Θεωρία καί πρακτική τής διεπιστημονικής ερευνάς: Φιλοσοφία καί επιστήμη

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Θεωρία καί πρακτική τής διεπιστημονικής ερευνάς: Φιλοσοφία καί επιστήμη"

Transcript

1 Ε.Κ.Ε. Επ. Κοιν. Ep., Gr. R. So. R Θεωρία καί πρακτική τής διεπιστημονικής ερευνάς: Φιλοσοφία καί επιστήμη Γιώργος Παπαγοϋνος * Μία ερευνητική προσπάθεια χαρακτηρίζεται ώς «διεπιστημονική» όταν τό αντικείμενό της δέν εμπίπτει στό μέρος του φάσματος τό όποιο άντιστοιχεΐ σέ μιά δεδομένη στιγμή σέ μιά συγκεκριμένη επιστήμη.έτσι, στήν προσπάθεια αύτή ή συμμετέχουν έρευνητές οΐ όποιοι, τυπικά τουλάχιστον, άνήκουν σέ διαφορετικές επιστήμες ή διαμορφώνεται μιά καινούργια, σύνθετη επιστήμη, ή όποια έχει πλέον σάν άντικείμενό της αύτό τό συγκεκριμένο φαινόμενο. 'Ο χαρακτηρισμός όμως ένός είδους ερευνάς ώς «διεπιστημονικής» προϋποθέτει άφ ένός τήν ύπαρξη άλλου είδους ερευνάς, ή όποια μπορεί νά χαρακτηριστεί άπλά ώς «επιστημονική», καί άφ ετέρου συγκεκριμένα κριτήρια, βάσει των όποιων μιά ορισμένη έρευνητική προσπάθεια κατατάσσεται στή μιά ή τήν άλλη κατηγορία. Τό πρόβλημα όμως τής διεπιστημονικής έρευνας βρίσκεται σ αύτό άκριβώς τό σημείο: δηλαδή, άφ ένός στά κριτήρια βάσει των όποιων διαχωρίζεται άπό τήν επιστημονική καί άφ έτέρου στόν καθορισμό της αναφορικά καί σέ άντιδιαστολή μέ τήν έπιστημονική έρευνα. Θά υποστηρίξω τήν άποψη ότι ή έννοια τής διεπιστημονικότητας είναι θεμελιώδης, τόσο γιά τή διερεύνηση τής έννοιας τής επιστήμης όσο καί γιάτόν προσδιορισμό των χαρακτηριστικών τής γνωστικής διαδικασίας. Ακόμη, θέλω νά υποστηρίξω ότι ιστορικά καί λογικά δέν ισχύει ή άντίληψη τής απομόνωσης τής μιας επιστήμης άπό τήν άλλη, ένώ άντίθεταή διεπιστημονικότητα αποτελεί τό «κανονικό» χαρακτηριστικό τής προσπάθειας περιγραφής καί εξήγησης των φαινομένων των αντικειμένων καί των γεγονότων. Ή διεπιστημονικότητα τής επιστήμης γενικά καί τής κάθε επιστήμης ειδικότερα είναι εμφανής τόσο άπό τήν ιστορική διερεύνηση τής έξέλιξης τής επιστήμης όσο καί άπό τά μεθοδολογικά πρότυπα καί τίς φιλοσοφικές παραδοχές πού υιοθετεί. 'Η άντίληψη τής αυτοτέλειας τής κάθε επιστήμης, όπου συγκεκριμένο σύνολο αντικειμένων καί φαινομένων διερευνάται μέ συγκεκριμένη μεθοδολο- 4 * ιστορικός τής φιλοσοφίας τής έπιστήμης

2 Θεωρία καί πρακτική τής διεπιστημονικής έρευνας γία αντίληψη την οποία εκφράζει ό Kuhn μέ τόν όρο «Κανονική επιστήμη»1, αποτελεί μύθο τής ιστοριογραφίας τής επιστήμης. Αντίθετα, εκείνο πού ισχύει στήν ιστορία τής επιστήμης είναι, πρώτον, ή συνεχής τροποποίηση τοϋ αντικειμένου της. 'Οπωσδήποτε, τό αντικείμενο τής άστρονομίας λ.χ. ήταν, είναι καί θά είναι τά ούράνια σώματα. Τό πρόβλημα όμως παραμένει: τί κοινά σημεία ύπάρχουν μεταξύ του Κρόνου τοϋ Πτολεμαίου καί τοϋ Κρόνου τοϋ σημερινού άστρονόμου, καί μήπως ή δυνατότητα νά ταυτίζουμε τόν Κρόνο τοϋ Πτολεμαίου μέ τόν σημερινό Κρόνο δέν παρέχεται άπό τήν άστρονομία,άλλά άντίθετα παρέχεται άπό μιά προβληματική ή οποία ξεπερνάει τά όρια τής συγκεκριμένης έπιστήμης, συνδυάζει τόν φιλοσοφικό προβληματισμό μέ τήν κοσμολογία, τή φυσική, τή χημεία κ.ο.κ.; Παράλληλα, καί ή ίδια ή τροποποίηση τοϋ άντικειμένου είναι άπόρροια τής διερεύνησής του άπό διαφορετικές σκοπιές πού σήμερα ονομάζουμε επιστήμες. Γιά νά ξαναγυρίσουμε στόν Κρόνο, οπωσδήποτε δέν είναι μόνο ή άστρονομία υπεύθυνη γιάτήν ευρύτερη γνώση τοϋ πλανήτη πού έχουμε. Αντίθετα, αύτή οφείλεται στήν άνάπτυξη τόσο τής θεωρίας όσο καί τής πρακτικής, καί τήνάμοιβαία τους άλληλεπίδραση σέ μιά σειρά τομείς. Έδώ ίσως θά έπρεπε νά σημειωθεί ότι παρ όλες αύτές τίς τροποποιήσεις τοϋ Κρόνου, γιά τήν άστρονομία εξακολουθεί νά ύπάρχει ένα' ούράνιο σώμα πού τό όνομάζουμε Κρόνο καί τό όποιο όντως τροποποιείται άσχετα άπό τήν άστρονομία. Καί αύτή ή διαπίστωση είναι καθαρά φιλοσοφική, μόνο βέβαια, άν ή φιλοσοφία δέν είναι «διεπιστημονική». Βέβαια, τό πρόβλημα τής άστρονομίας δέν είναι πιά ή ταυτότητα τοϋ Κρόνου, οΰτε ένας άστρονόμος σήμερα όταν κοιτάζει φωτογραφίες τοϋ Κρόνου διερωτάται τί σχέση έχει ή φωτογραφία μέ τόν Κρόνο καί ό Κρόνος μέ τόν Άρίσταρχο. Αύτό εξακολουθεί νά παραμένει πρόβλημα γιά τούς φιλοσόφους. Αλλά όχι μόνο: οί έγκεφαλικές διεργασίες βάσει τών όποιωνάναγνωρίζω ένα φυσικό άντικείμενο άπό μιά δισδιάστατη άναπαράστασή του, ή διαδικασία διαμόρφωσης μιας έννοιας, ή δυνατότητα άνάκλησης αύτής τής έννοιας κ.ο.κ., άπασχολοϋν μιά σειρά άλλων έπιστημών, τήν ψυχολογία, τή φυσιολογία, τή νευρολογία, τήν κοινωνιολογία κ.ο.κ. Έτσι, ό άστρονόμος ξέρει ότι «ξέρει» ότι πρόκειται γιά τόν Κρόνο καί ό ψυχολόγος ξέρει ότι ή έννοια «Κρόνος» άναφέρεται σέ ένα συγκεκριμένο φυσικό άντικείμενο. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό τής έπιστήμης πού εμφανίζεται μέσα άπό τήν ιστορία της, είναι ή άλλαγή τοϋ μεθοδολογικού της προτύπου. Στά μεθοδολογικά πρότυπα μιας έπιστήμης έντάσσονται ό τρόπος τής διαμόρφωσης καί τής διατύπωσης τών υποθέσεων καί θεωριών, ή άπόδοση έγκυρότητας στίς προτάσεις της άλλά γενικότερα ό προσδιορισμός τών ορίων της, ό καθορισμός τοϋ τί μπορεί καί τί δέν μπορεί νόμιμα νά έξετάζει. Αναφορικά μέ τήν έπιστημονική μεθοδολογία, ό μύθος τής έπαγωγικής μεθόδου νομίζω ότι έξαντλήθηκε μέτόν Einstein καί τήν χρησιμοποίηση ένός ύποθετικοϋ-παραγωγικού προτύπου, τό όποιο κάθε άλλο παρά ιδιοκτησία τής 1. Thomas S. Kuhn, The Structure of Scientific Revolutions, δεύτερη έκδοση (Chicago, The University of Chicago Press, 1970), Κεφ. II, III, IV. 5

