ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ «Η ΑΝΑΔΤΗ ΣΗ ΚΙΝΑ Ε ΠΑΓΚΟΜΙΑ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΤΝΑΜΗ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΜΕΡΕΙ ΧΕΕΙ ΕΛΛΑΔΑ-ΚΙΝΑ»

Transcript

1 ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ «Η ΑΝΑΔΤΗ ΣΗ ΚΙΝΑ Ε ΠΑΓΚΟΜΙΑ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΤΝΑΜΗ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΜΕΡΕΙ ΧΕΕΙ ΕΛΛΑΔΑ-ΚΙΝΑ» ΣΤΛΙΑΝΟ ΣΟΤΜΑΝΙΔΗ ΔΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΣΗ: ΧΡΗΣΟ Α. ΦΡΑΓΚΟΝΙΚΟΛΟΠΟΤΛΟ ΣΜΗΜΑ ΔΗΜΟΙΟΓΡΑΦΙΑ & Μ.Μ.Ε. ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ 2011

2 2 Δπραξηζηίεο Μνπ δίλεηαη ε επθαηξία κε ηελ πεξάησζε ηεο παξνχζεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο λα επραξηζηήζσ ηνπο αλζξψπνπο πνπ κε ζηήξημαλ ζην θνπηαζηηθφ, αιιά θαη γεκάην γλψζεηο ηαμίδη κνπ ζηελ Κίλα θαη ζηνλ θφζκν ηεο δεκνζηνγξαθίαο, κέζα απφ ηελ εξγαζία απηή θαη ηηο ζπνπδέο κνπ γεληθφηεξα. Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή κνπ, θ. Υξήζην Α. Φξαγθνληθνιφπνπιν γηα ηελ άςνγε ζπλεξγαζία καο, αιιά θπξίσο γηα ηελ ακέξηζηε εκπηζηνζχλε πνπ κνπ έδεημε θαηά ηελ πεξίνδν ζπγγξαθήο ηεο δηπισκαηηθήο κνπ εξγαζίαο. Έλα κεγάιν επραξηζηψ ζηνπο θίινπο κνπ γηα ηελ ππνκνλή ηνπο. Πάλσ απφ φινπο, φκσο, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνπο γνλείο κνπ, Γηψξγν θαη Διεπζεξία, γηα ηε ζπκπαξάζηαζή ηνπο θαζ φιε ηε δηάξθεηα ησλ ζπνπδψλ κνπ θαη ηδηαίηεξα ηελ αδεξθή κνπ, Αζεκίλα, γηα ηελ ππνζηήξημή ηεο ζε θάζε φλεηξν θαη βήκα ηεο δσήο κνπ.

3 3 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΩΝ ΔΗΑΓΩΓΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Ζ ΑΝΑΓΤΖ ΣΖ ΚΗΝΑ Δ ΠΑΓΚΟΜΗΑ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΤΝΑΜΖ 1.1: Ζ εμειηθηηθή πνξεία ηεο Κίλαο πξνο ηελ νηθνλνκία ηνπ ζήκεξα : Οη παξάγνληεο αλάπηπμεο ηεο θηλεδηθήο νηθνλνκίαο : Ζ νηθνλνκία ηεο Κίλαο ζήκεξα : Ζ εζσηεξηθή θαη εμσηεξηθή πνιηηηθή ηεο Κίλαο : Πνιηηηθννηθνλνκηθέο ζρέζεηο Κίλαο κε άιιεο ρψξεο ρέζεηο κε ΖΠΑ(29-31) ρέζεηο κε Δπξψπε(31-33) ρέζεηο κε ρψξεο θαη πεξηνρέο ηεο Αζίαο(33-37) ρέζεηο κε ρψξεο ηεο Αθξηθήο θαη ηεο Λαηηληθήο Ακεξηθήο(37-38) 1.6: Μειινληηθέο πξνθιήζεηο θαη ζελάξηα γηα ηελ Κίλα : Παγθφζκηα θνηλή γλψκε γηα αλάπηπμε Κίλαο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΓΗΜΔΡΔΗ ΥΔΔΗ ΔΛΛΑΓΑ-ΚΗΝΑ 2.1: Γεληθή αλαζθφπεζε ησλ ζρέζεσλ Διιάδαο-Κίλαο : Ζ πνιηηηθή ζέζε ηεο Κίλαο ζηα θαίξηα δεηήκαηα ηεο ειιεληθήο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο :Ζ πνιηηηθή ζέζε ηεο Διιάδαο ζηα θαίξηα δεηήκαηα ηεο θηλεδηθήο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο : Πξνηάζεηο δηακφξθσζεο ηεο ειιεληθήο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο πξνο ηελ Κίλα : Οηθνλνκηθέο ζρέζεηο Διιάδαο-Κίλαο(εκπφξην-επελδχζεηο) : πλεξγαζία Διιάδαο-Κίλαο ζηνλ ηνκέα ηνπ Πνιηηηζκνχ : Διιεληθή θνηλή γλψκε γηα ηελ Κίλα ΔΠΗΛΟΓΟ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 65-70

4 4 Δηζαγσγή «Αθήζηε ηην Κίνα να κοιμάηαι. Γιαηί αν ξςπνήζει, θα ζςνηαπασθεί ολόκληπορ ο κόζμορ», είπε ν Ναπνιέσλ Βνλαπάξηεο ην Απηά ηα ιφγηα ηνπ ζήκεξα απνδεηθλχνληαη πην πξνθεηηθά απφ πνηέ. Πξηλ απφ πεξίπνπ δεθαπέληε ρξφληα, ε ρψξα ηεο Κίλαο απνπζίαδε απφ νπνηαδήπνηε αλαθνξά πνπ είρε ζρέζε κε ηηο «κεγάιεο παγθφζκηεο πνιηηηθέο θαη νηθνλνκηθέο δπλάκεηο». Παξφιν ηηο ζπλερείο πξνζπάζεηεο πνπ θαηέβαιιαλ ζεκαληηθέο πνιηηηθέο πξνζσπηθφηεηεο ηεο ρψξαο ηα ηειεπηαία ηξηάληα ρξφληα, ε Κίλα κφιηο ζηελ αξρή ηεο λέαο ρηιηεηίαο άξρηζε λα επηθξαηεί ζηελ παγθφζκηα ζθελή. Ζ θαηαζηξνθηθή πνιηηηθή ηνπ Μάν Σζεηνχλγθ ζηα ηειεπηαία ρξφληα ηεο δσήο ηνπ-κεηαξξπζκίζεηο γηα απφηνκε νηθνλνκηθή αλάπηπμε Κίλαο, Πνιηηηζηηθή Δπαλάζηαζε- νδήγεζε ηε ρψξα ζε κηα καθξά πεξίνδν εζσζηξέθεηαο θαη χπλσζεο κε νιέζξηεο ζπλέπεηεο γηα ηελ εηθφλα ηεο ζε παγθφζκην επίπεδν. ήκεξα, φκσο, ε θαηάζηαζε έρεη αιιάμεη άξδελ. Ζ παγθνζκηνπνίεζε ηεο δηεζλνχο νηθνλνκίαο θαη πνιηηηθήο, θαζψο θαη νη εζσηεξηθέο πνιηηηθέο επηινγέο ηεο ρψξαο, θαηέζηεζαλ απηήλ ηελ αλαπηπζζφκελε νηθνλνκία κηα ππνινγίζηκε δχλακε, ε νπνία δηεθδηθεί θαη πάιη λα γίλεη ην «Κεληξηθφ Βαζίιεην» 1, ν πξσηαγσληζηήο ζην παγθφζκην γίγλεζζαη επαλαθηψληαο ηελ παιηά ηεο αίγιε. Οη επηπηψζεηο ηεο εδξαίσζεο ηεο Κίλαο ζηε δηεζλή ζθελή είλαη ήδε εκθαλείο. Πνιπάξηζκεο βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο, εθαηνληάδεο άξζξα ζε νηθνλνκηθά πεξηνδηθά, δεθάδεο εθζέζεηο δηεζλψλ πνιηηηθψλ-νηθνλνκηθψλ νξγαληζκψλ θαη θπβεξλήζεσλ πξνζπαζνχλ λα πξνβιέςνπλ έσο πνχ κπνξεί λα θηάζεη ε αικαηψδεο αλάπηπμε ηεο ρψξαο θαη πνηεο αλαηαξάμεηο ζα επηθέξεη ζην ππάξρνλ παγθφζκην status quo. Οη απφςεηο γηα ηελ κειινληηθή πνξεία ηεο Κίλαο δηίζηαληαη. Πνιινί είλαη απηνί πνπ ππνζηεξίδνπλ φηη κέρξη ην 2020 ε Κίλα ζα είλαη ε πξψηε δχλακε ηνπ πιαλήηε, αξθεηνί φκσο είλαη θαη απηνί πνπ ζηνηρεκαηίδνπλ ζηε βξαρππξφζεζκε παξαθκή ηεο. Με ηα ζεκεξηλά δεδνκέλα φινη είκαζηε κάξηπξεο ηεο ξαγδαίαο αχμεζεο ηνπ εζσηεξηθνχ θαη εμσηεξηθνχ εκπνξίνπ ηεο ρψξαο γεγνλφο πνπ ηεο εμαζθαιίδεη ην ξφιν ηνπ ζπλ-δηακνξθσηή ηνπ παγθφζκηνπ πνιηηηθννηθνλνκηθνχ 1 ηελ θηλεδηθή γιψζζα ε ιέμε «Κίλα» γξάθεηαη 中 国 (Zhong Guo). Σν ηδεφγξακκα 中 ζεκαίλεη θέληξν θαη ην ηδεφγξακκα 国 ζεκαίλεη ρψξα. πλεπεία απηνχ, θαη δεδνκέλνπ ηνπ απηνθξαηνξηθνχ παξειζφληνο ηεο ρψξαο, ε Κίλα αλαθέξεηαη επξέσο ζηελ αγγινζαμνληθή βηβιηνγξαθία σο the Middle Kηngdom.

5 5 πεξηβάιινληνο. Ζ νηθνλνκηθή ηεο απηή άλνδνο, ηεο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα απμήζεη ηελ επηξξνή ηεο ζε θεληξηθά παγθφζκηα δηνηθεηηθά φξγαλα (αχμεζε ςήθνπ ζε ΓΝΣ), αιιά θαη λα κεγεζχλεη ηε ζηξαηησηηθή ηεο ηζρχ, παίδνληαο πιένλ ζεκαληηθφ ξφιν ζε ζέκαηα πεξηθεξεηαθήο εηξήλεο θαη αζθάιεηαο. Οη ΖΠΑ, ε ΔΔ θαη ε Ηαπσλία σο νη κεγαιχηεξνη απνδέθηεο ηεο επίδξαζεο ηνπ σζηηθνχ θχκαηνο ηεο εμέιημεο ηεο Κίλαο, έρνπλ αξρίζεη ήδε λα αληηιακβάλνληαη ηνπο θηλδχλνπο κε ηνπο νπνίνπο ζα έξζνπλ αληηκέησπνη, ιφγσ ηεο θαηάζηαζεο πνπ δεκηνπξγείηαη θαη έρνπλ ήδε πάξεη ηα κέηξα ηνπο, παξνξκεηηθά θαη κε, γηα λα πξνιάβνπλ αθφκε θαη πηζαλέο εζσηεξηθέο πνιηηηθέο αλαηαξάμεηο. Απηφ γηαηί ε γηγαληηαία νηθνλνκία ηεο Κίλαο θαηαβξνρζίδεη θαζεκεξηλά επηρεηξήζεηο θαη παξαγσγηθέο κνλάδεο ησλ «κεγάισλ δπλάκεσλ», πξνθαιψληαο ηελ αχμεζε ηεο αλεξγίαο ζε πνιίηεο ησλ άιισλ ρσξψλ, ξπζκίδνληαο ηηο ηηκέο παγθφζκησλ θαηαλαισηηθψλ πξντφλησλ θαη επεξεάδνληαο έηζη ην βηνηηθφ επίπεδν ηεο παγθφζκηαο θνηλφηεηαο. Δθηφο απηνχ, νη ρψξεο απηέο γλσξίδνπλ φηη ε Κίλα έρεη θαίξηα γεσζηξαηεγηθή ζέζε ζηνλ παγθφζκην άηιαληα. ηα ιηκάληα ηεο πεξηνρήο ηεο ΝΑ Αζίαο δηεμάγεηαη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ δηεζλνχο εκπνξίνπ. Δπηπιένλ, ζηελ αθηίλα επηξξνήο ηεο Κίλαο βξίζθνληαη ρψξεο- θηλνχκελεο βφκβεο, φπσο ε Σατβάλ, ε Β. Κνξέα, ην Ηξάλ, ην Παθηζηάλ πνπ εκπιέθνληαη ζε δεηήκαηα ηξνκνθξαηίαο, ελέξγεηαο θαη πνιηηηθψλ ζπκθεξφλησλ. Πηζαλή απνξξχζκηζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρήο ή έληνλε αιιαγή απηήο κπνξεί λα θιπδσλίζεη ηελ παγθφζκηα νηθνλνκία. Ζ Κίλα έρνληαο επίγλσζε ησλ εηδηθψλ ηεο απηψλ πξνλνκηψλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ζπκκεηνρή ηεο, σο κφληκν κέινο ή σο απιφο παξαηεξεηήο ζε ζεκαληηθνχο δηεζλείο θαη πεξηθεξεηαθνχο νξγαληζκνχο, φπσο νη APEC,ASEAN, ASEM, ARF,FAO, ΠΟΔ,ΓΝΣ θαη ΠΟΤ επηδηψθεη κε «εηξεληθφ ηξφπν», ν νπνίνο ραξαθηεξίδεη ην ζχλνιν ηεο εμσηεξηθήο ηεο πνιηηηθήο, λα ππνζθειίζεη ηηο ππφινηπεο ρψξεο θαη λα αλαδεηρζεί ζηνλ απφιπην θπξίαξρν, αξρηθά πεξηθεξεηαθά, θαη κεηέπεηηα ζε παγθφζκην επίπεδν 2. ια απηά θαζηζηνχλ ηελ Κίλα «ζεκείνλ ακθηιεγφκελνλ» γηα ηζηνξηθνχο, πνιηηηθνχο θαη νηθνλνκηθνχο αλαιπηέο. Γπν είλαη νη θπξίαξρεο πξνθεηείεο πνπ επηθξαηνχλ γηα ηελ πνιππιεζή απηή ρψξα. Ζ κία πξνβιέπεη ηελ απξφζθνπηε άλνδν ηεο θαη ηελ θαζηέξσζε ηεο ζε ππ αξηζκφλ 1 ε δχλακε ζηνλ θφζκν, ελψ ε 2 Υξηζηφπνπινο, Αληψλεο (2006), «Η ξαγδαία πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή άλνδνο ηεο Κίλαο θαη νη επηπηώζεηο ηεο γηα ηελ παγθόζκηα πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή ζθελή», Αζήλα, ΔΛΗΑΜΔΠ, ζει.2-3.

6 6 δεχηεξε ηελ ηνπνζεηεί ζε έλα πνιππνιηθφ ζχζηεκα, ρσξίο πξσηνθαζεδξίεο. Ωζηφζν, δελ είλαη ιίγνη απηνί πνπ ηζρπξίδνληαη φηη ε θηλεδηθή νηθνλνκία ζα απνδεηρζεί «θνχζθα». Ζ δηρνγλσκία γηα ηελ πνξεία πνπ πξέπεη ή αλακέλεηαη λα αθνινπζήζεη ε Κίλα απαζρνιεί θαη ηνπο δηαλννχκελνπο ηεο ρψξαο, νη νπνίνη θαηέρνπλ ζεκαληηθή ζέζε ζηε ζπλείδεζε ηνπ θηλεδηθνχ ιανχ θάηη πνπ απνξξέεη θπξίσο απφ ηηο αξρέο ηνπ θνκθνπθηαληζκνχ, κε απνηέιεζκα λα επεξεάδνπλ ζεκαληηθά ηνλ ηξφπν άζθεζεο πνιηηηθήο απφ ηνπο θπβεξλψληεο. Έηζη, ππάξρνπλ νη ιεγφκελνη «Νενδεμηνί», ππφ ηελ εγεζία ζηνραζηψλ, νη νπνίνη ζεσξνχλ ηηο ειεχζεξεο αγνξέο σο ην ζεκαληηθφηεξν ζηφρν θαη είλαη έηνηκνη λα θάλνπλ θάπνην ζπκβηβαζκφ κε ηνλ πνιηηηθφ απηαξρηζκφ ηνπ Κνκκνπληζηηθνχ Κφκκαηνο ηεο Κίλαο(ΚΚΚ), θαη νη ιεγφκελνη «Νεναξηζηεξνί», ππφ ηελ εγεζία παλεπηζηεκηαθψλ, νη νπνίνη δίλνπλ έκθαζε ζηελ ηζφηεηα θαη ηελ πνιηηηθή δεκνθξαηίαο εηο βάξνο ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο ρψξαο θαη ηεο πιήξνπο ειεπζεξίαο ησλ αγνξψλ 3. Πξνο ηνλ παξφλ πάλησο είλαη εκθαλέο φηη ε ρψξα αθνινπζεί ηελ πξψηε ηάζε, αθνχ ην ΚΚΚ ζεσξεί φηη δελ κπνξεί λα ππάξμεη δεκνθξαηία ζηελ ρψξα, εάλ δελ ππάξμεη πξψηα νηθνλνκηθή άλζεζε. Μπνξνχκε απ φια απηά λα ζπκπεξάλνπκε φηη φπνηνο δελ αζρνιείηαη ζήκεξα κε ηελ Κίλα, δελ αζρνιείηαη θαη κε ην αχξην ηεο αλζξσπφηεηαο. Σν κέιινλ ηεο ρψξαο απηήο δελ αθνξά κφλν ην ιαφ ηεο, αιιά θαη φιε ηελ πθήιην 4. Ζ Διιάδα, ινηπφλ, δελ κπνξεί λα παξακείλεη αλεπεξέαζηε θαη πφζν κάιινλ ηψξα πνπ ε Κίλα επηζπκεί λα ηελ θαηαζηήζεη ζε γέθπξα γηα ηελ εμάπισζή ηεο ζηελ Δπξψπε. Ζ εγθπξφηεηα ησλ πξνηάζεσλ απηψλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απεηξνειάρηζηε χπαξμε ειιεληθήο βηβιηνγξαθίαο γηα ηελ πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή άλνδν ηεο Κίλαο, κε νδήγεζε ζηε ζπγγξαθή ηεο εξγαζίαο απηήο. ηελ παξνχζα εξγαζία ζα πξνζπαζήζσ λα ζαο παξνπζηάζσ φζν πην ζθαηξηθά γίλεηαη ην πξσηφγλσξν ζηελ παγθφζκηα ηζηνξία, θαηλφκελν ηεο Κίλαο: ηα πξψην κέξνο ηεο εξγαζίαο ζα γίλεη αξρηθά αλαθνξά ζηελ νηθνλνκηθή πνξεία ηεο Κίλαο ζην ρξφλν, θαζψο επίζεο θαη ζηηο εζσηεξηθέο δνκέο θαη παξάγνληεο πνπ ζπλέβαιιαλ ζηε ζεκεξηλή ξαγδαία νηθνλνκηθή ηεο αλάπηπμε. Έπεηηα, ζα πξνβψ ζε κηα επηζθφπεζε ηνπ παγθφζκηνπ πνιηηηθνχ ηεο ξφινπ θαη ησλ 3 Leonard, Mark (2008), «Ση ζθέθηεηαη ε Κίλα;»,(κηθξ. Ξελνθψλ Γηαηαγάλαο), Αζήλα, Κξηηηθή ΑΔ, ζει { What does China think?, Mark Leonard, 2008}. 4 Υαηδεγάθεο, Μ. σηήξεο & Υαηδεγάθεο,. Μηθέιεο (2010), «Κίλα : Η αλαγέλλεζε ηνπ δξάθνπ», Αζήλα, Καζηαληψηε, ζει. 111.

7 7 πνιηηηθννηθνλνκηθψλ ηεο ζρέζεσλ κε ηηο ζεκαληηθφηεξεο ρψξεο ησλ πέληε επείξσλ. Αθφκε, ζην πιαίζην ηεο πνιχπιεπξεο παξνπζίαζεο ηνπ ζέκαηνο, ζα ζεκεησζνχλ νη πξνθιήζεηο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο Κίλαο θαη ηα ζελάξηα ακθηζβήηεζήο ηεο. Σέινο, ζα παξνπζηαζηεί δεκνζθφπεζε γηα ηελ άπνςε ηεο παγθφζκηαο θνηλήο γλψκεο γηα ηελ εμειηθηηθή πνξεία ηεο Κίλαο κε φηη αξλεηηθφ ή ζεηηθφ απηή ζπλεπάγεηαη. ην δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο ζα πξνβψ ζε κηα πξνζέγγηζε ησλ ειιεληθφθηλεδηθψλ ζρέζεσλ. Καηαξρήλ ζα γίλεη κλεία ζηηο δηκεξείο ζρέζεηο Διιάδαο-Κίλαο. ηε ζπλέρεηα ζα κηιήζσ γηα ηε ζηάζε πνπ πηνζεηνχλ νη δχν ρψξεο κεηαμχ ηνπο γηα ηα θξίζηκα εζληθά πξνβιήκαηά ηνπο. Αθνινχζσο, ζα εζηηάζσ ζηε ζπλεξγαζία ησλ δχν ρσξψλ, θπξίσο ζε πνιηηηθννηθνλνκηθφ επίπεδν, αιιά ζα γίλεη αλαθνξά θαη ζε γεληθφηεξα ζέκαηα, φπσο ζε απηφ ηνπ πνιηηηζκνχ. Έπεηηα, ζα αλαθεξζψ ζηελ εμσηεξηθή πνιηηηθή πνπ πξέπεη λα πηνζεηήζεη ε Διιάδα πξνο ηελ Κίλα. Σέινο, ζα παξνπζηαζηνχλ ηα απνηειέζκαηα δεκνζθφπεζεο γηα ηε γλψκε ησλ Διιήλσλ αλαθνξηθά κε ηελ αλέιημε απηή ηεο Κίλαο, αιιά θαη γηα ηηο δηκεξείο καο ζρέζεηο.

8 8 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΡΩΣΟ «Ζ ΑΝΑΓΤΖ ΣΖ ΚΗΝΑ Δ ΠΑΓΚΟΜΗΑ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΤΝΑΜΖ»

9 9 1.1 Ζ εμειηθηηθή πνξεία ηεο Κίλαο πξνο ηελ νηθνλνκία ηνπ ζήκεξα Ζ νηθνλνκία ηεο Κίλαο ζήκεξα γλσξίδεη έλδνμεο ζηηγκέο, ηηο νπνίεο ε ρψξα μαλαέδεζε ζην παξειζφλ. Μέρξη ηνπιάρηζηνλ ην 1500, ε Κίλα ήηαλ ε κεγαιχηεξε νηθνλνκία παγθνζκίσο ζηε κεηά Υξηζηφ επνρή, ελψ νη θάηνηθνί ηεο είραλ ην θαιχηεξν βηνηηθφ επίπεδν, αθνχ απνιάκβαλαλ ην κεγαιχηεξν θαηά θεθαιήλ εηζφδεκα ζηνλ θφζκν, αιιά θαη επεηδή ήηαλ πξσηνπφξνη ζηηο ηερλνινγηθέο εθεπξέζεηο θαη ζηελ αλάπηπμε. ηε ζπλέρεηα άξρηζε ν θαηήθνξνο γηα ηελ Κίλα, αθνχ νη πνιηηηθέο επηινγέο ησλ θπβεξλψλησλ απνζθνπνχζαλ ζηε δεκηνπξγία κηαο νηθνλνκηθήο απηάξθεηαο θαη ζηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ εμσηεξηθνχ εκπνξίνπ, απνκνλψλνληαο κε ηνλ ηξφπν απηφλ ηε ρψξα απφ ηελ ππφινηπε πθήιην. αλ λα κελ έθηαλε απηφ αλαξρία, θενπδαξρία, εκθχιηνη πφιεκνη, πφιεκνη κε ηελ Ηαπσλία θαη κε άιιεο κεγάιεο δπλάκεηο ηελ νδήγεζαλ ζηελ ζηαδηαθή δηάιπζε θαη ηαπείλσζή ηεο. Σν 1949, ν Μάν Σζεηνχλγθ θεξχζζεη, σο Πξφεδξνο ηεο ρψξαο, ηελ ίδξπζε ηεο Λατθήο Γεκνθξαηίαο ηεο Κίλαο θαη ε ρψξα μαλαζηέθεηαη πεξηζηαζηαθά ζηα πφδηα ηεο. Ζ Κίλα ηνπ Μάν παξακέλεη, φκσο, κηα ρψξα δηζηαθηηθή θαη μελνθνβηθή 5. Σα επφκελα ρξφληα ζα απνηειέζνπλ καχξεο ζειίδεο ζηελ ηζηνξία ηεο ρψξαο. Σν 1958, ν Μάν, ζέινληαο λα αλαβαζκίζεη ηελ νηθνλνκία ηεο Κίλαο, εγθαηληάδεη ην θίλεκα «Μεγάιν Άικα πξνο ηα Δκπξφο». Ζ ρψξα παξαζχξεηαη ζε θξελήξεηο ξπζκνχο παξαγσγήο ράιπβα, ε αγξνηηθή παξαγσγή κεηψλεηαη δξακαηηθά, πξνθαιείηαη ηεξάζηηα νηθνινγηθή θαηαζηξνθή θαη πεξίπνπ 30 εθ. άλζξσπνη πεζαίλνπλ απφ ηελ πείλα. Σν ηειεησηηθφ ρηχπεκα, φκσο, ην έδσζε ε «Πνιηηηζηηθή Δπαλάζηαζε» 6 ηνπ Μάν, πνπ δηήξθεζε 10 ρξφληα θαη είρε σο ζηφρν ηελ απνβνιή απφ 5 Υαηδεγάθεο, Μ. σηήξεο & Υαηδεγάθεο,. Μηθέιεο (2010), «Κίλα : Η αλαγέλλεζε ηνπ δξάθνπ», Αζήλα, Καζηαληψηε, ζει ηηο 8 Απγνχζηνπ 1966 ε Κεληξηθή Δπηηξνπή ηνπ ΚΚΚ ςήθηζε έλα λφκν κε ηίηιν «Απνθάζεηο γηα ηε Μεγάιε Πξνιεηαξηαθή Πνιηηηζηηθή Δπαλάζηαζε». Ο λφκνο απηφο πξνέβιεπε πσο ε θηλεδηθή θπβέξλεζε ζπλαηλνχζε ζηελ ακθηζβήηεζε θαη ηελ εμνιφζξεπζε ησλ θάζε είδνπο δηαλννπκέλσλ θαη ηκπεξηαιηζηψλ, ζηελ θαηαζηξνθή ηνπ πνιηηηζηηθνχ ζεζαπξνχ ηεο Κίλαο, ζηελ παχζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ηδξπκάησλ γηα έλα δηάζηεκα, ζηηο δηαξζξσηηθέο αιιαγέο ζηελ παξαγσγή θαη ηελ νηθνλνκία θιπ., δηαζέηνληαο γηα ηνλ ζθνπφ απηφ ην ζψκα ησλ Κφθθηλσλ Φξνπξψλ.

