ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ. Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΠΥΡΗΝΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΙΓΑΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ ΤΗΣ 18ης ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ 1

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ. Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΠΥΡΗΝΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΙΓΑΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ ΤΗΣ 18ης ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ 1"

Transcript

1 Originalveröffentlichung in: Πεπραγμένα του H Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου Α 2, Hērakleio 2000, S ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΠΥΡΗΝΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΙΓΑΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ ΤΗΣ 18ης ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ 1 Η επαφή του Αιγαιακού κόσμου με την Αίγυπτο στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού μνημονεύεται με λαμπρό τρόπο στις παραστάσεις Αιγαίων απεσταλμένων με προσφορές για τον Αιγύπτιο βασιλιά, που κοσμούσαν τάφους αξιωματούχων στα νεκροταφεία των Θηβών 2. Εύλογα οι σκηνές 1. Χρησιμοποιούνται εκτός από τις συνηθισμένες οι παρακάτω συντομογραφίες: θ3ΐε 1991: Ν.Η. Οαίε (εά.), Βτοηζε Α ε ΎτΆάε ίη ιηε ΜεάίΙειταηεβη, διμα Χ ί (ΙοπδεΓεά 1991). Η8 - ΜεππβΚβ 1984: Κ. Ηα - Ν. ΜαπηαΚ» (εά».), ΤΗε Μίηοαη ΤηαΙβϋδοοΓβςν. ΜγΐΗ αηιΐ Κεαίίΐν (δίοείίτιοίπι 1984). ίίνεγηηί 1990: Μ. ίίνεγαηί, ΡΓε$Ιί ε 3ηά ΙηιεΓεβί. ΙηΙειτΐ3ΐίοηα1 ΚείΒΐίοηδ ίη ιηε Νε3Γ ΕβϊΙ ε Β.Ο. (ΡΆάονζ 1990). ΜθΓ3η 1992: \ν.ι.. Μογβπ, Τηε Αηιαιτΐ3 ίεκεγδ (ΒβΙιίηιοΓε 3η<1 ίοηάοη 1992). ΡοΠεΓ - Μθ : Β. ΡοΠεΓ - Κ.ί.Β. Μο$δ, Τορο Γ3ρηίθ3ΐ ΒίΜίο;>Γ3ρηγ οίαηείεηι Ε γριί3η ΗίεΓο ΙνρΗίε ΤεκΙ», Κείίείδ 3ηά Ρ3ίπ1ίη 5. I. Τηε Τηεί>3η ΝεετοροΗδ. Ρ3Π 1. Ρπνβίε ΤοπΛϋ (ΟχίοΜ 1960). νεγεουΐιεγ 1956: λ νειτοιιΐιεγ, V Ε νρΐε ει 1ε Μοηαε Ε έεη ργέηειιέηίαυε (ίε ΟαίΓε 1956). \ν3οη5πΐ3ηη 1987: 8η. \ν3εηδΐτΐ3ηη, Αε ε3ηδ ίη Ιΐιε ΤηεΙ>3η Τοιπίκ (Ιχανεη 1987). Ζ3εε38ηίηί 1973: Ο. Ζ3εεο3 ηίηί, ίο 5θ3ΐτιΙ>ίο αεί ϋοηί ηεΐ \'ίείηο Οπεηιε άιΐγ3ηΐε ί δεοοίί XV - XIII (Κοπΐ3 1973). ΕΑ: ΕΙ Απιανηα Ιεηεν (βλ. Μογβπ 1992). ΤΤ: ΎΗΛαη Τοηώ (βλ. ΡοΠεΓ - Μοδϋ 1960). 2. Πρόκειται όπως είναι γνωστό για τους τάφους των δεητηυΐ (ΤΤ 71), ΡυίηίΓε (ΤΤ 39), 1)8εΓ3τηυη (ΤΤ 131), ΜεηοηερειτεδεηεΙ) (ΤΤ 86) και ΚεεηπιίΓε (ΤΤ 100), βλ. \ν3εη$ηΐ3ηη 1987, Σε μία ακόμα περίπτωση, στον τάφο του Ιηΐεί (ΤΤ 155), σώζονται μόνο τα πόδια με υποδήματα μιας πρεσβείας που ανήκει πιθανότατα σε Αιγαίους, βλ. ό.π. 31. Στη συνοδευτική επιγραφή της αντίστοιχης σκηνής από τον τάφο του ΑηιεηειτιηεΙ> (ΤΤ 85) αναφέρονται Κεφτιού, οι μορφές όμως αποδίδονται με προσφορές, ενδύματα και φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά συριακού τύπου, ό.π

2 492 ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ Η' ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΡΗΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ αυτές αποτέλεσαν κεντρικό σημείο αναφοράς στις σχέσεις των δύο πολιτισμών και με αφετηρία τα άρθρα του Η. Ηαΐΐ 3 στις αρχές του αιώνα μας έτυχαν μιας εξαντλητικής εικονογραφικής ανάλυσης 4. Το ενδιαφέρον της παρούσας ανακοίνωσης αποφεύγοντας την -προς το παρόν τουλάχιστον- κορεσμένη εικονογραφική πτυχή αυτού του θέματος, στρέφεται αποκλειστικά στο πρόβλημα της ιστορικής του διάστασης 5. Κύριος στόχος του πρώτου μέρους είναι η κατάδειξη του ιστορικού πυρήνα αυτών των εικόνων καθώς και η ανίχνευση του βαθμού αντικειμενικότητάς τους. Στο δεύτερο μέρος αναλύεται με τη βοήθεια ιστορικών δεδομένων ο χαρακτήρας και σκοπός των απεικονιζόμενων πομπών. Βασική μεθοδολογική προϋπόθεση είναι να εξετασθούν οι πρεσβείες των Κεφτιού ή Αιγαίων όχι αποκομμένες από την ιστορική τους συνάφεια αλλά μαζί με όλες τις υπόλοιπες σκηνές ξένων απεσταλμένων, γιατί μόνο μια συνολική ματιά μπορεί να οδηγήσει σε έγκυρη ερμηνεία. Η αναζήτηση του ιστορικού γεγονότος πίσω από τις όποιες εικονογραφικές συμβατικότητες που επιχειρείται εδώ, ακολουθεί τα νήματα δύο γραπτών πηγών, των 'Χρονικών' του Τούθμωση Γ' και της διπλωματικής αλληλογραφίας του αρχείου της Αμάρνα, που χρονικά συμπίπτουν αντίστοιχα με την εποχή ακμής και τα υστερότερα παραδείγματα των εικόνων που εξετάζουμε. 3. Η.Κ. ΗηΙΙ, ΚείΙίυ αηά Λε Ρεορίεδ οί ιηε 5ε 3, Β5Α 8, , Η.Κ. Ηϋΐΐ, Τηε Κείϊίυ - Ρκδοο ίη Λε Τοπίο οί δεππιυΐ, Β5Α 10, , Βλ. τις δύο βασικές μονογραφίες των νετεουαεγ 1956,185 κ.ε. και \ν30π8πΐ3ηη 1987, καθώς και τα άρθρα των Ε. - Υ. $3ΚεΙΐ3Τ3ΐα8, Πιε Κείιίυ αιά [ηε Μίηοαπ Τη3ΐ3880 Γαςγ, σε Η3 ί> - Μαπηιιοί 1984, και Η. ΜαΐΛϊικ, ΚερΓε&επΙαίίοηδ οί ΚείΙίυ ίη Ε νριί3η Τοπιοβ 3ηά ιηε ΑίκοΙυΙε Οητοηο1θ γ οί ιηε Αε ε2η υιΐε ΒΐΌηζε Α ε, ΒΙ , όπου είναι συγκεντρωμένη και η σχετική βιβλιογραφία. Την από καιρό αναμενόμενη πλήρη φωτογραφική αποτύπωση της σκηνής Αιγαίων απεσταλμένων από τον τάφο του ΙΙϊεΓαπιυη (ΤΤ 131) προσέφερε η πρόσφατη δημοσίευση του μνημείου, βλ. Ε. Οζίοοείς, ϋίε ΟΓαΙιετ αε8 νεζίγ8 υεεγ-απιυη Τηεοεη Νγ. 61 υπά 131, Απ:η3ο1θ ί8εηε νεγόίΐεη11ίοηυη εη 84 (Μαίηζ 1994) 49 κ.ε., κυρίως 91-92, πίν. 20, α, 23, Η ιστορική αξιοπιστία των σκηνών αυτών κλονίστηκε κατά το παρελθόν με βάση εικονογραφικά κριτήρια, βλ. για παράδειγμα Α. ΡυηιπιαΓίς, Πιε δεπίεπιεπί 31 Ι3ΐγ808 3ηι1 Αε 8εαη ΗίίΐοΓν ε Β.Ο., ΟρΑι-εη 6, 1950, 233-4, και 239, ο οποίος θεωρεί μόνο το πρωιμότερο παράδειγμα (από τον τάφο του 8εηηηαΐ) ως ιστορικά έγκυρη πηγή. Για τις εικονογραφικές συμβατικότητες με τις οποίες δούλευαν οι Αιγύπτιοι καλλιτέχνες βλ. \ν3οιΐ5πΐ3ηη 1987, 4-26 και κυρίως 6-9 για τις σκηνές που μας αφορούν.

