θαη ηελ Οκάδα Γηθεγφξσλ γηα ηα Γηθαηψκαηα ησλ Πξνζθχγσλ θαη ησλ Μεηαλαζηψλ Γιεύθςνζη Κοινωνικήρ Ππόνοιαρ, Νομαπσιακή Αςηοδιοίκηζη Θεζζαλονίκηρ Η Γηεχζπλζε Κνηλσληθήο Πξφλνηαο εδξεχεη ζηελ νδφ Μνλαζηεξίνπ θαη ιεηηνπξγεί πξσηλέο ψξεο. Η πεξηνρή επζχλεο ηνπ θνξέα είλαη νιφθιεξνο ν Ννκφο Θεζζαινλίθεο. Ο θνξέαο απεπζχλεηαη ζε άπνξνπο κεηαλάζηεο ηδηαίηεξα ζε αλαζθάιηζηνπο θαη ζε ζέκαηα πηνζεζηψλ. πγθεθξηκέλα, παξέρεη βηβιηάξην πγείαο ζε αλαζθάιηζηνπο, ςπρνινγηθή ππνζηήξημε ζε νηθνγέλεηεο πνπ εκπιέθνληαη ζε πηνζεζία, επίδνκα παηδηθήο πξνζηαζίαο ζε ηξηάληα πεξίπνπ κνλνγνλετθέο νηθνγέλεηεο θαη ρνξήγεζε έθηαθηεο νηθνλνκηθήο ελίζρπζεο. Όηαλ απαηηείηαη δηεπηζηεκνληθή πξνζέγγηζε ηα πεξηζηαηηθά παξαπέκπνληαη ζε λνζνθνκεία, θέληξα ςπρηθήο πγείαο θαη άιια ή ζε κε θεξδνζθνπηθνχο θνξείο φπσο ε ΑΡΙ θαη ζην Δζληθφ Κέληξν Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο. 21 Π.Γ.Ν.Θ. ΑΥΔΠΑ, Γ Φπρηαηξηθή Κιηληθή Α.Π.Θ. Τπεξεζία παηδηνχ θαη εθήβνπ, «Καηάινγνο Γνκώλ-Φνξέσλ-Υπεξεζηώλ Χπρνινγηθήο & Κνηλσληθήο ζηήξημεο παηδηώλ-εθήβσλ Θεζζαινλίθεο», Τπεχζπλεο ζπιινγήο πιεξνθνξηψλ Κνπηζίλα Μαξία - Σχξνπ Οιπκπία, Ιαλνπάξηνο Human Rights Watch, Διιάδα, «Δγθισβηζκέλνη ζε κηα Πεξηζηξεθόκελε Πόξηα», γηα κηα πιήξε αλάιπζε ηνπ ειιεληθνχ ζπζηήκαηνο αζχινπ, ζει

28 ΔΙΕΥΘΥΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΝΟΙΑ ΝΟΜAΡΧΙΑ ΘΕ/ΝΙΚΗ Είδοσ Εργαςίασ Ψυχολόγοι Κοινωνικοί Λειτουργοί Υπάλληλοι Γραφείου Δθνικό Κένηπο Κοινωνικήρ Αλληλεγγύηρ (ΔΚΚΑ) Σν ΔΚΚΑ (ekka.org.gr) εδξεχεη ζηελ Δζληθήο Αληηζηάζεσο θαη Θεζέσο ζηνλ Φνίληθα Θεζζαινλίθεο θαη ιεηηνπξγεί απφ ην 2001 θαη είλαη Ν.Π.Γ.Γ. Η πεξηνρή επζχλεο ηνπ είλαη ε Μαθεδνλία θαη ε Θξάθε. Σν ΔΚΚΑ έρεη σο ζθνπφ ίδξπζήο ηνπ ηελ Άκεζε Κνηλσληθή Βνήζεηα ζε άηνκα πνπ πεξηέξρνληαη ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο. ε εζληθφ επίπεδν είλαη ν θχξηνο ζπληνληζηηθφο θνξέαο ηνπ δηθηχνπ παξνρήο Τπεξεζηψλ Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο θαη πιεξνθφξεζεο ζε ζέκαηα πξφλνηαο. ηειερψλεηαη απφ ςπρνιφγνπο, Κνηλσληθνχο Λεηηνπξγνχο θαη Κνηλσληνιφγνπο. Παξέρεη ςπρνινγηθή ππνζηήξημε, πξνζσπηθή θηινμελία ζε μελψλεο, ζε άηνκα πνπ βηψλνπλ θάπνηα θξίζε ή πεξηέξρνληαη ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο. Δπίζεο, πξνζθέξεη πξνζσξηλή θηινμελία γπλαηθψλ ζπκάησλ παξάλνκεο εκπνξίαο θαη δηαθίλεζεο κε ζθνπφ ηελ ζεμνπαιηθή ηνπο εθκεηάιιεπζε. Παξάιιεια, ζπληνλίδεη θαη δηακεζνιαβεί γηα ηελ θαιχηεξε πξφζβαζε ησλ εππαζψλ θνηλσληθά νκάδσλ ζε ππεξεζίεο θνηλσληθήο αιιειεγγχεο πνπ πξνζθέξνληαη απφ άιινπο θνξείο, κε θεξδνζθνπηθέο εηαηξείεο θαη κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο φπσο ην PRAKSIS, ηνπο Γηαηξνχο ηνπ Κφζκνπ, ην Σάγκα ηεο Μεηέξαο Σεξέδαο, ηνλ Δξπζξφ ηαπξφ. Σν Δ.Κ.Κ.Α. είλαη ν θχξηνο ζπληνληζηηθφο θνξέαο ηνπ δηθηχνπ γηα ζέκαηα trafficking, παξνρήο ππεξεζηψλ πξφλνηαο θαη αληηκεηψπηζεο 28

29 πξνβιεκάησλ ελδννηθνγελεηαθήο βίαο. Πξνζθέξεη δηαζχλδεζε θαη παξαπνκπή ζε εμεηδηθεπκέλεο ππεξεζίεο θαη θνξείο αλάινγα κε ην πξφβιεκα ηεο θάζε πεξίπησζεο. Παξαρσξεί μελψλεο ζην Υακφγειν ηνπ Παηδηνχ θαη ηελ ΑΡΙ (Τπνπξγείν, ΔΚΚΑ, Υακφγειν ηνπ παηδηνχ, ΑΡΙ). Λεηηνπξγεί μελψλαο γηα θαθνπνηεκέλεο κεηέξεο θαη παξακειεκέλα - θαθνπνηεκέλα παηδηά πνπ αλήθνπλ ζε επάισηεο πιεζπζκηαθέο νκάδεο είηε ζε θξίζε είηε πνπ βηψλνπλ θίλδπλν θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. Οη ρψξεο πξνειεχζεσο ησλ κεηαλαζηψλ είλαη ε Μνιδαβία, ε Οπθξαλία, ε Ρσζία, ε Γεσξγία, ην Κνπξδηζηάλ θαη ε Αιβαλία Είδοσ μεταναςτών Παλινοςτοφντεσ Οικονομικοί Μετανάςτεσ Θφματα trafficking Η νξγαλσηηθή δνκή ηνπ θνξέα έρεη σο εμήο: Εθνικό Κζντρο Κοινωνικήσ Αλληλεγγφησ Οργανωτική Δομή Κοινωνιολόγοι Ψυχολόγοι Κοινωνικοί Λειτουργοί Νοςηλευτζσ 29

30 2.5.3 Τπηπεζία Δπιμεληηών Γικαζηήπιο Ανηλίκων Ο θνξέαο εδξεχεη ζην Γηθαζηηθφ κέγαξν θαη έρεη πεξηνρή επζχλεο ηνλ Ννκφ Θεζζαινλίθεο. Ο θνξέαο απεπζχλεηαη ζε παξαβαηηθνχο ή ελ δπλάκεη παξαβαηηθνχο αλειίθνπο ειηθίαο 8-18 εηψλ. ηνλ θνξέα πξαγκαηνπνηνχληαη: δηελέξγεηα θνηλσληθήο έξεπλαο - ζπκπιήξσζε αηνκηθνχ δειηίνπ αλειίθσλ πνπ παξαπέκπνληαη ζε δίθε, άζθεζε ηνπ αλακνξθσηηθνχ κέηξνπ ηεο επηκέιεηαο ζε αλειίθνπο, άζθεζε ηνπ κέηξνπ ηεο επηκέιεηαο θαηφπηλ δηαηάμεσο ηνπ Δηζαγγειέα, ςπρνθνηλσληθή ζηήξημε ηνπ αλήιηθνπ θαη ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ γηα θνηλσληθή επαλέληαμε. Δμππεξεηνχληαη παηδηά κε ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ λα είλαη αγφξηα ειηθίαο 8 23 εηψλ φισλ ησλ ηχπσλ νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο θαη θνηλσληθννηθνλνκηθψλ ζηξσκάησλ Δηαιπεία Πποζηαζίαρ Ανηλίκων Θεζζαλονίκηρ Ο θνξέαο ηδξχζεθε ην 1943 θαη εμππεξεηεί αλειίθνπο απφ φιε ηελ πεξηνρή ηνπ Ννκνχ Θεζζαινλίθεο. Ο θνξέαο απεπζχλεηαη ζε αλήιηθνπο παξαβάηεο θαη ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο. θνπφο ηεο ίδξπζήο ηνπ είλαη ε πξφιεςε εγθιεκαηηθφηεηαο αλειίθσλ πνπ ελδέρεηαη λα νδεγεζνχλ ζε παξαπησκαηηθή ζπκπεξηθνξά ιφγσ ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπο ή ηνπ νηθνγελεηαθνχ ηνπο πεξηβάιινληνο ή άιισλ ζπλζεθψλ ή αηηηψλ. πγθεθξηκέλα παξέρεη ςπρνινγηθή ππνζηήξημε, λνκηθή ζπκβνπιεπηηθή, ζπκβνπιεπηηθή απαζρφιεζεο, ζρνιηθή εθπαίδεπζε (δει. δσξεάλ καζήκαηα απφ εζεινληέο εθπαηδεπηηθνχο φισλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ) θαη ιεηηνπξγνχλ εξγαζηήξηα δεκηνπξγηθήο απαζρφιεζεο κε εζεινληέο (θεξί, θφζκεκα θ.α.). Παξαπέκπεη παηδηά θπξίσο ζηα Γηθαζηήξηα αλειίθσλ (Δπηκειεηέο αλειίθσλ), ηα ηαηξνπαηδαγσγηθά λνζνθνκεία, ηηο κνλάδεο εθήβσλ ΚΔΘΔΑ θαη ΟΚΑΝΑ. ην παξειζφλ ν θνξέαο είρε ιεηηνπξγήζεη ηθαλνπνηεηηθά παξέρνληαο ζε αξθεηά θαιφ βαζκφ φιεο ηηο ππεξεζίεο πνπ αλαθέξνληαη παξαπάλσ. Ο αξηζκφο ησλ παηδηψλ εθήβσλ πνπ εμππεξεηεί ν θνξέαο είλαη ειηθίαο εηψλ. 30

31 2.5.5 Γπαθείο Αλλοδαπών και Κένηπο Κοινωνικήρ ηήπιξηρ (ΚΚ) Γήμος Δύοζμος Σν γξαθείν Αιινδαπψλ ηνπ δήκνπ Δπφζκνπ ( ιεηηνπξγεί κε ηελ απφθαζε ηνπ Ν ηνπ Ο θνξέαο απεπζχλεηαη ζηνλ γεληθφ πιεζπζκφ ηνπ Γήκνπ Δχνζκνπ, ζε εππαζείο νκάδεο, αλέξγνπο, νηθνγέλεηεο, παιηλλνζηνχληεο, κεηαλάζηεο, κνλνγνλετθέο νηθνγέλεηεο. Οη ειηθίεο ησλ κεηαλαζηψλ πνπ εμππεξεηεί είλαη έσο 45 εηψλ. Κατανομή Μεταναςτών 8,1% 4,0% 3,9% 0,5% 83,5% Αλβανία Γεωργία Αρμενία Ρωςία Κίνα Σν ΚΚ ιεηηνπξγεί απφ ην 1999 θαη ν ζθνπφο ηεο ίδξπζήο ηνπ είλαη ζπκβνπιεπηηθή θαη θνηλσληθή ζηήξημε ζε εππαζείο νκάδεο, παιηλλνζηνχληεο, κεηαλάζηεο θαη κνλνγνλετθέο νηθνγέλεηεο. Τπάξρεη αλάγθε ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ ηκεκάησλ ηνπ Κέληξνπ θαη ηνπο ηνπηθνχο θνξείο θαη ηηο ζρνιηθέο κνλάδεο. Δπίζεο ππάξρεη δηθηχσζε θαη ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρεη ην ΚΚ γηα ηελ θαιχηεξε θαη ζθαηξηθή αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδεη ν σθεινχκελνο θαη ηα νπνία είλαη ζπλήζσο ζχλζεηα (αλάγθε εχξεζεο εξγαζίαο, ςπρνινγηθή ππνζηήξημε, λνκηθή ελεκέξσζε θηι). Παξέρνληαη νη εμήο ππεξεζίεο: ςπρνινγηθή ππνζηήξημε, λνκηθή ζπκβνπιεπηηθή, νηθνλνκηθή ππνζηήξημε, ζπκβνπιεπηηθή απαζρφιεζεο. Δμππεξεηνχληαη παηδηά ζην ηκήκα εληζρπηηθήο δηδαζθαιίαο θαη άιια παηδηά ζην ηκήκα ινγνζεξαπείαο. Σν Κέληξν παξαπέκπεη πεξηζηαηηθά ζην ΙΚΑ, ζε Μ.Κ.Ο., ζε θνξείο πξφιεςεο θαη ζε λνζνθνκεία. 31

32 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΣΡΙΣΟ ΥΩΡΟΙ ΠΑΙΓΙΚΗ ΠΡΟΣΑΙΑ 3.1 Οι σώποι παιδικήρ πποζηαζίαρ σθερ και ζήμεπα Οη θιεηζηνί ρψξνη παηδηθήο πξνζηαζίαο απξνζηάηεπησλ θαη νξθαλψλ αλειίθσλ ηζηνξηθά εκθαλίδνληαη γηα πξψηε θνξά ζε πνιιέο πφιεηο ηεο αξραίαο Διιάδαο, ζηηο νπνίεο είρε θαζηεξσζεί ε δεκφζηα δαπάλε θαη ε δηαηξνθή ησλ ηέθλσλ κέρξη ηελ εθεβεία. Μφιηο φκσο θαηά ηνλ 16 ν αηψλα εκθαλίδνληαη ζηελ Δπξψπε νξγαλσκέλα άζπια απνθιεηζηηθά γηα έθζεηα θαη νξθαλά παηδηά. Αλακνξθσηήο ηνπ νξθαλνηξνθηθνχ βίνπ είλαη ν Γεξκαλφο Δπζεβηζηήο θαη θαζεγεηήο ζενινγίαο Φξάλθα ν νπνίνο θαηά ηα ηέιε ηνπ 17 νπ αηψλα ίδξπζε ηα ιεγφκελα θηιαλζξσπηθά ηδξχκαηα 23. ηελ Διιάδα ε θξαηηθή κέξηκλα αξρίδεη λα ζεκεηψλεηαη απφ ηελ επνρή ηνπ Ισάλλε Καπνδίζηξηα, ν νπνίνο ίδξπζε ζηελ Αίγηλα Κξαηηθφ Οξθαλνηξνθείν γηα ηελ πεξίζαιςε ησλ νξθαλψλ ην 1828 γηα ηα παηδηά πνπ νη γνλείο ηνπο έπεζαλ ζηνλ αγψλα γηα ηελ απειεπζέξσζε ηεο Διιάδνο. Σν ίδξπκα έθιεηζε ην 1844 γηαηί ην λενζχζηαην ειιεληθφ θξάηνο δελ είρε ηνπο απαηηνχκελνπο πφξνπο γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηνπ. Απφ ηφηε ζεκεηψλνληαη ζεκαληηθέο ηδησηηθέο πξσηνβνπιίεο ζηνλ ηνκέα ηεο παηδηθήο πξνζηαζίαο, νη νπνίεο πξνέξρνληαη απφ ηνλ ρψξν ησλ επγελψλ Διιήλσλ ηνπ Δζσηεξηθνχ θαη ηνπ Δμσηεξηθνχ φπσο ηνπ Υαηδεθπξηάθε, ηνπ Παπάθε, ηνπ Σδάλλα θ.α. Σν 1919 ηδξχζεθαλ ζηελ Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε ηα πξψηα νξθαλνηξνθεία ηα νπνία αλέιαβαλ ηελ πξνζηαζία ησλ νξθαλψλ θαη εγθαηαιειεηκκέλσλ παηδηψλ ηεο Μηθξαζηαηηθήο Καηαζηξνθήο. Σν θηιαλζξσπηθφ ηνπο έξγν ήηαλ κεγάιν, αθνχ έζσζαλ απφ βέβαην ζάλαην πιήζνο εθζέησλ αιιά θαη νξθαλψλ. Ιδίσο ζηνλ Α Παγθφζκην πφιεκν, ζηε 23 Κ. Βνπγηνχθαο, «Κνηλσληθή Πξόλνηα ππέξ ησλ αλειίθσλ», Γεκνζηεχκαηα Δηαηξείαο Πξνζηαζίαο Απνθπιαθηδνκέλσλ Θεζζαινλίθεο, 1956, Θεζζαινλίθε, ζει. 5 32

33 Μηθξαζηαηηθή Καηαζηξνθή θαη ζηνπο Βαιθαληθνχο Πνιέκνπο 24. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ Διιελντηαιηθνχ πνιέκνπ θαη ηεο Καηνρήο εθαξκφζηεθε γηα πξψηε θνξά ε «θαη νίθνλ πξνζηαζία». 25 ήκεξα, κε ηελ παηδηθή πξνζηαζία αζρνινχληαη ηφζν θξαηηθά ηδξχκαηα, φζν θαη εκηθξαηηθά ή ηδησηηθήο πξσηνβνπιίαο. Σν χληαγκά καο φζν θαη ε Γηεζλήο χκβαζε γηα ηα Γηθαηψκαηα ηνπ Παηδηνχ 26, επηηάζζνπλ ζηελ Διιεληθή Πνιηηεία λα ιακβάλεη φια ηα απαξαίηεηα κέηξα γηα ηελ παξνρή πξνζηαζίαο θαη βνήζεηαο ζηα παηδηά πνπ ζηεξνχληαη ή δελ είλαη δπλαηφλ λα παξακέλνπλ ζην νηθνγελεηαθφ ηνπο πεξηβάιινλ. Γηα φια απηά ηα παηδηά, ην κεγάιν πξφβιεκα μεθηλά απφ ηε ζηηγκή πνπ ε νηθνγέλεηά ηνπο θαζίζηαηαη αδχλακε ή αλίθαλε λα πξνζθέξεη ηελ αλαγθαία ζηήξημε γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ ηνπο, ηδίσο κάιηζηα φηαλ ρξεηάδεηαη λα απνκαθξπλζνχλ βξαρππξφζεζκα ή καθξνπξφζεζκα απφ ηελ νηθνγελεηαθή εζηία. Μέρξη ηα ηέιε ηνπ 20νπ αηψλα, ζηελ ρψξα καο δπζηπρψο νη δπλαηφηεηεο πνπ παξέρνληαλ, φηαλ έλα παηδί ρξεηαδφηαλ λα απνκαθξπλζεί απφ ηελ νηθνγέλεηά ηνπ, ήηαλ είηε ε εηζαγσγή ζε κηα κε εμεηδηθεπκέλε δνκή παηδηθήο πξνζηαζίαο, αλ ην πξφβιεκα δελ ήηαλ ηφζν έληνλν, είηε ε εηζαγσγή ζε κηα κνλάδα ηχπνπ «αζχινπ», ζην παηδνςπρηαηξηθφ λνζνθνκείν ή ζε άιιεο δνκέο γηα παηδηά κε αλαπεξίεο. Υαξαθηεξηζηηθά ησλ δνκψλ απηψλ ήηαλ ε απνθνπή απφ ηνλ θνηλσληθφ ηζηφ, ν κεγάινο αξηζκφο πεξηζαιπφκελσλ θαη ε απνζηέξεζε δηθαησκάησλ ησλ παηδηψλ θαη ησλ εθήβσλ, ηδίσο σο πξνο ηελ πξνζσπηθή αλάπηπμε, ηελ αλαγλψξηζε ηεο ηδηαηηεξφηεηαο ηνπ θάζε αηφκνπ, ηε θξνληίδα γηα ηελ εμέιημε ησλ δεμηνηήησλ ηνπο θαη ηελ θνηλσληθνπνίεζε. Δπίζεο, έρεη παξαηεξεζεί ζνβαξή δπζιεηηνπξγία ζηηο ππάξρνπζεο κνλάδεο ηδησηηθψλ κε θεξδνζθνπηθψλ θνξέσλ, ιφγσ ησλ ζεκαληηθψλ πεξηθνπψλ θαη θαζπζηεξήζεσλ ζηε ρξεκαηνδφηεζή ηνπο θαη ηεο 24 Ι. Σαγαξάθεο, «Τν θηιαλζξσπηθό έξγν ζηελ ειιεληθή νξζόδνμε θνηλόηεηα Θεζζαινλίθεο », Κέληξν Ιζηνξίαο Γήκνπ Θεζζαινλίθεο, 1994, ζει Κ. Βνπγηνχθαο, «Κνηλσληθή Πξόλνηα ππέξ ησλ αλειίθσλ», Γεκνζηεχκαηα Δηαηξείαο Πξνζηαζίαο Απνθπιαθηδνκέλσλ Θεζζαινλίθεο, 1956, Θεζζαινλίθε, ζει Διιεληθφ χληαγκα (άξζξν 21 παξ. 1 θαη 3) θαη χκβαζε ηνπ Ο.Η.Δ. γηα ηα δηθαηψκαηα ηνπ Παηδηνχ, λφκνο απμεκέλεο ηππηθήο ηζρχνο (λ.2101/1992) 33