10 10 ηελ Κίλα ησλ ηκπεξηαιηζηηθψλ θαη δπηηθψλ ζηνηρείσλ. Ζ νηθνλνκία θαηέξξεπζε, ε θνηλσλία απνδηνξγαλψζεθε, εθαηνκκχξηα άλζξσπνη πέζαλαλ, πνιηηηζηηθά κλεκεία θαηαζηξάθεθαλ, ζπλζέηνληαο φια απηά έλα αλεμέιεγθην ράνο. Σν 1978, αλεβαίλεη ζηελ εμνπζία ν Νηελγθ ηανπίλγθ θαη ε πνιηηηθννηθνλνκηθή πξνζαξκνγή ηεο Κίλαο ζηε ζχγρξνλε πξαγκαηηθφηεηα μεθηλάεη. Ο Νηελγθ πηνζεηψληαο κηα δηαδηθαζία απνκανπνίεζεο, δειαδή έλα είδνο απνκπζνπνίεζεο ηνπ Μάν παξνπζηάδνληαο ηηο αξεηέο θαη ηα ζθάικαηά ηνπ, πξνβαίλεη ζε κηα ζεηξά κεηαξξπζκίζεσλ. Γίλεηαη ξηδηθή αλαδηάξζξσζε ηεο αγξνηηθήο νηθνλνκίαο, κε ζθνπφ ηελ αχμεζε ηεο αγξνηηθήο παξαγσγήο κε κεγάιε απηνλνκία θαη ηε ζπκκεηνρή ησλ ηδησηψλ ζηηο θξαηηθέο αγξνηηθέο επηρεηξήζεηο θαη ζηνπο ζπλεηαηξηζκνχο, απμάλνληαη νη μέλεο επελδχζεηο θαη νη εηζαγσγέο, ε βηνκεραληθή παξαγσγή ζεκεηψλεη αηζζεηή άλνδν, αλακνξθψλεηαη θνξνινγηθφ-ηξαπεδηθφ ζχζηεκα, ελψ ηαπηνρξφλσο εληείλεηαη ε αζηηθνπνίεζε κε ηε δεκηνπξγία κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ, φπσο αγθάε θαη Υνλγθ Κνλγθ ζηα παξάθηηα ηεο ρψξαο. Με ηνλ ηξφπν απηφ αξρίδεη κηα πεξίνδνο λέαο πνιηηηθήο γηα ηελ Κίλα, απηή ηεο «ζνζηαιηζηηθήο νηθνλνκίαο ηεο αγνξάο», ε νπνία απνηειεί έλαο είδνο θαπηηαιηζκνχ κε θξαηηθά, θνκκνπληζηηθά-ζνζηαιηζηηθά, ραξαθηεξηζηηθά, φπσο κνλνπσιηαθέο πξαθηηθέο θαη θξαηηθφ παξεκβαηηζκφ γεγνλφο πνπ εληζρχεη ηελ άπνςε κηαο νηθνλνκίαο ηδηφηππεο γηα ηα παγθφζκηα δεδνκέλα 7. Ζ πνιηηηθή απηή ησλ κεηαξξπζκίζεσλ θαηνρπξψζεθε επίζεκα απφ ην ΚΚΚ ζηε 14 ε χλνδν ηνπ ΚΚΚ, ην ηε ζπλέρεηα νη δηάδνρνη ηνπ Νηελγθ, Σδηαλγθ Νηδεκίλ θαη ζηηο κέξεο καο ν Υνπ Σδηληάν ζπλερίδνπλ ηελ επηηπρεκέλε πνξεία ηνπ πξνθαηφρνπ ηνπο κε ζηαζεξέο θαη αξγέο αιιαγέο, πνπ νδεγνχλ ζην ζχγρξνλν θηλεδηθφ νηθνλνκηθφ ζαχκα. Ο ξπζκφο αλάπηπμεο ηεο Κίλαο ζηαδηαθά απνγεηψλεηαη. Σν 1997, πξαγκαηνπνηείηαη ε επαλαπξνζάξηεζε ηνπ Υνλγθ Κνλγθ ζηελ Κίλα, ππξνδνηψληαο ηελ έλαξμε μέλσλ επελδχζεσλ θαη ηελ εληαηηθνπνίεζε ησλ απνθξαηηθνπνηήζεσλ. Σν δηάζηεκα νη εμαγσγέο ηεο Κίλαο ζεκεηψλνπλ κέζε εηήζηα αχμεζε 4,5%, ελψ νη ΖΠΑ, δεχηεξε κεγαιχηεξε δχλακε ζηηο εμαγσγέο, αχμεζε κφιηο 1,8%. Δπηπξνζζέησο, αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη,απφ ην 1980 κέρξη ηελ έλαξμεο ηεο λέαο ρηιηεηίαο, ην ΑΔΠ ηεο Κίλαο άθκαδε κε κέζν εηήζην ξπζκφ ηεο 7 Bessière, Stéphanie (2007), «Η Κίλα ζηελ απγή ηνπ 21 ν αηώλα: ε επηζηξνθή κηαο δύλακεο;», (κηθξ. ηαπξνχια Σζφγθα), Αζήλα, Κέδξνο, ζει { La Chine à l aube du XXIe siècle: Le retour d une puissance?, Editions l Harmattan, 2005}

11 11 ηάμεο ηνπ 10%, φηαλ άιιεο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο είραλ κέζε εηήζηα αχμεζε ηνπ ΑΔΠ ηνπο, ηεο ηάμεο κφιηο ηνπ 3% 8. Οη ξπζκνί απηνί αλάπηπμεο ηεο θηλεδηθήο νηθνλνκίαο εληζρχζεθαλ απφ αξθεηνχο παξάγνληεο, ζηνπο νπνίνπο ζα αλαθεξζνχκε ζην επφκελν θεθάιαην, φπσο ε είζνδνο ηεο ρψξαο ζηνλ Οξγαληζκφ γηα ηελ Οηθνλνκηθή πλεξγαζία Αζίαο θαη Κξαηψλ Δηξεληθνχ(APEC), ην 1991, ε απνδνρή ηεο σο κέινο ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Δκπνξίνπ, ην 2001, πνπ εγθαηλίαζε κηα λέα ρηιηεηία ζπλερνχο αλέιημεο ηεο Κίλαο, ε θαζηέξσζε ειεχζεξσλ νηθνλνκηθψλ δσλψλ, ε λνκηζκαηηθή πνιηηηθή θαη ην θζελφ πνιππιεζέο εξγαηηθφ δπλακηθφ. Έηζη, ε Κίλα απφ ην 2000 θαη έπεηηα άξρηζε λα απαζρνιεί νπζηαζηηθά ηελ παγθφζκηα θνηλφηεηα, αθνχ φινη νη νηθνλνκηθνί δείθηεο είραλ πάξεη ηελ αληνχζα νδεγψληαο ηελ θηλεδηθή νηθνλνκία, κέζα ζε κηα δεθαεηία πεξίπνπ, ζηε 2 ε ζέζε ηεο θαηάηαμεο ησλ ηζρπξφηεξσλ νηθνλνκηψλ ηνπ θφζκνπ, ππνζθειίδνληαο θαζηεξσκέλεο «κεγάιεο δπλάκεηο», φπσο ε Γαιιία, ε Γεξκαλία θαη πξφζθαηα ε Ηαπσλία. ε απηήλ ηελ ελφηεηα κάζακε γηα ηελ πνξεία ηεο θηλεδηθήο νηθνλνκίαο, ε νπνία αξρηθά ππήξμε αλνδηθή, έπεηηα θαζνδηθή θαη ηψξα πξνεηνηκάδεηαη λα αλαδεηρζεί ζε θπξίαξρε ζηελ παγθφζκηα ζθελή. Απηφ ήηαλ απνηέιεζκα ησλ Μεηαξξπζκίζεσλ ηνπ Νηελγθ ηανπίλγθ, πνπ απνηέιεζαλ απιψο ηελ αξρή γηα ηελ επαλάθηεζε ηεο δχλακεο ηεο Κίλαο. Σν πνηνη άιινη εηδηθφηεξνη παξάγνληεο ζπλέβαιιαλ ζε απηφ ζα ην δνχκε ζην ακέζσο επφκελν θεθάιαην, ζην νπνίν ζα παξαηεζνχλ θαη ζχγρξνλα δεδνκέλα πνπ επηβεβαηψλνπλ ηελ παληνδπλακία ηεο Κίλαο ζηε δηεζλή νηθνλνκία. 8 Fernández Jilberto, E. Alex & Hogenboom, Barbara (24 December 2007), «China s Growing Economic and Political Power: Effects on the Global South», Japan Focus,

12 Οη παξάγνληεο αλάπηπμεο ηεο θηλεδηθήο νηθνλνκίαο Ξεπεξλψληαο ηηο πξνζδνθίεο ηεο Παγθφζκηαο Σξάπεδαο, αιιά θαη ηεο ίδηαο ηεο θηλεδηθήο θπβέξλεζεο, ε νηθνλνκία ηεο Κίλαο ζεκείσζε ην έηνο 2010 αλάπηπμε 10,3%, κε απνηέιεζκα λα αλαδπζεί ζε 2 ε κεγαιχηεξε νηθνλνκία ζηνλ θφζκν κε ΑΔΠ 5.878,6 δηο δνιάξηα, αθήλνληαο ζηελ ηξίηε ζέζε ηελ Ηαπσλία, χζηεξα απφ 43 ρξφληα. χκθσλα κε πξνβιέςεηο ηνπ ΓΝΣ, ε νηθνλνκία ηεο Κίλαο αλακέλεηαη λα μεπεξάζεη θαη απηή ησλ ΖΠΑ κέρξη ην 2016 δηαηεξψληαο κέζν εηήζην ξπζκφ αλάπηπμεο 8% 9. Αθνχγνληαο απηά ηα λνχκεξα φινη καο αλαξσηηφκαζηε πψο γίλεηαη ε ρψξα απηή λα έρεη θηάζεη ζήκεξα ζε απηφλ ηνλ νηθνλνκηθφ νξγαζκφ. Πνιινί είλαη, ινηπφλ, νη παξάγνληεο πνπ δηακφξθσζαλ ηνλ νηθνλνκηθά ηζρπξφ «θφθθηλν γίγαληα». Αξρίδνπκε κε ηνλ παξάγνληα ηνπ πιεζπζκνύ. Ζ Κίλα θηινμελεί ζην έδαθφο ηεο πεξίπνπ 1,3 δηζεθαηνκκχξηα αλζξψπνπο, ζχκθσλα κε επίζεκε απνγξαθή ηεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο ηεο ρψξαο γηα ην έηνο 2009, απφ ηνπο νπνίνπο ην 52% πεξίπνπ είλαη άλδξεο θαη ην 48% πεξίπνπ είλαη γπλαίθεο. Αθφκε λα ζεκεησζεί φηη ν ξπζκφο αλάπηπμεο ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Κίλαο είλαη αλάινγνο πιένλ ηεο Γχζεο, έπεηηα απφ πνιηηηθή πεξηνξηζκνχ ησλ γελλήζεσλ ζηε ρψξα πνπ πηνζεηήζεθε απφ ην θξάηνο γηα λα κελ αληηκεησπίζεη ε ρψξα ζην κέιινλ πξνβιήκαηα ιηκνχ θαη κείσζεο πνηφηεηαο δσήο, φπσο ζην παξειζφλ. Δπηπιένλ, λα ζεκεησζεί φηη ζηνλ αξηζκφ απηφ ηνπ πιεζπζκνχ δε ζπκπεξηιακβάλεηαη ν πιεζπζκφο ηνπ Υνλγθ Κνλγθ, ηεο Σαηβάλ θαη ηνπ Μαθάν. Πεγή: National Bureau of Statistics of China 9 Υξπζαλζνπνχινπ, Λαιέια (27 Απξηιίνπ 2011), «Η Κίλα ζα μεπεξάζεη ηηο ΗΠΑ ην 2016», Ζκεξεζία online,

13 13 Άξα κπνξνχκε λα δηαπηζηψζνπκε φηη ε Κίλα απφ ην παξειζφλ κέρξη θαη ζήκεξα, εμαηηίαο ηνπ πνιπάξηζκνπ πιεζπζκνχ ηεο πνπ κφιηο ηψξα άξρηζε λα γεξλά, πξνζθέξεη ζηνπο επηρεηξεκαηίεο θαη ζηνπο επελδπηέο έλα εμαηξεηηθφ εξγαηηθφ δπλακηθφ. Ο Ηγλάηηνο Ρακνλέ, Γηεπζπληήο ηεο Monde Diplomatique, ππνζηεξίδεη φηη ε Κίλα ρξσζηάεη ηελ ππεξνρή ηεο θπξίσο ζην θηελφ εξγαηηθφ δπλακηθφ ηεο πνπ εξγάδεηαη κεζνδηθά εμήληα ή εβδνκήληα ψξεο ηελ εβδνκάδα θεξδίδνληαο ειάρηζηα ρξήκαηα. Πεξηζζφηεξνη απφ εξγάηεο θάζε ρξφλν ράλνπλ ηε δσή ηνπο ζε εξγαηηθά αηπρήκαηα 10. Δίλαη γεγνλφο φηη ην θφζηνο ελφο Κηλέδνπ εξγάηε είλαη κηθξφηεξν απ φηη ζηε Γεξκαλία, Γαιιία θαη Ηηαιία(ζρεδφλ ην 1/6 κε 1/4 ηεο ηηκήο ζηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ ζηελ αλαηνιηθή Δπξψπε). Καη ην πεξίεξγν ηεο ππφζεζεο είλαη φηη νη Κηλέδνη, παξά ην ρακειφ θαηά θεθαιήλ εηζφδεκά ηνπο, ην νπνίν αγγίδεη κφιηο ηα δνιάξηα Ακεξηθήο, θαηαηάζζνληαο ηελ Κίλα ζηελ 125 ε ζέζε ζηελ παγθφζκηα θαηάηαμε, απνηακηεχνπλ ζρεδφλ ην 40% ηνπ εηζνδήκαηφο ηνπο θαη ε είζνδνο ησλ ρξεκάησλ ηνπο ζηελ νηθνλνκία είλαη πεξηζζφηεξε απφ ην δηπιάζην εηήζην αθαζάξηζην εγρψξην πξντφλ. Απηφ ζπλεπάγεηαη άθζνλν ξεπζηφ γηα ηηο θηλεδηθέο ηξάπεδεο 11. Πίλαθαο 1 Καηά θεθαιήλ εηζόδεκα ρσξώλ (Πεγή: CIA, The world fact book) Υώξα US$ 1. Καηάξ $ 145, Ληρηελζηάηλ $ 141, Λνπμεκβνχξγν $ 81, Διιάδα $ 30, Δθνπαδφξ $ 8, Κίλα $ 7, Αιγεξία $ 7, Μπνπξνχληη $ 300 Έλαο άιινο παξάγνληαο αλάπηπμεο ηεο θηλεδηθήο νηθνλνκίαο είλαη ε θαζηέξσζε ησλ Δηδηθώλ Οηθνλνκηθώλ Εσλώλ απφ ην Οη πξψηεο εγθαηαζηάζεθαλ θνληά ζην Υνλγθ Κνλγθ. Οη δψλεο απηέο ηνπνζεηήζεθαλ ζε παξάθηηεο πεξηνρέο, αθνχ εθεί ππάξρεη νηθνλνκηθή άλζεζε θαη εηζξνή μέλσλ θεθαιαίσλ. Πέξα απφ ηα θνξνινγηθά πιενλεθηήκαηα, νη επελδπηέο απέθηεζαλ ην δηθαίσκα λα επελδχνπλ ζηηο ΔΟΕ. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη ΔΟΕ πξνζθέξνπλ δχν ρξφληα θνξναπαιιαγήο επί ησλ 10 Ramonet, Ignatio (3 Απγνχζηνπ 2008), «Φνύζθα νιπκπηαθώλ δηαζηάζεσλ», Διεπζεξνηππία. Σν θείκελν ζηεξίδεηαη ζηηο εθηηκήζεηο ηεο Martine Bular, Ballades Chinoises, Arman Colin, Kynge, James (2007), «Η Κίλα θαηαθηά ηνλ θόζκν: ε άλνδνο ελόο θηιόδνμνπ έζλνπο», (κηθξ. Άξηεκηο Σξίθθα), Αζήλα, Διιεληθή Παηδεία ΑΔ, ζει. 84{ China Shakes the World: A Titan's Rise and Troubled Future -- and the Challenge for America, Houghton Mifflin, 2007}.

14 14 θεξδψλ απφ ηελ πξψηε ρξνληά, θη χζηεξα κηα ειάθξπλζε θαηά 50% γηα ηξία ρξφληα. Δθηφο ησλ παξαπάλσ, γηα λα παξαθηλεζεί ε επαλεπέλδπζε ησλ θεξδψλ ζηελ Κίλα, νη αξρέο ηεο Κίλαο επηζηξέθνπλ ην 40% ηνπ θφξνπ επί ηνπ επελδπκέλνπ πνζνχ. Μέρξη ζήκεξα ζε απηέο έρνπλ εγθαηαζηαζεί κεγάιεο ακεξηθαληθέο, γαιιηθέο, ηαπσληθέο θαη άιισλ ρσξψλ επηρεηξήζεηο, φπσο ε Coca Cola, Alcatel, Michelin, Toyota, Canon θαη άιιεο δεκηνπξγψληαο πεξηζζφηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη αλαβαζκίδνληαο έηζη ηνλ ηξφπν δσήο ησλ λνηθνθπξηψλ. Ωζηφζν, κεηά ηελ είζνδν ηεο Κίλαο ζηνλ Παγθφζκην Οξγαληζκφ Δκπνξίνπ νη επηρεηξεκαηίεο άξρηζαλ λα μαλαζθέθηνληαη ηα νθέιε ησλ ΔΟΕ. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ΔΟΕ, είλαη απηή ηνπ εληδέλ. Ζ πφιε απηή ήηαλ αξρηθά ςαξνρψξη. Μεηά ηελ εθαξκνγή απηνχ ηνπ κέηξνπ ην εληδέλ βξίζθεηαη ζηελ 1 ε ζέζε ζε εζληθφ επίπεδν κε βάζε ην πνζνζηφ αλάπηπμεο θαη ζηελ 4 ε κε βάζε ην θαηά θεθαιήλ ΑΔΠ, πνπ ην 2002 έθηαζε ηα 5500 δνιάξηα 12. Ζ κεηάβαζε ηεο Κίλαο απφ ηελ αγξνηηθή νηθνλνκία ζηε βηνκεραληθή έγηλε κε ηαρχηαηνπο ξπζκνχο, νη νπνίνη επέθεξαλ θαη κηαο πςειήο θιίκαθαο αζηηθνπνίεζε. Πνιιέο πφιεηο παξάθηησλ πεξηνρψλ αλέπηπμαλ κηα ηζρπξή αζηηθή ηάμε κε πςειά εηζνδήκαηα θαη ζχγρξνλν lifestyle. Απηή ηε ζηηγκή πάλσ απφ 400 εθ. άλζξσπνη δνπλ ζε πφιεηο θαη θσκνπφιεηο. Σα Ζλσκέλα Έζλε ππνινγίδνπλ φηη ν ξπζκφο αζηηθνπνίεζεο ην 2010 άγγημε ην 45%, ελψ κέρξη ην 2030 πξνβιέπεηαη λα θηάζεη ην 60% 13. κσο, πξέπεη λα ππνγξακκηζηεί φηη θαηά ηε κεηάβαζε απηή εθαηνκκχξηα άλζξσπνη εξγάζηεθαλ κε δχν δνιάξηα ηελ εκέξα παξάγνληαο πξντφληα ζε ηαρχηεηεο πνιιαπιάζηεο απφ απηέο ησλ δπλαηψλ νηθνλνκηψλ. Δλδεηθηηθά παξαδείγκαηα ηνπ θαηλνκέλνπ απηνχ ηεο αζηηθνπνίεζεο είλαη ηα εμήο νηθνλνκηθά θέληξα ηεο Κίλαο: Α) αγθάε, 4 ν ιηκάλη ζε παγθφζκην επίπεδν- δηαζέηεη πεξίπνπ 5% ηνπ ΑΔΠ θαη 10% ησλ Ξέλσλ Άκεζσλ Δπελδχζεσλ(ΞΑΔ). Δίλαη ε πξψηε βηνκεραληθή θαη εκπνξηθή πφιε, αιιά θαη απηή κε ην πην εηδηθεπκέλν εξγαηηθφ δπλακηθφ. Οη πςειέο νηθνλνκηθέο ηεο επηδφζεηο νθείινληαη ζηε βηνκεραληθή ηεο παξαγσγή, ηε κεγάιε θαηαλάισζε ηεο ηάμεο ηνπ 9% θαη ηε ζπλερή αχμεζε ησλ επελδχζεσλ. Φηινμελεί 12 Bessière, Stéphanie (2007), «Η Κίλα ζηελ απγή ηνπ 21 ν αηώλα: ε επηζηξνθή κηαο δύλακεο;», (κηθξ. ηαπξνχια Σζφγθα), Αζήλα, Κέδξνο, ζει { La Chine à l aube du XXIe siècle: Le retour d une puissance?, Editions l Harmattan, 2005} 13 Fishman, C.Ted (2006), «Κίλα ΑΔ: ε πξόθιεζε ηεο λέαο ππεξδύλακεο γηα ηελ Ακεξηθή θαη ηνλ θόζκν», (κηθξ. Νίθνο Ρνχζζνο), Αζήλα, Κιεηδάξηζκνο, ζει.63{ China, Inc, Simon&Schuster, 2005}

15 πεξίπνπ ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο θαη αξθεηέο πνιπεζληθέο έρνπλ εγθαηαζηήζεη εθεί ηα εξεπλεηηθά θαη αλαπηπμηαθά ηνπο θέληξα, φπσο ε Coca Cola, ε Auchan θαη ην Carrefour. Β) Υνλγθ Κνλγθ, είλαη απφ ηηο πινπζηφηεξεο πεξηνρέο ηνπ πιαλήηε, έλα απφ ηα πην εχξσζηα ιηκάληα. Πξηλ ηελ πξνζάξηεζή ηνπ ζηελ ΛΓΚ βξηζθφηαλ ππφ βξεηαληθή δηνίθεζε έρνληαο έηζη ηε δπλαηφηεηα λα γίλεη έλαο απφ ηνπο βαζηθνχο παξάγνληεο ηεο παγθφζκηαο θαπηηαιηζηηθήο νηθνλνκίαο. ήκεξα είλαη αθφκε απφ ηηο κεγαιχηεξεο νηθνλνκίεο ζηνλ θφζκν κε θαηά θεθαιήλ εηζφδεκα 45,600$( 12 ε ζέζε ζηελ παγθφζκηα θαηάηαμε). Γ) Πεθίλν, πξσηεχνπζα ηεο ΛΓΚ θαη λνχκεξν έλα ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο ηεο ρψξαο. πλεηζθέξεη ζηνλ εζληθφ πινχην έρνληαο 2 ε ζέζε ζην ΑΔΠ. ηνπο Οιπκπηαθνχο Αγψλεο ηνπ 2008 ην 80% ηεο πφιεο αλνηθνδνκήζεθε εθ λένπ 14. Γπν απφ απηέο ηηο πεξηνρέο, αγθάε θαη Υνλγθ Κφλγθ, φπσο θαη άιιεο παξάθηηεο, ζπλέβαιιαλ ζηελ αλάδεημε ηεο Κίλαο γηα ην 2010 ζηε ρψξα κε ηα πην εκπνξηθά ιηκάληα(780 δηο δνιάξηα) θαη ζηε ζπλερή βηνκεραληθή ηεο άλνδν. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο, φηη 47% πεξίπνπ ηεο νηθνλνκίαο ηεο Κίλαο, ζχκθσλα κε ηε CIA, ζηεξίδεηαη ζηε βηνκεραλία, 43% ζηηο ππεξεζίεο θαη κφλν έλα 10% πεξίπνπ ζηελ αγξνηηθή νηθνλνκία θάηη πνπ καξηπξά ηελ αιιειεμάξηεζε ησλ παξαγφλησλ αζηηθνπνίεζεο θαη εθβηνκεράληζεο. Ζ απμεκέλε αζηηθνπνίεζε είρε σο ζπλέπεηα ηε δεκηνπξγία ελφο άιινπ παξάγνληα πνπ εληζρχεη φια απηά ηα ρξφληα ηελ θηλεδηθή νηθνλνκία: νη ππνδνκέο. Δίλαη πνιχ πηζαλφλ ε πιηθή ππνδνκή κηαο ρψξαο λα θξίλεη ζε ηειηθή θάζε ηελ αληαγσληζηηθή ηεο ηζρχ. Απηφ γηαηί ελψ φια ηα άπια ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ κηαο νηθνλνκίαο κπνξνχλ λα αλαπαξαρζνχλ ζην εμσηεξηθφ-κε ηελ θαηαζθεπή ή ηε κεηαθνξά ηνπο- φια ηα ππφινηπα πνπ δελ κπνξνχλ λα κεηαθεξζνχλ, φπσο δξφκνη, λεξφ, ελέξγεηα ζα θάλνπλ ηηο ρψξεο λα δηαθέξνπλ 15. Σελ ίδηα ζθέςε είραλ πξνθαλψο θαη νη Κηλέδνη θαη απνθάζηζαλ λα δεκηνπξγήζνπλ κηα «απηνθηλεηνθεληξηθή 14 Bessière, Stéphanie (2007), «Η Κίλα ζηελ απγή ηνπ 21 ν αηώλα: ε επηζηξνθή κηαο δύλακεο;», (κηθξ. ηαπξνχια Σζφγθα), Αζήλα, Κέδξνο, ζει { La Chine à l aube du XXIe siècle: Le retour d une puissance?, Editions l Harmattan, 2005} 15 Fishman, C.Ted (2006), «Κίλα ΑΔ: ε πξόθιεζε ηεο λέαο ππεξδύλακεο γηα ηελ Ακεξηθή θαη ηνλ θόζκν», (κηθξ. Νίθνο Ρνχζζνο), Αζήλα, Κιεηδάξηζκνο, ζει.137{ China, Inc, Simon&Schuster, 2005}

16 16 νηθνλνκία», ζηα πξφηππα ησλ ΖΠΑ, κε πξαηήξηα, εζηηαηφξηα, θέληξα αλαςπρήο θιπ δεκηνπξγψληαο λέεο αγνξέο. Ωο ηψξα ζηελ Κίλα έρνπλ παξαδνζεί ζηελ θπθινθνξία πεξί ηα ρηιηφκεηξα εζληθνχ δηθηχνπ. Ζ θηλεδηθή θπβέξλεζε ππνινγίδεη φηη ν αξηζκφο απηφο ζα θηάζεη ηηο κέρξη ην 2030 μεπεξλψληαο ην εζληθφ δίθηπν ησλ ΖΠΑ. Αθφκε, άμηεο πξνζνρήο είλαη νη ζηδεξνδξνκηθέο γξακκέο πςειήο ηαρχηεηαο πνπ ζπλδένπλ ην Πεθίλν κε ηε αγθάε θαη ηε αγθάε κε ην Θηβέη. Γηα ηελ θάιπςε ησλ ειεθηξνδνηηθψλ αλαγθψλ θξίλεηαη απαξαίηεην θάζε ρξφλν λα δεκηνπξγνχληαη εξγνζηάζηα παξαγσγήο ελέξγεηαο. ην πξφγξακκα απηφ εληάζζεηαη θαη ε θαηαζθεπή ηνπ κεγαιχηεξνπ θξάγκαηνο ζηνλ θφζκν, ην θξάγκα ησλ «ηξηψλ θαξαγγηψλ», θαηά κήθνο ηνπ Κίηξηλνπ πνηακνχ, ε νπνία νινθιεξψζεθε, ην Σν ζπγθεθξηκέλν έξγν είλαη ηφζν κεγάιν ζε έθηαζε θαη ηφζν απνηειεζκαηηθφ πνπ νη επηζηήκνλεο ππνζηεξίδνπλ φηη έρεη επηβξαδχλεη ηελ πεξηζηξνθή ηεο Γεο θαηά 0,06 κηθξνδεπηεξφιεπηα, αιιάδνληαο ηε ζέζε ησλ πφισλ θαηά δχν πεξίπνπ εθαηνζηά 16. Ζ απμεκέλε ηδησηηθνπνίεζε ησλ δξφκσλ θαη άιισλ ππνδνκψλ θνηλήο σθέιεηαο, αιιά θαη θξαηηθψλ επηρεηξήζεσλ καο θαηαδεηθλχεη έλα αθφκε θιεηδί ηεο ξαγδαίαο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο ρψξαο. Σν 16 ν ζπλέδξην ηνπ ΚΚΚ, ζηα ηέιε ηνπ 2002, ηξνπνπνίεζε ην χληαγκα, ψζηε νη ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο λα έρνπλ ίζε δχλακε θαη αμία κε ηηο θξαηηθέο. Δθηφο απηνχ, ε αιιαγή απηή επέηξεςε ζηνπο ηδηψηεο επηρεηξεκαηίεο λα γίλνπλ κέιε ηνπ ΚΚΚ θαη έλαο αξηζκφο απφ απηνχο πξνζθιήζεθε γηα λα παξαθνινπζήζεη ην ζπλέδξην ζηε Μεγάιε Αίζνπζα ηνπ Λανχ. Απφ ην 1998 έρνπλ απνθξαηηθνπνηεζεί ζηελ Κίλα φια ηα θξαηηθά νηθηζηηθά απνζέκαηα, απνιχζεθαλ πάλσ απφ 25 εθαη. δεκφζηνη ππάιιεινη σο ππεξάξηζκνη θαη ρηιηάδεο απφ απηνχο πξνζέθπγαλ ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα γηα λα εξγαζηνχλ. Παξφι απηά ηα ζεηηθά κέηξα γηα ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, ην ΚΚΚ, δηαησλίδνληαο ζην ρξφλν ηελ πνιηηηθή θξαηηθνχ παξεκβαηηζκνχ, απνθεχγεη φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξν ηελ άθξηηε ηδησηηθνπνίεζε, ψζηε λα κελ ππάξμεη νηθνλνκηθή ελδπλάκσζε νιηγάξηζκσλ θνηλσληθψλ νκάδσλ πνπ λα ζέινπλ λα επηβάιινπλ ην δηθφ ηνπο «δίθαην». Γη απηφ ηνλ ιφγν πνιιέο ηδησηηθέο εηαηξείεο δπζθνιεχνληαη λα εηζέιζνπλ ζην ρξεκαηηζηήξην ή λα δηαζθαιίζνπλ επηδνηήζεηο απφ ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα, πνπ είλαη θπξίσο θξαηηθφ. Απφ ηηο 1600 εηζεγκέλεο εηαηξείεο ζην ρξεκαηηζηήξην, κφλν νη 40 είλαη ηδησηηθέο θαη φζνλ 16 Υαηδεγάθεο, Μ. σηήξεο & Υαηδεγάθεο,. Μηθέιεο (2010), «Κίλα : Η αλαγέλλεζε ηνπ δξάθνπ», Αζήλα, Καζηαληψηε, ζει

17 17 αθνξά ηε ρξεκαηνδφηεζε απφ ηηο ηξάπεδεο, απηή απεπζχλεηαη κφιηο ζην 10% ησλ ηδησηηθψλ θηλεδηθψλ επηρεηξήζεσλ 17. Έλαο αθφκε ζεκαληηθφο ιφγνο ηεο νηθνλνκηθήο κεγέζπλζεο ηεο Κίλαο είλαη ε ζπλερψο απμαλφκελε ξνή Ξέλσλ Άκεζσλ Δπελδύζεσλ(ΞΑΔ) θαη ε επλντθή δηαρείξηζε ησλ μέλσλ επηρεηξήζεσλ απφ ηε ρψξα. Απφ ην 2003 κέρξη θαη ζήκεξα, ηελ πξσηηά ζηηο μέλεο επελδχζεηο ηελ θαηέρεη ε Κίλα. Σν 2010, απμήζεθαλ θαηά 17,4% θηάλνληαο ην χςνο ξεθφξ ησλ 105,74 δηο δνιαξίσλ, ζχκθσλα κε ην Κηλέδηθν ππνπξγείν Δκπνξίνπ. Ζ Κίλα απνηειεί ηνλ θαιχηεξν πξννξηζκφ ησλ μέλσλ επελδχζεσλ γηα ηελ ηεξάζηηα εζσηεξηθή ηεο αγνξά, ην κεξίδην ηεο ζηελ παγθφζκηα αγνξά, ην ρακειφ εξγαηηθφ θφζηνο θαη ηνπο θαιχηεξνπο ζπληειεζηέο παξαγσγηθφηεηαο θαη αληαγσληζηηθφηεηαο, ηδίσο ζηνπο ηνκείο ηεο κεηαπνίεζεο θαη ηεο ζπλαξκνιφγεζεο. Ζ εηζξνή ησλ ΞΑΔ απμήζεθε θαη κε ηελ είζνδν ηεο Κίλαο ζηνλ ΠΟΔ, ην Αμίδεη ζε απηφ ην ζεκείν λα αλαθεξζνχκε ζε θάπνηα απφ ηα νθέιε πνπ πξνζθέξεη ε Κίλα ζηηο μέλεο επηρεηξήζεηο. Ζ ηεξάζηηα αγνξά ηεο πνιππιεζνχο απηήο ρψξαο πξνζειθχεη ζαλ καγλήηεο εηαηξείεο θνινζζνχο, φπσο ε Siemens θαη ε General Electrics, λα κεηαθέξνπλ ηηο παξαγσγηθέο ηνπο κνλάδεο εθεί, εμαζθαιίδνληαο ρακειφ θφζηνο παξαγσγήο θαη πςειέο πσιήζεηο. Απηή ε κηθξή νηθνλνκηθή επηβάξπλζε ησλ επηρεηξήζεσλ ζπγθξηηηθά κε ηηο επελδχζεηο ηνπο ζηελ Δπξψπε θαη ηελ Ακεξηθή ιεηηνπξγεί θαη κε ηηο πην κηθξέο δηεζλείο επηρεηξήζεηο πνπ δε δηαζέηνπλ κεγάια θεθάιαηα. Δπηπξφζζεηα, πνιιέο βηνκεραλίεο δξνπλ αλελφριεηα ζηελ Κίλα θαη κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ εξγνζηάζηα παξαγσγήο ελέξγεηαο, ηδίσο ειεθηξηζκνχ, πνπ ρξεηάδνληαη γηα ηελ παξαγσγή ηνπο, ρσξίο λα πεξηνξίδνληαη απφ πεξηβαιινληηθνχο θαλφλεο αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ, νη νπνίνη παξεκπνδίδνπλ ηελ θαηαζθεπή ηέηνησλ εξγνζηαζίσλ ζε νπνηαδήπνηε πεξηνρή επηζπκεί ε βηνκεραλία. ηελ Κίλα, επίζεο, νη κεραλέο κπνξνχλ λα αληηθαζίζηαληαη απφ αλζξψπνπο κε ηεξάζηηα εμνηθνλφκεζε θφζηνπο θαη ρσξίο έθπησζε ζηελ πνηφηεηα. ηηο ΖΠΑ, γηα παξάδεηγκα, ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηε βηνκεραλία θηελά θνξηεγά, ηα νπνία ρξεηάδνληαη ζπρλά επηζθεπέο θαζπζηεξψληαο ηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία θαη 17 Kynge, James (2007), «Η Κίλα θαηαθηά ηνλ θόζκν: ε άλνδνο ελόο θηιόδνμνπ έζλνπο», (κηθξ. Άξηεκηο Σξίθθα), Αζήλα, Διιεληθή Παηδεία ΑΔ, ζει { China Shakes the World: A Titan's Rise and Troubled Future -- and the Challenge for America, Houghton Mifflin, 2007}.

