Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download ""

Transcript

1 Ι. Γ. Παπακώστας Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκοµείο Μολονότι από τα πανάρχαια χρόνια υπήρξε προσφιλές Θέµα της φιλολογίας και της φιλοσοφίας, η ζήλεια - είτε ως µονήρες συναίσθηµα είτε ως ψυχολογική κατάσταση (ζηλοτυπία) περνά µόλις προσφάτως το κατώφλι του ψυχιατρικού ενδιαφέροντος. Η µέχρις τώρα όµως λιγοστή πρόοδος στην κατανόησή της είναι ένδειξη των δυσκολιών ενός τέτοιου εγχειρήµατος "νοσολογικο-ποίησης" ή "ψυχιατρικο-ποίησής" της. εδοµένου ότι θεσµοθετηµένα κριτήρια µε εξαίρεση την παραληρηµατική ζηλοτυπία - δεν υπάρχουν, στο άρθρο αυτό γίνεται µια προσπάθεια διάκρισης µεταξύ µη νοσηρής και νοσηρής ζηλοτυπίας, καθώς επίσης και προσπάθεια κατηγοριοποίησης των διαφόρων κλινικών µορφών της δεύτερης. Με βάση το κριτήριο της εναισθησίας (insight), η νοσηρή ζηλοτυπία µπορεί να νοηθεί ότι καλύπτει κλινικά ένα φάσµα, στο ένα άκρο του οποίου τοποθετούνται οι περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες η ευαισθησία είναι παρούσα (ζηλοτυπία τύπου φοβικής ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής), ενώ στο άλλο άκρο οι περιπτώσεις απουσίας εναισθησίας (παραληρητική µορφή ζηλοτυπίας). Ο ενδιάµεσος χώρος καλύπτεται από τις περιπτώσεις εκείνες, στις οποίες η ευαισθησία απουσιάζει (διαφορά από την πρώτη µορφή ζηλοτυπίας), χωρίς όµως το άτοµο να παραληρεί φανερά (διαφορά από τη δεύτερη µορφή ζηλοτυπίας). Οι περιπτώσεις αυτές - που ίσως αποτελούν την πλειονότητα και τις οποίες πραγµατευόµαστε στη συνέχεια ως το αντιπροσωπευτικότερο παράδειγµα νοσηρής, µη παραληρηµατικής ζηλοτυπίας - χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη µιας ιδιαίτερης µορφής σκέψης, της αποκαλούµενης υπεραξιολογηµένης η υπερτιµηµένης σκέψης (overvalued idea). Οµοίως, πολλές περιγραφές της κλασσικής λογοτεχνίας που αναφέρονται ως περιπτώσεις "ζηλοτυπικού" πάθους ενδεχοµένως εντάσσονται στα πλαίσια αυτής της µορφής νοσηρής, µη παραληρηµατικής µορφής ζηλοτυπίας. Στην παρούσα εργασία παρατίθενται επίσης ορισµένοι παράγοντες, συµπεριλαµβανοµένων και γνωσιακών, που φέρονται να συµµετέχουν στην αιτιοπαθογένεια και την κλινική εικόνα της νοσηρής, µη παραληρηµατικής ζηλοτυπίας, που χαρακτηρίζεται από υπερτιµηµένες σκέψεις (ovenvalued ideas). Οι γνωσιακοί αιτιοπαθογενετικοί παράγοντες αναφέρονται στην παρουσία και ενεργοποίηση πεποιθήσεων (σχήµατα), που ευαισθητοποιούν το άτοµο στη εκδήλωση της διαταραχής, στην παρουσία ενός δυσλειτουργικού τρόπου επεξεργασίας των πληροφοριών (επικράτηση ενός "κατωφερούς" top down - τρόπου επέξεργασίας) και τέλος στο αρνητικό περιεχόµενο του ζηλοτυπικού ιδεασµού. Ακολουθεί η περιγραφή της κλινικής εικόνας µιας τυπικής περίπτωσης νοσηρής ζηλοτυπίας, που αναλύεται µε όρους γνωσιακούς. Τέλος, διατυπώνονται κάποιες Θεραπευτικές προτάσεις, γνωσιακής έµπνευσης, αναφορικά µε τον τρόπο "εκµαίευσης" και υποβολής σε "έλεγχο" των γνωσιών του ατόµου µε ζηλοτυπία, µε σκοπό τη θεραπευτική γνωσιακή "αναδόµηση". Εν κατακλείδι, οι διαγνωστικές και θεραπευτικές εξελίξεις στο θέµα της ζηλοτυπίας, µολονότι ενθαρρυντικές, δεν κρίνονται επαρκείς για την εξαγωγή οριστικών συµπερασµάτων. Λέξεις ευρετηρίου: ζήλεια, ζηλοτυπία, υπερτιµηµένες ιδέες, πάθος, γνωσιακή προσέγγιση. Η ζήλεια - µε τη µορφή είτε του απλού ή µονήρους συναισθήµατος, αυτού της ζήλειας, είτε µιας αυτοτελούς ψυχολογικής κατάστασης, της ζηλοτυπικής ή ζηλοτυπίας (βλέπε το παράπλευρο άρθρο του Ν. Βαιδάκη) -, από τα παλιά χρόνια είναι σύντροφος του ανθρώπου. Χαρακτηριστικό παράδειγµα η ζήλεια που έσπρωξε την 'Ηρα να συµµαχήσει µε τον Ποσειδώνα, τον Απόλλωνα και τους άλλους Θεούς εναντίον του "άτακτου" συζύγου της, κατορθώνοντας να τον καθηλώσουν µε λουριά από εκατό κόµβους. Εννοιολογικώς, η ζήλεια αναφέρεται στο δυσάρεστο συναίσθηµα που προκαλείται στο άτοµο από το φόβο µήπως χάσει ή µήπως µοιραστεί µε άλλον αυτό που ήδη "κατέχει", σε αντίθεση µε το φθόνο που αναφέρεται στο δυσάρεστο συναίσθηµα για κάτι που το άτοµο δεν έχει και το επιθυµεί. Η τραγωδία του Σαίξπηρ "Οθέλλος" προσφέρεται για τη διάκριση µεταξύ των δύο. Ο Οθέλλος είναι η προσωποποίηση της ζήλειας και ο Ιάγος του φθόνου. Ο Ιάγος φθονεί τον Οθέλλο και τη υσδαιµόνα και µε πλεκτάνη παρασύρει τον Οθέλλο, που κάτω από το πάθος της ζήλειας σκοτώνει την αγαπηµένη του γυναίκα. 'Ετσι ο φθόνος του Ιάγου ικανοποιείται, µολονότι όχι µόνο δεν αποκτά ο ίδιος τη υσδαιµόνα, αλλά, τουναντίον, φέρνει το θάνατο ακόµη και στον εαυτό του. Σε σχέση µε τον φθόνο, η ζήλεια θεωρείται ως εµπειρία πιο έντονη, πιο πολύπλοκη και πιο πρώιµη, που όµως από τον κατάλογο των επτά Θανάσιµων αµαρτηµάτων απουσιάζει, ενώ συµπεριλαµβάνεται ο φθόνος. Ο Φροίντ, προκειµένου να εξηγήσει την ψυχολογία αλλά και την ψυχοπαθολογία των γυναικών (νευρώσεις), επινόησε τον "φθόνο του πέους", µολονότι πολλοί συµφωνούν ότι οι γυναίκες αποτελούν γι' αυτόν την "τυφλή κηλίδα" του. Οι σύγχρονοι ψυχίατροι δεν ασχολούνται µε τον φθόνο, αλλά µε τη ζήλεια που είναι κυρίως ανδρικό προνόµιο και που, µολονότι δεν συγκαταλέγεται στα επτά Θανάσιµα α- µαρτήµατα, δεν παύει συχνά να είναι "θανάσιµο". Στην ήπια εκδοχή της, η ζήλεια µπορεί να εισπραχθεί ως ένδειξη αγάπης και ενδιαφέροντος. Στις περιπτώσεις αυτές Θεωρείται εποικοδοµητική, διευκολύνοντας ενδεχοµένως την επικοινωνία και την κατανόηση και καθιστώντας ταυτοχρόνως τα άτοµα ικανά να αποκτήσουν επίγνωση των αισθηµάτων τους. Γι' αυτό δεν είναι απίθανο να συναντήσει ο θεραπευτής περιπτώσεις, στις οποίες ο ένας από τους συντρόφους να παραπονείται για την απουσία έκφρασης ζήλειας από τον άλλον ή ακόµη και να επιδίδεται σε συµπεριφορές έκλυσης ζήλειας για να αποσπάσει το ενδιαφέρον ή διαβεβαιώσεις αγάπης.2 εν είναι εποµένως παράξενα τα ευρήµατα των Fitnesss και Fletcher,5 σύµφωνα µε τα οποία γενικά στα ζευγάρια κατανοεί και συγχωρεί ο ένας τον άλλο για την ευκαιριακή επίδειξη ζηλοτυπικής συµπεριφοράς, σε πείσµα της πλατειά διαδεδοµένης άποψης ότι η "ζήλεια" είναι βλαβερή και απαράδεκτη στις στενές σχέσεις.