34 ζπλαθφινπζεο αλαζθάιεηαο ζρεηηθά κε ηε ζπλέρηζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο. Πεξαηηέξσ, έρνπλ εθθξαζηεί πξνβιεκαηηζκνί απφ επαγγεικαηίεο ησλ θνξέσλ γηα ηελ αλππαξμία δνκψλ γηα ηελ παξαπνκπή παηδηψλ θαη εθήβσλ πνπ ρξήδνπλ εμεηδηθεπκέλεο θξνληίδαο ή ζεξαπεπηηθήο αληηκεηψπηζεο. Έρεη εθθξαζηεί, πνιιάθηο, ε αγσλία ησλ επαγγεικαηηψλ γηα ηε ζεκεξηλή θαηάζηαζε αιιά θαη γηα ηελ επφκελε κέξα ζηνλ ηνκέα ηεο παηδηθήο πξνζηαζίαο παηδηψλ θαη εθήβσλ ζηε ρψξα καο. Οη εθπξφζσπνη ησλ θνξέσλ έρνπλ απεπζχλεη εθθιήζεηο πξνο ηελ Πνιηηεία λα πηνζεηήζεη άκεζα ηα αλαγθαία κέηξα ψζηε νη θαηαθηήζεηο ησλ κεηαξξπζκίζεσλ ζηνλ ηνκέα ησλ παηδηψλ θαη ησλ εθήβσλ ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ λα κελ ραζνχλ αιιά λα αμηνπνηεζνχλ θαη λα εδξαησζνχλ, κε ηε δηαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο θαη ηελ ππνζηήξημε ησλ ππεξεζηψλ, γηα ηελ πξνάζπηζε ηνπ δηθαηψκαηνο ησλ παηδηψλ θαη εθήβσλ ζηελ θνηλσληθή θξνληίδα θαη ηελ πξνζσπηθή θαη θνηλσληθή ηνπο αλάπηπμε. Έλα παηδί νδεγείηαη ζηνπο θιεηζηνχο ρψξνπο παηδηθήο πξνζηαζίαο φηαλ ε πνιηηεία θξίλεη θαηφπηλ εηζαγγειηθήο εληνιήο φηη ην παηδί βξίζθεηαη ζε άκεζν θίλδπλν, δειαδή έρεη λαξθνκαλείο ή αιθννιηθνχο γνλείο, γνλείο πνπ βξίζθνληαη ζε κηα ερζξηθή, δηαθηινληθνχκελε δηαδηθαζία δηαδπγίνπ, θαη δελ ππάξρεη άιινο νηθείνο ζπγγελήο λα ηα θξνληίζεη. Σα παηδηά ησλ κεηαλαζηψλ πνπ θάπνηεο θνξέο βξίζθνληαη ζηελ παξαπάλσ θαηάζηαζε, εκθαλίδνπλ ζπκπηψκαηα φπσο, ζπλαηζζεκαηηθέο δηαηαξαρέο, αηζζήκαηα ρακειήο απηνεθηίκεζεο, αληηθνηλσληθή ζπκπεξηθνξά, παξνξκεηηθή ζπκπεξηθνξά, ζθέςεηο απηνθηνλίαο, ρακειέο ζρνιηθέο θαη αθαδεκατθέο επηηεχμεηο πνπ ζπλνδεχνληαη απφ καζεζηαθέο δπζθνιίεο, απμεκέλα πξνβιήκαηα ζσκαηηθήο πγείαο, πξνβιήκαηα κε λαξθσηηθά. Η ππνηίκεζε ηνπ παηδηνχ, ν εμεπηειηζκφο θαη ε γεινηνπνίεζή ηνπ, ε δεκηνπξγία ελφο θιίκαηνο αλαζθάιεηαο γηα ην παηδί, ε απεηιή ηεο δσήο ηνπ πνπ ην θάλεη λα ληψζεη ηξνκνθξαηεκέλν, ε απνπζία αγάπεο θαη θξνληίδαο γηα ην παηδί απφ ηνπο γνλείο ηνπ, ε ακέιεηα γηα ηηο αλάγθεο εθπαίδεπζήο ηνπ θαη ηεο πγείαο ηνπ, ε εθκεηάιιεπζή ηνπ, απνηεινχλ ηνπο θπξίνπο ιφγνπο γηα ηνπο 34

35 νπνίνπο ε πνιηηεία αλαιακβάλεη ηελ θξνληίδα ησλ παηδηψλ απηψλ κε ζθνπφ λα πξνεηνηκάζεη ηελ νκαιή ηνπο αλάπηπμε θαη έληαμε ηνπο ζηελ θνηλσλία. 3.2 πίηια θιλοξενίαρ Σα παηδηά πνπ θηινμελνχληαη ζηα ζπίηηα θηινμελίαο 27 έρνπλ αλάγθε λα βξίζθνληαη θνληά ηνπο ζε 24-σξε βάζε παηδαγσγνί θαη βξεθνλεπηνθφκνη πνπ θξνληίδνπλ λα θπιά νκαιά θαη ραξνχκελα ε κέξα ηνπο. Σα παηδηά αθνινπζνχλ έλα θπζηνινγηθφ πξφγξακκα, φπσο θαη ηα ππφινηπα παηδηά πνπ δνπλ κε ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο. Σν πξσί πεγαίλνπλ ζρνιείν, επηζηξέθνπλ ην κεζεκέξη γηα θαγεηφ θαη μεθνχξαζε θαη ην απφγεπκα αθνινπζεί ε κειέηε θαη νη δηάθνξεο εμσζρνιηθέο δξαζηεξηφηεηεο (θξνληηζηήξην μέλσλ γισζζψλ, γπκλαζηήξην θιπ). Σέηνηνη ρψξνη πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ Θεζζαινλίθε είλαη νη εμήο: Οπθανοηποθείο θηλέων Θεζζαλονίκηρ «Η Μέλιζζα» Σν Ίδξπκα ΜΔΛΙΑ ιεηηνπξγεί απφ ην 1921, είλαη θέληξν παηδηθήο θαη εθεβηθήο πξνζηαζίαο γηα θνξίηζηα ηα νπνία ρξεηάδνληαη πξνζηαζία θαη θξνληίδα. Με βάζε ην θαηαζηαηηθφ ηνπ θαη ιφγσ ηεο απμεκέλεο εηζξνήο πξνζθχγσλ ηεο πεξηφδνπ εθείλεο, ν αξρηθφο ζθνπφο ηεο ίδξπζήο ηνπ ήηαλ ε αλζξσπηζηηθή βνήζεηα ζε πξφζθπγεο. ήκεξα φκσο, θηινμελεί θνξίηζηα απφ 6 έσο 18 εηψλ ηα νπνία είηε είλαη νξθαλά είηε θξίζεθε αλαγθαία ε απνκάθξπλζή ηνπο απφ ην θπζηθφ πεξηβάιινλ γηα πνηθίινπο ιφγνπο απφ ηηο αξκφδηεο αξρέο, είηε είλαη παξακειεκέλα ή αθφκα ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ε ίδηα ε νηθνγέλεηά ηνπο απεπζχλζεθε ζηελ «ΜΔΛΙΑ» αηηψληαο ηε θηινμελία ηνπο. Πξνζθέξεη: Κάιπςε ησλ βαζηθψλ αλαγθψλ ησλ παηδηψλ ζε ζηέγε, δηαηξνθή, έλδπζε, πεξίζαιςε θαη εθπαίδεπζε 27 Π.Γ.Ν.Θ. ΑΥΔΠΑ, Γ Φπρηαηξηθή Κιηληθή Α.Π.Θ. Τπεξεζία παηδηνχ θαη εθήβνπ, «Καηάινγνο Γνκώλ Φνξέσλ - Υπεξεζηώλ Χπρνινγηθήο & Κνηλσληθήο ζηήξημεο παηδηώλ - εθήβσλ Θεζζαινλίθεο», Τπεχζπλεο ζπιινγήο πιεξνθνξηψλ Κνπηζίλα Μαξία - Σχξνπ Οιπκπία, Ιαλνπάξηνο

36 Γεκηνπξγία ζπλζεθψλ γηα ηελ νκαιή αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπο Φπρνθνηλσληθή ππνζηήξημε θαη θαζνδήγεζε απφ εηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ Πξνγξάκκαηα αλάπηπμεο ησλ αηνκηθψλ θαη θνηλσληθψλ δεμηνηήησλ ηνπο χλδεζε κε νηθνγέλεηεο θηινμελίαο ηφρνο ηνπ ηδξχκαηνο είλαη : Η ελδπλάκσζε ησλ θνξηηζηψλ θαη ε ππνζηήξημή ηνπο ζηελ πξνζπάζεηά ηνπο γηα επαλέληαμε ζηελ θνηλσλία. Η θαιιηέξγεηα θαη ε αλάπηπμε ζπκπεξηθνξψλ θαη ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ λα ηνπο βνεζήζνπλ λα γίλνπλ ελεξγεηηθνί θαη δεκηνπξγηθνί πνιίηεο Η δεκηνπξγία θαη ζπληήξεζε ελφο αζθαινχο θαη πγηνχο πεξηβάιινληνο πξνζηαζίαο θαη θξνληίδαο ησλ παηδηψλ Σν νξθαλνηξνθείν έρεη δπλαηφηεηα θηινμελίαο 30 θνξηηζηψλ. Παξέρνληαη πιήξεο θξνληίδα, ζρνιηθή εθπαίδεπζε, ζπκβνπιεπηηθή απαζρφιεζεο, θαη ςπρνινγηθή ππνζηήξημε. Σειεπηαία ιεηηνπξγεί κνλάδα απηφλνκεο δηαβίσζεο κε ζθνπφ ηελ απντδξπκαηνπνίεζε, ηελ θνηλσληθή θαη επαγγεικαηηθή έληαμε γηα ηηο αλήιηθεο Παπάθειο Κένηπο Παιδικήρ Μέπιμναρ Αππένων Θεζζαλονίκηρ «Ο Μελιηεύρ» Ο θνξέαο ( ιεηηνπξγεί απφ ην 1903 ελψ απφ ην 2005 απνηειεί Ν.Π.Γ.Γ. Σν Παπάθεην ιεηηνχξγεζε απφ ηελ αξρή ηεο ίδξπζήο ηνπ κε θαζαξά θηιαλζξσπηθφ ραξαθηήξα. Η θξνληίδα ηνπ γηα ηα νξθαλά αλαθεξφηαλ ηφζν ζηελ θαιιηέξγεηα ησλ δεμηνηήησλ, φζν θαη ζηε δηακφξθσζε εζηθψλ πξνζσπηθνηήησλ. απηφ ην ζεκείν πξέπεη λα ζπγθιίλεη θαη ζ απηφ πξέπεη λα 36

37 επαλαπξνζδηνξίδεηαη πάληνηε ν ζθνπφο ηνπ ηδξχκαηνο ζχκθσλα κε ηε βνχιεζε ηνπ ηδξπηή ηνπ Ισάλλε Παπάθε 28. Φηινμελεί αλήιηθα αγφξηα 5 ½ κέρξη 16 εηψλ πνπ απνδεδεηγκέλα είλαη απξνζηάηεπηα θαη ζηεξνχληαη νηθνγελεηαθήο θξνληίδαο. Σα ηειεπηαία ρξφληα, νινέλα θαη πεξηζζφηεξα παηδηά κεηαλαζηψλ εηζάγνληαη ζην θνξέα. Παξακέλνπλ κέρξη ην ηέινο ησλ ζπνπδψλ ηνπο. Μπνξεί λα θηινμελήζεη 65 αγφξηα αιιά ν αξηζκφο ηνπο δελ είλαη ζηαζεξφο ιφγσ εηζαγσγψλ θαη δηαγξαθψλ. Δηζαγσγέο παηδηψλ γίλνληαη κε ηελ απαξαίηεηε πξνυπφζεζε φηη ηα παηδηά είλαη απνιχησο πγηή ζσκαηηθά, ςπρηθά θαη λνεηηθά. ηα παηδηά παξέρεηαη: Πιήξεο πεξίζαιςε επί 24-σξνπ βάζεσο, ζηέγαζε, ζίηηζε, έλδπζε, ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε, ζρνιηθή θαη θξνληηζηεξηαθή εθπαίδεπζε (Η/Τ, μέλε γιψζζα, κνπζηθή), αζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, δσγξαθηθή, αγηνγξαθία, ςπραγσγηθφ πξφγξακκα θ.η.ι. Σν ίδξπκα ζπλεξγάδεηαη κε εζεινληέο ηνπ Δξπζξνχ ηαπξνχ θαη ηεο ΑΡΙ Φιλοξενία Ο θνξέαο απνηειεί ηκήκα ηνπ «Παπάθεηνπ» θαη ζηεγάδεηαη ζηνλ πξναχιην ρψξν ηνπ. Απεπζχλεηαη ζε παξακειεκέλα θαη θαθνπνηεκέλα παηδηά αγφξηα θαη θνξίηζηα 5 έσο 12 εηψλ. Ο θνξέαο πξνζθέξεη ζηα παηδηά άκεζε θαη πξνζσξηλή θηινμελία έσο ηελ κεηεγθαηάζηαζε ησλ παηδηψλ ζε θάπνηα ζηαζεξή κνλάδα θαηφπηλ εηζαγγειηθήο εληνιήο. Δπίζεο παξέρνληαη ζηέγαζε, ζίηηζε, έλδπζε, ζρνιηθή εθπαίδεπζε, ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε. Απηή ηελ πεξίνδν ν θνξέαο ππνιεηηνπξγεί ιφγσ έιιεηςεο πξνζσπηθνχ Παιδικά Υωπιά SOS Δλλάδορ Σα Παηδηθά Υσξηά SOS Διιάδνο ( ζπζηήλνληαη ζηα ηέιε ηνπ 1975 σο σκαηείν κε Κεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα βάζεη ηνπ Ν. 28 Ι. Σαγαξάθεο, «Τν θηιαλζξσπηθό έξγν ζηελ ειιεληθή νξζόδνμε θνηλόηεηα Θεζζαινλίθεο », Κέληξν Ιζηνξίαο Γήκνπ Θεζζαινλίθεο, 1994, ζει

38 Γ. 1111/72, θαη αλαγλσξίδεηαη σο Δηδηθά Φηιαλζξσπηθφ κε ηελ 2501/75 απφθαζε ηνπ Πξσηνδηθείνπ Αζελψλ θαη κε ηελ 1276 απφθαζε ηεο Δπηζεψξεζεο Κνηλ. Τπεξεζηψλ Αηηηθήο θαη Νήζσλ πνπ δεκνζηεχεηαη ζην ΦΔΚ 512/77. Σν πξψην Παηδηθφ Υσξηφ SOS ηδξχζεθε απφ ηνλ HERMANN GMEINER ην 1949 ζην Imst, ηνπ Σηξφιν ζηελ Απζηξία. Χο άλζξσπνο είρε δεζκεπηεί λα βνεζάεη παηδηά πνπ βξίζθνληαη ζε αλάγθε - παηδηά πνπ είραλ ράζεη ηα ζπίηηα ηνπο, ηελ αζθάιεηα ηνπο θαη ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο ζαλ απνηέιεζκα ηνπ Β Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ. Σα παηδηθά ρσξηά SOS ιεηηνπξγνχλ ζην Πιαγηάξη ηεο Θεζζαινλίθεο απφ ην Απεπζχλνληαη ζε παηδηά πνπ πξνέξρνληαη απφ πνιχπξνβιεκαηηθά νηθνγελεηαθά πεξηβάιινληα ή νηθνγέλεηεο ζε θξίζε ή παηδηά πνπ ζηεξνχληαη κφληκα ηε θξνληίδα ησλ θπζηθψλ ηνπο γνλέσλ. Ο ζθνπφο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ είλαη ε θξνληίδα θαη ε πξνζηαζία παηδηψλ πνπ γηα ζνβαξνχο ιφγνπο δελ κπνξνχλ λα δήζνπλ θνληά ζην νηθνγελεηαθφ ηνπο πεξηβάιινλ. ηα παηδηά παξέρεηαη 24-σξε πιήξεο θξνληίδα θαη ζρνιηθή εθπαίδεπζε θαζψο θαη πνιιέο δξαζηεξηφηεηεο δεκηνπξγηθήο απαζρφιεζεο, φπσο πνδφζθαηξν, κπάζθεη, δσγξαθηθή ζηα πιαίζηα ηεο θνηλσληθνπνίεζήο ηνπο. εκαληηθή δνκή ησλ παηδηθψλ ρσξηψλ SOS είλαη «ε ηέγε ησλ Νέσλ» πνπ βξίζθεηαη κέζα ζηνλ πνιενδνκηθφ ηζηφ ηεο πφιεο, δηφηη ε θξνληίδα ησλ παηδηψλ είλαη ζε κφληκε θαη ζηαζεξή βάζε έσο φηνπ απνθαηαζηαζνχλ θνηλσληθά θαη επαγγεικαηηθά. ηνλ θνξέα εξγάδνληαη άηνκα εθ ησλ νπνίσλ είλαη θαη νη «κεηέξεο - ζείεο». Γηακέλνπλ παηδηά ζε ζπίηηα νηθνγέλεηεο δηαθφξσλ ειηθηψλ θαη εζληθνηήησλ θαη ησλ δχν θχισλ. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθή δηαδηθαζία ε δηαηήξεζε ζρέζε ησλ παηδηψλ κε ηελ θπζηθή ηνπο νηθνγέλεηα φπνπ θη αλ απηή βξίζθεηαη Δλληνικό Παιδικό Υωπιό ζηο Φίλςπο Σν «Διιεληθφ Παηδηθφ Υσξηφ» ζην Φίιπξν είλαη αλαγλσξηζκέλν σκαηείν κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα κε έδξα ηε Θεζζαινλίθε. Δίλαη 38