3 Γιώργος Παπαγοϋνος φυσικής ύπήρξε. Έξ άλλου, ή προσπάθεια ιεράρχησης των επιστημών μέ κριτήριο τη μεθοδολογική τους όμοιότητα μέ τή φυσική, προσπάθεια πού πολύ πρόσφατα έγκαταλείφθηκε, είναι ενδεικτική τής άδυναμίας άπομόνωσης τής μιας προσπάθειας διερεύνησης είτε τής φύσης είτε τής Κοινωνίας, καί τής άναζήτησης κοινών (διεπιστημονικών;) κριτηρίων. Ιδιαίτερα διαφωτιστική γιά τόν διεπιστημονικό καθορισμό μεθοδολογίας τής επιστήμης, είναι ή διαπίστωση ότι βασικό συντελεστή τής διαμόρφωσής της αποτελούν συγκεκριμένα προβλήματα τής περιόδου καί τής περιοχής στην οποία εμφανίζεται. Έτσι, ή επιστημονική μεθοδολογία, τό νόμιμο άντικείμενο τής ερευνάς, ή έγκυρότητα τών προτάσεων κ.ο.κ., διαμορφώνονται βάσει κοινωνικών προτεραιοτήτων. 'Η έννοια τής επιστήμης, είτε αύτή θεωρηθεί σάν αύστηρά γνωστική διαδικασία μέ σκοπό την περιγραφή συγκεκριμένων άντικειμένων, ε ίτε αύτή θεωρηθεί σάν σύνθετη δραστηριότητα, πρακτική καί θεωρητική, είναι άναγκαΐο νά διερευνηθεϊ βάσει τών επί μέρους της στοιχείων. Τά έπί μέρους αύτά στοιχεία δέν εντάσσονται λογικά ούτε στήν έπί μέρους έπιστήμη ούτε στήν επιστήμη γενικά. Τό γεγονός αύτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στίς περιπτώσεις όπου μία έπιστημονική θεωρία άντικαθίσταται άπό μία άλλη. Σέ καμία περίπτωση ριζικής επιστημονικής αλλαγής, καί χαρακτηριστικά άναφέρω τίς περιπτώσεις τού Κοπέρνικου, τού Γαλιλαίου, τού Harvey, τού Νεύτωνα, τού Lavoisier, τού Δαρβίνου, τού Einstein, ή διατύπωση τής νέας θεωρίας δέν άποτελεϊ μόνο λογική προέκταση τής παλαιός, ούτε σύνθεση δύο προγενέστερων θεωριών, ούτε οφείλεται μόνο σέ άσυμμετρία τής θεωρίας μέ τά δεδομένα, ούτε μόνο αύξηση δεδομένων ορισμένου τύπου ώστε νά είναι δυνατή ή γενίκευσή τους στά πλαίσια μιας νέας θεωρίας. Αντίθετα, μιά νέα θεωρία άποτελεϊ σύνθεση απόψεων, δεδομένων, ύποθέσεων άπό έναν εύρύτερο χώρο, ό όποιος απαρτίζεται όχι μόνο άπό τή φιλοσοφική καί τήν έπιστημονική προβληματική, αλλά άπό τό σύνολο τών γνώσεων, τής πρακτικής καί τής θεωρίας, τό όποιο συνθέτει αύτό πού μπορούμε νά χαρακτηρίσουμε γνωσιακό πλέγμα2 τής περιόδου καί τού τόπου όπου εμφανίζεται ή νέα θεωρία. Έτσι, κι άν άκόμα δεχτούμε τήν «κανονική έπιστήμη» τού Kuhn, αύτή δέν άποτελεϊ τίποτε άλλο άπό τήν έπεξεργασία μιας σειράς προτάσεων οί όποιες 2. Οί μελέτες στόν χώρο τής ιστορίας τής έπιστήμης καί ειδικά όσον άφορά τίς περιπτώσεις διαμόρφωσης νέων θεωριών προσδιορίζουν αύτήν τήν πολλαπλότητα τών έπιδράσεων. Ενδεικτική είναι ή περίπτωση του Γαλιλαίου ό όποιος συνδυάζει στοιχεία Πλατωνικής φιλοσοφικής θεώρησης καί τή φυσική τής Παρισινής σχολής, τήν Αριστοτελική μεθοδολογία καί τόν ήλιοκεντρισμό του Κοπέρνικου, τόν Tartaglia καί τόν Ευκλείδη μέτή μουσική θεωρία του πατέρα του. Ή άνάπτυξη τής μηχανικής καί ή δυνατότητα διαμόρφωσης μηχανικών προτύπων όσο καί ή Αριστοτελική άντίληψη τής προτεραιότητας τής καρδιάς σέ συνδυασμό μέ τήν άνάπτυξη τής ανατομίας, όδηγοΰν στή διατύπωση τής θεωρίας τής κυκλοφορίας του αίματος άπό τόν Harvey. Ή περίπτωση -τού Δαρβίνου είναι, ίσως, ή πιό σύνθετη. Πέρα άπό τήν έπίδραση τού Malthus καί, άπό τήν άλλη μεριά, του Lyell, νά έντοπισθοϋν στό έργο του συγκεκριμένες άντιλήψεις άπό τήν έμβρυολογία (Von Baer), τήν ταξινόμηση, τίς προγενέστερες έξελικτικές άντιλήψεις (Buffon, Lamark) καί μιά γενικότερη ύλιστική θεώρηση, στοιχεία πού είτε άποτελοϋσαν γνωσιακές παρακαταθήκες τής περιόδου είτε συνιστοΰσαν τήν προβληματική σέ διάφορους συγγενείς ή μή τομείς. 6

