Περιγραφή και στόχοι του. Τρόπος διεξαγωγής του. Βιβλία και βοηθήµατα µαθήµατος

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Περιγραφή και στόχοι του. Τρόπος διεξαγωγής του. Βιβλία και βοηθήµατα µαθήµατος"

Transcript

1 Μάθηµα: ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ιδάσκων: Εµµανουήλ Κ. Μαυράκης Ώρες Γραφείου: Πέµπτη 13:00 15:00 τηλ.: Περιγραφή και στόχοι του µαθήµατος Ο σκοπός του µαθήµατος είναι να παρουσιάσει στους φοιτητές τις κυριότερες βασικές θεωρητικές έννοιες της οικονοµικής επιστήµης για την κατανόηση της λειτουργίας των αγορών και της συµπεριφοράς του καταναλωτή και της επιχείρησης. Η διδασκαλία του µαθήµατος γίνεται παράλληλα µε ένα σηµαντικό αριθµό ασκήσεων και παραδειγµάτων από τιςελληνικέςκαιτιςδιεθνείςαγορές. Τρόπος διεξαγωγής του µαθήµατος Οι θεωρητικές παραδόσεις στην οικονοµική θεωρία θα αναπτύσσονται και θα συµπληρώνονται µε κατάλληλη συζήτηση, πρακτικές εφαρµογές και µαθηµατικές ασκήσεις. Βιβλία και βοηθήµατα µαθήµατος Το κύριο βιβλίο του µαθήµατος είναι: Γ. Χ. Κώττη & Α. Πετράκη-Κώττη, Σύγχρονη Μικροοικονοµική, Εκδόσεις Μπένου, 000 Άλλα βοηθητικά βιβλία είναι: D. Begg, S. Fischer, R. Dornbush, Εισαγωγή στην Οικονοµική, Τόµος A, 4η έκδοση, Κριτική, 1998 M. Chacholiades, Μικροοικονοµική I, Κριτική, 1990 W. Nicholson, Μικροοικονοµική Θεωρία: Bασικές Αρχές και Πρoεκτάσεις τόµος Α, Κριτική, 000 H. R. Varian Μικροοικονοµική, µια Σύγχρονη Προσέγγιση, Τόµος A, Κριτική,

2 Αξιολόγηση του φοιτητή Σύµφωνα µε το νέο κανονισµό σπουδών, η συµµετοχή στην ενδιάµεση αξιολόγηση (πρόοδο) είναι προαιρετική για τους φοιτητές. Οι φοιτητές που ενδιαφέρονται να συµµετάσχουν στην ενδιάµεση γραπτή αξιολόγηση (πρόοδο) του µαθήµατος θα πρέπει να το δηλώσουν στον ιδάσκοντα το αργότερο µέχρι την Πέµπτη 31 Μαρτίου 005. Η δήλωσηµπορεί να γίνει και τηλεφωνικά ή µέσω e- mail. Επισηµαίνεται ότι οι φοιτητές που δεν θα δηλώσουν συµµετοχή µέχρι την παραπάνω ηµεροµηνία δεν θα γίνουν δεκτοί στην ενδιάµεση αξιολόγηση και ο βαθµός τους θα προκύψει αποκλειστικά από τη συµµετοχή τους στην τελική εξέταση. Η ενδιάµεση γραπτή εξέταση θα πραγµατοποιηθεί την Πέµπτη 14 Απριλίου 005 και ώρα 09:00. Η εξεταστέα ύλη της ενδιάµεσης αξιολόγησης περιλαµβάνει τις ενότητες 1 έως 6 του παρακάτω περιγράµµατος. Όσοι επιλέξουν τη συµµετοχή στην ενδιάµεση αξιολόγηση θα λάβουν το 0% του βαθµού από την πρόοδο και το υπόλοιπο 80% από την τελική εξέταση. Η ενδιάµεση αξιολόγηση δεν είναι απαλλακτική ως προς την ύλη. Όσοι δεν συµµετέχουν στην ενδιάµεση αξιολόγηση λαµβάνουν το 100% του βαθµού από την τελική αξιολόγηση που στηρίζεται σε µια γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαµήνου. Η εξεταστέα ύλη της τελικής αξιολόγησης περιλαµβάνει όλες τις ενότητες (1-10) του Περίγραµµα Ύλης 1. Οικονοµική Επιστήµη και Οικονοµικό Σύστηµα Στενότητα - Επιλογή - Λήψη οικονοµικών αποφάσεων Ορισµός της Οικονοµικής Επιστήµης ιακρίσεις Επιστηµών (κοινωνικές ή θεωρητικές φυσικές ή θετικές) ιακρίσεις της Οικονοµικής (δεοντολογική θετική, µικροοικονοµική µακροοικονοµική) Το οικονοµικό πρόβληµα και ο ρόλος της αγοράς Προβλήµατα οικονοµικής οργάνωσης κυριότεροι οικονοµικοί στόχοι Χαρακτηριστικά σύγχρονων οικονοµικών συστηµάτων παρακάτω περιγράµµατος. 5 6 Περίγραµµα Ύλης. Η µεθοδολογία και τα εργαλεία της οικονοµικής ανάλυσης Οικονοµικά υποδείγµατα θεωρίες Οικονοµικά δεδοµένα Αριθµοδείκτες Εµπειρικός έλεγχος της θεωρίας Ένα πρώτο υπόδειγµα: το οικονοµικό κύκλωµα 7 Περίγραµµα Ύλης 3. Οι παραγωγικές δυνατότητες της οικονοµίας Παραγωγικοί συντελεστές τεχνολογία εξειδίκευση και καταµερισµός Οι αγορές Παραγωγικές δυνατότητες κόστος ευκαιρίας Καµπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων, µεταβολές των παραγωγικών δυνατοτήτων 8