39 αλεμάξηεην απφ Γηεζλείο Οξγαληζκνχο θαη θνξείο, δελ έρεη ηδξπκαηηθφ ραξαθηήξα θαη είλαη ην πξψην Διιεληθφ Παηδηθφ Υσξηφ.. Λεηηνπξγεί απφ ην 1986 θαη θηινμελεί παηδηά ειηθίαο απφ 0-7 ρξνλψλ θαηά ηελ εηζαγσγή ηνπο θαη παξακέλνπλ κέρξη ηελ έληαμε ηνπο ζηελ θνηλσλία. Η εηζαγσγή γίλεηαη θαηφπηλ εηζαγγειηθήο εληνιήο ιφγσ αθαίξεζεο ηεο επηκέιεηάο ηνπο. Παξέρεηαη πιήξεο θξνληίδα ζε 24-σξε βάζε θαη ζρνιηθή εθπαίδεπζε θαζψο θαη πιήζνο δξαζηεξηνηήησλ δεκηνπξγηθήο απαζρφιεζεο. (Η/Τ, μέλε γιψζζα, κνπζηθή). Τπάξρνπλ νκάδεο ρνξνχ, ρεηξνηερλίαο πνδνζθαίξνπ θαη γπκλαζηηθήο. Τπάξρνπλ νκάδεο εζεινληψλ θαηαζθεπήο παξαδνζηαθψλ θαη άιισλ πξντφλησλ ηα νπνία πσινχληαη ζε γηνξηέο γηα ηελ νηθνλνκηθή ελίζρπζε ηνπ ρσξηνχ. Τπφ θαηαζθεπή είλαη ε «ηέγε Νέσλ» γηα ηε ζηέγαζε ησλ εθήβσλ. ην Διιεληθφ Παηδηθφ ρσξηφ εξγάδνληαη «κεηέξεο ζείεο». Φηινμελνχληαη παηδηά απφ 4 έσο 19 εηψλ Σο σαμόγελο ηος παιδιού Δίλαη έλαο εζεινληηθφο νξγαληζκφο, κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα, ν νπνίνο ζηε Θεζζαινλίθε ιεηηνπξγεί απφ ηνλ Μάην ηνπ 1996 αλαιακβάλνληαο ηελ ππνζηήξημε ησλ παηδηψλ θαη ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο ζηε Βφξεηα Διιάδα. θνπφο ηνπ θνξέα ( είλαη ε πξνάζπηζε, ε θαηνρχξσζε θαη ε πξνψζεζε ησλ δηθαησκάησλ ησλ παηδηψλ αλεμάξηεηα απφ ππεθνφηεηα θαη θαηαγσγή. Απεπζχλεηαη ζε παηδηά πνπ βξίζθνληαη ζε θίλδπλν απφ 0 18 εηψλ. Η παξνρή θηινμελίαο γίλεηαη θαηφπηλ εηζαγγειηθήο εληνιήο φπσο επίζεο θαη ε παξνρή πιήξνπο θξνληίδαο (ζίηηζε, ζρνιηθή εθπαίδεπζε, εμσζρνιηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ηαηξηθή πεξίζαιςε θηι). 39

40 3.2.7 Ξενώναρ πποζωπινήρ θιλοξενίαρ ανηλίκων: «Σο πίηι ηηρ Άπζιρ» Ο θνξέαο είλαη ΜΚΟ εμεηδηθεπκέλνο ζηελ θνηλσληθή ππνζηήξημε ησλ λέσλ θαη ζηελ πξνάζπηζε ησλ λεαληθψλ δηθαησκάησλ. Ιδξχζεθε ηνλ Οθηψβξην ηνπ 1992 ζηελ Αζήλα, ελψ ζηε Θεζζαινλίθε ιεηηνπξγεί απφ ην 2007 θαη εμππεξεηεί παηδηά απφ ηε Βφξεηα Διιάδα. Απεπζχλεηαη ζε παηδηά θαη εθήβνπο 5-17 εηψλ (ζε εηδηθέο πεξηπηψζεηο κηθξφηεξα ησλ 5 εηψλ) πνπ βξίζθνληαη ζε θίλδπλν γηα βξαρεία θηινμελία (σο έλα ρξφλν). Σα παηδηά ζπλήζσο είλαη ζχκαηα θαθνπνίεζεο παξακέιεζεο δπζκελείο θνηλσληθννηθνλνκηθέο ζπλζήθεο ζχκαηα παξάλνκεο εκπνξίαο θαη δηαθίλεζεο. Σνπο παξέρεηαη πιήξεο 24-σξε θξνληίδα θαη ζρνιηθή εθπαίδεπζε (Η/Τ, μέλε γιψζζα, εληζρπηηθή δηδαζθαιία, καζήκαηα ειιεληθψλ σο δεχηεξε γιψζζα) θαζψο θαη πνηθίιεο δξαζηεξηφηεηεο ειεχζεξνπ ρξφλνπ, ζπλαηζζεκαηηθή - ςπρνινγηθή ππνζηήξημε θαη ζπκβνπιεπηηθή έληαμε ζε δξαζηεξηφηεηεο ηεο ηνπηθήο θνηλφηεηαο. (π.ρ. γπκλαζηήξηα θξνληηζηήξηα). Γίλνληαη εθδξνκέο θαη εθδειψζεηο ζηελ ηνπηθή θνηλσλία θαη παξαπέκπνπλ ηα παηδηά ζε εξγαζηήξηα δεκηνπξγηθήο απαζρφιεζεο ζην Χξαηφθαζηξν. Παξάιιεια, ηνπο παξέρεηαη εθπαίδεπζε θαη ελεκέξσζε γηα ηελ επαηζζεηνπνίεζε ηφζν ζηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα φζν θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζηα δηθαηψκαηα ηνπ παηδηνχ. Ο μελψλαο είλαη έλα ζπίηη κνλνθαηνηθία πνπ βξίζθεηαη κέζα ζηελ παηδφπνιε ηνπ Αγ. Γεκεηξίνπ ζην Χξαηφθαζηξν. Ο θνξέαο ζπλεξγάδεηαη κε ηελ Πξφλνηα, ην Κέληξν Τπνδνρήο Πξνζθχγσλ, κε ην ηέθη ησλ Μεηαλαζηψλ, κε ηνπο Γηαηξνχο ηνπ Κφζκνπ θαη κε ηδξχκαηα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο Γημοηικό βπεθοκομείο Θεζζαλονίκηρ «Ο Άγιορ ηςλιανόρ» Ο θνξέαο ( ιεηηνπξγεί απφ ην 1840 θαη ν ζθνπφο ηεο ίδξπζήο ηνπ είλαη ε πεξίζαιςε θαη ε ςπρνζσκαηηθή αλάπηπμε ησλ βξεθψλ απφ ηελ γέλλεζε ηνπο κέρξη ηε νξηζηηθή πξνζαξκνγή ηνπο ζε νκαιφ νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ θαζψο θαη ε πξνζηαζία ησλ άγακσλ ή 40

41 εγθαηαιειεηκκέλσλ εγθχσλ γπλαηθψλ κέρξη ηνπ ηνθεηνχ αιιά θαη κεηά. Ο θνξέαο απεπζχλεηαη ζε βξέθε έθζεηα, εμψγακα, νξθαλά θαη απξνζηάηεπηα. Η δηάξθεηα πεξίζαιςεο ηνπο είλαη κέρξη 2 εηψλ θαη θαη εμαίξεζε κέρξη 5 εηψλ. Σν βξεθνθνκείν εθηφο απφ ηελ πεξηνρή ηεο Θεζζαινλίθεο θαιχπηεη θαη ηηο αλάγθεο ηνπ επξχηεξνπ ρψξνπ ηεο Μαθεδνλίαο. Η πνξεία ηνπ ππήξμε δχζθνιε ζηηο ηδηφκνξθεο θαηαζηάζεηο πνπ αληηκεηψπηζε θαηά θαηξνχο ζηηο δηάθνξεο θάζεηο ηεο λεφηεξεο ειιεληθήο ηζηνξίαο απφ ηε ζηηγκή ηεο ίδξπζήο ηνπ, αιιά σζηφζν ζηάζεθε γλήζηα θηιαλζξσπηθή 29. Παξέρεηαη πιήξεο 24-σξε θξνληίδα ζηα βξέθε. Δπίζεο ην ίδξπκα πξνζθέξεη θαη νηθνλνκηθή ππνζηήξημε κε έλα κεληαίν βνήζεκα ζηηο αλάδνρεο νηθνγέλεηεο. Σν βξεθνθνκείν έρεη δπλακηθφηεηα θηινμελίαο 23 βξεθψλ.. Πξφθεηηαη γηα βξέθε έθζεηα θαη απξνζηάηεπηα. Παξάιιεια ζην ρψξν ηνπ βξεθνθνκείνπ ιεηηνπξγεί Γεκνηηθφο Βξεθνλεπηαθφο ηαζκφο γηα λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο ηεο εξγαδφκελεο κεηέξαο. Σν βξεθνθνκείν ζηεξίδεηαη θαηά έλα κεγάιν πνζνζηφ, νηθνλνκηθά θαη φρη κφλν, απφ ηνλ χιινγν Φίισλ - Δζεινληψλ θαη αλαδφρσλ νηθνγελεηψλ. 3.3 Μη κςβεπνηηικέρ οπγανώζειρ Γελ είλαη εχθνιν λα δνζεί έλαο νξηζκφο γηα ηηο κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο. Ο ίδηνο ν φξνο θαιχπηεη κηα ηεξάζηηα πνηθηιία θνξέσλ, απφ ελψζεηο εζεινληψλ, θηιαλζξσπηθά ζσκαηεία θαη αλαπηπμηαθνχο νξγαληζκνχο. Μηα κε θπβεξλεηηθή νξγάλσζε κπνξεί λα είλαη κε θεξδνζθνπηθή, εζεινληηθή πνπ λα παξέρεη αλζξσπηζηηθέο ή αλαπηπμηαθέο ππεξεζίεο είηε ζηα κέιε ηεο είηε ζε αλζξψπνπο ζε εζληθφ ή δηεζλέο επίπεδν. Δίλαη κηα νξγάλσζε πνπ αζρνιείηαη κε ηε ξηδηθή αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ, πξνζπαζψληαο λα βειηηψζεη ηελ πνηφηεηα δσήο ησλ θαηαπηεζκέλσλ θαη πεξηζσξηνπνηεκέλν αλζξψπσλ ζε εζληθφ θαη δηεζλέο επίπεδν. Μπνξεί λα είλαη κηα νξγάλσζε ή νκάδα αλζξψπσλ πνπ εξγάδεηαη κε ζπγθεθξηκέλν ζηφρν θαη ζθνπφ θαη 29 Ι. Σαγαξάθεο, «Τν θηιαλζξσπηθό έξγν ζηελ ειιεληθή νξζόδνμε θνηλόηεηα Θεζζαινλίθεο », Κέληξν Ιζηνξίαο Γήκνπ Θεζζαινλίθεο, 1994, ζει. 32, 42 41

42 αλαιακβάλνπλ δξάζε γηα λα πξνζθέξνπλ αλαθνχθηζε, λα πξνσζήζνπλ θαη λα πξνζηαηέςνπλ ηα δηθαηψκαηα ησλ παξακειεκέλσλ θαη θαθνπνηεκέλσλ παηδηψλ 30. Με Κπβεξλεηηθφο κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί νπνηνζδήπνηε εζεινληηθφο ζεζκφο πνπ επηηειεί κηα δεκφζηα ιεηηνπξγία ρσξίο λα εληάζζεηαη ζηελ θπβέξλεζε ή ην πεδίν δξάζεο ηεο. Οη κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο έρνπλ θεξδίζεη κηα ζέζε ζην ζχγρξνλν παγθφζκην ζχζηεκα θαη έρνπλ απνδείμεη φηη κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ηελ παγθφζκηα δηαθπβέξλεζε. Πξέπεη λα πξνζαξκφζνπλ ηνπο ζηφρνπο ηνπο ζην ξεπζηφ ζχγρξνλν πεξηβάιινλ θαη λα κελ εγθαηαιείςνπλ ηε βαζχηεξε ινγηθή ηεο χπαξμεο ηνπο. Δίλαη ζεκαληηθφ νη κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο λα πξνζαξκφζνπλ ηε δξάζε ηνπο κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο πξαγκαηηθέο παγθφζκηεο ζπλζήθεο Οδςζζέαρ Δίλαη κε θπβεξλεηηθή νξγάλσζε αζηηθή κε θεξδνζθνπηθή εηαηξεία θαη έρεη ζθνπφ ηελ εθκάζεζε ηεο ειιεληθήο γιψζζαο θαη Η/Τ. Παξάιιεια κε ηελ ειιεληθή γιψζζα θαη ηνπο Η/Τ: Παξέρεη κάζεκα αγγιηθήο γιψζζαο ζε 3 επίπεδα Γηαζέηεη ζεαηξηθή νκάδα πνπ ιεηηνπξγεί 6 ρξφληα Παξέρεη εθκάζεζε ειιεληθψλ παξαδνζηαθψλ ρνξψλ. Ο θνξέαο ηεο ΚΔΚ-ΓΔΔ παξαρσξεί ηνλ ρψξν ζηνλ ΟΓΤΔΑ πξνθείκελνπ λα δηεπθνιχλεη ηνπο κεηαλάζηεο ζηελ θνηλσληθή ηνπο έληαμε. Η ρξεκαηνδφηεζε ηνπ θνξέα γίλεηαη απφ εηζθνξέο εζεινληψλ θαη θίισλ. Παξάιιεια ν ΟΓΤΔΑ πξνζθέξεη ζηνπο κεηαλάζηεο κηα θάξηα καζεηψλ ψζηε λα έρνπλ θαιχηεξε θαη νηθνλνκηθφηεξε πξφζβαζε θπξίσο ζε ππεξεζίεο πγείαο. 30 Υ. Φξαγθνληθνιφπνπινο, «Ο παγθόζκηνο ξόινο ησλ κε θπβεξλεηηθώλ νξγαλώζεσλ. Γπλακηθή θαη αδπλακίεο ζηελ Παγθόζκηα Γηαθπβέξλεζε», εθδ. Ι. ηδέξεο, 2007, ζει

43 2,5% 4,1% 3,4% 3,1% 4,7% 5,6% 16,3% ΟΔΥΕΑ 2,2% 29,4% 28,8% Αλβανία Γεωργία Ρωςία Ουκρανία Αρμενία Βουλγαρία Σερβία Αφγανιςτάν Ιρακ Γερμανία Σν 90% ησλ κεηαλαζηψλ είλαη απφθνηηνη Γεπηεξνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο θαη απφ ην ππφινηπν 10% Παλεπηζηεκηαθήο Δθπαίδεπζεο ην 65% είλαη άλδξεο θαη ην 35% γπλαίθεο κεηαμχ ησλ ειηθηψλ 18 θαη 30 εηψλ. ηνλ θνξέα εξγάδνληαη εζεινληέο εθπαηδεπηηθνί θαη εμππεξεηνχλ απφ φιν ηνλ Ννκφ Θεζζαινλίθεο PRAKSIS Η PRAKSIS (Πξνγξάκκαηα Αλάπηπμεο Κνηλσληθήο ηήξημεο θαη Ιαηξηθήο πλεξγαζίαο) είλαη κηα ΜΚΟ πνπ έρεη ζαλ θχξην ζηφρν ηε δεκηνπξγία, εθαξκνγή θαη πινπνίεζε πξνγξακκάησλ αλζξσπηζηηθήο θαη ηαηξηθήο δξάζεο ( Η δξάζε ηεο PRAKSIS αθνξά άηνκα άζηεγα, αλαζθάιηζηα, νηθνλνκηθνχο κεηαλάζηεο, αηηνχληεο άζπιν, πξφζθπγεο, ζχκαηα ζσκαηεκπνξίαο (trafficking). Πξνζθέξεη εδψ θαη 10 ρξφληα, δηαζέηνληαο δπν πνιπηαηξεία ζε Αζήλα θαη Θεζζαινλίθε, άκεζε θαη δσξεάλ ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε θαη ζπλνδεπηηθέο ππνζηεξηθηηθέο ππεξεζίεο ζηνπο πιεζπζκνχο πνπ βξίζθνληαη ζε θίλδπλν. Τπνδέρεηαη εμππεξεηεί κεληαίσο άηνκα απφ Αιβαλία, Γεσξγία, Ρσζία, Βνπιγαξία, Αθγαληζηάλ, Ιξάλ - Ιξάθ, θαη Αηζηνπία. Οη γπλαίθεο θαη ηα 43

44 παηδηά απνηεινχλ ην 80% ησλ αηφκσλ πνπ εμππεξεηεί. Σα παηδηά πνπ εμππεξεηεί εηεζίσο είλαη πεξίπνπ 5 θαη 14 εηψλ θαη έλα κεγάιν πνζνζηφ απφ απηά εξγάδνληαη ζην δξφκν θαη είλαη θπξίσο Αιβαλνί Αζίγγαλνη. Οη ελήιηθεο είλαη απφ 45 εηψλ θαη άλσ. πλεξγάδνληαη κε Γήκνπο θαη Ννζνθνκεία θαη κε άιιεο αλζξσπηζηηθέο νξγαλψζεηο φπσο ε «ΑΡΙ», νη Γηαηξνί ηνπ Κφζκνπ, ν «Οδπζζέαο», ηα Γεκνηηθά Ιαηξεία, ηελ Πξφλνηα θ.α Γιαηποί ηος Κόζμος Δίλαη Αλζξσπηζηηθή, κε θπβεξλεηηθή νξγάλσζε πνπ δξα ζηελ Διιάδα απφ ην 1990 θαη ν ζθνπφο ηεο ίδξπζεο ηεο είλαη ε παξνρή ηαηξηθήο αλζξσπηζηηθήο βνεζείαο ζε πιεζπζκνχο πνπ βξίζθνληαη ζε αλάγθε ζηελ Διιάδα θαη ηελ Κχπξν ( Κηλεηήξηα αξρή ηεο νξγάλσζεο είλαη φηη θάζε αλζξψπηλε χπαξμε έρεη δηθαίσκα ζηελ αλζξσπηζηηθή βνήζεηα, αλεμάξηεηα απφ θπιή, ζξεζθεία, ηδενινγία θαη πνιηηηθή πεπνίζεζε. Μαθξνπξφζεζκνο ζηφρνο ησλ Γηαηξψλ ηνπ Κφζκνπ είλαη λα θάλνπλ ηελ πγεία βαζηθφ αλζξψπηλν δηθαίσκα ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη ζηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ. Οη Γηαηξνί ηνπ θφζκνπ ιεηηνπξγνχλ πξφγξακκα ζηελ Διιάδα, ζην πιεπξφ ησλ πξνζθχγσλ, κεηαλαζηψλ θαη απφξσλ πνιηηψλ πνπ δελ έρνπλ πξφζβαζε ζην ζχζηεκα πγείαο. ηελ Διιάδα δηαζέηνπλ : Αλνηρηφ πνιπηαηξείν ζηελ Αζήλα θαη Θεζζαινλίθε Ννκηθή θαη ςπρνινγηθή Τπνζηήξημε ησλ γπλαηθψλ πξνζθχγσλ Ξελψλεο άζηεγσλ πξνζθχγσλ Τπνδνρή θαη ζηήξημε γπλαηθψλ θαη παηδηψλ ζπκάησλ ηνπ ζχγρξνλνπ δνπιεκπνξίνπ Γεκηνπξγηθή απαζρφιεζε παηδηψλ κεηαλαζηψλ Τπνζηήξημε κεηαλαζηψλ ζηα ζεκεία εηζφδνπ ηνπο 44

45 Ο αξηζκφο ησλ κεηαλαζηψλ - πξνζθχγσλ πνπ ππνδέρεηαη - εμππεξεηεί ν θνξέαο ζηελ Διιάδα πξνέξρνληαη απφ δηάθνξεο ρψξεο. Κατανομή Μεταναςτών 14,9% 19,6% 5,2% 25,2% 35,1% Αλβανία Αφγανιςτάν Γεωργία Νιγθρία Ρωςία Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ πνπ ζηεξίδεη ν θνξέαο απνηειείηαη απφ γπλαίθεο θαη παηδία φισλ ησλ ειηθηψλ, κε ην 55% λα είλαη αλήιηθα. πλεξγάδεηαη κε ηελ Κνηλσληθή Αιιειεγγχε, ηελ ΑΡΙ, ηελ PRAKSIS, κε λνζνθνκεία, ηαηξηθά θέληξα, κε ην Δζληθφ Κέληξν θνηλσληθήο Αιιειεγγχεο, ηνλ ΟΑΔΓ θαη ηελ Πξφλνηα Κοινωνική Αλληλεγγύη Ο θνξέαο ( ιεηηνπξγεί απφ ην 1997 ζχκθσλα κε ην λφκν 1848/ θνπφο ηεο ηδξχζεσο ηνπ θνξέα είλαη ε εμαζθάιηζε πξνυπνζέζεσλ θνηλσληθφ - νηθνλνκηθήο έληαμεο θαη επαλέληαμεο κεηαλαζηψλ πξνζθχγσλ θαη παιηλλνζηνχλησλ, ε αλάπηπμε εζεινληηζκνχ, ε πξναγσγή δνκψλ θαη ε δηακφξθσζε θνπιηνχξαο θνηλσληθή αιιειεγγχεο. ε εηήζηα βάζε ν θνξέαο θηινμελεί άηνκα θαη γηα ινηπέο ππεξεζίεο ζηνπο νπνίνπο παξέρεη ζηέγαζε, ζίηηζε, έλδπζε, ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε, ςπρνινγηθή ππνζηήξημε, λνκηθή ππνζηήξημε θαη θάιπςε θαη θνηλσληθφ - νηθνλνκηθή ππνζηήξημε. Παξάιιεια πξνζθέξεη καζήκαηα ειιεληθήο γιψζζαο, Η/Τ, θαη ππνζηήξημε ζηελ εχξεζε εξγαζίαο. πλεξγάδεηαη θαη κε άιιεο αλζξσπηζηηθέο νξγαλψζεηο φπσο κε ηελ ΑΡΙ, ηελ PRAKSIS θαη κε ηνλ ΟΑΔΓ. 45