3 Δ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΙΓΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ 493 Οι πομπές ξένων λαών με προσφορές για τον Αιγύπτιο βασιλιά απαντούν σε 28 συνολικά τάφους των νεκροταφείων των Θηβών 6 και παρουσιάζουν στην πιο πλήρη τους μορφή την εξής εικονογραφική σύνθεση: ένθρονος Φαραώ, αξιωματούχος-κάτοχος του τάφου που μεσολαβεί μεταξύ Φαραώ και ξένων πρεσβειών, σωροί προσφορών που καταγράφονται από Αιγύπτιους γραφείς και τέλος πομπές ξένων λαών που πλησιάζουν με πολύτιμες προσφορές για τον Αιγύπτιο βασιλιά, πέφτοντας μπροστά του σε προσκύνηση 7. Συχνότερα απ' όλους εμφανίζονται οι Σύριοι ή Ασιάτες (σε 26 τάφους) 8, ακολουθούν οι Νούβιοι (σε 13 τάφους) 9, οι Κεφτιού ή Αιγαίοι (σε 6 τάφους) 10 και οι κάτοικοι του Πουντ (σε 4 τάφους) 11, ενώ σε μεμονωμένες περιπτώσεις εικονίζονται αντιπρόσωποι των Αιβύων, Χετταίων, Βαβυλωνίων, Μιτάννι, του Λιβάνου και ορισμένων συριακών πόλεων 12. Οι πομπές ξένων λαών που κομίζουν δώρα ή εισφορές στο βασιλιά είναι ένα εικονογραφικό θέμα που απαντά συχνά και εκτός Αιγύπτου στις αρχαίες αυτοκρατορίες της Εγγύς Ανατολής (π.χ. τη Νεοασσυριακή και την Περσική), καθώς προπαγανδίζει με εντυπωσιακό τρόπο την πολιτική επιβολή του κράτους στο γεωγραφικό του περίγυρο 13. Μελετώ- 6. Βλ. το 1ηά χ των Ροιτετ - Μοδδ 1960, 463, 1. Κίπ \νίιίι άεεεβδεα ΓΐείοΓε Ηίπι, β) Κεοείνεδ ίθγεί ηεγ5 3ΐκΙ (τίβιιΐε 464, 7. ϋεοεαδεά ίη8ρεοΐίη, 3) ΡοΓεί^η Ιπΐηιΐε 3η<1 ρκχιιιοε (σε παρένθεση δίπλα απ' τον αριθμό του τάφου δηλώνεται ο αριθμός της σχετικής σκηνής). 7. Για το πιο πλήρες παράδειγμα 6λ. Ν.ά.Ο. Οανίεδ - Α.Η. Οαιάίίκτ, ΤΤιε Τοιτιΐ) οί Ηυν, νίοεγον οί Νϋ&ΐ3 ίη ΐΗε Κεί η οί ΤυίΒηΚπατηιιη (Νο. 40) (Ι,οηαοη 1926) πίν. XIX. Η σκηνή αυτή, που σήμερα δεν σώζεται πλέον, έχει αποτυπωθεί σε ένα σχέδιο του περασμένου αιώνα. 8. ΡοπεΓ - Μθ , 464, 5. ΡοΓείβηεΓδ α) Χνπβηδ (ΤΤ 17, 39, 40, 42, 55, 63, 74, 78, 81, 84, 85, 86, 89,90, 91, 99,100,118,119,131,155,162,239, 256,261, 276). 9. Ό.π. α) ΝυΙ>ί3ηδ (ΤΤ 20, 39, 40, 48,55,63,65, 78,81, 84, 89, 91,100). 10. Βλ. παραπάνω υποσημ Ροπετ - Μοδδ 1960, 464 ο) Ριιηώεί (ΤΤ 39, 89, 100,143). 12. Ό.π. ο) ίί&υμδ (ΤΤ 48, 55, 120) ε) ΗίηϊΙεδ (ΤΤ 86, 91, 100, 120) β) Οίηετδ: Κβάεδη εηίείδ (ΤΤ 86), 1χΙ>3ηοη εηίεί (ΤΤ 42), Μεηηιΐδ (ΤΤ 85, 93), Μίΐ3ηηί ςηίεί (ΤΤ 91), Κείεηυ (ΤΤ 39, 40, 85), Τιιηίρ εηίεγ (ΤΤ 86). Με εξαίρεση τους Λίβυους, οι υπόλοιπες εθνότητες ή τοπικοί αντιπρόσωποι ανήκουν σε πομπές που αποδίδονται με συριακά χαρακτηριστικά. 13. Βλ. για παράδειγμα τα ανάγλυφα της εποχής του Ασουρνασιρπάλ Β' και Σαλμανάσαρ Γ' από τη Νιμρούντ και τη Νινευή, }.Β. ΡπΙοΗβιχΙ, ΤΗε Αηαεηι Νε3Γ Ε3δ[ ίη Ρίεΐυχεδ Κεΐ3ΐίη(> 10 ιηε 0,α Τεδίαπιεηΐ (Ρπηεείοη 1954) πίν XV. ΟηΗπΐ3ηη, Ε)6γ Αΐιε Οηεηι. ΡΐΌρνΙίεη Κιιηδ! ε5ΐ;ηίςηΐε 14 (Βειίίη 1975) πίν. 209 α-ι). Επίσης τα γνωστά ανάγλυφα της

4 494 ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ Η ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΡΗΤΟΛΟΠΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ντας ωστόσο τις τρεις βασικές παραμέτρους των αιγυπτιακών σκηνών (χρόνο, τόπο και εοηΐεχΐ) διαπιστώνεται μια ιδιαιτερότητα που παίζει ένα καθοριστικό ρόλο στην ερμηνεία τους. Οι παράγοντες του χρόνου και του τόπου προσφέρουν καταρχήν μία αναμενόμενη εικόνα. Χρονικά περιορίζονται οι πομπές αυτές -με ελάχιστες μόνο εξαιρέσεις- στην εποχή της ιμπεριαλιστικής επέκτασης της Αιγύπτου προς Βορρά και Νότο (στην Παλαιστίνη, Ν. Συρία και Νουβία). Είναι το διάστημα από τη βασιλεία του Τούθμωση Α' έως την εποχή του Τουταγχαμών (180 περίπου χρόνια, από την τελευταία δεκαετία του 16ου αι. έως το τέλος του τρίτου τετάρτου του 14ου αι. π.χ.). Γεωγραφικά συγκεντρώνονται οι σκηνές μας -με ελάχιστες πάλι εξαιρέσεις- στην έδρα των Φαραώ της 18ης Δυν., την πόλη των Θηβών, που ως πρωτεύουσα της αιγυπτιακής επικράτειας αποτελούσε και τον πιο φυσικό χώρο για την προβολή ιδεολογικά φορτισμένων μηνυμάτων με τη μορφή εικόνων ή επιγραφών 14. Ταυτόχρονα όμως ήταν και το σημείο στο οποίο κατέληγαν στην πραγματικότητα οι πομπές των ξένων απεσταλμένων. Η ιδιαιτερότητα στην περίπτωση του αιγυπτιακού υλικού αφορά την τρίτη παράμετρο, το εοηΐεχί. Οι σκηνές αυτές περιέργως δεν κοσμούν ποτέ δημόσια κτίρια (ναούς ή ανάκτορα), δεν γίνονται δηλαδή άμεσα ένα εργαλείο στα χέρια της κρατικής προπαγάνδας, όπως παρατηρείται αργότερα στην Ασσυρία (με τα ανάγλυφα των νεοασσυριακών ανακτόρων) αλλά και στην Περσία (με το λαμπρό παράδειγμα των πομπών ξένων λαών στην Περσέπολη) 15. Η αιγυπτιακή εικονογραφία συνεχίζει σε αυτούς τους δημόσιους χώρους να δηλώνει την υποταγή των ξένων λαών στο Φαραώ με τα παραδοσιακά μοτίβα της συμβολικής κατατρόπωσης τους 16. Οι πομπές ξένων λαών με προσφορές απαντούν αντίθετα πάντα σε ένα ιδιωτικό χώρο, τον τάφο ενός ανώτερου αξιωματούχου, καταλαμβάνοντας μία περίοπτη θέση στον προθάλαμο δεξιά ή αριστερά της εισόδου προς το μακρόστενο διάδρομο 17. Ο προθάλαμος είχε σε αντίθεση με το υπό- Περσέπολης. αναλυτικά σε Ο. \να1$ει-, ϋίε νοιιίεγδοίιαίιεη 3ΐιί άεη Κείίεί» νοη ΡεΓ$ερο1ί5 (ΒεΓίίη 1966). 14. Για μεμονωμένες εξαιρέσεις της ύστερης 18ης Δυν. από την Αμάρνα και τη Σαχάρα 6λ. ίεχίεοη άετ Α γριοιο ίε VI, 766 "Τη1)υιΙ>πηί>εΓ, υποσημ Βλ. παραπάνω υποσημ Βλ. σχετικά ό.π. II, "Επ; :Ιιΐ2 εη άετ Ρείηαε". 17. Βλ. για παράδειγμα ΡογΚγ - Μοί«1960, 161 (ΤΤ 81. σκηνή αρ. 5 ΤΤ 85 αρ. 17)- 176 (ΤΤ 86 αρ. 8)- 208 (ΤΤ 100 αρ. 4).

5 Α. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΙΓΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ 495 λοιπό τελετουργικό-ιερό τμήμα του τάφου ένα κοσμικό χαρακτήρα και καλυπτόταν με εικόνες και επιγραφές που ιστορούσαν επεισόδια από τον επιτυχημένο βίο του νεκρού αξιωματούχου στο πλευρό του βασιλιά. Το μήνυμα αυτών των εικόνων ήταν λοιπόν κατά κύριο λόγο προσωπικό, και όχι δημόσιο ή κρατικό, απευθυνόταν στους επισκέπτες του τάφου, και προσπαθούσε με την αυτοπροβολή του νεκρού να εξασφαλίσει την υστεροφημία του και κατ' επέκταση την τακτική τέλεση ταφικών προσφορών στη μνήμη του 18. Με αυτή τη διαπίστωση προβάλλει καθαρά ο ιστορικός πυρήνας των σκηνών μας. Γίνεται σαφές ότι εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με αφηρημένες εικόνες συμβολικής υποταγής των ξένων λαών μπροστά στο Φαραώ, αλλά με ιστορικά επεισόδια που συνδέονταν με τη ζωή των αιγύπτιων ανωτέρων αξιωματούχων, προφανέστατα επίσημες εκδηλώσεις στη φαραωνική αυλή, στις οποίες ο κάτοχος του τάφου ως μεσολαβητής μεταξύ ξένων προσκεκλημένων και οικοδεσπότη, ή ακόμα και ως αντικαταστάτης του τελευταίου, έπαιζε ένα πρωταρχικό ρόλο στο τελετουργικό τυπικό, προβάλλοντας έτσι την υψηλή κοινωνική του θέση. Καθώς λοιπόν αφετηρία αυτών των εικόνων δεν ήταν η κρατική προπαγάνδα αλλά η διάθεση αυτοπροβολής του κατόχου του τάφου, μπορούμε να δεχθούμε ότι οι σκηνές αυτές απέδιδαν με τις πομπές, τις προσφορές και την προσκύνηση μία "πιστή κάτοψη των γεγονότων" όπως αυτά διαδραματίζονταν στη φαραωνική αυλή. Εδώ παραβλέπουμε τις δεδομένες εικονογραφικές συμβατικότητες, γιατί φαίνεται πως αυτές σε λεπτομέρειες μόνο (όπως τα αντικείμενα που φέρονταν, τα ενδύματα ή τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά των απεσταλμένων), μπορούσαν να αλλοιώσουν την ιστορική εικόνα. Ποιός όμως ήταν ο σκοπός των ξένων αποστολών στη φαραωνική αυλή; Για τους ανεξάρτητους λαούς (Αιγαίους, κατοίκους του Πουντ, Χετταίους, Μιτάννι και Βαβυλώνιους) δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι σύμφωνα με τα ιστορικά δεδομένα προσέφεραν δώρα και όχι φόρους υποτέλειας 19. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι ότι στις σκηνές μας ακόμα και οι 18. Βλ. σχετικά.1. Α8ίΐΏ3ηη, δερυΐΐσαίε 5ε11κι11ιεπΐ3Π$ίεπιη ίηι Αΐΐεη ΑξνρΙεη, σε Α. ΗαΗη - V. Καρρ (Ηγ5.) 5ε11)5ΠΗεπΐ3(ίί>ίεαιη υηά 8ε11)5(ζεϋ ηϊδ: ΒεΙίεηηΙηίδ υηά Οεδίϊηαηίδ (ΡΓαηΙίίϋΠ 1987) Η. ΟιιΚί,εΗ, Ζιιγ 5εΙ1κΙααΓ8ΐε11υη άεγ Βεαπιιεη ίη αεγ 18. 0γη3<;ΐίε (ΗεϊάεΙ1?εΓ 1994) Τη βασικότερη πηγή για την ανταλλαγή δώρων μεταξύ ανεξάρτητων εθνών σε επίπεδο βασιλέων αποτελεί η διπλωματική αλληλογραφία της Αμάρνα, 6λ. ΜοΓαη 1992, ΕΑ 1-44 και σελ. χχίί - χχνί- Ζαεεα^ηίηί 1973, ραμάπν ϋνεΐΐηί , ' Ε.