3 Περίγραµµα Ύλης 4. Λήψη οικονοµικών αποφάσεων και διαδικασία αριστοποίησης Η έννοια των οριακών µεταβολών Λήψη οικονοµικών αποφάσεων Η έννοια της αριστοποίησης Αριστοποίηση χωρίς περιορισµούς Αριστοποίηση µε περιορισµούς 9 Περίγραµµα Ύλης 5. Ζήτηση και προσφορά Η ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες Η προσφορά αγαθών και υπηρεσιών Ισορροπία ζήτησης προσφοράς Αποτυχία της αγοράς ο ρόλος του κράτους Προεκτάσεις της θεωρίας λειτουργίας της αγοράς Εφαρµογές (έλεγχοι τιµών αγροτικά προϊόντα) 10 Περίγραµµα Ύλης 6. Ελαστικότητες ζήτησης και προσφοράς Ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιµή Σταυροειδής ελαστικότητα ζήτησης (υποκατάστατα συµπληρωµατικά αγαθά) Εισοδηµατική ελαστικότητα ζήτησης Ελαστικότητα προσφοράς 11 Περίγραµµα Ύλης 7. Ζήτηση προϊόντων και καταναλωτική συµπεριφορά Η έννοια της χρησιµότητας Προτιµήσεις καµπύλες αδιαφορίας υνατότητες εισοδηµατικός περιορισµός Επιλογή µεγιστοποίησης χρησιµότητας Προσαρµογή στις µεταβολές εισοδήµατος - τιµής 1 3

4 Περίγραµµα Ύλης 8. Η θεωρία της παραγωγής Συνάρτηση παραγωγής Βραχυχρόνια µακροχρόνια περίοδος Η παραγωγή στη βραχυχρόνια περίοδο νόµος φθίνουσας απόδοσης Ηπαραγωγήστηµακροχρόνια περίοδο αποδόσεις κλίµακας Περίγραµµα Ύλης 9. Η θεωρία του κόστους παραγωγής Έσοδα, κόστος, κέρδη Το κόστος στη βραχυχρόνια περίοδο Το κόστος στη µακροχρόνια περίοδο Η επίδραση των εξωτερικών οικονοµιών - αντιοικονοµιών Περίγραµµα Ύλης 10.Μορφές αγοράς Πλήρης ή τέλειος ανταγωνισµός Καθαρό µονοπώλιο Μονοπωλιακός ανταγωνισµός Ολιγοπώλιο Μικροοικονοµική 1η Εισήγηση 1. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 15 4

5 Γιατί πρέπει να µελετήσω την Οικονοµική; Για τρεις βασικούς λόγους: 1. Θα καταλάβω καλύτερα τον κόσµο. Θα βρω απαντήσεις σε ερωτήµατα όπως: Γιατί είναι δύσκολο να βρει κανείς διαµέρισµα στην Αθήνα; Γιατί κάποιες εποχές είναι εύκολο να βρει κανείς εργασία και άλλες όχι; Γιατί πολλές αφρικανικές χώρες είναι τόσο φτωχές; κ.λ.π. Γιατί πρέπει να µελετήσω την Οικονοµική;. Θα µπορώ να συµµετέχω πιο έξυπνα στην Οικονοµία. Θα χρειαστεί να πάρω αποφάσεις όπως: Πόσα χρόνια θα σπουδάσω; Πως θα διαχειριστώ το εισόδηµά µου; κ.λ.π Γιατί πρέπει να µελετήσω την Οικονοµική; 3. Θα καταλάβω την οικονοµική πολιτική. Πως λειτουργούν οι φόροι; Πως θα προστατευθεί το περιβάλλον; κ.λ.π. Σπανιότητα και επιλογή Ένα νοικοκυριό πρέπει να παίρνει αποφάσεις: Ποιος θα εργαστεί και που; Ποιος θα µαγειρέψει; Κατανοµή σπάνιων πόρων µε βάση Τι θα καταναλώσω; ικανότητες και επιθυµίες