46 Έλα κεγάιν κέξνο ηεο νκαιήο ιεηηνπξγίαο ηνπ Κέληξνπ Τπνδνρήο Πξνζθχγσλ βαζίδεηαη ζηελ ζπκκεηνρή ηνπ Γήκνπ Θεζζαινλίθεο θαη ζηελ ζπκπαξάζηαζε ησλ επαηζζεηνπνηεκέλσλ θαη ελεξγψλ πνιηηψλ θαη θπξίσο ζηνπο εζεινληέο. Οη ρψξεο πξνειεχζεσο ησλ κεηαλαζηψλ είλαη ην Ιξάλ, ην Ιξάθ, ην Αθγαληζηάλ, ε Παιαηζηίλε, ε Ληβχε, ην Κνλγθφ, ην νπδάλ, ε Αθηή Διεθαληνζηνχ, ε νκαιία θαη ε Νηγεξία. Οη νκηινχζεο γιψζζεο ησλ κεηαλαζηψλ είλαη θαξζί (Ιξάλ - Ιξάθ), αξαβηθά, ηνχξθηθα, αγγιηθά, θαη γαιιηθά. Οη άλδξεο είλαη θπξίσο ηερλίηεο ζην επάγγεικα θαη αζρνινχληαη θαη κε αγξνηηθέο εξγαζίεο. Οη γπλαίθεο είλαη θπξίσο θεληήηξηεο ζην επάγγεικα, ελψ ην 50% απνηειείηαη απφ παηδηά θαη έθεβνπο. Η Κνηλσληθή Αιιειεγγχε ζπλεξγάδεηαη κε ην Γήκν Θεζζαινλίθεο θαη έρεη δπλαηφηεηα θηινμελίαο ζην Κέληξνπ Πξνζθχγσλ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ηα αζπλφδεπηα αλήιηθα πνπ κπαίλνπλ παξάλνκα ζηε ρψξα κπνξνχλ λα ππνβάιινπλ αίηεκα αζχινπ ΑΡΙ Κοινωνική Οπγάνωζη Τποζηήπιξηρ Νέων Η ΑΡΙ Κνηλσληθή Οξγάλσζε Τπνζηήξημεο Νέσλ ( είλαη κε θπβεξλεηηθή νξγάλσζε ε νπνία παξέρεη ππνζηήξημε ζε λένπο πνπ απεηινχληαη κε θνηλσληθφ απνθιεηζκφ θαη πεξηζσξηνπνίεζε, θαζψο θαη ζε άιιεο εππαζείο θνηλσληθέο νκάδεο (κεηαλάζηεο, πξφζθπγεο, άζηεγνη, θπιαθηζκέλνη, παηδηά ζχκαηα παξάλνκεο δηαθίλεζεο θαη εθκεηάιιεπζεο θ.α.). Γεκηνπξγήζεθε ην 1992 θαη ζήκεξα ιεηηνπξγεί κε θέληξα ζηελ Αζήλα, ηε Θεζζαινλίθε, ην Βφιν, ηε Λάξηζα, ηελ Καξδίηζα θαη πξφζθαηα ζηνλ Πνιχγπξν θαη ηα Σίξαλα κε ηελ ελεξγή ζπκκεηνρή ζηειερψλ, εζεινληψλ θαη λέσλ. Οη ρψξεο πξνειεχζεσο ησλ κεηαλαζηψλ είλαη ε Αιβαλία, ε Βνπιγαξία, ε Ν. Αθξηθή, ην Αθγαληζηάλ, ην Ιξάλ, ην Ιξάθ, ε Ιλδία, ην Παθηζηάλ, ε Παιαηζηίλε, ε Ρσζία θαη ε Οπθξαλία. 46

47 Οη πεξηζζφηεξνη κεηαλάζηεο δειψλνπλ αλεηδίθεπηνη εξγάηεο, ελψ απφ ηηο αξαβηθέο ρψξεο πνιινί δειψλνπλ ηερλίηεο. Αλεηδίθεπηε εξγαζία δειψλνπλ θαη νη γπλαίθεο νη νπνίεο απνηεινχλ ην 45% ησλ κεηαλαζηψλ πνπ επηζθέπηνληαη ηνλ ζπγθεθξηκέλν θνξέα. Η ΑΡΙ παξέρεη ζηνπο κεηαλάζηεο ζίηηζε, έλδπζε, λνκηθή ππνζηήξημε θαη θάιπςε φηαλ αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα θπξίσο γξαθεηνθξαηηθά πνπ αθνξνχλ ηελ έθδνζε θαη αλαλέσζε ηεο θάξηαο δηακνλήο ηνπο ζηελ ρψξα ππνδνρήο. Παξάιιεια παξέρνληαη ζεκηλάξηα εθκάζεζεο ειιεληθήο γιψζζαο, Η/Τ, ζπκβνπιεπηηθήο απαζρφιεζεο πξνθείκελνπ λα δηεπθνιπλζνχλ νη κεηαλάζηεο ζηελ εχξεζε εξγαζίαο. Η ΑΡΙ ζπλεξγάδεηαη κε πνιινχο θνηλσληθνχο θνξείο ζηνπο νπνίνπο θαη παξαπέκπεη ηνπο κεηαλάζηεο φπσο: - Γηα ζηέγαζε ζηνπο μελψλεο Γ. Θεζζαινλίθεο θαη Ννκαξρίαο - Γηα ζίηηζε ζηνλ Ιεξφ Ναφ Αγ. Πάλησλ θαη Δξπζξφ ηαπξφ - Γηα ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε ζηελ ΜΚΟ PRAKSIS θαη ζηνπο Γηαηξνχο Σνπ Κφζκνπ - Γηα θνηλσληθέο επαθέο θαη γλσξηκίεο ζην ηέθη Μεηαλαζηψλ θαη Πξνζθχγσλ - Γηα νηθνλνκηθή ππνζηήξημε ζηνλ Δξπζξφ ηαπξφ θαη ζην ηακείν ηεο Μεηξφπνιεο Θεζζαινλίθεο - Γηα ππνζηήξημε ζηελ απαζρφιεζε ζηνλ ΟΑΔΓ ν νπνίνο εμππεξεηεί - ππνδέρεηαη 50 πεξίπνπ άηνκα κεληαίσο ΑΝΔΘ Αναπηςξιακή Ν. Θεζζαλονίκηρ Α.Δ. Η ΑΝΔΘ ( ηδξχζεθε ην 1992 θαη ζηνρεχεη ζηελ πνιχπιεπξε ππνζηήξημε ησλ θνηλσληθά αζζελψλ νκάδσλ γηα ηελ επαλέληαμε ηνπο ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Απεπζχλεηαη ζε παιηλλνζηνχληεο, κεηαλάζηεο, ηζηγγάλνπο, γπλαίθεο αξρεγνχο κνλνγνλετθψλ νηθνγελεηψλ, γπλαίθεο πνπ δνπλ ζηελ χπαηζξν, είλαη άλεξγεο θαη έρνπλ ρακειά πξνζφληα. Η ΑΝΔΘ σο Κέληξν πλνδεπηηθήο Τπνζηήξημεο Τπεξεζηψλ (ΚΔΤΤ), 47

48 κε δνκέο ζηελ ίλδν θαη ζην Λαγθαδά, πινπνηεί πξνγξάκκαηα κε ζηφρν ηελ ππνζηήξημε άλεξγσλ πνπ ζέινπλ λα εληαρζνχλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη λα δεκηνπξγήζνπλ ηελ δηθή ηνπο επηρείξεζε. ην πιαίζην απηφ ε ΑΝΔΘ: - Παξέρεη ππεξεζίεο ζπκβνπιεπηηθήο απαζρφιεζεο, ςπρνθνηλσληθήο ζηήξημεο, λνκηθή ππνζηήξημε θαη θάιπςε, θνηλσληθφ - νηθνλνκηθή ππνζηήξημε, πιεξνθφξεζε ζε ζέκαηα εθπαίδεπζεο, εξγαζίαο θαη ζεζκηθά ζέκαηα. - Τινπνηεί θαηλνηφκεο δξάζεηο αλάπηπμεο κεζνδνινγίαο εληνπηζκνχ θαη θαηαγξαθήο αλαγθψλ ησλ απνθιεηζκέλσλ θαη εππαζψλ θνηλσληθά νκάδσλ ηεο πεξηνρήο παξέκβαζεο streetwork. Απφ ην 2005 έσο ζήκεξα έρεη εμππεξεηήζεη κεηαλάζηεο θαη παιηλλνζηνχληεο, νη νπνίνη πξνέξρνληαη απφ ην Καδαθζηάλ, ηε Ρσζία, ηε Γεσξγία, ηελ Οπθξαλία, ηελ Αιβαλία θαη ηε Μνιδαβία. Η ΑΝΔΘ ζπλεξγάδεηαη κε θνξείο γηα πξνψζεζε ζηελ απαζρφιεζε, ηελ απηφαπαζρφιεζε, ηελ θαηάξηηζε θαη εθπαίδεπζε αλέξγσλ Γπαθείο Τποζηήπιξηρ Μεηαναζηών (ςνηονιζηήρ Φοπέαρ ΚΔΚ- ΓΔΔ) Σν Γξαθείν Τπνζηήξημεο Μεηαλαζηψλ ( είλαη Αζηηθή κε θεξδνζθνπηθή Δηαηξεία θαη έρεη σο ζθνπφ ηδξχζεσο ηελ ελδπλάκσζε ησλ νηθνλνκηθψλ κεηαλαζηψλ θαη πξνζθχγσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Ο θνξέαο απηφο παξέρεη άκεζε επίιπζε ησλ δεηεκάησλ θαη πξνβιεκάησλ ησλ κεηαλαζηψλ ζε ζπλεξγαζία κε άιινπο θνξείο φπσο γηα παξάδεηγκα κε ηνλ «Οδπζζέα» γηα ηελ εθκάζεζε ηεο ειιεληθήο γιψζζαο θαη γηα καζήκαηα Η/Τ, κε ην «ΑΡΙ» θαη ηελ «ΔΡΓΑΝΗ» γηα ζπκβνπιεπηηθή απαζρφιεζεο θαη εχξεζε εξγαζίαο. Δπίζεο, θαηαγξάθεη ηα πεξηζηαηηθά ζηελ θεληξηθή βάζε δεδνκέλσλ κε ζθνπφ λα παξνπζηαζηνχλ ηεθκεξησκέλεο πξνηάζεηο γηα κηα πην θηιηθή κεηαλαζηεπηηθή πνιηηηθή. 48

49 Οη ρψξεο πξνειεχζεσο ησλ κεηαλαζηψλ θπξίσο είλαη ε Αιβαλία, ε Βνπιγαξία, ε Γεσξγία θαη αθνινπζεί κε κηθξφηεξν πνζνζηφ ην Οπδκπεθηζηάλ, ε Αξκελία, ην Ιξάλ, ην Αθγαληζηάλ, ην Κνπξδηζηάλ θαη ε Ρνπκαλία. Οη ειηθίεο ησλ κεηαλαζηψλ θπκαίλνληαη απφ 25 έσο 45 εηψλ πεξίπνπ θαη είλαη θπξίσο ηερλίηεο θαη εξγάηεο Δθνικό Ίδπςμα Νεόηηηαρ Σν ΔΙΝ ( ιεηηνπξγεί απφ ην 1963 θαη παξέρεη ζηέγαζε θαη ζίηηζε ζε νηθφηξνθνπο θνηηεηέο. Φηινμελεί θνηηεηέο απφ ηελ Παιαηζηίλε, ην Ιξάθ, ην νπδάλ, ηελ Κίλα θαη απφ αλαηνιηθέο ρψξεο ειηθίαο απφ εηψλ. Σν 90% είλαη αγφξηα. Απφ ην ζχλνιν ησλ θελψλ ζέζεσλ θαηά έηνο ην 8% θαιχπηεηαη απφ αιινδαπνχο θνηηεηέο. Οη κσακεζαλνί έρνπλ ρψξν δηθφ ηνπο γηα πξνζεπρή θαη ην θαγεηφ γη απηνχο είλαη αλάινγν κε ην ηη ηνπο επηηξέπεη ε ζξεζθεία ηνπο. Δπίζεο έρνπλ ζπιιφγνπο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη εθηφο θνηηεηηθήο εζηίαο. 3.4 Δθελονηιζμόρ Δζεινληηζκφο ζεκαίλεη λα πξνζθέξεηο νπνπδήπνηε ππάξρεη αλάγθε θαη κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν αθνχ ν ηειηθφο απνδέθηεο είλαη ηα παηδηά 31. Η εζεινληηθή εξγαζία πξνζθέξεηαη κέζα απφ εζεινληηθέο νξγαλψζεηο θαη νη εζεινληέο, αλ ρξεηαζηεί πξέπεη λα εθπαηδεχνληαη. Έηζη, ε πξνζθνξά πξνο ην θνηλσληθφ ζχλνιν γίλεηαη πην απνηειεζκαηηθή θαη εμαζθαιίδεηαη ε αζθάιεηά ηνπο 32. χκθσλα κε έλαλ πεξηεθηηθφ νξηζκφ, εζεινληηζκφο είλαη ε νξγαλσκέλε πξνζθνξά ππεξεζηψλ ζην θνηλσληθφ ζχλνιν ρσξίο ηελ απαίηεζε αληαιιάγκαηνο 33. Ο εζεινληηζκφο δελ επηβάιιεηαη, δελ απαηηείηαη, νχηε ππνδεηθλχεηαη αιιά εκπλέεηαη θαη πάλσ απφ φια απνηειεί αλαγθαηφηεηα θαη 31 Διιεληθφ Κέληξν Πξνψζεζεο ηνπ Δζεινληηζκνχ, 2005, ( 32 Πξση. Β. Καιιηαθκάλεο, «Δζεινληηζκόο θαη θνηλσληθή επζύλε», Μπγδνλία, Θεζζαινλίθε, 2002, ζει Γ. Μπακπηληψηεο, «Λεμηθό Νέαο Διιεληθήο Γιώζζαο», Αζήλα,

50 αίηεκα ηεο ζχγρξνλεο επνρήο θαζψο κπνξεί λα ζπκβάιεη ζηε δεκηνπξγία κηαο πην αλζξψπηλεο θνηλσλίαο 34. Οη αηηίεο πνπ νδεγνχλ άηνκα θαη νξγαλψζεηο ζηνλ εζεινληηζκφ θαίλεηαη φηη πξνθχπηνπλ απφ ην γεγνλφο φηη ην θξάηνο δελ κπνξεί λα πξνζθέξεη φια φζα ρξεηάδνληαη γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πηεζηηθψλ θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. Έηζη, ελζαξξχλεηαη ν εζεινληηζκφο θαη ην θνηλσληθφ πξφβιεκα κεηαηνπίδεηαη ζηελ πξνζσπηθή επζχλε ηνπ θάζε αλζξψπνπ. Οη εζεινληηθέο πξσηνβνπιίεο ζε ηνπηθφ ή δηεζλέο επίπεδν κεηψλνπλ ην θφζηνο πξνζθνξάο ππεξεζηψλ θαη ζπκβάιινπλ ζηε δηαηήξεζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο. Παξάιιεια, αλαδεηθλχνπλ θνηλσληθά πξνβιήκαηα ηα νπνία ζα ήηαλ άγλσζηα ζην θξάηνο θαη ηελ θνηλσλία. Δπίζεο, πνιινί άλζξσπνη βξίζθνπλ δηέμνδν ζηηο εζεινληηθέο νξγαλψζεηο φπνπ νη ζρέζεηο είλαη πην πξνζσπηθέο θαη ε δπλαηφηεηα ζπκκεηνρήο ζηε ιήςε ησλ απνθάζεσλ πην άκεζε. Η πξνάζπηζε ησλ αμηψλ ηεο αμηνπξέπεηαο, ηεο ηζφηεηαο, ηεο αιιειεγγχεο θαη ηεο θνηλσληθήο επζχλεο, δειαδή ησλ βαζηθψλ αμηψλ ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο, δελ είλαη ππφζεζε κφλν ηνπ πνιηηηθνχ - δηνηθεηηθνχ ζπζηήκαηνο αιιά θαη ησλ απηφ-νξγαλσκέλσλ πνιηηψλ 35. Σν πξνζσπηθφ θέξδνο γηα ηνπο εζεινληέο είλαη ε εζηθή ηθαλνπνίεζε θαη ίζσο ε θνηλσληθή αλαγλψξηζε. Οη εζεινληέο δελ αληηθαζηζηνχλ ηνπο ππαιιήινπο ηνπ θξάηνπο ζηηο δηάθνξεο ππεξεζίεο, αιιά εξγάδνληαη βνεζεηηθά θαη ζπλεξγάδνληαη κε απηνχο. Ο εζεινληηζκφο απνηειεί έθθξαζε ηεο πλεπκαηηθήο θαιιηέξγεηαο ηνπ αλζξψπνπ θαη εθρχιηζκα έκπνλεο αγάπεο θαη θνηλσληθήο επζχλεο, ρσξίο λα ιακβάλεη ππφςε ηηο θπιεηηθέο, πνιηηηθέο ή ζξεζθεπηηθέο δηαθνξέο θαη ηαμηθέο πξνθαηαιήςεηο 36. Δάλ ε ζχγρξνλε θνηλσλία θαηαλνεί ηελ αλάγθε λα ρξεζηκνπνηήζεη ηηο ππεξεζίεο εθείλσλ πνπ πξνζθέξνληαη γηα θάηη ηέηνην, πξέπεη αληίζηνηρα λα ηηο ρξεκαηνδνηήζεη θαη λα 34 Πξση. Β. Καιιηαθκάλεο, «Δζεινληηζκόο θαη θνηλσληθή επζύλε», Μπγδνλία, Θεζζαινλίθε, 2002, ζει Υ. Αλζφπνπινο, «Ο εζεινληηζκόο ζήκεξα: έλα αλαδπόκελν θαηλόκελν», Παπαδήζε, Αζήλα, 1998, ζει Β. Γηνχιηζεο, «Ο εζεινληηζκόο σο πξνζθνξά, αίηεκα θαη αλαγθαηόηεηα ηεο επνρήο καο», Διιεληθφο Δξπζξφο ηαπξφο Θεζζαινλίθεο, 1988, ζει. 2 50