4 Θεωρία καί πρακτική τής διεπιστημονικής έρευνας άναφέρονται σέ εναν αριθμό φαινομένων καί οί όποιες συμβάλλουν σέ μιά διεπιστημονικά καθορισμένη περιγραφή καί εξήγηση αύτών των φαινομένων. Παράλληλα, ή ίδια αύτή επεξεργασία άπορροφάται άπό άλλες «κανονικές επιστήμες» ή συμβάλλει στή διαμόρφωση ενός νέου θεωρητικού πλαισίου3 έφ όσον εντάσσεται στό γνωσιακό πλέγμα τής περιόδου. Ό άναγκαστικά διεπιστημονικός χαρακτήρας τής επιστημονικής γνώσης διαπιστώνεται καί άπό τήν εξέταση τής ίδιας τής γνωστικής διαδικασίας. Είναι γενικά παραδεκτό ότι ή έπιστήμη είναι ή προσπάθεια περιγραφής καί εξήγησης των φυσικών καί κοινωνικών γεγονότων, φαινομένων καί άντικειμένων, τής έμφάνισής τους, τής συμπεριφοράς τους καί τής εξέλιξής τους.4 Είναι έπίσης παραδεκτό ότι τόσο ή φύση όσο καί ή κοινωνία δέν εμφανίζουν στατικότητα άλλά βρίσκονται σέ μιά διαδικασία συνεχούς μεταβολής καί ότι τά φαινόμενα εμφανίζουν μιά πολυμορφία. Ακόμη ξέρουμε ότι τό ύποκείμενο σέ μιά γνωστική διαδικασία μεταβάλλεται τόϊδιο συνεχώς. 'Η επιστημονική γνώση πρέπει, συνεπώς, νά συνδυάζει τά παραπάνω στοιχεία. Καμιά έπιστήμη όμως δέν συγκεντρώνει μόνη της αύτά τά χαρακτηριστικά. Ε ίτε άναγκάζεται νά δεχτεί τίς συγκεκριμένες περιγραφές άλλων επιστημών είτε αδιαφορεί γιά ορισμένα χαρακτηριστικά τών φαινομένων πού εξετάζει. Στήν πρώτη περίπτωση, μιά έπιστήμη συμπεριλαμβάνει άξιωματικάστίς προτάσεις της, προτάσεις, τήν έγκυρότητα τών όποιων δέν μπορεί νά έγγυηθεϊ ή ίδια, καί προχωρεί στή διατύπωση ύποθέσεων καί θεωριών, ένώ στή δεύτερη περίπτωση παρουσιάζει έλλιπή εικόνα τού άντικειμένου, πράγμα πού άναγκαστικά θέτει ύπό αίρεση τήν έγκυρότητα τής περιγραφής. Ακόμη προβληματικότερη γιά τήν έγκυρότητα τής έπιστημονικής γνώσης είναι ή διαπίστωση τής άλλαγής τού υποκειμένου τής γνωστικής διαδικασίας καί τών τρόπων πρόσβασης στό άντικείμενο πού έπιλέγει. Ή μελέτη όμως τού τρόπου μεταβολής τού ύποκειμένου καί τής άλλαγής τού τρόπου πρόσβασης στό αντικείμενο τής γνωστικής διαδικασίας άποτελοΰν αντικείμενα άλλων συγκεκριμένων επιστημών. Έτσι, οί βασικές προϋποθέσεις τής έπιστημονικής γνώσης δέν ικανοποιούνται στά πλαίσια τής ειδικής έπιστήμης, άλλά άντίθετα στά πλαίσια μιας σειράς έπιστημών πού καλύπτουν ολόκληρο τό φάσμα τής συγκεκριμένης γνωστικής διαδικασίας, ή όποια αρχίζει άπό τό ύποκείμενο, περνάει στόν τρόπο πρόσβασης καί τελειώνει στό άντικείμενο. 'Η ιστορική καί γνωσιολογική κατοχύρωση τής διεπιστημονικότητας άπό τή μιά μεριά, καί ό διεπιστημονικός χαρακτήρας τής έπιστήμης άπό τήν άλλη, παρέχουν τά πλαίσια γιά τή διερεύνηση τής έπιστήμης καί μπορούν νά ερμηνεύουν τήν έμφάνιση αύτού τού άλλου γεγονότος ε ίτε πρόκειται γιά τή θεωρία 3. Βλ. λ.χ., Thomas S. Hall, «On Biological Analogs of Neutonian Paradigms», Philosophy of Science, 1968, 35(1): 6-27 καί Everett Mendelsohn, «Physical Models and Physiological Concepts: Explanation in Nineteenth Century Biology», The British Journal for the History of Science, (3): Χρησιμοποιώ αυτήν τή σχετικά ουδέτερη διατύπωση γιά νά άποφύγω, στά πλαίσια αυτής τής εισήγησης, τά άκανθώδη θέματα πού συνδέονται μέ τή διερεύνηση του χαρακτήρα τής γνώσης, γιατί νομίζω ότι μιά τέτοια συζήτηση θά περιέπλεκε τά πράγματα καί θά ξέφευγε, έν τέλει, άπό τό θέμα. 7

5 Γιώργος ΠαπαγοΟνος του φλογιστοϋ είτε γιά την ανακάλυψη τοϋ DNA. Τό βασικό όμως στοιχείο αυτής τής ανάλυσης νομίζω ότι βρίσκεται όχι τόσο στη χρήση τής διεπιστημονικότητας έρμηνευτικά ή στή διεπιστημονική έρμηνεία, όσο στό γεγονός οτι έφ όσον θέλουμε νά ισχυριζόμαστε είτε ότι ύπάρχει μιά λογική τής έπιστημονικής άνακάλυψης είτε ότι είναι δυνατόν νά διατυπωθεί μιά τέτοια λογική, είμαστε ύποχρεωμένοι νά την άναζητήσουμε στή διεπιστημονική ερευνά. Πέρα άπό τούς λόγους τούς όποιους άνάφερα καί πού είχαν σχέση περισσότερο μέ την ιστορία τής διατύπωσης νέων θεωριών, θέλω νά άναφερθώ καί στά έξής σημεία: Πρώτον, καί ή έννοια τής έπιστημονικής ερευνάς άλλά καί ή έννοια τής διεπιστημονικής ερευνάς έχουν τό κοινό χαρακτηριστικό ότι προσπαθούν νά λύσουν συγκεκριμένα προβλήματα, τά όποια εμφανίζονται σέ συγκεκριμένο χώρο καί χρόνο. Ή ιστορία τής άνθρώπινης νόησης είναι γεμάτη άπό άντιλήψεις, οί όποιες διατυπώθηκαν αιώνες πρίν υιοθετηθούν καί ενσωματωθούν στό γνωσιακό πλέγμα μιας εποχής. Ή συνεχής αύξηση τής γνώσης τόσο τών ίδιων της τών διαδικασιών, όσο καί τών χαρακτηριστικών τών άντικειμένων της, δημιουργεί νέα προβλήματα, νέες προβληματικές συνθήκες, οί όποιες άπαιτοΰν νά άντιμετωπιστοΰν σέ πρώτη φάση καί νά λυθούν, ίσως, σέ δεύτερη. Ή άσυμμετρία ή όποια εμφανίζεται άνάμεσα στό ποσόν τής γνώσης τής σχετικής μέ έναν συγκεκριμένο άριθμό όμοιογενών φαινομένων καί τής δυνατότητας κατοχής αυτής τής γνώσης άπό κάθε εναν σέ μιά ομάδα ειδικών, καί παράλληλα ή ποιοτικά διαφορετική γνώση πού παρέχει άλλος άριθμός ειδικών γιά τά ίδια φαινόμενα, όδηγεί άναγκαστικά στή δημιουργία ομάδων, τά μέλη τών όποιων συνδυάζουν αύτήν άκριβώς τήν ποικιλία τής γνώσης. Καί τούς διαφορετικούς τρόπους πρόσβασης στό άντικείμενο. Έτσι, ή διεπιστημονικότητα νομιμοποιείται σάν τρόπος άντιμετώπισης προβλημάτων σέ συνάρτηση: πρώτον, μέ τήν αύξηση τών γνώσεων καί δεύτερον, μέτίς προτεραιότητες γιά τη λύση αυτών τών προβλημάτων, όπως διαμορφώνονται στά συγκεκριμένα κοινωνικά καί ιστορικά πλαίσια. Δεύτερον, ή διεπιστημονική έρευνα ή ή διεπιστημονικότητα στήν έρευνα άποτελεΐ συνάρτηση τής άδυναμίας έπίλυσης ένός προβλήματος στά πλαίσια τής μιας επιστήμης, τής ύπαρξης συγκροτημένης μεθοδολογίας σέ γενικότερα πλαίσια καί τέλος τής δυνατότητας διαμόρφωσης κριτηρίων, βάσει τών όποιων νά συνδυάζονται οί επί μέρους προσβάσεις. Τά τρία αύτά στοιχεία όμως προϋποθέτουν τήν ύπαρξη τού προβλήματος άφ ένός καί άφ έτέρού τά στοιχεία εκείνα τού γνωσιακού πλέγματος πού κάνουν δυνατή τή σύνθεσή τους. Τρίτον, ή διαμόρφωση τής ειδικής μεθοδολογίας τής διεπιστημονικής έρευνας τής προσανατολισμένης στή διερεύνηση μιας ομάδας φαινομένων, γεγονότων ή άντικειμένων προϋποθέτει τήν έγκατάλειψη τών προγενέστερων τρόπων πρόσβασης οί όποιοι έξ άλλου δέν έπαρκοϋνγιάτή λύση τού προβλήματος. _'Η έννοια τής διεπιστημονικότητας, όπως άκριβώς καί όποιαδήποτε άλλη έννοια, ύφίσταται καί ή ίδια τίς τροποποιήσεις πού επιβάλλουν άφ ένός ή 8

