ΚIΝΑ. Ο «γίγαντας» ξύπνησε. 100 εκατ. Κινέζοι τουρίστες μέχρι το 2020 Η Ευρώπη κορυφαία επιλογή Η.Π.Α. και Αυστραλία στους 10 top προορισμούς

Transcript

1 της Βιβιάνας Δελιδάκη ΚIΝΑ Ο «γίγαντας» ξύπνησε Σε 100 εκατομμύρια θα διαμορφωθεί ο αριθμός των Κινέζων τουριστών, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού μέχρι το 2020, από 28 εκατομμύρια το 2004, σημειώνοντας μία ετήσια αύξηση της τάξης του 12,8%, το ελάχιστο. Μετά από είκοσι χρόνια επιτυχών μεταρρυθμίσεων, η Κίνα αποτελεί πλέον ενεργό «παίκτη» της διεθνούς τουριστικής αγοράς, αφού τα ταξίδια στο εξωτερικό έχουν μπει στην καθημερινότητα μεγάλου μέρους της Κινεζικής κοινωνίας, τόσο για επαγγελματικούς λόγους, όσο και για λόγους αναψυχής. Ειδικότερα, αυτή τη στιγμή περισσότεροι από 150 εκατ. Κινέζοι αποτελούν, λόγω της οικονομικής τους δυνατότητας, εν δυνάμει τουρίστες. Η Ευρώπη αποτελεί κορυφαία επιλογή των Κινέζων για ταξίδια στο εξωτερικό, με πρώτη προτίμηση τη Γερμανία, ωστόσο στη λίστα με τους δέκα πρώτους προορισμούς δεσπόζουν η Αυστραλία και οι Η.Π.Α εκατ. Κινέζοι τουρίστες μέχρι το 2020 Η Ευρώπη κορυφαία επιλογή Η.Π.Α. και Αυστραλία στους 10 top προορισμούς Η Κίνα αυτή τη στιγμή διαθέτει περισσότερα από 670 εξουσιοδοτημένα ταξιδιωτικά γραφεία, ενώ οι χώρες στις οποίες έχει δοθεί έγκριση ADS (Approved Destination Status Καθεστώς Εγκεκριμένου Προορισμού), έχουν ξεπεράσει τις 90 και αυξάνονται χρόνο με το χρόνο. Η απλοποίηση των διαδικασιών έκδοσης βίζα έχει παίξει σημαντικότατο ρόλο στην αύξηση του εξερχόμενου τουρισμού της Κίνας, ενώ η Ευρώπη δείχνει να συγκεντρώνει μεγάλο μέρος των προτιμήσεων των Κινέζων τουριστών. Στην κορυφή των προορισμών η Ευρώπη Μετά την υπογραφή της συμφωνίας ADS ανάμεσα στη Βρετανία και την Κίνα τον Ιανουάριο του 2005, όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεωρούνται πλέον προορισμοί ADS, μαζί με ευρωπαϊκές χώρες εκτός Ε.Ε., όπως είναι η Ελβετία, η Ισλανδία και η Νορβηγία, οι οποίες έχουν υπογράψει διμερείς συμφωνίες ADS με την Κινεζική κυβέρνηση από το 2004, ενώ ανάμεσα στους εγκεκριμένους προορι- 90 / ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

2 Στατιστικά στοιχεία για τον Εξερχόμενο Κινεζικό τουρισμό, όπως καταγράφηκαν από διάφορες πηγές, για το 2004 ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΚΙΝΕΖΙΚΑ ΤΕΛΩΝΕΙΑ Ρωσία Ν/Α Ν/Α Γερμανία Ν/Α Γαλλία Ν/Α Βρετανία Ν/Α Ιταλία Σουηδία Ν/Α Σκανδιναβία Ν/Α Ν/Α Ολλανδία Ν/Α Τουρκία Ν/Α Ελβετία σμούς είναι και η Τουρκία. Γενικά, επικρατεί μία σύγχυση, όσον αφορά στα νούμερα των αναχωρήσεων και αφίξεων, αφού καταγράφονται από διαφορετικές αρχές, παρ όλα αυτά, η εξαγωγή συμπερασμάτων είναι εφικτή. Στη λίστα με τους δέκα κορυφαίους προορισμούς, οι μόνες χώρες εκτός Ασίας, είναι οι Η.Π.