18 18 επηβαξχλνληάο ηελ νηθνλνκηθά. ηελ Κίλα δελ ηζρχεη θάηη ηέηνην, αθνχ νη άλζξσπνη κε κηζζνχο αθφκε θαη 1-2 δνιαξίσλ ηελ εκέξα κπνξνχλ λα ηα ππνθαηαζηήζνπλ, αιιά θαη λα ηα επηζθεπάζνπλ. Δπηπιένλ, ζηε ρψξα είλαη αξθεηά πην κηθξφ ην θφζηνο ησλ βηνκεραληθψλ κεραλεκάησλ θαη εμαξηεκάησλ επεξεάδνληαο αλάινγα πξνο ηα θάησ ηηο ηηκέο πψιεζεο ησλ πξντφλησλ, θαη επνκέλσο ε θαηαλάισζε απμάλεηαη 18. Οη επηρεηξήζεηο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα πάξνπλ θηελά εκπνξεχκαηα απφ ηελ Κίλα θαη λα ηα πνπιήζνπλ ζε ρακειή ηηκή ζε εηδηθά θαηαζηήκαηα ηχπνπ discount ζε Δπξψπε θαη Ακεξηθή επηηπγράλνληαο δηφγθσζε ησλ θεξδψλ ηνπο. Σα θαηαζηήκαηα πνπ έρνπλ πηνζεηήζεη απηήλ ηελ πξαθηηθή ζπγθαηαιέγνληαη ζηηο 500 κεγαιχηεξεο επηρεηξήζεηο ηνπ θφζκνπ. ην θφιπν απηφ δε ζπκκεηέρνπλ κφλν κεγάια θέληξα εθπηψζεσλ, αιιά θαη κεκνλσκέλνη έκπνξνη. Απηή ε ηαθηηθή είλαη ε απάληεζε ζην εξψηεκα γηα ηελ πεγή ησλ ηφζν θηελψλ πξντφλησλ πνπ πσινχληαη ζε θαηαζηήκαηα ηεο Wal-Mart, ηνπ Tesco, ηνπ ΗΚΔΑ, ηνπ Carrefour θ.α. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη φηη θνχπα, ε νπνία πσιείηαη ζηα θαηαζηήκαηα ΗΚΔΑ ζηελ ηηκή ηνπ 1 δνιαξίνπ, ζηελ πφιε Γηβνχ ηεο Κίλαο κπνξεί θάπνηνο λα ηελ αγνξάζεη κε κφλν 5 ιεπηά. ηελ εηζξνή ησλ μέλσλ επελδχζεσλ ζπκβάιινπλ θαη νη Κηλέδνη νκνγελείο, νη νπνίνη ζπλεξγάδνληαη κε επηρεηξήζεηο επξσπατθέο-ακεξηθαληθέο δεκηνπξγψληαο θέληξα πψιεζεο ησλ πξντφλησλ ηνπο ζε πφιεηο, φπσο ην Πξάην ηεο Ηηαιίαο, έρνληαο φκσο εγθαηαζηήζεη ηα θέληξα παξαγσγήο ηνπο ζηελ Κίλα 19. Γεληθφηεξα, πάλησο, ε θηλεδηθή θπβέξλεζε πξνζθέξεη πνιιά πιενλεθηήκαηα γηα λα πξνζειθχζεη μέλεο επελδχζεηο, ψζηε λα αλαπηπρζεί νηθνλνκηθά ε ρψξα θαη λα δεκηνπξγεζνχλ ζέζεηο εξγαζίαο: επηδνηεί ην πεηξέιαην γηα λα γίλεη πην θζελφ γηα ηηο βηνκεραλίεο θαη ηηο κεηαθνξέο, πξνζθέξεη ζε ρακειέο ηηκέο λεξφ θαη ειεθηξηζκφ, εμαζθαιίδεη ηε δηαηήξεζε ησλ ρακειψλ κηζζψλ κε ην λα εκπνδίδεη ηε δεκηνπξγία αλεμάξηεησλ ζσκαηείσλ ησλ εξγαηψλ, δελ εθαξκφδεη ην νηθνλνκηθφ δίθαην γηα λα κελ επηβαξχλεη ηηο επηρεηξήζεηο θαη κε δηάθνξεο κεραλνξξαθίεο πξνζπαζεί λα εμαζθαιίζεη άθζνλν ξεπζηφ γηα ηηο ηξάπεδεο, ψζηε απηέο λα κπνξνχλ λα δαλείζνπλ ηηο ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο, αιιά θαη λα πξνζθέξνπλ αμηνπξφζεθηεο θνξναπαιιαγέο. 18 Fishman, C.Ted (2006), «Κίλα ΑΔ: ε πξόθιεζε ηεο λέαο ππεξδύλακεο γηα ηελ Ακεξηθή θαη ηνλ θόζκν», (κηθξ. Νίθνο Ρνχζζνο), Αζήλα, Κιεηδάξηζκνο, ζει.129,234, { China, Inc, Simon&Schuster, 2005} 19 Kynge, James (2007), «Η Κίλα θαηαθηά ηνλ θόζκν: ε άλνδνο ελόο θηιόδνμνπ έζλνπο», (κηθξ. Άξηεκηο Σξίθθα), Αζήλα, Διιεληθή Παηδεία ΑΔ, ζει ,106{ China Shakes the World: A Titan's Rise and Troubled Future -- and the Challenge for America, Houghton Mifflin, 2007}.

19 19 ηνλ αληίπνδα ηεο αλαξξίρεζεο ησλ δεηθηψλ ησλ μέλσλ επελδχζεσλ ζηελ Κίλα βξίζθνληαη ε έιιεηςε ηερλνγλσζίαο θαη ζηειερψλ κάλαηδκελη πνπ λα έρνπλ επίγλσζε ηεο ζχγρξνλεο αγνξάο. ε έξεπλα, πνπ δεκνζηεχηεθε ζην Wall Street Journal, γηα ηελ πνξεία ησλ πνιπεζληθψλ ζηελ Κίλα, ην 54% ηνπ δείγκαηνο δήισζε φηη ε ζπλνιηθή ηνπο επηρεηξεκαηηθή επίδνζε ήηαλ ρεηξφηεξε απφ ηελ αλακελφκελε θαη ην 62% ηφληζε φηη νη δπλαηφηεηεο ηεο θηλεδηθήο αγνξάο είλαη ππεξεθηηκεκέλεο 20. ηελ αλέιημε ηεο νηθνλνκίαο ηνπ «θφθθηλνπ δξάθνπ» ζπλέβαιε, φπσο ήδε έρνπκε πξναλαθέξεη, θαη ε έληαμε ηεο Κίλαο ζηνλ Παγθόζκην Οξγαληζκνύ Δκπνξίνπ. Πνιιά απφ ηα εκπφδηα γηα ηηο μέλεο επηρεηξήζεηο θαηαξγήζεθαλ, ε πιεξνθφξεζε ζηε ρψξα γηα ηνλ ηξφπν δηεμαγσγήο ηνπ εκπνξίνπ είλαη κεγαιχηεξε, νη επελδπηέο απφ ην εμσηεξηθφ κπνξνχλ πιένλ λα δεκηνπξγνχλ θνηλνπξαμίεο γηα λα πνπιάλε ρνλδξηθψο φια ηα εηζαγφκελα πξντφληα, αιιά θαη απηά πνπ θαηαζθεπάδνληαη ζηελ ελδνρψξα. Δπηπιένλ, δχλαληαη λα θαηέρνπλ πιεηνςεθηθή ζπκκεηνρή ζηηο επηρεηξήζεηο θαη ζηε ζπλέρεηα λα αλνίμνπλ θαηαζηήκαηα ιηαληθήο πψιεζεο ζε φιε ηε ρψξα, ρσξίο λα πεξηνξίδνληαη ζηηο πφιεηο θαη ζηηο ΔΟΕ. Σέινο, κε ηελ πξφνδν ηεο απηή, ε νηθνλνκία ηεο Κίλαο αλαγλσξίδεηαη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ παγθνζκίσο θαη απνδεηθλχεηαη φηη ε ρψξα απηή ηεο Άπσ Αλαηνιήο είλαη κηα ππνινγίζηκε δχλακε ζηε δηεζλή ζθελή. Καζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ νηθνλνκία ηεο Κίλαο είλαη ε λνκηζκαηηθή πνιηηηθή ηεο. Απφ ην 1997 ε Κίλα έρεη πξνζδέζεη ην λφκηζκά ηεο, ην γνπάλ, ζην ακεξηθαληθφ δνιάξην. Σν γνπάλ, δειαδή, αθνινπζεί ηηο δηαθπκάλζεηο ηνπ δνιαξίνπ έλαληη ησλ άιισλ δηεζλψλ λνκηζκάησλ. Απηφ επηηπγράλεηαη κε δηνηθεηηθά κέηξα, θαζψο θάζε κεηαηξνπή ηνπ γνπάλ ζε μέλν λφκηζκα πξέπεη λα γίλεηαη κέζσ θξαηηθά ειεγρφκελεο ηξάπεδαο θαη ζχκθσλα κε ηελ επίζεκε ηζνηηκία. Σν θηλεδηθφ θξάηνο γηα λα παξαθηλήζεη ηνπο πνιίηεο θαη ηνπο επηρεηξεκαηίεο λα κεηαηξέπνπλ ηα γνπάλ ζε δνιάξηα, ηνπο πξνζθέξεη πεξηζζφηεξα γνπάλ γηα ηα δνιάξηα απ φηη ζα πξνζέθεξε ε ειεχζεξε αγνξά, εάλ ην θηλεδηθφ λφκηζκα δελ ειεγρφηαλ. Ζ Κίλα έρεη πάξα πνιιά δνιάξηα, ψζηε αλ ηα έξηρλε ζηελ παγθφζκηα αγνξά ζα πξνθαινχζε ηελ πηψζε ηεο αμίαο ηνπ δνιαξίνπ. Γη απηφ νη Κηλέδνη πξνηηκνχλ λα ηα δαλείδνπλ ζηηο ΖΠΑ αγνξάδνληαο ακεξηθαληθά νκφινγα. Με απηφλ ηνλ ηξφπν δελ αζθείηαη πίεζε κφλν 20 Μουρδουκοφτασ, Πάνοσ & Arauma, Yuko (2006), «Η ςτρατηγική τησ Κίνασ: Επιχειρηματική ςτρατηγική ςε μια ημιπαγκοςμιοποιημένη οικονομία», τόμοσ Β, (μτφρ. Νικθφόροσ ταματάκθσ), Ακινα, ταμοφλθ, ςελ. 107{ Business Strategy in the Semiglobal Economy, Sharpe, Inc., 2006}.

20 20 ζηελ αμία ηνπ ακεξηθαληθνχ λνκίζκαηνο, αιιά θαη ηνπ ακεξηθαληθνχ ρξένπο. Σα ηειεπηαία ρξφληα, φκσο, ζπλεηδεηνπνηψληαο ε ρψξα ηελ εμάξηεζή ηεο απφ ηηο εμαγσγέο, ηελ άλνδν ηεο πνιηηηθήο ηεο δχλακεο, ην κέγεζνο ηεο εζσηεξηθήο ηεο αγνξάο θαη ζέινληαο λα κεηψζεη ηνλ πιεζσξηζκφ, αιιάδεη ξψηα ζηε λνκηζκαηηθή ηεο πνιηηηθή 21. Ζ Κίλα επηδηψθεη ηελ ηζρπξνπνίεζε ηνπ εζληθνχ ηεο λνκίζκαηνο, αιιά ηαπηφρξνλα θαη ηελ ππνβάζκηζε ηνπ δνιαξίνπ ζπγθξνηψληαο κε απηήλ ηελ ηαθηηθή έλα λέν λνκηζκαηηθφ ζχζηεκα, ζην νπνίν ζα κεηάζρνπλ δνιάξην, γνπάλ, γελ θαη ξνχβιη ηζφηηκα. χκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ ΓΝΣ, ην δνιάξην εμαθνινπζεί λα αλέξρεηαη ζην 62% ησλ ζπλαιιαγκαηηθψλ απνζεκάησλ δηεζλψο, έλαληη 26% ηνπ θπξηφηεξνπ αληαγσληζηή ηνπ, ηνπ επξψ. ην πιαίζην ηεο εθαξκνγήο ηεο λέαο απηήο ζηξαηεγηθή ηεο, ν πξσζππνπξγφο ηεο Κίλαο, Γνπέλ Σδηακπάν, ππέγξαςε καδί κε ηνλ Ρψζν νκφινγφ ηνπ, Βιαληηκίξ Πνχηηλ, κηα ηζηνξηθήο ζεκαζίαο ζπκθσλία ζηελ Πεηξνχπνιε. χκθσλα κε απηήλ, ην δνιάξην ζηηο κεηαμχ ηνπο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο θαηαξγείηαη θαη αληηθαζίζηαηαη απφ ηα εζληθά ηνπο λνκίζκαηα 22. Αλάινγε φκσο ήηαλ θαη ε θίλεζή ηεο ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2010, νπφηε ε Κίλα αγφξαζε θαζαξά 262,5 δηο γελ(3,1 δηο δνιάξηα) ηαπσληθψλ νκνιφγσλ, εμαηηίαο ηεο αλφδνπ ηνπ γελ έλαληη ηνπ δνιαξίνπ. Ο ζχκβνπινο ηεο Κεληξηθήο ηξάπεδαο ηεο Κίλαο, Λη Νηανθνχη, δήισζε φηη ε πνιηηηθή απηή ηεο απνδέζκεπζεο ηεο ρψξαο απφ ην ακεξηθαληθφ δνιάξην(ην 90% πεξίπνπ ησλ ζπλαιιαγκαηηθψλ απνζεκάησλ ηεο ρψξαο είλαη ζε δνιάξηα) ζα ζπλερηζηεί γηα λα κπνξέζεη ε ρψξα λα αληηζηαζκίζεη ηηο δεκηέο πνπ πξνθάιεζε ζηηο δνιαξηαθέο ηεο επελδχζεηο ε απφθαζε ησλ ΖΠΑ λα πξνρσξήζνπλ ζε εθηχπσζε ρξήκαηνο(πνιηηηθή λνκηζκαηηθήο ραιάξσζεο). Δθηφο απηνχ, ηξηπιαζηάζηεθαλ νη αγνξέο θνξεαηηθψλ νκνιφγσλ ζην ίδην δηάζηεκα, αθνχ θαη ην γνπφλ απνδείρζεθε ηζρπξφηεξν ηνπ δνιαξίνπ. Ζ Κίλα, παξά ηηο θηλήζεηο ηηο απηέο, δεζκεχηεθε ζηε ζχλνδν ησλ G20, ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2010, φηη δε ζα πξνρσξήζεη ζε ππνηίκεζε ηνπ λνκίζκαηνο ηεο γηα λα εληζρχζεη ην εμαγσγηθφ ηεο πιεφλαζκα έλαληη ρσξψλ ηεο Γχζεο γεγνλφο πνπ ζα απνζηαζεξνπνηνχζε ηελ παγθφζκηα νηθνλνκία θαη ζα 21 σηήξεο, Μ. Υαηδεγάθεο & Μηθέιεο,. Υαηδεγάθεο (2010), «Κίλα : Η αλαγέλλεζε ηνπ δξάθνπ», Αζήλα, Καζηαληψηε, ζει Λίηζεο, Μσπζήο (5 Γεθεκβξίνπ 2010), «Κίλα θαη Ρσζία θαηαξγνύλ ην δνιάξην», Διεπζεξνηππία,

21 21 πξνθαινχζε ηε ιήςε αληη-κέηξσλ πξνζηαηεπηηζκνχ ησλ νηθνλνκηψλ Δπξψπεο θαη Ακεξηθήο 23. Σέινο, ζε απηή ηελ αθκάδνπζα νηθνλνκηθή πνξεία ηεο Κίλαο θαίξην ξφιν είρε ε επέλδπζε ζηελ παηδεία θαη ζηελ έξεπλα. Ζ θπβέξλεζε ηεο ρψξαο δίλεη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηε δεκηνπξγία ηνπ κεγαιχηεξνπ ζηξαηνχ βηνκεραληθψλ ζηειερψλ ζηνλ θφζκν. Γεθαεθηά εθαηνκκχξηα θνηηεηέο παλεπηζηεκίσλ θαη αλψηαησλ επαγγεικαηηθψλ ζρνιψλ ζπνπδάδνπλ επηζηήκεο θαη κεραλνινγία. Απφ ην 1990 θαη κεηά νη μέλεο εηαηξείεο έρνπλ ηδξχζεη ζηε ρψξα πεξίπνπ 300 εξεπλεηηθά θέληξα. Ζ θηλεδηθή εθεκεξίδα «Λατθή Ζκεξεζία» ππνγξακκίδεη φηη νη πεξηζζφηεξεο πνιπεζληθέο εηαηξείεο ηεο πθειίνπ θαζηέξσζαλ ηα ηειεπηαία ρξφληα πξνγξάκκαηα αλάπηπμεο θαη έξεπλαο ζηελ Κίλα. Ζ Motorola, γηα παξάδεηγκα, δηαηεξεί ζηε ρψξα 19 εξεπλεηηθά εξγαζηήξηα πνπ αλαπηχζζνπλ ηερλνινγία γηα ηελ ελδνρψξα θαη ηελ παγθφζκηα αγνξά. Σα θνλδχιηα απηά ησλ επηρεηξήζεσλ ζε αλάινγνπο ηνκείο απνηεινχλ αληίθξπζκα ζηηο θνξναπαιιαγέο απφ ην θξάηνο θαη ζηελ επθαηξία ηεο πξφζβαζεο ζηνπο Κηλέδνπο θαηαλαισηέο 24. Απφ ηελ πιεπξά ηεο ε Κίλα επηζπκεί λα αληηγξάςεη ηελ δπηηθή ηερλνινγία, ζηελ νπνία πζηεξεί. Οη παξάκεηξνη ηεο νηθνλνκηθήο άλζεζεο ηεο Κίλαο δελ είλαη κφλν νηθνλνκηθνχ ραξαθηήξα, αιιά θαη απνηέιεζκα ηεο αλαδηακφξθσζεο ηεο εζσηεξηθήο θαη εμσηεξηθήο ηεο πνιηηηθήο θάηη πνπ ζα αλαιχζνπκε ζε επφκελν θεθάιαην. 1.3 Ζ νηθνλνκία ηεο Κίλαο ζήκεξα Ζ νηθνλνκία ηεο Κίλαο ζήκεξα είλαη ε 2 ε κεγαιχηεξε ζηνλ θφζκν. Σν 2016, ην ΑΔΠ ηεο αλακέλεηαη λα θηάζεη ηα δηο δνιάξηα αλαδεηθλχνληαο ηελ ζηελ ππ αξηζκφλ 1 δχλακε ηνπ πιαλήηε. Σα ζπλαιιαγκαηηθά απνζέκαηά ηεο ζεκεηψλνληαο αχμεζε πεξίπνπ 24% ηνλ ηειεπηαίν ρξφλν έθηαζαλ, ην Μάξηην ηνπ 2011, ηα 3.044,7 δηο δνιάξηα. Δίλαη ε δεχηεξε ρψξα κε ηηο κεγαιχηεξεο εμαγσγέο ζηε δηεζλή αγνξά κε 1,5 ηξηο δνιάξηα θαη ε ηξίηε ζε εηζαγσγέο κε 1,3 ηξηο δνιάξηα. 23 Αλππφγξαθν(23 Οθησβξίνπ 2010), «G20: Αλαθσρή ζηνλ πόιεκν ησλ λνκηζκάησλ», Σα Νέα online, 24 Fishman, C.Ted (2006), «Κίλα ΑΔ: ε πξόθιεζε ηεο λέαο ππεξδύλακεο γηα ηελ Ακεξηθή θαη ηνλ θόζκν», (κηθξ. Νίθνο Ρνχζζνο), Αζήλα, Κιεηδάξηζκνο, ζει { China, Inc, Simon&Schuster, 2005}

22 22 Ζ Κίλα, ε νπνία ην 2010 πξνζέιθπζε επελδχζεηο 105,7 δηο δνιαξίσλ, έρεη αλαδεηρζεί ζχκθσλα κε ηηο Financial Times ζε κεγαιύηεξν δαλεηζηή απφ ηελ Παγθφζκηα Σξάπεδα, αθνχ ηελ ηειεπηαία δηεηία δάλεηζε πεξηζζφηεξα θεθάιαηα ζηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο απ φηη απηή(κηνα 110$δηο- ΠΑΓΚΟΜΗΑ ΣΡΑΠΔΕΑ 100$δηο). Βέβαηα, είλαη ζσζηφ λα ππνγξακκίζνπκε ζε απηφ ην ζεκείν πσο ε Κίλα δαλείδεη θαη επελδχεη ζηηο ρψξεο απηέο, κε ζθνπφ αξγφηεξα λα ηηο θαιχςνπλ ηηο κεγάιεο αλάγθεο ηεο ζε πεηξέιαην, θπζηθφ αέξην θαη άιινπ είδνπο κνξθέο ελέξγεηαο θαη είδε θπζηθψλ πφξσλ, ιφγσ ηεο απμεκέλεο θαηαλάισζεο απηψλ απφ κέξνπο ηεο 25. Παγθφζκηα πξσηηά έρνπκε θαη γηα ηηο θηλέδηθεο εηαηξείεο, νη νπνίεο αλ θαη δελ έρνπλ εληαρζεί πιήξσο ζην θαπηηαιηζηηθφ ζχζηεκα ηα θέξδε ησλ 500 θαιχηεξσλ αλήιζαλ ην 2008 ζηα 171 δηο δνιάξηα ζπγθξηηηθά κε ησλ ΖΠΑ πνπ πιεζίαζαλ κφιηο ηα 99 δηο δνιάξηα. ε πην ηζρπξή εηαηξεία αλαδεηθλχεηαη ε θξαηηθή πεηξειατθή Sinopec κε έζνδα ην 2008, ηα 215 δηο δνιάξηα. ηε δεχηεξε ζέζε, βξίζθεηαη κηα άιιε θηλεδηθή εηαηξεία πεηξειαίνπ ε China National Petroleum Corp(CNPC). ηνλ θαηάινγν ησλ 500 θαιχηεξσλ, νη 34 θνξπθαίεο είλαη θξαηηθέο. ηελ Κίλα αθφκε ζα εληνπίζνπκε ηε κεγαιύηεξε ζε θεθαιαηνπνίεζε ηξάπεδα ηνπ θφζκνπ, ηελ ICBC θαη ην γίγαληα ησλ εκπνξεπκαηηθψλ ζπλαιιαγψλ ζηα ιηκάληα, ηελ COSCO. Δπίζεο, ζχκθσλα κε ην πεξηνδηθφ Japan Focus απφ ηηο 25 κεγαιχηεξεο κε ρξεκαηννηθνλνκηθέο πνιπεζληθέο εηαηξείεο απφ ηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο, 5 είλαη ζην Υνλγθ Κνλγθ,5 ζηε ηγθαπνχξε, 3 ζηελ Κίλα θαη κία ζηελ Σατβάλ(ζπλνιηθά ζηε ΛΓΚ 14) 26. Ζ Κίλα μερσξίδεη ζε πνιινχο ηνκείο ηεο δηεζλνχο νηθνλνκίαο θαζηζηψληαο καο ζαθέο φηη επαλήιζε κεηά απφ ρξφληα ζην πξνζθήλην γηα λα καο ζαζηίζεη κε ηα ηιηγγηψδε ηεο νηθνλνκηθά λνχκεξα. Ζ Κίλα είλαη ππεξδχλακε ζηα ζπάληα νξπθηά, θαζψο 17 κέηαιια πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε βηνκεραλία φπισλ θαη απηνθηλήησλ, ζηα πξντφληα πςειήο ηερλνινγίαο θαη ζηηο εγθαηαζηάζεηο ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο εμάγνληαη εμνινθιήξνπ απφ απηήλ, γηαηί δηαζέηεη ζην έδαθφο ηεο ην 97% ησλ θνηηαζκάησλ απηψλ ησλ νξπθηψλ. Ζ παγθφζκηα δήηεζε ζηα αγαζά απηά ηξηπιαζηάζηεθε ηελ 25 Λίηζεο, Μσπζήο (19 Ηαλνπαξίνπ 2011), «Η Κίλα μεπέξαζε ζε δάλεηα ηελ Παγθόζκηα Σξάπεδα», Διεπζεξνηππία, 26 Fernández Jilberto, E. Alex & Hogenboom, Barbara (24 December 2007), «China s Growing Economic and Political Power: Effects on the Global South», Japan Focus,

23 23 ηειεπηαία δεθαεηία θαη ε ρψξα απνθάζηζε λα εθκεηαιιεπηεί ηε κνλνπσιηαθή ηεο ζέζε. Μείσζε θαηά 10% ηηο εμαγσγέο θαη αχμεζε ην θφξν ηνπο απφ ην 15% ζην 25% πξνθαιψληαο ηελ αληίδξαζε ησλ ππφινηπσλ ρσξψλ, νη νπνίεο απείιεζαλ κε πξνζθπγή ζηνλ ΠΟΔ. Οη Κηλέδνη είλαη θαη νη κεγαιχηεξνη παξαγσγνί ρξπζνύ παγθνζκίσο 27. Ζ Κίλα είλαη πξψηε δχλακε ζηνλ θαηαζθεπαζηηθό θιάδν, φπσο θαη ζηελ θηλεηή ηειεθσλία. ηελ ρψξα θάζε κήλα εγγξάθνληαη 5 εθ. λένη ζπλδξνκεηέο, 300 εθ. Κηλέδνη είλαη ρξήζηεο θηλεηήο ηειεθσλίαο θαη νη λεαξνί θαηαλαισηέο ησλ πφιεσλ αιιάδνπλ θηλεηφ θάζε 8 κήλεο. Σα λνχκεξα απηά αλαδεηθλχνπλ ηελ άλζεζε ηεο θηλεηήο ηειεθσλίαο ηεο ρψξαο, ε νπνία απνηειεί δέιεαξ γηα εηαηξείεο-θνινζζνχο ζαλ ηε Motorola,ηε Sony θαη ηε Siemens. Ζ ρψξα μερσξίδεη θαη ζηνλ ηνκέα ηεο απηνθηλεηνβηνκεραλίαο θαη ησλ ζηδεξνδξόκσλ. Σν ππνπξγείν ηδεξνδξφκσλ ηεο Κίλαο θαηαθχξσζε ζχκβαζε 3,83 δηο δνιαξίσλ γηα ηελ θαηαζθεπή πξφηππνπ ζηδεξνδξνκηθνχ δηθηχνπ πνπ ζα δηαζρίδεη φιε ηε ρψξα, ελψ ζην ρψξν ησλ απηνθηλήησλ κεγάιεο επξσπατθέο εηαηξείεο απηνθηλήησλ έρνπλ κεηαθέξεη θέληξα παξαγσγήο ηνπο ζηελ Κίλα, φπσο ε Volkswagen θαη ε Citroen. Οη Κηλέδνη, εθκεηαιιεπφκελνη ηελ επαθή ηνπο κε ηηο εηαηξείεο απηέο, αληηγξάθνπλ ηελ ηερλνινγία ηνπο θαη παξάγνπλ κε δηθή ηνπο επσλπκία ή γηα ινγαξηαζκφ άιισλ εηαηξεηψλ απηνθίλεηα παξφκνηαο ηερλνινγίαο θαη δπλαηνηήησλ κε ρακειφηεξν θφζηνο. Ζ Κίλα δηαζέηεη θαη κεγάιε βηνκεραλία ζηα θάξκαθα θαη ζηνλ ηαηξηθό εμνπιηζκό. Αζρνιείηαη κε ηε δεκηνπξγία ππεξζχγρξνλσλ καγλεηηθψλ ηνκνγξάθσλ, εμάγεη θάξκαθα δπηηθνχ ηχπνπ αμίαο 3,5 δηο δνιαξίσλ θαη νη πσιήζεηο ηεο θαξκαθνβηνκεραλίαο ηεο έθηαζαλ ην 2004 ηα 7,5 δηο δνιάξηα. Ζ Pfizer, ε δεκηνπξγφο ηνπ Viagra, αληηιακβαλφκελε ην κέγεζνο ηεο θαξκαθνβηνκεραλίαο ζηελ Κίλα, δαπάλεζε 7,1 δηο δνιάξηα γηα έξεπλα θαη αλάπηπμε. Αθφκε, ζηελ Κίλα κπνξνχλ λα αληηγξαθνχλ λέα θάξκαθα ζε 3-5 ρξφληα κε θφζηνο ρηι. δνιάξηα, φηαλ ζε δπηηθέο ρψξεο ε αλάπηπμε ελφο λένπ θαξκάθνπ δηαξθεί ρξφληα κε κέζν θφζηνο ηα 250 εθ. δνιάξηα. ηελ αεξνλαππεγηθή, ηψξα, ε Κίλα αλακέλεηαη λα επελδχζεη 1,5 ηξηο γνπάλ ζηνλ θιάδν ησλ αεξνκεηαθνξψλ γηα λα αληαπνθξηζεί ζηελ απμαλφκελε δήηεζε. Πάλσ απφ αεξνζθάθε ηχπνπ Boeing ζε φινλ ηνλ θφζκν ελζσκαηψλνπλ κεγάιν αξηζκφ εμαξηεκάησλ θαη ζπλαξκνινγεκέλσλ ηκεκάησλ πνπ 27 Αλππφγξαθν (29 Γεθεκβξίνπ 2010), «Η Κίλα κεηώλεη ηηο εμαγσγέο ζπάλησλ κεηάιισλ θαη απμάλεη ηηο ηηκέο», Σν Βήκα,