6 Σπανιότητα και επιλογή Η κοινωνία επίσης πρέπει να παίρνει αποφάσεις. Π.χ. Ποιες δουλειές πρέπει να γίνουν; Από ποιους; Πως θα διανεµηθεί η παραγωγή; Σπανιότητα και επιλογή Είναι σηµαντική η διαχείριση των πλουτοπαραγωγικών πόρων επειδή είναι σπάνιοι. Σπανιότητα: δεν µπορούµε να έχουµε όλα όσα θέλουµε Οικονοµική: Η µελέτη του τρόπου που η κοινωνία διαχειρίζεται τους σπάνιους πόρους της. 1 ιακρίσεις της Οικονοµικής 1. Μικροοικονοµική Μακροοικονοµική Μικροοικονοµική: Μακροοικονοµική: πώς τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις παίρνουν τις αποφάσεις τους για συγκεκριµένα προϊόντα - µερική ανάλυση µελετά φαινόµενα που έχουν µεγάλο εύρος και καλύπτουν ολόκληρη την οικονοµία - εξετάζει τις αλληλεπιδράσεις στην οικονοµία 3 ιακρίσεις της Οικονοµικής Παραδείγµατα µικροοικονοµικών θεµάτων: Τι επίπτωση θα έχουν οι Ολυµπιακοί αγώνες στις τιµές των ακινήτων στην Αθήνα; Πως επηρεάζουν οι σπουδές µας τις αποδοχές µας; Παραδείγµατα µακροοικονοµικών θεµάτων: Πώς και γιατί µεταβάλλεται η ανεργία; Ο πληθωρισµός; 4 6

7 ιακρίσεις της Οικονοµικής Η µικροοικονοµική και η µακροοικονοµική συνδέονται στενά. εν µπορούµε να καταλάβουµε τις µακροεξελίξεις αν δεν εξετάσουµε τις µικροεξελιξεις. Π.χ. πώς επιδρά η αύξηση του ΦΠΑ στην συνολική παραγωγή; Πρέπει να εξετάσω τις επιπτώσεις στα νοικοκυριά, σε διαφορετικά προϊόντα κ.λ.π. ιακρίσεις της Οικονοµικής. Θετική εοντολογική Οικονοµική Συχνά ζητείται από τους οικονοµολόγους να εξηγήσουν τα αίτια των οικονοµικών φαινοµένων. Π.χ. Γιατί η ανεργία των νέων είναι µεγαλύτερη από την ανεργία στις µεγαλύτερες ηλικίες; Άλλοτε ζητούνται προτάσεις πολιτικής. Όταν εξηγούµε τον κόσµο είµαστε επιστήµονες. Όταν προσπαθούµε να βελτιώσουµε τον κόσµο είµαστε διαµορφωτές πολιτικής. 5 6 ιακρίσεις της Οικονοµικής Το οικονοµικό σύστηµα και ο ρόλος της αγοράς Θετική Οικονοµική (what is): αντικειµενική ερµηνεία εοντολογική Οικονοµική (what should be): προτάσεις βασισµένες σε αξιολογικές κρίσεις. Οικονοµικό σύστηµα: πλαίσιο κανόνων που διέπουν τις οικονοµικές σχέσεις 7 8 7

8 Το οικονοµικό σύστηµα και ο ρόλος της αγοράς Το οικονοµικό σύστηµα και ο ρόλος της αγοράς Παραδοσιακές οικονοµίες (πριν τον 18ο αιώνα): ήθη, έθιµα, νόµοι κληρονοµική διαδοχή επαγγελµάτων. Κεντρικά ελεγχόµενες οικονοµίες ( ): στηρίχθηκαν στην παραδοχή ότι οι κυβερνήσεις καθοδηγούν καλύτερα την οικονοµική δραστηριότητα («Υπαρκτός Σοσιαλισµός») 9 30 Το οικονοµικό σύστηµα και ο ρόλος της αγοράς Οικονοµίες της αγοράς ή µικτές οικονοµίες (18ος αιώνας µέχρι σήµερα): συνεργασία κράτους ιδιωτικού τοµέα. Adam Smith: τα άτοµα ότανεπιδιώκουντο ατοµικό συµφέρον καθοδηγούνται από ένα «αόρατο χέρι» προωθώντας την ικανοποίηση των συµφερόντων του συνόλου. Προϋπόθεση είναι ο ελεύθερος ανταγωνισµός. Κύρια προβλήµατα οικονοµικής οργάνωσης Τι και πόσο θα παραχθεί Πώς θα παραχθεί (τεχνολογία) Για ποιόν (διανοµή εισοδήµατος) Πώς θα αναπτυχθεί η οικονοµία