51 ειέγμεη ηελ πνηφηεηα παξνρήο ησλ ππεξεζηψλ απηψλ, δεκηνπξγψληαο θαη ην αλάινγν ζεζκηθφ πιαίζην κέζα ζην νπνίν ζα πξαγκαηνπνηνχληαη 37. ε φιεο ηηο εζεινληηθέο πξνζπάζεηεο ζα κπνξνχζε λα ζπκπεξηιεθζεί θαη ε ζπκβνιή ηεο εθθιεζίαο θαη νη δξαζηεξηφηεηεο ηεο θάζε ελνξίαο πνπ ζηεξίδνληαη ζηνλ εζεινληηζκφ. Χζηφζν, αλ θαη ηα ηειεπηαία ρξφληα φιν θαη πεξηζζφηεξνη λένη πιαηζηψλνπλ ηηο ελνξηαθέο δξαζηεξηφηεηεο δελ έρεη δνζεί έκθαζε ζηελ νξγαλσκέλε εζεινληηθή πξνζθνξά εθ κέξνπο ησλ πνηκέλσλ ηεο εθθιεζίαο 38. ε φιε ηε δηάξθεηα ηεο έξεπλαο δηαπηζηψζεθε φηη θνληά ζηα παηδηά βξίζθνληαη θαη εζεινληέο, νη νπνίνη αλάινγα κε ηηο αλάγθεο θαη ην δηθφ ηνπο ειεχζεξν ρξφλν βνεζνχλ νπζηαζηηθά θαη πξαθηηθά. Δζεινληέο εθπαηδεπηηθνί ή θνηηεηέο βνεζνχλ ηα παηδηά ζηε κειέηε, εζειφληξηεο βνεζνχλ ζηελ ηαθηνπνίεζε ησλ παηρληδηψλ ησλ παηδηψλ, ζηελ εηνηκαζία ηνπ θαγεηνχ, ζην ζηξψζηκν ηνπ ηξαπεδηνχ θαη γεληθφηεξα ζηε θξνληίδα ησλ παηδηψλ. Κάπνηεο θνξέο ρξεηάδεηαη λα ηξέμνπλ ζην θαξκαθείν, αλ πξνθχςεη θάπνηα έθηαθηε αλάγθε ή γηα θάπνηα άιια ςψληα. Δπίζεο ζπλνδεχνπλ ηα παηδηά ζε γηνξηέο θαη εθδειψζεηο, ηνπο θξαηνχλ ζπληξνθηά θαη βνεζνχλ ζε δηάθνξεο άιιεο κηθξέο θαη θαζεκεξηλέο αλάγθεο. Δπίζεο, ιεηηνπξγεί ην Πξφγξακκα Γεκηνπξγηθήο Απαζρφιεζεο Παηδηψλ, φπνπ θαζεκεξηλά νη εζεινληέο ραξίδνπλ ψξεο «δεκηνπξγηθέο» θαη γεκάηεο ρακφγεια ζηα παηδηά κέζα απφ ηελ δσγξαθηθή, ηηο ρεηξνηερλίεο θαη ηηο θαηαζθεπέο, ηηο παξαζηάζεηο θνπθινζέαηξνπ θαη ηηο αθεγήζεηο παξακπζηψλ. Όηαλ αξξσζηαίλνπλ ηα παηδηά πνπ θηινμελνχληαη ζηα ζπίηηα θηινμελίαο, φπσο άιισζηε θαη φια ηα παηδηά θαη πξέπεη λα επηζθεθηνχλ ην Ννζνθνκείν γηα εμεηάζεηο θαη ίζσο λα λνζειεπηνχλ γηα θάπνηεο κέξεο, νη εζεινληέο είλαη εθεί γηα λα ηα θξαηήζνπλ ζπληξνθηά, λα ηα θξνληίζνπλ θαη λα ηα θάλνπλ λα ρακνγειάζνπλ ηηο δχζθνιεο γη απηά ψξεο. Δπίζεο πνιιέο είλαη νη θνξέο πνπ ρξεηάδεηαη νη εζεινληέο λα βξεζνχλ θνληά ζε παηδηά πνπ έρνπλ 37 Ι. Πέηξνπ, «Πνιππνιηηηζκηθόηεηα θαη ζξεζθεπηηθή ειεπζεξία», εθδ. Βάληαο, Θεζζαινλίθε, 2005, ζει R. Panagiotopoulou, The notion of voluntarism in modern Greek society and the challenge of the Olympic Games, Λσδάλλε, 1999, ζει. 4 51

52 εγθαηαιεηθζεί ζηα Ννζνθνκεία. Σν ίδην ηζρχεη θαη φηαλ πξφθεηηαη λα θηινμελεζνχλ θαηλνχξηα παηδηά. Πξηλ έξζνπλ ζηα ζπίηηα θηινμελίαο πξέπεη λα θάλνπλ ηηο απαξαίηεηεο εμεηάζεηο ζην Ννζνθνκείν γηα πξνιεπηηθνχο ιφγνπο αιιά θαη γηα ηελ αληηκεηψπηζε θάπνηνπ πξνβιήκαηνο πγείαο, πνπ πηζαλφλ ππάξρεη. Οη εζεινληέο κε βάξδηεο θξνληίδνπλ ηα παηδηά θαη ηα απαζρνινχλ δεκηνπξγηθά κέρξη λα έξζνπλ ζην ζπίηη. Σα παηδηά πνπ θηινμελνχληαη ζηα ζπίηηα θηινμελίαο επηζθέπηνληαη δηάθνξνπο ρψξνπο αλαςπρήο, ζπκκεηέρνπλ ζε αζιεηηθέο θαη θαιιηηερληθέο δξαζηεξηφηεηεο. Οη εζεινληέο - ζπλνδνί ησλ παηδηψλ, ζε ζπλεξγαζία κε ην πξνζσπηθφ είλαη απαξαίηεηνη πξνθεηκέλνπ ηα παηδηά λα ζπκκεηέρνπλ κε αζθάιεηα ζε φιεο απηέο ηηο δξαζηεξηφηεηεο. ε φιε ηελ Διιάδα αιιά θπξίσο ζηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ, είλαη κεγάιε ε πξνζέιεπζε ιαζξνκεηαλαζηψλ. Έξρνληαη νιφθιεξεο νηθνγέλεηεο κε φλεηξα γηα κηα θαιχηεξε δσή πνπ δπζηπρψο ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο δελ πξαγκαηνπνηνχληαη. πλήζσο ηα φλεηξα ησλ κεγάισλ παξαζέξλνπλ θαη κηθξά παηδηά αθφκα θαη λενγέλλεηα. Με ηε βνήζεηα κειψλ θαη εζεινληψλ βξίζθνληαη θνληά ζηα παηδηά θαη πξνζπαζνχλ λα βειηηψζνπλ ηηο ζπλζήθεο δηαβίσζήο ηνπο. εκαληηθή είλαη ε ζπλεηζθνξά αλζξψπσλ πνπ ζέινπλ λα πξνζθέξνπλ κέζα απφ ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο δξαζηεξηφηεηα πξνζθέξνληαο αθηινθεξδψο ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζηα παηδηά. Έηζη ινηπφλ ζηα ζπίηηα θηινμελίαο ππάξρνπλ εζεινληέο γηαηξνί, δηθεγφξνη, εθπαηδεπηηθνί θαη άιινη επαγγεικαηίεο νη νπνίνη βξίζθνληαη θνληά ζηα παηδηά φπνηε παξνπζηαζηεί αλάγθε. 3.5 Ανάδοση οικογένεια Η έλλνηα ηεο αλαδνρήο θαιχπηεη κηα ιεηηνπξγία επξχηαηα δηαδεδνκέλε ζε θνηλσληθφ επίπεδν, πνπ εθηείλεηαη απφ ηελ πεξηζηαζηαθή θχιαμε ελφο παηδηνχ (π.ρ. ην baby-sitting ή κηα βξαρχρξνλε θηινμελία) κέρξη ηελ πιήξε αλάιεςε ελφο παηδηνχ απφ κηα νηθνγέλεηα πνπ δελ είλαη ε βηνινγηθή ηνπ νηθνγέλεηα. Η αλαδνρή κπνξεί λα είλαη κηα αλεπίζεκε ζπκθσλία κεηαμχ 52

53 ελφο βηνινγηθνχ γνληνχ θαη ελφο ελειίθνπ πνπ θξνληίδεη ην παηδί ηνπ (πνπ αζθεί δειαδή κεγάιν κέξνο ησλ θαζεθφλησλ ελφο γνληνχ), αιιά θαη έλαο θνηλσληθφο ή θαη ζεξαπεπηηθφο ζεζκφο, ν νπνίνο επηρνξεγείηαη θαη ειέγρεηαη απφ ην θξάηνο (ηνπνζέηεζε ελφο παηδηνχ ζε αλάδνρε νηθνγέλεηα). ηηο πεξηπηψζεηο αλαδνρήο, ε λνκηθή ππφζηαζε ηνπ παηδηνχ ζε ζρέζε κε ηνπο βηνινγηθνχο ηνπ γνλείο δελ κεηαβάιιεηαη, ην θχξην φκσο κέξνο ηεο θαζεκεξηλήο θξνληίδαο ηνπ αλαηίζεηαη ζηνπο αλάδνρνπο γνλείο. Γηα ην ιφγν απηφ νη θαηαζηάζεηο αλαδνρήο θηλνχληαη ζπρλά ζε έλα επίπεδν ιεπηψλ ηζνξξνπηψλ θαη απαηηνχλ ζαθή νξηζκφ ησλ ξφισλ θαζψο θαη ππνζηεξηθηηθή, ζπκβνπιεπηηθή ή θαη ζεξαπεπηηθή βνήζεηα απφ ηελ πιεπξά ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξνσζνχλ ιχζεηο αλαδνρήο γηα παηδηά πνπ κεγαιψλνπλ ζε αλεπαξθέο νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ απφ ηελ πιεπξά ηεο βηνινγηθήο ηνπο νηθνγέλεηαο 39. Μηα αλάδνρε νηθνγέλεηα ππνδέρεηαη ζηνπο θφιπνπο ηεο έλα παηδί γηα κηα νξηζκέλε ρξνληθή πεξίνδν, πνπ κπνξεί λα θαιχπηεη θαη πνιχ κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα ηεο παηδηθήο θαη εθεβηθήο ηνπ ειηθίαο, ρσξίο φκσο ε θαηάζηαζε απηή λα πξνθαιεί ηελ αιιαγή ηεο ηαπηφηεηαο ηνπ παηδηνχ, φπσο ζπκβαίλεη ζηηο πεξηπηψζεηο πηνζεζίαο (απηφ απνηειεί θαη κηα πνιχ βαζηθή δηαθνξά κεηαμχ πηνζεζίαο θαη αλαδνρήο). Φξνληίδεη γηα ην ζχλνιν ησλ αλαγθψλ ηνπ παηδηνχ θαη ζπλήζσο ακείβεηαη γηα ηε θξνληίδα απηή. Η αλαδνρή ζηεξίδεηαη πξσηίζησο ζηελ εζεινληηθή πξνζθνξά θαη ηελ αγάπε ηνπ αλζξψπνπ γηα ηνλ ζπλάλζξσπν. Χζηφζν, δελ ιείπνπλ θαη νη πεξηπηψζεηο εκπνξεπκαηνπνίεζεο ηνπ ζεζκνχ (ιφγσ ησλ εηδηθψλ κεληαίσλ επηδνκάησλ πνπ πξνζθέξνληαη ζηελ αλάδνρε νηθνγέλεηα γηα ηελ θάιπςε ησλ βαζηθψλ εμφδσλ ηνπ παηδηνχ), νη νπνίεο είλαη θαηαθξηηέεο απ' φινπο 40. Σν νηθνλνκηθφ δήηεκα ηεο απνδεκίσζεο, ηεο ακνηβήο ή θαη ηνπ κηζζνχ κηαο αλάδνρεο νηθνγέλεηαο απνηειεί έλα ζέκα πνπ ζπδεηηέηαη πνιχ, θαζψο απνθηά φρη κφλν κία πξαθηηθή αιιά θαη κία ζπκβνιηθή δηάζηαζε. Η αλαδνρή ππνδειψλεη κηα εζηθή θαη γελλαηφδσξε ζηάζε, πνπ πξνυπνζέηεη ηελ ηθαλφηεηα λα αζρνιείηαη θαλείο κε επάξθεηα ζε φια ηα επίπεδα (πξαθηηθά, παηδαγσγηθά, 39 M. David, «Le placement familial. De la pratique a la theorie», ESF Editeur, Paris, Μ. Μπηκπή, Γεκνζηνγξάθνο, «Αλάδνρνη γνλείο», pathfinder news,

54 ζπλαηζζεκαηηθά) κε ην παηδί θάπνηνπ άιινπ. Δίλαη ζεκαληηθφ φκσο λα ππνγξακκίδεηαη ε δηαθνξά ηεο απφ ηελ πηνζεζία θαη ε νηθνλνκηθή δηάζηαζε ηνπ ζέκαηνο κπνξεί λα απνηειέζεη θαη έλαλ ζπκβνιηθφ παξάγνληα δηαθνξνπνίεζεο. Η ίδηα ε θαηάζηαζε ηεο αλαδνρήο κπνξεί λα γελλήζεη ζην παηδί κία εζσηεξηθή ζχγθξνπζε, κεηαμχ ηεο επηζπκίαο ηνπ λα επηζηξέςεη ζηε βηνινγηθή ηνπ νηθνγέλεηα θαη ηεο επηζπκίαο ηνπ λα «αθεζεί» ζηελ αλάδνρε νηθνγέλεηα, λα «πηνζεηεζεί» απφ απηήλ. πγρξφλσο, κπνξεί λα ζέζεη ηηο δπν νηθνγέλεηεο ζε κία θαηάζηαζε αληαγσληζκνχ κεηαμχ ηνπο. Γηα φινπο απηνχο ηνπο ιφγνπο, πνπ κπνξεί λα είλαη γελεζηνπξγνί εζσηεξηθψλ θαη εμσηεξηθψλ εληάζεσλ, ε ζπκβνπιεπηηθή, ππνζηεξηθηηθή ή θαη ζεξαπεπηηθή βνήζεηα ζε νηθνγέλεηεο θαη παηδηά κπνξεί λα θξηζεί απαξαίηεηε. Μηα ζσζηή ηνπνζέηεζε ζε αλάδνρε νηθνγέλεηα εμαζθαιίδεηαη κφλν φηαλ νη ππεξεζίεο έρνπλ εμαληιήζεη πξνεγνπκέλσο θάζε δπλαηφηεηα δηαηήξεζεο ελφο παηδηνχ ζηα πιαίζηα ηεο βηνινγηθήο ηνπ νηθνγέλεηαο θαη ζηε ζπλέρεηα πξνζπαζήζνπλ λα δηαζθαιίζνπλ θάζε ππνζηεξηθηηθή βνήζεηα ζηελ αλάδνρε νηθνγέλεηα, ζην παηδί θαη ζηε βηνινγηθή νηθνγέλεηα 41. Οη παξάγνληεο πνπ σζνχλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο αλαδνρήο είλαη νη εμήο: παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ απνπζία ησλ γνληψλ εμαηηίαο ζαλάηνπ ή εγθαηάιεηςεο θαηαζηάζεηο θξίζεο ζηελ νηθνγέλεηα φπσο ςπρηθά ή ζσκαηηθά λνζήκαηα, καθξνρξφληεο λνζειείεο, θπιάθηζε κειψλ ηεο νηθνγέλεηαο παξάγνληέο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ αλάγθε γηα πξνζηαζία ελφο παηδηνχ πνπ έρεη θαθνπνηεζεί, παξακειεζεί ή βξίζθεηαη ζε θίλδπλν. πλήζσο θαλέλαο απφ ηνπο παξαπάλσ παξάγνληεο δελ απνηειεί κφλνο ηνπ αηηία ηνπνζέηεζεο, αιιά ν ζπλδπαζκφο παξαγφλησλ κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη ηδηαίηεξα επηβαξπληηθά θαη λα νδεγήζεη ζηε ιχζε ηεο αλαδνρήο. Η απφθαζε γηα ηνπνζέηεζε ζε αλάδνρε νηθνγέλεηα ιακβάλεηαη κεηά απφ 41 Κ.Δ.Π.Δ.Π. «Άγηνο Γεκήηξηνο Θεζζαινλίθεο. Παηδηά ζε λέα νηθνγελεηαθά πιαίζηα. Κνηλσληθή, ςπρνινγηθή θαη λνκηθή δηάζηαζε. Πξαθηηθά Γηεκεξίδαο, Θεζζαινλίθε,

55 ηδηαίηεξε θαη ζε βάζνο αμηνιφγεζε ηεο θάζε πεξίπησζεο. Φπζηθά δηεξεπλάηαη πάληα θαη ε δπλαηφηεηα ζπγγεληθήο αλαδνρήο. Δίλαη ζεκαληηθφ ζε πεξηπηψζεηο ηνπνζέηεζεο ελφο παηδηνχ ζε κηα αλάδνρε νηθνγέλεηα λα απνθεχγνληαη απφ ηελ πιεπξά ησλ ππεξεζηψλ θάπνηεο απινπζηεχζεηο ή θαη πξνθαηαιήςεηο πνπ ηειηθά δπζθνιεχνπλ ηελ θαιή πνξεία κηαο αλαδνρήο, φπσο γηα παξάδεηγκα νη παξαθάησ 42 : ε πεπνίζεζε φηη ην παηδί ρξεηάδεηαη απιψο απνκάθξπλζε απφ ηνπο «θαθνχο» γνλείο θαη κηα θαιή θξνληίδα ζε έλα λέν νηθνγελεηαθφ πιαίζην. Απηή ε πεπνίζεζε δελ ιακβάλεη θαζφινπ ππφςε ηεο ηηο εζσηεξηθέο ζπγθξνχζεηο ηνπ παηδηνχ, αιιά νχηε θαη ηηο πηζαλέο δπλαηφηεηεο ζπλεξγαζίαο ησλ δχν νηθνγελεηψλ ε πεπνίζεζε φηη ε αλάδνρε κεηέξα πξέπεη λα είλαη κία «ηδαληθή» κεηέξα. Η επηβάξπλζε κηαο αλαδνρήο κε ηέηνηνπ είδνπο πξνζδνθίεο πξνθαιεί ηελ ζπλερή ελνρνπνίεζε κηαο αλάδνρεο κεηέξαο, ππνλνκεχνληαο έηζη ηελ θαιή πνξεία κηαο αλαδνρήο ε ππεξβνιηθή ηαχηηζε ησλ ιεηηνπξγψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ κε θάπνηα πιεπξά ηεο θαηάζηαζεο θαη ν δηαρσξηζκφο ζε «θαινχο» θαη «θαθνχο» ή πην ζπγθεθξηκέλα ζε ελφρνπο θαη ζε ζχκαηα Σα Γικαιώμαηα ηος Παιδιού Η χκβαζε γηα ηα Γηθαηψκαηα ηνπ Παηδηνχ είλαη ν πξψηνο παγθφζκηνο λνκηθά δεζκεπηηθφο θψδηθαο γηα ηα δηθαηψκαηα πνπ φια ηα παηδηά πξέπεη λα απνιακβάλνπλ. Θέηεη ζηνηρεηψδεηο αξρέο γηα ηελ επεκεξία ησλ παηδηψλ ζηα δηάθνξα ζηάδηα εμέιημήο ηνπο θαη απνηειείηαη απφ 54 άξζξα. Η χκβαζε μεθίλεζε κε πξσηνβνπιία ηεο Πνισληθήο θπβέξλεζεο θαη ηεο UNICEF, πηνζεηήζεθε νκφθσλα απφ ηε Γελ. πλέιεπζε ηνπ ΟΗΔ ζηηο 20 Ννεκβξίνπ 1989 θαη ηέζεθε ζε ηζρχ ην Μέρξη ζήκεξα έρεη επηθπξσζεί ζρεδφλ απφ φιεο ηηο ρψξεο ηνπ θφζκνπ, ελψ ζηελ Διιάδα επηθπξψζεθε ην 1992 (ΦΔΚ 192/ ). 42 J. Triseliotis, «Δθβάζεηο ηεο αλαδνρήο. Βαζηθή Παηδνςπρηαηξηθή», Α ηφκνο, Δθδ. Καζηαληψηε,

56 Βαζηθέο αξρέο ηεο χκβαζεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αλαδνρή είλαη: Σν ζπκθέξνλ ηνπ παηδηνχ πξέπεη λα ιακβάλεηαη πξσηίζησο ππφςε Σν παηδί έρεη δηθαίσκα λα εθθξάδεη ειεχζεξα ηε γλψκε ηνπ Σν παηδί έρεη δηθαίσκα γηα ηξνθή, πγεία θαη αζθάιεηα Σν παηδί έρεη δηθαίσκα λα κε ρσξίδεηαη απφ ηνπο γνλείο ηνπ παξά ηε ζέιεζε ηνπ Σν παηδί έρεη δηθαίσκα λα πξνζηαηεχεηαη απφ ηελ θαθνκεηαρείξηζε Σν παηδί έρεη δηθαίσκα ζε ελαιιαθηηθή κνξθή θξνληίδαο φηαλ δελ είλαη δπλαηφ λα παξακείλεη ζην νηθνγελεηαθφ ηνπ πεξηβάιινλ (αλαδνρή ή πηνζεζία ή ηνπνζέηεζε ζε θαηάιιειν ίδξπκα). Σν παηδί ην νπνίν έρεη ηνπνζεηεζεί ζε κία νηθνγέλεηα έρεη δηθαίσκα ζε πεξηνδηθή αλαζεψξεζε ησλ πεξηζηάζεσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ηνπνζέηεζή ηνπ. 56