24 24 πξνέξρνληαη απφ Κηλέδνπο πξνκεζεπηέο, ελψ κέρξη ην 2010 νη εηήζηεο εμαγνξέο ηεο Boeing απφ ηελ Κίλα αλέξρνληαλ ζηα 1,3 δηο δνιάξηα 28. Ζ ΛΓΚ, έρνληαο ήδε θαηαθηήζεη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ νηθνλνκία ηνπ πιαλήηε καο, ζρεδηάδεη λα επεθηαζεί θαη ζην δηάζηεκα. Σν 2003, ήηαλ ε ηξίηε ρψξα πνπ έζηεηιε άλζξσπν ζην δηάζηεκα, ελψ σο ην 2020 ζα έρεη νινθιεξσζεί ε ζπγθξφηεζε ελφο δηαζηεκηθνχ ζηαζκνχεξγαζηεξίνπ. Ζ νηθνλνκηθή δχλακε ηεο Κίλαο δηαθαίλεηαη πιένλ θαη ζηε ζηξαηησηηθή ηεο ηζρχ, θαζψο ην 2011 ν πξνυπνινγηζκφο γηα ηελ άκπλα απμήζεθε θαηά 12,7% αγγίδνληαο ηα 65,6 δηο επξψ. Ο ζηξαηφο ηεο ΛΓΚ είλαη ν κεγαιχηεξνο ζηνλ θφζκν θαη πξαγκαηνπνηεί ηα ζηξαηησηηθά ηνπ πξνγξάκκαηα κε άθξα κπζηηθφηεηα βηψλνληαο έλαλ ζπλερή εθζπγρξνληζκφ πνπ απνξξέεη απφ ηνλ ξπζκφ αλάπηπμεο ηεο ηάμεο ηνπ 10% ηεο θηλεδηθήο νηθνλνκίαο 29. Απηνί νη ηνκείο θαη άιινη ηφζνη ζθηαγξαθνχλ ηελ νηθνλνκία ηεο Κίλαο ζήκεξα, ε νπνία κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί δαηδαιψδεο θάηη πνπ δηθαηνινγείηαη απφιπηα απφ ηα παξαπάλσ νηθνλνκηθά δεδνκέλα. κσο, κία ρψξα γηα λα αλαδεηρζεί ζε θπξίαξρν ζην δηεζλέο παηρλίδη ησλ «κεγάισλ δπλάκεσλ» πξέπεη λα αθνινπζεί θαη αλάινγε πνιηηηθή, εζσηεξηθή θαη εμσηεξηθή, ηελ νπνία θαη ζα παξνπζηάζνπκε ζην θεθάιαην πνπ έπεηαη. Πίλαθαο 2 Οηθνλνκηθνί δείθηεο γηα ηελ Κίλα (Πεγή: ΓΝΣ, CIA The world fact book, Κεληξηθή Σξάπεδα Κίλαο) ΣΟΜΔΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΑΔΠ (2011) πλαιιαγκαηηθά απνζέκαηα(2011) Δμαγσγέο(2010) Eηζαγσγέο(2010) Δπελδχζεηο(2010) US$ 6,515,861 billion US$ 3,044,07 billion US$ 1,506 trillion US$ 1,307 trillion US$ 105,7 billion 28 Fishman, C.Ted (2006), «Κίλα ΑΔ: ε πξόθιεζε ηεο λέαο ππεξδύλακεο γηα ηελ Ακεξηθή θαη ηνλ θόζκν», (κηθξ. Νίθνο Ρνχζζνο), Αζήλα, Κιεηδάξηζκνο, ζει , ,246{ China, Inc, Simon&Schuster, 2005} 29 Αλππφγξαθν (4 Μαξηίνπ 2011), «Κίλα: Ο πξνϋπνινγηζκόο γηα ηελ άκπλα απμήζεθε θαηά 12,7% ην 2011», θάη. gr,

25 Ζ εζσηεξηθή θαη εμσηεξηθή πνιηηηθή ηεο Κίλαο Ζ Λατθή Γεκνθξαηία ηεο Κίλαο παξαδνζηαθά αληινχζε, κέρξη ην 1980 πεξίπνπ, ηελ πνιηηηθή ηεο ηζρχ απφ ηνλ Μαντζκφ θαη θαη επέθηαζε ηνλ θνκκνπληζκφ. Ζ θηλέδηθε πνιηηηθή είλαη ζπλπθαζκέλε κε ηελ ηζηνξία θαη ηηο επηινγέο ηνπ ΚΚΚ. Σν θφκκα απηφ έρεη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηε δηακφξθσζε ηεο εζσηεξηθήο θαη εμσηεξηθήο πνιηηηθήο ηεο Κίλαο ζην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ. Σν ΚΚΚ είλαη επηζήκσο αλψηεξν απφ ηα πάληα, αθφκε θαη απφ ην λφκν. Άκεζεο δεκφζηεο εθινγέο γηα ηα βαζηθά κέιε επηξξνήο ηνπ θφκκαηνο δε γίλνληαη, παξά κφλν γηα αξρεγνχο ρσξηψλ. Γειαδή, δελ ππάξρεη αλαλέσζε ηνπ πνιηηηθνχ ζπζηήκαηνο κέζσ δεκφζηαο εληνιήο. Καλέλαο νξγαληζκφο πνπ αζρνιείηαη κε ηε δηαθπβέξλεζε δελ ππάξρεη αλεμάξηεηα απφ ην Κφκκα. ε απηφ ην ζεκείν αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο αθφκε θαη νη κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο πξέπεη λα έρνπλ ζρέζε κε θάπνην θνξέα ηνπ Κφκκαηνο θαη λα ζηεξίδνπλ ην έξγν ηνπ, ελψ γηα ηηο ζξεζθείεο, απηέο αζθνχληαη ειεχζεξα κφλν εθφζνλ απνδέρνληαη φηη ην ΚΚΚ έρεη κεγαιχηεξε εμνπζία απφ ηνλ δηθφ ηνπο πλεπκαηηθφ εγέηε. Σν γεγνλφο απηφ ηεο απφιπηεο θπξηαξρίαο ηνπ ΚΚΚ έρεη θαηαζηήζεη ηελ Κίλα πνιιέο θνξέο ζηελ ηζηνξία ηεο σο ρψξα κε έληνλα θξνχζκαηα δηαθζνξάο θαη αληζφηεηαο θάηη πνπ έρεη νδεγήζεη ηνλ θηλεδηθφ ιαφ, ηελ ηειεπηαία πεξίπνπ δεθαεηία, λα αληηδξά κε έληνλεο δηαδειψζεηο, νη νπνίεο θαηαζηέιινληαη κε ηε ρξήζε βίαο, φπσο γηα παξάδεηγκα απηέο ζηελ πιαηεία Σηελαλκέλ, ην Παξφι απηά ην ΚΚΚ ραξαθηεξίδεηαη γηα ηελ καθξνεκέξεπζή ηνπ, πξνβαίλνληαο ζε αξθεηέο κεηαξξπζκίζεηο γηα λα κείλεη πηζηή ε κεζαία ηάμε, απμάλνληαο ηηο εζληθηζηηθέο ηάζεηο, ψζηε λα εμαζθαιίδεη ην ξφιν ηνπ «πξνζηάηε» απέλαληη ζηηο δπηηθέο θαπηηαιηζηηθέο ηδέεο πνπ ζέινπλ λα δηαβξψζνπλ ηνλ θηλεδηθφ ιαφ θαη αζθψληαο αξθεηφ έιεγρν ζηελ πιεξνθφξεζε, γηα λα δηαηεξήζεη ηελ θαθή εηθφλα ησλ μέλσλ. Μεηά ην 1978, φκσο, θαη ηηο Μεηαξξπζκίζεηο, ζηηο νπνίεο πξνέβε ην ΚΚΚ γηα κηα «ζνζηαιηζηηθή νηθνλνκία κε θαπηηαιηζηηθά ζηνηρεία», ε εζσηεξηθή πνιηηηθή ηεο Κίλαο έρεη παξνπζηάζεη ζεκεία εμέιημεο θαη πξνζαξκνζηηθφηεηαο ζηηο αλάγθεο ηεο ζχγρξνλεο πξαγκαηηθφηεηαο ηεο παγθνζκηνπνίεζεο. Έηζη, ην ΚΚΚ απνβάιεη ηελ εζσζηξέθεηα ηεο ρψξαο κε κηα δπλακηθή εμσηεξηθή πνιηηηθή, πξνζπαζεί λα επηιχζεη ην ζέκα ηεο θηψρεηαο θαη ησλ νηθνλνκηθψλ αληζνηήησλ, επηηξέπεη ηελ άλζεζε ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα θαη γεληθφηεξα πξνζπαζεί λα επαλαθέξεη ηελ Κίλα ζηελ παγθφζκηα ζθελή, κε κεγάιε επηηπρία κέρξη ηψξα, κε ελέξγεηεο πνπ ην έρνπλ δηαθνξνπνηήζεη

26 26 απφ θάζε άιιν θνκκνπληζηηθφ θαζεζηψο, παξακέλνληαο φκσο ζηνλ ππξήλα ηνπ ζνζηαιηζηηθφ θαη απηαξρηθφ, ψζηε λα θξαηάεη ηα ελία. Έλαο βαζηθφο δηακνξθσηήο, σο επί ην πιείζηνλ ηεο εζσηεξηθήο πνιηηηθήο θαη ζε κηθξφηεξν βαζκφ ηεο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο ηεο ρψξαο, είλαη ν Κνκθνπθηζκφο. Ζ Κίλα ζπγθξηηηθά κε ηε Γχζε είλαη κηα ζπιινγηζηηθή θνπιηνχξα. Ζ εθαξκνγή ησλ εζίκσλ είλαη κεγαιχηεξεο ζεκαζίαο απφ απηήλ ησλ λφκσλ. Ο ηαντζκφο, ν βνπδηζκφο θαη ν θνκθνπθηζκφο είλαη ηξεηο θηινζνθίεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ νξγαλσηηθή δνκή ηεο ρψξαο. Ο δε θνκθνπθηζκφο αλαθέξεηαη ζε κηα θνηλσλία, φπνπ ππάξρεη ηεξαξρηθή θαη παηξηαξρηθή ηάμε πνπ δηαζθαιίδεη ηελ εηξήλε. Δπηπιένλ, ζεσξεί φηη ην αλζξψπηλν νλ επηδέρεηαη ηειεηνπνίεζεο, φηη ε εμνπζία πξέπεη λα δίλεη ην θαιφ παξάδεηγκα θαη πσο νη ππάιιεινη πξέπεη λα ζέβνληαη ηνπο αλσηέξνπο ηνπο. Ζ θηλεδηθή εγεζία πηνζεηεί ζηαδηαθά ηνλ θνκθνπθηζκφ, κε ζθνπφ ηε δεκηνπξγία κηαο εζηθήο παλνπιίαο ηεο Κίλαο απέλαληη ζηνλ θίλδπλν ηεο ππνηαγήο ηνπ ιανχ ζηε ιαηξεία ηνπ ρξήκαηνο θαη ζηνλ άθξαην θαηαλαισηηζκφ 30. Ζ θαηαθφξπθε νηθνλνκηθή άλνδνο ηεο ρψξαο, ηηο ηειεπηαίεο δχν δεθαεηίεο, επέθεξε ξηδηθέο αιιαγέο ζηελ εμσηεξηθή ηεο πνιηηηθή. Ζ Κίλα εμειίρζεθε απφ κηα αλαπηπζζφκελε ρψξα πνπ αλαιψλεηαη ζε εζσηεξηθά ζέκαηα, ζε κηα ρψξα εμσζηξεθή πνπ ζέιεη λα θαηαζηεί, αξρηθά, δχλακε ζηελ πεξηθέξεηά ηεο θαη χζηεξα ζε παγθφζκην επίπεδν. Ζ νηθνλνκία είλαη πιένλ απηή, ε νπνία θαηεπζχλεη ηηο δηεζλείο ζρέζεηο ηεο Κίλαο. Ζ ρψξα νξίδεη ηε δηθή ηεο αλεμάξηεηε εμσηεξηθή πνιηηηθή, επηιέγνληαο ηε δηθή ηεο ζηάζε θαη ζπκπεξηθνξά απέλαληη ζηα πξνβιήκαηα ηεο πθειίνπ θαη ζπκκεηέρνληαο κφλνλ εδψ θαη ηξηάληα ρξφληα πεξίπνπ ζε νξγαληζκνχο δηεζλνχο δξαζηεξηφηεηαο. Οη Κηλέδνη εγέηεο είλαη νη κφλνη, παγθνζκίσο, πνπ παξακέλνπλ αδηάθνξνη ζηηο εμσηεξηθέο πηέζεηο θαη πεγαίλνπλ εθεί πνπ είλαη ηα ζπκθέξνληά ηνπο, αλεμαξηήησο ζπλεπεηψλ. ηηο δηκεξείο ζρέζεηο κε φιεο ηηο ρψξεο, ην Πεθίλν βαζίδεηαη θαη αθνινπζεί πηζηά ηηο πέληε αξρέο εηξεληθήο ζπλχπαξμεο πνπ δηαηππψλνληαη ζηνλ θαηαζηαηηθφ ράξηε ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ 31 : ακνηβαίνο ζεβαζκφο ηεο θπξηαξρίαο θαη ηεο εδαθηθήο αθεξαηφηεηαο, ε ακνηβαία κε επίζεζε, ε ακνηβαία κε αλάκεημε ζηηο εζσηεξηθέο ππνζέζεηο, ε ακνηβαία ηζφηεηα θαη ηα 30 Υαηδεγάθεο, Μ. σηήξεο & Υαηδεγάθεο,. Μηθέιεο (2010), «Κίλα : Η αλαγέλλεζε ηνπ δξάθνπ», Αζήλα, Καζηαληψηε, ζει Bessière, Stéphanie (2007), «Η Κίλα ζηελ απγή ηνπ 21 ν αηώλα: ε επηζηξνθή κηαο δύλακεο;», (κηθξ. ηαπξνχια Σζφγθα), Αζήλα, Κέδξνο, ζει { La Chine à l aube du XXIe siècle: Le retour d une puissance?, Editions l Harmattan, 2005}

27 27 ακνηβαία πιενλεθηήκαηα. Αλαγλσξίδνληαο ηελ αλεζπρία ησλ γεηηφλσλ ηεο θαη ησλ «κεγάισλ δπλάκεσλ» απφ ηε ζπλερή πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή ηεο ελίζρπζε, ε Κίλα πξνζπαζεί λα ηνπο επηβεβαηψζεη κε θάζε ηξφπν γηα ηηο εηξεληθέο ηεο πξνζέζεηο. Ζ εγεζία ηεο ρψξαο επηζεκαίλεη, πσο ε ΛΓΚ δελ έρεη σο ζηφρν ηεο ηελ πνιηηηθή αληηπαξάζεζε, ηελ αλάπηπμε ηεο νηθνλνκίαο ηεο κέζα απφ πνιηηηθή επεθηαηηζκνχ θαη απνκφλσζεο θαη ηελ εμαζθάιηζε εγεκνλίαο 32. Δπηδηψθεη κφλν λα δηαδξακαηίζεη ην δηθφ ηεο ξφιν ζηα δηεζλή δεηήκαηα, εκκέλνληαο ζηηο αξρέο ηεο απηέο αθφκε θαη κεηά ηελ νινθιήξσζε ηνπ εθζπγρξνληζκνχ ηεο. Πνιινί πηζηεχνπλ φηη ε Κίλα ζηελ άζθεζε ηεο εμσηεξηθήο ηεο πνιηηηθήο ηείλεη πξνο κηα αζχκκεηξε ζηξαηεγηθή πξνζδηνξηζκνχ θαη εθκεηάιιεπζεο ησλ αζζελψλ ζεκείσλ ηνπ αληηπάινπ. Απηή ε πξαθηηθή ρξεζηκνπνηείην εθηελψο απφ ηνπο δπηηθνχο ζηξαηησηηθνχο θχθινπο θαη καο ζπκίδεη ηελ ηζηνξία ηνπ Γαβίδ θαη ηνπ Γνιηάζ, φπνπ ν αδχλακνο επηθξάηεζε ηνπ ηζρπξνχ εθκεηαιιεπφκελνο ηηο αδπλακίεο ηνπ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν, νη Κηλέδνη επηηπγράλνπλ ηα ζπκθέξνληα ηνπο, ρσξίο λα πξνθαινχλ ηε δπζαξέζθεηα ησλ ππφινηπσλ ρσξψλ 33. Ζ Κίλα θάλεη αηζζεηή ηελ παξνπζία ηεο ζην παγθφζκην γίγλεζζαη θαη κε ηε ζπκκεηνρή ηεο ζε δηεζλείο νξγαληζκνχο κε έληνλε επηξξνή ζε δηαθξαηηθά ζέκαηα. Δίλαη κφληκν κέινο ηνπ πκβνπιίνπ Αζθαιείαο ηνπ ΟΖΔ απφ ην 1970, ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Δκπνξίνπ, ηεο ASEAN, ηνπ APEC, ηνπ Οξγαληζκνχ πλεξγαζίαο ηεο αγθάεο, ζπκκεηέρεη σο παξαηεξεηήο ζηνλ ΟΟΑ θαη είλαη κέινο θαη ζην ΓΝΣ θιπ. πγθεθξηκέλα, αλαθνξηθά κε ηελ εθπξνζψπεζε ηεο ζην Γηεζλέο Ννκηζκαηηθφ Σακείν, ηνπο πξνεγνχκελνπο κήλεο πξνηάζεθε απφ ηνπο ππνπξγνχο Οηθνλνκηθψλ θαη ηνπο θεληξηθνχο ηξαπεδίηεο ε αχμεζε ηεο ςήθνπ ηεο Κίλαο ζε ζέκαηα-απνθάζεηο ηνπ ΓΝΣ. Ζ αιιαγή απηή εγθξίζεθε απφ ην 85% ηνπ ζπκβνπιίνπ ησλ θπβεξλεηψλ θαη ηψξα πξέπεη λα εγθξηζεί απφ ηηο εζληθέο θπβεξλήζεηο ησλ 187 θξαηψλ-κειψλ κέρξη ηνλ Οθηψβξην ηνπ Ζ απφθαζε απηή εληζρχεη ηελ πνιηηηθννηθνλνκηθή ηζρχ ηεο Κίλαο, απνδεηθλχνληαο πεξίηξαλα ηελ παξαδνρή ηεο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο νηθνλνκηθνχο, θαη φρη κφλν, παξάγνληεο ηνπ θφζκνπ. Γεληθφηεξα, κπνξνχκε λα ζπκπεξάλνπκε φηη ε πνιηηηθή ηζρχο ηεο Κίλαο, αλ θαη βξίζθεηαη αθφκε ζε αξρηθφ ζηάδην, απνξξέεη απφ έλα ζπλνλζχιεπκα αξρψλ ηνπ 32 Junru, Li αληηπξφεδξνο ηεο Κεληξηθήο ρνιήο ηνπ ΚΚΚ, 33 Leonard, Mark (2008), «Ση ζθέθηεηαη ε Κίλα;»,(κηθξ. Ξελνθψλ Γηαηαγάλαο), Αζήλα, Κξηηηθή ΑΔ, ζει { What does China think?, Mark Leonard, 2008}.

28 28 ζνζηαιηζκνχ, ηνπ θαπηηαιηζκνχ, αξραίσλ θηινζνθηψλ θαη δηεζλψλ νξγαληζκψλ, πξνζαξκνζκέλα ζηηο ζχγρξνλεο αλάγθεο ηεο παγθνζκηνπνίεζεο. 1.5 Πνιηηηθννηθνλνκηθέο ζρέζεηο Κίλαο κε άιιεο ρώξεο Ζ Κίλα έρνληαο βγεη απφ ην θαβνχθη ηεο απνκφλσζήο ηεο, ήδε απφ ηελ πξνεγνχκελε δεθαεηία, θαηάθεξε λα γίλεη κηα ηζρπξή πεξηθεξεηαθή δχλακε θαη ηψξα επηδηψθεη λα κεηαηξαπεί ζε έλαλ παγθφζκην ξπζκηζηή πνιηηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ ζρέζεσλ. Ζ ρψξα, κε απνηειψληαο εμαίξεζε ζηελ ηζηνξία ησλ δηεζλψλ ζρέζεσλ, πξνζπαζεί λα κεηαβάιεη ην δηεζλέο πεξηβάιινλ πξνο φθειφο ηεο κε φξνπο εδαθηθνχο, νηθνλνκηθνχο θαη πνιηηηθνχο. Οη ζρέζεηο ηεο Κίλαο κε ηηο άιιεο ρψξεο έρνπλ σο βάζε θπξίσο ηα νηθνλνκηθά ηεο ζπκθέξνληα, ρσξίο βέβαηα λα εμαιείθνληαη νη ηδενινγηθέο απνζηάζεηο. Σν θάζκα ησλ δηεζλψλ δεηεκάησλ, ζην νπνίν εκπιέθεηαη ε ρψξα μεθηλάεη απφ ηνπηθέο δηελέμεηο θαη θηάλεη κέρξη θαη ηελ αληηπαξάζεζε κε ηηο ΖΠΑ. Δίλαη πξνθαλέο, φηη ε αλέιημε ηεο Κίλαο επέθεξε αιιαγέο ζηηο ζρέζεηο ηεο κε ηηο άιιεο ρψξεο. ην θεθάιαην απηφ, ινηπφλ, ζα αλαθεξζνχκε ζηηο ζρέζεηο απηέο, αλαθεξφκελνη κε ελαιιαζζφκελν ηξφπν ζηηο πνιηηηθέο θαη νηθνλνκηθέο παξακέηξνπο. Πεγή: ΔΣ

29 29 Σσέζειρ με ΗΠΑ Κίλα θαη ΖΠΑ, νη κεγαιχηεξεο νηθνλνκίεο απηήλ ηε ζηηγκή ζηνλ θφζκν, γλσζηέο θαη σο «G2». Οη ζρέζεηο ησλ δχν απηψλ ρσξψλ έρνπλ πεξάζεη, πεξλνχλ θαη ζα πεξάζνπλ δηαθπκάλζεηο, θαζψο είλαη δηθνξνχκελεο θαη αζηαζείο. ηε κεηαπνιεκηθή πεξίνδν ε εκπινθή ηεο Κίλαο ζηνλ πφιεκν ηεο Κνξέαο θαη αξγφηεξα ζε απηφλ ηνπ Βηεηλάκ κε ζθνπφ ηελ εγθαζίδξπζε θνκκνπληζηηθψλ θαζεζηψησλ, ε ζεκεξηλή ηεο ζηήξημε ζην απνιπηαξρηθφ θαζεζηψο ηεο Μπαλκάξ, ε λνκηζκαηηθή ηεο πνιηηηθή, αιιά θαη ε ζπλερψο απμαλφκελε ζηξαηησηηθή ηεο ηζρχ, ηελ έθεξαλ ζε επζεία αληηπαξάζεζε κε ηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο. Σν δήηεκα ηεο Σατβάλ θαη ε ηκπεξηαιηζηηθή ζηξαηεγηθή ησλ ΖΠΑ ελφριεζαλ αξθεηά ηελ Κίλα. ζνλ αθνξά ηελ εμέιημε ηεο Κίλαο, φπσο δηακνξθψλεηαη απηή ζήκεξα, πνιινί αλαιπηέο κηιάλε γηα κηα ρψξα, ε νπνία αλαπηχζζεηαη έρνληαο σο πξφηππν ην κνληέιν ησλ ΖΠΑ, γη απηφ θαη πξνζπαζεί λα αληηγξάςεη νηηδήπνηε θαζηζηά ηηο ΖΠΑ ηζρπξέο θαη πξψηε δχλακε ζηνλ θφζκν. Πξνβιέπνπλ αθφκε φηη αθνινπζψληαο ηελ ηαθηηθή απηή, νη Κηλέδνη ζα θαηαθέξνπλ λα ππνζθειίζνπλ ην αξγφηεξν κέρξη ην 2020, ηελ Ακεξηθή, φρη κφλν πεξηθεξεηαθά ζηε ΝΑ Αζία, αιιά θαη ζε παγθφζκην επίπεδν. Γηα ηηο ΖΠΑ δε ππνζηεξίδνπλ, πσο ε Κίλα είλαη ην λέν «εμηιαζηήξην ζχκα». Οη Ακεξηθαλνί, παηψληαο ζηα βήκαηα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80, νπφηε έπξαμαλ αλάινγα κε ηελ Ηαπσλία, θαη βιέπνληαο ηε κείσζε ηεο απφδνζεο ηεο επηζεηηθήο εκπνξηθήο δηπισκαηίαο, αζθνχλ ζηαδηαθά πηέζεηο θάζε είδνπο ζηελ Κίλα, γηα λα δηνξζψζνπλ ηελ αξλεηηθή ζηάζε πνπ πηνζέηεζαλ ζηελ αζηαηηθή θξίζε ην γεγνλφο πνπ επέηξεςε ζηελ Κίλα λα απνθηήζεη ηνλ ξφιν ηεο θηλεηήξηαο δχλακεο ηεο πεξηθεξεηαθήο νινθιήξσζεο ζηελ πεξηνρή ηεο Αλαηνιηθήο Αζίαο 34. Οη ζηλνακεξηθαληθέο ζρέζεηο ζπγθξηηηθά κε ην παξειζφλ έρνπλ βειηησζεί, αθνχ ε κία ρψξα θαξπψλεηαη νθέιε απφ ηελ άιιε. Έρνπλ δειαδή κηα ζρέζε αιιειεμάξηεζεο. Ζ Κίλα είλαη γηα ηηο ΖΠΑ ν ηξίηνο πην ζεκαληηθφο εηαίξνο. Οη εμαγσγέο ακεξηθαληθψλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ ζηελ Κίλα μεπεξλνχλ ηα 100 δηο δνιάξηα, ελψ νη ζηλνακεξηθαληθέο εκπνξηθέο ζρέζεηο ζπληεξνχλ ζηηο ΖΠΑ πεξηζζφηεξεο απφ ζέζεηο εξγαζίαο. ε κειέηε ηεο Oxford Analytica δηαθαίλεηαη φηη ζε αξθεηέο πνιηηείεο ηεο Γπηηθήο Ακεξηθήο ππάξρνπλ εξγνζηάζηα 34 Golub, S. Philip (October 2003), «China: the new economic giant», Le Monde Diplomatique,

30 30 πνπ εμάγνπλ ηα πξντφληα ηνπο ζηελ Κίλα. ε απηά απαζρνινχληαη πάλσ απφ εξγαδφκελνη. Δθηφο απηνχ, νη εμαγσγέο ηεο πνιηηείαο ηεο Λνπηδηάλα πξνο ηελ Κίλα θηάλνπλ ηα 3 δηο δνιάξηα, ην 36% δειαδή ησλ εμαγσγψλ ηεο πνιηηείαο. Σελ ίδηα ζηηγκή, ε Κίλα δηαζέηεη ακεξηθαληθά νκφινγα αμίαο πεξίπνπ 900 δηο δνιαξίσλ. ηελ πξφζθαηε νηθνλνκηθή θξίζε θάλεθε ε εμάξηεζή ηεο απφ ηηο ΖΠΑ: κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο ζηελ Κίλα πνπ παξήγαγαλ πξντφληα γηα ηελ ακεξηθαληθή αγνξά έθιεηζαλ ην Δμαηηίαο απηήο ηεο πηψζεο ησλ εμαγσγψλ πξνο ηηο ΖΠΑ, 2,5 εθαη. Κηλέδνη έκεηλαλ άλεξγνη 35. Βαζηθφ ζρέδην πάλσ ζην νπνίν ζηεξίδνληαη νη ζρέζεηο ησλ δχν ρσξψλ είλαη ν ηξαηεγηθφο θαη Οηθνλνκηθφο Γηάινγνο πνπ ππνγξάθεθε ην 2006, ν νπνίνο απνηειεί πιαίζην θαηάξηηζεο ζπκθσληψλ γηα 150 ζέκαηα καθξννηθνλνκηθήο πνιηηηθήο, πξνζηαζίαο πεξηβάιινληνο θαη ελεξγεηαθήο απνδνηηθφηεηαο. Δπηπιένλ, νη ΖΠΑ ζηήξημαλ ηελ Κίλα ζηελ πξνζπάζεηα έληαμήο ηεο ζηνλ ΠΟΔ θαη ηελ αλαγλψξηζαλ σο βαζηθφ εκπνξηθφ ηεο εηαίξν, ην Ζ ζεκαζία πνπ δίλεηαη ζηηο κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο θαίλεηαη θαη απφ ηηο ζπρλέο επηζθέςεηο ζεκαληηθψλ πνιηηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ πξνζψπσλ ηεο κίαο ρψξαο ζηελ άιιε. Υαξαθηεξηζηηθή είλαη ε επίζθεςε ηνπ θηλέδνπ πξνέδξνπ Υνπ Σδηληάν ζηηο ΖΠΑ, ηνλ Ηαλνπάξην ην 2011, ηνλ νπνίν ππνδέρηεθαλ νη Ακεξηθαλνί κε ζηξαηησηηθέο ηηκέο ζην Λεπθφ Οίθν, ελψ δφζεθε πξνο ηηκήλ ηνπ δείπλν κε ηελ παξνπζία δεθάδσλ επηθαλψλ πξνζψπσλ ησλ ΖΠΑ. ηε ζπλάληεζε απηή ππνγξάθεθαλ ζπκθσλίεο πνπ απμάλνπλ ηηο εμαγσγέο ζηελ Κίλα θαηά 45 δηο δνιάξηα 36. Ωζηφζν, παξά ηελ πξνζπάζεηα πξνψζεζεο ησλ κεηαμχ ηνπο ζρέζεσλ, πνιιά είλαη απηά ζηα νπνία δηαθσλνχλ. ηε λνκηζκαηηθή πνιηηηθή, ν Πξφεδξνο ησλ ΖΠΑ, Μπάξαθ Οκπάκα, δήηεζε απφ ηελ Κίλα ε ηζνηηκία ηνπ λνκίζκαηφο ηεο λα θαζνξίδεηαη απφ ηηο αγνξέο, ψζηε θακία ρψξα λα κελ έρεη αζέκηηα νηθνλνκηθά πιενλεθηήκαηα. Δπίζεο, ε ηζνηηκία γνπάλ-δνιαξίνπ εμαζθαιίδεη ηεξάζηηα νηθνλνκηθή εμάξηεζε ησλ ΖΠΑ απφ ηελ Κίλα θαη είλαη θαη ν βαζηθφο ιφγνο ηνπ ειιεηκκαηηθνχ εκπνξηθνχ ηζνδπγίνπ κεηαμχ ησλ δχν ρσξψλ ζε βάξνο ηεο πξψηεο. Δπηπξφζζεηα, ππάξρνπλ πξνβιήκαηα ζην εκπφξην, κε ηηο ΖΠΑ λα θαηεγνξνχλ ηελ 35 Υαηδεγάθεο, Μ. σηήξεο & Υαηδεγάθεο,. Μηθέιεο (2010), «Κίλα : Η αλαγέλλεζε ηνπ δξάθνπ», Αζήλα, Καζηαληψηεο, ζει Bergman, Christian & Γεσξγαθφπνπινο, ηέθαλνο (20 Ηαλνπαξίνπ 2011), «ε νηθνλνκηθή αιιειεμάξηεζε ΗΠΑ-Κίλα», Deutsche Welle,