9 Κυριότεροι οικονοµικοί στόχοι Πλήρης απασχόληση (καταπολέµηση ανεργίας, υποαπασχόλησης) Οικονοµική ανάπτυξη (αύξηση παραγωγικών συντελεστών) Σταθερότητα τιµών (καταπολέµηση του πληθωρισµού) ικαιότερη διανοµή εισοδήµατος: ισότητα ευκαιριών Οικονοµική ασφάλεια: επιδόµατα στους οικονοµικά ασθενέστερους κ.λ.π. Ισορροπία ισοζυγίου εξωτερικών πληρωµών (εξαγωγές εισαγωγές) Επαρκής παραγωγή δηµόσιων αγαθών Προστασία του περιβάλλοντος Συµπληρωµατικότητα ή αντίθεση στόχων Ορισµένοι από τους παραπάνω στόχους είναι συµπληρωµατικοί όπως π.χ. ο στόχος της οικονοµικής ανάπτυξης και της πλήρους απασχόλησης. Άλλοι όµως συγκρούονται («ανταλλακτικές σχέσεις (trade-offs)» µεταξύ στόχων). Κλασικό παράδειγµα: όπλα ή βούτυρο Συµπληρωµατικότητα ή αντίθεση στόχων Η πιο γνωστή ανταλλακτική σχέση είναι αυτή µεταξύ αποτελεσµατικότητας (efficiency) και κοινωνικής δικαιοσύνης (equity). Αποτελεσµατικότητα: παίρνω όσο µπορώ περισσότερα από τους σπάνιους πόρους µου. Κοινωνική δικαιοσύνη: τα οφέλη κατανέµονται δίκαια. Σύγκρουση: όταν προσπαθώ να µοιράσω την πίτα σε ίσα κοµµάτια η πίτα µικραίνει. Π.χ. οι υψηλοί φόροι στους πλούσιους (για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης) λειτουργούν ως αντικίνητρο για την σκληρή δουλειά. 35 Χαρακτηριστικά των σύγχρονων οικονοµικών συστηµάτων Ο θεσµός της ατοµικής ιδιοκτησίας Το ατοµικό συµφέρον (A. Smith αόρατο χέρι) Το χρήµα (αντιπραγµατισµός εγχρήµατη οικονοµία) Ελευθερία επιλογής για καταναλωτές, εργαζόµενους, επιχειρήσεις. Οι αποφάσεις µεταβιβάζονται µέσω του µηχανισµού των τιµών Ο µηχανισµός των τιµών. Οι τιµές ανταποκρίνονται σε ελλείµµατα πλεονάσµατα. Όταν υπάρχει έλλειµµα οι τιµές ανεβαίνουν και το αντίστροφο. Ο ελεύθερος ανταγωνισµός. Προϋπόθεση για την πρόληψη ακροτήτων από την επιδίωξη του ατοµικού συµφέροντος είναι ο πλήρης ανταγωνισµός. Στην πράξη όµως οι περισσότερες αγορές χαρακτηρίζονται από ατελή ανταγωνισµό. 36 9

10 Εισαγωγή Μικροοικονοµική η Εισήγηση. Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Η επιστηµονική µέθοδος που ακολουθείται στην Οικονοµική βασίζεται στην αλληλεπίδραση µεταξύ θεωρίας και παρατήρησης. Π.χ. Σε µία χώρα παρατηρείται µεγάληαύξησητωντιµών. ιατύπωση θεωρίας: ο πληθωρισµός ίσως οφείλεται στην υπερβολική έκδοση χρήµατος. Έλεγχος της θεωρίας: συλλογή στοιχείων για πολλές χώρες. Αν δεν εµφανιστεί µεγάλη συσχέτιση µεταξύ έκδοσης χρήµατος και πληθωρισµού η θεωρία τίθεται υπό αµφισβήτηση. Αν όµως εµφανιστεί µεγάλη συσχέτιση η θεωρία είναι πιο αξιόπιστη. 38 Εισαγωγή ιαφορά της Οικονοµικής µε τις Φυσικές επιστήµες: δεν µπορούµε νακάνουµε πειράµατα. Γι αυτό εργαζόµαστε µε ό,τι στοιχεία υπάρχουν, ασχολούµαστε δηλ. προσεκτικά µε ταιστορικάστοιχεία. 39 Ο ρόλος των υποθέσεων (assumptions) Προκειµένου να παρακάµψουµε την πολυπλοκότητα του πραγµατικού κόσµου και να µελετήσουµε κάποιο φαινόµενο, χρησιµοποιούµε υποθέσεις µέσω των οποίων συγκεντρωνόµαστε στα ουσιώδη. Αφού κατανοήσουµε το φαινόµενο στον φανταστικό αυτό κόσµο, στην συνέχεια προεκτείνουµε στην πραγµατικότητα. Π.χ. για να µελετήσουµε τοδιεθνέςεµπόριο υποθέτουµε ότι ο κόσµος αποτελείται από χώρες που παράγουν αγαθά. Σηµασία έχει να είµαστε προσεκτικοί στις υποθέσεις. Συνήθης υπόθεση στα Οικονοµικά: ceteris paribus (οι άλλοι παράγοντες δεν µεταβάλλονται)