Α. και η Αυστραλία, ενώ η Ευρώπη δεν συμπεριλαμβάνεται στη λίστα αυτή, καθώς δεν θεωρείται ένας μεμονωμένος προορισμός, τουλάχιστον όσον αφορά στις στατιστικές. Η Ευρώπη είναι αγαπημένος προορισμός για τους Κινέζους. Στην Κίνα θεωρείται μία πολυπολιτισμική κοινωνία, με μεγάλη ιστορία και ποικιλόμορφο πολιτισμό. Όταν ταξιδεύουν στην Ευρώπη, οι Κινέζοι προτιμούν να επισκέπτονται τουλάχιστον τρεις διαφορετικές χώρες, οι οποίες μπορούν να φτάσουν και τις δέκα χώρες μέσα σε δύο εβδομάδες, ενώ πολύ σπάνια επισκέπτονται μία μόνο χώρα. Οι αγαπημένοι Ευρωπαϊκοί προορισμοί των Κινέζων, είναι η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία. Η Γερμανία δέχεται τους περισσότερους Κινέζους επισκέπτες, ενώ έχει αποδειχθεί πολύ θετική ως προς την προώθηση τουριστικών και εμπορικών δεσμών με την Κίνα. Επιπλέον, η Γερμανία ήταν πολύ «γενναιόδωρη» όσον αφορά στις νομοθετικές ρυθμίσεις για την έκδοση βίζας, γεγονός που της έδωσε το προβάδισμα σε σχέση με άλλους Ευρωπαϊκούς προορισμούς. Η Γαλλία επίσης ήταν πολύ ενεργή όσον αφορά στην προώθησή της ως προορισμός. Η χώρα εκδίδει βίζα για τουριστικά γκρουπ από την Κίνα εδώ και πολλά χρόνια, ακόμα και όταν η συμφωνία ανάμεσα στις δύο χώρες δεν ήταν επίσημη. Η διαφημιστική προβολή της Ελβετίας ως προορισμός είχε μεγάλη απήχηση στην Κίνα, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν απευθείας πτήσεις, ούτε ανήκει στην Ε.Ε., ενώ καθυστέρησε σχετικά να υπογράψει συμφωνία ADS. Η Ιταλία στο παρελθόν εμφανιζόταν διστακτική αναφορικά με την έκ- Αναχωρήσεις από Κίνα προς κορυφαίους προορισμούς, όπως καταγράφηκαν από τις Κινεζικές τελωνειακές αρχές (CNTA) για το ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ Χονγκ Κονγκ Μακάο Ιαπωνία δοση βίζας, αλλά μετά την υπογραφή της συμφωνίας ADS, οι αφίξεις από την Κίνα έχουν αυξηθεί κατά πολύ. Το προφίλ του Κινέζου τουρίστα Από τα 1,3 δισ. Κινέζους πολίτες, τα 150 εκατ. βρίσκονται στη μέση κοινωνική τάξη, η οποία διαθέτει εισόδημα που τους δίνει το προνόμιο να ταξιδεύουν στο εξωτερικό. Δεδομένης της συνεχούς ανάπτυξης της οικονομίας της χώρας, αυτή η μέση τάξη αυξάνεται ταχύτατα. Μέσα στην τάξη αυτή, μπορούμε να διακρίνουμε τρεις τύπους τουριστών. - Ταξιδιώτες σε επίσημες αποστολές Ο «τουρισμός των επισήμων», διεξάγεται από άτομα που εργάζονται για την κυβέρνηση ή σε δημόσιες υπηρεσίες, τα οποία ταξιδεύουν στο εξωτερικό μετά από πρόσκληση κάποιου σχετικού οργανισμού στη χώρα του προορισμού. - Ταξιδιώτες σε επαγγελματικά ταξίδια Ο σκοπός αυτών των ταξιδιών, είναι η εδραίωση των επαγγελματικών σχέσεων και των εμπορικών συνεργασιών. Ωστόσο, ο πραγματικός σκοπός αυτών των ταξιδιών, είναι η ψυχαγωγία. Τα ταξίδια αυτά αφορούν κυρίως στους τομείς της Πληροφορικής, της Ιατρικής Φροντίδας και της Αυτοκινητοβιομηχανίας, ενώ σε πολλές περιπτώσεις δημιουργούνται γκρουπ των ταξιδιώτων. Και οι δύο παραπάνω κατηγορίες Κινέζων ταξιδιωτών ξοδεύουν πολλά χρήματα όταν ταξιδεύουν, κυρίως σε αγορές, κάτι που προφανώς αποδίδεται στο γεγονός ότι τα έξοδα του ταξιδιού τους είναι πληρωμένα. - Ταξιδιώτες αναψυχής (Γκρουπ - Μεμονωμένοι) ΑΦΙΞΕΙΣ 13 εκατ. 7,5 εκατ. 1,02 εκατ. Ρωσία Βιετνάμ Νότια Κορέα Ταϊλάνδη Η.Π.Α Σιγκαπούρη Μαλαισία Οι περισσότεροι Κινέζοι τουρίστες επισκέπτονται για πρώτη φορά