31 31 Κίλα γηα dumping ζε πνιιά αγαζά 37. Γε ιείπνπλ βέβαηα θαη νη θαηαζθνπίεο πνπ ππνγξακκίδνπλ ηε δπζπηζηία ζηηο κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο. Ο θίλδπλνο πνπ αηζζάλνληαη νη ΖΠΑ απφ ηελ αλάπηπμε ηεο Κίλαο κπνξεί λα απνδεηρζεί θαη απφ ηελ άξλεζε ηεο πψιεζεο ηεο πεηξειατθήο εηαηξείαο Unocal, επί θπβεξλήζεσο Μπνπο, ζηελ China National Petroleum Corporation, ε νπνία έρεη ζρέζεηο κε ην ΚΚΚ, γηαηί ζεσξήζεθε φηη κέζσ ηεο εμαγνξάο απηήο ζηνρεχεηαη ν θιπδσληζκφο ηεο εζληθήο αζθάιεηαο ησλ ΖΠΑ. Ζ πιεηνςεθία ησλ αλαιπηψλ κηινχλ γηα αιιειεμάξηεζε ησλ δχν ρσξψλ. Ωζηφζν, ππάξρνπλ θαη απηνί πνπ ηζρπξίδνληαη φηη ε Κίλα δελ εμαξηάηαη απφ ηηο ΖΠΑ, θαζψο εθκεηαιιεπφκελε απιψο ηε δηθή ηεο νγθψδε αγνξά κπνξεί λα αλεμαξηεηνπνηεζεί νηθνλνκηθά απφ απηέο ζηνλ ηνκέα ηνπιάρηζηνλ ησλ εμαγσγψλ. Σσέζειρ με Δςπώπη ηα κέζα ηνπ 1970, ρξνλνινγείηαη ε έλαξμε δηπισκαηηθψλ ζρέζεσλ, κεηαμχ ηεο ηφηε Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο θαη ηεο Κίλαο, ελψ ην 1985 ππεγξάθε ε πξψηε δηκεξήο ζπκθσλία γηα ην εκπφξην. Σα γεγνλφηα ηεο Σηέλαλκελ πξνθάιεζαλ ζνβαξέο ηξηβέο ηεο Κίλαο, φρη κφλν κε ηελ ΔΔ, αιιά θαη κε νιφθιεξε ηε δηεζλή θνηλφηεηα, κε απνηέιεζκα ηα πεξηζζφηεξα θξάηε λα επηβάιινπλ κηα ζεηξά απφ θπξψζεηο. Ζ εμνκάιπλζε ησλ ζρέζεσλ, επήιζε ζηε δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90 θαη άλνημε ην δξφκν γηα ηε ξαγδαία αλάπηπμε ηνπ εκπνξίνπ θαη ησλ επελδχζεσλ, ελψ ην 1994, εγθαηληάζηεθε θαη ν πνιηηηθφο δηάινγνο κεηαμχ ΔΔ- Κίλαο. ήκεξα, νη ζρέζεηο κεηαμχ ησλ δχν πιεπξψλ θαζνξίδνληαη ζχκθσλα κε ην «ηξαηεγηθφ ρέδην» 38 πνπ θαιχπηεη ηελ πεξίνδν , πνπ εμέδσζε ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή. χκθσλα κε ην ζρέδην απηφ επηζεκαίλεηαη ν δηηηφο ξφινο ηεο ΛΓΚ, σο αλαπηπζζφκελε ρψξα θαη σο παγθφζκηνο νηθνλνκηθφο θαη πνιηηηθφο δξψλ. ην ηξαπέδη ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ ΔΔ-Κίλαο ηνπνζεηνχληαη ζέκαηα πεξηβάιινληνο, ελέξγεηαο, αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ, εκπνξίνπ θιπ. Ζ Κίλα γηα ηελ πεξίνδν ζα ιάβεη ρξεκαηνδφηεζε απφ ηελ ΔΔ χςνπο 224 εθ. επξψ πνπ ζα δηαηεζνχλ ζε δηάθνξα πξνγξάκκαηα. Απφ ηελ πιεπξά ηεο Κίλαο ππάξρεη ζηήξημε ζηηο ρψξεο ηεο 37 Σν dumping είλαη επηζεηηθή ηηκνινγηαθή πνιηηηθή γηα εθηφπηζε αληαγσληζηψλ. Δηδηθφηεξα, είλαη ηαθηηθή πψιεζεο πξντφλησλ ζε ηηκέο ρακειφηεξεο απ απηέο πνπ ήδε επηθξαηνχλ ζηελ αγνξά ή ζε ζρέζε κε ην θφζηνο παξαγσγήο. 38 China: Strategy paper ,

32 32 Δπξψπεο πνπ παξνπζηάδνπλ χθεζε ιφγσ ηεο πξφζθαηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, φπσο ε Ηζπαλία, ε Διιάδα, ε Ηξιαλδία θαη ε Πνξηνγαιία, κέζσ αγνξάο νκνιφγσλ θαη επελδχζεσλ, νη νπνίεο επεθηείλνληαη βέβαηα θαη ζηηο ππφινηπεο επξσπατθέο ρψξεο. Ζ Κίλα είλαη ν δεχηεξνο ζεκαληηθφηεξνο εκπνξηθφο εηαίξνο ηεο ΔΔ, κεηά ηηο ΖΠΑ. Ζ Κίλα είλαη ζεκαληηθφο θαη δχζθνινο εηαίξνο γηα ηελ ΔΔ, γηαηί απφ ηε κηα ε Κίλα,ζχκθσλα κε ην εκπνξηθφ επηκειεηήξην ηεο ΔΔ ζην Πεθίλν, δπζρεξαίλεη ηελ εθεί ιεηηνπξγία ησλ επξσπατθψλ επηρεηξήζεσλ εμαλαγθάδνληάο απηέο λα δίλνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηελ ηερλνινγία πνπ ρξεζηκνπνηνχλ, κε ζεβφκελνη ηα πλεπκαηηθά δηθαηψκαηα. ηελ άιιε πιεπξά ηνπ λνκίζκαηνο, φκσο, ε Κίλα πξνζθέξεη ηεξάζηηεο δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο ζηηο επξσπατθέο επηρεηξήζεηο. Σελ πεξίνδν απηή, πάλησο, Κίλα θαη Δπξψπε είλαη πην θνληά απφ πνηέ θαη απηφ, ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο. Ο Έκπεξραξλη Εαληζλάληεξ απφ ηε Γεξκαληθή Δηαηξεία γηα ηελ Δμσηεξηθή Πνιηηηθή δειψλεη γηα ην ζέκα απηφ : «Τπήξμε κηα αιιαγή φηαλ νη Δπξσπαίνη δηαπίζησζαλ, φηη έλα θαζαξά θνκκνπληζηηθφ ζχζηεκα ήηαλ μαθληθά πνιχ ζεκαληηθφ γηα λα ζσζεί ν δπηηθφο θαπηηαιηζκφο. Καη απηφ είλαη θάηη πνπ αλέδεημε ηελ αλαθαηαλνκή ησλ βαξψλ» 39. Παξαθάησ παξαηίζεληαη θάπνηα δείγκαηα νηθνλνκηθψλ ζρέζεσλ Κίλαο θαη ρσξψλ ηεο ΔΔ 40 : Α) Κίλα-Γαιιία: Δκπνξηθέο ζπκθσλίεο 2011 χςνπο 20 δηο δνιαξίσλ. Αθνξνχλ ζηελ πψιεζε ζηελ Κίλα ηφλσλ θαπζίκσλ γηα ππξεληθνχο αληηδξαζηήξεο θαη 102 αεξνζθαθψλ ηχπνπ Airbus, θαζψο θαη ηε ζπλεξγαζία ζηνπο ηνκείο πεηξνρεκηθψλ θαη ηειεπηθνηλσληψλ. Β) Κίλα-Γεξκαλία: Ζ Γεξκαλία είλαη ν 6 νο κεγαιχηεξνο εηζαγσγέαο θαη ν 5 νο κεγαιχηεξνο εμαγσγέαο γηα ηελ Κίλα ζηνλ θφζκν. Δηαηξείεο ηεο Γεξκαλίαο, φπσο ε Volkswagen θαη ε Bayer, πνπ αλαθνίλσζε πξφζθαηα ζρέδηα γηα επελδχζεηο 1 δηο επξψ ζηελ Κίλα, έρνπλ εξγνζηάζηα παξαγσγήο εθεί. Αθφκε, απφ ηελ αχμεζε ηεο ςήθνπ ηεο Κίλαο ζην ΓΝΣ ζα δεκησζεί θαη ε Γεξκαλία, ε νπνία ζα κεηψζεη ηε δχλακή ηεο. 39 Zhang, Danhong & Ρεγνχηζνπ, Μαξία (27 Ννεκβξίνπ 2010), «ύλνδνο ηνπ Ακβνύξγνπ-ε Κίλα ζπλαληά ηελ Δπξώπε», Deutsche Welle, 40 Οη πιεξνθνξίεο γηα ηηο ζρέζεηο ησλ θξαηψλ ηεο ΔΔ-Κίλαο πξνέξρνληαη απφ ηηο ηζηνζειίδεο ησλ εμήο εθεκεξίδσλ: «Καζεκεξηλή», «Διεπζεξνηππία» θαη «Ζκεξεζία».

33 33 Γ) Κίλα-Βξεηαλία: Δπηρεηξεκαηηθέο θαη εκπνξηθέο ζπκθσλίεο χςνπο 2,7 δηο επξψ ππνγξάθεθαλ ην Ννέκβξην ηνπ 2010 κεηαμχ ηνπο. Ζ κεγαιχηεξε ζπκθσλία ήηαλ απηή αλάκεζα ζηε Rolls-Royce Group Plc θαη ηελ China Southern Airlines γηα ηελ πξνκήζεηα 16 θηλεηήξσλ αεξνζθαθψλ, έλαληη 1,2 δηο δνιαξίσλ. Ζ Βξεηαλία έρεη επελδχζεηο ζηελ Κίλα πνπ μεπεξλνχλ ηα 10 δηο ζηεξιίλεο, ελψ είλαη ε κφλε ρψξα ηεο Δπξψπεο πνπ δηαζέηεη απεπζείαο πηήζε γηα Πεθίλν(πξνλφκην πνπ παξαρσξήζεθε κε ηελ πξνζάξηεζε ηνπ Υνλγθ-Κνλγθ απφ ηε Βξεηαλία ζηελ Κίλα). Γ) Κίλα-Ηηαιία: Σν 2011 ζπκθσλίεο χςνπο 2,25 δηο δνιαξίσλ. Σν πην ζεκαληηθφ ζπκβφιαην ππνγξάθεθε αλάκεζα ζηελ China Development Bank θαη ην Global Solar Fund γηα έλα πξφγξακκα θαηαζθεπήο θσηνβνιηατθνχ ζηε λφηηα Ηηαιία έλαληη 800 εθαη. επξψ. Δ) Κίλα-Πνξηνγαιία/Ηζπαλία: Αγνξά νκνιφγσλ πεξίπνπ 6 δηο δνιαξίσλ θαη απφ ηηο δχν ρψξεο γηα ζηήξημε ηεο νηθνλνκίαο ηνπο κεηά ηελ νηθνλνκηθή θξίζε. Σ) Κίλα-Διιάδα: πκθσλίεο γηα αγνξά νκνιφγσλ, γηα ελίζρπζε 5δηο δνιαξίσλ εθνπιηζηψλ λαπηηιίαο, γηα ιηκάληα( COSCO), αεξνδξφκηα, ΓΔΚΟ, ηνπξηζκφ θαη πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά. Σσέζειρ με σώπερ και πεπιοσέρ ηηρ Αζίαρ Ζ Κίλα έρεη αλαδεηρζεί ζηελ πεξηθέξεηά ηεο, σο ε κεγαιχηεξε νηθνλνκηθή θαη πνιηηηθή δχλακε θάηη πνπ αλαπφθεπθηα επεξεάδεη ηηο ζρέζεηο ηεο κε ηηο γείηνλεο ρψξεο. Μεηά απφ ηελ ηαξαρψδε δεθαεηία ηνπ 1990, κε δηάθνξεο ζπγθξνχζεηο κεηαμχ ησλ ρσξψλ ηεο πεξηνρήο γηα πνιηηηθνχο ή εδαθηθήο αθεξαηφηεηαο ιφγνπο, νη ζρέζεηο ηνπο κε ηελ Κίλα βξίζθνληαη ζε κηα πεξίνδν λελεκίαο. Ζ θηλεδηθή εγεζία, φπσο πξναλαθέξακε, έρεη μεθηλήζεη απφ ην 1993 κηα νξγαλσκέλε πξνπαγάλδα πεξί εηξεληθήο αλφδνπ ηεο. Απηφ, γηαηί νη ρψξεο ηεο πεξηνρήο ληψζνπλ αλαζθαιείο βιέπνληαο ηελ επέθηαζε ρσξψλ Δπξψπεο-Αζίαο, αιιά θαη ελζπκνχκελεο ην κηιηηαξηζηηθφ παξειζφλ ηεο Ηαπσλίαο. Έηζη, ε Κίλα ζέιεη λα δείμεη ζηνπο γείηνλέο ηεο φηη ε άλνδφο ηεο δε ζα είλαη επηδήκηα γηα ηα ζπκθέξνληά ηνπο. Αληηζέησο, παξνπζηάδεηαη σο κηα κεγάιε αγνξά γηα πσιήζεηο-επελδχζεηο ή σο πξνζηάηηδα ησλ αδχλακσλ ρσξψλ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ηεο «ήπηαο ηζρχνο», ε Κίλα επηδηψθεη λα ζπλερίζεη αλεπεξέαζηε ηελ εμέιημή ηεο, ρσξίο λα απνξξπζκηζηεί απφ ηαξαρέο ζηελ

34 34 πεξηνρή ηεο 41. ην πιαίζην ηεο πνιηηηθήο απηήο πνπ αθνινπζεί ε Κίλα, απφ ην 2000 ηζρχεη ε πξσηνβνπιία ηνπ Σζηάλγθ Μάη κε ηελ νπνία ε Κίλα, ε Ηαπσλία, ε Ν. Κνξέα θαη νη ρψξεο ηνπ ASEAN ζπκθψλεζαλ ζηε ζεζκνζέηεζε δηκεξψλ λνκηζκαηηθψλ αληαιιαγψλ γηα ηελ πξφιεςε λνκηζκαηηθψλ θξίζεσλ, φπσο απηή ηνπ Δπηπιένλ, ε ΛΓΚ κε ηε Ρσζία, ην Καδαθζηάλ, ην Κηξγηζηάλ, ην Σαηδηθηζηάλ, ην Οπδκπεθηζηάλ, ηελ Ηλδία, ην Παθηζηάλ, ηε Μνγγνιία θαη ην Ηξάλ ζπκκεηέρνπλ ζηνλ Οξγαληζκφ πλεξγαζίαο ηεο αγθάεο γηα νηθνλνκηθά θαη ζηξαηησζπλνξηαθά δεηήκαηα. Σέινο, ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ δαλείσλ πνπ παξαρσξεί ε Κίλα ζην εμσηεξηθφ έρεη σο παξαιήπηε ρψξεο ηεο Αζίαο. Αο δνχκε ηψξα ζπλνπηηθά ηηο ζρέζεηο πνπ έρεη αλαπηχμεη ε Κίλα κε ρψξεο θαη πεξηνρέο ηεο Αζίαο 42 : Α) Κίλα-Ηαπσλία: Οη δηκεξείο πνιηηηθέο ζρέζεηο παξακέλνπλ ςπρξέο, ιφγσ ησλ ερζξνπξαμηψλ ηεο Ηαπσλίαο θαηά ηεο Κίλαο ζην παξειζφλ, ηεο δηεθδίθεζεο βξαρνλεζίδσλ θαη λήζσλ ζηνλ Ηλδηθφ σθεαλφ, ηηο δηαθσλίεο γηα ηα ζαιάζζηα ζχλνξα, ηνλ αληαγσληζκφ γηα επηθξάηεζε ζηελ πεξηνρή θαη ηε ζπλεξγαζία Ηαπσλίαο- ΖΠΑ εηο βάξνο ηεο Κίλαο. Οη νηθνλνκηθέο ζρέζεηο ηνπο, φκσο, είλαη παξαδνζηαθά ζεξκέο, θαζψο ε Κίλα είλαη ν πξψηνο εκπνξηθφο εηαίξνο ηεο Ηαπσλίαο θαη ε Ηαπσλία, ν ηξίηνο εκπνξηθφο εηαίξνο ηεο Κίλαο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε Κίλα εμαξηάηαη απφ ηελ ηαπσληθή αλαπηπμηαθή βνήζεηα. Σν δηάζηεκα , ε βνήζεηα απηή άγγημε ηα 14,5 δηο δνιάξηα. Ζ Ηαπσλία έρεη ζηελ Κίλα επηρεηξήζεηο. ηελ Ηαπσλία ζπνπδάδνπλ Κηλέδνη θνηηεηέο(ην 54% ησλ μέλσλ θνηηεηψλ ζηε ρψξα). Οη δχν ρψξεο έρνπλ ζπλάςεη εκπνξηθέο ζπκθσλίεο γηα γεσξγηθά πξντφληα, πνιηηηθή αεξνπνξία θαη λαπζηπινΐα, ελψ ην 1980 ε Ηαπσλία παξαρψξεζε ζηελ Κίλα πξνηηκεζηαθφ δαζκνινγηθφ θαζεζηψο γηα ηηο εμαγσγέο. Β) Κίλα-ASEAN: Ζ Κίλα παίδεη θαζνξηζηηθφ νηθνλνκηθφ θαη αλαπηπμηαθφ ξφιν ζηελ ASEAN. Σν 2002 ήιζε ζε ζπκθσλία κε ηηο ρψξεο ηεο ΝΑ Αζίαο γηα ηε δεκηνπξγία δψλεο ειεχζεξνπ εκπνξίνπ κε ηηο 6 κεγαιχηεξεο νηθνλνκίεο ηνπ πλδέζκνπ( Σατιάλδε, Ηλδνλεζία, Φηιηππίλεο, Μπξνπλέη, ηγθαπνχξε) σο ην 2010 θαη κε ηηο ππφινηπεο σο ην Ήδε, ην 90% ησλ δηαθηλνχκελσλ αγαζψλ 41 Υξηζηφπνπινο, Αληψλεο (2006), «Η ξαγδαία πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή άλνδνο ηεο Κίλαο θαη νη επηπηώζεηο ηεο γηα ηελ παγθόζκηα πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή ζθελή», Αζήλα, ΔΛΗΑΜΔΠ, ζει Βειέληδα, Γεσξγία (2009), «Οηθνλνκηθέο θαη Δκπνξηθέο ζρέζεηο Κίλαο κε ηξίηεο ρώξεο, πεξηνρέο θαη πεξηθεξεηαθνύο νξγαληζκνύο: Πξόζθαηεο εμειίμεηο», Πξεζβεία ηεο Διιάδνο ζην Πεθίλν-Γξαθείν Οηθνλνκηθψλ θαη Δκπνξηθψλ Τπνζέζεσλ, ζει. 2-8.

35 35 απνιακβάλνπλ κεδεληθψλ δαζκψλ, δίλνληαο ψζεζε ζην εκπφξην. Σν 2003, ε Κίλα ππέγξαςε κε ηηο ρψξεο ηεο ASEAN ζπλζήθε θηιίαο θαη ζπλεξγαζίαο κε ζηφρν ηελ απνθπγή ζηξαηησηηθψλ ελεξγεηψλ γηα εδαθηθέο δηαθνξέο. Σνλ Απξίιην ηνπ 2009, ε θηλεδηθή θπβέξλεζε απνθάζηζε ηε δεκηνπξγία ηακείνπ γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο δεκηνπξγίαο ππνδνκψλ ζηηο ρψξεο απηέο, χςνπο 10 δηο δνιαξίσλ. Γ) Κίλα-Ρσζία: Οη δχν ρψξεο ζπλεξγάδνληαη ζηνλ ελεξγεηαθφ θαη λνκηζκαηηθφ ηνκέα, κε ζθνπφ ηελ θαζαίξεζε ησλ ΖΠΑ απφ ηελ πξσηνθαζεδξία ζην παγθφζκην γίγλεζζαη. ηε λνκηζκαηηθή πνιηηηθή, φπσο πξνείπακε, ζπκθψλεζαλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ζην δηκεξέο ηνπο εκπφξην ηα δηθά ηνπο λνκίζκαηα, ψζηε λα απνδεζκεπηνχλ απφ ην δνιάξην. ηνλ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο, πνπ ηφζν αλάγθε έρεη ε Κίλα, ε Gazprom θαηαζθεπάδεη αγσγνχο πνπ ζα πξνκεζεχνπλ ηελ Κίλα κε 30 δηο θπβηθά κέηξα θπζηθφ αέξην εηεζίσο γηα 30 ρξφληα, αξρήο γελνκέλεο απφ ην Με αληάιιαγκα ηελ παξαρψξεζε δαλείσλ 25 δηο δνιαξίσλ ζηηο δχν ξσζηθέο εηαηξείεο πεηξειαίνπ, OAO Rosneft θαη East Siberia Pacific Ocean, ε Κίλα εμαζθάιηζε εηεζίσο 110 εθαη. βαξέιηα πεηξέιαην γηα ηα επφκελα 20 ρξφληα 43. Γ) Κίλα-Ηλδία: Παξά ηηο ζπλνξηαθέο δηαθνξέο πνπ ηηο νδήγεζαλ ζε πφιεκν ην 1962, ε νηθνλνκηθή ηνπο ζπλεξγαζία είλαη εμαηξεηηθή. Ζ Κίλα είλαη ν ζεκαληηθφηεξνο εηαίξνο ηεο Ηλδίαο θαη ε Ηλδία ν 10 νο εκπνξηθφο εηαίξνο ηεο Κίλαο. Σν 2011, ππέγξαςαλ ζπκθσλίεο χςνπο 16 δηο δνιαξίσλ πνπ αθνξνχλ ηνπο θιάδνπο ηνπ ράιπβα, ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο, ησλ ηξνθίκσλ θαη ηεο λαπηηιίαο. Ζ Κίλα καδί κε ηε Ρσζία, ηε Βξαδηιία θαη ηελ Ηλδία ζπγθξνηνχλ ην γθξνππ ησλ αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ, BRIC. Δ) Κίλα-Ν. θαη Β. Κνξέα: Οη ζρέζεηο ηεο ΛΓΚ κε ηε Ν. Κνξέα είλαη αξθεηά θαιέο, εάλ εμαηξέζνπκε ηε βνήζεηα πνπ παξείρε θαηά ην παξειζφλ ε πξψηε ζηε Β. Κνξέα. Ζ Κίλα είλαη ν λνχκεξν έλα εκπνξηθφο εηαίξνο ηεο Ν. Κνξέαο. Δπηρεηξήζεηο απφ ηε Ν. Κνξέα κεηαθέξνπλ ηελ παξαγσγή ησλ πξντφλησλ ηνπο ζε θηλεδηθά εξγνζηάζηα ή ζε ηδηφθηεηα πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλα ζηελ Κίλα. Με ηε Β. Κνξέα ε Κίλα έρεη θαιέο ζρέζεηο θαη ζπκβάιιεη καδί κε ηελ Ηαπσλία, ηηο ΖΠΑ θαη ηε Ρσζία ζηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηνπ βνξεηνθνξεάηηθνπ θαζεζηψηνο θαη ηα πεξί ππξεληθψλ φπισλ ζρέδηα, αθνχ γλσξίδεη φηη κηα ηαξαρή ζηελ θνληηλή ηεο πεξηνρή ζα πξνθαιέζεη ζνβαξνχο ηξηγκνχο ζηελ νηθνλνκία ηεο. 43 πάζε, Ρνπκπίλα (2010), «Δλεξγεηαθέο ζπκθσλίεο πνιιώλ δηο θέξλνπλ πην θνληά Ρσζία θαη Κίλα», Καζεκεξηλή,

36 36 Σ) Κίλα-Θηβέη/Ξηλγηάλγθ/Σατβάλ/Υνλγθ Κνλγθ: Ζ Σατβάλ είλαη γηα ηελ Κίλα «ε απνζηάηξηα 23 ε επαξρία», ε νπνία ήδε απφ ην 1949 ζέιεη λα αλεμαξηεηνπνηεζεί, ελψ είλαη επαξρία ηεο Κίλαο, δεκηνπξγψληαο ην δήηεκα κε ηηο δχν Κίλεο πνπ ηαξάζζεη ηνπο Κηλέδνπο. Οη πεξηζζφηεξνη θάηνηθνη ηεο Σατβάλ είλαη Κηλέδνη, ελψ νη νηθνλνκηθέο ζρέζεηο ησλ δχν πιεπξψλ είλαη αθκάδνπζεο. ρεδφλ φιε ε δηεζλήο θνηλφηεηα απνδέρεηαη ηελ «αξρή ηεο κίαο Κίλαο», κε αλαγλσξίδνληαο σο θξάηνο ηελ Σατβάλ. Σν λεζί απηφ είλαη κηθξφ, φκσο είλαη νηθνλνκηθφο γίγαληαο θαη ηδηαίηεξα ζηα πξντφληα πςειήο ηερλνινγίαο. Ζ Κίλα είλαη αδηάιιαθηε ζην ζέκα απηφ θαη ζε πεξίπησζε πξνζπάζεηαο αλεμαξηεηνπνίεζεο ηεο ρψξαο ζα πξνβεί ζε ζηξαηησηηθή επέκβαζε γεγνλφο πνπ βξίζθεη αληίζεηεο ηηο ΖΠΑ, νη νπνίεο έρνπλ δεζκεπηεί ζε κηα ηέηνηα πεξίπησζε λα βνεζήζνπλ ηελ Σατβάλ. ζνλ αθνξά ην Θηβέη, ε Κίλα ππνζηεξίδεη πσο είλαη αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο, ελψ ε εμφξηζηε ζηβεηηαλή θπβέξλεζε ζηελ Ηλδία ηζρπξίδεηαη πσο ε θηλεδηθή θαηνρή είλαη παξάλνκε απφ ηελ εηζβνιή ηεο Κίλαο ην Σν Θηβέη δεηάεη θαζεζηψο αλάινγν κε ηνπ Υνλγθ Κνλγθ, δειαδή λα ειέγρεηαη απφ ην Πεθίλν θαη λα αλήθεη ζηελ Κίλα, αιιά λα έρεη ζηνηρεηψδε απηνλνκία θαη δηθή ηνπ δηαθπβέξλεζε. Απηφ δελ ην δέρεηαη ε θηλεδηθή θπβέξλεζε, πξνρσξψληαο ζε ερζξνπξαμίεο θαηά ην παξειζφλ θαη πξνσζψληαο πξνζπάζεηεο θηλεδνπνίεζεο ηεο πεξηνρήο ζηέιλνληαο Κηλέδνπο απνίθνπο. ήκεξα, ε Κίλα αξρίδεη ππφ ηε δηεζλή πίεζε λα παξνπζηάδεηαη πην δηαιιαθηηθή ζηελ νξηζηηθή επίιπζε ηνπ ζέκαηνο. Σν Ξηλγηάλγθ αλήθεη ζην Πεθίλν εδψ θαη 250 ρξφληα. πλνξεχεη κε 8 ρψξεο θαη ηελ ηειεπηαία ηξηαθνληαεηία θηινμελεί εζληθέο ζπγθξνχζεηο, αληηθπβεξλεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη κνπζνπικαληθφ εμηξεκηζκφ. Ζ Κίλα θαηαζηέιιεη θάζε πνιηηηθή εμέγεξζε ζηελ πεξηνρή θαη ζεσξεί φηη ην δήηεκα απηφ, φπσο θαη εθείλν ηνπ Θηβέη, είλαη δάθηπινο ησλ αληαγσληζηψλ ηεο, θαζψο ζηηο πεξηνρέο απηέο ππάξρεη πεηξέιαην θαη άιινη θπζηθνί πφξνη πνπ δε δηαηίζεληαη ζε ηφζν κεγάιν βαζκφ ζηελ ππφινηπε Αζία. Δπηπιένλ, γηαηί απφ ην Ξηλγηάλγθ ζα πεξλάεη αγσγφο km πνπ ζα κεηαθέξεη θπζηθφ αέξην θαη επεηδή ζέινπλ λα απνδπλακψζνπλ ην ΚΚΚ θαη ηελ νηθνλνκηθή θαη πνιηηηθή ηζρχ ηεο Κίλαο 44. Σέινο, ην Υνλγθ Κνλγθ απνηειεί εηδηθή δηνηθεηηθή πεξηνρή ηεο Κίλαο απφ ην 1997, νπφηε αλεμαξηεηνπνηήζεθε απφ ηε Βξεηαλία. Δίλαη κία απφ ηηο ηζρπξφηεξεο νηθνλνκίεο ζηνλ 44 Bessière, Stéphanie (2007), «Η Κίλα ζηελ απγή ηνπ 21 ν αηώλα: ε επηζηξνθή κηαο δύλακεο;», (κηθξ. ηαπξνχια Σζφγθα), Αζήλα, Κέδξνο, ζει { La Chine à l aube du XXIe siècle: Le retour d une puissance?, Editions l Harmattan, 2005}

37 37 θφζκν. Δίλαη ν δεχηεξνο εμαγσγέαο θαη εηζαγσγέαο ηεο Κίλαο κε πνζνζηφ 12% θαη 10% αληίζηνηρα. Σν 2003, ε Κίλα ζχλαςε ζπκθσλία πνπ πξνβιέπεη κεδεληθνχο δαζκνχο γηα ηα πξντφληα πνπ πξνέξρνληαη απφ ην Υνλγθ Κνλγθ. Σν ιηκάλη ηνπ Υνλγθ Κνλγθ απνηειεί πχιε γηα κεγάιν αξηζκφ εκπνξεπκάησλ πνπ έρνπλ σο ηειηθφ πξννξηζκφ ηελ Κίλα. Σσέζειρ με σώπερ ηηρ Αθπικήρ και ηηρ Λαηινικήρ Αμεπικήρ Ζ Κίλα ηα ηειεπηαία πέληε ρξφληα έρεη πηνζεηήζεη έλαλ ηδηαίηεξα ελεξγφ ξφιν ζηελ αλάπηπμε ρσξψλ ηεο Αθξηθήο, ηεο Λαηηληθήο Ακεξηθήο θαη ηνπ Δηξεληθνχ. Δηδηθφηεξα, πξνζεγγίδεη ρψξεο πςεινχ νηθνλνκηθνχ θαη πνιηηηθνχ θηλδχλνπ, ιφγσ απνιπηαξρηθψλ θαζεζηψησλ θιπ, ζηηο νπνίεο άιιεο ρψξεο ή δηεζλείο δσξεηέο δελ επηζπκνχλ λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ. Ζ Κίλα, φκσο, δε ξηςνθηλδπλεχεη ηηο ζρέζεηο ηηο κε ρψξεο πνπ δε ζπκθσλνχλ κε ηα θαζεζηψηα ησλ ρσξψλ απηψλ, ρσξίο λα πεξηκέλεη αληάιιαγκα. Ζ αηηία ησλ ελεξγεηψλ ηεο απηψλ είλαη νη κεγάιεο αλάγθεο ηεο γηα ελεξγεηαθνχο πφξνπο θαη κεηαιιεχκαηα., εμαηηίαο ηεο ξαγδαίαο νηθνλνκηθήο ηεο αλάπηπμεο. Δθηφο απηνχ, ε Αθξηθή απνηειεί γηα ηελ Κίλα κηα ήπεηξν, ζηελ νπνία κπνξεί λα εμάγεη ην πιενλάδνλ αλζξψπηλν δπλακηθφ ηεο, θαη επνκέλσο, λα κεηψζεη ηελ αλεξγία ζηελ ελδνρψξα ηεο. Ζ Κίλα δηαηεξεί δεζκνχο κε 53 αθξηθαληθέο ρψξεο. Πεξίπνπ επηρεηξήζεηο δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηε «καχξε ήπεηξν». Απφ ην 2005, ζηηο ρψξεο απηέο ε Κίλα δελ επηβάιιεη δεζκνχο ζηηο εηζαγσγέο πξντφλησλ απφ ηηο θησρφηεξεο απφ απηέο. Ζ κεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε παξαηεξείηαη ζε ρψξεο πινχζηεο ζε θπζηθνχο πφξνπο, φπσο Αιγεξία, Νηγεξία, Νφηηα Αθξηθή, νπδάλ θαη Εάκπηα. Αλάινγε πνιηηηθή αθνινπζεί ε Κίλα θαη ζηε Λαηηληθή Ακεξηθή. Σν 2008, νη επελδχζεηο ηεο Κίλαο ζηελ πεξηνρή απηή έθηαζαλ ηα 24 δηο δνιάξηα. Ζ Κίλα ππέγξαςε κε ηελ Κφζηα Ρίθα ζπκθσλία ειεχζεξνπ εκπνξίνπ κέρξη ην Δγθαηληάζηεθε ε ζχκπξαμε ηεο CNPC κε ην θξαηηθφ δηπιηζηήξην ηεο ρψξαο. Ζ Κνχβα έιαβε βνήζεηα απφ ηελ Κίλα χςνπο 1,3 εθαη. δνιαξίσλ γηα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ δεκηψλ πνπ ππέζηε απφ ηπθψλεο. πκθσλία ειεχζεξνπ εκπνξίνπ ζχλαςε θαη ην Πεξνχ κε ηελ Κίλα. Με ηε Βξαδηιία ε ρψξα έρεη, επίζεο, ζρέζεηο ελεξγεηαθήο θχζεο. Σν 2009, παξείρε δάλεην 10 δηο δνιαξίσλ ζηε βξαδηιηάληθε εηαηξεία Petrobas, κε αληάιιαγκα ηελ εγγπεκέλε δηάζεζε ζηελ Κίλα βαξειηψλ πεηξειαίνπ, γηα ηα επφκελα 10 ρξφληα. Ζ πην πξφζθαηε επέλδπζε ηεο Κίλαο ζηε Λαηηληθή Ακεξηθή,