11 Υποδείγµατα (models) Οικονοµικά υποδείγµατα: απλοποιήσεις της πραγµατικότητας. Παραλείπουν πολλές λεπτοµέρειες. Παρά όµως την έλλειψη ρεαλισµού, ήακριβώςεξαιτίας της, η µελέτη των υποδειγµάτων βοηθά στην κατανόηση των οικονοµικών σχέσεων. Τα υποδείγµατα κατασκευάζονται µε χρήση εξισώσεων διαγραµµάτων. Χρήσεις υποδειγµάτων: α) εξηγούν πως λειτουργεί η οικονοµία, β) για την διατύπωση προβλέψεων, συνήθως του τύπου «αν τότε». Η αξιολόγηση των υποδειγµάτων αφορά το πόσο καλά εξηγούν και προβλέπουν. 41 Τεχνικές της Οικονοµικής Ανάλυσης Οικονοµικά δεδοµένα (statistics data). Είναι δύο ειδών: α) Χρονολογικές σειρές: δείχνουν πώς µια µεταβλητή κινείται διαχρονικά. β) ιαστρωµατικά στοιχεία: δείχνουν πώς µια µεταβλητή παίρνει διαφορετικές τιµές για διαφορετικές οµάδες σε µια δεδοµένη στιγµή. 4 Χρονολογικές σειρές είχνουν πώς µια µεταβλητή κινείται διαχρονικά. Π.χ. ας εξετάσουµε τον πληθυσµό Ελλάδας και Τουρκίας (σε χιλιάδες ατόµων) Ετος Ελλάδα Τουρκία Τουρκία Ελλάδα Τουρκία Ελλάδα

12 ιαστρωµατικά στοιχεία 1970 είχνουν πώς µια µεταβλητή παίρνει διαφορετικές τιµές για διαφορετικές οµάδες σε µια δεδοµένη στιγµή Σύνθεση του ΑΕΠ της Ελλάδας (%) Πρωτογενής τοµέας 1,6 7,7 ευτερογενής τοµέας 9,7,8 Τριτογενής τοµέας 57,7 6,5 Πρωτογενής τοµέας ευτερογενής τοµέας Τριτογενής τοµέας Πραγµατικές ή Ονοµαστικές Τιµές «Τα εισοδήµατα έχουν αυξηθεί κατά 5% τον τελευταίο χρόνο» λέει η κυβέρνηση. «Το βιοτικό επίπεδο έχει χειροτερεύσει» λέει η αντιπολίτευση. Είναι συχνό φαινόµενο να γίνεται κακή χρήση των στατιστικών στοιχείων ανάλογα µε το µήνυµα που θέλει να δώσει κάποιος Πρωτογενής τοµέας ευτερογενής τοµέας Τριτογενής τοµέας Ονοµαστικές τιµές: αξίες σε τρέχουσες τιµές. Π.χ. αν το εισόδηµά µου ήταν 100 την εβδοµάδα και τώρα είναι 105, το εισόδηµά µου σε ονοµαστικές τιµές έχει αυξηθεί κατά 5%. Αν όµως οι τιµές έχουν αυξηθεί κατά 8%; Με την 5% αύξηση στην πραγµατικότητα αγοράζω 3% λιγότερα αγαθά. Άρα ο πραγµατικός µου µισθός µειώθηκε κατά 3%. Πραγµατική µεταβολή = ονοµαστική µεταβολή - πληθωρισµός

13 Η χρονική περίοδος αναφοράς «Μεταξύ το πραγµατικό ΑΕΠ αυξάνεται µερυθµούς µεγαλύτερους από 3%» λέει η κυβέρνηση. «Μεταξύ το πραγµατικό ΑΕΠ αυξάνεται µε ρυθµό µόνο 1,8%» λέει η αντιπολίτευση. Πάλι και τα δύο είναι σωστά αλλά αγνοούν κάποιες περιόδους. Αριθµοδείκτες Τα στοιχεία χρονολογικών σειρών συχνά εκφράζονται µε αριθµοδείκτες. είκτης Παραγωγής (1993 = 100) Ορυχεία 107,3 100,6 114,7 11,7 Βιοµηχανία 107,7 108, , Αριθµοδείκτες Κάποιο έτος επιλέγεται ως έτος βάσης και λαµβάνει τιµή 100 (το 1993 στο παράδειγµα). Η παραγωγή των άλλων ετών εκφράζεται µε βάση την ποσοστιαία µεταβολή από το 100. Για το 000 ο δείκτηςτηςβιοµηχανίας ήταν 115. Αυτό σηµαίνει ότι η βιοµηχανική παραγωγή το 000 ήταν 15% µεγαλύτερη από το Με τους αριθµοδείκτες διακρίνουµε εύκολα τις αυξοµειώσεις και κάνουµε συγκρίσεις. Π.χ. µεταξύ ο είκτηςτωνορυχείωνµειώθηκε. Επίσης µπορούµε να συγκρίνουµε δύο διαφορετικές χρονολογικές σειρές. Π.χ. Βιοµηχανία Ορυχεία. 51 Ποσοστιαίες µεταβολές Για να δούµε τις ποσοστιαίες µεταβολές από χρόνο σε χρόνο χρησιµοποιούµε τον τύπο: t t 1 t όπου t ο δείκτης του έτους που µας ενδιαφέρει και t-1 του προηγούµενου. 116,9 115 Π.χ. Βιοµηχανία : 100 = 1,7% αύξηση