3 τη χώρα του προορισμού και ταξιδεύουν σε γκρουπ, δεδομένων των γλωσσικών φραγμών και του βαθμού στον οποίο ο προορισμός τους είναι άγνωστος. Τα γκρουπ αυτά είναι της τάξεως των 30 έως 45 ατόμων. Οι μεμονωμένοι ταξιδιώτες έχουν συχνά πολύ υψηλό εισόδημα και μεγάλη αγοραστική δύναμη, ενώ είναι πιο πιθανό να μιλούν άλλες γλώσσες πέραν της Κινεζικής και να είναι έμπειροι ταξιδιώτες. Τα μέλη της κατηγορίας αυτής είναι συνήθως αρκετά απαιτητικά. Ο τουρισμός αναψυχής αποτελεί νέο φαινόμενο στην Κίνα. Λόγω του γεγονότος αυτού, η προτεραιότητα των Κινέζων είναι να δουν το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό χωρών και να κατανοήσουν καλύτερα τις ξένες κουλτούρες. Πολύ συχνά δε θεωρείται μία εκπαιδευτική εμπειρία. Πότε ταξιδεύουν οι Κινέζοι Οι Κινέζοι ταξιδεύουν όλο το χρόνο. Το ήμισυ του εξερχόμενου τουρισμού πραγματοποιείται για λόγους επαγγελματικούς και επίσημων επισκέψεων, και άρα δεν εξαρτάται από τις τουριστικές σεζόν. Τα ταξίδια του εσωτερικού τουρισμού συνήθως κλείνονται την τελευταία στιγμή. Το γεγονός αυτό παλαιότερα ίσχυε και για τους Ευρωπαϊκούς προορισμούς, καθώς οι operators δεν γνώριζαν εάν θα ήταν εφικτή η έκδοση βίζας, παρά μόνο μία ή δύο ημέρες πριν την αναχώρηση. Έχοντας πλέον στη διάθεσή τους περισσότερες πληροφορίες για τον προορισμό τους (κλίμα, τιμές, μνημεία, εκδηλώσεις, κ.λπ.), και πιο εύκολες διαδικασίες έκδοσης βίζας, οι Κινέζοι ταξιδιώτες πλέον προγραμματίζουν από πιο νωρίς τα ταξίδια τους. Οι operators από την πλευρά τους μπορούν να διαφημίσουν τα πακέτα τους έως και ένα με δύο μήνες νωρίτερα και να δέχονται κρατήσεις, ξέροντας πως θα μπορέσουν να εκδώσουν τουριστική βίζα. Όσον αφορά στις εθνικές τους εορτές, αυτές αυξήθηκαν από τρεις σε επτά το 2001, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες στους Κινέζους να ταξιδέψουν με δικά τους έξοδα, ενώ τα ταξίδια αναψυχής πραγματοποιούνται κατά κύριο λόγο τις ημέρες αυτές. Οι σχολικές διακοπές πραγματοποιούνται πριν και μετά την Κινεζική Πρωτοχρονιά και διαρκούν τέσσερις εβδομάδες, καθώς και το καλοκαίρι (Ιούλιο και Αύγουστο). Το νεοεισαχθέν φαινόμενο των παρατεταμένων διακοπών, έχει κάνει εφικτές και τις οικογενειακές διακοπές, κάτι που μέχρι πρόσφατα δεν υφίστατο. Τουριστικές δαπάνες Ένα ταξίδι στην Ευρώπη κοστίζει περίπου όσο το μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα των κατοίκων των πόλεων ( 1.500). Καθώς οι πόλεις της Κίνας έχουν πληθυσμό εκατομμυρίων, είναι προφανές ότι πολύ μεγάλος αριθμός Κινέζων απολαμβάνει εισόδημα σημαντικά μεγαλύτερο από το μέσο. Εκτιμάται πως περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού των πόλεων διαθέτει το εισόδημα για να ταξιδέψει. Οι μέσες ημερήσιες δαπάνες κατά τη διάρκεια ταξιδιών στην Ευρώπη, είναι περίπου 300. Μεγάλο μέρος των δαπανών αυτών κατευθύνεται σε ψώνια, καθώς οι τιμές κυρίως των πολυτελών προϊόντων είναι τουλάχιστον 20%-30% υψηλότερες στην Κίνα, απ ότι στην Ευρώπη, ως αποτέλεσμα των υ- ψηλών φόρων και δασμών εισαγωγής. Άλλος λόγος είναι το γεγονός ότι στην Κινεζική κουλτούρα, η ανταλλαγή δώρων είναι πολύ σημαντική, οπότε, όταν οι Κινέζοι ταξιδεύουν, έχουν την τάση να επιστρέφουν με δώρα, τα οποία συνήθως είναι, είτε αντιπροσωπευτικά της χώρας που επισκέφθηκαν, είτε προϊόντα που οι Κινέζοι δεν βρίσκουν στη χώρα τους. Στον επαγγελματικό κόσμο, η αγορά ακριβών δώρων είναι συχνή και αποδεκτή πρακτική, ενώ αποτελεί κοινώς παραδεκτό τρόπος ένδειξης σεβασμού. Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα, αποτελούν οι μέσες τουριστικές δαπάνες ανά ταξίδι στην Αυστραλία, οι οποίες αγγίζουν τα $3.000 ανά Κινέζο επισκέπτη, σε σύγκριση με $3.600 ανά Ιάπωνα επισκέπτη και $3.870 ανά Αμερικανό επισκέπτη. Τα προϊόντα που προτιμούν οι Κινέζοι είναι συνήθως κοσμήματα, δερμάτινα, ρολόγια, αξεσουάρ και έτοιμα ρούχα. Οι Κινέζοι ταξιδιώτες συνήθως χρησιμοποιούν μετρητά, αφού οι τοπικές πιστωτικές κάρτες δεν γίνονται αποδεκτές στο εξωτερικό, με την εξαίρεση της Ταϊλάνδης, της Μαλαισίας και του Χονγκ Κονγκ. Οι προσδοκίες των Κινέζων τουριστών Οι Κινέζοι γενικά ρίχνουν πολύ μεγάλο βάρος στα ταξίδια τους, και ακόμα περισσότερο όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό. Η ελευθερία του να ταξιδεύουν χωρίς την ανάγκη επίσημης άδειας, αποτελεί την αρχή μίας νέας εποχής για την τουριστική αγορά. Ωστόσο, ο τουρισμός αυτός καθ αυτός, δεν αποτελεί νέο φαινόμενο. Με την πρόφαση των επαγγελματικών ταξιδιών, ή των επίσημων αποστολών, εκατοντάδες χιλιάδες Κινέζοι έχουν επισκεφθεί την Ευρώπη στο παρελθόν. Με

4 την αύξηση του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος, την παράταση του χρόνου διακοπών και την ευκολότερη έκδοση βίζας, οι Κινέζοι πλέον θεωρούνται «δυνατοί» τουρίστες. Ωστόσο, λόγω κουλτούρας, εξακολουθούν να θεωρούν πως η επίσκεψη σε άλλες χώρες αποτελεί εκδήλωση ανταλλαγής φιλίας και καλής θέλησης. Το γεγονός αυτό, επηρεάζει τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των Κινέζων. Οι προσδοκίες αυτές συνήθως δεν ικανοποιούνται, αφού η Δυτική κοινωνία δεν υποδέχεται τους Κινέζους επισκέπτες με την αντίστοιχη φιλοξενία που εκείνοι περιμένουν, ενώ, αντ αυτού, τις περισσότερες φορές, αντιμετωπίζονται απλά σαν «χρυσωρυχείο». Όσον αφορά στα μέρη που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον τους, οι προτιμήσεις τους δείχνουν προς το παρόν να περιορίζονται σε αυτά για τα οποία θαυμάζουν τους Ευρωπαίους και λείπουν από την κινεζική κοινωνία, όπως οι επισκέψεις σε καζίνο, οι αγορές πολυτελών προϊόντων και τα διάσημα μέρη και μνημεία, όπως ο Πύργος του Άιφελ, κ.λπ.. Η εικόνα της κινεζικής αγοράς Περίπλοκη και ασαφής μπορεί να χαρακτηριστεί η τουριστική αγορά στην Κίνα, ενώ η πρόσβαση σε αυτή και η ανάπτυξη μίας επιτυχούς στρατηγικής, απαιτεί πρώτα μια σωστή κατανόηση των περίπλοκων συνθηκών που επικρατούν σε αυτή τη φάση ανάπτυξης της Κινεζικής τουριστικής αγοράς. Τα βασικά προβλήματα που προκύπτουν, πηγάζουν από δύο λόγους. Πρώτον, η απελευθέρωση της αγοράς -που έδωσε πλέον τη δυνατότητα στους Κινέζους να επιλέγουν, σχεδόν ελεύθερα τον προορισμό τους- αποτελεί πολύ πρόσφατο γεγονός, και η αγορά δεν έχει προλάβει να προσαρμοστεί. Δεύτερον, παρά το γεγονός αυτό, η αγορά εξακολουθεί να ελέγχεται κατά μεγάλο ποσοστό