2 Μια σύγχρονη τάση είναι να διακρίνεται η "ερωτική" ("ροµαντική ζήλεια") από τα άλλα µη ερωτικά είδη ζήλειας ("πλατωνική ζήλεια"), όπως λ.χ. τη ζήλεια µεταξύ αδελφών, γονέων-παιδιών, µεταξύ φίλων, συνεργατών κ.ο.κ. Στην παρούσα εργασία θα ασχοληθούµε µε το πρώτο είδος, το οποίο είναι κλινικώς το πιο συχνό και περισσότερο µελετηµένο. Αν η φυσιολογική ζήλεια είναι µια απτή πραγµατικότητα, είναι εξίσου δεδοµένη και η παθολογική της έκφραση. Σύµφωνα µε τη δεύτερη περίπτωση, η ζήλεια είναι δυνατόν να αποτελεί σύµπτωµα, µια συνδροµή ή µια επί µέρους ψυχοπαθολογική ο- ντότητα, µολονότι για τον χαρακτηρισµό της ως "παθολογικής", δεν υπάρχουν θεσµοθετηµένα κριτήρια. 'Οπως και για κάθε περίπτωση διαταραχής, θα πρέπει εν πρώτοις, σε θεωρητικό επίπεδο, να πληρούται το κριτήριο της "βλαβερής δυσλειτουργίας" (harmful dιsfunction),12 ενώ σε κλινικό επίπεδο οι Tarrier και συν. προτείνουν τις ακόλουθες προϋποθέσεις: Ο ζηλοτυπικός ιδεασµός να παίζει κυρίαρχο ρόλο στην κλινική κατάσταση του ασθενούς. Οι ζηλοτυπικές πεποιθήσεις και καχυποιµίες να είναι αστήρικτες ή υπερβολικές. Η ζηλοτυπία να συνοδεύεται από υποκειµενικά (προσωπική δυσφορία) ή / και αντικειµενικά προβλήµατα (δυσλειτουργία), κλινικώς σηµαντικά και αξιολογήσιµα. Οι ίδιοι συγγραφείς σε αντιδιαστολή θεωρούν τη µη νοσηρή ζηλοτυπία ως βασισµένη σε ρεαλιστικά γεγονότα, επικεντρωµένη προς τον / τη σύντροφο, στο γεγονός ή στον "ανταγωνιστή", επιµένει σε όσο βαθµό επιµένει και η συµπεριφορά του / της συντρόφου ή η απιστίας του / της και, τέλος, είναι προβληµατική η συµπεριφορά και όχι η ζήλεια καθ' εαυτή. Μετά την εκτίµηση της ζήλειας ως "παθολογικής", εγείρεται το ερώτηµα του καθορισµού της µορφής της. Με βάση την παρουσία ή µη εναισθησίας (και της, λογικής ή µη, σκέψης) η παθολογική ζηλοτυπία µπορεί να νοηθεί ότι καλύπτει ένα φάσµα (zealousy spectrum disorders), στο ένα άκρο του οποίου τοποθετούνται οι περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες η εναισθησία είναι παρούσα (ζηλοτυπία τύπου αγχώδους, φοβικής ή ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, ενώ στο άλλο άκρο τοποθετούνται οι περιπτώσεις απουσίας εναισθησίας (παραληρητική ζηλοτυπία. Ο µεταξύ των δύο άκρων χώρος καλύπτεται από τις περιπτώσεις εκείνες, στις οποίες η εναισθησία απουσιάζει, χωρίς όµως το άτοµο να παραληρεί φανερά (ζηλοτυπία χαρακτηριζόµενη από υπερτιµηµένες ιδέες. Πρόκειται για µια προσέγγιση που ακολουθείται και σε άλλες περιπτώσεις, π.χ. την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. lδεοψυχαναγκαστικόµορφη ζηλοτυπία Στις περιπτώσεις αυτές, ο ασθενής αναγνωρίζει ότι οι υποψίες του είναι "ανόητες", αστήρικτες ή υπερβολικές, δηλώνει όµως ότι δεν µπορεί να απαλλαγεί από αυτές. Εποµένως, η µορφή αυτή εµφανίζεται ως ισοδύναµο αγχώδους διαταραχής µε φοβικόµορφη ή / και ιδεοψυχαναγκαστικόµορφη συµπτωµατολογία. Υπάρχουν ενδείξεις που συνηγορούν υπέρ µιας σχέσεως µεταξύ ορισµένων περιπτώσεων παθολογικής ζηλοτυπίας και ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής (Πίνακας 1). Σε αντίθεση όµως µε τις ιδεοληψίες, ο ζηλοτυπικός ιδεασµός περιλαµβάνει πάντα δύο άτοµα, υφίεται όταν το άτοµο αποµακρυνθεί από τη διαπροσωπική σχέση, ενώ δεν είναι βέβαιο αν η έκθεση στον ζηλοτυπικό µηρυκασµό βοηθάει. Παραληρητική ζηλοτυπία Η ζηλοτυπία ως παραληρηµατική διαταραχή ζηλοτυπικού τύπου είναι το µόνο είδος ζηλοτυπικής διαταραχής που περιλαµβάνεται στο DSM-Ι. Συχνά στη βιβλιογραφία αναφέρεται σαν "σύνδροµο Οθέλλou". Κατά τον Crichton, ο όρος αυτός είναι άστοχος και θα πρέπει να εγκαταλειφθεί, δεδοµένου ότι ο ήρωας αυτός δεν είχε το παραληρηµατικό σύνδροµο ζηλοτυπίας, αφού απλώς παραπλανήθηκε παρά παραληρούσε - αναφορικά µε την υποτιθέµενη απιστία της υσδαιµόνας. (Για τη γνωσιακή προσέγγιση της αιτιοπαθογένειας καθώς και της αντιµετώπισης των ζηλοτυπικών παραληρηµάτων, βλέπε ανασκοπήσεις.) Νοσηρή, µη παραληρηµατική ζηλοτυπία Υπάρχει τέλος και µια ενδιάµεση κατάσταση, κατά την οποία το άτοµο πιστεύει και ουδέποτε αµφισβητεί (διαφορά από την ιδεοληπτικόµορφη ζηλοτυπία), µολονότι όχι µε παραληρητικό τρόπο (διαφορά από την παραληρηµατική ζηλοτυπία), την υποτιθέµενη και µη τεκµηριωµένη απιστία τουιτης συντρόφου. Είναι αυτό το τρίτο είδος ζηλοτυπικής διαταραχής, που Θα µας απασχολήσει στη συνέχεια του παρόντος άρθρου και που µπορεί να αποκληθεί απλά νοσηρή, µη παραληρηµατική, ζηλοτυπία. Η συζήτηση για τη µορφή αυτή είναι αναπόσπαστα συνδεδεµένη µε δύο βασικές έννοιες, την προαναφερθείσα έννοια των υπερτιµηµένων ιδεών (overvalued ideas)» και του (ζηλοτυπικού) πάθους.

3 Η ζηλοτυπία ως απόρροια υπερτιµηµένων ιδεών Για πολλούς ψυχιάτρους, το είδος της ζηλοτυπίας αυτής Θεωρείται κλασσική περίπτωση οφειλόµενη στην παρουσία υπερτιµηµένων, υπεραξιολογηµένων ή υπερσηµασιολογrηµένων ιδεών (overvalued ideas). Πρόκειται για µονήρεις, σφαλερές ιδέες, έντονης συναισθηµατικής φόρτισης, που δεν µπορούν εύκολα να καταταγούν στις ιδεοληψίες, ούτε στα παραληρήµατα, προφανώς καταλαµβάνουσες µια ενδιάµεση θέση. Η υπερτιµηµένη ιδέα αναλαµβάνει τον έλεγχο όλων των άλλων νοητικών δραστηριοτήτων, µε αποτέλεσµα να παίζει καθοριστικό ρόλο πάνω στη συµπεριφορά του ατόµου, ενίοτε µέχρι νοσηρού βαθµού. Η υπερτιµηµένη ιδέα είναι µια δυσχερής από πλευράς αξιολόγησης έννοια και δεν είναι παράξενο ότι το είδος της ζηλοτυπίας που χαρακτηρίζεται από την παρουσία των ιδεών αυτών απουσιάζει από τις επίσηµες ταξινοµήσεις, µολονότι δεν αποκλείεται να είναι η πιο συχνή µορφή παθολογικής ζηλοτυπίας. Η ψυχιατρική απροθυµία αναφορικά µε τις υπεραξιολογηµένες ιδέες είναι ευεξήγητη, αν αναλογισθεί κανείς ότι ο«δέες αυτές δύσκολα διαφοροποιούνται από τις ιδεοληψίες - όπως προαναφέρθηκε -, αλλά και από τις παραληρητικές ιδέες (Πίνακας 2). Η ζηλοτυπία ως "πάθος" Μπορεί σήµερα το φαινόµενο της ζήλειας να διανύει µια "σκοτεινή περίοδο" µε την προσπάθεια "ψυχιατρικο-ποίησής" της, όµως στα παλιά χρόνια κατατασσόταν στα πάθη.28 Είναι γεγονός ότι η κλασσική περιγραφή του ζηλοτυπικού ατόµου συγγενεύει µε τις αντίστοιχες λαικές και λογοτεχνικές περιγραφές, φαινοµένων που στη µη ψυχιατρική γλώσσα µπορούν να αποκληθούν "πάθη"; µια έννοια δύσκολη και αυτή σαν τις υπερτιµηµένες να "µεταφρασθεί" ψυχιατρικά. Σε µια απόπειρα "ψυχολογικού" ορισµού, ως "πάθος" (π.χ. Θρησκευτικό, ερωτικό κ.ο.κ.) µπορεί να χαρακτηρισθεί µια ιδιαίτερη ψυχολογική κατάσταση, κατά την οποία ένα εντόνως φορτισµένο συναίσθηµα (π.χ. θρησκευτικό, ερωτικό) συµπαρασύρει τα υπόλοιπα στοιχεία του ψυχισµού (νόηση, βούληση), µε αποτέλεσµα να διαµορφώνει και να κατευθύνει ως οδηγός παράσταση και σε µόνιµη βάση τη συµπεριφορά του ατόµου, για την αυτο-ικανοποίησή του. Αναφορικά µε την ψυχολογία του πάθους, αυτό που φαίνεται να το χαρακτηρίζει πρωταρχικά είναι µια στάση ή εξέγερση και επικράτηση των "κλίσεων" ή "ροπών" έναντι της λογικής. Η λογική είναι αυτή που "πάσχει", ευρισκόµενη σε κατάσταση οµηρίας, στην υπηρεσία του παντοδύναµου συναισθήµατος του πάθους. Αυτό το ιδιαίτερο είδος λογικής των παθών, αποκαλούµενο λογική των αισθηµάτων ή συναισθηµατική λογική (emotional reasoning), ποδηγειτείται από το συναίσθηµα, καθοδηγείται από τη φαντασία και έχει την ικανότητα να φτιάχνει κόσµους αρκετά απόµακρους σε σχέση µε την πραγµατικότητα. Με οδηγό τη φαντασία εµπεδώνεται ή κρυσταλλώνεται το πάθος, καθώς το άτοµο αναλίσκει το χρόνο του στολίζοντας το αντικείµενο του πάθους τους µε ιδιότητες έλξης ή απώθησης (εξιδανίκευση του αντικειµένου του πάθους). 'Ετσι, στα µάτια του ατόµου µε το ερωτικό πάθος, η απεριποίητη µούσα του φαντάζει σαν να "περιφρονεί τα στολίδια", ενώ η οξύθυµη ή φλύαρη είναι "ολο φωτιά και ταπεραµέντο" (Λουκρήτιος) κ.ο.κ. Η όλη προσωπικότητα υφίσταται αναδιοργάνωση για την εξυπηρέτηση της κυριαρχικής και αποκλειστικής κλίσης, και προσήλωσης του ατόµου στο αντικείµενο του πάθους µε ταυτόχρονη παραµέληση των άλλων πλευρών της ζωής του. Είναι εποµένως φυσικό να ακούγονται σήµερα κάποιες φωνές κατά της ψυχιατρικής "αδιακρισίας" που νοσο-ποιεί λογοτεχνικούς "ήρωες". Οι αντιρρήσεις αυτές ξεκινούν από τις οµοιότητες µεταξύ των "φυσιολογικών" ιδεολογιών και των "παθών" (Πίνακας 3). Συνοπτικά, τα πάθη αποτελούν "στάσεις" ή "κινήµατα" εναντίον της λογικής, όχι αναγκαστικά "παθολογικοποιηµένα", διότι σ' ένα µη αρρωστηµένο πάθος, "`Η λογισµού προεδρία έπιστατεί καί ήµεροί τά τών παθών κινηµατα" (ιατροσοφιστής Μελέτιος). Αντίθετα, το αρρωστηµένο ("παθολογικό") πάθος είναι µια κατάσταση υπέρµετρη, τυραννική, αποκλειστική, µια στάση ή ένα κίνηµα της ψυχής που επικρατεί του "λογισµού", αυτονοµείται και αναλαµβάνει κυρίαρχο ρόλο. Η εκδήλωση και η διατήρηση της ζηλοτυπικής αυµπεριφοράς προφανώς είναι πολυπαραγοντική και περιλαµβάνει παράγοντες: Προδιαθετικούς ή παράγοντες ευαλωτότητας, όπως: Πολιτισµικούς, αναφεροµένους σε αποκλειστικότητα, προτεραιότητα, πιστότητα, αφοσίωση. Παράγοντες προσωπικότητας, όπως ανασφάλεια, χαµηλή αυτοεκτίµηση, χρόνια ανησυχία, γενική καχυποψία. Περιβαλλοντικοί τέλος παράγοντες συνυπάρχουν, όπως η φύση των γονεικών σχέσεων, περιστατικά εξωσυζυγικών