6 Θεωρία καί πρακτική τής διεπιστημονικής έρευνας αύξηση τής γνώσης, τής σχετικής μέ τήνϊδια καί άφ έτέρου ή προσαρμογή της σέ συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες, στίς όποιες χρησιμοποιείται. Αναγκαστικά, λοιπόν, ή όποιαδήποτε συζήτηση γιά τη διεπιστημονικότητα πρέπει νά αντιμετωπίζει αύτή τη συνεχή τροποποίηση τής έννοιας. Ή τυχόν θεώρησή της σάν μιά άναλλοίωτη αρχή ή κατηγορία ή μέθοδος τήν άποστερεΐ άπό τόν βασικό της ρόλο, τής δυναμικής της προσαρμογής σέ νέες προβληματικές συνθήκες μέ σκοπό τη διατύπωση λύσης. 9

Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων

Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων Νίκος Ναγόπουλος Για τη διεξαγωγή της κοινωνικής έρευνας χρησιμοποιούνται ποσοτικές ή/και ποιοτικές μέθοδοι που έχουν τις δικές τους τεχνικές και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Διεπιστημονικότητα Ιστορία & Φιλοσοφία της Χημείας Γλωσσολογία Χημεία Διδακτική της Χημείας Παιδαγωγική Ψυχολογία

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία

Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία Ενότητα 1η: Η Διδακτική στα πλαίσια της παραδοσιακής Παιδαγωγικής Κώστας Ραβάνης Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ Η/Υ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ Η/Υ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ Η/Υ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ Η/Υ Ιστότοπος Βιβλίου http://www.iep.edu.gr/ και «Νέα Βιβλία ΙΕΠ ΓΕΛ και ΕΠΑΛ» 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιστημολογία κοινωνικής έρευνας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ: Νικόλαος Ναγόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιστημολογία κοινωνικής έρευνας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ: Νικόλαος Ναγόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιστημολογία κοινωνικής έρευνας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ: Νικόλαος Ναγόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Η κοινωνική έρευνα επιχειρεί να ανταποκριθεί και να ανιχνεύσει

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Παιδαγωγική

Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Εισαγωγή στην Παιδαγωγική ΤΜΗΜΑ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ Χειμερινό εξάμηνο 2016-2017 Διδάσκουσα: Μαρία Δασκολιά Επίκουρη καθηγήτρια Τμήμα Φ.Π.Ψ. Θεματική του μαθήματος Έννοια και εξέλιξη της Παιδαγωγικής

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες

Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις Επιμέλεια-Διόρθωση: Μαρία Αποστολοπούλου Εξώφυλλο: ΜΟΤΙΒΟ Α.Ε. 2014 Εκδόσεις Τόπος & Νίκος Μακρής, Μπετίνα Ντάβου, Θανάσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ I: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ

ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ I: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (# 252) Ε ΕΞΑΜΗΝΟ 9 η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ I: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΛΙΓΗ ΘΕΩΡΙΑ Στην προηγούμενη διάλεξη μάθαμε ότι υπάρχουν διάφορες μορφές έρευνας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Διδακτική των Θετικών Επιστημών

Εισαγωγή στη Διδακτική των Θετικών Επιστημών Εισαγωγή στη Διδακτική των Θετικών Επιστημών Ενότητα 2η: Οι σύγχρονες Διδακτικές των Θετικών Επιστημών Κώστας Ραβάνης Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 2: Θεωρία, Μέθοδοι, Δεδομένα (2/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ Σκοπός του έργου Σκοπός του έργου είναι: 1. η δημιουργία μιας on line εφαρμογής διαχείρισης ενός επιστημονικού λεξικού κοινωνικών όρων 2. η παραγωγή ενός ικανοποιητικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚ397 Ερευνητική Μεθοδολογία στα Εφαρμοσμένα Οικονομικά Ι ΟΙΚ497 Ερευνητική Μεθοδολογία στα Εφαρμοσμένα Οικονομικά IΙ Ακαδημαϊκό έτος 2015-16 Στο πλαίσιο των μαθημάτων

Διαβάστε περισσότερα

LUDWIK FLECK (1896-1961) (Λούντβικ Φλεκ) Ο Ludwik Fleck και η κατασκευή των επιστημονικών γεγονότων.

LUDWIK FLECK (1896-1961) (Λούντβικ Φλεκ) Ο Ludwik Fleck και η κατασκευή των επιστημονικών γεγονότων. 9 LUDWIK FLECK (1896-1961) (Λούντβικ Φλεκ) Ο Ludwik Fleck και η κατασκευή των επιστημονικών γεγονότων. «Βλέπουμε με τα μάτια μας, αλλά κατανοούμε με τα μάτια της συλλογικότητας». 6 Ένα από τα κυριότερα

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας 1 Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379603 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/pgrad_omm107/

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. του αντικειμένου προσεγγίσεων...