από την κυβέρνηση. Η ανάπτυξη της κινεζικής τουριστικής αγοράς, επηρεάζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την κυβέρνηση, αλλά και τις τοπικές αυτοδιοικήσεις, γεγονός που σταδιακά αναμένεται να μειωθεί τα επόμενα χρόνια. Επί του παρόντος, ο αριθμός των tour operators που έχουν άδεια να δραστηριοποιηθούν στο εξωτερικό είναι πολύ περιορισμένος και δεν μπορεί να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση, γεγονός που έχει οδηγήσει σε ένα «γκρίζο» δίκτυο operators που δραστηριοποιούνται δορυφορικά των νόμιμων operators. Το μεγάλο μειονέκτημα του γκρίζου αυτού δικτύου είναι πως, μη έχοντας νόμιμη υπόσταση, δεν τους επιτρέπεται να χειρίζονται συνάλλαγμα ή αιτήσεις για βίζα. Ω- στόσο, αυτός ο ανεπίσημος «τομέας» είναι ο πιο δραστήριος, έχοντας κερδίσει ένα σημαντικό μερίδιο της αγοράς. Ας σημειωθεί ότι, μόλις το ένα τρίτο των τουριστικών δραστηριοτήτων γίνεται από εξουσιοδοτημένους τουριστικούς πράκτορες, ενώ το υπόλοιπο διενεργείται μέσω κρατικών πρακτορείων, οργανισμών προώθησης εμπορίου, συμβούλους, ιδιωτικά δίκτυα και επαφές στο εξωτερικό. Καθεστώς Εγκεκριμένου Προορισμού ADS Η Κινεζική κυβέρνηση, προφανώς ρίχνει το βάρος στην ανάπτυξη του εισερχόμενου και εσωτερικού τουρισμού. Όσον αφορά στον εξερχόμενο τουρισμό, η πολιτική αφορά κυρίως στον έλεγχο της αγοράς και τη θέσπιση του ανάλογου νομικού πλαισίου. Η πολιτική ADS εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 90, για προορισμούς της Νοτιοανατολικής Ασίας 94 / ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

5 όπως η Σιγκαπούρη, η Ταϊλάνδη και η Μαλαισία. Πριν την εφαρμογή αυτού του μέτρου, τα ταξίδια στο εξωτερικό επιτρέπονταν μόνο για επαγγελματικούς λόγους και για επίσημες επισκέψεις, ενώ η κυβερνητική άδεια ήταν απαραίτητη σε κάθε περίπτωση. Η δημιουργία και εφαρμογή του μέτρου αυτού, βασίστηκε τόσο στο αυξανόμενο ενδιαφέρον των Κινέζων για τον εξερχόμενο τουρισμό, όσο και στην ταχύτατη αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος. Το Καθεστώς Εγκεκριμένου Προορισμού δίδεται μέσω διμερών συμφωνιών ανάμεσα στην κυβέρνηση της Κίνας και του προορισμού. Αφορά μόνο σε τουριστικά γκρουπ άνω των πέντε ατόμων, τα οποία χειρίζονται εξουσιοδοτημένα κινεζικά ταξιδιωτικά γραφεία, και μόνο για ταξίδια προσωπικά και αναψυχής. Πέραν της διευκόλυνσης της τουριστικής αγοράς, ο μηχανισμός αυτός αποτελεί και μέσο ελέγχου των τοπικών πρακτορείων και των διεθνών operators, αλλά και μέσο αποφυγής δικτύων παράνομης μετανάστευσης μέσω τουριστικών καναλιών. Μέχρι σήμερα, 92 χώρες έχουν συνάψει διμερείς συμφωνίες ADS με την κυβέρνηση της Κίνας, ενώ μέσα σε αυτές είναι όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.. Τα παραπάνω στοιχεία αντλήθηκαν από το «The China Outbound Travel Handbook 2005», μία έρευνα που συντάχθηκε από τους Hu Huaming και Roy Graff, συνδυάζοντας την κινεζική εμπειρία «από πρώτο χέρι» και την εμπειρία της Δυτικής παρουσίας στην κινεζική αγορά. Το αποτέλεσμα ήταν ένα χρήσιμο εργαλείο «πλοήγησης» στα δύσκολα «νερά» του κινεζικού τουρισμού.