4 σχέσεων ή απιστίας ενός µέλους της οικογένειας, ζηλοτυπική συµπεριφορά ενός εκ των γονέων που παρέχει το "µοντέλο" για µελλοντικές συµπεριφορές, ιστορικό προδοσίας από προηγούµενη σχέση, παρελθόντες χειρισµοί κ.ο.κ. Παράγοντες έκλυσης ζηλοτυπικής συµπεριφοράς: Τυχαία περιστατικά αλλά ιδιαίτερης σηµασίας για τον ζηλότυπο, π.χ. γέννηση παιδιού µε πράσινα µάτια από γονείς µε καστανά. Συµπεριφορά πρόκλησης ζηλοτυπίας, π.χ. προφανές φλερτ του / της συντρόφου σε ένα πάρτι. Ακόµη και όταν δεν υπάρχουν συνθήκες απιστίας, η ζηλοτυπία µπορεί να εκλυθεί από περιπτώσεις που ο ζηλότυπος ανακαλύπτει ότι δεν απολαµβάνει της αποκλειστικότητας που άλλοτε απολάµβανε ή που νόµιζε ότι απολαµβάνει ή που Θα ήθελε να έχει.2 Τέτοιες αφορµές µπορεί να αποτελεί το κράτηµα χεριών από έναν τρίτο, η συζήτηση µαζί του προσωπικών υποθέσεων, η ανταλλαγή δώρων κ.ο.κ. Στις περιπτώσεις αυτές, ο ζηλότυπος βλέπει ένα πρώιµο σηµάδι απειλής στις σχέσεις του και αυτή η ερµηνεία είναι που ενδεχοµένως Θα ενεργοποιήσει τη ζηλοτυπική συµπεριφορά. Γενικότερη αλλαγή της συµπεριφοράς του / της συντρόφου (π.χ. όψιµη επίδειξη ενδιαφέροντος για την προσωπική εµφάνιση, απόκτηση άδειας οδήγησης ή αγορά αυτοκινήτου εν αγνοία του άλλου, απόφαση να εργασθεί ή να αλλάξει εργασία κ.ο.κ.), επίσης µπορεί να οδηγήσει στην έκλυση ζηλοτυπικής συµπεριφοράς. Παράγοντες συντήρησης ή διαιώνισης, όπως: Μη επιλυθείσα διαφωνία γύρω από αποκλειστικότητα και προτεραιότητα, µόνιµη ερωτικά προκλητική συµπεριφορά, συνεχές stress σε άλλες περιοχές, διέγερση που συντηρείται από τους καυγάδες σε µια προβληµατική ή παραπαίουσα σχέση κ.ά. Σύµφωνα µε τη γνωσιακή προσέγγιση, γνωσιακοί παράγοντες συµµετέχουν αποφασιστικά στην αιτιοπαθογενετική αλυσίδα (παράγοντες ευαλωτότητας, έκλυσης και διαιώνισης) που οδηγεί στη ζηλοτυπία και στις διάφορες µορφές της. Υποστηρίζεται ότι η ζηλοτυπική συµπεριφορά οφείλεται στην ύπαρξη δυσλειτουργικών (συχνά σιωπηρών) πεποιθήσεων (σχηµάτων) και κανόνων, που µε τη σειρά τους αποτελούν καταστάλαγµα πρώιµων, αποστροφικών εµπειριών (Πίνακας 4). Με την ευκαιρία ενός - τυχαίου - συµβάντος (γέννηση παιδιού µε γαλάζια µάτια από γονείς µε καστανά), τα σχήµατα ενεργοποιούνται και επεξεργάζονται την παρούσα εµπειρία µε προκατειληµµένο τρόπο. Το ζηλοτυπικό άτοµο εµφανίζει συστηµατική τάση παρέκκλισης στην αντίληψη, επεξεργασία και διερµηνεία καταστάσεων και πληροφοριών που είναι σχετικές µε το αντικείµενο της ζηλοτυπίας (Πίνακας 5). Τέλος, τα ενεργοποιηµένα ζηλοτυπικά σχήµατα µε τον προκατειληµµένο και ιδιότυπο τρόπο που επεξεργάτονται την εµπειρία διαµορφώνουν το περιεχόµενο του ζηλοτυπικού ιδεασµού (Πίνακας 6) και τη γενικότερη κλινική εικόνα της νοσηρής ζηλοτυπίας. Μετά από ένα - συνήθως ασήµαντο - συµβάν ο ασθενής "καταλαµβάνεται" από την πεποίθηση ότι η σύντροφός του είναι άπιστη, π.χ. µπορεί να είδε γνωστή του έγγαµη γυναίκα να µιλάει µε κάποιον "άγνωστο", υπό συνθήκες που τις θεωρεί "περίεργες" ή "ύποπτες" και αυτό Θα του Θυµίσει κάποια παλιά παρόµοια περιστατικά που κατέληξαν στην απιστία. Θα υποθέσει ότι αυτή η γυναίκα απιστεί και ακόµη γιατί όχι; - "σαν όλες τις γυναίκες και η γυναίκα του". Η πεποίθηση αυτή, µολονότι καταφανώς αστήρικτη ή τουλάχιστον υπερβολική σε σχέση µε τα υπάρχοντα δεδοµένα, του φαίνεται ευλογοφανής και την υιοθετεί χωρίς µεγάλη δυσκολία. Η ζηλοτυπική ιδέα προοδευτικά γίνεται όλο και πιο έντονη, σε βαθµό που να κυριαρχεί στο ρεύµα της σκέψης και να επηρεάζει αποφασιστικά όλες τις δραστηριότητές του. Ταυτόχρονα, το άτοµο διακατέχεται από αρνητικά συναισθήµατα, όπως άγχους, ντροπής, λύπης, θυµού και απόγνωσης, µε αντίστοιχα αισθήµατα κατωτερότητας, και µειωµένης αυτο-εκτίµησης.3α-33 Προκειµένου να επιβεβαιώσει την πεποίθησή του, µετέρχεται όλα τα µέσα µιας ιδιόρρυθµης και επισταµένης "έρευνας".32 Παρακολουθεί αδιαλείπτως την "άπιστη", παρατηρεί το ντύσιµο, επιακοπεί τα προσωπικά της αντικείµενα και το σώµα της για "σηµάδια" (ψάχνει λ.χ. τσάντες, εσώρρουχα), στήνει "παγίδες" (λ.χ. προσποιείται ότι θα απουσιάσει από το σπίτι). Συχνά, της απαγορεύει να φορεί κοµψά ρούχα ή κοσµήµατα, ενώ αποφεύγει ερεθίσµατα (π.χ. περιοδικά, τηλεθεάµατα, κινηµατογραφικά έργα) και καταστάσεις (λ.χ. κοινωνικές αυναθροίσεις), όπου φανταστικοί ανταγωνιστές του ασθενούς µπορεί να εµφανισθούν. 'Οµως, "η ζήλεια τρέφεται µε τις αµφιβολίες και όταν οι αµφιβολίες γίνουν βεβαιότητα, τότε η ζήλεια µετατρέπεται σε παραφορά ή µανία" (Λαροσφουκώ), µε αποτέλεσµα να δηµιουργεί έντονες σκηνές αντιπαράθεσης, όπου πιέζεται η "κατηγορουµένη" να "πει την αλήθεια" (στην ουσία να "οµολογήσει"), εκτοξεύοντας απειλές ή και εκδηλώνοντας βιαιοπραγίες, όπως κακοποιήσεις και ακρωτηριασµούς (δαγκώµατα της µύτης, του προσώπου, των