14 είκτες τιµών Ίσως ο γνωστότερος είναι ο είκτης Τιµών Καταναλωτή ( ΤΚ). Οι ποσοστιαίες µεταβολές του ΤΚ από χρόνο σε χρόνο είναι ο ρυθµός πληθωρισµού. Έτσι αν ο ΤΚ από 100 γίνει 110 σε ένα χρόνο αυτό σηµαίνει ότι ο ρυθµός πληθωρισµού ήταν 10%. 53 Ηχρήσησταθµικών µέσων Ο ΤΚ είναι ένας σταθµικός µέσος των τιµών πολλών προϊόντων. Με παρόµοιο τρόπο υπολογίζεται και ο είκτης Βιοµηχανικής Παραγωγής. Ας πάρουµε την περίπτωση του ΑΕΠ ως σταθµικού µέσου 3 τοµέων. Ας υποθέσουµε ότι το έτος βάσης (έτος 1) η παραγωγή του Πρωτογενούς Τοµέα ήταν 1 εκατ., του ευτερογενούς Τοµέα εκατ. και του Τριτογενούς Τοµέα 7 εκατ., άρα ΑΕΠ = 10 εκατ.. Κατασκευάζουµεσταθµίσεις µε βάση την βαρύτητα του κάθε τοµέα. Ο Τριτογενής έχει στάθµιση 0,7 γιατί παράγει 7/10 του συνόλου, ο ευτερογενής 0, και ο Πρωτογενής 0,1. Στην συνέχεια πολλαπλασιάζουµε τον δείκτη κάθε τοµέα µε την αντίστοιχη στάθµιση και προσθέτουµε γιαναπάρουµε τον συνολικό δείκτη. 54 Ηχρήσησταθµικών µέσων Έτος 1 Έτος Τοµέας Στάθµιση είκτης είκτης στάθµιση είκτης είκτης στάθµιση Πρωτογενής 0, ευτερογενής 0, Τριτογενής 0, Σύνολο Στο έτος καταγράφονται αυξήσεις στον Πρωτογενή (30%) και στον ευτερογενή (10%) Τοµέα και µείωση στον Τριτογενή Τοµέα (10%). Όµως ο συνολικός δείκτης εµφανίζει µείωση % γιατί έχει µεγάλη βαρύτητα ο Τριτογενής Τοµέας. 55 Πρώτο Υπόδειγµα: Το Οικονοµικό Κύκλωµα ΗΟικονοµία αποτελείται από εκατοµµύρια ανθρώπους µε πολλές δραστηριότητες ο καθένας (αγορά, πώληση, εργασία, µίσθωση, µεταποίηση κ.λ.π.). Για να καταλάβουµε πώς λειτουργεί κάνουµε απλουστεύσεις. Μια τέτοια απλούστευση αποτελεί το παρακάτω υπόδειγµα. Υποθέτουµε ότιηοικονοµία αποτελείται από δύο τύπους οικονοµικών µονάδων που λαµβάνουν αποφάσεις, τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις παράγουν αγαθά και υπηρεσίες, χρησιµοποιώντας εισροές (συντελεστές παραγωγής). Τα νοικοκυριά διαθέτουν τους συντελεστές και καταναλώνουν αγαθά και υπηρεσίες. Οι ροές αυτές παρουσιάζονται σχηµατικά στο παρακάτω διάγραµµα

15 Πρώτο Υπόδειγµα: Το Οικονοµικό Κύκλωµα Μικροοικονοµική 3η Εισήγηση 3. ΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Το εσωτερικό βέλος αντιστοιχεί σε πραγµατικές ροές (αγαθών 57 υπηρεσιών) ενώ το εξωτερικό βέλος αντιστοιχεί σε χρηµατικές ροές. Οι Συντελεστές της Παραγωγής Παραγωγική διαδικασία: οι τρόποι µε τους οποίους ο άνθρωπος µετασχηµατίζει την ύλη για να της δώσει µορφή χρήσιµη για τη ζωή του. Παραγωγικοί συντελεστές: τα στοιχεία που συντελούνστηνπαραγωγικήδιαδικασία. Οι συντελεστές παραγωγής είναι: ηεργασία το έδαφος (γη, φυσικοί πόροι) το κεφάλαιο ηεπιχειρηµατικότητα 59 Το Κόστος Ευκαιρίας Ας πάρουµε για παράδειγµα την απόφασή µας να σπουδάσουµε. Το όφελος από τις σπουδές είναι οι καλύτερες ευκαιρίες για εργασία. Ποιο είναι το κόστος; Είναι τα δίδακτρα, τα βιβλία, ηδιαµονή, ηδιατροφή; Ναι, αλλά όχι µόνο. Κατ αρχήν τα έξοδα διαµονής και διατροφής δεν συνδέονται µε τιςσπουδές. Επιπλέον θα πρέπει να συµπεριλάβω στο κόστος των σπουδών τον χρόνο που αφιερώνω σε αυτές, τον οποίο θα µπορούσαναεργάζοµαι. Το κόστος ευκαιρίας ενός πράγµατος είναι όλα αυτά που θυσιάζουµε για να το αποκτήσουµε