57 3.5.2 Λόγοι για ηοςρ οποίοςρ ένα παιδί ηοποθεηείηαι ζε ανάδοση οικογένεια Κάπνηε θάπνηεο νηθνγέλεηεο αληηκεησπίδνπλ ηφζεο πνιιέο δπζθνιίεο, ψζηε δελ θξίλεηαη ζνθφ γηα ηα παηδηά λα παξακέλνπλ κε ηνπο γνλείο ηνπο. Όηαλ ζπκβαίλεη απηφ, νη θξαηηθέο ππεξεζίεο έρνπλ ππνρξέσζε θαη επζχλε λα κεξηκλήζνπλ γηα ηε θξνληίδα ησλ παηδηψλ απηψλ. Οη αλάδνρνη γνλείο αλαιακβάλνπλ απηή ηε θξνληίδα, δίλνληαο ηελ επθαηξία ζηηο νηθνγέλεηεο ησλ παηδηψλ λα μεπεξάζνπλ ηηο δπζθνιίεο ηνπο. Απηέο νη δπζθνιίεο κπνξεί λα θπκαίλνληαη απφ βξαρχβηεο ζε ρξφληεο ή αλίαηεο αζζέλεηεο. Κάπνηα πάιη παηδηά κπνξεί λα έρνπλ θαθνπνηεζεί ε παξακειεζεί. Οη Κνηλσληθνί Λεηηνπξγνί ζπλεξγάδνληαη κε ηηο νηθνγέλεηεο ησλ παηδηψλ, βνεζψληαο ηηο λα μεπεξάζνπλ ηηο δπζθνιίεο ηνπο, ψζηε λα εμαζθαιίζνπλ έλα αζθαιέο νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ γηα ην παηδί ηνπο. Η ζρέζε αλάδνρνπ γνληνχ θαη Κνηλσληθνχ Λεηηνπξγνχ πξέπεη λα δηέπεηαη απφ εηιηθξίλεηα, ακνηβαία εκπηζηνζχλε, θαηαλφεζε θαη ελδηαθέξνλ, κε ζηφρν πάληνηε ηε δηαθχιαμε θαη ηελ πξνψζεζε ησλ ζπκθεξφλησλ ηνπ παηδηνχ. Η αλαδνρή ζπλήζσο είλαη έλαο πξνζσξηλφο ηξφπνο γηα λα πξνζθεξζεί ζπηηηθφ ζε παηδηά θαη εθήβνπο, κέρξη λα είλαη δπλαηφ λα επηζηξέςνπλ ζηηο δηθέο ηνπο νηθνγέλεηεο. Απνηειεί έλα κέξνο ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξνληαη απφ ηηο Κνηλσληθέο Τπεξεζίεο, γηα λα δηαηεξνχληαη καδί νη νηθνγέλεηεο Κπιηήπια για έγκπιζη ανάδοσηρ οικογένειαρ Σα βαζηθά θξηηήξηα γηα έγθξηζε ησλ αλάδνρσλ γνληψλ ζχκθσλα κε ην άξ. 1 ησλ παξ. 1 θαη 2 ηνπ Π.Γ. 86/2009 ΦΔΚ 114/Α / είλαη: 1.Καηάιιεινη γηα λα γίλνπλ αλάδνρνη, θαηά ηελ έλλνηα ησλ άξζξσλ 1533 παξ. 4, 1607 παξ. 1 εδ. 1, 1655 ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα θαη ηνπ άξζξνπ 9 ηνπ λ. 2082/1992, είλαη νηθνγέλεηεο απνηεινχκελεο απφ ζπδχγνπο κε ή ρσξίο παηδηά, ή, ζε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο, κεκνλσκέλα άηνκα (άγακα ή δηαδεπγκέλα ή ρήξα) κε ή ρσξίο παηδηά, πνπ κπνξεί λα είλαη ζπγγελείο εμ αίκαηνο ή εμ αγρηζηείαο, νπνηνπδήπνηε βαζκνχ κε ηνλ αλήιηθν (ζπγγεληθή 57

58 αλαδνρή). Μεηαμχ πεξηζζνηέξσλ ππνςεθίσλ αλάδνρσλ γνλέσλ ε επηινγή γίλεηαη ππνρξεσηηθά θαηά ηε ζεηξά αλαθνξάο ηνπ πξνεγνχκελνπ εδαθίνπ, ιακβαλνκέλεο ππφςε θαη ηεο δηάηαμεο ηνπ άξζξνπ 2 παξ. 1, εδάθην πξψην θαη δεχηεξν. Η ζπγγεληθή αλαδνρή πξέπεη λα πξνηηκάηαη. 2.Η ηνπνζέηεζε αλειίθνπ ζε αλάδνρνπο γνλείο επηηξέπεηαη εθφζνλ πιεξνχληαη ζσξεπηηθά νη εμήο πξνυπνζέζεηο: α) Οη αλάδνρνη γνλείο πιεξνχλ ηα φξηα ειηθίαο θαη έρνπλ δηαθνξά ειηθίαο απφ ηνλ αλαδερφκελν, ζχκθσλα κε ηα πξνβιεπφκελα απφ ηελ εθάζηνηε ηζρχνπζα λνκνζεζία πεξί πηνζεζίαο. β) Οη αλάδνρνη γνλείο θαη νη ζπλνηθνχληεο κε απηνχο έρνπλ θαιή ςπρηθή, δηαλνεηηθή θαη ζσκαηηθή πγεία, ηδίσο κάιηζηα δελ πάζρνπλ απφ ρξφληα κεηαδνηηθά λνζήκαηα. γ) Οη αλάδνρνη γνλείο θαη νη ζπλνηθνχληεο κε απηνχο δελ έρνπλ θαηαδηθαζζεί ηειεζίδηθα ή δελ εθθξεκεί ζε βάξνο ηνπο πνηληθή δίσμε γηα ηα αδηθήκαηα εθείλα πνπ επηζχξνπλ έθπησζε απφ ηε γνληθή κέξηκλα, ζχκθσλα κε ην άξζξν 1537 ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα, θαζψο θαη γηα ηα πξνβιεπφκελα απφ ηελ εθάζηνηε ηζρχνπζα λνκνζεζία πεξί λαξθσηηθψλ θαη πεξί εκπνξίαο αλζξψπσλ θαη νξγάλσλ. δ) Οη αλάδνρνη γνλείο έρνπλ απνδεδεηγκέλα ηε δπλαηφηεηα λα θαιχςνπλ ηα βαζηθά έμνδα δηαηξνθήο, κφξθσζεο θαη ηαηξηθήο πεξίζαιςεο ηνπ αλάδνρνπ ηέθλνπ, δηαζέηνληαο επαξθείο πξνο ηνχην νηθνλνκηθνχο πφξνπο θαη θαηαβάιινληαο πξνζσπηθή θξνληίδα. Οη πξνυπνζέζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζηηο πεξηπηψζεηο β, γ, θαη δ ηεο παξαγξάθνπ απηήο πξέπεη λα ζπληξέρνπλ θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο αλαδνρήο Γιαθοπά ηηρ αναδοσήρ από ηην ςιοθεζία Η πηνζεζία είλαη κηα λνκηθή δηαδηθαζία θαη νξίδεηαη κε ην Ν. 2447/1996 (ΦΔΚ 278/ ηεχρνο Α ). Η πηνζεζία θαζηζηά ην παηδί πνπ δελ κπνξεί 43 Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα 86/ ΦΔΚ 114/Α'/

59 λα δήζεη κε ηε δηθή ηνπ νηθνγέλεηα, κφληκν κέινο ηεο νηθνγέλεηαο πνπ ην πηνζεηεί σζάλ λα είρε γελλεζεί ζ απηή. Οη πηνζεηνχληεο γίλνληαη νη λένη γνλείο πνπ δελ δηαθέξνπλ λνκηθά απφ ηνπο θπζηθνχο γνλείο. Η πηνζεζία είλαη ακεηάθιεηε. Δίλαη ζεκαληηθφ λα απνθεχγεηαη νπνηαδήπνηε ζχγρπζε κεηαμχ πηνζεζίαο θαη αλαδνρήο. Η ζχγρπζε απηή, ε νπνία έρεη ηζηνξηθέο θαη λνκηθέο θαηαβνιέο ζηελ Διιάδα θαη πνπ πνιιέο θνξέο επηηείλεηαη απφ ηελ πιεπξά ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, ζηελ θαθψο λννχκελε πξνζπάζεηά ηνπο λα «εμππεξεηήζνπλ» θάπνηεο νηθνγέλεηεο, κπνξεί λα έρεη θαηαζηξνθηθέο ζπλέπεηεο γηα ηελ εμέιημε κηαο αλαδνρήο ή θαη ηνπ ίδηνπ ηνπ παηδηνχ. Δίλαη επίζεο ζεκαληηθφ ζε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο λα επηδηψθεηαη ε ζπλεξγαζία θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ θαη ππεξεζηψλ ςπρηθήο πγείαο ηνπ παηδηνχ. 59

60 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΣΔΣΑΡΣΟ ΟΣΑ (ΟΡΓΑΝΙΜΟΙ ΣΟΠΙΚΗ ΑΤΣΟΓΙΟΙΚΗΗ) ΝΟΜΟΤ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ 4.1 Γημοηικοί Οπγανιζμοί Ν. Θεζζαλονίκηρ Οη Γήκνη κε απφθαζε ηνπ λ. 2910/2001 πνπ αθνξά ηνπο κεηαλάζηεο έρνπλ ζαλ ζηφρν ηελ ελεκέξσζε ησλ αιινδαπψλ γηα ηηο λφκηκεο πξνυπνζέζεηο παξακνλήο ζηελ Διιάδα ζχκθσλα κε ην Ν.3386/2005, ηελ παξαιαβή αηηήζεσλ γηα ηελ άδεηα παξακνλήο, επίδνζε αδεηψλ, δεκηνπξγία κεραλνγξαθεκέλνπ θαηαιφγνπ αιινδαπψλ, ζπγθέληξσζε ησλ απαξαηηήησλ δηθαηνινγεηηθψλ ησλ αιινδαπψλ γηα ρνξήγεζε θαη αλαλέσζε ησλ αδεηψλ παξακνλήο ηνπο, ελψ παξάιιεια πξνζθέξνπλ καζήκαηα γιψζζαο θαη ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ. πλεξγάδνληαη κε ηνλ ΟΑΔΓ, ηελ Αζηπλνκία θαη άιιεο ππεξεζίεο ηνπ δήκνπ θαζψο θαη κε ην θέληξν πγείαο. Σνπο παξέρνπλ λνκηθή ππνζηήξημε γηαηί γίλνληαη εχθνια ζχκαηα εθκεηάιιεπζεο, θπξίσο νηθνλνκηθήο. ην Γήκν Θεξκατθνχ νη ρψξεο πξνέιεπζεο ησλ κεηαλαζηψλ είλαη θπξίσο ε Αιβαλία, ε Οπθξαλία, ε Γεσξγία, θαη ε Αξκελία. Σν 40% είλαη αλήιηθα θαη κεηέξεο. Ο δήκνο παξέρεη καζήκαηα γιψζζαο θαη ππνινγηζηψλ, ελψ ζπλεξγάδεηαη κε θνξείο φπσο ε «ΔΡΓΑΝΗ» θ.α. ην Γήκν Δπαλνκήο νη ρψξεο πξνέιεπζεο ησλ κεηαλαζηψλ είλαη θπξίσο ε Αιβαλία, ε Γεσξγία, θαη ε Ιλδία. Πεξίπνπ ην 20% είλαη γπλαίθεο θαη ην 80% άληξεο ελψ κε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία (90%) νη ειηθίεο θπκαίλνληαη απφ 20 έσο 30 εηψλ. ην Γήκν Μεραληψλαο νη ρψξεο πξνέιεπζεο ησλ κεηαλαζηψλ είλαη θπξίσο ε Αιβαλία, ε Γεσξγία, ε Ρσζία θαη ε Αίγππηνο. Πεξίπνπ ην 30% είλαη γπλαίθεο θαη παηδηά. Τπάξρνπλ αηγχπηηνη αιηεξγάηεο ζηνπο νπνίνπο νη άδεηεο δηακνλήο εθδίδνληαη εληφο ηνπ κήλα απφ ηελ πεξηθέξεηα θεληξηθήο Μαθεδνλίαο. 60

61 ην Γήκν Παλνξάκαηνο νη ρψξεο πξνέιεπζεο ησλ κεηαλαζηψλ είλαη θπξίσο ε Αιβαλία, ε Γεσξγία, ε Αξκελία θαη νη Φηιηππίλεο. Σν 80% είλαη γπλαίθεο θαη παηδηά. ην Γήκν Πεχθσλ ην 90% ησλ κεηαλαζηψλ πξνέξρεηαη απφ ηελ Αιβαλία. Σν 60% απηψλ είλαη ειηθίαο 25 κε 35 εηψλ. ην Γήκν Υνξηηάηε πξνέξρνληαη θπξίσο απφ ηελ Αιβαλία, ηε εξβία θαη ηε Ρνπκαλία. Σν 60% είλαη άληξεο θαη 40% είλαη γπλαίθεο θαη παηδηά. Σν 80% είλαη ειηθίαο 30 κε 35 εηψλ. Δδψ παξνπζηάδνληαη πεξηζζφηεξα πεξηζηαηηθά εγθιεκαηηθφηεηαο θαη ηξνκνθξαηίαο απφ κεηαλάζηεο δεχηεξεο γεληάο, νη νπνίνη δηεθδηθνχλ ηα δηθαηψκαηά ηνπο ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη βξίζθνληαη ίζσο κεηέσξνη θαη λνηψζνπλ καηαίσζε φηαλ δελ ηνπο αλαγλσξίδνληαη ηα δηθαηψκαηα. Όζνλ αθνξά ην Γήκν Σξηαλδξίαο, ην 35% ησλ κεηαλαζηψλ είλαη γπλαίθεο θαη παηδηά θπξίσο απφ ηελ Αιβαλία θαη ηε Γεσξγία κε αλαινγία 2/1. ηαηηζηηθά αηηήζεσλ: Αιτιςεισ άδειεσ διαμονισ για οικογενειακι ςυνζνωςθ, απόφαςθ 11702/06 άδειεσ παραμονισ αλλοδαποφ ςυηφγου Έλλθν ι πολίτθ ΕΕ άδειεσ διαμονισ για οικογενειακι ςυνζνωςθ μετά από κεώρθςθ ειςόδου αρ. 29 άδειεσ παραμονισ για οικογενειακι ςυνζνωςθ αλλοδαπών που ζλαβαν εξάμθν άδεια διαμονισ ανανεώςεισ άδειασ παραμονισ αλλοδαποφ για ςπουδζσ ανανεώςεισ αυτοτελοφσ άδειασ διαμονισ ςε μζλθ οικογενειασ τρίτθσ χώρασ ανανεώςεισ άδειασ διαμονισ με οικογενειακι ςυνζνωςθ Γηα ην Γήκν Διεπζεξίνπ Κνξδειηνχ ε θαηαλνκή θαίλεηαη ζην ζρεδηάγξακκα 61

62 1,7% Κατανομή Μεταναςτών 7,2% 6,2% 1,3% 0,8% 82,8% Αλβανία Γεωργία Ρωςία Αρμενία Ουκρανία Μολδαβία ην Γήκν Καιακαξηάο νη ρψξεο πξνέιεπζεο είλαη ε Αιβαλία, ε Γεσξγία, ε Βνπιγαξία, ην Παθηζηάλ θαη ε Αθηή Διεθαληνζηνχ κε ηηο ειηθίεο λα θπκαίλνληαη απφ 30 έσο 40 εηψλ. Σν ηκήκα θνηλσληθήο θξνληίδαο ηνπ δεκνηηθνχ νξγαληζκνχ θνηλσληθήο θξνληίδαο αζρνιείηαη κε ηελ παξνρή θνηλσληθψλ πξνλνηαθψλ ππεξεζηψλ. Απεπζχλεηαη ζε φινπο ηνπο δεκφηεο Καιακαξηάο θαη ηδηαίηεξα ζηηο εππαζείο θνηλσληθά νκάδεο. Δθαξκφδνληαη πξνγξάκκαηα «θνηλσληθήο αιιειεγγχεο», πξφγξακκα ζίηηζεο, δηαλνκήο ηξνθίκσλ θαη ηξάπεδα ηκαηηζκνχ, ελψ ζπλεξγάδεηαη κε ΜΚΟ, κε ηελ εθθιεζία, κε ππεξεζίεο θνηλσληθήο πξφλνηαο θαη θξνληίδαο. Παξάιιεια ππάξρεη ην Δζληθφ Ίδξπκα Νεφηεηαο Καιακαξηάο, ζην νπνίν νη κεηαλάζηεο είλαη λεαξήο ειηθίαο θπξίσο κεηαμχ 18 θαη 25 εηψλ. Οη πξνπηπρηαθνί θνηηεηέο θαη νη δηδάθηνξεο πξνέξρνληαη απφ δηάθνξεο ρψξεο, φπσο ηε Γεσξγία, ηελ Ινξδαλία, ην Κνλγθφ, ηε Ρσζία, ηελ Αηζηνπία, ηε Ρνπκαλία, ην νπδάλ, ην Νεπάι, ηε Βνπιγαξία, θαη ηελ Αιβαλία. Οη πξνπηπρηαθνί είλαη κε ππφηξνθνη θαη πξνέξρνληαη απφ κεηαλάζηεο γνλείο πνπ δηακέλνπλ κφληκα ζηελ Διιάδα Ο Γήκνο ηαπξνχπνιεο ζπλεξγάδεηαη κε θνξείο κεηαλαζηψλ φπσο ΑΡΙ, ΜΑΚΙΝΔ, PRAKSIS. Οη κεηαλάζηεο είλαη γπλαίθεο θαη άληξεο κεηαμχ 25 θαη 35 εηψλ απφ ηελ Αιβαλία, ηε Ρσζία θαη ηε Γεσξγία. Γηα ην Γήκν Ακπεινθήπσλ νη άληξεο θαη νη γπλαίθεο κεηαλάζηεο βξίζθνληαη ζε αλαινγία απφ ρψξεο φπσο ε Αιβαλία, ε Γεσξγία, ε Αξκελία, ε Νηγεξία, ε Οπθξαλία, ε Μνιδαβία, ην Καδαρζηάλ, ν Αγ. Γνκίληθνο. Σν 20% είλαη αλήιηθα παηδηά. 62

63 ην Γήκν Μελεκέλεο ην 40% ησλ κεηαλαζηψλ είλαη γπλαίθεο θαη παηδηά απφ ρψξεο φπσο ε Αιβαλία, ε Γεσξγία θαη ε Αξκελία, ελψ ζην Γήκν Νεάπνιεο ην 80% ησλ κεηαλαζηψλ είλαη άληξεο θαη απφ απηνχο ην 80% είλαη κεηαμχ 18 θαη 30 εηψλ. Γηα ην Γήκν πθεψλ ε θαηαλνκή θαίλεηαη ζην αθφινπζν ζρεδηάγξακκα: Κατανομή Μεταναςτών 13,0% 5,0% 4,0% 2,0% 1,0% 75,0% Αλβανία Γεωργία Αρμενία Ρωςία Νιγθρία ην Γήκν ηαπξνχπνιεο ην 60% ησλ κεηαλαζηψλ πεξίπνπ είλαη Αιβαλνί θαη αθνινπζνχλ νη Γεσξγηαλνί, νη Αξκέληνη θαη νη Οπθξαλνί. Σν 40% είλαη γπλαίθεο θαη παηδηά, ελψ ζην Γήκν Πνιίρλεο ε θαηαλνκή παξνπζηάδεηαη παξαθάησ: 14,0% 8,0% Κατανομή Μεταναςτών 5,0% 4,0% 1,0% 68,0% Αλβανία Γεωργία Αρμενία Ρωςία Ουκρανία Κολομβία Ο Γήκνο Δπθαξπίαο δέρεηαη κεηαλάζηεο πνπ πξνέξρνληαη θπξίσο απφ ρψξεο φπσο Αιβαλία, Γεσξγία, Ρσζία, Αξκελία κε ην 50% λα είλαη γπλαίθεο θαη παηδηά. 63

64 Γηα ην Γήκν Λαγθαδά νη ρψξεο πξνέιεπζεο ησλ κεηαλαζηψλ είλαη ε Αιβαλία, ε Βνπιγαξία, ε Γεσξγία, ε Ρσζία, ε Αξκελία, ε Ιλδία θαη ε Ρνπκαλία. Σν 30% είλαη γπλαίθεο θαη παηδηά, ελψ ην 60% είλαη 20 κε 30 εηψλ. ην Γήκν Μπγδνλίαο ην 80% πεξίπνπ πξνέξρεηαη απφ Αιβαλία θαη Βνπιγαξία, ελψ κφλν ην 15% απνηεινχλ νη γπλαίθεο θαη ηα παηδηά. Αθνινχζσο, ν Γήκνο Δρεδψξνπ παξνπζηάδεηαη κε ην παξαθάησ ζρεδηάγξακκα, ηε ζηηγκή πνπ ην 50% είλαη γπλαίθεο θαη παηδηά, κε ην 90% λα είλαη έσο 30 εηψλ. Κατανομή Μεταναςτών 10,0% 5,0% 5,0% 80,0% Αλβανία Βουλγαρία Ρουμανία Άλλεσ εκνικότθτεσ Γηα ην Γήκν Υαιάζηξαο ε κεγάιε πιεηνςεθία είλαη Αιβαλνί κεηαλάζηεο, ην 40% είλαη γπλαίθεο θαη παηδηά, ελψ ην 80% είλαη κεηαμχ 25 θαη 40 εηψλ. Όζνλ αθνξά ην Γήκν Καιιηζέαο, νη ρψξεο πξνέιεπζεο ησλ κεηαλαζηψλ είλαη ε Αιβαλία, ε Ληβχε, ε Γεσξγία, ε Ρσζία, ην Παθηζηάλ θαη ην Καδαρζηάλ. Σν 30% είλαη γπλαίθεο θαη παηδηά, ελψ νη πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο θαηαζέηνπλ ραξηηά γηα ρνξήγεζε άδεηαο δηακνλήο γηα νηθνγελεηαθή ζπλέλσζε. Σέινο, ζην Γήκν Βαζηιηθψλ ην 90% πξνέξρεηαη απφ ηελ Αιβαλία θαη νη γπλαίθεο κε ηα παηδηά απνηεινχλ ην 50%. 64