5 γεννητικών οργάνων κ.ά.) ή ακόµη και διαπράττοντας φόνο. Η κατάσταση αυτή διαδραµατίζεται χρονίως µε υφέσεις και εξάρσεις, χωρίς να εξελιχθεί σε ψύχωση ή σε αποδιοργάνωση της προσωπικότητας (µολονότι πραγµατοποιείται αναδιοργάνωσή της) υπό την επίδραση της ζηλοτυπικής ιδέας. Η κατάσταση είναι ανθεκτική σε διάφορες περιστασιακές ψυχιατρικές παρεµβάσεις (π.χ. µε νευροληπτικά) ή ακόµη και µετά από φυλάκιση, αφού η ίδια συµπεριφορά θα επαναληφθεί αργότερα µε άλλη σύντροφο. Η ανάλυση της περίπτωσης αυτής µε όρους γνωσιακούς βασίζεται στην προσέγγιση των υπερτιµηµένων ιδεών ασθενών µε ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, των Ο'Connor και Robillard, προσαρµοσµένη για την περίπτωση νοσηρής ζηλοτυπίας. Η προσέγγιση αυτή επίσης καθοδηγεί τους επεµβατικούς χειρισµούς στη θεραπευτική φάση. Στο τυχαίο περιστατικό που αναφέραµε, σε µια οµαλή διαδικασία εξαγωγής συµπερασµάτων και εν όψει των δεδοµένων που έχει για την αφοσίωση της γυναίκας αυτής, ένα άτοµο Θα αναθεωρήσει την υπόθεση της απιστίας που ενδεχοµένως ανέκυψε στο µυαλό του, ή τουλάχιστον θα τη Θεωρήσει ως µια απόµακρη πιθανότητα και ασφαλώς δεν θα την προσωποποιήσει. Στην περίπτωση όµως του ζηλοτυπικού, όπως είδαµε, η υπόθεση ή το φανταστικό σενάριο της απιστίας επιβάλλεται στα γεγονότα και το άτοµο χωρίς δυσκολία συµπεραίνει ότι η γυναίκα αυτή απατά τον άνδρα της και η γυναίκα του αυτόν τον ίδιον. Είναι φανερό ότι τα συµπεράσµατά του δεν βασίζονται στην υπάρχουσα µαρτυρία και τα πραγµατικά γεγονότα (σ' αυτό που είναι παρόν, σ' αυτό που βλέπει και που συνήθως είναι µηδαµινό έως ανύπαρκτο), αλλά σε εκείνα τα στοιχείαπροκαταλήψεις που πηγάζουν από τη φαντασία του (σ' αυτό που είναι αυτόν, που δεν βλέπει ή το βλέπει µε τα µάτια της φαντασίας του). Αυτές οι πίστεις, οι προκαταλήψεις ή το "φανταστικό σενάριο" τρέφονται ή ενορχηστρώνονται όχι τόσο από τωρινή πραγµατικότητα - η οποία απλά, το ενεργοποίησε µε έναν τυχαίο τρόπο -, αλλά από δεδοµένα και ιδέες πιο µακρινές, όπως άσχετους συνειρµούς, παλιές µνήµες, κουτσοµπολιά και εµπειρίες από δεύτερο χέρι. Οι προκαταλήψεις αυτές µε τη σειρά τους καθορίζουν την επιλογή και επεξεργασία των πληροφοριών για την εξαγωγή συµπερασµάτων, εµποδίζουν τον ασθενή να αντιληφθεί την ανεπάρκεια πραγµατικών δεδοµένων, πείθουν για µια πραγµατικότητα που στην ουσία δεν υφίσταται, και διαιωνίζουν µε τον τρόπο αυτόν τη ζηλοτυπία. Τα παραπάνω συνιστούν ένα παράδειγµα ανάστροφης διαδικασίας στην εξαγωγή συµπερασµάτων από εκείνη που θα αναµενόταν υπό κανονικές συνθήκες. Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτό το γνωσιακό διεργασιακό λάθος παρατηρείται µόνο στα θέµατα που σχετίζονται µε τη ζηλοτυπία και όχι σε άλλες µη συναισθηµατικά φορτισµένες καταστάσεις και αυτό ενδεχοµένως αποτελεί µια διαφορά από την παραληρηµατική ζηλοτυπία. Είναι µάλλον εύκολο να παρακολουθήσει κανείς στη συνέχεια, τη συµπεριφορά του προκατειληµµένου πλέον ατόµου. Ο ασθενής µε ζηλοτυπία επιχειρεί απεγνωσµένα να αποδείξει την ορθότητα του συµπεράσµατός του µέσα από µια συστηµατική παραποίηση ή διαστρέβλωση της πραγµατικότητας, η οποία καλείται να συµµορφωθεί ή να ταιριάξει µε τις υποθέσεις, το σενάριο ή τις βεβαιότητες που έχει στο µυαλό του, σαν τον µυθικό Προκρούστη: Κάνει και ξανακάνει το "πείραµα" (τελετουργίες, ανακρίσεις, αποφυγές, διαβεβαιώσεις), για να δώσει τελεσίδικη απάντηση, µολονότι σπανίως συλλέγει νέες, πραγµατικές, χρήσιµες ή γνήσιες πληροφορίες. Αµφιλεγόµενα ή ουδέτερα στοιχεία µετατρέπονται σε ενδείξεις. Ενίοτε αναζητεί πληροφορίες και ανατροφοδότηση από άσχετες πηγές, όπως λ.χ. από τον τρόπο µε τον οποίο η γυναίκα του περπατάει ή µπαίνει στο σπίτι ή από το πόση δύναµη έβαλε για να σπρώξει την πόρτα ή από το πώς τον χαιρέτησε, από το πόσο πολύ έφαγε κ.ο.κ. Απλώς ξαναπροβάλλει το φανταστικό του σενάριο στην πραγµατικότητα. Η ψευδο-επιβεβαιωτική, ψευδο-διερευνητική, σχεδόν τελετουργική συµπεριφορά του (rituals) ανταγωνίζεται τον πραγµατικό έλεγχο τις πραγµατικότητας (reality testing), δεδοµένου ότι: 'Οσο πιο πολύ το άτοµο εκτελεί τις τελετουργίες του (επιβεβαίωση του φανταστικού σεναρίου) τόσο πιο πολύ αποκόπτεται ή αποµακρύνεται από τη γνήσια εξαγωγή συµπερασµάτων και τόσο πιο πολύ ενισχύεται το φανταστικό σενάριο και θα συνεχίσει σε όσο βαθµό δεν αντιλαµβάνεται ότι δρα πάνω στο φανταστικό του σενάριο και όχι στην ίδια την πραγµατικότητα. Κάθε εξωτερική προσπάθεια αµφισβήτησης των πεποιθήσεών του απορρίπτεται όχι µε πραγµατικά επιχειρήµατα, αλλά µε γενικολογίες και δηλώσεις του τύπου "ξέρω εγώ.., µυρίζοµαι την απιστία από µακριά... έχω ένστικτο... αν πήγαινα λίγο νωρίτερα... αν συνέβαινε αυτό και εκείνο." Η συµπεριφορά του µοιάζει µε την προσπάθεια να καθαρίσει την οθόνη προβολής µε ένα σφουγγάρι, για να εξαφανίσει τις προβαλλόµενες εικόνες, αντί να ασχοληθεί µε τη µηχανή προβολής της εικόνας.

6 Μολονότι γνωσιακά θεωρητικά µοντέλα έχουν περιγραφεί, µέχρι στιγµής είναι λιγοστές οι ερευνητικές προσπάθειες. Μια γνωσιακή προσέγγιση ορµώµενη από τη θεωρία έχει ως στόχο την απόσπαση ή εκµαίευση και στη συνέχεια τον έλεγχο, την αµφισβήτηση και την τροποποίηση εκείνων των γνωσιακών στοιχείων που ενοχοποιούνται ως ψυχοπαθολογικά (γνωσιακή αναδόµηση). Το εγχείρηµα αυτό φαίνεται αναντίρρητα δύσκολο εν όψει των ιδιαιτεροτήτων της νοσηρής ζηλοτυπίας, όπως είναι η παρουσία των υπερτιµηµένων ιδεών για τις οποίες δεν υπάρχουν γνωσιακά µοντέλα, πλην εξαιρέσεων. Στις αρχικές φάσεις της θεραπείας, οι Θεραπευτικές προσπάθειες αποσκοπούν στην εµπέδωση της σχέσης και της εµπλοκής του ασθενούς στη Θεραπεία στα πλαίσια του συνεργατικού εµπειρισµού. Η διαδικασία αξιολόγησης, µέσα από την κλινική συνέντευξη, αλλά και τη χρήση ηµερολογίων, ερωτηµατολογίων κ.ο.κ., περιλαµβάνει την καταγραφή των κυρίων προβληµάτων ή συµπτωµάτων, το υποκειµενικό άγχος και τα άλλα αρνητικά συναίσθήµατα, αλλά και το κίνητρο για Θεραπεία. Κύριο επεµβατικό "εργαλείο" αποτελεί ο γνωστός σωκρατικός τρόπος διατύπωσης ερωτήσεων και εκµαίευσης και ελέγχου του ζηλοτυπικού φανταστικού σεναρίου. Η διαδικασία διερεύνησης (εκµαίευση) του γνωσιακού ζηλοτυπικού "προφίλ" εκκινεί από τα παρόντα γεγονότα και τις εκτιµήσεις τους (αυτόµατες σκέψεις) (Πίνακας 7). Από τις εκτιµήσεις αυτές, ο θεραπευτής προσπαθεί να ιχνηλατήσει προηγηθείσες - πρώιµες και όψιµες - εµπειρίες, καθώς και τη σηµασία που είχαν για το άτοµο οι εµπειρίες αυτές στη διαµόρφωση ειδικών στάσεων, πεποιθήσεων ή κανόνων σχετικών µε τη ζηλοτυπική συµπεριφορά. Ταυτόχρονα καταγράφει τυχόν αισθήµατα κατωτερότητας και µη ελκυστικότητας. Στην επόµενη φάση, της αντιπαραβολής του "φανταστικού σεναρίου" και των δεδοµένων, ο Θεραπευτής αποσκοπεί στο να κατανοήσει ο ασθενής: Πρώτον, ότι ο τρόπος που κάνει την αντιπαραβολή δεν είναι γενικής αποδοχής και δεν µοιάζει µε τον τρόπο που βγάζει συµπεράσµατα σε άλλες, εκτός ζηλοτυπίας, περιπτώσεις, αλλά έχει προσωπικό και ιδιόρρυθµο χαρακτήρα. εύτερον, ότι τα συµπεράσµατά του όχι µόνον είναι ιδιόρρυθµα και προσωπικά, αλλά είναι και ακατάλληλα, αφού τα συστατικά του φανταστικού σε ναρίου δεν ταιριάζουν στην προκείµενη περίπτωση. Οι τυπικές ερωτήσεις για τη φάση αυτή παρατίθενται στον πίνακα 8. Η εκµαίευση του σεναρίου και η αντιπαραβολή µε τα πραγµατικά δεδοµένα ενθαρρύνουν τον ασθενή να περάσει στην επόµενη φάση, που είναι ο εµπειρικός έλεγχος των πεποιθήσεών του και η αναζήτηση διαφορετικών εναλλακτικών εξηγήσεων.τυπική παρέµβαση: Ποιες άλλες ερµηνείες είναι δυνατόν να υποστηριχθούν; Ταυτόχρονα, εκπαιδεύεται µέσα από διάφορες διαδικασίες στο διεργασιακό λάθος της ανάστροφης εξαγωγής συµπερασµάτων. Στη φάση αυτή καταγράφονται τα νέα συναισθήµατα και οι συµπεριφορές, ως αποτέλεσµα τροποποιηµένων γνωσιών (αναδόµηση). Στην τελική φάση, ο ασθενής προετοιµάζεται ώστε να µάθει στρατηγικές, για να διατηρήσει τη βελτίωση και µετά τη λήξη της Θεραπείας.3~ Ο θεραπευτής θέλει να βεβαιωθεί ότι ο ασθενής έχει κατανοήσει την ανάγκη για την τροποποίηση του σεναρίου και όχι της πραγµατικότητας (κατάργηση τελετουργιών, αποφυγών, ανακρίσεων, διαβεβαιώσεων) και ότι τα συµπεράσµατά του βασίζονται σε διαδικασίες που δεν ακολουθεί σε άλλες - µη ζηλοτυπικές - περιπτώσεις. Πέρα από τον εστιασµό στις υπερτιµηµένες ιδέες, ο θεραπευτής επίσης επεµβαίνει (όταν απαιτείται): Στα φοβικοιδεοψυχαναγκαστικόµορφα στοιχεία, όπως αποφυγές και ψυχαναγκασµοί. Σε εκείνα τα προνοσηρά στοιχεία της προσωπικότητας που πιθανώς εµπλέκονται στην αιτιοπαθογενετική αλυσίδα που οδηγεί στη ζηλοτυπία - όπως µειωµένη αυτοεκτίµηση, γενική καχυποψία ή χρόνια ανησυχία. Τέλος, ένα ουσιώδες ερώτηµα είναι αν χρειάζεται να συµπεριληφθεί στη θεραπεία και ο / η σύντροφος. Μερικοί συγγραφείς ισχυρίζονται ότι η δυαδική θεραπεία είναι ίσως πιο αποτελεσµατική και ότι η ατοµική µπορεί να µειώσει την κατάθλιψη, αλλ' όχι τη ζήλεια. Πάντως, είτε συµπεριληφθεί είτε όχι, είναι αναγκαίο και σπουδαίο να αξιολογηθούν: Οι προσδοκίες της συντρόφου, τα κίνητρά της αναφορικά µε τη Θεραπεία του συντρόφου της και τα µακροπρόθεσµα σχέδιά της ("να κάνει θεραπεία, ώστε να µου αφήσει την ελευθερία να φλερτάρω, να µένω έξω έως αργά... κ.ο.κ."). Το είδος της συµπεριφοράς της σε κοινωνικές καταστάσεις: µπορεί λ.χ. να φέρεται µε τρόπο που να αφήνει έξω από αυτές τον ασθενή. Οι συνέπειες της ζηλοτυπίας πάνω της ("θυµώνω που µε ελέγχει... που µε παρακολουθεί... που δεν µε εµπιστεύεται...") Στους χειρισµούς προέχει να κατανοήσουν αµφότεροι τη φύση των ζηλοτυπικών σκέψεων και, αν είναι δυνατόν, να κοιτάξουν πώς συµπεριφέρονται προς αλλήλους, ώστε να βοηθήσουν τη Θεραπευτική προσπάθεια. Η κατανόηση των ζηλοτυπικών σκέψεων, καθώς και των δυσκολιών στον έλεγχο της συµπεριφοράς των ασθενών, συχνά βοηθάει στην άµβλυνση της µνησικακίας του "θύµατος". 'Οταν οι υπερτιµηµένες ιδέες παίρνουν παραληρηµατικό χαρακτήρα, τότε η επέµβαση δανείζεται στοιχεία από τις αντίστοιχες γνωσιακές επεµβάσεις. Τέλος, αναφορικά µε την αποτελεσµατικότητα της γνωσιακής επέµβασης, τα µέχρις στιγµής δεδοµένα, µολονότι ενθαρρυντικά, δεν κρίνονται επαρκή για την εξαγωγή οριστικών συµπερασµάτων.

Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης µεσήλικης γυναίκας µε Aποφευκτική ιαταραχή Προσωπικότητας και Αγοραφοβία 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας 14 17 Μαϊου 2009, Βόλος, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Χ. Βαρβέρη-Γ.

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Τ.Ε. Β Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η στεφανιαία µονάδα είναι ένας χώρος

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια ρ ZΩΗ ΚΑΤΣΑΡΟΥ Νευρολόγος ιευθύντρια ΕΣΥ Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια µορφή κατάθλιψης,

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Κατσάµπα, Γ.Ευσταθίου

Ε.Κατσάµπα, Γ.Ευσταθίου Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης γυναίκας µε Υποχονδρίαση και Ιδεοψυχαναγκαστική ιαταραχή και στοιχεία Ιδεοψυχαναγκαστικής ιαταραχής Προσωπικότητας 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας της Ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

Συνδιαλλακτική Ανάλυση (Transactional Analysis - T.A.)

Συνδιαλλακτική Ανάλυση (Transactional Analysis - T.A.) Συνδιαλλακτική Ανάλυση (Transactional Analysis - T.A.) "Οι άνθρωποι δεν έχουν ανάγκη απ'άλλο τίποτα, παρά μόνον από άλλους ανθρώπους ικανούς να τους προσέξουν, πράγμα σπάνιο, πολύ δύσκολο, πρόκειται σχεδόν...

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ

ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ Γιάννης Μαλογιάννης Ψυχίατρος Βασικοί στόχοι ΓΣΘ στη Σχιζοφρένεια Εναλλακτικές ερµηνείες σχιζοφρενικών συµπτωµάτων Ελάττωση της επίδρασης των θετικών και

Διαβάστε περισσότερα

Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία από ασθενείς με καρκίνο

Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία από ασθενείς με καρκίνο Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία από ασθενείς με καρκίνο Χριστιάνα Μήτση Ψυχολόγος Μsc-Ψυχοθεραπεύτρια Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Υπάρχουν

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές αρχές της γνωσιακής συµπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φοιτητών Ψυχολογίας 11 13 Απριλίου 2008, Αθήνα Γ.

Βασικές αρχές της γνωσιακής συµπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φοιτητών Ψυχολογίας 11 13 Απριλίου 2008, Αθήνα Γ. Βασικές αρχές της γνωσιακής συµπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φοιτητών Ψυχολογίας 11 13 Απριλίου 2008, Αθήνα Γ. Ευσταθίου Γνωσιακή συµπεριφοριστική θεραπεία Σειρά προτάσεων παρέµβασης

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29 Γράφει: Νικόλαος Βακόνδιος, Ψυχολόγος Η λέξη «ψύχωση» είναι μία λέξη η οποία χρησιμοποιείται υπερβολικά συχνά από τον κόσμο με λάθος νόημα και περιεχόμενο. Στο κείμενο αυτό, γίνεται μία προσπάθεια να δοθεί

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης ενήλικα µε ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας

Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης ενήλικα µε ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης ενήλικα µε ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας 5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Κλινικής Ψυχολογίας και Ψυχολογίας της Υγείας, 4-6 Μαρτίου 2016, Αθήνα Μ. Ανδρουλιδάκη, Γ. Ευσταθίου

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτική διαδικασία Γεώργιος Ευσταθίου, gefstath@psych.uoa.gr

Θεραπευτική διαδικασία Γεώργιος Ευσταθίου, gefstath@psych.uoa.gr ΣΤΑ ΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Θεραπευτική διαδικασία Γεώργιος Ευσταθίου, gefstath@psych.uoa.gr 1. Εισαγωγική φάση εδραίωση θεραπευτικής συµµαχίας 2. Γνωσιακή διερεύνηση 3. ιατύπωση περίπτωσης 4. Σχεδιασµός θεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία

Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία Ο πολιτισμός ως αιτιολογικός παράγοντας ψυχοπαθολογίας Ερευνητικά δεδομένα DSM-IV-TR Διαπολιτισμική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία Πολιτισμική διακύμανση ψυχικών διαταραχών

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα. Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου

Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα. Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου Η συχνή επιθετική συμπεριφορά ενός παιδιού εναντίον ενηλίκων και συνομηλίκων, μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια με τον όρο περιγεννητική περίοδος αναφερόμαστε στο χρονικό διάστημα της κύησης, της λοχείας και των

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ο Ιδεοψυχαναγκασμός;

Τι είναι ο Ιδεοψυχαναγκασμός; Τι είναι ο Ιδεοψυχαναγκασμός; Ο Ιδεοψυχαναγκασμος, ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές και είναι μια κατάσταση που μερικές φορές μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή και να επιμένει για χρόνια. Το άτομο που πάσχει

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιογνωστική θεωρία Social Cognitive Theory

Κοινωνιογνωστική θεωρία Social Cognitive Theory Κοινωνιογνωστική θεωρία Social Cognitive Theory Πακλατζόγλου Σοφία Μουράτογλου Νικόλαος Καρολίδου Σωτηρία Παζάρσκη Γεωργία Γιολάντα ΠΕΣΥΠ 3 Απριλίου 2017 Θεσσαλονίκη Η μάθηση είναι διαδικασία πρόσκτησης

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Πρόλογος Εισαγωγή Ευχαριστίες Το ξεκίνημα μιας σχέσης Βήμα πρώτο: Τι χρειάζομαι, τι επιθυμώ, πώς αντιδρώ;...

Περιεχόμενα. Πρόλογος Εισαγωγή Ευχαριστίες Το ξεκίνημα μιας σχέσης Βήμα πρώτο: Τι χρειάζομαι, τι επιθυμώ, πώς αντιδρώ;... Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Εισαγωγή... 17 Ευχαριστίες... 21 Το ξεκίνημα μιας σχέσης... 23 «Τι πρέπει να προσέχω στην αρχή μιας σχέσης, ώστε να ξέρω ότι θα ταιριάξουμε;»... 24 «Πόσο να περιμένω για να μου

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη Αναφορά στην ηλικία του θεραπευόµενου. Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής:

Περίληψη Αναφορά στην ηλικία του θεραπευόµενου. Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής: Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής: Έντυπο Συµµόρφωσης προς το Υπόδειγµα Συγγραφής Μελέτης Περίπτωσης µε Κύρια ιάγνωση ιαταραχή Προσωπικότητας Σηµειώστε: Τίτλος Έναρξη µε "Περιγραφή ατοµικής

Διαβάστε περισσότερα

Ένα οµαδικό πρόγραµµα παρέµβασης για τη διαχείριση του στρες σε µετεφηβικό-φοιτητικό πληθυσµό

Ένα οµαδικό πρόγραµµα παρέµβασης για τη διαχείριση του στρες σε µετεφηβικό-φοιτητικό πληθυσµό Ευάγγελος Χ. Καραδήµας & Αναστασία Καλαντζή-Αζίζι Τοµέας Ψυχολογίας, Πανεπιστήµιο Αθηνών Ένα οµαδικό παρέµβασης για τη διαχείριση του στρες σε µετεφηβικό-φοιτητικό πληθυσµό Παρουσίαση στη ιηµερίδα του

Διαβάστε περισσότερα

Ο θεραπευτής της ψυχής σας

Ο θεραπευτής της ψυχής σας Ο θεραπευτής της ψυχής σας Έχετε αισθανθεί ποτέ ότι βρίσκεστε σε ένα σημείο, στο οποίο δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε μόνοι σας τα προβλήματά σας και χρειάζεστε μια βοήθεια για να προχωρήσετε; Σίγουρα

Διαβάστε περισσότερα

Ο καθημερινός άνθρωπος ως «ψυχολόγος» της προσωπικότητάς του - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχο

Ο καθημερινός άνθρωπος ως «ψυχολόγος» της προσωπικότητάς του - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχο Έ να πολύ μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που αντιμετωπίζουν έντονο άγχος, δυσθυμία, «κατάθλιψη» έχει την «τάση» να αποδίδει λανθασμένα τις ψυχικές αυτές καταστάσεις, σε έναν «προβληματικό εαυτό του», (μία δυστυχώς

Διαβάστε περισσότερα

Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο.

Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο. Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο. Η λέξη παιχνίδι έχει τις ρίζες της στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Παιχνίδι, παιγνίδιο ή παίγνιο όπως αλλιώς λέγεται είναι μία δομημένη δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι φόβος και τι φοβια;

Τι είναι φόβος και τι φοβια; ΦΟΒΟΙ - ΦΟΒΙΕΣ Τι είναι φόβος και τι φοβια; Φόβος: η δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση που δημιουργείται απέναντι σε πραγματικό κίνδυνο, ή απειλή. Φοβία: ο επίμονος φόβος που παγιδεύει το άτομο περιορίζοντας

Διαβάστε περισσότερα

Η αλληλεπίδραση Σεξουαλικής λειτουργίας, Σκέψης, Συναισθηματικής διάθεσης και Αισθήσεων

Η αλληλεπίδραση Σεξουαλικής λειτουργίας, Σκέψης, Συναισθηματικής διάθεσης και Αισθήσεων Η αλληλεπίδραση Σεξουαλικής λειτουργίας, Σκέψης, Συναισθηματικής διάθεσης και Αισθήσεων Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούμε, ότι βλέπουμε τον εξωτερικό κόσμο με τα μάτια μας, στην πραγματικότητα όμως, αυτό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ»

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» Δρ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΩΤΣΙΔΗ (PhD, MSc, MA) Κλινικός & Συμβουλευτικός Ψυχολόγος 1 ΔΟΜΗ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Ορισμοί, οφέλη,

Διαβάστε περισσότερα

Ο σωστός τρόπος διερεύνησης ασφαλιστικών αναγκών

Ο σωστός τρόπος διερεύνησης ασφαλιστικών αναγκών Από τη στιγμή που αρχίζει η συνέντευξη της προσέγγισης ο ασφαλιστής της SENATUS θα πρέπει να αρχίσει να συλλέγει πληροφορίες για τον υποψήφιο πελάτη. Οι πληροφορίες αυτές, θα πρέπει να έχουν σχέση με την

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ EΠEAEK Αναμόρφωση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ - Αυτεπιστασία Αναπτυξιακή Ψυχολογία Ειρήνη Δερμιτζάκη -Μάριος Γούδας Διάλεξη 9: To παιχνίδι ως αναπτυξιακή διαδικασία ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΔΕΠ-Υ

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΔΕΠ-Υ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΔΕΠ-Υ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΙΑΠΑΤΗ Δρ.Σχολικής Ψυχολογίας Παν/μιου Αθηνών Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής & Οικογενειακή Θεραπεύτρια ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΗ ΔΕΠ-Υ Ευρήματα μελετών (Ηannafin

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη. Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας

Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη. Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας Ο διετής κύκλος εκπαίδευσης στη Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας, παρέχει ολοκληρωμένη, επαγγελματική εκπαίδευση στις θεωρίες και τις πρακτικές

Διαβάστε περισσότερα

Τα αποτελέσµατα της οµαδικής Γνωσιακής/Συµπεριφοριστικής παρέµβασης στη διακοπή του καπνίσµατος µε και χωρίς τη χρήση bupropion

Τα αποτελέσµατα της οµαδικής Γνωσιακής/Συµπεριφοριστικής παρέµβασης στη διακοπή του καπνίσµατος µε και χωρίς τη χρήση bupropion Τα αποτελέσµατα της οµαδικής Γνωσιακής/Συµπεριφοριστικής παρέµβασης στη διακοπή του καπνίσµατος µε και χωρίς τη χρήση bupropion Αγγελή, Κ., Ευθυµίου, Κ., Χαρίλα,, Ν., Καλπάκογλου,, Θ., Βλάχου, Μ., & Καλαντζή

Διαβάστε περισσότερα

Είναι «ψυχοσωματική» η καθημερινή μας ζωή και συμπεριφορά; - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγο

Είναι «ψυχοσωματική» η καθημερινή μας ζωή και συμπεριφορά; - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγο Η αξιοθαύμαστη πολυπλοκότητα του ανθρώπινου μυαλού και το «προϊόν» του, η φαινομενικά απλή, καθημερινή ανθρώπινη συμπεριφορά, εκλαμβάνονται από τους ανθρώπους ως δεδομένα Πρόκειται για κάτι λογικό να συμβαίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ Α ΚΥΚΛΟΣ: Φθινόπωρο 2017

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ Α ΚΥΚΛΟΣ: Φθινόπωρο 2017 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2017-18 Α ΚΥΚΛΟΣ: Φθινόπωρο 2017 Τεχνικές κλινικής συνέντευξης Ι: Κλινικές δεξιότητες, λήψη ιστορικού, θεραπευτικός σχεδιασµός ( Α Έτος) Η λήψη ενός καλού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 12: Συναισθήματα Θεματική Ενότητα 12 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στις διαστάσεις των συναισθημάτων, στο μηχανισμό λειτουργίας

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΡΑΒΙΔΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Τ.Ε ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Γ.Ν.ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΧΑΝΔΟΛΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Τ.Ε ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Γ.Ν.ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΧΝΟΥΔΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τους τροµάζει η µοναξιά. Πώς θα κάνουν καινούρια αρχή µετά από τόσα χρόνια συµβίωσης; Τι θα αντιµετωπίσουν;

Τους τροµάζει η µοναξιά. Πώς θα κάνουν καινούρια αρχή µετά από τόσα χρόνια συµβίωσης; Τι θα αντιµετωπίσουν; Διαζύγιο Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία, στις αναπτυγµένες χώρες υπολογίζεται ότι ένας στους δύο γάµους καταλήγει σε διαζύγιο. Το διαζύγιο είναι µια ψυχικά τραυματική εμπειρία για αυτούς που χωρίζουν.

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα

Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα Sigmund Freud (1856-1939) Το 1873 ξεκίνησε σπουδές ιατρικής στη σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης. Το 1886

Διαβάστε περισσότερα

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Πιθανότατα αισθάνεστε πολύ αναστατωµένοι αφού λάβατε µια διάγνωση καρκίνου. Συνήθως είναι δύσκολο να αποδεχθείτε τη διάγνωση αµέσως και αυτό είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΥΑΛΩΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΜΕΑ «ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑμεΑ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ»

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΥΑΛΩΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΜΕΑ «ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑμεΑ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ» «ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑμεΑ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ» ΕΥΑΛΩΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΑΜΕΑ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ- ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ q ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΙΔΙΟΥ q ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΑμεΑ q ΝΟΣΗΡΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ Οι άνθρωποι κάνουμε πολύ συχνά ένα μεγάλο και βασικό λάθος, νομίζουμε ότι αυτό που λέμε σε κάποιον άλλον, αυτός το εκλαμβάνει όπως εμείς το εννοούσαμε. Νομίζουμε δηλαδή ότι ο «δέκτης» του μηνύματος το

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Τερψιχόρη Γκιόκα Μέλος ΠΟΔ Αττικής Η «Συμβουλευτική Ψυχολογία» είναι ο εφαρμοσμένος κλάδος της Ψυχολογίας, ο οποίος διευκολύνει την δια βίου προσωπική

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια

Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια Κώστας Νικολάου ψυχίατρος Παρουσίαση βασισμένη στο: BPSD Educational Pack, International Psychogeriatric Association (IPA) 2002 Τα Συμπεριφορικά και Ψυχολογικά συμπτώματα

Διαβάστε περισσότερα

Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΟΤΑΝ ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΜΙΛΟΥΝ Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη σε μια εποικοδομητική συνέντευξη στο

Διαβάστε περισσότερα

Σχεσιακές παραβάσεις στην υπερνεωτερικότητα: Ο διυποκειμενικός εαυτός στη μυστική πλευρά των σχέσεων: Βιωμένες. εμπειρίες εξωδυαδικών σχέσεων

Σχεσιακές παραβάσεις στην υπερνεωτερικότητα: Ο διυποκειμενικός εαυτός στη μυστική πλευρά των σχέσεων: Βιωμένες. εμπειρίες εξωδυαδικών σχέσεων Περίληψη πρότασης για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής με θέμα, Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, ΕΚΠΑ Συγγραφέας: Nτάλη Ευδοκία Επιβλέπων Καθηγητής: κ.χρηστάκης Νικόλας, Καθηγητής Σχεσιακές

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Ενότητα 4: Θεωρίες διδασκαλίας μάθησης στη διδακτική των Φ.Ε. Σπύρος Κόλλας (Βασισμένο στις σημειώσεις του Βασίλη Τσελφέ)

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγγελέας: Δευτέρα 03/10/2011, η ημέρα της δολοφονίας της Souzan Anders. Παρατηρήσατε κάτι περίεργο στην συμπεριφορά του κατηγορούμενου;

Εισαγγελέας: Δευτέρα 03/10/2011, η ημέρα της δολοφονίας της Souzan Anders. Παρατηρήσατε κάτι περίεργο στην συμπεριφορά του κατηγορούμενου; Εισαγγελέας Γνωρίζετε τον κατηγορούμενο; Ναι, τον γνωρίζω καλά. Δουλεύουμε μαζί, τα τελευταία 8 χρόνια, στο ταμείο της Τράπεζας «Goliath». Και έχουμε μια, αρκετά στενή, φιλική σχέση. To θύμα το γνωρίζατε;

Διαβάστε περισσότερα

Η εφαρµογή της Γ/Σ θεραπείας στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες

Η εφαρµογή της Γ/Σ θεραπείας στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες Η εφαρµογή της Γ/Σ θεραπείας στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες Κωνσταντίνος Ευθυµίου Εισήγηση για την ιηµερίδα: "Εκπαίδευση στην Γνωσιακή - Συµπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία" Αθήνα, Αula Φιλοσοφικής Σχολής Εθνικού

Διαβάστε περισσότερα

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε.