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. του αντικειμένου προσεγγίσεων... ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Εισαγωγή..................................................... 17 1.1 Νόηση και γνώση και η σχέση

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 9: Συμμετοχική Παρατήρηση (2/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 5 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Συγγραφή επιστημονικής εργασίας. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 5 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Συγγραφή επιστημονικής εργασίας. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 5 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Συγγραφή επιστημονικής εργασίας Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου Συγγραφή επιστημονικής εργασίας Κάθε επιστημονική εργασία

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ E ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 8211 13 Νοεμβρίου 2017 ΤΕΥΧΟΣ ΤΡΙΤΟ Αρ. Φύλλου 1138 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ - ΛΟΙΠΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗ Αριθ. 1617032636/7.7.2017 Προκήρυξη

Διαβάστε περισσότερα

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής 541 24 Θεσσαλονίκη Καθηγητής Γεώργιος Θεοδώρου Tel.: +30 2310998051, Ιστοσελίδα: http://users.auth.gr/theodoru Περί της Ταξινόμησης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα

Διαβάστε περισσότερα

Φιλοσοφία της Επιστήμης ΙΙ

Φιλοσοφία της Επιστήμης ΙΙ Φιλοσοφία της Επιστήμης ΙΙ Τετάρτη, 3.30-6 μμ. Αίθουσα A Διδάσκουσα: Ελίνα Πεχλιβανίδη ΣΧΕΔΙAΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (SYLLABUS) Πληροφορίες για: ημέρα - ώρα - αίθουσα διεξαγωγής του μαθήματος στοιχεία επικοινωνίας,

Διαβάστε περισσότερα

Έστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι. Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε. πριν από λίγο

Έστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι. Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε. πριν από λίγο Μορφές Εκπόνησης Ερευνητικής Εργασίας Μαρία Κουτσούμπα Έστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι «η τηλεδιάσκεψη». Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε ερευνητικό ερώτημα που θέσαμε πριν από λίγο Κουτσούμπα/Σεμινάριο

Διαβάστε περισσότερα

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ E ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 8467 23 Νοεμβρίου 2017 ΤΕΥΧΟΣ ΤΡΙΤΟ Αρ. Φύλλου 1174 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ - ΛΟΙΠΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Αριθμ. 1617034157/20-7-2017

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Σημειώσεις Μαθήματος Ανθρωπογεωγραφίας-Ανάλυση Περιφερειακού Χώρου Ηλίας Μπεριάτος ΒΟΛΟΣ 2000 «Ανάλυση του Περιφερειακού Χώρου»

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Πρόλογος... 15

Περιεχόμενα. Πρόλογος... 15 Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Κεφάλαιο 1 ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ... 17 Το θεμελιώδες πρόβλημα των κοινωνικών επιστημών...

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΗΜΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ. 1. Σι είναι επιστήμη 2. Η γέννηση της επιστημονικής γνώσης 3. Οριοθέτηση θεωριών αστικότητας

ΕΠΙΣΗΜΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ. 1. Σι είναι επιστήμη 2. Η γέννηση της επιστημονικής γνώσης 3. Οριοθέτηση θεωριών αστικότητας ΕΠΙΣΗΜΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ 1. Σι είναι επιστήμη 2. Η γέννηση της επιστημονικής γνώσης 3. Οριοθέτηση θεωριών αστικότητας 1. Μια διαδεδομένη αντίληψη περί επιστήμης Γνώση / Κατανόηση των φαινομένων του φυσικού κόσμου

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση

Διδακτική των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Διδακτική των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση Ενότητα # 1.2: Η προοπτική των βασικών αρχών της φύσης των Φυσικών Επιστημών στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος για την ελληνική έκδοση

Πρόλογος για την ελληνική έκδοση Πρόλογος για την ελληνική έκδοση Σταυρούλα Σαμαρτζή & Αργυρώ Βατάκη Η εφαρμοσμένη γνωστική ψυχολογία μπορεί να οριστεί ως το ερευνητικό πεδίο που χρησιμοποιεί μεθόδους και θεωρίες της πειραματικής ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή ερευνητικής πρότασης

Συγγραφή ερευνητικής πρότασης Συγγραφή ερευνητικής πρότασης 1 o o o o Η ερευνητική πρόταση είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα της έρευνας. Η διατύπωσή της θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεγμένη, περιεκτική και βασισμένη στην ανασκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία

Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία Ενότητα 2η: Η Διδακτική της Φυσικής στο σύγχρονο πλαίσιο Κώστας Ραβάνης Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου Ρένια Γασπαράτου Τι είναι επιστήμη; ποιες είναι (οι) επιστήμες; Π.χ.: φυσική χηµεία αλχηµεία βιολογία αστρολογία αστρονοµία ρεφλεξολογία βελονισµός οµοιοπαθητική γραφολογία νευρολογία φρενολογία µετεωρολογία

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημολογική και Διδακτική Προσέγγιση της Έννοιας της «Ύλης»

Επιστημολογική και Διδακτική Προσέγγιση της Έννοιας της «Ύλης» Επιστημολογική και Διδακτική Προσέγγιση της Έννοιας της «Ύλης» Κωνσταντίνος Δ. Σκορδούλης Παιδαγωγικό Τμήμα ΔΕ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Δυισμός: η κυρίαρχη οντολογία των φιλοσόφων 1.

Διαβάστε περισσότερα

1. ΧΗΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΟΜΗ ΤΗΣ ΜΑΖΑΣ

1. ΧΗΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΟΜΗ ΤΗΣ ΜΑΖΑΣ 1. ΧΗΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΟΜΗ ΤΗΣ ΜΑΖΑΣ Από τα αρχαιότατα χρόνια, έχουν καταβληθεί σηµαντικές προσπάθειες οι απειράριθµες ουσίες που υπάρχουν στη φύση να αναχθούν σε ενώσεις λίγων

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι

Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι Γιώργος Οικονομάκης geconom@central.ntua.gr Μάνια Μαρκάκη maniam@central.ntua.gr Συνεργασία: Φίλιππος Μπούρας Κομβικό-συστατικό στοιχείο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ: ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ: ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ 1 Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ: ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ Η ποιοτική έρευνα έχει επιχειρηθεί να ορισθεί με αρκετούς και διαφορετικούς τρόπους εξαιτίας

Διαβάστε περισσότερα

Κοινότητα και κοινωνία

Κοινότητα και κοινωνία Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 53/1984 Κοινότητα και κοινωνία Στάθης Π. Σορώκος* Η διάκριση ανάμεσα στην κοινότητα και την κοινωνία αποτελεί βασικό πρόβλημα, θεωρητικό και πρακτικό, της κοινωνιολογίας.