6 496 ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ Η' ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΡΗΤΟΛΟΠΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ υποταγμένοι Νούβιοι και Συροπαλαιστίνιοι έφεραν δώρα και όχι φόρους. Καθοριστικό ρόλο στην ερμηνεία αυτή έχει ο τελετουργικός μανδύας που περιβάλλει τα επεισόδια της προσφοράς: η παρουσία του ένθρονου φαραώ, ο αξιωματούχος που υποδέχεται και παρουσιάζει τους ξένους, η προσκύνηση των πρωτοπόρων, η αυστηρή πομπή που ακολουθεί και τέλος τα αντικείμενα που όχι απλώς μεταφέρονται αλλά παρουσιάζονται. Το τελετουργικό αυτό πλαίσιο (μια αυλική τελετή ή ακρόαση απ' τον βασιλιά) επιβαλλόταν μόνο κατά την προσφορά δώρων, που αποτελούσε ένα πολιτικό επεισόδιο με το χαρακτήρα του μη καθημερινού. Αντίθετα, με την ενσωμάτωση των κατακτημένων εδαφών της Νουβίας και Συροπαλαιστίνης στο πολιτικό και διοικητικό σύστημα της Αιγύπτου 20, ο φόρος υποτέλειας είχε πάρει τη μορφή εσωτερικού αιγυπτιακού φόρου, έτσι ώστε η απόδοσή του εξυπηρετούσε πάνω απ' όλα μία δασμολογική αναγκαιότητα, χωρίς να αποτελεί ένα πολιτικό γεγονός με αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα. Σύμφωνα με τις ενδείξεις αιγυπτιακών επιγραφών 21 αλλά και του ακκαδικού αρχείου της Αμάρνα 22 πρέπει να δεχτούμε ότι αποδέκτες των φόρων ήταν κατά κανόνα αιγύπτιοι αξιωματούχοι στο χώρο του κατακτημένου εδάφους ή οι αιγυπτιακοί ναοί, όχι όμως ο ίδιος ο βασιλιάς στο ανάκτορο του. Στις σκηνές που μας ενδιαφέρουν εδώ οι υποτελείς Νούβιοι και Συροπαλαιστίνιοι έφθαναν στη φαραωνική αυλή μεταφέροντας δώρα, μία πρακτική βεβαιωμένη σε αρκετά γράμματα του αρχείου της Αμάρνα 23. Το δώρο του κατώτερου προς τον ανώτερο αποτελούσε μια καθαρά συμβολική χειρονομία που επιβεβαίωνε τη στάση νομιμοφροσύνης και υποταγής απέναντι στον ηγεμόνα. Καθώς το αιγυπτιακό κράτος δεν υπέγραφε συνθήκες με τις υποτελείς εθνότητες, ήταν απαραίτητη -πέρα απ' την απόδοση φόρων που διεκπεραιωνόταν αποκλειστικά μέσα από οικονομικούς, μη αντι- Ρε1(εηΙ>ιΐΓ, θγεεΐίη ΟίίΙδ ωά ίαχυιγ ΡΗίεηεε: Α ΟοηΙεχι ίογ Οπεηΐ3ϋ5ΐη ΤΓεηα^ ίη ί3ΐε Μ^εεηαεΗη (3τεεεε, σε 0»1ε 1991, Βλ. \ν. ΗεΙοΚ, ϋίε 3 χριί5οηε νβην3ΐ(υη ίη άεη ϊχηϊεηεη Βε5ίΐζυη εη, Μίιίείΐυη^εη όεγ ϋευίδοηεη Οπεηΐ-Οεϊεΐΐδεηβίϊ 92, 1960, 1- Κεάίοπΐ, Ε γρ1, Οβηοοη, ζηά ΙβΓβεΙ ίη Αηείεηι Τίηιεδ (ΡπηεεΙοη 1992) 198 κ.ε. 21. Βλ. Ε. Β1εί6εΓ8, Τηε ΚεάίδΙήβυΙίνε Εεοηοηιγ ίη Νε\ν Κίηβ<1οηι Ε^νρΙ:: Αη Εχαπνίηαΐίοη οί Β31ί\ν(ι),,ΙοιιπίίΐΙ οί ιηε Απιεπευη Κεβεβι-ςη ΟεηΐεΓ ίη Ε^χρι XXV, 1988, Βλ. ΜοΓαη 1992, ΕΑ 109: 56-69, ΕΑ 160: 41-44, ΕΑ 301: 12-23, ΕΑ 313: Ό.ιι. ΕΑ 48: 5-8. ΕΑ 49: 17-26, ΕΑ 159: υποσημ. 2, ΕΑ 266: 26-33, και ίσως ΕΑ 287:

7 Δ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΙΓΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ 497 προσωπευτικούς μηχανισμούς- μια τέτοια προφορική παραδοχή υποτέλειας, που προφανώς λάμβανε χώρα σε τακτικά χρονικά διαστήματα. Οι συνοδευτικές επιγραφές των σκηνών μας δεν αντιτίθενται στην ερμηνεία αυτών των προσφορών ως δώρα. Στις λίγες περιπτώσεις που αυτές σώζονται σε ικανοποιητικό βαθμό, οι προσφορές των ξένων λαών αποδίδονται πάντα με τον ίδιο όρο: ι'ηνν 24. Η παραδοσιακή μετάφραση της λέξης αυτής ως φόρος υποτέλειας (ιήύαιβ) 25 είναι λανθασμένη, όπως τονίστηκε επανειλημμένα τα τελευταία χρόνια απ' τους Β1είΙ>ει-{> 26, ΜϋΙΙεΓ-λνοΙΙοιτηαη 27, Ιαηχδεη 28, υνβγηηί 29 και ΚδπιβΓ 30. Εδώ πρόκειται για ένα γενικότερο όρο με πλατιά εννοιολογική σημασία που χρησιμοποιούνταν στην αιγυπτιακή γλώσσα για να δηλώσει κάθε είδους αγαθά που με τη μεταφορά τους από ένα σημείο σε ένα άλλο άλλαζαν ιδιοκτήτη. 'Προσφορά' θα ήταν μια όσο το δυνατόν πιστότερη απόδοση του όρου στα ελληνικά 31. Πέρα απ' αυτό τον ασαφή όρο ίη\ν οι Αιγύπτιοι, στα πλαίσια ίσως μιας προπαγανδιστικής ισοπέδωσης των ξένων, δεν προσπάθησαν ποτέ να συγκεκριμενοποιήσουν το νομικό χαρακτήρα των προσφορών τους, και γι' αυτό στην αιγυπτιακή γλώσσα απουσιάζουν οι έννοιες του διπλωματικού δώρου (το αντίστοιχο του βαβυλωνιακού ίΐιΐιηαηα 32 ) και του φόρου υποτέλειας. Στη δική μας συνάφεια αρκεί να 24. Βλ. για παράδειγμα υι-κιιηάεη <1εΓ 18. ϋγη35ΐίε IV, 70, 512, 931, , 1094, Βλ. για παράδειγμα νειτουηεγ 1956, και αλλά και \ναε1ΐ5πΐ3ηη 1987, 32, 35, 49, Ο \ν3οηδηΐ2ηη δεν καταπιάνεται στη μονογραφία του με το χαρακτήρα αυτών των προσφορών, τις οποίες σε άλλα σημεία χαρακτηρίζει ως δώρα, ό.π Ε. Β1εί1)εΓ, ΟοιηπκχΗΐγ ΕχοΗ3π ε ίη ιηε Αηηαΐδ οί Πιαίπιοδε III, Πιε Ιουιτιαΐ οί ιηε 5οοίε(γ ίογ ιηε 5ΐϋάγ οί Εβνρώη ΑηΙίςυίιίεδ XI, 1981, Ε. Β1είοεΓ, ΤΤιε Κίη 'δ Ρπνν ΡιίΓδε Ουπη ιηε Νε\ν Κίη (1οπι: αη Εχίπιίηαΐίοη οί ΙΝ\ν, ΙουιτιαΙ οί ιηε Απκγκβπ Κεδεβτοη ΟεηΐεΓ ίη Ε 8γρ[ XXI, 1984, Κ. Μϋ1ΙεΓ-\νο11επτΐ3ηη, Βεπιει ωηί>εη ζυ άεη 8θ εη3ηη!εη Τπ&υΐεη, Οοιιίη εγ ΜίδζεΙΙεη 66, 1983, ].}. 'Βηκδεη, Κεο,ιιίδίΙίοηδ ίΐόΐη υρρεγ Ε γρ(ίαη Τεπιρίεδ, 3Έ.Α 77,1991, ίίνεγίηί 1990, 260 κ.ε. 30. Μ. ΚόιτιεΓ, ΟοΙΙεδ- αηίΐ ΡιίεδΙεΓηειτδοηβίι ίη Α γρΐεη 3Πΐ Εηάε άεδ Νευεη Κείοηεδ. Είη Γε1ί ίοη8 ε5εηίεηΐ1ίοηε5 ΡΗΕηοπιεη ιιηά δείηε δοζίαΐεη Οηιηάΐ3ί>εη, Α γρ(εη υηά Αΐΐεδ ΤεδΟτηεηΙ 21 (\νίεδ03άεη 1994) Την πραγματική σημασία της λέξης ίη\ν είχε ήδη επισημάνει και η 5ιγ0ιπ, 6λ. I. 5ϋ 0πι, ΑδρεεΙδ οί Μίηοαη Ροτείβη ΚεΙ»ΐίοηδ. Ι-ΙΙ, σε Η3 - Μ3πηϊΙοδ 1984, 193: "... ιηε Ιηίη δ \νηίεη 3τε 03ΐτίεά". 32. Για τη λέξη και την ετυμολογία της 6λ. Ζ3(Χ3 ηίηί 1973,

8 498 ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ Η' ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΡΗΤΟΛΟΠΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ τονιστεί ότι στις επιγραφές των πομπών με ξένους λαούς δεν υπήρχε αλλοίωση της ιστορικής πραγματικότητας, αλλά μόνο μία σκόπιμη ασάφεια, καθώς τα δώρα ανεξάρτητων και υποτελών λαών χαρακτηρίζονταν απλά ως προσφορές. Ακόμα και στις περιπτώσεις όπου ανεξάρτητοι και υποτελείς λαοί εμφανίζονταν ταυτόχρονα σε μια σκηνή να προσφέρουν δώρα στον Αιγύπτιο βασιλιά δεν γινόταν καμιά εικονογραφική ή επιγραφική διάκριση μεταξύ τους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο τάφος του Ρεχμιρέ όπου οι ανεξάρτητοι Αιγαίοι και κάτοικοι του Πουντ απαντούν μαζί με τους υποτελείς Νούβιους και Συροπαλαιστίνιους 33. Γι' αυτό το φανερό προπαγανδιστικό τόνο που παρουσίαζε το Φαραώ ως ηγέτη των τεσσάρων σημείων του ορίζοντα δεν ευθυνόταν ωστόσο πρωταρχικά ο καλλιτέχνης ή ο εντολοδόχος του / κάτοχος του τάφου. Η προπαγάνδα παρείσφρυε στην εικόνα ως τμήμα της ιστορικής πραγματικότητας, καθώς ήταν το ίδιο το αιγυπτιακό τελετουργικό τυπικό που κατά τη διάρκεια ταυτόχρονης προσφοράς δώρων από διάφορες εθνότητες δεν έκανε διάκριση μεταξύ ελεύθερων και κατακτημένων λαών. Η πρόθεση αυτή της αιγυπτιακής πλευράς που διαφαίνεται μέσα απ' τις εικόνες και επιγραφές της 18ης Δυν. φαίνεται πως βρίσκει μια επιβεβαίωση σε ένα γράμμα του βαβυλώνιου ηγεμόνα Κ3ά3χιη&η-Εη1ί1 στον Αμένοφι Γ' 34. Ο βαβυλώνιος βασιλιάς παραπονείται ότι κατά τη διάρκεια μιας επίσημης τελετής (ίσως παρέλασης) στη φαραωνική αυλή, οι Αιγύπτιοι παρουσίασαν τα άρματά του όχι ξεχωριστά, αλλά ανάμεσα σε αυτά των υποτελών διοικητών των συροπαλαιστινιακών πόλεων. Ενώ τα δώρα των υποτελών Νούβιων και Συροπαλαστίνιων μπορούσε ο Αιγύπτιος βασιλιάς να τα εξαναγκάσει 35, τα δώρα των ανεξάρτητων λαών ήταν οικειοθελείς προσφορές που απαιτούσαν, σύμφωνα με το εθιμοτυπικό ανταλλαγής διπλωματικών δώρων, πάντα ανταπόδοση από αντικείμενα ίσης αξίας. Τη δυνατότητα προπαγανδιστικής εκμετάλλευσης των τελευταίων προσφορών αντλούσε ο Φαραώ απ' το γεγο- 33. \ν 3ςΗ5ΐπ3ηη πίν. XI Μογϊπ 1992, Ε Α 1: Το νόημα αυτών των ελλιπώς σωζόμενων γραμμών δεν μπορεί να αποκρυπτογραφηθεί εύκολα. Η ερμηνεία που δίνεται εδώ βασίζεται στη νέα μεταφραστική απόδοση του Μογηπ. 35. Βλ. για παράδειγμα ό.π. ΕΑ 99: 10-20, όπου ο Φαραώ απαιτεί από έναν υποτελή ηγεμόνα την κόρη του (προφανώς για το βασιλικό χαρέμι) μαζί με συνοδευτικά δώρα.

9 Α. ΠΑΝΑΠΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΙΓΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ 499 νός ότι η ανταπόδοση αυτή λάμβανε χώρα όχι ταυτόχρονα, αλλά -όπως επιβεβαιώνεται απ' τη βασιλική αλληλογραφία του αρχείου της Αμάρνα- πάντα σε ένα μεταγενέστερο χρονικό σημείο, με μια αντίστοιχη αιγυπτιακή πρεσβεία στην αυλή του ηγεμόνα της ξένης χώρας. Ο αιγύπτιος βασιλιάς εμφανιζόταν λοιπόν στο αιγυπτιακό έδαφος πάντα ως αποδέκτης προσφορών, ποτέ όμως ο ίδιος ως δωρητής, κάτι που εκμεταλλευόταν κατάλληλα για να τονίσει στους υπηκόους του την πολιτική του παντοδυναμία. Αυτό που οι επισκέπτες του τάφου του Ρεχμιρέ αλλά και των άλλων τάφων με ανάλογες σκηνές δεν έβλεπαν, ήταν το ότι η πρεσβεία των Αιγαίων απεσταλμένων δημιουργούσε σύμφωνα με τη διπλωματική εθιμοτυπία της εποχής την ηθική και πολιτική υποχρέωση στο Φαραώ, να ανταποδώσει αυτά τα δώρα με μία αιγυπτιακή πρεσβεία με εξίσου πολύτιμες προσφορές στο κέντρο εξουσίας του αιγαιακού κόσμου. Για τη συμπλήρωση του ιστορικού ψηφιδωτού δεν μένει τέλος παρά να προσπαθήσουμε να προσδιορίσουμε ακριβέστερα το χαρακτήρα αυτών των δώρων. Η διαδεδομένη θέση ότι οι πομπές των ξένων απεσταλμένων με προσφορές αποδίδουν στην ουσία εμπορικές ανταλλαγές που διεκπεραιώνονταν με τη μορφή διπλωματικών δώρων 36 δεν προσφέρει μία ικανοποιητική ερμηνεία, καθώς συγχέει σε ένα, δύο διαφορετικά φαινόμενα. Η διπλωματία των δώρων εξυπηρετούσε πρωταρχικά μιά πολιτική και όχι οικονομική αναγκαιότητα. Τα διπλωματικά δώρα ήταν απαραίτητα για τη δημιουργία, σύσφιξη και διατήρηση καλών σχέσεων μεταξύ δύο κρατών και απλώς ευνοούσαν τη σύναψη εμπορικών επαφών, χωρίς όμως να είναι δυνατόν να την υποκαταστήσουν καλύπτοντας οικονομικές ανάγκες. Το ακκαδικό αρχείο της Αμάρνα και τα 'Χρονικά' του Τούθμωση Γ μαρτυρούν ομόφωνα ότι αυτά τα δώρα αποτελούνταν κυρίως από αντικείμενα με αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα ή σπάνιες πρώτες ύλες που προσφέρονταν κατά κανόνα σε περιορισμένες ποσότητες 37, μία ένδειξη του ότι εδώ δεν είχε σημασία το ίδιο το 36. Στ. Αλεξίου, Ζητήματα του προϊστορικού βίου. Κρητομυκηναϊκόν εμπόριον, ΑΕ (III) 137,139 I. Κίΐϊαη. Οΐ)εΓΐε ϋη εη ζιιγπ χρμιιίγοηζεζείΐιίεηεη 5εΗίίΐδννΓ3<;1< νοη Πΐιι Βαπιη (Κα$). ΙίΛΐ'βυςΙι άε» ΚοΓηίίοΚ-ΟεπηαηίϋοΗεη Ζεη1τ<ι1πΐϋ5ευιη5 Μϊίηζ 40, 1993, Για χαρακτηριστικά παραδείγματα από τα 'Χρονικά' του Τούθμωση Γ' βλ. ΠιΊωικΙεη ιΐετ 18. ϋγη35πε IV, Για ανάλογα παραδείγματα από το αρχείο της Αμάρνα βλ. Μογβπ 1992, ΕΑ 16: ΕΑ , ΕΑ 41: Μόνο με αφορμή κάποιο δυναστικό γάμο ανταλλάσονταν μεγάλες ποσότητες πολύτιμων αντικειμένων με-

10 500 ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ Η' ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΡΗΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ αντικείμενο αλλά το συμβολικό του περιεχόμενο 38. Αν στη βασιλική αλληλογραφία της Αμάρνα διαφαίνεται κυρίως απ' την πλευρά της Ασσυρίας και Βαβυλωνίας μία οικονομική/κερδοσκοπική πρόθεση στην προσπάθεια ανταλλαγής δώρων με το Φαραώ 39, αυτή δεν είναι αρκετή για το χαρακτηρισμό της εν λόγω δραστηριότητας ως εμπορικής. Αντίθετα πρέπει να ερμηνευτεί ως βαθμιαία διάβρωση του συστήματος αξιών της διπλωματίας των δώρων, κάτι που προφανώς ενισχύεται και απ' την μαρτυρούμενη απροθυμία του Φαραώ να ικανοποιεί, στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, τις απαιτήσεις των ξένων ηγεμόνων 40. Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν έχουμε να σημειώσουμε τα εξής: α) Το εικονογραφικό θέμα των πομπών ξένων λαών με προσφορές γίνεται δημοφιλές στην περίοδο του αιγυπτιακού επεκτατισμού, όταν ο Φαραώ προβάλλει όχι μόνο συμβολικά αλλά και στην πραγματικότητα ως ηγέτης των τεσσάρων σημείων του ορίζοντα. Οι σκηνές αυτές ωστόσο δεν γεννιώνται άμεσα ως προϊόν της κρατικής προπαγάνδας, αλλά περνούν μέσα από ένα διαφορετικό ιδεολογικό κανάλι, εξυπηρετώντας πρώτιστα τις ανάγκες αυτοπροβολής των Αιγυπτίων ευγενών. Με αυτή την προϋπόθεση εικόνες και επιγραφές διατηρούν και δεν αλλοιώνουν την ιστορική πραγματικότητα. β) Με αυτές τις σκηνές αποδίδονται επίσημες εκδηλώσεις στα αιγυπτιακά ανάκτορα κατά τις οποίες ανεξάρτητες και υποτελείς εθνότητες προσέφεραν σε προσκύνηση δώρα στον Αιγύπτιο βασιλιά. Εύκολα πρόταξύ των δύο πλευρών, βλ. ό.π. ΕΑ 13 υποσημ. 1, ΕΑ 14, ΕΑ 22, ΕΑ 25. Σε μια τέτοια περίπτωση (προφανώς οτο ΕΑ 14: 46) αναφέρεται και ο ννήττεπ όταν υποστηρίζει πως σε μία μόνο αποστολή δώρων του Αιγυπτίου βασιλιά προς τον Βαβυλώνιο ομόλογο του περιλαμβάνονταν τουλάχιστον 1007 λίθινα αγγεία (ή ίσως και περισσότερες χιλιάδες), βλ. Ρ.Μ. Μ'Ηΐτεη, Α ΜετοΗοη! 0»$δ ίη Βτοηζε Α ε Οεΐε? Τηε Ενίάεηεε οί Ε γρ(ίαη διοηε νε5εδ γγοιτι (Ηε ΟίΙγ οί Κηοχδοδ, σε Οαίε 1991, Ζ3003 ηίηί 1973, Ο. Ζ3εε3 ηίηί, Οη ΟίΛ Εχ1ΐ3η ε ίη Ιηε Οία ΒβονΙοπίΒη Ρεποα, σε Ο. 03τηιΙ)α - Μ. Ι,ίνεΓϊηί - Ο. Ζαεε3 ηίηί (εάδ.), $ΐιιάί Οπεηΐίΐίδΐίεί ίη Κίεοταο όί Ργβποο Ρίηιοτε (Ρ 3νί ) 198 κ.ε., 204, 220 κ.ε. 39. Σε αρκετά γράμματα οι ηγεμόνες της Βαβυλωνίας, Ασσυρίας, και σε μία περίπτωση των Μιτάννι ζητούν απ' τον Αιγύπτιο βασιλιά χρυσό για τη χρηματοδότηση έργων στη χώρα τους, ΜθΓ3η 1992, ΕΑ4: ΕΑ 7: ΕΑ 9; 6-18 ΕΑ 11: ΕΑ 16: 13-18" ΕΑ 19: 43-48, ΕΑ 29: , Συχνά οι ξένοι ηγεμόνες διαμαρτύρονται στο Φαραώ γιατί ο τελευταίος τους έστειλε μικρότερες από τις απαιτούμενες ποσότητες ή ακόμη και νοθευμένο χρυσό, βλ. ό.π. ΕΑ 3: 13-22, ΕΑ 7: 49-72, ΕΑ 10:

11 Δ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΙΓΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ 501 βαλε ο Φαραώ ως αδιαφιλονίκητος ηγέτης του κόσμου μπροστά στους υπηκόους του, καθώς -σύμφωνα με τα καθιερωμένα πλαίσια της διπλωματίας των δώρων- όφειλε να ανταποδώσει τις προσφορές των ανεξάρτητων λαών όχι αμέσως αλλά σε μία μεταγενέστερη χρονική στιγμή. Οι σκηνές Κεφτιού ή Αιγαίων απεσταλμένων μαρτυρούν πάνω απ' όλα -με σχετική πιστότητα- την ύπαρξη μιας διπλωματικής σχέσης ισοτιμίας μεταξύ Αιγαίου και Αιγύπτου που στηριζόταν κατά τη συνήθη πρακτική στην ανταλλαγή πολύτιμων δώρων σε επίπεδο βασιλέων. Όσο καιρό θα αγνοούμε τα ίχνη της βασιλικής αλληλογραφίας των Φαραώ με τους Αιγαίους ηγεμόνες η ιστορική σημασία αυτών των σκηνών θα συναγωνίζεται την πολύχρωμη αισθητική τους δύναμη.