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε. Μάχη Νικολάρα: Θα μιλήσουμε για τον τομέα της εκπαίδευσης από μια άλλη σκοπιά. Οι ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας εχθές ανέτρεψαν κατά κάποιο τρόπο τον προγραμματισμό αυτής της εκπομπής, όμως όλα

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Ηγούμαι 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Ηγούμαι 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Επαγγελματική Βελτίωση Ηγούμαι 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Τι είναι Ηγεσία «Η Ηγεσία, δεν είναι θέση! γιαυτό

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση και διαχείριση άγχους για τα παιδιά

Αντιμετώπιση και διαχείριση άγχους για τα παιδιά Αντιμετώπιση και διαχείριση άγχους για τα παιδιά Άρτεμις Τσίτσικα Επίκ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής Παν/μιου Αθηνών Επιστ. Υπεύθυνος Μονάδας Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) Β Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης; Ολοι κάποιες φορές νιώθουμε μελαγχολία ή θλίψη, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες. Όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη, η διαταραχή αυτή επηρεάζει την καθημερινή του ζωή, τη φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΩΡΑ ΓΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΩΡΑ ΓΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ 9 ο ΓΕΛ Πατρών ΩΡΑ ΓΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΑΚΙΤΣΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΟΛΙΑΒΡΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΥΛΑΙΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΟΜΑΔΑ: Tom&Jerry Υπεύθυνοι καθηγητές:

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη (150 λέξεις) Ελληνικά (και Αγγλικά αν ζητείται) Αναφορά στην ηλικία του θεραπευόµενου. Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής:

Περίληψη (150 λέξεις) Ελληνικά (και Αγγλικά αν ζητείται) Αναφορά στην ηλικία του θεραπευόµενου. Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής: Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής: Έντυπο Συµµόρφωσης προς το Υπόδειγµα Συγγραφής Μελέτης Περίπτωσης µε Κύρια ιάγνωση στον Άξονα Ι Σηµειώστε: Τίτλος Έναρξη µε "Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης..."

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων

Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων Στη δραματοθεραπεία εκδραματίζονται σκηνές και γεγονότα της ζωής στην προσωπική παράσταση του καθενός, με την ασφάλεια που προσφέρουν οι μορφές τέχνης που χρησιμοποιούνται,

Διαβάστε περισσότερα

Α)Η ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ

Α)Η ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ ΤΙΤΛΟΣ: ΝΕΕΣ ΟΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΤΡΟΦΗΣ (Δ.Π.Τ.) Προεδρείο: Φ.Γονιδάκης, Ι.Μιχόπουλος Κλάδος Δ.Π.Τ. της Ε.Ψ.Ε. Επιμέρους ομιλίες: Α) «Η ανθεκτικότητα στις Δ.Π.Τ.» Ομιλητής: Ε.Τσιγκαροπούλου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΕΙΡΗΝΗ ΡΗΓΟΥ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΕΙΡΗΝΗ ΡΗΓΟΥ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΕΙΡΗΝΗ ΡΗΓΟΥ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΟΔΗΓΙΕΣ: ΟΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΧΩΡΙΖΟΝΤΑΙ ΣΕ 6 ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ Η ΚΑΘΕ ΟΜΑΔΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΗΣΕΤΕ ΤΙΣ 6 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΘΕ ΟΜΑΔΑΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟΝ ΒΑΘΜΟ

Διαβάστε περισσότερα

Τα πρώιμα μοντέλα του Cummins. Α.Χατζηδάκη

Τα πρώιμα μοντέλα του Cummins. Α.Χατζηδάκη Τα πρώιμα μοντέλα του Cummins Α.Χατζηδάκη Cummins (1981, 1983, 1984) Για να μπορέσει ο/η εκπαιδευτικός να διαμορφώσει τη διδασκαλία του αποτελεσματικά, θα πρέπει να γνωρίζει ποιες γνωστικές και γλωσσικές

Διαβάστε περισσότερα

σα μας είπε από κοντά η αγαπημένη ψυχολόγος Θέκλα Πετρίδου!

σα μας είπε από κοντά η αγαπημένη ψυχολόγος Θέκλα Πετρίδου! σα μας είπε από κοντά η αγαπημένη ψυχολόγος Θέκλα Πετρίδου! 12/11/2018 Katerina Christou Student Εφημερίδα Λεμεσός Στις 9 Νοεμβρίου είχα την τιμή και τη χαρά να γνωρίσω από κοντά την αγαπημένη ψυχολόγο,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑ

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣ/ΚΗ ΙΙ ΥΠ. ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ : ΚΥΠΑΡΙΣΗ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑ ΛΑΡΙΣΑ 2010 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr

H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr Συνέντευξη της Ναταλί Σαμπά στη Βάλια Κουρκουμέλη. (Από το babyspace.gr. Ημερομηνία online έκδοσης: 22/07/2010) Η παιγνιοθεραπεία για τη Ναταλί Σαμπά ήταν η ευκαιρία να

Διαβάστε περισσότερα

Αναστασία Κωσταρίδου-Ευκλείδη Ομότιμη καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας, Α.Π.Θ. Συνέδριο Εταιρείας Νόσου Alzheimer, Θεσσαλονίκη, 2 Φεβρουαρίου 2017

Αναστασία Κωσταρίδου-Ευκλείδη Ομότιμη καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας, Α.Π.Θ. Συνέδριο Εταιρείας Νόσου Alzheimer, Θεσσαλονίκη, 2 Φεβρουαρίου 2017 Αναστασία Κωσταρίδου-Ευκλείδη Ομότιμη καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας, Α.Π.Θ. Συνέδριο Εταιρείας Νόσου Alzheimer, Θεσσαλονίκη, 2 Φεβρουαρίου 2017 1 Ποια από τις παρακάτω εικόνες εκφράζει καλύτερα τα συναισθήματα

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Maria Gravani Open University of Cyprus

Maria Gravani Open University of Cyprus Εστιάζει σε δυο σημεία του ρόλου του ΣΕΠ στο ΑΠΚΥ: 1) ως εκπαιδευτή ενηλίκων, δεδομένου ότι το ακροατήριο στο οποίο απευθύνεται αποτελείται κατά αποκλειστικότητα από ενήλικους εκπαιδευόμενους. 2) ως συνεργάτη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΠΟ ΨΥΧΩΣΙΚΟ ΑΣΘΕΝΗ. Επιµέλεια:Τσακανίκα Μαρία Καρυπίδου Ελίνα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΠΟ ΨΥΧΩΣΙΚΟ ΑΣΘΕΝΗ. Επιµέλεια:Τσακανίκα Μαρία Καρυπίδου Ελίνα ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΠΟ ΨΥΧΩΣΙΚΟ ΑΣΘΕΝΗ Επιµέλεια:Τσακανίκα Μαρία Καρυπίδου Ελίνα ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Ψυχική Υγεία είναι η αρµονική λειτουργία της ψυχοσωµατικής ενότητας της

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας:

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Συστηματική περιγραφή και κατανόηση των ψυχολογικών φαινομένων. Η ψυχολογική έρευνα χρησιμοποιεί μεθόδους συστηματικής διερεύνησης για τη συλλογή, την ανάλυση και την ερμηνεία

Διαβάστε περισσότερα

Ο Νοσηλευτής πρόσωπο κλειδί στη σωστή ενηµέρωση και ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς κατά την είσοδο στο αιµοδυναµικό εργαστήριο

Ο Νοσηλευτής πρόσωπο κλειδί στη σωστή ενηµέρωση και ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς κατά την είσοδο στο αιµοδυναµικό εργαστήριο Ο Νοσηλευτής πρόσωπο κλειδί στη σωστή ενηµέρωση και ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς κατά την είσοδο στο αιµοδυναµικό εργαστήριο Πλακούτση Σοφία Νοσηλεύτρια Αιµοδυναµικού Εργαστηρίου Π.Γ.Ν.Ι. Σκοπός

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΣΗ ΙΑΤΡΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: ΘΕΜΕΛΙΟ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

ΣΧΕΣΗ ΙΑΤΡΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: ΘΕΜΕΛΙΟ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗ ΙΑΤΡΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: ΘΕΜΕΛΙΟ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Κώστας Ρ. Σολδάτος Ομότ. Καθηγητής Ψυχιατρικής ΕΚΠΑ Διευθυντής Μ.Φ.Ψ.Υ. Ευγενιδείου Θεραπευτηρίου Διάλεξη 14.10.2015 (Α Παθολογική Κλινική ΕΚΠΑ)

Διαβάστε περισσότερα

Μεταγνωστικές διεργασίες και αυτο-ρύθμιση

Μεταγνωστικές διεργασίες και αυτο-ρύθμιση Πρόλογος Tα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια υπάρχουν δύο έννοιες που κυριαρχούν διεθνώς στο ψυχολογικό και εκπαιδευτικό λεξιλόγιο: το μεταγιγνώσκειν και η αυτο-ρυθμιζόμενη μάθηση. Παρά την ευρεία χρήση

Διαβάστε περισσότερα

Διετές εκπαιδευτικό πρόγραμμα 2013-2014 Η Θεραπεία Συμπεριφοράς στις Διαταραχές Άγχους. Οργανώνεται από

Διετές εκπαιδευτικό πρόγραμμα 2013-2014 Η Θεραπεία Συμπεριφοράς στις Διαταραχές Άγχους. Οργανώνεται από Διετές εκπαιδευτικό πρόγραμμα 2013-2014 Η Θεραπεία Συμπεριφοράς στις Διαταραχές Άγχους Οργανώνεται από Το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.) Την Α Ψυχιατρική Κλινική του

Διαβάστε περισσότερα

Αν ποτέ χρειαστείτε φροντίδα ηλικιωμένων, κοιτάξτε να βεβαιωθείτε ότι όχι μόνο σε βλέπουν ότι υπάρχεις, αλλά και ότι σε γνωρίζουν.