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. 2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ (Ι) ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ; Στο μάθημα «Κοινωνική Θεωρία της Γνώσης (I)» (όπως και στο (ΙΙ) που ακολουθεί) παρουσιάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτικές στρατηγικές, Πρακτικές και Προσεγγίσεις για κατάκτηση πυρηνικών γνώσεων και ορολογίας

Εναλλακτικές στρατηγικές, Πρακτικές και Προσεγγίσεις για κατάκτηση πυρηνικών γνώσεων και ορολογίας Διδασκαλία του μαθήματος της Φυσικής για μαθητές/τριες με μεταναστευτική βιογραφία που παρακολουθούν μαθήματα Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας στις μεταβατικές τάξεις: Εναλλακτικές στρατηγικές, Πρακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804)

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ - ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ 1 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) (Η σύντομη περίληψη που ακολουθεί και η επιλογή των αποσπασμάτων από την πραγματεία του Καντ για την ανθρώπινη γνώση,

Διαβάστε περισσότερα

NORWOOD RUSSELL HANSON (1924 1967) (Νόργουντ Ράσελ Χάνσον) Η ιδέα της θεωρητικής φόρτισης

NORWOOD RUSSELL HANSON (1924 1967) (Νόργουντ Ράσελ Χάνσον) Η ιδέα της θεωρητικής φόρτισης 15 NORWOOD RUSSELL HANSON (1924 1967) (Νόργουντ Ράσελ Χάνσον) Η ιδέα της θεωρητικής φόρτισης «Το οράν είναι μια εμπειρία. Η αντίδραση του αμφιβληστροειδούς είναι μόνο μια φυσική κατάσταση μια φωτοχημική

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ενότητα 12: Συστημική Προσέγγιση στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Πολυξένη Ράγκου Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Η Φυσική που δεν διδάσκεται ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΡΗΤΗΣ

Η Φυσική που δεν διδάσκεται ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΡΗΤΗΣ Η Φυσική που δεν διδάσκεται ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΡΗΤΗΣ Αλήθεια τι είναι η «Φυσική» ; Είναι ένα άσχημο μάθημα με τύπους και εξισώσεις;; ή μήπως είναι η επιστήμη που μελετάει την φύση και προσπαθεί να κατανοήσει

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων

Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα Earl Babbie Κεφάλαιο 12 Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων 12-1 Σύνοψη κεφαλαίου Σύνδεση θεωρίας και ανάλυσης Επεξεργασία ποιοτικών δεδομένων Προγράμματα ηλεκτρονικού υπολογιστή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Επεξηγήσεις συμβόλων/αρχικών γραμμάτων: ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ 2009-10 Υ= Υποχρεωτικό Κ= ενότητα μαθημάτων «Κοινωνία και Εκπαίδευση» Ε= Κατ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. Ανάλυση Ποιότικών Δεδομένων. Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. Ανάλυση Ποιότικών Δεδομένων. Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Ανάλυση Ποιότικών Δεδομένων Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ποιοτική ανάλυση Η μη αριθμητική εξέταση και ερμηνεία παρατηρήσεων που σκοπό έχει να ανακαλύψει

Διαβάστε περισσότερα

Η Φυσική που δεν διδάσκεται

Η Φυσική που δεν διδάσκεται 1 Η Φυσική που δεν διδάσκεται Δρ. Μιχάλης Καραδημητρίου Σύλλογος Φυσικών Κρήτης www.sfkritis.gr Αλήθεια τι είναι η «Φυσική» ; 2 Είναι ένα άσχημο μάθημα με τύπους και εξισώσεις;; ή μήπως είναι η επιστήμη

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 10: Ο Κριτικός Στοχασμός στον Εργασιακό Χώρο Γιώργος Κ. Ζαρίφης

Διαβάστε περισσότερα

Η σχέση Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών με την Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες Κωνσταντίνα Στεφανίδου, PhD

Η σχέση Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών με την Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες Κωνσταντίνα Στεφανίδου, PhD Η σχέση Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών με την Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες Κωνσταντίνα Στεφανίδου, PhD Εργαστήριο Διδακτικής, Επιστημολογίας Φυσικών Επιστημών και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΛΠΟΛ Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό Θεματική Ενότητα ΕΛΠ42

Διαβάστε περισσότερα

Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης

Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης Δρ. Γεώργιος Α. Κουλαουζίδης Λευκωσία 22/11/2017 3 ο Συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

Αριστοτέλης (384-322 π.χ) : «Για να ξεκινήσει και να διατηρηθεί μια κίνηση είναι απαραίτητη η ύπαρξη μιας συγκεκριμένης αιτίας»

Αριστοτέλης (384-322 π.χ) : «Για να ξεκινήσει και να διατηρηθεί μια κίνηση είναι απαραίτητη η ύπαρξη μιας συγκεκριμένης αιτίας» Εισαγωγή Επιστημονική μέθοδος Αριστοτέλης (384-322 π.χ) : «Για να ξεκινήσει και να διατηρηθεί μια κίνηση είναι απαραίτητη η ύπαρξη μιας συγκεκριμένης αιτίας» Διατύπωση αξιωματική της αιτίας μια κίνησης

Διαβάστε περισσότερα

Η Καινοτοµία στη Διδασκαλία των Μαθηµατικών. Ε. Κολέζα

Η Καινοτοµία στη Διδασκαλία των Μαθηµατικών. Ε. Κολέζα Η Καινοτοµία στη Διδασκαλία των Μαθηµατικών Ε. Κολέζα Κάτω υπό ποιες προϋποθέσεις το σχολείο θα αποτελέσει κέντρο δράσης και δηµιουργικότητας; 1. Εκπαίδευση των µαθητών µέσα από τη δηµιουργία «µαθησιακών

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων

Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων Σύνοψη κεφαλαίου Σύνδεση θεωρίας και ανάλυσης Επεξεργασία ποιοτικών δεδομένων Δεοντολογία και ανάλυση ποιοτικών δεδομένων Αξιολογώντας την ποιότητα των ποιοτικών ερευνών Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι έρευνας και μεθοδολογικά προβλήματα της παιδαγωγικής επιστήμης

Μέθοδοι έρευνας και μεθοδολογικά προβλήματα της παιδαγωγικής επιστήμης Μέθοδοι έρευνας και μεθοδολογικά προβλήματα της παιδαγωγικής επιστήμης http://users.uoa.gr/~dhatziha Αριθμός: 1 Η εισαγωγή σε μια επιστήμη πρέπει να απαντά σε δύο ερωτήματα: Ποιον τομέα και με ποιους τρόπους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. καθημερινό λεξιλόγιο: «κάτι», «ἀρμαθιά»

Διαβάστε περισσότερα

Οργανώνοντας την έρευνα ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Οργανώνοντας την έρευνα ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οργανώνοντας την έρευνα ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Προκαταρκτική έρευνα Διερευνήστε πριν απ όλα την περιοχή μέσα στην οποία μπορεί να βρεθεί ένα ερευνητικό ερώτημα. Τυπικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΡΤΙΟΥ ΜΑΐΟΥ ΔΕ ΤΡΙ ΤΕ 3-6 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Π.ΛΕΣΧΗ ΙΠΠ. 15 (ΒΙΝΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΡΤΙΟΥ ΜΑΐΟΥ ΔΕ ΤΡΙ ΤΕ 3-6 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Π.ΛΕΣΧΗ ΙΠΠ. 15 (ΒΙΝΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΡΤΙΟΥ ΜΑΐΟΥ 2015 - ΔΕ ΤΡΙ ΤΕ 2 3 4 12 3 ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ 641-7 9 ΑΝΟΙΧΤΟ 3-6 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ 641 6 9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ - 9 10 11 12 3 ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ 641 3-6 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ..................................... 13 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΧΗΜΑΤΩΝ................................... 14 ΠΡΟΛΟΓΟΣ............................................. 15 ΜΕΡΟΣ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική ΜΙΘΕ ΔΥΝΑΜΙΚΗ - 1. Νίκος Κανδεράκης

Φυσική ΜΙΘΕ ΔΥΝΑΜΙΚΗ - 1. Νίκος Κανδεράκης Φυσική ΜΙΘΕ ΔΥΝΑΜΙΚΗ - 1 Νίκος Κανδεράκης Αριστοτελική Φυσική Γιατί πέφτουν τα (βαριά) σώματα; Πηγαίνουν στη φυσική τους θέση. Βάρος: η τάση του βαρέως σώματος να κινηθεί προς το κέντρο της Γης. Μέτρο