16 Το δεύτερο υπόδειγµα: Tα Όρια Παραγωγικών υνατοτήτων Ας φανταστούµε µια οικονοµία που παράγει δύο αγαθά: τρόφιµα και όπλα, και χρησιµοποιεί όλους τους παραγωγικούς της συντελεστές σε αυτά. Το όριο παραγωγικών δυνατοτήτων ή καµπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων ή καµπύλη µετασχηµατισµού δείχνει όλους τους συνδυασµούς παραγωγής των δύο αγαθών µε δεδοµένα τις ποσότητες των συντελεστών παραγωγής και την τεχνολογία που χρησιµοποιείται. 61 Το δεύτερο υπόδειγµα: Tα Όρια Παραγωγικών υνατοτήτων Τρόφιµα Όπλα Τρόφιµα. Ε Οπλα Α Β 6 Το δεύτερο υπόδειγµα: Tα Όρια Παραγωγικών υνατοτήτων Η οικονοµία µπορεί να παράγει όλους τους συνδυασµούς επί ή εντός του ορίου, αλλά όχι εκτός αυτού. Σηµείο Α: αποτελεσµατικό (efficient) επίπεδο παραγωγής: η οικονοµία αποκτά το µέγιστο από τους διαθέσιµους πόρους. Σηµείο : αναποτελεσµατικό παραγωγής (π.χ. ανεργία) (inefficient) επίπεδο Σηµείο Ε: ανέφικτος συνδυασµός. Ηκαµπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων δείχνει µία από τις αντίστροφες σχέσεις που αντιµετωπίζουµε στην οικονοµία. Αν από τον συνδυασµό Α πάµε στον Β, παράγουµε επιπλέον 100 µονάδες όπλων µε τίµηµα 00 µονάδες τροφίµων. 63 ΗΚαµπύλη Παραγωγικών υνατοτήτων Η καµπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων είναι κοίλη ως προς την αρχή των αξόνων λόγω της διαφορετικής εξειδίκευσης των παραγωγικών συντελεστών. Η κλίση της καµπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων είναι το κόστος ευκαιρίας και υπολογίζεται ως: µονάδες που θυσιάζονται Κόστος Ευκαιρίας = επιπλέον µονάδες που παράγονται Η καµπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων µπορεί να µεταβληθεί µε τον χρόνο, όταν αυξάνονται οι ποσότητες των παραγωγικών συντελεστών ή/και βελτιώνεται η τεχνολογία (αλλά όχι απαραίτητα συµµετρικά, όπως δείχνουν τα παρακάτω διαγράµµατα)

17 ΗΚαµπύλη Παραγωγικών υνατοτήτων ΗΚαµπύλη Παραγωγικών υνατοτήτων Τρόφιµα Ουδέτερη τεχνολογική πρόοδος Οπλα 65 Τρόφιµα Οπλα Τεχνολογική πρόοδος ευνοϊκή προς τα τρόφιµα 66 ΗΚαµπύλη Παραγωγικών υνατοτήτων Οικονοµικές κυρώσεις Τρόφιµα Οπλα Τεχνολογική πρόοδος ευνοϊκή προς τα όπλα 67 Χρησιµοποιούνται για να αποθαρρύνουν µια χώρα από κάποιες δραστηριότητες. Οι µεγαλύτερες επιβλήθηκαν έναντι του Ιράκ για την εισβολή στο Κουβέιτ (1990). Πριν από τον πόλεµο όλες οι εξαγωγές του Ιράκ ήταν σε πετρέλαιο ενώ εισήγαγε διάφορα (π.χ. τρόφιµα, φάρµακα αλλά και όπλα κ.λ.π.). Η παύση εµπορίου σηµαίνει ότι το Ιράκ είχε πολύ περισσότερο πετρέλαιο από ό,τι χρειαζόταν και µεγάλες ελλείψεις σε άλλα αγαθά