Οι απεικονίσεις των Κρητών (Keftiw) στους τάφους Αιγυπτίων αξιωματούχων και οι σχέσεις μεταξύ Αιγύπτου και Κρήτης κατά τη Νεοανακτορική περίοδο

Οι απεικονίσεις των Κρητών (Keftiw) στους τάφους Αιγυπτίων αξιωματούχων και οι σχέσεις μεταξύ Αιγύπτου και Κρήτης κατά τη Νεοανακτορική περίοδο Οι απεικονίσεις των Κρητών (Keftiw) στους τάφους Αιγυπτίων αξιωματούχων και οι σχέσεις μεταξύ Αιγύπτου και Κρήτης κατά τη Νεοανακτορική περίοδο Παναγιώτης Καπλάνης Διδάσκων: Ανδρέας Βλαχόπουλος Σχέσεις

Διαβάστε περισσότερα

2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ )

2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ ) 2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ. 20-23) 2.1. Η Χώρα. Νείλος : Πηγές από Αιθιοπία και δέλτα. Δυτικά : Η Λιβυκή έρημος. Ανατολικά : Η έρημος του Σινά έως Ερυθρά Θάλασσα. Λάσπη Ευφορία. Άνω Αίγυπτος-Κάτω Αίγυπτος. 2.2.

Διαβάστε περισσότερα

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή.

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. - Ο σημαντικότερος οικισμός ήταν η... - Κατά τη 2 η και 3 η χιλιετία

Διαβάστε περισσότερα

Με τον Αιγυπτιακό

Με τον Αιγυπτιακό Με ποιον πολιτισμό θα ασχοληθούμε; Με τον Αιγυπτιακό Η θέση της Αιγύπτου Τι βλέπετε; Αίγυπτος και Νείλος Η Αίγυπτος οφείλει την ύπαρξη της στον Νείλο. Το άγονο έδαφος κατέστη εύφορο χάρη στις πλημμύρες,

Διαβάστε περισσότερα

ήέώήίςές ύό ά όόίςόςύς ές

ήέώήίςές ύό ά όόίςόςύς ές ήέώήίςές ήέώή ίςές έςάς ός όή όίίς ήή ός άίί ήά ήήςές ήή ήύ ήή ώή ίίςύς όόίςόςύς ές ήέώήίςές ύό ά όόίςόςύς ές ήέώήίςές ή όώήύς ά έέςής άέάά όόίςόςύς ές ήέώήίςές ός ήώή έέό όςύςό ύςύςόές όόίςόςύς ές ήέώήίςές

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1ο ΘΕΜΑ

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1ο ΘΕΜΑ Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 6336 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α 1ο ΘΕΜΑ 1.α. (I). Να αντιστοιχίσετε στοιχεία της στήλης Α με στοιχεία της στήλης Β. Ένα στοιχείο της Στήλης Α περισσεύει. Οι σωστές απαντήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ... 11 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 15 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 17 ΜΕΡΟΣ Α ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΒΙΒΛΙΚΟΣ ΙΣΡΑΗΛ Εισαγωγικά... 27 1. Αρχαιολογία του βιβλικού Ισραήλ... 29

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Να περιγράψετε ένα μινωικό ανάκτορο; Μεγάλα Συγκροτήματα κτιρίων, Είχαν πολλές πτέρυγες-δωματίων, Διοικητικά, Οικονομικά, Θρησκευτικά και Καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής,

Διαβάστε περισσότερα

17. 12.2008-20. 03. 2009. «...ανέφερα εγγράφως...» Διάρκεια Έκθεσης: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΜΝΗΜΕΙΩΝ

17. 12.2008-20. 03. 2009. «...ανέφερα εγγράφως...» Διάρκεια Έκθεσης: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΜΝΗΜΕΙΩΝ «...ανέφερα εγγράφως...» ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ Διάρκεια Έκθεσης: 17. 12.2008-20. 03. 2009 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΜΝΗΜΕΙΩΝ Το αρχειακό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΓΥΠΤΟΣ. Κάτω Αίγυπτος: είναι το βόρειο τμήμα που βρέχεται από την Μεσόγειο. Αποτελεί το εύφορο τμήμα- δέλτα του Νείλου Πρωτεύουσα η Μέμφιδα

ΑΙΓΥΠΤΟΣ. Κάτω Αίγυπτος: είναι το βόρειο τμήμα που βρέχεται από την Μεσόγειο. Αποτελεί το εύφορο τμήμα- δέλτα του Νείλου Πρωτεύουσα η Μέμφιδα ΑΙΓΥΠΤΟΣ Κάτω Αίγυπτος: είναι το βόρειο τμήμα που βρέχεται από την Μεσόγειο. Αποτελεί το εύφορο τμήμα- δέλτα του Νείλου Πρωτεύουσα η Μέμφιδα Άνω Αίγυπτος: είναι το νότιο τμήμα και ορεινό τμήμα υπάρχουν

Διαβάστε περισσότερα

ές ά ς ές ά ς ί ύ ό ί ό ς ές ά ς ός ός ύ ή ς ός ό ς ό ς ή ί ό ς ό ς ύ ί ς ώ ώ ΐ ός ό ς ής ά ά ί ά ό ύ ί ά έ ί ς ύς ής ής ί ί ς ή ά ός ά ς ί ς έ ς ό ς

ές ά ς ές ά ς ί ύ ό ί ό ς ές ά ς ός ός ύ ή ς ός ό ς ό ς ή ί ό ς ό ς ύ ί ς ώ ώ ΐ ός ό ς ής ά ά ί ά ό ύ ί ά έ ί ς ύς ής ής ί ί ς ή ά ός ά ς ί ς έ ς ό ς ίςύςής ής ίίςή άός ά ς ί ς ί έςάς έςάς ί ύό ά έςάς ός όή ίί ς ός ά ς ί ςίώώί ός ά ς ί ςίώώί ί ίός έςάςέςάς ύί ςώ ώΐ ό ό ς ί ής ά έςάς άίό ήίός ός ά ς ί ςίώώί ός ός ύή ς ί ς ής έ ί ά ίάό ςί ς ύ όά ύύ ός

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ 1. Από τη Γραμμική Β στην εισαγωγή του αλφαβήτου - Στον ελληνικό χώρο, υπήρχε ένα σύστημα γραφής μέχρι το 1200 π.χ. περίπου, η

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια 18 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια χαρακτηριστικά αποδίδουμε σε ένα πρόσωπο το οποίο λέμε

Διαβάστε περισσότερα

Προϊστορική Αρχαιολογία Γ εξαμήνου. Το Αιγαίο και η Μεσόγειος της 2 ης χιλιετίας π.χ.

Προϊστορική Αρχαιολογία Γ εξαμήνου. Το Αιγαίο και η Μεσόγειος της 2 ης χιλιετίας π.χ. Προϊστορική Αρχαιολογία Γ εξαμήνου Το Αιγαίο και η Μεσόγειος της 2 ης χιλιετίας π.χ. Α Ενότητα: Άνθρωπος και Τοπίο Τροία, πεδιάδα Σκαμάνδρου Ιράκ Ποταμός Ευφράτης Ιορδανία Ιορδάνης και υψίπεδα Μάλτα

Διαβάστε περισσότερα

Κατακόμβες έχουν βρεθεί στη Ρώμη (60+) στην Αίγυπτο,στη Νάπολη, στη Μάλτα, στη Σικελία και στη Μήλο Οι κρύπτες ήταν διακοσμημένες με τοιχογραφίες που

Κατακόμβες έχουν βρεθεί στη Ρώμη (60+) στην Αίγυπτο,στη Νάπολη, στη Μάλτα, στη Σικελία και στη Μήλο Οι κρύπτες ήταν διακοσμημένες με τοιχογραφίες που Κατακόμβες Κατακόμβες έχουν βρεθεί στη Ρώμη (60+) στην Αίγυπτο,στη Νάπολη, στη Μάλτα, στη Σικελία και στη Μήλο Οι κρύπτες ήταν διακοσμημένες με τοιχογραφίες που είχαν συμβολικές απεικονίσεις με θρησκευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο Αρχαία Ελλάδα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο Αρχαία Ελλάδα Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πρόγραµµα Πρόγραµµα Διά Βίου Μάθησης Μάθησης Ποίηση και Θέατρο στην Ποίηση και Θέατρο στην Αρχαία Ελλάδα Αρχαία Ελλάδα + Στόχος του προγράμματος Το πρόγραμμα επιμόρφωσης Ποίηση και Θέατρο

Διαβάστε περισσότερα

ές ές ώ ς ς ίς ά ής ί ς ό ς ί ς ς ό ς ό ς ί ς

ές ές ώ ς ς ίς ά ής ί ς ό ς ί ς ς ό ς ό ς ί ς ές ές ώ ς ς ίς ά ής ί ς ό ςί ςς όςό ς ίς ό ίό ς Έ ί ύ έςώς ς ές ί ς ς ίς ές έςές ς ίς έςώς ς ύς ίς ή ή ί ής ί ς ά ό ίό ς Έ ί ύ ές ί ς ς ίς ές έςές ς ίς έςώς ς ύς ίς ή ή ί ής ί ς ά ές ές ώ ς ίέ ςύ όίώώ

Διαβάστε περισσότερα

Θέλετε να διαθέσετε ένα αρχείο στο διαδίκτυο;

Θέλετε να διαθέσετε ένα αρχείο στο διαδίκτυο; Θέλετε να διαθέσετε ένα αρχείο στο διαδίκτυο; Θέλετε να διαθέσετε ένα αρχείο στο διαδίκτυο; Ένας σύντομος οδηγός για να σας διευκολύνει στη λήψη αποφάσεων για τη διάθεση του αρχείου σας σε αποθετήριο του

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μονή της Παναγίας Σκριπού της Ορχομενιώτισσας της Βοιωτίας, κοντά στον αρχαίο Ορχομενό, περιλαμβάνει το πιο σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΒΕΝΕΤΟΥΛΙΑ, Α1 ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΓΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Α1 2015-2016 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΦΟΡΤΣΕΡΑ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΠΟΥ ΈΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΠ 11 - ΟΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ onlearn.gr - ελπ - εαπ. Το κράτος που ανέλαβε ο Αλέξανδρος ( 336 πΧ) ήταν στρατιωτικά έτοιμο να εισβάλει στην Περσία Ο Αλέξανδρος συνέχισε

ΕΛΠ 11 - ΟΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ onlearn.gr - ελπ - εαπ. Το κράτος που ανέλαβε ο Αλέξανδρος ( 336 πΧ) ήταν στρατιωτικά έτοιμο να εισβάλει στην Περσία Ο Αλέξανδρος συνέχισε ΟΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ - Το κράτος που ανέλαβε ο Αλέξανδρος ( 336 πχ) ήταν στρατιωτικά έτοιμο να εισβάλει στην Περσία - Ο Αλέξανδρος συνέχισε την εκστρατεία ενισχύοντας τη θέση του απέναντι στους

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχομενα. ευχαριστιεσ «τα μεθερμηνευομενα» προλογοσ βραχυγραφιεσ... 22