Διαβάστε περισσότερα

Προσέγγιση της θεωρίας και της έρευνας στη Λογιστική. Εμπειρική Έρευνα Διατύπωση ερευνητικής υπόθεσης - Δειγματοληψία Μέθοδος ανάλυσης

Προσέγγιση της θεωρίας και της έρευνας στη Λογιστική. Εμπειρική Έρευνα Διατύπωση ερευνητικής υπόθεσης - Δειγματοληψία Μέθοδος ανάλυσης Προσέγγιση της θεωρίας και της έρευνας στη Λογιστική Εμπειρική Έρευνα Διατύπωση ερευνητικής υπόθεσης - Δειγματοληψία Μέθοδος ανάλυσης Πειραματικός σχεδιασμός Έρευνα μέσω ερωτηματολογίου Συνεντεύξεις Παρουσίαση

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτική μεθοδολογία έρευνας στη Διδακτική των Μαθηματικών Ενότητα 5: Μελέτη αντιλήψεων και πεποιθήσεων

Ποιοτική μεθοδολογία έρευνας στη Διδακτική των Μαθηματικών Ενότητα 5: Μελέτη αντιλήψεων και πεποιθήσεων Ποιοτική μεθοδολογία έρευνας στη Διδακτική των Μαθηματικών Ενότητα 5: Πόταρη Δέσποινα, Σακονίδης Χαράλαμπος Σχολή Θετικών επιστημών Τμήμα Μαθηματικών Έρευνα πάνω στις πεποιθήσεις Η σχέση «πεποίθηση» «αντίληψη»

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογικά προβλήματα στίς θεωρίες τής φυσικής

Μεθοδολογικά προβλήματα στίς θεωρίες τής φυσικής Ε.Κ.Ε. Επ. Κοιν. Ep., Gr. R. So. R. 1983 Μεθοδολογικά προβλήματα στίς θεωρίες τής φυσικής 'Ορισμένες πτυχές στη διαδικασία ανάδειξης καί μελέτης τους Κώστας Γαβρόγλου* 1. Στην εισήγηση αύτή δέν πρόκειται

Διαβάστε περισσότερα

2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22. ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.

2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22. ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. Θέµατα & Ασκήσεις από: www.arnos.gr 2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22 ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύµφωνα µε τη θεωρία του εµπειρισµού

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργική Εκπαίδευση. Θεματική ενότητα 7 2/2. Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης

Γεωργική Εκπαίδευση. Θεματική ενότητα 7 2/2. Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Γεωργική Εκπαίδευση Θεματική ενότητα 7 2/2 Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Οι φοιτητές/τριες πρέπει να είναι ικανοί/ες: Α) να ορίζουν τον

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1.

ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑΔΑ Α Α.1.1. Οι προτάσεις που ακολουθούν,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΚΕΘΕΑ Τομέας Έρευνας Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΚΕΘΕΑ Τομέας Έρευνας Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα,

Διαβάστε περισσότερα

Φιλοσοφική Ανθρωπολογία

Φιλοσοφική Ανθρωπολογία Φιλοσοφική Ανθρωπολογία Ενότητα: ΙΙ. Προβλήματα Φιλοσοφίας του Ανθρώπου. Άννα Λάζου Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Φιλοσοφική Σχολή Βιβλιογραφία... 3 ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΣΩΜΑΤΟΣ - ΝΟΥ...

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα: ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ - ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ. Διδάσκων : Επίκουρος Καθηγητής Στάθης Παπασταθόπουλος

Ενότητα: ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ - ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ. Διδάσκων : Επίκουρος Καθηγητής Στάθης Παπασταθόπουλος Τίτλος Μαθήματος: ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Ι Ενότητα: ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ - ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Διδάσκων : Επίκουρος Καθηγητής Στάθης Παπασταθόπουλος Τμήμα: Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 30/1/2018

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 30/1/2018 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 30/1/2018 Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 Πως Μαθαίνουμε; Τι Μαθαίνουμε; Ανάλυση Χημικών Εννοιών Διεπιστημονική φύση της Διδακτικής της Χημείας Σχήμα 1: Επιστημονικά πεδία αναφοράς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015*

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015* ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015* ΔΕΥΤΕΡΑ 19/1 ΤΡΙΤΗ 20/1 ΤΕΤΑΡΤΗ 21/1 ΠΕΜΠΤΗ 22/1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23/1 ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΕΥΓΕΝΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Γνωστική Ψυχολογία. επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου

Εισαγωγή στη Γνωστική Ψυχολογία. επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου Εισαγωγή στη Γνωστική Ψυχολογία Inside the black box για µια επιστήµη του Νου Επιστροφή στο Νου Γνωστική Ψυχολογία / Γνωσιακή Επιστήµη Inside the black box για µια επιστήµη του Νου Επιστροφή στο Νου Γνωστική

Διαβάστε περισσότερα

1ο Συνέδριο του Τομέα Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. με θέμα: «Επιστημολογικά και μεθοδολογικά ζητήματα της Επιστήμης της Αγωγής»

1ο Συνέδριο του Τομέα Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. με θέμα: «Επιστημολογικά και μεθοδολογικά ζητήματα της Επιστήμης της Αγωγής» 1ο Συνέδριο του Τομέα Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. με θέμα: 18-20 Μαρτίου 2016, Θεσσαλονίκη Σκοπός του Συνεδρίου Ο γόνιμος προβληματισμός και ο δημιουργικός διάλογος αναφορικά με τις

Διαβάστε περισσότερα

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Η πλειοψηφία θεωρεί πως η Νόηση είναι μια διεργασία που συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Διαβάστε περισσότερα

Αντιλήψεις και στάσεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων σε συνάρτηση με την αντικειμενική και προσλαμβανόμενη περιβαλλοντική επιβάρυνση

Αντιλήψεις και στάσεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων σε συνάρτηση με την αντικειμενική και προσλαμβανόμενη περιβαλλοντική επιβάρυνση Αντιλήψεις και στάσεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων σε συνάρτηση με την αντικειμενική και προσλαμβανόμενη περιβαλλοντική επιβάρυνση Αγγελική Κωνσταντινοπούλου Βασίλης Παυλόπουλος Εθνικό και Καποδιστριακό

Διαβάστε περισσότερα

Θεμελιώδεις αρχές επιστήμης και μέθοδοι έρευνας

Θεμελιώδεις αρχές επιστήμης και μέθοδοι έρευνας A. Montgomery Θεμελιώδεις αρχές επιστήμης και μέθοδοι έρευνας Καρολίνα Δουλουγέρη, ΜSc Υποψ. Διαδάκτωρ Σήμερα Αναζήτηση βιβλιογραφίας Επιλογή μεθοδολογίας Ερευνητικός σχεδιασμός Εγκυρότητα και αξιοπιστία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗΣ Ενότητα 1: Κώστας Χρυσαφίδης Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ο όρος Θετικισμός και η σημασία του Ο όρος θετικισμός προέρχεται

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορία του φωτός σαν παραμύθι

Η ιστορία του φωτός σαν παραμύθι Η ιστορία του φωτός σαν παραμύθι περιγραφή της δράσης Χρήστος Γκοτζαρίδης Φυσικός ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΦΑΣΗ Μικρή Περιγραφή: Οι μαθητές θα παρακολουθήσουν μία ιστορία, για την εξέλιξη των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΤΟΥ 46 ου ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Β ΤΑΞΗΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΘΕΜΑ: «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΝΩΣΗ»

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΤΟΥ 46 ου ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Β ΤΑΞΗΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΘΕΜΑ: «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΝΩΣΗ» ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ Β ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ 46 ου ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΘΕΜΑ: «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΝΩΣΗ» Αριστοτέλης (384-322 π.χ.) Ο Αριστοτέλης γεννήθηκε το 384 π.χ. Ήταν γιος ενός θεραπευτή.