38 38 είλαη απηή ζηε Βελεδνπέια, φπνπ ρξεκαηνδφηεζε ηε ρψξα κε 16 δηο δνιάξηα γηα ηελ αχμεζε ηεο παξαγσγήο πεηξειαίνπ ζηνλ πνηακφ Orinoco 45. Μπνξνχκε, ινηπφλ, λα δηαπηζηψζνπκε πσο ε Κίλα πξνζεγγίδεη ρψξεο κε ηηο νπνίεο νη «κεγάιεο δπλάκεηο» θαη θπξίσο νη ΖΠΑ δε ζπλεξγάδνληαη, ψζηε λα εμαζθαιίζεη θαη άιινπο ζπκκάρνπο θαη δχλακε γηα ηελ θαηάθηεζε ηεο ζέζεο ηεο πξψηεο δχλακεο ζηνλ θφζκν. Δθκεηαιιεχεηαη, δειαδή, ηα αδχλακα ζεκεία ησλ ππφινηπσλ ρσξψλ θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ην πξνθίι ηεο «ρψξαοπξνζηάηηδαο/βνεζνχο», ε νπνία δελ παξεκβαίλεη ζηηο εζσηεξηθέο ππνζέζεηο ησλ ρσξψλ, θαηαθέξλεη λα μερσξίζεη, κε απνηέιεζκα ζήκεξα λα αληηκεησπίδεηαη θαρχπνπηα απφ ηηο ηζρπξέο νηθνλνκίεο ηνπ πιαλήηε. Μειινληηθέο πξνθιήζεηο θαη ζελάξηα γηα ηελ Κίλα Πνηθίιεο είλαη νη πξνθιήζεηο πνπ έρεη λα αληηκεησπίζεη ε Κίλα, ψζηε λα ζπλερίζεη αθάζεθηε ηελ ηαρχηαηε νηθνλνκηθή ηεο αλάπηπμε. ζν γηα ην κέιινλ ηεο νη γλψκεο δηίζηαληαη ζε απηνχο πνπ πηζηεχνπλ φηη ζα γίλεη ε ηζρπξφηεξε νηθνλνκηθά ρψξα ζηνλ θφζκν θαη ζε απηνχο, νη νπνίνη ηε ζεσξνχλ «νηθνλνκία-θνχζθα». Αξρήο γελνκέλεο απφ ηηο αδπλακίεο, ηηο νπνίεο θαιείηαη λα αληηκεησπίζεη ε ρψξα γηα λα παξακείλεη ζην δξφκν ηεο αλάπηπμεο, κπνξνχκε λα δηαπηζηψζνπκε φηη σο επί ην πιείζηνλ είλαη εζσηεξηθέο. Ζ Κίλα, φπσο πξνείπακε, παξά ηε γηγαληηαία νηθνλνκία ηεο, έρεη έλα απφ ηα ρακειφηεξα θαηά θεθαιήλ εηζνδήκαηα ζηελ πθήιην. Δθηφο απηνχ, ε αλάπηπμε ζηελ ελδνρψξα είλαη δπζαλάινγε. Γειαδή, νη παξάθηηεο λφηην-αλαηνιηθέο πφιεηο είλαη ππεξαλαπηπγκέλεο, εμαζθαιίδνληαο πςειή πνηφηεηα δσήο ζηνπο θαηνίθνπο ηνπο, ελψ αληίζεηα νη βφξεην-δπηηθέο είλαη αθφκε ζε λεπηαθφ ζηάδην αλαθνξηθά κε ηελ νηθνλνκηθή ηνπο δνκή θαη ην βηνηηθφ επίπεδν πνπ πξνζθέξνπλ ζηνπο θαηνίθνπο ηνπο. Έηζη, πξνθχπηεη ην πξφβιεκα ηεο αληζόηεηαο θαη ηεο θηώρεηαο. ε απηφ ην ζεκείν πξέπεη λα πνχκε πσο ην πνζνζηφ ηεο θηψρεηαο ζηελ Κίλα αγγίδεη ην 2,8%. Σν πνζνζηφ κπνξεί λα αθνχγεηαη κηθξφ, αιιά εάλ ην αληηζηνηρήζνπκε κε ηνλ πιεζπζκφ ηεο Κίλαο πξνθχπηεη ην εμήο ζπκπέξαζκα: 21,5 εθαη. θάηνηθνη δνχλε θάησ απφ ην φξην ηεο θηψρεηαο(θπξίσο αγξνηηθφο πιεζπζκφο κε 45 Βειέληδα, Γεσξγία (2009), «Οηθνλνκηθέο θαη Δκπνξηθέο ζρέζεηο Κίλαο κε ηξίηεο ρώξεο, πεξηνρέο θαη πεξηθεξεηαθνύο νξγαληζκνύο: Πξόζθαηεο εμειίμεηο», Πξεζβεία ηεο Διιάδνο ζην Πεθίλν-Γξαθείν Οηθνλνκηθψλ θαη Δκπνξηθψλ Τπνζέζεσλ, ζει. 3-5.

39 39 κηζζφ 90$ εηεζίσο!), ελψ 35,5 εθαη. θάηνηθνη δνχλε πάλσ απφ ην φξην ηεο θηψρεηαο, φκσο ην εηζφδεκά ηνπο είλαη θάησ απφ ην ειάρηζην επίζεκν εηζφδεκα, ηα 125$ αλά έηνο!. Σελ θαηάζηαζε απηή έξρεηαη λα ζπκπιεξψζεη ε αλεξγία, ε νπνία αγγίδεη ην 9%, παξά ηηο 11 εθαη. ζέζεηο εξγαζίαο πνπ δεκηνπξγνχληαη εηεζίσο ζηε ρψξα θαη ν πιεζσξηζκόο πνπ βξίζθεηαη ζην 5% 46, κε ζπλερείο απμεηηθέο ηάζεηο θέηνο πνπ πξνθάιεζαλ ηελ έληνλε αλεζπρία ηεο θηλεδηθήο εγεζίαο. Αλάινγνη αξηζκνί είραλ νδεγήζεη ζην παξειζφλ ζηα γεγνλφηα ηεο πιαηείαο Σηελαλκέλ, φπνπ πνιινί θνηηεηέο θαη αγξφηεο-εξγάηεο δηακαξηπξήζεθαλ γηα ηνλ ππνβαζκηζκέλν, πνηνηηθά, ηξφπν δσήο ηνπο πξνθαιψληαο ηελ έληνλε αληίδξαζε ηεο εγεζίαο, ε νπνία θαηέζηεηιε κε βία ηηο δηαδειψζεηο θάηη πνπ θαηαγξάθεθε σο «καχξε ζειίδα» ζηελ ηζηνξία ηεο Κίλαο θαη δεκηνχξγεζε έληνλα αξλεηηθφ θιίκα ζηηο ζρέζεηο ηεο κε ηνλ ππφινηπν θφζκν. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην γεγνλφο, φηη ε ΔΔ απφ ηελ πεξίνδν εθείλε δηέθνςε ηελ πψιεζε φπισλ πξνο ηε ΛΓΚ. Έλα αθφκε αξθεηά ζνβαξφ πξφβιεκα είλαη ε εμάξηεζε ζε κεγάιν βαζκφ ηεο νηθνλνκίαο ηεο ρψξαο απφ ηηο εμαγσγέο ηεο. Σα νηθνλνκηθά ζηνηρεία πνπ δεκνζηεχνληαη απφ ην ΓΝΣ, ηελ Παγθφζκηα Σξάπεδα θαη άιινπο νηθνλνκηθνχο θνξείο αθνξνχλ ηελ επίζεκε νηθνλνκία ηεο Κίλαο. ηελ ρψξα ππάξρεη, επίζεο, κηα ηεξάζηηα παξανηθνλνκία. Πνιιέο παξάλνκεο ηξάπεδεο ρξεκαηνδνηνχλ ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο. Τπάξρνπλ εθαηνληάδεο ρηιηάδεο εξγνζηάζηα πνπ δελ έρνπλ άδεηα ιεηηνπξγίαο. Ζ θνξνδηαθπγή θαη ε απνκίκεζε πξντόλησλ ηξνθνδνηνχλ ην θχθισκα απηφ, δεκηνπξγψληαο πφιεηο πνπ ζηεξίδνληαη θαζαξά ζηηο παξάλνκεο απηέο ζπλαιιαγέο. Ο Κηλέδνο επηζηήκνλαο, Γηάν Σδηαλθνχ, ππνζηεξίδεη φηη ε παξανηθνλνκία απνηειεί ίζσο ην 1/3 ηεο επίζεκεο νηθνλνκίαο ηεο ρψξαο. Ζ δηαθζνξά, φκσο, είλαη έθδειε θαη ζηελ θηλεδηθή εγεζία, ε νπνία ελεξγεί ζχκθσλα κε ηα νθέιε ηεο, νηθνλνκηθά ή πνιηηηθά. ην ηξαπεδηθό ζύζηεκα, νη ηέζζεξηο κεγαιχηεξεο ηξάπεδεο πνπ ειέγρνπλ ηα κηζά δάλεηα θαη θαηαζέζεηο ηεο ρψξαο είλαη θξαηηθέο. Απηέο ηζρπξίδνληαη φηη είλαη εκπνξηθέο. Ωζηφζν, θάηη ηέηνην δελ ηζρχεη, αθνχ φπνηε κηα δεκφζηα επηρείξεζε ρξεηαζηεί ρξήκαηα ηε δαλείδνπλ. Έηζη, νη ηξάπεδεο απηέο έρνπλ ππέξνγθα ρξέε, ηα νπνία μερξεψλεη ε Κεληξηθή Σξάπεδα ηεο Κίλαο. Σν δηάζηεκα , ε Κίλα μφδεςε ηνπιάρηζηνλ 250 δηο δνιάξηα γηα λα θαζαξίζεη ην ηξαπεδηθφ ηεο ζχζηεκα. Σν ηξαπεδηθφ ζχζηεκα είλαη ζε παξαθκή θαη απηφ εμαηηίαο ησλ πεξηζηαηηθψλ απξφζεθησλ, δηεθζαξκέλσλ θαη θαζνδεγνχκελσλ απφ ην θξάηνο δαλεηζκψλ. Οη επηζηήκνλεο Πάλνο Μνπξδνπθνχηαο 46 The World Factbook, CIA,

40 40 θαη Yuko Arayma βιέπνπλ αθφκε δχν αδπλακίεο γηα ηελ νηθνλνκία ηεο Κίλαο: α) Ζ ρψξα εηζήιζε ζηελ παγθφζκηα αγνξά ζε κηα πεξίνδν πνπ ν θαπηηαιηζκφο έρεη θηάζεη ζηελ απνθνξχθσζή ηνπ, παξαρσξψληαο ειάρηζην ρψξν ζηηο λενεηζεξρφκελεο νηθνλνκίεο. Απηφ έρεη σο ζπλέπεηα ηελ έιιεηςε «απεξηόξηζηνπ» νξίδνληα ζηελ παγθόζκηα αγνξά γηα ηα πξντόληα ηεο Κίλαο θαη β) Οη επηρεηξήζεηο ηεο ρώξαο δε κπνξνύλ λα παξάγνπλ θαηλνηόκα πξντόληα, επεηδή ε ηδηνθηεζία ηνπο αλήθεη ζε κεγάιν βαζκφ ζε θνηλνηηθέο αξρέο, γξαθεηνθξάηεο θαη ζηειέρε ηνπ ΚΚΚ, νη νπνίνη κε ηνπο απζηεξνχο ειέγρνπο πνπ θάλνπλ θαη κε ηηο γλψζεηο πνπ έρνπλ πάλσ ζην κάλαηδκελη δε κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζηε δηεζλή δηάθξηζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ηεο ρψξαο 47. Ζ Κίλα είλαη ε 2 ε ρψξα ζε θαηαλάισζε ειεθηξηζκνχ(3.451 ηξηο kwh), ε 3 ε ζε θαηαλάισζε πεηξειαίνπ(8,2 εθαη. βαξέιηα/εκέξα) θαη ε 9 ε ζε θαηαλάισζε θπζηθνχ αεξίνπ(87,08 δηο θπβηθά κέηξα) ζε παγθφζκην επίπεδν. Ζ ζπλερφκελε αλάπηπμή ηεο απμάλεη ηηο ελεξγεηαθέο ηεο αλάγθεο θαη ηελ νδεγεί ζε απνκύδεζε ησλ ελεξγεηαθώλ πεγώλ θαη ησλ θπζηθώλ πόξσλ ηνπ πιαλήηε. Ζ εθκεηάιιεπζε απηή ηεο Κίλαο πξνθαιεί ζεκαληηθά πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα, ηηο ζπλέπεηεο ησλ νπνίσλ θαινχκαζηε λα αληηκεησπίζνπκε φινη καο ζην παξφλ θαη ζην κέιινλ. Ζ ππεξζέξκαλζε ηνπ πιαλήηε κπνξεί λα θαηαζηεί πξαγκαηηθή πξφθιεζε γηα ηε ρψξα ζηε καθξνπξφζεζκε βησζηκφηεηά ηεο. Ζ ΛΓΚ είλαη ε κεγαιχηεξε, ζε εθπνκπέο ξχπσλ, ρψξα παγθνζκίσο. Δάλ εθκεηαιιεπηεί ηηο δπλαηφηεηέο ηεο ζα κεηαηξαπεί ζε εγέηε ηεο πξάζηλεο ηερλνινγίαο θαη ζε ρψξα-πξφηππν γηα ηηο άιιεο ζε πεξηβαιινληηθά ζέκαηα. Μηα άιιε πξφθιεζε πνπ έρεη λα αληηκεησπίζεη κειινληηθά ε Κίλα είλαη ν εθδεκνθξαηηζκόο ηεο, ηνλ νπνίν αξρίδνπλ θαη δηεθδηθνχλ, ηδηαίηεξα ηα ηειεπηαία ρξφληα, νη θάηνηθνη ηνπ Πεθίλν θαη άλζξσπνη ηνπ πλεχκαηνο, κε δηαδειψζεηο, νη νπνίεο ηπγράλνπλ άζρεκεο κεηαρείξηζεο απφ ην ΚΚΚ. Γε ιείπνπλ θαη νη αληίζεηεο απφςεηο πνπ εζηηάδνληαη ζην γεγνλφο, φηη ε ρψξα δελ είλαη αθφκε έηνηκε γηα κηα ηέηνηα ξηδηθή αιιαγή. Μηα ηέηνηα άπνςε είλαη απηή ελφο επηζηήκνλα απφ ην Παλεπηζηήκην ηνπ Πεθίλνπ, ηνπ Πάλ Γνπέη, ν νπνίνο επηζεκαίλεη πέληε ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ε ΛΓΚ δε δχλαηαη λα πξνρσξήζεη άκεζα ζηνλ εθδεκνθξαηηζκφ ηεο: α) 47 Μνπξδνπθνχηαο, Πάλνο & Arauma, Yuko (2006), «Η ζηξαηεγηθή ηεο Κίλαο: Δπηρεηξεκαηηθή ζηξαηεγηθή ζε κηα εκηπαγθνζκηνπνηεκέλε νηθνλνκία», ηφκνο Β, (κηθξ. Νηθεθφξνο ηακαηάθεο), Αζήλα, ηακνχιε, ζει { Business Strategy in the Semiglobal Economy, Sharpe, Inc., 2006}.

41 41 Ζ δεκνθξαηία ζα νδεγνχζε ηε ρψξα ζην απφιπην ράνο, γηαηί ζηελ ΔΓ ελ αληηζέζεη κε απηήλ, ε πνιηηηθή κεηαξξχζκηζε πξνεγήζεθε ηεο θηιειεπζεξνπνίεζεο ηεο νηθνλνκίαο, κε απνηέιεζκα ηε δηάιπζή ηεο, β) Ζ Πνιηηηζηηθή Δπαλάζηαζε ηνπ Μάν είλαη δείγκα ησλ δηακαξηπξηψλ πνπ ζα αθνινπζνχζαλ ζε κηα εθδεκνθξαηηζκέλε Κίλα θαη ζα ηελ νδεγνχζαλ ζε κηα ζθνηαδηθή θαηαζηξνθή, γ) Θα πξνέθππηε θνηλσληθή θξίζε, ιφγσ ησλ αληζνηήησλ θαη κεηέπεηηα εκθχιηνο, δ) Ζ ρψξα ζα γηλφηαλ ζαλ ηελ Σατβάλ κε νηθνλνκηθά ζθάλδαια θαη πξνζσπνθεληξηθέο θπβεξλήζεηο θαη ε) Οη θάηνηθνη ηνπ Θηβέη θαη ηεο πεξηνρήο Ξηλγηάλγθ ζα εμεγείξνληαλ κε βαζηθφ αίηεκα ηελ αλεμαξηεζία ηνπο. Γη απηνχο, ινηπφλ, ηνπο ιφγνπο ν εθδεκνθξαηηζκφο ηεο Κίλαο πξέπεη λα γίλεη ζηαδηαθά θαη φρη ζε αληηζηνηρία κε ηα δπηηθά πξφηππα, φπνπ νη πνιηηηθνί ζεζκνί έρνπλ απαμησζεί 48. Γχν αθφκε αδπλακίεο είλαη ε θαηαπάηεζε ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ ζηε ρψξα θαη ε ινγνθξηζία απφ ην ΚΚΚ. ρεηηθά κε ηελ πξψηε, ε θηλεδηθή εγεζία ηζρπξίδεηαη φηη θάλεη πξνζπάζεηεο κε ηελ θαζηέξσζε λφκσλ γηα ην ζεβαζκφ ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ. Σελ ίδηα ζηηγκή ΜΚΟ, φπσο ε Γηεζλήο Ακλεζηία δίλνπλ κηα αθξηβψο αληίζεηε εηθφλα κε ζαλαηηθέο πνηλέο, παξαβηάζεηο δηθαησκάησλ γπλαηθψλ θαη παηδηψλ θαη απμεκέλε εξγαζηαθή εθκεηάιιεπζε. Γηα ηε ινγνθξηζία, ην ΚΚΚ ηνλίδεη φηη παξεκβαίλεη ειάρηζηα γηα λα πξνζηαηεχζεη ηνπο πνιίηεο ηεο ΛΓΚ απφ ηελ αξλεηηθή μέλε επηξξνή, αιιά θαη λα αληηκεησπίζεη ηνπο ερζξνχο ηνπ θαζεζηψηνο ηνπ θαη άξα ηεο ρψξαο. Αμηνζεκείσηα παξαδείγκαηα ινγνθξηζίαο ζηελ Κίλα είλαη ε αληίζεζε ηεο ρψξαο ζηελ βξάβεπζε κε Νφκπει Δηξήλεο ηνπ ζπγγξαθέα Ληνπ ηανκπφ, ν νπνίνο είρε θαηαδηθαζηεί ζηε ρψξα ηνπ, επεηδή πξφηεηλε βειηηψζεηο ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ ηνπ θηλεδηθνχ ιανχ, θαη ηεο Google, ε νπνία θαηεγφξεζε ηελ Κίλα γηα ινγνθξηζία θαη ππφγεηεο παξεκβάζεηο ζηελ ππεξεζία ηεο, Gmail. πκπεξαζκαηηθά, αξθεηέο είλαη νη πξνθιήζεηο πνπ έρεη λα αληηκεησπίζεη ε Κίλα γηα λα παξακείλεη ζηε ιίζηα ησλ αλεξρφκελσλ κεγάισλ δπλάκεσλ. Ίζσο, απηέο λα θαζνξίζνπλ ηε κειινληηθή ηεο πνξεία. Ση πηζηεχνπλ άξαγε νη αλαιπηέο θαη νη επηζηήκνλεο γηα ην κέιινλ ηεο Κίλαο; Πέληε είλαη ηα πην πηζαλά ζελάξηα γηα ην αχξην ηνπ «θφθθηλνπ δξάθνπ»: 48 Leonard, Mark (2008), «Ση ζθέθηεηαη ε Κίλα;»,(κηθξ. Ξελνθψλ Γηαηαγάλαο), Αζήλα, Κξηηηθή ΑΔ, ζει { What does China think?, Mark Leonard, 2008}.

42 42 1) Ζ Κίλα αλαδεηθλχεηαη ζε ζεκαληηθή πεξηθεξεηαθή δχλακε θαη εκπιέθεηαη ζε παξαηεηακέλε δηακάρε κε ηηο ΖΠΑ θαη ηελ Ηαπσλία. 2) Ζ Κίλα εμειίζζεηαη ζε ζεκαληηθή πεξηθεξεηαθή δχλακε θαη εκπιέθεηαη ζε ζνβαξή δηακάρε κε ηε Ρσζία. Σν ζελάξην απηφ εάλ ζπλδπαζηεί κε ην πξψην ζα απνβεί εμαηξεηηθά επηθίλδπλν γηα ηε δηεζλή αζθάιεηα. 3) Ζ Κίλα γίλεηαη ζεκαληηθή πεξηθεξεηαθή δχλακε, ρσξίο αλαηαξαρέο θαη εληάζζεηαη ζε έλα πνιππνιηθφ ζχζηεκα εμνπζίαο. Απηφ είλαη ην πην ζεηηθφ ζελάξην 49. 4) Ζ Κίλα δηαηεξεί ξπζκφ αλάπηπμεο 8% εηεζίσο γηα ηα επφκελα ρξφληα θαη κέρξη ην 2020 ζα έρεη εμειηρζεί ζε 1 ε νηθνλνκία ζηνλ πιαλήηε. 5) Ο απμαλφκελνο πιεζσξηζκφο, ε εμάξηεζή ηεο απφ ηηο εμαγσγέο, ην δηεθζαξκέλν ηξαπεδηθφ ηεο ζχζηεκα θαη ε «ππεξζέξκαλζε» ηεο νηθνλνκίαο ηεο ζηακαηνχλ ηελ αικαηψδε αλάπηπμή ηεο θαη ε νηθνλνκία ηεο απνδεηθλχεηαη «θνχζθα» κε νιέζξηεο ζπλέπεηεο γηα ηελ ίδηα, αιιά θαη γηα ηελ παγθφζκηα πνιηηηθή θαη νηθνλνκία. Ο ΟΟΑ έρεη επηζεκάλεη ηνλ θίλδπλν απηφλ ζηελ Κίλα κε εηήζηα έθζεζή ηνπ θαη πξνηείλεη ιχζεηο γηα ηελ αληηκεηψπηζή ηνπ, φπσο ραιάξσζε ξπζκψλ αλάπηπμεο, αλαηίκεζε ηνπ εζληθνχ λνκίζκαηνο, άλνδν ηνπ παξεκβαηηθνχ επηηνθίνπ, κείσζε ηεο εμάξηεζήο ηεο νηθνλνκίαο ηεο απφ ηηο ΞΑΔ θιπ. ε δεκνζθφπεζε ηνπ εηδεζενγξαθηθνχ πξαθηνξείνπ Bloomberg, ε νπνία ζπκπεξηέιαβε ηηο απφςεηο επελδπηψλ, εκπφξσλ θαη αλαιπηψλ, πξνθχπηεη φηη ην 53% απηψλ εθηηκνχλ πσο ε νηθνλνκία ηεο Κίλαο είλαη «θνχζθα», ελψ ην 42% δηαθσλεί. Ηδηαίηεξε εληχπσζε πξνθαιεί ην φηη ην 60% ησλ Αζηαηψλ επελδπηψλ ζπκθσλνχλ κε ηελ πξψηε εθηίκεζε. Δπηπξφζζεηα, ην 45% ησλ εξσηεζέλησλ αλακέλεη κηα νηθνλνκηθή θξίζε ζηε ρψξα κέζα ζηελ επφκελε πεληαεηία, ελψ ην 40% ζεσξεί πσο ε θξίζε πνπ ζα βάιεη θξέλν ζηνπο εμσθξεληθνχο ξπζκνχο αλάπηπμεο ηεο ρψξαο ζα επέιζεη κεηά ην Σέινο, κφιηο ην 7% ππνζηεξίδεη πσο ε Κίλα δε ζα αληηκεησπίζεη θξίζε Κνιηφπνπινο, Κσλζηαληίλνο (2008), «Κίλα: Παξνύζα θαηάζηαζε, Μειινληηθέο πξννπηηθέο, ζπλέπεηεο γηα ηελ Διιάδα», Ηλζηηηνχην Γηεζλψλ ρέζεσλ, ζει Γηα παξαπάλσ πιεξνθνξίεο βιέπε ζρεηηθφ θείκελν ζην Bloomberg.com :

43 43 Πεγή: Bloomberg Πεγή: Bloomberg 1.1 Παγθόζκηα θνηλή γλώκε γηα αλάπηπμε Κίλαο Ζ εηαηξεία δεκνζθφπεζεο Globescan καδί κε ην παλεπηζηήκην ηνπ Μέξπιαλη (πξφγξακκα PIPA) δηεμήγαγαλ δεκνζθφπεζε γηα ινγαξηαζκφ ηεο Παγθφζκηαο Τπεξεζίαο ηνπ BBC, κε ζέκα ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε ηεο Κίλαο θαη ηελ επηξξνή ηεο ρψξαο, ζεηηθή ή αξλεηηθή, ζε άιιεο ρψξεο ηνπ πιαλήηε. ηε δεκνζθφπεζε ζπκκεηείραλ πεξίπνπ άηνκα θαη απφ ηηο πέληε επείξνπο. χκθσλα κε ηα πνξίζκαηα ηεο έξεπλαο, ε ζρεδφλ απφιπηε πιεηνςεθία ησλ πνιηηψλ 14 ρσξψλ ηνπ θφζκνπ έρεη ζεηηθή γλψκε γηα ηελ επηξξνή ηεο Κίλαο. Σν 48%

44 44 ησλ πνιηηψλ φισλ ησλ ρσξψλ πνπ ζπκκεηείραλ ελζηεξλίδεηαη ηελ ίδηα άπνςε, ελψ ην 30% έρεη αληίζεηε γλψκε. Οη ρψξεο, ησλ νπνίσλ νη πνιίηεο δελ είλαη ζεηηθνί ζηελ επηξξνή απηή ηεο Κίλαο, ζε κεγαιχηεξν βαζκφ απφ ηηο ππφινηπεο είλαη ε Γεξκαλία, νη ΖΠΑ θαη ε Πνισλία. Γηα ηηο πξψηεο δχν, νη ιφγνη είλαη πξνθαλείο, αθνχ ε άλνδνο ηεο Κίλαο ηνπο επεξέαζε αξλεηηθά(πνιινί επηρεηξεκαηίεο κεηέβεζαλ απφ απηέο ζηελ Κίλααχμεζε αλεξγίαοαχμεζε πηζαλφηεηαο εθδήισζεο εζσηεξηθψλ αλαηαξαρψλ). ηηο γείηνλεο, ηψξα, ρψξεο ε εηθφλα πνπ έρνπλ νη ιανί ηνπο γηα ηελ Κίλα είλαη ζε κεγάιν βαζκφ ζεηηθή. Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο νη Ηλδνί αληηκεησπίδνπλ θαινπξναίξεηα ηελ αλάπηπμε ηεο ρψξαο ζε πνζνζηφ 66%, παξά ηηο δηαζπλνξηαθέο δηαθνξέο ηνπο. Πεγή: Globescan Αλαθνξηθά, ηψξα, κε ην ελδερφκελν ηεο ζπλέρηζεο ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο Κίλαο, ην 49% ησλ ρσξψλ ην βιέπνπλ σο ζεηηθφ ζελάξην, γηαηί ζα εμαζθαιηζηεί κε ηνλ ηξφπν απηφ ε απεμάξηεζή ηνπο απφ ηηο ΖΠΑ, ελψ ην 33% σο θάηη αξλεηηθφ. Σα κεγαιχηεξα αξλεηηθά πνζνζηά εληνπίδνληαη ζε Μεμηθφ(54%), ηνπ νπνίνπ πνιιά εξγνζηάζηα θαη κνλάδεο παξαγσγήο κεηαθέξζεθαλ ζηελ Κίλα, Ηηαιία(47%), φπνπ νη Κηλέδνη κεηαλάζηεο κε ηα θζελά πξντφληα ηνπο έθιεηζαλ αξθεηέο εγρψξηεο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο, Ηζπαλία(47%), Σνπξθία(42%) θαη Αξγεληηλή(41%). Δδψ, ππάξρεη δηρνγλσκία ζε ΖΠΑ θαη Γεξκαλία, πηζαλφηαηα γηαηί άλνημε κηα κεγάιε αγνξά γηα ηηο επηρεηξήζεηο ηνπο, αιιά ηαπηφρξνλα είρε σο απνηέιεζκα θαη ηε κεηεγθαηάζηαζή ηνπο εθεί. Άθξσο ζεηηθή ζεσξνχλ ηελ νηθνλνκηθή άλνδν ηεο Κίλαο ηα θξάηε ηεο Αθξηθήο( Νηγεξία 82%-Κέλπα 77%), ηα νπνία φπσο πξναλαθέξακε σθεινχληαη απφ απηήλ.