Περιεχομενα. ευχαριστιεσ «τα μεθερμηνευομενα» προλογοσ βραχυγραφιεσ... 22 Περιεχομενα ευχαριστιεσ... 11 «τα μεθερμηνευομενα»... 13 προλογοσ... 19 βραχυγραφιεσ... 22 εισαγωγη Κολυμπώντας στο «πέλαγος του Ταλμούδ»... 25 ο σκοπός αυτής της μελέτης... 32 «γιατί να διαβάσω για το

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΕΧΟ ΒΙΙΛΟ ΑΝΗΑΝβ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΝΝΕΧ ΑΝΝΕΧΕ ΑΙΙΕΟΑΤΟ Β^ΙΛΟΕ ΑΝΕΧΟ ΕΙΙΤΕ ΒΙ ΙΛΟ Α

ΑΝΕΧΟ ΒΙΙΛΟ ΑΝΗΑΝβ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΝΝΕΧ ΑΝΝΕΧΕ ΑΙΙΕΟΑΤΟ Β^ΙΛΟΕ ΑΝΕΧΟ ΕΙΙΤΕ ΒΙ ΙΛΟ Α ΑΝΕΧΟ ΒΙΙΛΟ ΑΝΗΑΝβ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΝΝΕΧ ΑΝΝΕΧΕ ΑΙΙΕΟΑΤΟ Β^ΙΛΟΕ ΑΝΕΧΟ ΕΙΙΤΕ ΒΙ ΙΛΟ Α Εδίβάο πιίειηβγο Μεά1ειη$5[3[ Μί[ 1ϊε(ΐ5ΐ33ΐ Κράτος μέλος ΜεπιβεΓ 6ΐ3ΐ δοΐε ιηεηιβγε 5[3 θ ΠΐεΓηΐ3Γ0 ίί(35ΐ33 ΕδΙβάο-πιεΓηΙίΓο

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη των Μυκηνών

Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη των Μυκηνών ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη

Διαβάστε περισσότερα

Εικονογραφημένο Λεξικό Το Πρώτο μου Λεξικό

Εικονογραφημένο Λεξικό Το Πρώτο μου Λεξικό ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Ι.Τ.Υ.Ε. «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» Αή Εί Ηίς Δής Μί Μά Ιί Αύ Εέ Λό Τ Πώ Λό Τός 11ς (Π, (-ά) ) Εέ Λό Α, Β, Γ Δύ Τ Πώ Λό Τός 11ς (Π, (-ά) ) ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Αή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ II. Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Ανηκα ιστορημένα χειρόγραφα και εικονογραφημένες εκδόσεις 75

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ II. Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Ανηκα ιστορημένα χειρόγραφα και εικονογραφημένες εκδόσεις 75 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ 15 I. ΟΙ ΠΑΡΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ 23 1. Εισαγωγικό πλαίσιο 23 2. Η παραβολή του «καλού Ποιμένα» 30 3. Η παραβολή της «απολεσθείσας δραχμής» 42 II. Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της

Διαβάστε περισσότερα

Ο Μ.Αλέξανδρος εικονίζεται σε εξάρτηµα της πολεµικής του πανοπλίας στον ΙΙ βασιλικό τάφο της Βεργίνας

Ο Μ.Αλέξανδρος εικονίζεται σε εξάρτηµα της πολεµικής του πανοπλίας στον ΙΙ βασιλικό τάφο της Βεργίνας Ο Μ.Αλέξανδρος εικονίζεται σε εξάρτηµα της πολεµικής του πανοπλίας στον ΙΙ βασιλικό τάφο της Βεργίνας Το 274π.Χ. ο βασιλιάς της Ηπείρου Πύρρος κατέλαβε αιφνιδιαστικά τη Μακεδονία, όταν βασίλευε σ αυτήν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Α ΕΞΑΜΗΝΟ: 1. 70001 Α Τουρκική Γλώσσα Ι 1 -

Διαβάστε περισσότερα

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση - Με την βοήθεια της τεχνολογίας αρχαιολόγοι κατάφεραν να απεικονίσουν την Θεσσαλονίκη της αρχαιότητας - Μια ζηλευτή πόλη με Ιππόδρομο,

Διαβάστε περισσότερα

(Από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού)

(Από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού) Α τάξη Γενικού Λυκείου και Α τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (Από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού) Ι. ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού ή Διοίκηση Προσωπικού. Οργανωσιακή Κουλτούρα

Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού ή Διοίκηση Προσωπικού. Οργανωσιακή Κουλτούρα Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού ή Διοίκηση Προσωπικού Οργανωσιακή Κουλτούρα Οργανωσιακή Κουλτούρα, Εννοιολογικός Προσδιορισμός O Ο όρος Οργανωσιακή Κουλτούρα πρωτοεμφανίστηκε στην αμερικάνικη ακαδημαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018-2019 ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β : Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100 π.χ.) 1. ΟΙ ΛΑΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ (σελ.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. (Ι). Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, ως προς την ορθότητά τους, με την ένδειξη Σωστό ή Λάθος.

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. (Ι). Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, ως προς την ορθότητά τους, με την ένδειξη Σωστό ή Λάθος. ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (Ι). Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, ως προς την ορθότητά τους, με την ένδειξη Σωστό ή Λάθος. 1. Βασιλεύς ονομαζόταν ο ανώτατος άρχοντας των μυκηναϊκών ανακτόρων. 2.Οι

Διαβάστε περισσότερα

Η εποχή του Αυγούστου (27 π.χ.-14 μ.χ.) Δεμοιράκου Μαρία

Η εποχή του Αυγούστου (27 π.χ.-14 μ.χ.) Δεμοιράκου Μαρία Η εποχή του Αυγούστου (27 π.χ.-14 μ.χ.) Δεμοιράκου Μαρία Αύγουστος Ο όγδοος μήνας του χρόνου τίτλος αυτοκρατόρων στη ρωμαϊκή και βυζαντινή αυτοκρατορία Η ισχυροποίηση της κεντρικής εξουσίας Ποιος; Οκταβιανός

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016-2017 ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β : Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100 π.χ.) 1. ΟΙ ΛΑΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ (σελ.

Διαβάστε περισσότερα

Στα ίχνη της Γραφής. Γ. Διαδικτυακή εικονική έκθεση «Γράφω, γράφεις, γράφει» grafi.culture.gr

Στα ίχνη της Γραφής. Γ. Διαδικτυακή εικονική έκθεση «Γράφω, γράφεις, γράφει» grafi.culture.gr Στα ίχνη της Γραφής Γ. Διαδικτυακή εικονική έκθεση «Γράφω, γράφεις, γράφει» grafi.culture.gr Γ.1. «Γράφω, γράφεις, γράφει» grafi.culture.gr Βασική ιδέα της έκθεσης είναι η παρουσίαση της γραφής ως μορφή

Διαβάστε περισσότερα

! # % & ( % # ) # + +, / / + % ) +

! # % & ( % # ) # + +, / / + % ) + ! # ! # % & ( % # ) # + +,,. / / + % ) + 0 1223 444444444444444444444444444 ( 6 3 99291 5 2?9=3 322 5 2?9=3 333 5 4 Α % 5 +++ 5 7 8 : ; 31 22 /0 ! # % & ( # )) +, +,+. / / 4 0 1 2 3 2 + ( 5 3 4,.

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1o ΘΕΜΑ

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1o ΘΕΜΑ Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 6400 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α 1o ΘΕΜΑ 1.α. Να επιλέξετε και να γράψετε τη σωστή απάντηση για κάθε ομάδα από τις ακόλουθες ερωτήσεις: 1. Η ομηρική εποχή ονομάζεται επίσης:

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΚΕΙΟ ΣΟΛΕΑΣ Σχολική χρονιά 2008-2009

ΛΥΚΕΙΟ ΣΟΛΕΑΣ Σχολική χρονιά 2008-2009 ΛΥΚΕΙΟ ΣΟΛΕΑΣ Σχολική χρονιά 2008-2009 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 2 Ιουνίου 2009 ΩΡΑ: 07:45 10:15 Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τρία μέρη και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΤΑ: α. Γιατί μετακινούνταν οι άνθρωποι της Κύπρου κατά την Αρχαϊκή Εποχή; Ποιοι μετακινούνταν; Πού μετακινούνταν; Πώς μετακινούνταν;

ΚΑΡΤΑ: α. Γιατί μετακινούνταν οι άνθρωποι της Κύπρου κατά την Αρχαϊκή Εποχή; Ποιοι μετακινούνταν; Πού μετακινούνταν; Πώς μετακινούνταν; ΚΑΡΤΑ: α Πηγή 1: Κείμενο αρχαιολόγου Χιλιάδες ειδώλια, μικρά και μεγάλα, βρέθηκαν σε διάφορα ιερά της Κύπρου. Οι προσκυνητές αφιέρωναν τα ειδώλια στους θεούς και τις θέες τους. Πολλοί άνθρωποι όπως αγρότες,

Διαβάστε περισσότερα

Η τέχνη του ψηφιδωτού (με αφορμή επίσκεψη στον Όσιο Λουκά)

Η τέχνη του ψηφιδωτού (με αφορμή επίσκεψη στον Όσιο Λουκά) 28/01/2019 Η τέχνη του ψηφιδωτού (με αφορμή επίσκεψη στον Όσιο Λουκά) / Επικαιρότητα Tα ψηφιδωτά αποτελούν είδος της εικονιστικής τέχνης που καλλιεργείται στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους, αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

Ανεμόσπηλια Αρχανών : τα ευρήματα και η ερμηνεία τους

Ανεμόσπηλια Αρχανών : τα ευρήματα και η ερμηνεία τους Ανεμόσπηλια Αρχανών : τα ευρήματα και η ερμηνεία τους Βογιατζόπουλος Σταμάτης Ιστορικό - Αρχαιολογικό Ιωαννίνων Ζ' Εξάμηνο Υπ.Καθ : Αν. Βλαχόπουλος, Μάθημα: Κρητομυκηναϊκή Θρησκεία Δεκέμβριος 2013 Εικόνα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο M2 Κίνηση σε μία διάσταση

Κεφάλαιο M2 Κίνηση σε μία διάσταση ά ίίά ή άίώςςάςύς άςέύήάί ςήίίά ύί ίόςώςίήςήςές Εισαγωγή ίίς ή άέίίό ή άήςςύόάάς ά άήίόςύς Εισαγωγή έί ήέί ίίέάώήέώέ έάάόές Εισαγωγή έ έόςώςίί ίέά έίάς ύίςήός ήςέ ςέή ίήό ύςί άέςό ίίή ίάέςό ήύίί έήύ ίέ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ. στη γλώσσα προγραμματισμού. Γκέτσιος Βασίλειος

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ. στη γλώσσα προγραμματισμού. Γκέτσιος Βασίλειος ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ στη γλώσσα προγραμματισμού Microsoft Worlds Pro Γκέτσιος Βασίλειος Σημειώσεις στη γλώσσα προγραμματισμού Microsoft Worlds Pro σελ. 1 Το περιβάλλον προγραμματισμού Microsoft Worlds Pro Μενού

Διαβάστε περισσότερα

Σ ΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Σ ΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Σ ΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Μ ΑΪΟΥ 2002 2004 Δ ΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ Π ΕΡΙΛΗΨΗ: Η μελέτη αυτή έχει σκοπό να παρουσιάσει και να ερμηνεύσει τα ευρήματα που προέκυψαν από τη στατιστική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο.

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο. ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ Η περιοχή ΒΔ της Αγοράς μέχρι το τείχος της πόλης, όπου το Δίπυλο, αλλά και πέρα από το τείχος, όπου και το σημαντικότερο νεκροταφείο της Αθήνας. Η ονομασία της οφείλεται στις εγκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος. Συντομογραφίες..