Αν ποτέ χρειαστείτε φροντίδα ηλικιωμένων, κοιτάξτε να βεβαιωθείτε ότι όχι μόνο σε βλέπουν ότι υπάρχεις, αλλά και ότι σε γνωρίζουν. Η ελληνική παροικία είναι σημαντική για μένα. Βοηθάω τους ανθρώπους ακούγοντας τις ιστορίες τους. Έχω κυψέλες και συλλέγω γνήσιο μέλι. Εγώ πιστεύω ότι όλες οι θρησκείες είναι ίδιες. Έχω παίξει σε όλες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΕΞΟΔΟΙ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΕΞΟΔΟΙ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Φλώρινα, Ιούνιος 2012 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΕΞΟΔΟΙ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Κ. ΣΑΡΡΗ ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΤΒΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΡΑΣΕΩΝ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗΣ ΓΔ Στο πλαίσιο

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η ομαδική ψυχοθεραπεία;

Τι είναι η ομαδική ψυχοθεραπεία; Τι είναι η ομαδική ψυχοθεραπεία; Η ομαδική ψυχοθεραπεία όπως και η ατομική ψυχοθεραπεία στοχεύει στη βοήθεια ατόμων τα οποία θέλουν να βελτιώσουν την ικανότητα διαχείρισης των προβλημάτων ή των δυσκολιών

Διαβάστε περισσότερα

Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!!

Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!! Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!! Η παραδοχή ενός πρώην νοσηλευτή της ΜΤΝ Κλεισαρχάκη Σοφία Κοινωνική Λειτουργός Εργάζομαι. Ως επαγγελματίας και είμαι Ηθικά ευαίσθητος στην ευπάθεια του ασθενούς Βιώνω

Διαβάστε περισσότερα

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια φυσιολογική αναπτυξιακή κρίση που περιλαμβάνει σημαντικές σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές και επηρεάζει όλες τις εγκύους ανεξάρτητα από την ψυχολογική τους υγεία. Όπως κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Για το προσωπικό του Πανεπιστημίου Κύπρου Βάσω Σαμανή NHR Solutions Ltd

Για το προσωπικό του Πανεπιστημίου Κύπρου Βάσω Σαμανή NHR Solutions Ltd Θετική Ψυχολογία σε περίοδο «Κρίσης» Για το προσωπικό του Πανεπιστημίου Κύπρου Βάσω Σαμανή NHR Solutions Ltd Εισαγωγή «Δεν είναι τα πιο δυνατά ή έξυπνα είδη που επιβιώνουν, αλλά αυτά που ανταποκρίνονται

Διαβάστε περισσότερα

Η περίπτωση έφηβης, 16 χρονών, με άγχος υγείας

Η περίπτωση έφηβης, 16 χρονών, με άγχος υγείας Η περίπτωση έφηβης, 16 χρονών, με άγχος υγείας Το κρίσιμο ζήτημα της εμπιστευτικότητας και της τήρησης του απορρήτου στη θεραπεία εφήβων Ευτυχία Αργαλιά, Ψυχολόγος, MSc Κλινικής Ψυχολογίας Επόπτρια: Δρ

Διαβάστε περισσότερα

Ο πόνος είναι στο μυαλό μας!

Ο πόνος είναι στο μυαλό μας! Ο πόνος είναι στο μυαλό μας! Ο ΠΟΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΑΣ, ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΝΟΜΙΖΟΥΜΕ! Όλοι νιώθουν πόνο, αλλά δεν συνεχίζουν να πονάνε όλοι. Οι λίγοι άτυχοι που συνεχίζουν να πονάνε αποκτούν οικονομικό,

Διαβάστε περισσότερα

Η Μελέτη PreMES αποτελεί την πρώτη συστηµατική µελέτη ενδοφαινοτύπων για διαταραχές στο φάσµα της σχιζοφρένειας στην Ελλάδα.

Η Μελέτη PreMES αποτελεί την πρώτη συστηµατική µελέτη ενδοφαινοτύπων για διαταραχές στο φάσµα της σχιζοφρένειας στην Ελλάδα. Αγαπητή/έ κυρία/ε, Η Μελέτη PreMES αποτελεί την πρώτη συστηµατική µελέτη ενδοφαινοτύπων για διαταραχές στο φάσµα της σχιζοφρένειας στην Ελλάδα. Στόχος της µελέτης είναι να εξετάσουµε πώς συγκεκριµένα γνωρίσµατα

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος

Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος Η απώλεια του «ονειρεμένου παιδιού» Οι γονείς βιώνουν μιαν απώλεια. Βιώνουν την απώλεια του παιδιού που έκτισαν μέσα στο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Φύλο (sex) Σεξουαλικότητα (sexuality) Σεξουαλική υγεία (sexual health) Κοινωνική ταυτότητα (γένος) (gender) Κοινωνική ταυτότητα φύλου (gender identity) Σεξουαλικός προσανατολισµός

Διαβάστε περισσότερα

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα -www.manolisischakis.gr για περισσότερη εκπαίδευση

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα -www.manolisischakis.gr για περισσότερη εκπαίδευση 1 Τέταρτο Μάθημα Οδηγός Δραστηριότητας Επισκόπηση... 3 Περίληψη... 3-5 Ώρα για δράση... 6-14 Σημειώσεις... 15 2 Μάθημα Πέμπτο- Επισκόπηση Σε αυτό το μάθημα θα μάθεις πώς να διαχειριστείς την λεπτή γραμμή

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Αγαπητοί γονείς, Καθώς το νηπιαγωγείο μας έχει ήδη ανοίξει τις πόρτες του στα μικρά μας παιδάκια αλλά και σε εσάς, βρισκόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Πανταζής Α. Ιορδανίδης Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Α.Π.Θ Καθηγητής Ψυχολογίας & Διατροφής, ΑΤΕΙ Ιορδανίδης,, 10/3/11 1 ρ.πανταζής Ιορδανίδης, 10/3/11 2

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΟΔΗΓΗΣΗ»

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΟΔΗΓΗΣΗ» Α.Τ.Ε.Ι ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΟΔΗΓΗΣΗ» ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΑΤΣΙΝΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ: ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ειρήνη Τζελέπη, Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Pg.Dipl., MSc., City University, Λονδίνο

Γράφει: Ειρήνη Τζελέπη, Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Pg.Dipl., MSc., City University, Λονδίνο Γράφει: Ειρήνη Τζελέπη, Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Pg.Dipl., MSc., City University, Λονδίνο Για πολλούς ανθρώπους αποτελεί ένα τεράστιο ερωτηματικό το ζήτημα της ποιότητας της σεξουαλικής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Συναισθήματα Διδάσκουσα: Επίκ. Καθ. Γεωργία Α. Παπαντωνίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Αιμομαντεία. Συντάχθηκε απο τον/την Νεφέλη

Αιμομαντεία. Συντάχθηκε απο τον/την Νεφέλη Στη σύγχρονη εποχή μας, περίπου από το 1930 και μετά, μια νέα μέθοδος Αιμομαντείας γεννήθηκε από τους Ιάπωνες, που δεν απαιτεί απώλεια αίματος για την πρακτική της. Η μέθοδος αυτή στηρίζεται αποκλειστικά

Διαβάστε περισσότερα

Τι κρύβουν οι λέξεις που χρησιμοποιείς για τον εαυτό σου;

Τι κρύβουν οι λέξεις που χρησιμοποιείς για τον εαυτό σου; Τι κρύβουν οι λέξεις που χρησιμοποιείς για τον εαυτό σου; 15 hours ago Νίκος Γιώτης Φιλοσοφία/Ψυχολογία 1 σχόλιο Πολλά! Η προσωπικότητα σου μπορεί να αποκαλυφθεί απλώς και μόνο από τον τρόπο που στέλνεις

Διαβάστε περισσότερα

«Μιλώντας με τα παιδιά μας για όλα»: 2η βιβλιοπαρουσίαση στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει»

«Μιλώντας με τα παιδιά μας για όλα»: 2η βιβλιοπαρουσίαση στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει» 27/11/2018 «Μιλώντας με τα παιδιά μας για όλα»: 2η βιβλιοπαρουσίαση στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει» / Νέοι και Εκκλησία Για να επικοινωνήσουμε, για να καταλάβουμε, για να συμπονέσουμε τον άλλον, χρειάζεται να έχουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ. Φιλία Ίσαρη Επίκουρη Καθηγήτρια Συμβουλευτικής Ψυχολογίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ. Φιλία Ίσαρη Επίκουρη Καθηγήτρια Συμβουλευτικής Ψυχολογίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ Φιλία Ίσαρη Επίκουρη Καθηγήτρια Συμβουλευτικής Ψυχολογίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝ-ΒΟΥΛΕΥΟΜΑΙ=συνεξετάζω με κάποιον το πρόβλημα του και

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Ορίζουν μια κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΙΓΚΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΗ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΔΑ Β ΨΥΧ. ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ e.mail

ΤΣΙΓΚΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΗ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΔΑ Β ΨΥΧ. ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ e.mail ΤΣΙΓΚΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΗ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΔΑ Β ΨΥΧ. ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ e.mail evitsigaropoulou@yahoo.com ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ «Σύνολο μεθόδων και τεχνικών προσέγγισης του ασθενούς, που μέσω

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΕΜΠΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΠΡΙΑΜΗ ΒΑΓΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί ως αναγνώστης: Τα στάδια ανάπτυξης της ανάγνωσης και η σημασία της στην ευρύτερη καλλιέργεια του παιδιού

Το παιδί ως αναγνώστης: Τα στάδια ανάπτυξης της ανάγνωσης και η σημασία της στην ευρύτερη καλλιέργεια του παιδιού Το παιδί ως αναγνώστης: Τα στάδια ανάπτυξης της ανάγνωσης και η σημασία της στην ευρύτερη καλλιέργεια του παιδιού Διεπιστημονικό Συνέδριο: InfoKid 2017 Κέρκυρα Σπυροπούλου Χριστίνα Μαργαρίτα, Εκπαιδευτικός

Διαβάστε περισσότερα

Ηκριτική. σκέψη. Α. ηµητρίου, Αν. Καθηγήτρια ΤΕΕΠΗ, υποστηρικτικόυλικό διαλέξεων µαθήµατος

Ηκριτική. σκέψη. Α. ηµητρίου, Αν. Καθηγήτρια ΤΕΕΠΗ, υποστηρικτικόυλικό διαλέξεων µαθήµατος Ηκριτική σκέψη Η κριτική σκέψη σχετίζεται µε τη διερεύνηση του κόσµου µας και του τρόπου µε τον οποίο η κοινωνία διαµορφώνεται από εµάς καθώς επίσης από τον τρόπο µε τον οποίο εµείς διαµορφωνόµαστε απότηνκοινωνία.

Διαβάστε περισσότερα