45 45 ην ελδερφκελν ελδπλάκσζεο ηεο ζηξαηησηηθήο ηζρχνο ηεο Κίλαο ην 59% ησλ ρσξψλ δειψλνπλ αξλεηηθνί, κε πξψηεο ηε Γεξκαλία(87%), ηελ Απζηξαιία(79%) θαη ηελ Ηαπσλία(78%). Πεγή: Globescan a ε γεληθέο γξακκέο νη Αζηάηεο θαη νη Αθξηθαλνί αληηκεησπίδνπλ πην ζεηηθά απφ φινπο ηελ Κίλα, ελψ νη άιινη έρνπλ αλάκεηθηα ζπλαηζζήκαηα. Σέινο, λα ζεκεηψζνπκε πσο ην 58% πεξίπνπ ησλ πνιηηψλ πνπ δελ είλαη θαρχπνπηνη απέλαληη ζηελ Κίλα είλαη ειηθίαο 18-29, κνξθσκέλνη θαη θπξίσο άλδξεο 51. Πεγή: Globescan 51 Γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο βιέπε ηζηνζειίδα Globescan.com:

46 46 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΓΔΤΣΔΡΟ «ΓΗΜΔΡΔΗ ΥΔΔΗ ΔΛΛΑΓΑ-ΚΗΝΑ»

47 Γεληθή αλαζθόπεζε ησλ ζρέζεσλ Διιάδαο-Κίλαο Οη δηκεξείο ζρέζεηο Διιάδαο-ΛΓΚ ζε πνιηηηθφ θαη νηθνλνκηθφ επίπεδν ήηαλ γηα πνιιά ρξφληα ππνβαζκηζκέλεο, αιιά αξκνληθέο. Ζ Διιάδα εμαζθάιηζε ηηο θαιέο ζρέζεηο ηεο κε ηε ρψξα απνδερφκελε ηελ «Αξρή ηεο Μίαο Κίλαο», κελ αλαγλσξίδνληαο, δειαδή, ηελ Σατβάλ σο ρσξηζηφ θξάηνο θαη απέρνληαο απφ επίζεκεο ζπλαιιαγέο κε απηήλ. Ζ Κίλα αληαπνθξίζεθε ζεηηθά ζηε ζηάζε απηή ηεο Διιάδαο, αθνινπζψληαο ηελ πάγηα ηαθηηθή ζηελ εμσηεξηθή πνιηηηθή ηεο, λα κε ζπλάπηεη, δειαδή, δηπισκαηηθέο ζρέζεηο κε ρψξεο πνπ δελ απνδέρνληαη ην δφγκα πεξί «Μίαο Κίλαο». Ζ ειιεληθή θπβέξλεζε πξνρψξεζε ζηε ζχλαςε επίζεκσλ ζρέζεσλ κε ηε ΛΓΚ ζηηο 5 Ηνπλίνπ ηνπ 1972, νπφηε θαη εγθαηέζηεζε Διιεληθή Πξεζβεία ζην Πεθίλν. Αξρηθά, νη επαθέο ηνπο ήηαλ πεξηνξηζκέλεο θαη ηππηθέο. Οη δχν ρψξεο ζπκπεξηθέξνληαλ ε κία πξνο ηελ άιιε ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο ηνπ Γηεζλνχο Γηθαίνπ. ηελ πνξεία, φκσο, ε θαηάζηαζε απηή άιιαμε. Ζ Διιάδα αληηιακβαλφκελε ηελ αλνδηθή νηθνλνκηθή πνξεία ηεο Κίλαο θαη ηελ απμαλφκελε πνιηηηθή ηεο επηξξνή, επεδίσμε απφ ην 1990 λα ζπζθίμεη ηηο δηαθξαηηθέο ηνπο ζρέζεηο. ήκεξα, νη ειιελνθηλεδηθέο ζρέζεηο βξίζθνληαη ζε άξηζην επίπεδν, ραξαθηεξίδνληαη απφ ζπρλέο αληαιιαγέο επηζθέςεσλ θαη απφ ηε ζπλεξγαζία ησλ δχν πιεπξψλ ζε ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο, ηνπ εκπνξίνπ, ηεο επηζηήκεο, ηεο ηερλνινγίαο θαη ηνπ πνιηηηζκνχ. Αμίδεη λα ζεκεησζνχλ νη επηζθέςεηο ηνπ ηφηε πξσζππνπξγνχ, θ. Κ. εκίηε, ην 2002 ζην Πεθίλν, απηή ηνπ πξψελ πξσζππνπξγνχ, θ. Κ. Καξακαλιή, ην 2006 θαη ην 2009, ηνπ Πξσζππνπξγνχ ηεο ΛΓΚ, Γνπέλ Σδηακπάν, ην 2010 θαη απηέο ησλ ππνπξγψλ εμσηεξηθψλ ζην πέξαζκα ησλ εηψλ. Μέζα απφ απηέο ηηο ζπλαληήζεηο ππεγξάθεζαλ πνιιέο ζπκθσλίεο πνπ ελδπλάκσζαλ ηνπο δεζκνχο ησλ δχν ρσξψλ. Δπηπιένλ, λα ζεκεηψζνπκε φηη ε Κίλα ππνζηήξημε ηελ ειιεληθή ππνςεθηφηεηα γηα ηε ζέζε ηνπ κε κφληκνπ κέινπο ηνπ πκβνπιίνπ Αζθαιείαο ηνπ ΟΖΔ θαηά ηελ πεξίνδν Καη ε Διιάδα φκσο απφ ηελ πιεπξά ηεο ππνζηήξημε ηελ θηλεδηθή ππνςεθηφηεηα γηα ηε δηεμαγσγή ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ ηνπ 2008 ζην Πεθίλν, αιιά θαη ηελ EXPO ηνπ 2010 ζηε αγθάε. Δπίζεο, ε ειιεληθή θπβέξλεζε πξνζπάζεζε λα εληείλεη ηηο δνζνιεςίεο Κίλαο-ΔΔ, ππφ ηελ πξνεδξία ηεο ην Οη

48 48 δχν ρψξεο ζπλαλαζηξέθνληαη ζε πνιπκεξέο επίπεδν θαηά ηηο Δπξσαζηαηηθέο ζπλαληήζεηο ηνπ ASEM θαη ζε απηέο ηεο Δπξσπατθήο Σξφηθαο, φηαλ ζπκκεηέρεη ε Διιάδα, φπσο ην Παξφιν ην γεληθφηεξν θαιφ θιίκα, ππήξμαλ θαη ειάρηζηεο ζηηγκέο πνπ νη ζρέζεηο ησλ δχν ρσξψλ ςπρξάλζεθαλ, φπσο κε ηα γεγνλφηα ηεο πιαηείαο Σηελαλκέλ, νπφηε ε Διιάδα ζε ζχκπλνηα κε ηηο άιιεο ρψξεο ηεο ΔΔ απνθάζηζαλ λα δηαθφςνπλ ηελ πψιεζε φπισλ πξνο ηε ΛΓΚ, θαη ην 2005, φηαλ ε Διιάδα ηέζεθε ππέξ ηεο δηεχξπλζεο ησλ κφληκσλ κειψλ ηνπ πκβνπιίνπ Αζθαιείαο ηνπ ΟΖΔ, ελ αληηζέζεη κε ηελ Κίλα. Πνιιέο είλαη νη ζπκθσλίεο πνπ έρνπλ ππνγξαθεί κεηαμχ ηνπο 52. Αλάκεζα ζε απηέο είλαη θαη νη εμήο: πκθσλία γηα ηελ απνθπγή δηπιήο θνξνινγίαο θαη ηελ απνηξνπή ηεο θνξνδηαθπγήο, 2005 Πξσηφθνιια ζπλεξγαζίαο ζε Γεσξγία θαη Γαζνπνλία, 2002 πκθσλία ζπλεξγαζίαο ζε ζέκαηα Σνπξηζκνχ Ναπηηιηαθέο ζπκθσλίεο, 1995 θαη 2010 πκθσλία Πιεξσκψλ γηα ην δηκεξέο εκπφξην, 1973 Μλεκφλην ζπλεξγαζίαο ζε ζέκαηα νιπκπηαθήο αζθάιεηαο 2008 Δπελδπηηθέο ζπκθσλίεο 2010, ζηηο νπνίεο ζα αλαθεξζνχκε αλαιπηηθφηεξα παξαθάησ Σέινο, λα επηζεκάλνπκε ηελ κφληκε παξνπζία ηεο Κίλαο ζηελ Διιάδα δηα ηεο Πξεζβείαο ηεο ρψξαο ζηελ Αζήλα θαη ηελ αληίζηνηρε ηεο ειιεληθήο πιεπξάο ζηελ Κίλα, ε νπνία εθηφο απφ ηελ Διιεληθή Πξεζβεία ζην Πεθίλν, πνπ πξναλαθέξακε, δηαηεξεί θαη Γεληθφ Πξνμελείν ζην Υνλγθ Κνλγθ θαη ηε αγθάε. 2.2 Ζ πνιηηηθή ζέζε ηεο Κίλαο ζηα θαίξηα δεηήκαηα ηεο ειιεληθήο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο πσο φιεο νη ρψξεο, έηζη θαη ε Διιάδα θαη ε Κίλα έρνπλ αθαλζψδε δεηήκαηα ζηελ εμσηεξηθή ηνπο πνιηηηθή πνπ ηνπο ηαιαλίδνπλ θαη δηακνξθψλνπλ ζε κεγάιν βαζκφ ηηο ζρέζεηο ηνπο κε ηηο ππφινηπεο ρψξεο. ε απηφ ην θεθάιαην ζα 52 Βλ. Τπουργείο Εξωτερικών Ελλάδοσ: GR/Policy/Geographic+Regions/Asia-Oceania/Bilateral+Relations/China/.

49 49 δνχκε πνηα είλαη ε ζηάζε πνπ έρεη ε ΛΓΚ απέλαληη ζε κείδνλα ζέκαηα ειιεληθνχ ελδηαθέξνληνο. Αξρήο γελνκέλεο,ινηπφλ, απφ ην Κππξηαθό Πξόβιεκα, ε Κίλα δελ έρεη αλαγλσξίζεη ην ηνπξθνθππξηαθφ ςεπδνθξάηνο, αιιά δελ έρεη εθθξάζεη θαη πξφζεζε γηα λα πξνβεί ζε κηα ηέηνηα ελέξγεηα. Σελ ίδηα ζηηγκή θαηαδηθάδεη ηηο απφπεηξεο απηνλφκεζεο ησλ Σνπξθνθππξίσλ, απνδερφκελε ηελ θπξηαξρία ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο ζε νιφθιεξε ηε λήζν, φπσο θαη ηελ εδαθηθή ηεο αθεξαηφηεηα. Ζ Κίλα κε ηε ζηάζε ηεο απηή εκκέλεη ζηελ ζηξαηεγηθή πνπ αθνινπζεί ζην πιαίζην άζθεζεο ηεο εμσηεξηθήο ηεο πνιηηηθήο. Έηζη, δελ παξεκβαίλεη ζε εζσηεξηθά δεηήκαηα άιισλ ρσξψλ θαη πξνηείλεη ηελ επίιπζε αλάινγσλ πξνβιεκάησλ κε νδεγφ ηα ςεθίζκαηα θαη ηηο αξρέο ηνπ ΟΖΔ. Ωζηφζν, κεηά ηελ αξλεηηθή ζηάζε ησλ Διιελνθππξίσλ ζην δεκνςήθηζκα γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ ζρεδίνπ Αλάλ, ηάρζεθε ππέξ ηνπ δηθαηψκαηνο απηνδηάζεζεο ηνπ θππξηαθνχ ιανχ. Άιισζηε, είλαη αδηαλφεην γηα ηελ Κίλα λα ππνζηεξίμεη ηνπο Σνπξθνθππξίνπο, ηελ ψξα πνπ απνζρηζηηθά θηλήκαηα ζηελ επηθξάηεηά ηεο ζέηνπλ ζε θίλδπλν ηελ πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή ηεο ζηαζεξφηεηα. Αο κεηαβνχκε ζην ζέκα ησλ Διιελνηνπξθηθώλ ζρέζεσλ. Ζ ΛΓΚ έρεη θηιηθέο ζρέζεηο θαη κε ηηο δχν ρψξεο. Γη απηφ ζηηο δηελέμεηο αλάκεζα ζε Διιάδα- Σνπξθία πξνηάζζεη ηα ζπκθέξνληα ηεο θαη θξαηάεη νπδέηεξε ζηάζε. Πξνηείλεη ηελ δηεπζέηεζε ησλ δηαθνξψλ ηνπο κε βάζε ην Γηεζλέο Γίθαην θαη ηα ςεθίζκαηα ηνπ ΟΖΔ. ε δεηήκαηα παξαβίαζεο αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ θαη ειεπζεξηψλ απφ ηελ Σνπξθία δε ιακβάλεη ζέζε, αθνχ αλάινγε θαηάζηαζε επηθξαηεί θαη ζε απηήλ γεγνλφο πνπ πξνθαιεί ηε ζπλερή παξέκβαζε δηεζλψλ νξγαληζκψλ ηεο Γχζεο. Οπφηε δελ θξίλεηαη σο ε πιένλ αξκφδηα ρψξα γηα ηελ πξνζηαζία ησλ ζεκειησδψλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ ζηελ Σνπξθία. Δθηφο απηνχ, κηα πηζαλή αλάκεημή ηεο ζα άλνηγε ην δξφκν γηα ξηδηθέο αλαδηαξζξψζεηο ζηελ θνηλσληθή δνκή ηεο ρψξαο θάηη πνπ δελ επηζπκεί ην ΚΚΚ. Σέινο, ζρεηηθά κε ην δήηεκα ηεο Μαθεδνλίαο, ε Κίλα έρεη αλαγλσξίζεη απφ ην 1993 ην γεηηνληθφ θξαηίδην κε ηε ζπληαγκαηηθή ηνπ νλνκαζία «Γεκνθξαηία ηεο Μαθεδνλίαο». Οη πνιηηηθέο επαθέο Κίλαο-ΠΓΓΜ είλαη αξθεηά ζπρλέο. Υαξαθηεξηζηηθή είλαη ε επίζθεςε ηνπ πξψελ πξνέδξνπ ηεο ΠΓΓΜ, Μπφξηο Σξαηδθφβζθη, ηνλ Απξίιην ηνπ 2002, χζηεξα απφ πξφζθιεζε ηνπ η. Πξνέδξνπ ηεο ΛΓΚ, Σδηαλγθ Εεκίλ. Οη δπν ρψξεο έρνπλ ζπλππνγξάςεη Γήισζε γηα ηελ εδξαίσζε

50 50 θαη ηε δηεπθφιπλζε ησλ θηιηθψλ ζρέζεσλ θαη ηεο ζπλεξγαζίαο, ην 2002, αιιά θαη άιιεο ζπκθσλίεο νηθνλνκηθήο θαη πνιηηηθήο ζπλεξγαζίαο Ζ πνιηηηθή ζέζε ηεο Διιάδαο ζηα θαίξηα δεηήκαηα ηεο θηλεδηθήο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο Αθνχ είδακε ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην ηε ζέζε ηεο Κίλαο ζε ζέκαηα ειιεληθνχ ελδηαθέξνληνο, ηψξα, ζεηξά έρεη ε ζηάζε ηεο Διιάδνο ζηα αληίζηνηρα ζεκαληηθά δεηήκαηα πνπ απαζρνινχλ ηελ Κίλα θαη ππεξέρνπλ βέβαηα ζε αξηζκφ, ιφγσ ηνπ θπζηθνχ κεγέζνπο ηνπ θξάηνπο, ηεο γεσγξαθηθήο ηνπ ζέζεο, αιιά θαη ηεο απμεκέλεο πνιηηηθννηθνλνκηθήο ηνπ ηζρχνο. Αξρίδνπκε κε ηελ θνξσλίδα ησλ πξνβιεκάησλ ηεο Κίλαο, πνπ κπνξεί ζεσξεηηθά λα κελ αλήθεη ζηε ζθαίξα ηεο εμσηεξηθήο ηεο πνιηηηθήο, αιιά θαζνξίδεη απφιπηα ηηο ζρέζεηο ηεο κε φιε ηελ πθήιην. ζνη αλαγλσξίδνπλ ηελ Σατβάλ ζαλ θξάηνο είλαη ερζξνί ηεο Κίλαο θαη φζνη είλαη πηζηνί ζηελ «Αξρή ηεο Μίαο Κίλαο» είλαη ζπλνδνηπφξνη ηεο. Ζ Διιάδα δελ απνδέρεηαη ηελ παξαπάλσ αξρή, κε απνηέιεζκα λα απέρεη απφ δηπισκαηηθέο θαη νηθνλνκηθέο ζρέζεηο κε ηε λήζν. Δίλαη κία απφ ηηο ειάρηζηεο ρψξεο ηεο ΔΔ πνπ δελ έρεη Γξαθείν Αληηπξνζσπείαο ζην Σατπέη. Ζ Σατβάλ, αληηζέησο, δηαηεξεί ηέηνην γξαθείν ζηελ Αζήλα θαη έρεη πξνζθαιέζεη επαλεηιεκκέλα ηελ ειιεληθή θπβέξλεζε λα επηζθεθηεί ηε ρψξα, ρσξίο φκσο αληαπφθξηζε. Παξφι απηά. ε Διιάδα αληηπξνζσπεχεηαη ζηελ Σατβάλ απφ ην Γξαθείν Οηθνλνκηθψλ θαη Δκπνξηθψλ Τπνζέζεσλ ηεο ΔΔ θαη δηαηεξεί ζαθψο εκπνξηθέο ζρέζεηο κε ηελ ρψξα, φπσο πξάηηεη θαη ε Κίλα. Γηα ηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο απηνχ, Κίλαο-Σατβάλ, πξνηείλεη κηα εηξεληθή ζπκθσλία, ρσξίο ηε ρξήζε ή ηελ απεηιή ρξήζεο βίαο(θπξίσο απφ ηελ πιεπξά ηεο Κίλαο). Απφ ηελ ίδηα νπηηθή γσλία ζα εμεηάζνπκε ηε ζέζε ηεο Διιάδαο γηα ηα άιια απνζρηζηηθά θηλήκαηα πνπ εληνπίδνληαη ζηελ Κίλα(Θηβέη, Ξηλγηάλγθ) θαη δηακνξθψλνπλ ηηο δηπισκαηηθέο ζρέζεηο ηεο ρψξαο κε ηα άιια θξάηε. Γηα παξάδεηγκα, ε ΛΓΚ δελ έρεη θαιέο πνιηηηθέο ζρέζεηο κε ηελ Ηλδία, γηαηί ζε απηήλ 53 Υξηζηφπνπινο, Αληψλεο (2006), «Η ξαγδαία πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή άλνδνο ηεο Κίλαο θαη νη επηπηώζεηο ηεο γηα ηελ παγθόζκηα πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή ζθελή», Αζήλα, ΔΛΗΑΜΔΠ, ζει.74.

51 51 θηινμελείηαη ε εμφξηζηε θπβέξλεζε ηνπ Θηβέη. Ζ Διιάδα αλαγλσξίδεη ηελ θηλεδηθή θπξηαξρία θαη ζηηο δπν πεξηνρέο. Ωζηφζν, ηίζεηαη ππέξ ηεο δηαηήξεζεο ηεο πνιηηηζκηθήο, ζξεζθεπηηθήο θαη γισζζηθήο ηδηαηηεξφηεηαο ησλ παξαπάλσ πεξηνρψλ θαη ηαπηφρξνλα θαηαδηθάδεη ηελ θαηαζηξνθή ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο ηνπο θαη ηηο ερζξνπξαμίεο πξνο ηνπο θαηνίθνπο ηνπο απφ κέξνπο ηεο θηλεδηθήο θπβέξλεζεο. Παξάιιεια, πξνζπαζεί καδί κε άιια θξάηε-κέιε λα αζθήζνπλ πίεζε γηα ηελ έλαξμε δηαιφγνπ αλάκεζα ζηελ πνιηηηθή εγεζία ηεο Κίλαο θαη ηελ πλεπκαηηθή εγεζία ηνπ Θηβέη. Αλαθνξηθά, ηψξα, κε ηηο ζρέζεηο ΔΔ-Κίλαο έρνπκε δχν κεγάια ζέκαηα πνπ πξνθχπηνπλ. Ζ ΛΓΚ ζέιεη λα ηεο απνδνζεί ην θαζεζηώο Οηθνλνκίαο ηεο Αγνξάο, ψζηε λα αλαδεηρζεί κε ηνλ ηξφπν απηφ σο κηα παγθφζκηα νηθνλνκία-αγνξά πνπ ζα είλαη αζθαιήο γηα φινπο ηνπο επελδπηέο θαη άμηα εκπηζηνζχλεο ζην πεδίν ζχλαςεο δηαθξαηηθψλ νηθνλνκηθψλ ζπκθσληψλ. Ζ Διιάδα δελ είλαη αξλεηηθή ζην αίηεκα απηφ ηεο ρψξαο, θαζψο απφ ηελ νηθνλνκηθή ηεο ζπλεξγαζία κε ηελ Κίλα κπνξεί λα επσθειεζεί ζε κεγάιν βαζκφ. Γελ παχεη, σζηφζν, λα είλαη επηθπιαθηηθή παξαηεξψληαο ηα πξνβιήκαηα δηαθάλεηαο, ηνλ έληνλν θξαηηθφ παξεκβαηηζκφ ζηηο θηλεδηθέο επηρεηξήζεηο πνπ ζπκβάιινληαη κε μέλνπο, ηε δεκηνπξγία εκπνδίσλ θαη ζπλζεθψλ αζέκηηνπ αληαγσληζκνχ απφ ηελ θηλεδηθή εγεζία πνπ δπζρεξαίλνπλ ηνπο μέλεο επελδπηέο. Σν δεχηεξν ζέκα Κίλαο-ΔΔ είλαη ην εκπάξγθν πώιεζεο όπισλ πνπ επέβαιε ε ηειεπηαία ζηελ Κίλα, έπεηηα απφ ηα γεγνλφηα ηεο πιαηείαο Σηελαλκέλ, ην Ζ Διιάδα ζπληάρζεθε ηφηε κε ηελ απφθαζε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο. ήκεξα, φπσο φια ηα θξάηε ηεο ΔΔ, είλαη πξφζπκε λα ζπκθσλήζεη ζηελ άξζε ηνπ εκπάξγθν απηνχ θάησ απφ ζπγθεθξηκέλεο πξνυπνζέζεηο: ε Κίλα πξέπεη λα θπξψζεη ην Γηεζλέο χκθσλν γηα ηα αζηηθά θαη πνιηηηθά δηθαηψκαηα θαη λα απνζχξεη ηνλ αληη-απνζρηζηηθφ λφκν πνπ έρεη πηνζεηήζεη, ζχκθσλα κε ηνλ νπνίν ζα επέκβνπλ νη ζηξαηησηηθέο ηεο δπλάκεηο ζηελ Σατβάλ, εάλ απηή δηαθεξχμεη κνλνκεξή αλεμαξηεηνπνίεζή ηεο. Σέινο, είλαη γλσζηέο νη πξνζπάζεηεο ηεο Κίλαο γηα δηεπζέηεζε ηνπ δεηήκαηνο κε ηα όπια ππξεληθήο θαηαζηξνθήο ηεο Βόξεηαο Κνξέαο. Ζ Διιάδα ζηεξίδεη απφιπηα ζην ζέκα απηφ ηελ Κίλα, θαζψο γλσξίδεη ηηο επηπηψζεηο πνπ κπνξεί λα έρεη ε ρξήζε ππξεληθψλ φπισλ απφ ηε Βφξεηα Κνξέα γηα ηελ αλζξσπφηεηα, αιιά θαη γηα ηε ζηαζεξφηεηα ηνπ παγθφζκηνπ πνιηηηθνχ θαη νηθνλνκηθνχ status quo. Δπηπξφζζεηα, ε ρψξα καο είλαη ζχκθσλε κε ηελ αξρή ειέγρνπ ησλ εμνπιηζκψλ, ηε κε δηαζπνξά ησλ ππξεληθψλ φπισλ θαη ησλ φπισλ καδηθήο θαηαζηξνθήο, επηζπκψληαο κε ηνλ ηξφπν

52 52 απηφ λα ζπλεξγαζηεί κε ηε ΛΓΚ θαη ηηο άιιεο «κεγάιεο δπλάκεηο» ηνπ ζχγρξνλνπ θφζκνπ, ππφ ηνλ ζπληνληζκφ ελλνείηαη ηεο Γηεζλνχο Έλσζεο Αηνκηθήο Δλέξγεηαο(IAEA). Άξα, κπνξνχκε λα δηαπηζηψζνπκε, φηη ζε φια ηα ζέκαηα θηλεδηθνχ ελδηαθέξνληνο,ε Διιάδα, φληαο κηθξή θαη αδχλακε ρψξα ζπγθξηηηθά κε ηηο ηζρπξέο πνιηηηθννηθνλνκηθά ρψξεο ηνπ πιαλήηε, αξθείηαη ζην λα αθνινπζήζεη ηηο πνιηηηθέο θαηεπζχλζεηο ηεο ΔΔ, ζηελ νπνία είλαη κέινο. 2.4 Πξνηάζεηο δηακόξθσζεο ηεο ειιεληθήο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο πξνο ηελ Κίλα Αξθεηά είλαη ηα θνηλά ζεκεία πνπ θαζνξίδνπλ ηελ εμσηεξηθή πνιηηηθή ηεο Διιάδαο θαη ηεο Κίλαο. Καη νη δπν ρψξεο έρνπλ κνπζνπικαληθέο κεηνλφηεηεο, ε Διιάδα ηνπο Πνκάθνπο ζηε Θξάθε θαη ε Κίλα ηνπο Οπηγνχξνπο ζηελ επαξρία Ξηλγηάλγθ. Ζ Σνπξθία ρξεζηκνπνηεί ηηο θνηλφηεηεο απηέο σο κνριφ επέκβαζεο ζε ηξίηεο ρψξεο, θαζψο θαη επηβεβαίσζεο ηνπ παληνπξθηζκνχ θαη ηνπ λέν-νζσκαληθνχ δφγκαηνο. Καη νη δπν ρψξεο, ινηπφλ, ελδηαθέξνληαη νη κνπζνπικάλνη πνπ δνπλ ζηηο πεξηνρέο απηέο λα ελζσκαησζνχλ κε φια ηα δηθαηψκαηά ηνπο ζηελ ειιεληθή θαη θηλεδηθή θνηλσλία αληίζηνηρα, απνηξέπνληαο κε ηνλ ηξφπν απηφ ηηο φπνηεο παξεκβνιέο ηξίησλ θξαηψλ, φπσο Σνπξθία, ΖΠΑ, Ρσζία θ.α.. Ζ Κίλα θαη ε Διιάδα, φπσο πξνείπακε, είλαη δπν ρψξεο κε ζπνπδαίν αξραίν πνιηηηζκφ, ηνπ νπνίνπ αμίεο θαη αξρέο έρνπλ εκπνηηζηεί ηελ θνηλσληθή ηνπο δνκή, αιιά θαη ζηελ εζσηεξηθή θαη εμσηεξηθή ηνπο πνιηηηθή. Δπηπιένλ, νη ρψξεο απηέο έρνπλ εηδηθά πξνβιήκαηα κε ηνλ ηξφπν δηαρείξηζεο νξηζκέλσλ δεηεκάησλ αλάινγνπ ελδηαθέξνληνο. ηελ Διιάδα είλαη ην Κππξηαθφ έλα ηέηνην δήηεκα θαη ζηελ Κίλα, ε Σατβάλ. Σέινο, Διιάδα θαη Κίλα αληηκεησπίδνπλ εδαθηθέο δηαθνξέο γηα λεζηά, θαζψο θαη δηελέμεηο γηα ηα ρσξηθά ηνπο χδαηα κε ηηο Σνπξθία θαη Ηαπσλία αληίζηνηρα. ια απηά καο επηβεβαηψλνπλ φηη κπνξεί λα ππάξμνπλ ζπκθσλίεο θαη ζπλεξγαζία αλάκεζα ζηηο δπν ρψξεο γηα ηα ζέκαηα απηά, ηδηαίηεξα ζε δηεζλή fora θαη νξγαληζκνχο, φπσο είλαη ν ΟΖΔ. Ζ Κίλα είλαη κηα πνιιά ππνζρφκελε κειινληηθά νηθνλνκία κε ηερλνινγηθά επηηεχγκαηα, δηεπξπλφκελα ξεχκαηα ηνπξηζκνχ, κεγάια απνζέκαηα ζπλαιιάγκαηνο θαη επελδχζεηο ζηελ Δπξψπε γεγνλφο πνπ ε ειιεληθή εμσηεξηθή πνιηηηθή δελ πξέπεη λα αθήζεη αλεθκεηάιιεπην. Άλζξσπνη ηεο δηπισκαηίαο θαη δηεζλνιφγνη ηνλίδνπλ

53 53 πσο ε Διιάδα δε γίλεηαη λα απνκνλσζεί πιένλ νηθνλνκηθά θαη πνιηηηθά ζηνλ δπηηθφ θφζκν, ελψ ηελ ίδηα ζηηγκή ρψξεο ηεο Γχζεο πξνζπαζνχλ λα δηαζθαιίζνπλ θαιέο ζρέζεηο κε αλαδπφκελεο δπλάκεηο, ζαλ ηελ Κίλα, γηα λα επσκηζηνχλ καθξνπξφζεζκα πάζεο θχζεσο νθέιε. Σν ζπκθέξνλ ηεο είλαη λα αλαπηχμεη πνιπκεξή εμσηεξηθή πνιηηηθή, ε νπνία ζα ηεο επηηξέπεη λα επσθειεζεί απφ ηηο αλεξρφκελεο δπλάκεηο, ρσξίο φκσο λα αληηκεησπίδεηαη θαρχπνπηα απφ ηνπο ζεκεξηλνχο ηεο ζπκκάρνπο. Ζ ειιεληθή εμσηεξηθή πνιηηηθή ρξεηάδεηαη λα επηζεκάλεη ηα θνηλά πεδία ελδηαθεξφλησλ ηεο κε ηελ Κίλα γηα λα εμαζθαιίζεη ηελ αξσγή ηεο ζηελ ππνζηήξημε ησλ δηθψλ καο ζέζεσλ ζηελ γεσγξαθηθή καο πεξηθέξεηα. Ζ ζπλεξγαζία απηή είλαη αλαγθαίν λα κελ αληηκεησπίδεηαη απφ ηηο ρψξεο ηεο Γχζεο σο ππνθαηάζηαην ησλ ζρέζεψλ ηνπο κε ηελ Διιάδα, αιιά νχηε θαη αληαγσληζηηθά. Δάλ ε Διιάδα αληηιεθζεί γξήγνξα ηα κεγάια θέξδε πνπ κπνξεί λα απνθνκίζεη απφ ηηο ζπλαιιαγέο ηεο κε ηελ Κίλα, ζα εμνξζνινγήζεη άκεζα ηελ εμσηεξηθή ηεο πνιηηηθή θάηη πνπ κέρξη ηψξα θαίλεηαη φηη γίλεηαη. Αξκφδεη λα ππνγξακκηζηεί πσο φια απηά πξέπεη λα ζεκειησζνχλ ζηηο αξρέο ηνπ Γηεζλνχο Γηθαίνπ θαη ησλ δεκνθξαηηθψλ δηαθξαηηθψλ ξπζκίζεσλ, ηεο αλαγλψξηζεο ηεο ηδηαηηεξφηεηαο ησλ πνιηηηζκψλ απηψλ, φπσο θαη ησλ εζληθψλ ηνπο ζπκθεξφλησλ, κε ηξφπν πνπ λα εληζρχεη ηα αληίζηνηρα ειιεληθά. Έηζη, ε Διιάδα ζα θαηαθέξεη λα δηαζθαιίζεη ηεο ζέζε ηεο ζην πεξηθεξεηαθφ θαη παγθφζκην ζηεξέσκα, απμάλνληαο ζπγρξφλσο ηα πεξηζψξηα αλάπηπμεο κηαο δεκηνπξγηθήο θαη παξαγσγηθήο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο Οηθνλνκηθέο ζρέζεηο Διιάδαο-Κίλαο(εκπόξην-επελδύζεηο) Σν 1972, φηαλ, δειαδή, ζχλαςε ε Διιάδα επίζεκεο ζρέζεηο κε ηελ Κίλα, νη κεηαμχ ηνπο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο ήηαλ ηεο ηάμεο ηνπ 1,6 εθαη. δνιάξηα. Ζ ακειεηέα απηή νηθνλνκηθή ηνπο ζρέζε άξρηζε λα αιιάδεη απφ ην Σν 2004, έθηαζε ηα 1,186 δηο δνιάξηα. Μηιάκε γηα αχμεζε θαηά 741 θνξέο, κε ην ηζνδχγην λα είλαη ζηαζεξά ειιεηκκαηηθφ γηα ηελ Διιάδα. 54 Κνηδηάο, Νίθνο (2010), «Η εμσηεξηθή πνιηηηθή ηεο Διιάδαο ζηνλ 21 ν αηώλα: γηα κηα λέα, ελεξγεηηθή, δεκνθξαηηθή, παηξησηηθή ζηξαηεγηθή ζηελ επνρή ηεο παγθνζκηνπνίεζεο», Αζήλα, Καζηαληψηε, ζει