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος. Συντομογραφίες.. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος Συντομογραφίες.. VII XV Α. Εγκλήματα κατά της τιμής (ά. 361-369 ΠΚ) Βασική βιβλιογραφία... 1 Ι. Εισαγωγή. 1 1. Το έννομο αγαθό της τιμής (1-26)... 3 1.1. Τι προστατεύεται.. 3 1.1.1.

Διαβάστε περισσότερα

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Π Ρ Ο Ϊ Σ Τ Ο Ρ Ι Α

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Π Ρ Ο Ϊ Σ Τ Ο Ρ Ι Α Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Π Ρ Ο Ϊ Σ Τ Ο Ρ Ι Α Ο Ελλαδικός χώρος, με τη μεγάλη γεωμορφολογική ποικιλία που διαθέτει, φιλοξένησε από νωρίς τη ζωή. Οι πρώτοι άνθρωποι που εγκαταστάθηκαν στο χώρο αυτό χρησιμοποίησαν

Διαβάστε περισσότερα

Εικονογραφημένο Λεξικό Το Πρώτο μου Λεξικό

Εικονογραφημένο Λεξικό Το Πρώτο μου Λεξικό ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Ι.Τ.Υ.Ε. «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» Αή Εί Ηίς Δής Μί Μά Ιί Αύ Εέ Λό Τ Πώ Λό Τός 12ς (Π, (ίς- )) Εέ Λό Α, Β, Γ Δύ Τ Πώ Λό Τός 12ς (Π, (ίς- )) ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής

Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής ΑΝΑΓΝΩΣΗ - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΗΦΑΙΣΤΟΥ Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής δομής

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Τρίτη, 04 Νοέμβριος :10 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 04 Φεβρουάριος :32

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Τρίτη, 04 Νοέμβριος :10 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 04 Φεβρουάριος :32 Το πρώτο ανάκτορο της Κνωσού κτίστηκε γύρω στο 2000 π.χ. στο νότιο άκρο της μεσομινωικής πόλης και καταστράφηκε από σεισμό στο 1900 π.χ. {tab=το ανάκτορο} Στη θέση του κτίστηκε σχεδόν αμέσως ένα νέο, λαμπρότερο

Διαβάστε περισσότερα

Η Νίκη ήταν κόρη της Στύγας και του Πάλλαντα. Είχε αδέρφια της το Κράτος, το Ζήλο και τη Βία.

Η Νίκη ήταν κόρη της Στύγας και του Πάλλαντα. Είχε αδέρφια της το Κράτος, το Ζήλο και τη Βία. Η Νίκη σε νομίσματα Νίκη: θεά της ελληνικής μυθολογίας προσωποποιούσε τη δόξα του ελληνικού πολιτισμού. Η Νίκη στέλνονταν από το Δία για να εξυμνήσει μία νίκη, να προσφέρει σπονδές ή να στεφανώσει ένα

Διαβάστε περισσότερα

Τα παραδείγματα σφραγιδολίθων πριν την Υστεροκυπριακή περίοδο είναι περιορισμένα σε αριθμό και το δημοφιλές σχήμα είναι το ορθογώνιο πλακίδιο.

Τα παραδείγματα σφραγιδολίθων πριν την Υστεροκυπριακή περίοδο είναι περιορισμένα σε αριθμό και το δημοφιλές σχήμα είναι το ορθογώνιο πλακίδιο. Σφραγιδογλυφία Τα παραδείγματα σφραγιδολίθων πριν την Υστεροκυπριακή περίοδο είναι περιορισμένα σε αριθμό και το δημοφιλές σχήμα είναι το ορθογώνιο πλακίδιο. Κατά την ΥΚΙ φάση ο αριθμός των σφραγίδων είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑ88 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος

ΣΑ88 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος ΣΑ88 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης Δημήτρης Πλάντζος Δομή του Σεμιναρίου: Εισαγωγικά (10.10) Τι είναι θεωρία; Σε τι χρησιμεύει; (17.10) Εύρημα / έργο / έκθεμα / δημιουργός

Διαβάστε περισσότερα

Εικονογραφημένο Λεξικό Το Πρώτο μου Λεξικό

Εικονογραφημένο Λεξικό Το Πρώτο μου Λεξικό ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Ι.Τ.Υ.Ε. «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» Αή Εί Ηίς Δής Μί Μά Ιί Αύ Εέ Λό Τ Πώ Λό Α, Β, Γ Δύ Τός 16ς (Φ, Χ, (ό)) Εέ Λό Α, Β, Γ Δύ Τ Πώ Λό Τός 16ς (Φ, Χ, (ό))

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

Μάθημα: ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Μάθημα: ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Παρασκευή

Διαβάστε περισσότερα

Θ+!& ;/7!127# 7 % :!+9. + %#56 /+.!/;65+! 3# 76. +!+ % 2&/ :2!,Γ 0 :9#+ #2:.2 #+Ι 7#+.&/ #2:.2 / /&7 + < & /!! Ω 6. Α./& /&7 + 622#. 6!

Θ+!& ;/7!127# 7 % :!+9. + %#56 /+.!/;65+! 3# 76. +!+ % 2&/ :2!,Γ 0 :9#+ #2:.2 #+Ι 7#+.&/ #2:.2 / /&7 + < & /!! Ω 6. Α./& /&7 + 622#. 6! ! # %!! #!#%& ()! +,.! + /!#012!!# )3 # #4 +!#567 8%+#%/!,917#,.! + 9: %# ;:/%&. + # 9/ = 2>3/!#012!!# )3 #? +.:;/7/&7 + Α./&Β# 7. +;# 2/># 7 ΧΧ67< %#+ΧΧ #+.#17/+/ #

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγικά στοιχεία στην Παλαιά Διαθήκη

Εισαγωγικά στοιχεία στην Παλαιά Διαθήκη Εισαγωγικά στοιχεία στην Παλαιά Διαθήκη Οι φιλολογικές πηγές της Πεντατεύχου (Φιλολογικά στρώματα): Οι τέσσερις πηγές της Πεντατεύχου είναι: η Γιαχβική, η Ελωχειμική, το Δευτερονόμιο και ο Ιερατικός Κώδικας.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΒΔΟΜΗ Η ΠΡΩΙΜΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΒΔΟΜΗ Η ΠΡΩΙΜΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΒΔΟΜΗ Η ΠΡΩΙΜΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1. Εισαγωγή - Η πιο παραμελημένη περίοδος της ιστορίας της Ελληνικής είναι η μεσαιωνική. Για λόγους καθαρά ιδεολογικούς και πολιτικούς, το

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Εισαγωγικά: ΟΡΙΣΜΟΣ: Με τον όρο μυκηναϊκός πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της ΎστερηςΕποχήςτουΧαλκούαπότο1600-1100 π. Χ. που αναπτύχθηκε κυρίως στην κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση. Φύλλο Εργασίας

Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση. Φύλλο Εργασίας Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση Φύλλο Εργασίας 1. Αφού συμβουλευτείτε τη σελίδα 44 του βιβλίου σας καθώς και το χάρτη που παρατίθεται, να συμπληρώσετε την πιο

Διαβάστε περισσότερα

Μοναδικό παλαιοχριστιανικό μνημείο οι Κατακόμβες της Μήλου

Μοναδικό παλαιοχριστιανικό μνημείο οι Κατακόμβες της Μήλου 09/04/2019 Μοναδικό παλαιοχριστιανικό μνημείο οι Κατακόμβες της Μήλου / Ιστορία - Εθνικά Θέματα Αθανάσιος Κίμων Ευθυμίου, Δημοσιογράφος Εκτός από κοιμητήριο, οι κατακόμβες ήταν και τόπος λατρείας. Έτσι

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΓΚΙΖΑΣ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΠΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΓΚΙΖΑΣ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΠΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΓΚΙΖΑΣ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΠΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΓΚΙΖΑΣ Χτισμένες στη Νεκρόπολη της Γκίζας, μία ανάσα από την πρωτεύουσα της Αιγύπτου, το Κάιρο, αποτελούν το αρχαιότερο

Διαβάστε περισσότερα

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΛΠΟΛ Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό Θεματική Ενότητα ΕΛΠ42

Διαβάστε περισσότερα

Αποτυπώσεις Μνημείων και Αρχαιολογικών Χώρων

Αποτυπώσεις Μνημείων και Αρχαιολογικών Χώρων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αποτυπώσεις Μνημείων και Αρχαιολογικών Χώρων Ενότητα 1 : Εισαγωγή Τοκμακίδης Κωνσταντίνος Τμήμα Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 3. ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ

Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 3. ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 3. ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ Η κλίμακα και οι αναλογίες έχουν άμεση σχέση με το μέγεθος των αντικειμένων που περιγράφουν. Φυσικά το μεγάλο και το μικρό μέγεθος είναι σχετικοί

Διαβάστε περισσότερα

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΘΕΜΕΛΙΟΥ

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΘΕΜΕΛΙΟΥ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Πρόλογος: Μεθοδολογικές και εννοιολογικές αποσαφηνίσεις Ι. Αντικείμενο της μελέτης, σκοπός και μεθοδολογία ΙΙ. «Δικαιώματα» και «υποχρεώσεις» πολιτειακών οργάνων ΙΙΙ. Η αρμοδιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Κ Α Ν Ο Ν Ι Σ Μ Ο Σ Λ Ε Ι Τ Ο Υ Ρ Γ Ι Α Σ Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Ω Ν

Κ Α Ν Ο Ν Ι Σ Μ Ο Σ Λ Ε Ι Τ Ο Υ Ρ Γ Ι Α Σ Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Ω Ν Κ Α Ν Ο Ν Ι Σ Μ Ο Σ Λ Ε Ι Τ Ο Υ Ρ Γ Ι Α Σ Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Ω Ν Ψ η φ ί σ τ η κ ε α π ό τ η Γ ε ν ι κ ή Σ υ ν έ λ ε υ σ η τ ω ν Μ ε λ ώ ν τ ο υ Σ Ε Π Ε τ η ν 24 η Μ α ΐ ο υ 2003 Δ ι ά τ α ξ η Ύ λ η ς 1. Π

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013 2014 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΤΑΞΗ: Α ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΩΡΕΣ ΩΡΑ: 8.00 10.00 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 6/6/2014 ΤΟ ΓΡΑΠΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΒΙΒΛΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΠΟ ΑΒΡΑΑΜ ΕΩΣ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ ΒΑΒΥΛΩΝΟΣ

ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΒΙΒΛΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΠΟ ΑΒΡΑΑΜ ΕΩΣ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ ΒΑΒΥΛΩΝΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΒΙΒΛΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΠΟ ΑΒΡΑΑΜ ΕΩΣ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ ΒΑΒΥΛΩΝΟΣ Δευτέρα, 23 Μαρτίου 2015 Ἀρχιμ. Ἰακώβου Κανάκη, MSc Θεολογίας Πρωτοσυγκέλλου Ι.Μ. Γόρτυνος & Μεγαλοπόλεως ΕΠΟΧΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΥΕΞΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΥΕΞΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΥΕΞΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες σχετικά με το άθλημα της αρεσκείας τους (ποδόσφαιρο, τένις, βόλεϋ, κολύμβηση,