65 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΔΜΠΣΟ ΣΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ - ΠΡΟΝΟΙΑΚΟ ΔΡΓΟ ΣΗ ΔΚΚΛΗΙΑ 5.1 Γενικά Ο Υξηζηηαληζκφο, φπσο είλαη γλσζηφ, δελ απεπζχλεηαη κφλν ζην λνπ ηνπ αλζξψπνπ, αιιά ζε νιφθιεξε ηελ χπαξμή ηνπ. Γη απηφ θαη ε ρξηζηηαληθή πίζηε δελ πεξηνξίδεηαη ζηελ απνδνρή ησλ αιεζεηψλ ηνπ Υξηζηηαληζκνχ, αιιά εθθξάδεηαη βησκαηηθά ζηελ πξάμε. Η αιεζηλή ρξηζηηαληθή πίζηε εθδειψλεηαη κε έξγα αγάπεο 44 θαη ε άζθεζε ηεο αγάπεο, σο εθαξκνγή ηνπ πεξηερφκελνπ ηεο πίζηεσο, απνηειεί νπζηψδεο γλψξηζκα ηεο ρξηζηηαληθήο δσήο. Έηζη ε αγάπε ζην Υξηζηηαληζκφ δελ λνείηαη σο απιή ζπλαηζζεκαηηθή εθδήισζε, αιιά σο αληαπφθξηζε ζηελ αγάπε ηνπ Θενχ, πνχ έγηλε άλζξσπνο θαη σο νθεηιή πξνο ηνλ ζπλάλζξσπν, πνχ εηθνλίδεη ηνλ Θεφ. Η αγάπε απηή αλαθέξεηαη ζε νιφθιεξν ηνλ άλζξσπν. Έλαο απφ ηνπο ππιψλεο ηεο νξζφδνμεο παξάδνζεο θαη θνηλσληθήο εζηθήο είλαη ε δηπιή εληνιή ηεο αγάπεο. Ο άλζξσπνο δειαδή πξέπεη λ αγαπά ην Θεφ θαη ηνλ πιεζίνλ. Η αγάπε απηή αλ δελ κεηνπζηψλεηαη ζε πξάμε θαη δσή, εθθπιίδεηαη θαη εθπίπηεη 45. Γη απηφ θαη ε ζπκπαξάζηαζε ζηηο πιηθέο αλάγθεο ηνπ ζπλαλζξψπνπ απνηειεί απηνλφεηε εθδήισζε ηεο ρξηζηηαληθήο δσήο θαη θαηά ζπλέπεηα ηεο αξεηήο ηεο θηιαλζξσπίαο. Φηιαλζξσπία είλαη ην ζχλνιν ησλ εθδειψζεσλ θαη ιακβαλνκέλσλ κέηξσλ, κε ηα νπνία πξνιακβάλνπκε ή ζεξαπεχνπκε ηελ αηνκηθή ή νκαδηθή, πιηθή ή εζηθή θαη πλεπκαηηθή δπζηπρία ή εμαζιίσζε 46. Πλεπκαηηθή πξνυπφζεζε ηεο θηιαλζξσπίαο είλαη ε πεπνίζεζε πεξί ηνπ φηη νη άλζξσπνη νθείινπλ λα βνεζνχλ ηνχο ζπλαλζξψπνπο ηνπο, πνχ ηελ έρνπλ αλάγθε. 44 Γαι. 5,6 45 Γ. Μαληδαξίδεο, «Κνηλσληνινγία ηνπ Φξηζηηαληζκνύ», Θεζζαινλίθε, εθδ. Αθνί Κπξηαθίδε, 1990, ζει Αξρηκ. Σ. Άλζεο, Γξακ..Δ. Κνηλσληθήο Πξφλνηαο θαη Δππνηίαο, «Φηιαλζξσπία, Σηάζε Εσήο»,

66 Μηα κνξθή ηεο ρξηζηηαληθήο θαη θηιαλζξσπηθήο αγάπεο ηεο εθθιεζίαο είλαη θαη ε δηαθνλία. Η δηαθνλία, ρσξίο λα ηαπηίδεηαη κε ηελ αγάπε ζε φιν ην εχξνο ηεο, νχηε θαη λα ηελ ππνθαζηζηά, «απνηειεί ηελ θνξπθαία θαη πην απζεληηθή ηεο εθδήισζε», καξηπξία πίζηεο θαη έθθξαζε ειπίδαο 47. Η δηαθνλία δελ είλαη απιά ε πξνζθνξά ειεεκνζχλεο αιιά ε εκπξάγκαηε αγάπε, ε νπνία εθδειψλεηαη κε αιιειέγγπα αληαπφθξηζε θαη ππεξάζπηζε ησλ «ειαρίζησλ» 48. Η θηιαλζξσπία έρεη παξνπζηάζεη αλά ηνχο αηψλεο πνηθίιεο κνξθέο. Καηά ηελ πξν Υξηζηνχ επνρή ήηαλ ππνηππψδεο θαη ηελ αζθνχζαλ θπξίσο ε πνιηηεία ή θαη νη ηδηψηεο. Ο Υξηζηηαληζκφο σο Θξεζθεία, αλνηθηή ζηελ πξφζιεςε θάζε αγαζνχ, πήξε αξθεηά ζηνηρεία απφ ην ειιεληθφ πλεχκα θαη καδί κε ηα εβξατθά ήζε, αλέπηπμε ηε δηθή ηνπ εζηθή, ε νπνία έγηλε θαη εμνρήλ ζενθεληξηθή. Η θηιαλζξσπία απέβε κηα αξεηή πνχ θαηά θχξην ιφγν επηδηψθεηαη σο κίκεζε ηεο ζηάζεο ηνπ Θενχ. Η ρξηζηηαληθή αγάπε πξνο ηελ νπνία ζπγγελεχεη ε αξραία έλλνηα ηεο θηιαλζξσπίαο πήξε κηα πην ζξεζθεπηηθή έλλνηα ζηελ πξσηνρξηζηηαληθή Δθθιεζία. Η δηδαζθαιία πνχ θαηέζηεζε ηε θηιαλζξσπία ζενθεληξηθή ήηαλ ην θήξπγκα ηνπ Κπξίνπ «Ο πηφο ηνπ αλζξψπνπ νπθ ήιζε δηαθνλεζήλαη, αιιά δηαθνλήζαη θαη δνχλαη ηελ ςπρήλ απηνχ ιχηξνλ αληί πνιιψλ» 49. Έηζη ν θηιάλζξσπνο γίλεηαη ν δνχινο ηνπ Θενχ, φπσο ν Θεφο έιαβε δνχινπ κνξθή. Ο Θεφο δελ εθδήισζε ηελ αγάπε Σνπ γηα ηνλ άλζξσπν απφ εγσηζηηθά θίλεηξα, αιιά γηα λα κπνξέζεη λα ζσζεί ν άλζξσπνο. Δδψ ινηπφλ βξίζθεηαη ε βάζε ηνπ αιηξνπηζκνχ, ηεο αληδηνηεινχο αγάπεο, ηεο ρξηζηηαληθήο θηιαλζξσπίαο. Ο ηξφπνο θαη ην πεξηερφκελν ηεο δηδαζθαιίαο ηνπ Υξηζηνχ ππεξβαίλνπλ ηα φξηα ηνπ δεκφζηνπ ιφγνπ γηα λα επηηξέςνπλ ηε ζπλάληεζε κε φζνπο δνπλ ζην πεξηζψξην ηνπ δεκφζηνπ βίνπ 50. Ο Υξηζηφο απφ ηε γέλλεζή ηνπ βίσζε θαηαζηάζεηο πνπ νη θησρνί πεξηγξάθνπλ κε φξνπο φπσο 47 Γ. Σζαλαλάο, «Διπίδα δηαθνλία θαη ζσηεξία», Θεζζαινλίθε, 1975, ζει Ι. Πέηξνπ, «Κνηλσληθή Γηθαηνζύλε», Θεζζαινλίθε, εθδ. Παξαηεξεηήο, Μαξθ. 10, 45 Μαηζ. 20, Υ. Σζηξψλεο, «Κνηλσληθόο απνθιεηζκόο θαη εθπαίδεπζε ζηελ Ύζηεξε Νεσηεξηθόηεηα», Θεζζαινλίθε, εθδ. Βάληαο,

67 θαηαηξεγκφο, πξνζθπγηά, εγθαηάιεηςε θαη φξηζε ζε καζεηέο θαη πηζηνχο λα αληηθξίδνπλ ζην πξφζσπν ησλ ελδεψλ θαη ζην πξφζσπν ηνπ πάζρνληα αλζξψπνπ ην δηθφ Σνπ πξφζσπν 51. Ο Κχξηνο δίδαζθε ηνχο καζεηέο Σνπ λα αγαπνχλ ν έλαο ηνλ άιινλ, θαζψο Δθείλνο ηνχο αγάπεζε 52. χκθσλα κε ηνχο ιφγνπο ηνπ Ιεζνχ «εληνιήλ θαηλήλ δίδσκη πκίλ, ίλα αγαπάηε αιιήινπο, θαζψο εγάπεζα πκάο, ίλα θαη πκείο αγαπάηε αιιήινπο. Δλ ηνχησ γλψζνληαη πάληεο φηη εκνί καζεηαί εζηέ, εάλ αγάπελ έρεηε ελ αιιήινηο» 53. Σν θήξπγκα πεξί παγθνζκίαο αγάπεο γίλεηαη ην ζχλζεκα ησλ καζεηψλ ηνπ Υξηζηνχ θαη ν ζεκέιηνο ιίζνο ηεο πξψηεο Δθθιεζίαο. Γελ απνηεινχζε απιψο κηα ζεσξεηηθή αθεξεκέλε έλλνηα, αιιά κηα εθαξκνζκέλε αξεηή. Οη πηζηνί πξνηξέπνληαη λα αζθνχλ ειεεκνζχλε πξνο ηνχο ελδεείο, ηνχο μέλνπο, ηα νξθαλά θαη λα αλαπηχζζνπλ ην αίζζεκα ηεο θνηλσληθήο θαη θπιεηηθήο ηζφηεηαο θαη δηθαηνζχλεο θαη απηή ε άζθεζε ηεο θηιαλζξσπίαο δελ έπξεπε λα είλαη απνηέιεζκα εμαλαγθαζκνχ, ζθνπηκφηεηαο ή εγσηζηηθψλ θηλήηξσλ, αιιά θαξπφο ειεχζεξεο ζέιεζεο. Απηή ε επαλαζηαηηθή έλλνηα πεξί θηιαλζξσπίαο ελέπλεπζε έλαλ ελζνπζηαζκφ γηα αγαζνεξγίεο θαη πινπνηήζεθε κε ηελ αλέγεξζε πνιπαξίζκσλ ηδξπκάησλ 54. Η ρξηζηηαληθή θηιαλζξσπία αγθάιηαζε φινπο ηνχο αλζξψπνπο, αθνχ ν άλζξσπνο είλαη ην χςηζην δεκηνχξγεκα ηνπ Θενχ. Η δηαθνξά αλάκεζα ζηνλ αξραίν ειιελνξσκατθφ θφζκν θαη ζηνλ ρξηζηηαληζκφ ήηαλ φηη ν πξψηνο ζεσξνχζε ηνλ άλζξσπν βαζηθά σο έλα θνηλσληθφ θαη πνιηηηθφ φλ, ελψ ν δεχηεξνο σο εηθφλα ηνπ Θενχ πνχ, φπσο ν άζσηνο πηφο, επαλαθιήζεθε ζηνλ νίθν ηνπ παηέξα ηνπ κέζσ ηεο θηιαλζξσπίαο ηνπ Ιεζνχ Υξηζηνχ. Η απνζηνιηθή Δθθιεζία νξγάλσλε θηιαλζξσπίεο θαη θξφληηδε ηνχο πησρνχο, ηηο ρήξεο θαη ηα νξθαλά. Οξγάλσλε θνηλά δείπλα θαη νη Υξηζηηαλνί πξνσζνχζαλ ηε βνήζεηά ηνπο ζηελ ηνπηθή Δθθιεζία, θαζψο θαη ζ άιινπο. 51 Υ. Σζηξψλεο, «Παγθνζκηνπνίεζε θαη ηνπηθέο θνηλόηεηεο. Σπκβνιή ζηελ Κνηλσληθή Ζζηθή θαη ην Κνηλνηηθό Έξγν», Θεζζαινλίθε, εθδ. Βάληαο, 2007, ζει Ισάλ. 15, Ισάλ. 13, Γξ. Α. Κπλεγνπνχινπ, Ζ Διεεκνζύλε, ε Κνξπθαία Αξεηή ηνπ Φξηζηηαλνύ, εθδφζεηο Ι.Ν. Αγίσλ Ραθαήι, Νηθνιάνπ θαη Δηξήλεο, Θεζζαινλίθε, ζει

68 Πίζηεπαλ φηη ήηαλ δσληαλά κέιε ηνπ απηνχ ζψκαηνο. Η έλλνηα ηεο αγάπεο είρε θαηαθηήζεη ηηο ςπρέο ησλ πηζηψλ ζε ηέηνην βαζκφ, ψζηε ε ελεξγφο θηιαλζξσπία λα γίλεη ε θξνληίδα φισλ. Η Δθθιεζία δεκηνχξγεζε κηα ηζρπξή παξάδνζε θηιαλζξσπηθψλ έξγσλ, θαζψο καξηπξνχλ πνιιά ηζηνξηθά θείκελα. Οιφθιεξε ε εζηθή δηδαζθαιία ηεο Δθθιεζίαο γηα ηελ θηιαλζξσπία αλαπηχρζεθε θαη ελζσκαηψζεθε ζηηο ζείεο ιεηηνπξγίεο Σεο, ζηα παηεξηθά ζπγγξάκκαηα, ζηε δνγκαηηθή δηδαζθαιία, ζηνπο Καλφλεο Σεο θαη έγηλε έλα κε απηά. Γελ ήηαλ ζπάλην λα έβξηζθε θαλείο θιεξηθνχο πνχ ε ζπλερήο θαζεκεξηλή ηνπο θξνληίδα ήηαλ ε ελαζρφιεζε κε ηνλ άλζξσπν, νιφθιεξν ηνλ άλζξσπν θαη νηηδήπνηε άγγηδε ηε δσή ηνπ, ηηο ζρέζεηο ηνπ κε ηελ νηθνγέλεηά ηνπ, κε απηνχο πνχ εξγαδφηαλ, κε ηελ θνηλφηεηα ηνπ, κε ηελ Πνιηηεία. Οη εθθιεζηαζηηθνί Παηέξεο έδεηρλαλ ηελ θξνληίδα ηνπο γηα ηνλ άλζξσπν κε πνηθίινπο ηξφπνπο θαη πξνγξάκκαηα. Η αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηαο θαη ηεο αμηνπξεπείαο θάζε πξνζψπνπ, λένπ ή γέξνπ, πγηνχο ή αξξψζηνπ, ρξηζηηαλνχ ή κε ρξηζηηαλνχ, ήηαλ ε θπξία θξνληίδα πνιιψλ Κιεξηθψλ ή Μνλαρψλ. Η θηιαλζξσπία είλαη ην κνλνπάηη πνχ νδεγεί ζηελ Αγάπε «Γηαηί, φζν πεξηζζφηεξν αγαπά θαλείο ηνλ Θεφλ, ηφζν πεξηζζφηεξν εηζέξρεηαη κέζα ζηνλ Θεφλ» 55. Πνιχ αλεπηπγκέλε ήηαλ ε θηιαλζξσπία θαη ζην Βπδάληην. Όινη νη κεγάινη Παηέξεο ηεο Δθθιεζίαο κε ηα θεξχγκαηα ηνπο ζπληζηνχζαλ θαη πξνέηξεπαλ ηελ ειεεκνζχλε θαη ηελ εππνηία. Οη ρξηζηηαλνί θαη ε Δθθιεζία αλέιαβαλ κεγάιν αγψλα γηα ηελ αλαθνχθηζε ησλ αλαμηνπαζνχλησλ θαη εκπεξηζηάησλ. Αζάλαηα κλεκεία ηνπ ρξηζηηαληθνχ πλεπκαηηθνχ πνιηηηζκνχ θαη εηδηθφηεξα ηεο ρξηζηηαληθήο θνηλσληθήο πξνλνίαο ησλ βπδαληηλψλ ρξφλσλ είλαη ηα πνηθίια επαγή θαη θηιαλζξσπηθά ηδξχκαηα, ηα νπνία έγηλαλ, είηε απφ ηελ Δθθιεζία, είηε απφ ηελ Πνιηηεία, πνχ ηελ ελέπλεε ην ρξηζηηαληθφ πλεχκα θαη ην θσηεηλφ παξάδεηγκα ηεο Δθθιεζίαο. Οη κεγάινη Παηέξεο ππήξμαλ θαηλνηφκνη, δηφηη εηζήγαγαλ ηελ ζπζηεκαηηθή νξγάλσζε ησλ θηιαλζξσπηθψλ ηδξπκάησλ. 55 Κιήκεο Αιεμαλδξείαο «Τηο ν ζσδόκελνο πινύζηνο», Δθδ. Απνζη. Γηαθνλίαο, Αζήλαη 1956, 2,

69 Μέζα ζηνπο θφιπνπο ηεο Διιεληθήο Δθθιεζίαο ζεκεηψζεθε θαη ζεκεηψλεηαη ζπνπδαηφηαηε θηιαλζξσπηθή θίλεζε θαη θνηλσληθή δξαζηεξηφηεηα, παξά ηηο δπζκελείο εμσηεξηθέο ζπλζήθεο, θάησ απφ ηηο νπνίεο έδεζε ε Δθθιεζία. Η Διιεληθή Δθθιεζία δηά ηνπ Μαθαξηψηαηνπ Αξρηεπηζθφπνπ θ.θ. Ιεξψλπκνπ θαη ησλ εβαζκηψηαησλ Ιεξαξρψλ Σεο εγείηαη ηνπ θηιαλζξσπηθνχ έξγνπ, δίλνληαο θαηεπζχλζεηο ζηα ζηειέρε ηεο θηιαλζξσπηθήο δηαθνλίαο. Η δξάζε ηεο θηιαλζξσπίαο ζηηο Ιεξέο Μεηξνπφιεηο ηεο Δθθιεζίαο ηεο Διιάδνο είλαη αμηφινγε θαη ζπνπδαία. Η Ιεξά Αξρηεπηζθνπή Αζελψλ θαη νη Μεηξνπφιεηο παξνπζηάδνπλ ζαπκαζηή δξαζηεξηφηεηα ζηνπο ηνκείο ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο. Σα Γεληθά Φηιφπησρα Σακεία ησλ Ιεξψλ Μεηξνπφιεσλ θαη ησλ Ιεξψλ Ναψλ απνηεινχλ πξφηππε θαη ζπνπδαία θηιαλζξσπηθή νξγάλσζε. Σα ηακεία απηά ρξεζηκεχνπλ γηα ηελ αλαθνχθηζε ησλ ελδεψλ κε ηαθηηθά ή έθηαθηα βνεζήκαηα, γηα ηελ απνθπιάθηζε θξαηνπκέλσλ, γηα πξνηθνδφηεζε απφξσλ θνξηηζηψλ ή νξθαλψλ, θνηηεηηθψλ ππνηξνθηψλ, ρνξήγεζε θαξκάθσλ, ηξνθψλ, εμφθιεζε ινγαξηαζκψλ, ζίηηζε απφξσλ γεξφλησλ θαη άιια. Δθηφο ησλ Φηιφπησρσλ Σακείσλ, ίδξπζαλ ή έρνπλ ππφ ηελ άκεζε απηψλ θξνληίδα πνιιά επαγή ηδξχκαηα. Ιαηξεία, Ιδξχκαηα Απνθαηαζηάζεσο Γπζπξνζάξκνζησλ Αηφκσλ, Κνηλσληθήο πκπαξαζηάζεσο, Καηαζθελψζεηο αγνξηψλ, θνξηηζηψλ, Ννζνθνκεία, Ξελψλεο, Οξθαλνηξνθεία, Οηθνηξνθεία, Παηδηθνί ηαζκνί, Πησρνθνκεία, θαη Κέληξα Φπρηθήο Τγείαο. Σν Φηιαλζξσπηθφ έξγν ηεο Δθθιεζίαο απνδεηθλχεηαη κεγάιν θαη πνιχπιεπξν θαη επηηειείηαη απφ ηνχο Κιεξηθνχο θαη ηα ζηειέρε Σεο «ελ θφβσ θαη ηξφκσ» ελψπηνλ ηνπ Θενχ γηα ηελ αλαθνχθηζε ησλ εκπεξηζηάησλ αδειθψλ. ηε Μεηξφπνιε Θεζζαινλίθεο εθαξκφδεηαη ην Πξφγξακκα ηεο Ιεξάο πλφδνπ ππνδνρήο κεηαλαζηψλ θαη πξνζθχγσλ. Γελ πξέπεη εδψ λα ιεζκνλήζνπκε θαη ηελ θξαηηθή πξνζθνξά κέζσ ηνπ ππεπζχλνπ Τπνπξγείνπ Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο. Όια απηά ηα ηδξχκαηα αλνηθηνχ θαη θιεηζηνχ ηχπνπ, φπσο νλνκάδνληαη, πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηηο Ιεξέο Μεηξνπφιεηο (θαη κέξνο ησλ νπνίσλ 69