54 54 ήκεξα, ην 7,6% ησλ εηζαγσγψλ ηεο Διιάδαο αλαινγεί ζηελ Κίλα, ε νπνία δηαηήξεζε ηε ζεκαζία ηεο σο πξνκεζεπηήο ηεο ρψξαο καο θαη παξέκεηλε ζηελ 3 ε ζέζε γηα δεχηεξε ζπλερφκελε ρξνληά. ηηο εμαγσγέο πξνο ηε ΛΓΚ, ην κεξίδην ηεο Διιάδαο ζε επξσπατθφ επίπεδν ήηαλ ζην 0,13%, απμεκέλν θαηά 61% ζε ζρέζε κε ην Ζ Κίλα δελ είλαη ζεκαληηθφο εμαγσγηθφο πξννξηζκφο γηα ηελ Διιάδα, αθνχ ην 2010 θαηέιαβε κφιηο ηελ 22 ε ζέζε ζηηο εμαγσγέο ηεο ρψξαο καο. Γεληθφηεξα, φκσο νη δηκεξείο νηθνλνκηθέο ζρέζεηο απμάλνληαη ζηαδηαθά. χκθσλα κε ηελ Διιεληθή ηαηηζηηθή Αξρή, ην 2010 αλάθακςε παξνπζίαζαλ νη ειιεληθέο εμαγσγέο ζηελ Κίλα, ζε αληίζεζε κε ηηο θηλεδηθέο εμαγσγέο πξνο ηελ Διιάδα πνπ κεηψζεθαλ γηα αθφκε κηα ρξνληά. Σν εκπνξηθό καο έιιεηκκα κε ηελ Κίλα ζπξξηθλώζεθε θέηνο θαηά 5,36% ζπγθξηηηθά κε πέξπζη θηάλνληαο ηα 2,5 δηο επξώ. ε κηα εηδηθφηεξε πξνζέγγηζε ησλ εμαγσγψλ θαη εηζαγσγψλ αλάκεζα ζηηο δχν ρψξεο κπνξνχκε λα θαηαιήμνπκε ζηα εμήο ζπκπεξάζκαηα 55 : Σα βαζηθά εμαγόκελα ειιεληθά πξντόληα ζηελ Κίλα είλαη νξπθηά, πεηξψκαηα θαη κέηαιια(79% πεξίπνπ ηνπ ζπλφινπ ην 2010), πνιηνί θαη ραξηηά, κεραλέο θαη νρήκαηα, ρεκηθά θαη πιαζηηθά, ηξφθηκα(ειαηφιαδν) θαη πνηά, δέξκαηα θαη γνπλνδέξκαηα. Οη κεγαιχηεξεο απμήζεηο ζε ζρέζε κε ην 2009 παξαηεξήζεθαλ ζηηο εμαγσγέο γνπλνδεξκάησλ-δεξκάησλ πνπ ζεκείσζαλ αχμεζε θαηά 389% θαη ζε απηέο ησλ νξπθηψλ-πεηξσκάησλ-κεηάιισλ κε αχμεζε θαηά 100% πεξίπνπ. Σν εμαγσγηθφ πξφηππν ηεο Διιάδαο πξνο ηελ Κίλα παξακέλεη ζηαζεξφ, κε ηηο πξψηεο χιεο λα θπξηαξρνχλ. Έρνπκε φκσο θαη δχν εμαηξέζεηο γηα ην ηε ιίζηα ησλ εμαγφκελσλ πξντφλησλ πξνζηέζεθαλ νη πξνγξακκαηηδφκελνη ειεγθηέο ε/π θαη ην παξζέλν ειαηφιαδν, ην νπνίν δηαηεξεί ζηαζεξά αλνδηθή πνξεία. Σα βαζηθά εηζαγόκελα θηλέδηθα πξντόληα ζηελ Διιάδα είλαη κεραλέο θαη νρήκαηα(55% επί ηνπ ζπλφινπ), νξπθηά θαη κέηαιια, είδε έλδπζεο θαη ππφδεζεο, έπηπια θαη παηρλίδηα, ρεκηθά θαη πιαζηηθά. ηα εηζαγφκελα πξντφληα μερσξίδνπλ ζε αμία ηα πινία δηάθνξσλ ηχπσλ, νη ηειεθσληθέο ζπζθεπέο, νη ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο, ηα έπηπια θαη ηα ξνχρα. Οη εηζαγσγέο ηεο ρψξαο καο απφ ηελ Κίλα 55 Βειέληδα, Γεσξγία (2011), «Γηκεξείο Οηθνλνκηθέο θαη Δκπνξηθέο ρέζεηο Διιάδαο-Κίλαο,2010», Πξεζβεία ηεο Διιάδνο ζην Πεθίλν-Γξαθείν Οηθνλνκηθψλ θαη Δκπνξηθψλ Τπνζέζεσλ.

55 55 εζηηάδνπλ θπξίσο ζε βηνκεραληθά πξντφληα, πςειφηεξεο πξνζηηζέκελεο αμίαο, αιιά φρη απαξαίηεηα πςειήο ηερλνινγίαο. ηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηώλ, ην ηζνδχγην Διιάδαο-Κίλαο ήηαλ ηνπιάρηζηνλ κέρξη ην 2008 ειιεηκκαηηθφ. ην πεδίν ησλ επελδύζεσλ, ην ζχλνιν ησλ ειιεληθψλ παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ ην δηάζηεκα , αλαιχεηαη ζε 99 επελδπηηθά ζρέδηα κε ζπκβαηηθφ θεθάιαην 170 εθαη. δνιάξηα θαη κε πινπνηεζείζεο επελδχζεηο 89,5 εθαη., πνζφ πνπ αληηζηνηρεί ζην 0,1% πεξίπνπ ηνπ ζπλφινπ ησλ ΞΑΔ ηεο ρψξαο. ε γεληθέο γξακκέο, ε εηζξνή ειιεληθψλ επελδχζεσλ ζηελ Κίλα αληαλαθιάηαη ζηε δξαζηεξηνπνίεζε 50 επηρεηξήζεσλ ειιεληθψλ ζπκθεξφλησλ(folie-folie, Eurobank, Cosmos Building Materials Shangai Co, Ltd, Πιαζηηθά Κξήηεο ΑΔ θιπ) ζηνπο ηνκείο νξπθηψλ, καξκάξσλ, ζηαθίδαο, λαπηηιίαο, εζηηαηνξίσλ, παξνρήο ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ θ.α. 56 ζνλ αθνξά ηελ εθξνή θηλεδηθψλ επελδχζεσλ πξνο ηελ Διιάδα, απηή έρεη εληζρπζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ηδηαίηεξα έπεηηα απφ ηελ επίζθεςε ηνπ πξσζππνπξγνχ ηεο ΛΓΚ ζηελ Διιάδα, ηνλ Οθηψβξην ηνπ Ζ ζεκαληηθφηεξε θηλεδηθή επέλδπζε ζηελ Διιάδα είλαη ε ζπκκεηνρή ηεο «COSCO Pacific» ζηελ επέθηαζε θαη ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ Ληκέλνο ηνπ Πεηξαηά, ε νπνία αλακέλεηαη λα αλέιζεη ζηα 35 δηο επξψ, κε ηελ νινθιήξσζή ηεο. Αο δνχκε, φκσο, παξαθάησ αλαιπηηθφηεξα ηηο επελδπηηθέο ζπκθσλίεο Διιάδαο-Κίλαο 57 πνπ ππνγξάθεθαλ κε ηελ επίζθεςε ηνπ πξσζππνπξγνχ ηεο Κίλαο, Γνπέλ Σδηακπάν, ζηε ρψξα καο, αιιά θαη γεληθφηεξα, θάπνηεο απφ απηέο πνπ έρνπλ ππνγξαθεί κεηαμχ ησλ δχν ρσξψλ κέρξη θαη ζήκεξα: Ναπηηιία: Ζ Κίλα ζα ηδξχζεη έλα εηδηθφ ηακείν γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζηφινπ ησλ Διιήλσλ εθνπιηζηψλ. ε πξψηε θάζε, ε θηλεδηθή θπβέξλεζε ζα δηαζέζεη 5 δηο δνιάξηα. ε επίζθεςε, φκσο, ηνπ ππνπξγνχ Θαιάζζησλ Τπνζέζεσλ, Νήζσλ θαη Αιηείαο, θ Γηάλλε Γηακαληίδε καδί κε 23 Έιιελεο εθνπιηζηέο ζην Πεθίλν, ην Φεβξνπάξην ηνπ 2011, νη Κηλέδνη επηβεβαίσζαλ πσο αλ απμεζεί ε δήηεζε γηα πινία θηλέδηθεο θαηαζθεπήο απφ ηνπο Έιιελεο πινηνθηήηεο, ε ρξεκαηνδφηεζε κπνξεί λα θηάζεη θαη ηα 10 δηο δνιάξηα γηα λαππεγήζεηο ησλ Διιήλσλ πινηνθηεηψλ ζηα λαππεγεία ηεο ρψξαο. Παξάιιεια, απνδέρηεθαλ θαη ην ειιεληθφ αίηεκα γηα 57 Οι πλθροφορίεσ για τισ οικονομικζσ ςυμφωνίεσ Ελλάδασ-Κίνασ προζρχονται από τουσ ιςτοτόπουσ των εξισ εφθμερίδων: «Σα Νζα», «Σο Βιμα» και «Ριηοςπάςτθσ».

56 56 αληίζηνηρε ελίζρπζε ησλ λαπιψζεσλ πινίσλ ηεο ειιεληθήο εθνπιηζηηθήο θνηλφηεηαο απφ Κηλέδνπο λαπισηέο 58. Αμίδεη λα ζεκεησζεί ζην ζεκείν απηφ φηη ήδε πνιινί Έιιελεο εθνπιηζηέο έρνπλ ππνγξάςεη ζπκθσλίεο κε ηελ θηλεδηθή πνιπεζληθή «COSCO», ψζηε ηα επφκελα ρξφληα λα λαππεγήζνπλ πινία ζηα λαππεγεία ηεο εηαηξείαο ζηελ Κίλα. Ληκάληα: Ο Κηλέδνο πξσζππνπξγφο αλαθνίλσζε πσο ζηφρνο ηεο «COSCO» είλαη κέρξη ην 2015 λα δηαθηλνχληαη εηεζίσο απφ ηνλ εκπνξεπκαηηθφ ζηαζκφ 3,7 εθαη. εκπνξεπκαηνθηβψηηα απφ πνπ δηαθηλνχληαη ζήκεξα. Ο επηθεθαιήο ηεο εηαηξίαο, Γνπέη Σδηαθνχ, έρεη θαηαζηήζεη ζαθέο φηη ν Πεηξαηάο ζα αλαδεηρζεί ζε ζαιάζζηα πχιε θαη εγεηηθφ ιηκάλη ηεο «COSCO» ζηελ Δπξψπε. Σν ελδηαθέξνλ ησλ Κηλέδσλ επεθηείλεηαη θαη γηα ηα άιια ιηκάληα ηεο ρψξαο. Ζ ίδηα εηαηξεία, ηνλ Ηνχιην ηνπ 2008, είρε πξνζθέξεη 132 εθαη. επξψ γηα ηελ εμαγνξά ηνπ ηαζκνχ Δκπνξεπκαηνθηβσηίσλ ηνπ ιηκέλνο Θεζζαινλίθεο. Δπηζπκία έρεη εθθξαζηεί γηα κειινληηθέο επελδχζεηο θαη γηα ηα ιηκάληα ηεο Διεπζίλαο, ηνπ Λαπξίνπ θαη ηνπ Σπκπαθίνπ ζηελ Κξήηε. Θξηάζην: Πξφθεηηαη λα θαηαζθεπαζηεί εκπνξεπκαηηθφ θέληξν, ην νπνίν ζα παξαδνζεί ζε ηδηψηεο. Δλδηαθέξνλ έρνπλ δείμεη ε «COSCO» θαη ν «ΟΛΠ ΑΔ». Οη δπν εηαηξείεο ζπκθψλεζαλ γηα απφ θνηλνχ θάζνδν ζην δηαγσληζκφ θαη αλαδεηνχλ ηνλ ηξίην εηαίξν, πνπ ζα είλαη πηζαλφηαηα θάπνηα θαηαζθεπαζηηθή εηαηξεία. Ζ θηλεδηθή εηαηξεία ζα έρεη ηελ πιεηνςεθία ησλ κεηνρψλ, ελψ ν «ΟΛΠ ΑΔ» ην 15%. Ζ επέλδπζε εθηηκάηαη φηη ζα μεπεξάζεη ηα 150 εθαη. επξψ, ρσξίο ζην πνζφ απηφ λα ππνινγίδεηαη ε αμία ηεο γεο. ΟΔ: ην πιαίζην ηεο ηδησηηθνπνίεζεο ηνπ «ΣΡΑΗΝΟΔ» νη Κηλέδνη δελ απνθιείνπλ ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζε έλαλ ηέηνην δηαγσληζκφ, αιιά εζηηάδνπλ θπξίσο ζην εκπνξεπκαηηθφ θνκκάηη, πνπ είλαη ήδε απειεπζεξσκέλν. ΓΔΖ-ΔΤΓΑΠ: Μλεκφλην ζηξαηεγηθήο ζπλεξγαζίαο ζπλππέγξαςαλ «ΓΔΖ» θαη «Sinovel Wind Energy» γηα ηελ θαηαζθεπή κνλάδαο παξαγσγήο αλεκνγελλεηξηψλ ζηελ Διιάδα. πκθσλία είρακε, φκσο, θαη κεηαμχ «ΔΤΓΑΠ» θαη «China Metallurgical Group Corporation»(αληίζηνηρνο θξαηηθφο θνξέαο ζηελ Κίλα) γηα κεηαθνξά ηερλνγλσζίαο-θεθαιαίσλ ζηνπο ηνκείο χδξεπζεο θαη απνρέηεπζεο, αιιά θαη γηα επελδχζεηο ησλ δχν εηαηξεηψλ ζε ηξίηεο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο. 58 Βλ. Τπουργείο Θαλάςςιων Τποκζςεων, Νιςων και Αλιείασ:

57 57 ΣΡΑΠΔΕΔ: Ζ «China Development Bank» είλαη ε πην θεξδνθφξα ηξάπεδα ζηε ρψξα θαη ε δεχηεξε πην θεξδνθφξα ζηελ Αζία, αιιά θαη ν κεγαιχηεξνο εθδφηεο νκνιφγσλ ζηε ΛΓΚ. Ζ ζπγθεθξηκέλε ηξάπεδα κε ηελ αγνξά νκνιφγσλ θαη κε ηελ παξνρή δαλείσλ παξέρεη νηθνλνκηθή βνήζεηα ζε αλεπηπγκέλεο θαη αλαπηπζζφκελεο ρψξεο. Σν Πεθίλν έρεη εθθξάζεη ηελ πξφζεζή ηνπ λα ηδξχζεη έλα λέν παξάξηεκα ηεο ηξάπεδαο γηα νιφθιεξε ηε ΝΑ Δπξψπε, ζηελ Αζήλα. ΑΔΡΟΓΡΟΜΗΑ: Οη Κηλέδνη ζέινπλ λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ νηθνλνκηθά ζην ππφ θαηαζθεπή αεξνδξφκην, ζην Καζηέιη ηεο Κξήηεο, πνπ ζα παξαδνζεί ζε ηδηψηεο. ΣΟΤΡΗΜΟ: Δγθαηληάζηεθε ζηηο 11 Μαΐνπ 2011 απφ ηελ «Air China» ε αεξνπνξηθή ζχλδεζε Αζήλαο-Πεθίλνπ, κε ζθνπφ ηελ αχμεζε ηεο πξνζέιεπζεο ησλ Κηλέδσλ ηνπξηζηψλ πξνο ηε ρψξα καο, νη νπνίνη θηάλνπλ εηεζίσο ηνπο κφλν, ηελ ψξα πνπ επηζθέπηνληαη ηελ Δπξψπε εηεζίσο Οη δχν ρψξεο ππέγξαςαλ, ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2010, Πξσηφθνιιν ζπλεξγαζίαο πνπ αθνξά ηελ ακνηβαία δξάζε ζε δηάθνξα πεδία ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ζηελ αληαιιαγή ηερλνγλσζίαο ζηνλ ηνκέα ηεο ηνπξηζηηθήο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο. Άιιεο επηρεηξεκαηηθέο ζπκθσλίεο πνπ ππνγξάθηεθαλ είλαη νη εμήο: Ο θηλεδηθφο φκηινο «BCEGI» ππέγξαςε κε ηελ «Plaza Centers NV» ζπκθσλία γηα ηελ αλέγεξζε ηνπ εκπνξηθνχ θέληξνπ «Piraeus Plaza». Ζ «China Development Bank Co» ζα δαλεηνδνηήζεη κε 74,16 εθαη. δνιάξηα ηελ «Cardiff Marine Inc» γηα ηελ θαηαζθεπή ππνδνκψλ. Ζ θηλεδηθή «Huawei Technologies Co Ltd» ππέγξαςε ζπκβφιαην κε ηνλ ΟΣΔ γηα ηελ πξνκήζεηα εμειηγκέλνπ ηειεπηθνηλσληαθνχ εμνπιηζκνχ. Ζ «ARTEX Corporation Fujian Company» ππέγξαςε ζπκθσλία αγνξάο καξκάξνπ κε ηελ «Ηθηίλνο Διιάο ΑΔ». Σέινο, ε «Sinotrans», ν εζληθφο νξγαληζκφο κεηαθνξψλ εμσηεξηθνχ εκπνξίνπ ηεο Κίλαο, ππέγξαςε ζπκθσλία κε ηελ ειιεληθή «Cargotalk», ην 2005, γηα επέθηαζή ηεο ζηα Βαιθάληα κε βάζε ηε Θεζζαινλίθε 59. Με βάζε ηα παξαπάλσ κπνξνχκε λα ζπκπεξάλνπκε φηη νη νηθνλνκηθέο ζρέζεηο Διιάδαο-Κίλαο ραξαθηεξίδνληαη απφ έλαλ επελδπηηθφ ππξεηφ. Ζ Διιάδα 59

58 58 έρεη ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα έλαληη ηεο Κίλαο ζηελ εμαγσγή αγξνηηθψλ πξντφλησλ, νξπθηψλ θαη θαπζίκσλ, κεηαθνξηθψλ θαη ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ, ελψ ε Κίλα ππεξέρεη ζηελ εμαγσγή βηνκεραληθψλ πξντφλησλ. Σν εμαγσγηθφ πξφηππν ησλ δχν ρσξψλ επηβεβαηψλεη φηη ππάξρεη ζπκπιεξσκαηηθφηεηα κεηαμχ ηνπο, ε νπνία φκσο δελ έρεη εθδεισζεί (πεξηνξηζκέλεο ζπλαιιαγέο). 2.6 πλεξγαζία Διιάδαο-Κίλαο ζηνλ ηνκέα ηνπ Πνιηηηζκνύ Ζ Διιάδα θαη ε Κίλα είλαη δπν ρψξεο κε καθξαίσλε ηζηνξία θαη κε πνιηηηζκνχο παγθφζκηνπ βειελεθνχο, πνπ απνηέιεζαλ ζεκέιηνπο ιίζνπο γηα ηελ αλζξσπφηεηα απφ ην παξειζφλ κέρξη θαη ζήκεξα. Καη νη δπν πιεπξέο δηαθαηέρνληαη απφ ακνηβαίν αιιεινζαπκαζκφ θαη αιιεινζεβαζκφ γηα ηελ θνπιηνχξα ηνπο. Έηζη, απφ ηε δεθαεηία ηνπ 90 γίλνληαη ζπλερείο πξνζπάζεηεο πξνψζεζεο ησλ κεηαμχ ηνπο πνιηηηζηηθψλ ζρέζεσλ. ην πιαίζην απηψλ ησλ πξνζπαζεηψλ έρνπλ αδειθνπνηεζεί νη αθφινπζεο ειιεληθέο θαη θηλεδηθέο πφιεηο: Γήκνο Πεηξαηά-Γήκνο αγθάεο(1985), Γήκνο Ναππιίνπ-Γήκνο Ξηλγηάλγθ(1997), Γήκνο Θεζζαινλίθεο-Γήκνη Tienjin θαη Shenyang(2005), Γήκνο Αζελαίσλ-Γήκνο Πεθίλνπ(2005), Γήκνο Δμσκβνχξγνπ Σήλνπ-Γήκνο Zhoushan(2005), Γήκνο Κεξθπξαίσλ-Γήκνο Taian(2005), Ννκαξρία Πηεξίαο-Δπαξρία Shandong(2005). Δπηπιένλ, ην 1972, ηδξχζεθε ην ηκήκα Διιεληθψλ πνπδψλ ζην Παλεπηζηήκην Γηεζλψλ πνπδψλ ηεο αγθάεο, ελψ ην Γεθέκβξην ηνπ 2001 ηδξχζεθε ην θέληξν Διιεληθψλ πνπδψλ ζην Παλεπηζηήκην ηνπ Πεθίλνπ. Ζ ειιεληθή γιψζζα δηδάζθεηαη απφ ην Ννέκβξην ηνπ 2004 ζην Παλεπηζηήκην Ξέλσλ Γισζζψλ ηνπ Λατθνχ Απειεπζεξσηηθνχ ηξαηνχ ζηελ πφιε Luoyang. Παξακέλνληαο ζην ρψξν ηεο παηδείαο, ην 2005, ν Πξχηαλεο ηνπ Δζληθνχ θαη Καπνδηζηξηαθνχ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ, θ. Γ. Μπακπηληψηεο, ππέγξαςε ζπκθσλίεο ζπλεξγαζίαο κε ηα παλεπηζηήκηα Πεθίλνπ, αγθάεο, Jenjiang θαη Sichuan Normal University. Αθφκε, νη δχν ρψξεο δίλνπλ ππνηξνθίεο γηα λα πξνζειθχζνπλ θνηηεηέο, αιιά θαη κέζσ ηνπ πξνγξάκκαηνο Erasmus Mundus γίλνληαη αληαιιαγέο θνηηεηψλ ηνπο. Σνλ Οθηψβξην ηνπ 2009, ηδξχζεθε ζηελ Αζήλα ην Ηλζηηηνχην Κνκθνχθηνο Αζελψλ, ην 3 ν ζηελ Δπξψπε, κε θαηεχζπλζε ηα νηθνλνκηθά θαη ηε δηνίθεζε επηρεηξήζεσλ. ηελ Διιάδα δξαζηεξηνπνηείηαη θαη ν Διιελνθηλεδηθφο χλδεζκνο Φηιίαο. Ηδηαίηεξε ήηαλ ε αιιεινυπνζηήξημε θαη ν αιιεινζεβαζκφο

59 59 αλάκεζα ζηηο δπν ρψξεο θαηά ηε δηεμαγσγή ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ ζηελ Αζήλα ην 2004 θαη ζην Πεθίλν ην Σν 2011 βξίζθεη ηελ Κίλα λα ζηέθεηαη ζην πιεπξφ ηεο Διιάδαο γηα ηελ επηζηξνθή θιεκκέλσλ πνιηηηζηηθψλ ζεζαπξψλ ζηνλ ηφπν θαηαγσγήο ηνπο θαη θπξίσο ησλ καξκάξσλ ηνπ Παξζελψλα. Γηα ην 2013, ε Κίλα είλαη ηηκψκελε ρψξα ζην «ηαπξνδξφκη Πνιηηηζκψλ», ζηε Θεζζαινλίθε. Ζ ρψξα έδεημε ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα ην γεγνλφο απηφ θαη δεζκεχηεθε λα εληζρχζεη ην ζεζκφ κε ζεκαληηθή παξνπζία. 2.7 Διιεληθή θνηλή γλώκε γηα ηελ Κίλα Οη δεκνζθνπήζεηο πνπ έρνπλ δηεμαρζεί ζηελ Διιάδα ζρεηηθά κε ηελ άπνςε ησλ Διιήλσλ γηα ην θαηλφκελν Κίλα είλαη ειάρηζηεο. Ζ πξνζπάζεηα αλαδήηεζήο γηα ηελ εχξεζε ηέηνησλ εξεπλψλ, νη νπνίεο ζα πξνζέδηδαλ άιιε αμία ζηελ παξνχζα εξγαζία, αθνχ ε γλψκε ηεο θνηλσλίαο αληαλαθιά πάληνηε ηελ εθάζηνηε πξαγκαηηθφηεηα, θαηέιεμε ζε κηα πξφζθαηε δεκνζθόπεζε ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηώο. Αλαθνξηθά κε ηελ ηαπηόηεηα ηεο δεκνζθόπεζεο: Πξαγκαηνπνηήζεθε ζην Παλεπηζηήκην Πεηξαηψο ζε ζπλεξγαζία κε ηελ Kappa Research, ζην πιαίζην ηνπ καζήκαηνο «Κίλα: Κνηλσλία θαη Δμσηεξηθή Πνιηηηθή», ην νπνίν δηδάζθεη ν θ. Ν. Κνηδηάο. Σν ζέκα ηεο ήηαλ «Γλψζεηο θαη απφςεηο ησλ Διιήλσλ γηα ηελ Κίλα». πκκεηείραλ ζηελ έξεπλα απηή 602 άηνκα θαη ην ρξνληθφ δηάζηεκα δηεμαγσγήο ηεο είλαη Γεθέκβξηνο 2009-Ηαλνπάξηνο Αμίδεη λα ππνγξακκίζνπκε ζην ζεκείν απηφ φηη ε επηινγή ηεο δεκνζθφπεζεο απηήο αλάκεζα ζε άιιεο έγηλε, θαζψο είλαη πην αληηπξνζσπεπηηθή, επεηδή ην ρξνληθφ δηάζηεκα δηεμαγσγήο ηεο είλαη ζαθψο κεγαιχηεξν, είλαη πην πξφζθαηε θαη παλεπηζηεκηαθή, θαη ηέινο ν αξηζκφο ησλ εξσηήζεσλ είλαη κεγαιχηεξνο ζπγθξηηηθά κε ηηο ππφινηπεο αλάινγνπ πεξηερνκέλνπ. Πξηλ πξνβνχκε ζηελ παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ, πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη δε ζα παξνπζηαζηνχλ φια ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο, παξά κφλν εθείλα πνπ έρνπλ άκεζε ζπζρέηηζε κε ηε ζεκαηηθή ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. 60 Γηα πεξηζζφηεξα ζηνηρεία-εξσηήζεηο ηεο Γεκνζθφπεζεο βιέπε ηζηνζειίδα Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηψο:

60 60 Δξψηεκα 1 ν (Γεκνζθφπεζε Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηψο): «Πηζηεύεηε ην όηη ε Κίλα είλαη κηα αλεξρόκελε δύλακε, είλαη ζεηηθό ή αξλεηηθό γηα ηε ρώξα καο;» Δείγμα % 11% 22% Θετικό Μάλλον κετικό 18% 36% Μάλλον αρνθτικό Αρνθτικό ΔΓ/ΔΑ Πεγή: Unipi.gr Δξψηεκα 2 ν (Γεκνζθφπεζε Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηψο): «Θεσξείηε όηη ε Κίλα ζα γίλεη παγθόζκηα δύλακε, αλ λαη πόηε;» Δείγμα % 17% 70% Ναι, πότε; Όχι ΔΓ/ΔΑ Πεγή: Unipi.gr Αν ναι, πότε; 1% 19% 8% 23% ε 5 χρόνια ε 10 χρόνια ε 20 χρόνια 49% ε 30 χρόνια Είναι ιδθ Πεγή: Unipi.gr

61 61 Δξψηεκα 3 ν (Γεκνζθφπεζε Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηψο): «Θεσξείηε θαιή ηελ πνηόηεηα ησλ θηλέδηθσλ πξντόλησλ;» Πεγή: Unipi.gr Δξψηεκα 4 ν (Γεκνζθφπεζε Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηψο): «Πνηα ρώξα ζεσξείηε πην θηιηθή πξνο ηελ Διιάδα ζε επίπεδν εμσηεξηθή πνιηηηθήο;» Δείγμα % 1% 4% 6% 9% 1% 50% Γαλλία Ηπα Κίνα Ρωςία Σουρκία Καμία από αυτζσ ΔΓ/ΔΑ Πεγή: Unipi.gr

62 62 Δξψηεκα 5 ν (Γεκνζθφπεζε Παλεπηζηεκίνπ Πεηξαηψο): «ηηο εζληθέο καο απαηηήζεηο πηζηεύεηε πσο ζα έρνπκε ηελ Κίλα ζην πιεπξό καο ή απέλαληί καο;» Δείγμα % 5% 69% το πλευρό μασ Απζναντί μασ ΔΓ/ΔΑ Πεγή: Unipi.gr πκπεξάζκαηα: Ζ αλάπηπμε ηεο Κίλαο βξίζθεη ζε γεληθέο γξακκέο ηνπο Έιιελεο ζεηηθνχο(59% πεξίπνπ). Παξαηεξψληαο θαιχηεξα, δηαπηζηψλνπκε φηη δελ είλαη δηφινπ επθαηαθξφλεην θαη ην πνζνζηφ απηψλ, πνπ είλαη αξλεηηθνί ζηελ αλάπηπμε ηεο Κίλαο(30% πεξίπνπ). Οη πεξηζζφηεξνη πξνβιέπνπλ φηη ε Κίλα ζα έρεη αλαδεηρζεί ζε παγθφζκηα δχλακε ην αξγφηεξν ζε 10 ρξφληα. ζνλ αθνξά ηα θηλέδηθα πξντφληα, ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ Διιήλσλ έρεη αξλεηηθή άπνςε γη απηά. Δίλαη εκθαλέο φηη νη Έιιελεο ζεσξνχλ πσο νη Κηλέδνη είλαη πην θηιηθά πξνζθείκελνη πξνο ηελ Διιάδα ζε ζρέζε κε ηνπο Ακεξηθαλνχο. Σαπηφρξνλα, αξθεηνί ηνπο ζεσξνχλ ζπκκάρνπο καο, αιιά ε επηθπιαθηηθφηεηα απέλαληη ηνπο παξακέλεη ζηαζεξή. Σέινο, ζε φιεο ηηο εξσηήζεηο αμηνζεκείσηα είλαη ηα πνζνζηά ηεο απάληεζεο ΓΓ/ΓΑ γεγνλφο πνπ ππνδειψλεη ηελ άγλνηα πνπ έρεη αθφκε έλα κεγάιν κέξνο ησλ Διιήλσλ γηα ηελ λέα απηή αλεξρφκελε δχλακε, ηελ Κίλα.