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Ιστορίας. Ελένη Ζέρβα

Εργασία Ιστορίας. Ελένη Ζέρβα Εργασία Ιστορίας U«Μυκηναϊκός Πολιτισµός» UΜε βάση τις πηγές και τα παραθέµατα Ελένη Ζέρβα Α1 Μελετώντας τον παραπάνω χάρτη παρατηρούµε ότι τα κέντρα του µυκηναϊκού κόσµου ήταν διασκορπισµένα στον ελλαδικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΔΙΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το αρχαίο Δίον του Ολύμπου βρίσκεται 15 χλμ. νότια της Κατερίνης, στους πρόποδες του Ολύμπου δίπλα στο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ Γ ΤΑΞΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ Γ ΤΑΞΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ Γ ΤΑΞΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ γνώση + ικανότητα επικοινωνίας χρήσιμη & απαραίτητη αποτελεσματικότητα στον επαγγελματικό χώρο αποτελεσματικότητα στις ανθρώπινες σχέσεις Περισσότερο

Διαβάστε περισσότερα

Ανάγνωση - Περιγραφή Μνημείου: Ναός του Ηφαίστου

Ανάγνωση - Περιγραφή Μνημείου: Ναός του Ηφαίστου ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Εργαστήριο Συγκοινωνιακής Τεχνικής Σχολή Αγρονόμων-Τοπογράφων Μηχανικών Τομές Τοπογραφίας Αποτυπώσεις Μνημείων Υπεύθυνος Διδάσκων: Γεωργόπουλος Ανδρέας Ανάγνωση - Περιγραφή

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑ.Λ. Β 18 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑ.Λ. Β 18 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑ.Λ. Β 18 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Στο παραπάνω κείµενο ο συγγραφέας αναφέρεται στους χώρους θέασης και ακρόασης ως δηµιουργίες της ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

Κάρτα: α. Πηγή 1: Απόσπασμα από κείμενο σχολικού βιβλίου

Κάρτα: α. Πηγή 1: Απόσπασμα από κείμενο σχολικού βιβλίου Κάρτα: α Πηγή 1: Απόσπασμα από κείμενο σχολικού βιβλίου O πληθυσμός των Ελλήνων αυξήθηκε και η γη δεν έφτανε να τους θρέψει όλους. Μερικοί τότε αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την πόλη τους και να πάνε να

Διαβάστε περισσότερα

Εικονογραφημένο Λεξικό Το Πρώτο μου Λεξικό

Εικονογραφημένο Λεξικό Το Πρώτο μου Λεξικό ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Ι.Τ.Υ.Ε. «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» Αή Εί Ηίς Δής Μί Μά Ιί Αύ Εέ Λό Τ Πώ Λό Τός 9ς (Μ, (έ) Ν,) Εέ Λό Α, Β, Γ Δύ Τ Πώ Λό Τός 9ς (Μ, (έ) Ν,) ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Αή

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (

ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ( ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (1100-750 π.χ.).) Ή ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Δ. ΠΕΤΡΟΥΓΑΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΚΥΡΙΑ ΠΗΓΗ ΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ ΣΕ ΑΥΤΌ ΟΦΕΙΛΕΙ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΟΜΗΡΙΚΗ. ΩΣΤΟΣΟ ΟΙ ΟΡΟΙ ΣΚΟΤΕΙΝΟΙ ΑΙΩΝΕΣ Ή ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων

1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1 το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 2 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 3 ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΠΥΡΡΟΣ αντίγραφο από πρωτότυπο του 3ου π.χ. αι. της

Διαβάστε περισσότερα

«Έκθεση εικόνων Κρητικής Σχολής στην Ηπειρο» 2014

«Έκθεση εικόνων Κρητικής Σχολής στην Ηπειρο» 2014 Άγιος Νικόλαος με τρεις σκηνές θαυμάτων του Συλλογή Μητροπολιτικού Μεγάρου Ιωαννίνων Προέλευση: Μονή Ελεούσας Νήσου Ιωαννίνων Διαστάσεις 0,92 Χ 0,62μ 1500 Εικόνα με πλαίσιο, που διατηρείται σε καλή κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΓΥΠΤΟΣ:Η ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΝΕΙΛΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΞΕΙΣ Α 1,Α 2

ΑΙΓΥΠΤΟΣ:Η ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΝΕΙΛΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΞΕΙΣ Α 1,Α 2 ΑΙΓΥΠΤΟΣ:Η ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΝΕΙΛΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΞΕΙΣ Α 1,Α 2 Η αρχή του Αιγυπτιακού πολιτισμού Αρχαία Περίοδος Με βάση τα τελευταία συμπεράσματα των επιστημονικών ερευνών, η χρονολόγηση των διαφόρων εποχών της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΗΜΙΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 10 ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ 15 ΧΡΟΝΙΑ Α ΤΑΞΗ Β ΤΑΞΗ Γ ΤΑΞΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣ- ΣΑ

ΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΗΜΙΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 10 ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ 15 ΧΡΟΝΙΑ Α ΤΑΞΗ Β ΤΑΞΗ Γ ΤΑΞΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣ- ΣΑ ΕΛΜΕ ΗΛΕΙΑΣ Συναδέλφισσες, συνάδελφοι, επειδή θεωρούµε πολύ σηµαντική διάσταση της εκπαίδευσης τη µορφωτική της πλευρά, αποφασίσαµε να ασχοληθούµε µε τα νέα βιβλία στο Γυµνάσιο. Πιστεύουµε ότι είναι σηµαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΡΑΤΟΥ. βασίσθηκε στην εργασία που εκπόνησε ειδική επιστημονική ομάδα υπό τους κ.κ. Λάζαρο Κολώνα τ. γενικό Διευθυντή Αρχαιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνία και Οικονομία στην Ανατολική Μεσόγειο από τη Νεολιθική έως και την Ύστερη Εποχή του Χαλκού

Κοινωνία και Οικονομία στην Ανατολική Μεσόγειο από τη Νεολιθική έως και την Ύστερη Εποχή του Χαλκού 2 ο Συνέδριο Μεταπτυχιακών Φοιτητών Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Κοινωνία και Οικονομία στην Ανατολική Μεσόγειο από

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ 3 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Β 5 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ Των μαθητριών: Στέλλα Κουρκουρίδου Μαρίνα Κουσικιάν ΑΝΔΡΙΑΝΑ ΓΙΑΝΤΟΥΡΗ ΧΡΥΣΑ ΑΝΤΕΜΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΟΥΖΟΥΝΑΚΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ Υπεύθυνη Καθηγήτρια:

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Το ανάκτορο των Μαλίων βρίσκεται στην άκρη μιας μικρής αλλά εύφορης πεδιάδας, κοντά σε λιμάνι στο βόρειο τμήμα της κεντρικής

Διαβάστε περισσότερα

Τα αντικείμενα μικροτεχνίας του μουσείου της βιβλιοθήκης του Βατικανού

Τα αντικείμενα μικροτεχνίας του μουσείου της βιβλιοθήκης του Βατικανού 5 Νοεμβρίου 2017 Τα αντικείμενα μικροτεχνίας μουσείου της βιβλιοθήκης Βατικανού Πολιτισμός / Ζωγραφική & Εικαστικές Τέχνες Κωνσταντίνος Π. Χαραλαμπίδης, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογίας Α.Π.Θ. Η συλλογή αντικειμένων

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία 2014 (για το Σεμινάριο Όπερες του Μότσαρτ)

Μεθοδολογία 2014 (για το Σεμινάριο Όπερες του Μότσαρτ) Μεθοδολογία 2014 (για το Σεμινάριο Όπερες του Μότσαρτ) Όταν κάνουμε μια επιστημονική εργασία πρέπει α/ να βασιζόμαστε σε αυτά που έχουν γραφτεί από άλλους πριν από εμάς, για να αντλήσουμε πληροφορίες β/

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΦΩΚΑ/ΤΕΤΑΡΤΗ

ΤΜΗΜΑ ΦΩΚΑ/ΤΕΤΑΡΤΗ ΤΜΗΜΑ ΦΩΚΑ/ΤΕΤΑΡΤΗ 09.00 -.00 5 ZE MI WA 0 0 0 9 0,95 9 ΑΓ ΓΕ ΠΑ 0 0 0 0 0 0 95 ΑΔ ΡΟ ΙΩ 0 0 0 0 0 0 97 ΑΙ ΚΩ ΠΑ 0 0 0 0 0 0 5 507 ΑΛ ΕΥ ΤΖ 0 0 0 0 0 0 6 99 ΑΝ ΟΡ ΚΩ 7 5 0 0 0,65 7 95 ΑΝ ΙΩ ΟΡ 9 9 9 6

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά

Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά 1 Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι Ελληνικά 2 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΟ ΠΕΛΕΝΤΡΙ Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι φαίνεται να χτίστηκε λίγο μετά τα μέσα του 12 ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Η ιουδαϊκή κοινότητα ανασυγκροτείται

Η ιουδαϊκή κοινότητα ανασυγκροτείται Επιστροφή από την αιχμαλωσία Η ιουδαϊκή κοινότητα ανασυγκροτείται Το τέλος της Βαβυλώνιας αιχμαλωσίας Η Βαβυλώνια Αιχμαλωσία κράτησε 48 χρόνια (587-538 π.χ.). Έληξε όταν η Βαβυλώνα κατακτήθηκε από τον

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΕΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ 3500 π.χ. έως 800 π.χ.

ΠΡΩΤΕΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ 3500 π.χ. έως 800 π.χ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΠΡΩΤΕΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ 3500 π.χ. έως 800 π.χ. ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΑΦΡΙΚΗ ΣΟΥΜΕΡΊΑ Γύρω στο 5000 π.χ., γεωργοί εγκαταστάθηκαν στα γόνιμα εδάφη της νότιας Μεσοποταμίας (σημερινού

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Το ανάκτορο των Μαλίων βρίσκεται στην άκρη μιας μικρής αλλά εύφορης πεδιάδας, κοντά σε λιμάνι στο βόρειο τμήμα της κεντρικής

Διαβάστε περισσότερα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πρόγραμμα. Πρόγραμμα. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο. Ποίηση και Θέατρο. στην Αρχαία Ελλάδα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πρόγραμμα. Πρόγραμμα. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο. Ποίηση και Θέατρο. στην Αρχαία Ελλάδα Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πρόγραμμα Πρόγραμμα Διά Βίου Μάθησης Μάθησης Ποίηση και Θέατρο Ποίηση και Θέατρο στην Αρχαία Ελλάδα στην Αρχαία Ελλάδα Στόχος του προγράμματος Το πρόγραμμα επιμόρφωσης Ποίηση και Θέατρο στην

Διαβάστε περισσότερα

1.1. ΓΕΙΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΙ Με ποιο τρόπο μπορούμε να σχεδιάσουμε έναν τρισδιάστατο χώρο ή αντικείμενο, πάνω σ ένα χαρτί δύο διαστάσεων?

1.1. ΓΕΙΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΙ Με ποιο τρόπο μπορούμε να σχεδιάσουμε έναν τρισδιάστατο χώρο ή αντικείμενο, πάνω σ ένα χαρτί δύο διαστάσεων? ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ - Εξεταστέα ύλη Β εξαμήνου 2011 1.1. ΓΕΙΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΙ Με ποιο τρόπο μπορούμε να σχεδιάσουμε έναν τρισδιάστατο χώρο ή αντικείμενο, πάνω σ ένα χαρτί δύο διαστάσεων? Τρεις μέθοδοι προβολών

Διαβάστε περισσότερα