Διαβάστε περισσότερα

Εξ αποστάσεως υποστήριξη του έργου των Εκπαιδευτικών μέσω των δικτύων και εργαλείων της Πληροφορικής

Εξ αποστάσεως υποστήριξη του έργου των Εκπαιδευτικών μέσω των δικτύων και εργαλείων της Πληροφορικής Εξ αποστάσεως υποστήριξη του έργου των Εκπαιδευτικών μέσω των δικτύων και εργαλείων της Πληροφορικής Ε. Κολέζα, Γ. Βρέταρος, θ. Δρίγκας, Κ. Σκορδούλης Εισαγωγή Ο εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της σχολικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Δρ. Βασίλης Π. Αγγελίδης Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Δρ. Βασίλης Π. Αγγελίδης Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Δρ. Βασίλης Π. Αγγελίδης Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Περιεχόμενα Επιστημονική έρευνα Σε τι μας βοηθάει η έρευνα Χαρακτηριστικά της επιστημονικής

Διαβάστε περισσότερα

Επιστήμη της Πληροφορικής. Εργασία του μαθητή Δημήτρη Τσιαμπά του τμήματος Α4

Επιστήμη της Πληροφορικής. Εργασία του μαθητή Δημήτρη Τσιαμπά του τμήματος Α4 Επιστήμη της Πληροφορικής Εργασία του μαθητή Δημήτρη Τσιαμπά του τμήματος Α4 Η πληροφορική είναι η επιστήμη που ερευνά την κωδικοποίηση, διαχείριση και μετάδοση συμβολικών αναπαραστάσεων πληροφοριών. Επίσης

Διαβάστε περισσότερα

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)»

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» «Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» Εισαγωγικά Στη σημερινή πρώτη μας συνάντηση θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με απλό και ευσύνοπτο τρόπο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙ ΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΑΡΤΗΣ ΧΡΗΣΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ. β. φιλιππακοπουλου 1

ΕΙ ΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΑΡΤΗΣ ΧΡΗΣΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ. β. φιλιππακοπουλου 1 ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΧΑΡΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΡΗΣΗ β. φιλιππακοπουλου 1 Αναλυτικό Πρόγραµµα 1. Εισαγωγή: Μια επιστηµονική προσέγγιση στη χαρτογραφική απεικόνιση και το χαρτογραφικό σχέδιο

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί δεν πιάνεται; (δεν το αισθανόμαστε- δεν το πιάνουμε)

Γιατί δεν πιάνεται; (δεν το αισθανόμαστε- δεν το πιάνουμε) Γιατί δεν πιάνεται; (δεν το αισθανόμαστε- δεν το πιάνουμε) Αραχωβίτη Ελένη- Βαλεντίνη Δέγλερη Βασιλική Καντάνη Χριστίνα Κουμψάκη Ελένη Μάλλη Ευγενία Σαϊτάνη Μαρία Σούκουλη Ελευθερία Τριανταφύλλου Βασιλική-

Διαβάστε περισσότερα

Two projects Η συμβολή της Αστρονομίας στην ανάπτυξη των επιστημών: A) Το Ηλιακό μας Σύστημα και B) 2 ος Νόμος του Kepler!

Two projects Η συμβολή της Αστρονομίας στην ανάπτυξη των επιστημών: A) Το Ηλιακό μας Σύστημα και B) 2 ος Νόμος του Kepler! Two projects Η συμβολή της Αστρονομίας στην ανάπτυξη των επιστημών: A) Το Ηλιακό μας Σύστημα και B) 2 ος Νόμος του Kepler! Διαλέξαμε θέματα της Αστρονομίας γιατί δεν διδάσκονται στην σχολική ύλη. Με στόχο

Διαβάστε περισσότερα

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα

Διαβάστε περισσότερα

Δεδομενοθηρία ή θεωριολαγνεία;

Δεδομενοθηρία ή θεωριολαγνεία; Δεδομενοθηρία ή θεωριολαγνεία; Στάθης Ψύλλος ΕΚΠΑ Αλλαγή μεθοδολογικού παραδείγματος στην μοριακή βιολογία. Η αλλαγή αυτή προκαλείται από μια έκρηξη στην συλλογή αξιόπιστων δεδομένων. Το νέο αναδυόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Φαινομενολογική Κοινωνιολογία Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 8ο (σελ. 187 197) 2 Οι Μικρο-κοινωνιολογικές κοινωνιολογικές Ερμηνευτικές

Διαβάστε περισσότερα

Ιδιότητες και Τεχνικές Σύνταξης Επιστημονικού Κειμένου

Ιδιότητες και Τεχνικές Σύνταξης Επιστημονικού Κειμένου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ιδιότητες και Τεχνικές Σύνταξης Επιστημονικού Κειμένου Ενότητα 3: Η επιστημονική έρευνα Αναστασία Χριστοδούλου, αναπλ. Καθηγήτρια Dr.

Διαβάστε περισσότερα

Το ΔΕΠΠΣ- ΑΠΣ των Φυσικών Επιστημών της Ε και Στ Δημοτικού Τα Νέα Διδακτικά Βιβλία των Φυσικών Επιστημών της Ε και Στ Δημοτικού

Το ΔΕΠΠΣ- ΑΠΣ των Φυσικών Επιστημών της Ε και Στ Δημοτικού Τα Νέα Διδακτικά Βιβλία των Φυσικών Επιστημών της Ε και Στ Δημοτικού Το ΔΕΠΠΣ- ΑΠΣ των Φυσικών Επιστημών της Ε Τα Νέα Διδακτικά Βιβλία των Φυσικών Επιστημών της Ε Ειδικοί σκοποί ΑΠΣ Κατανόηση: φυσικού κόσμου νόμων που τον διέπουν φυσικών φαινομένων διαδικασιών που οδηγούν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Τομέας Έρευνας ΚΕΘΕΑ Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα, έννοιες ή συμπεριφορές επιχειρεί να απαντήσει το γιατί

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΗΘΙΚΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΣΚΡΕΚΑ ΝΑΤΑΛΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφ. 2 Θέματα Θεωρητικής Επιστήμης Υπολογιστών

Κεφ. 2 Θέματα Θεωρητικής Επιστήμης Υπολογιστών Κεφ. 2 Θέματα Θεωρητικής Επιστήμης Υπολογιστών Αυτός ο κύριος δείχνει να έχει σοβαρά προβλήματα!!! 2.1.1 Πρόβλημα Ορισμός: Πρόβλημα είναι μια οποιαδήποτε κατάσταση χρειάζεται αντιμετώπιση, απαιτεί λύση,

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ενότητα 11: Σχεδιασμός και Οργάνωση ενός Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΙV Πολυξένη

Διαβάστε περισσότερα