70 παξνπζηάδεηαη ζηε ζπλέρεηα) δίλνπλ ηελ δπλαηφηεηα ζηνπο αλζξψπνπο αλεμαξηήησο θχινπ, ειηθίαο, θαη παηξίδνο λα απνιακβάλνπλ ηελ ζηνξγή ηεο Δθθιεζίαο θαη λα αλαθνπθίδνληαη ζηελ νπνηαδήπνηε αλάγθε ηνπο. Η ρξεκαηνδφηεζε γηα ηελ ιεηηνπξγία φισλ απηψλ ησλ ηδξπκάησλ ζηεξίδεηαη ζηελ εζεινληηθή πξνζθνξά θαη ζηελ κηθξή ρξεκαηνδφηεζε ηνπ Κξάηνπο ή ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο 1 νπ θαη 2 νπ Βαζκνχ. Η ιεηηνπξγία ηνπο ζε πξνζσπηθφ ζηειερψλεηαη απφ εζεινληέο, άλδξεο θαη γπλαίθεο, θαζψο θαη εξγαδφκελνπο επ ακνηβή, νη νπνίνη πηζηεχνπλ ζην έξγν ηεο Δθθιεζίαο θαη ζπκπαξαζηέθνληαη πιηθά θαη εζηθά. ηε ζχγρξνλε επνρή, ζηελ νπνία θπξηαξρεί ν άθξαηνο θαηαλαισηηζκφο θαη ν εγσηζκφο, ην θηιάλζξσπν πλεχκα ηεο Δθθιεζίαο, πνχ ζαξθψλεηαη ζην θνηλσληθφ πξνλνηαθφ ηεο έξγν, αλαδεηθλχεη ηελ θηιαλζξσπία, φρη κφλν σο αξεηή θαη ηδαληθφ, αιιά θαη σο νδφ πνπ νδεγεί ζηελ εζσηεξηθή κεηακφξθσζε ηνπ αλζξψπνπ. 5.2 Καηαθςγή Η Μεηξφπνιε Θεζζαινλίθεο γηα λα βνεζήζεη ηελ έξεπλα παξέπεκςε ζηελ Δλνξία ηνπ Αγ. Γεκεηξίνπ ( θαη ζπγθεθξηκέλα ζηνλ ππεχζπλν ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ θνξέα π. Γεψξγην, ν νπνίνο έδσζε ηηο ππφινηπεο πιεξνθνξίεο. ηελ ελνξία ιεηηνπξγεί έλαληη ηνπ Ι.Ν. Αγ. Γεκεηξίνπ γξαθείν ππνζηήξημεο κεηαλαζηψλ ζε λεαξέο θπξίσο ειηθίεο θαη ζην νπνίν παξέρνληαη κηα ζεηξά απφ δξαζηεξηφηεηεο. Ο θνξέαο απηφο νλνκάδεηαη «Υξηζηηαληθή Καηαθπγή Νέσλ Αγ. Γεκήηξηνο». Οη ελδηαθεξφκελνη θάλνπλ αίηεζε δειψλνληαο έγθαηξα ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο Υξηζηηαληθήο Καηαθπγήο. Αλάκεζα ζε άιιεο νη δξαζηεξηφηεηεο πνπ παξέρνληαη αθνξνχλ: 1. Φξνληηζηεξηαθά καζήκαηα γηα καζεηέο Γεκνηηθνχ, Γπκλαζίνπ θαη Λπθείνπ 70

71 2. Μαζήκαηα μέλσλ γισζζψλ (Αγγιηθά, Γεξκαληθά, Γαιιηθά, Ιηαιηθά, Ιζπαληθά, Ρψζηθα) 3. Διιεληθή γιψζζα γηα μέλνπο 4. Δθκάζεζε κνπζηθψλ νξγάλσλ (πηάλν, θηζάξα, βηνιί) 5. Μαζήκαηα αγηνγξαθίαο 6. Μαζήκαηα βπδαληηλήο κνπζηθήο 7. Μαζήκαηα πιεξνθνξηθήο (αξραξίσλ ECDL) 8. Δθκάζεζε παξαδνζηαθψλ ρνξψλ (ηκήκαηα ελειίθσλ αλειίθσλ) 9. θάθη 10. Παξαδνζηαθή ρνξσδία 11. Καηερεηηθφ αλειίθσλ Ο θνξέαο ιεηηνπξγεί πάλσ απφ 30 ρξφληα. Οη κεηαλάζηεο πξνέξρνληαη θπξίσο απφ ηελ Αιβαλία θαη ηηο Αλαηνιηθέο ρψξεο. Οη ειηθίεο ηνπο είλαη θπξίσο έθεβνη Γπκλαζίνπ Λπθείνπ. Έρνπλ πεξίπνπ 100 παηδηά πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηα πξνγξάκκαηα απηά, εθ ησλ νπνίσλ ην 40% είλαη παηδηά κεηαλαζηψλ. Σα παηδηά απηά δνπλ κε ηνπο γνλείο ηνπο, δελ είλαη κφλα ηνπο ζηελ Διιάδα θαη πεγαίλνπλ ζε Διιεληθά ζρνιεία. Ο θνξέαο βνεζά θπξίσο ηηο κεηέξεο ησλ παηδηψλ λα βξνπλ δνπιεηά κφλν ζε ηδηαίηεξεο πεξηπηψζεηο θαη θπξίσο ζε θχιαμε παηδηψλ. Ο Ι.Ν. Αγ. Γεκεηξίνπ παξέρεη ζπζζίηην, ζην νπνίν ζηηίδνληαη νη γνλείο ησλ παηδηψλ, θαηφπηλ αηηήζεσο θαη κφλν αλ ππάξρεη κεγάιν νηθνλνκηθφ πξφβιεκα ζηελ νηθνγέλεηα. Δπίζεο ζην ρψξν ησλ ζπζζηηίσλ ππάξρεη παζνιφγνο ηαηξφο ηφζν γηα ηα παηδηά φζν θαη γηα ηνπο γνλείο ηνπο. ηελ «Καηαθπγή», πνιιά παηδηά κέζα απφ ηελ πιεζψξα ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ παξέρνληαη, βξίζθνπλ απηφ πνπ αληαπνθξίλεηαη ζηα ελδηαθέξνληα θαη ζηηο αλάγθεο ηνπο, αμηνπνηψληαο ηνλ ειεχζεξν ρξφλν ηνπο θνληά ζηε θηιφμελε ζπληξνθηά ησλ ππεπζχλσλ ηνπ θνξέα. 71

72 5.3 Μηηπόπολη Νεαπόλεωρ Καηφπηλ ζπλαληήζεσο κε ην Μεηξνπνιίηε Νεαπφιεσο ε παξνχζα έξεπλα θαηάθεξε λα εθκαηεχζεη ηηο εμήο πιεξνθνξίεο: Η Μεηξφπνιε Νεαπφιεσο ( ζπλεξγάδεηαη κε ηηο θαηά ηφπνπο ελνξίεο νη νπνίεο ππάγνληαη ζ απηή. Οη ελνξίεο ηνπ Αγ. ππξίδσλα θαη ηνπ Αγ. εξαθείκ ηνπ άξσθ πεξηιακβάλνπλ έλα κεγάιν αξηζκφ κεηαλαζηψλ. Οη πεξηζζφηεξνη δνπλ ζηηο πεξηνρέο Δπφζκνπ, Κνξδειηνχ θαη Νηθνπφιεσο. Σα παηδηά ησλ κεηαλαζηψλ πεγαίλνπλ ζε Διιεληθά ζρνιεία, κέλνπλ ρξφληα ζηελ Διιάδα θαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο έρνπλ γελλεζεί εδψ. Οη ρψξεο απφ ηηο νπνίεο πξνέξρνληαη ηα παηδηά είλαη θπξίσο ε Ρσζία, ε Γεσξγία θαη ε Αιβαλία. Οη ελνξίεο θαηφπηλ ζπλεξγαζίαο θαη ζπλελλφεζεο κε ηε Μεηξφπνιε παξέρνπλ ζηνπο αλήιηθνπο κεηαλάζηεο καζήκαηα ππνινγηζηψλ θαη μέλσλ γισζζψλ, αιιά θαη καζήκαηα ειιεληθήο γιψζζαο γηα ηα παηδηά ηα νπνία ήξζαλ πξφζθαηα ζηελ Διιάδα θαη δε ηε γλσξίδνπλ άξηζηα. Απηά ηα καζήκαηα γίλνληαη θαηφπηλ αηηήζεσο ησλ ίδησλ ησλ παηδηψλ, ηα νπνία δπζθνιεχνληαη λα παξαθνινπζήζνπλ ηα καζήκαηά ηνπο ζην ζρνιείν. ηα κεγαιχηεξα παηδηά, θπξίσο ζε θνηηεηέο νη νπνίνη αληηκεησπίδνπλ νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα παξέρεηαη νηθνλνκηθή ππνζηήξημε (π.ρ. αγνξά πεηξειαίνπ ζέξκαλζεο) θαη βνήζεηα ζηελ εχξεζε εξγαζίαο πξνθεηκέλνπ λα θαιχςνπλ θάπνηεο νηθνλνκηθέο ηνπο αλάγθεο ιφγσ ζπνπδψλ. Σνπο παξέρεηαη ηαηξηθή θαη θαξκαθεπηηθή βνήζεηα κφλν φηαλ ππάξρεη άκεζε αλάγθε. Δπίζεο, ηνπο παξέρεηαη ζίηηζε θαη έλδπζε ζηα πιαίζηα ηεο ελνξηαθήο πξνζθνξάο αγάπεο πνπ γίλεηαη γηα φινπο ηνπο απφξνπο. ην ζεκείν απηφ αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη θάζε ελνξία παξέρεη θάζε θνξά ηηο ππεξεζίεο, αλάινγα κε ηηο δπλαηφηεηέο ηεο θαη πάληα ζε ζπλεξγαζία κε ηε Μεηξφπνιε. 72

73 5.4 Μηηπόπολη Λαγκαδά Η ππνδνρή απφ ηε Μεηξφπνιε Λαγθαδά ( ήηαλ ηδηαίηεξα θηιηθή θαη πξφζπκα δέρηεθαλ λα απαληήζνπλ ζηηο εξσηήζεηο θαη λα δψζνπλ ηηο αληίζηνηρεο πιεξνθνξίεο γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη. Η Μεηξφπνιε Λαγθαδά δηαζέηεη δηθηά ηεο ηξάπεδα ηξνθίκσλ, έλδπζεο θαη ππφδεζεο. Σα πιηθά δηαηίζεληαη ζηα παηδηά ησλ κεηαλαζηψλ αλάινγα κε ηηο νηθνλνκηθέο δπλαηφηεηεο ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο. Παξέρεηαη δηδαθηηθή θαη θξνληηζηεξηαθή ππνζηήξημε ζε άπνξνπο θαη θαηά ζπλέπεηα ζε παηδηά κεηαλαζηψλ πνπ νη γνλείο ηνπ δελ έρνπλ νηθνλνκηθή επρέξεηα. Σα καζήκαηα γίλνληαη απφ θαζεγεηέο πνπ εξγάδνληαη εζεινληηθά θαη παξέρνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζηα παηδηά απνγεπκαηηλέο ψξεο. Η Μεηξφπνιε παξέρεη νηθνλνκηθή θαη ηαηξνθαξκαθεπηηθή ππνζηήξημε ζε 50 νηθνγέλεηεο νη νπνίεο πξνέξρνληαη απφ ηελ Αιβαλία, ηε Ρσζία θαη ηε Γεσξγία θαη νη νπνίεο έρνπλ επηιεγεί θαηφπηλ αηηήζεσο ησλ ίδησλ ησλ κεηαλαζηψλ ζηηο θαηά ηφπνπο ελνξίεο. Σα παηδηά ησλ κεηαλαζηψλ ζε γεληθέο γξακκέο έρνπλ εληαρζεί θαλνληθά ζηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο θαη πεγαίλνπλ ζε ειιεληθά ζρνιεία. Δίλαη ιίγεο νη πεξηπηψζεηο ζηηο νπνίεο παξαηεξείηαη βίαηε ζπκπεξηθνξά απφ απηά. Γηα λα αληηκεησπηζηεί απηφ ην θαηλφκελν ε Μεηξφπνιε ζπλεξγάδεηαη κε δχν θνηλσληθνχο ιεηηνπξγνχο πνπ έρεη παξαρσξήζεη ν Γήκνο Λαγθαδά πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηνχλ νη βίαηεο ζπκπεξηθνξέο ησλ παηδηψλ πξνο ηνπο ζπλνκήιηθνχο ηνπο θαη λα βνεζεζνχλ θαη ηα ίδηα ηα παηδηά πνπ βηψλνπλ ελδννηθνγελεηαθή βία. Σα παηδηά πνπ πξνέξρνληαη απφ ηε Ρσζία, ιφγσ ηνπ φηη είλαη νκφζξεζθα, βαθηίδνληαη απφ ηε βξεθηθή ειηθία θαη ζπκκεηέρνπλ ζηα κπζηήξηα ηεο Δθθιεζίαο. Σα πεξηζζφηεξα απφ ηα παηδηά ησλ Αιβαλψλ κεηαλαζηψλ βαθηίδνληαη ζε κεγαιχηεξεο ειηθίεο, ηδίσο αλ έρνπλ έξζεη πξφζθαηα ζηελ Διιάδα. αλ θνηλσλίεο ηα κέιε ηνπο είλαη δεκέλα κεηαμχ ηνπο θαη θξαηνχλ ζηελνχο ηνπο νηθνγελεηαθνχο δεζκνχο. Δηδηθά ηα παηδηά δηαθξίλνληαη γηα ηελ επιάβεηά ηνπο θαη ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηα κπζηήξηα. 73

74 ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο νη γνλείο ησλ παηδηψλ βνεζνχληαη λα βξνπλ ζηέγε πξνζσξηλά φηαλ δελ έρνπλ πνπ λα κείλνπλ. Η Μεηξφπνιε, ιφγσ πξφζθαηεο αιιαγήο Μεηξνπνιίηε νξγαλψλεηαη θαιχηεξα ηνπο ηειεπηαίνπο κήλεο θαη ζηνλ ηνκέα ηεο βνήζεηαο πξνο ηνπο κεηαλάζηεο. Άιισζηε, φπσο πξναλαθέξζεθε θαη γηα ηε Μεηξφπνιε Νεαπφιεσο, ε ππνζηήξημε γίλεηαη αλεμαηξέησο θαη ζε νπνηνλδήπνηε ρξήδεη βνήζεηαο, Έιιελα ή κεηαλάζηε, παηδί ή ελήιηθα. 5.5 Γενικό Φιλόπηωσο Σαμείο Δνοπίαρ Μεηαμοπθώζεωρ ηος ωηήπωρ Ι.Μ. Θεζζαλονίκηρ «Κοινωνία ηηρ Αγάπηρ» Η ππνδνρή ήηαλ πνιχ θαιή θαη ε ζπλνκηιία έγηλε κε ηνλ π. Νηθφιαν. Σν θηιφπησρν ηακείν ιεηηνπξγεί 30 ρξφληα θαη εμειίζζεηαη αλάινγα κε ηηο αλάγθεο. Η «Κνηλσλία ηεο Αγάπεο» έρεη ππφ ηελ αηγίδα ηεο 35 παηδηά, αγφξηα θαη θνξίηζηα εθ ησλ νπνίσλ πνιιά πξνέξρνληαη απφ ηελ Αιβαλία θαη απφ ρψξεο ηνπ πξψελ Αλαηνιηθνχ κπινθ (Γεσξγία, Ρσζία, Οπθξαλία). Σα παηδηά είλαη θπξίσο καζεηέο Γεκνηηθνχ θαη Γπκλαζίνπ θαη 2-3 παηδηά κφλν είλαη θάπσο κεγαιχηεξα (καζεηέο Λπθείνπ). ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο παξέρεηαη ζηέγαζε ζηηο νηθνγέλεηεο ησλ παηδηψλ πνπ αληηκεησπίδνπλ ζνβαξφ νηθνλνκηθφ πξφβιεκα, ξνπρηζκφο, θαζψο θαη ζίηηζε, ηφζν ζηνλ Ιεξφ Ναφ φζν θαη ζην ζπίηη. Δπίζεο, ππάξρεη ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε θαη ςπρνινγηθή ππνζηήξημε απφ θνηλσληθφ ιεηηνπξγφ. ηα παηδηά παξέρνληαη ζρνιηθά είδε, εληζρπηηθή δηδαζθαιία απφ θαζεγεηέο αλαιφγσο εηδηθφηεηαο, ςπραγσγία, ρνξσδία, δσγξαθηθή, εθπαίδεπζε θαη ρξήζε Η/Τ ζε ρψξνπο πνπ δηαζέηεη ν λαφο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ζε πνιιά αβάπηηζηα παηδηά κεηαλαζηψλ γίλεηαη θαηήρεζε ζηε γιψζζα ηνπο απφ νκνεζλείο ηνπο, νη νπνίνη έρνπλ βαθηηζηεί, ζπνπδάζεη θαη παληξεπηεί ζηελ Διιάδα. 74

75 5.6 Οικοηποθείο Θεζζαλονίκηρ «Ο Άγιορ Ανηώνιορ» Σν νηθνηξνθείν θηινμελεί θπξίσο λένπο θνηηεηέο απφ δηάθνξεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ θαη απφ ηελ Διιάδα. Σα παηδηά απηά πξνέξρνληαη απφ άπνξεο νηθνγέλεηεο ή απφ νηθνγέλεηεο ηδηαίηεξα ρακειήο νηθνλνκηθήο δπλαηφηεηαο. Η εηζαγσγή ηνπο ζην νηθνηξνθείν γίλεηαη θαηφπηλ αίηεζεο ησλ παηδηψλ ζηηο Μεηξνπφιεηο ησλ ρσξψλ ηνπο θαη ζπζηαηηθήο επηζηνιήο ηελ νπνία απνζηέιιεη ν ίδηνο ν Μεηξνπνιίηεο θάζε ρψξαο. Η Μεηξφπνιε Θεζζαινλίθεο εληζρχεη νηθνλνκηθά ηνπο θνηηεηέο εθφζνλ ππάξρεη κεγάιε αλάγθε, αιιά θπξίσο ηνπο βνεζά λα βξίζθνπλ θάπνηα εξγαζία ψζηε πξνζσξηλά λα θαιχπηνπλ ηα βαζηθά πξνζσπηθά ηνπο έμνδα. Οη ρψξεο απφ ηηο νπνίεο πξνέξρνληαη ηα παηδηά είλαη θπξίσο ε Ρνπκαλία, ε Βνζλία, ε εξβία, ε Ρσζία, ε Οπθξαλία θ.α. Σα πνζνζηά ησλ θνηηεηψλ αλάινγα κε ηε ρψξα πξνέιεπζεο θαίλνληαη ζην παξαθάησ ζρεδηάγξακκα: 29% 7% 5% 21% Ουκρανία Αμερικι Ρουμανία Βουλγαρία Ρωςία 5% 2% 10% 9% 7% 5% Βοςνία Σερβία Ιορδανία Ουγκάντα 75