18 Εισαγόµενα (Υ) Υ Β Υ Α. Β Χ Β Εξαγόµενα (Χ) Έστω µια χώρα µε τύπους αγαθών, όπως δείχνει το διάγραµµα. Με ελεύθερο εµπόριο η χώρα παράγει στο Α και καταναλώνει στο Β. Εξάγει (Χ Α Χ Β ) και σε αντάλλαγµα εισάγει(υ Β Υ Α ) και βρίσκεται δεξιά από την καµπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων ως προς την κατανάλωση. Αν οι οικονοµικές κυρώσεις εξαφανίσουν το εµπόριο η χώρα καταλήγει στο Α, όπου όχι µόνο είναι µειωµένη η κατανάλωσή της αλλά έχει αλλάξει και η σύνθεσή της. Χ Α A 69 Καµπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων και πολιτικές υποσχέσεις Προεκλογικά τα διάφορα κόµµατα προβαίνουν σε οικονοµικές εξαγγελίες (π.χ. αύξηση του αριθµού των εισακτέων στα ΑΕΙ-ΤΕΙ, αύξηση των δαπανών για την υγεία κ.λ.π.). Το τι όµως από αυτά θα µπορέσει να πραγµατοποιηθεί µετεκλογικά εξαρτάται από το που βρίσκεται η οικονοµία σε σχέση µε την θέση της καµπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων. Ο µηχανισµός λειτουργεί ως εξής: για την χρηµατοδότηση των δηµοσίων δαπανών η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να αυξήσει την φορολογία και αυτό θα οδηγήσει σε µείωση του διαθέσιµου εισοδήµατος για αγορά ιδιωτικών αγαθών. Εναλλακτικά η κυβέρνηση µπορεί να καταφύγει σε εξωτερικό δανεισµό, επιβαρύνοντας όµως έτσι τις µελλοντικές γενιές, οι οποίες θα αναλάβουν το βάρος της αποπληρωµής των εξωτερικών δανείων. 70 Καµπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων και πολιτικές υποσχέσεις ηµόσια αγαθά ( ) Β. Β. Γ Α. Ε A Μικροοικονοµική Ι Β Ιδιωτικά αγαθά (Ι) Αν η οικονοµία αρχικά βρίσκεται στο σηµείο Α η µετάβαση στο σηµείο Β σηµαίνει θυσία των ιδιωτικών αγαθών κατά (Ι Α Ι Β ). Ο συνδυασµός Γ µόνο µακροχρόνια µπορεί να επιτευχθεί (και µε µεγάλη αβεβαιότητα). Προκειµένου να υπάρχει δυνατότητα εφαρµογής των προεκλογικών υποσχέσεων (χωρίς µεγάλο κόστος) θα πρέπει η οικονοµία να βρίσκεται αρχικά εντός της καµπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων 71 (π.χ. σηµείο Ε). Ι Α 4η Εισήγηση 4. ΛΗΨΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΑΡΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ 18

19 Ηέννοιατωνοριακώνµεταβολών Πολλές αποφάσεις αφορούν µικρές προσαρµογές σε υφιστάµενες καταστάσεις. Στην Οικονοµική τις ονοµάζουµε οριακές µεταβολές. Π.χ. πόσα χρόνια ακόµη πρέπεινασπουδάσω; Αν συγκρίνω το εισόδηµα ενός κατόχου διδακτορικού τίτλου µε το εισόδηµα ενός αποφοίτου λυκείου δεν απαντώ στο ερώτηµα (συγκρίνω µέσους όρους). Για να απαντήσω πρέπει να σκεφτώ µια κατάσταση όπου κάποιος έχει πτυχίο, και συγκρίνει το πρόσθετο όφελος ενός επιπλέον έτους σπουδών µε το πρόσθετο κόστος που θα αναλάβει για αυτό. 73 Ηέννοιατωνοριακώνµεταβολών Εποµένως, για να πάρουµε ορθολογικές αποφάσεις θα πρέπει να συγκρίνουµε το οριακό όφελος (ΜΒ) µιας ενέργειας µε τοοριακόκόστος(mc) αυτής. Αν MC < ΜΒ τότε προχωρούµε στηνενέργεια. Συνήθως η καµπύλη MC είναι αύξουσα και η καµπύλη ΜΒ είναι φθίνουσα. Π.χ. κατανάλωση και παραγωγή ενός προϊόντος. Η καµπύλη ΜΒ είναι φθίνουσα γιατί το ΜΒ µειώνεται καθώς αυξάνεται η κατανάλωση, αφού κάθε πρόσθετη µονάδα κατανάλωσης ενός αγαθού µας προκαλεί µικρότερη ικανοποίηση από την αµέσως προηγούµενη. Η καµπύλη MC είναι αύξουσα γιατί η παραγωγή µιας πρόσθετης µονάδας συνεπάγεται την χρησιµοποίηση ολοένα και πιο ακατάλληλων παραγωγικών συντελεστών. 74 Η έννοια της αριστοποίησης Αποτελεσµατικότητα (efficiency) έχουµε ότανοι διαθέσιµοι πόροι αξιοποιούνται κατά τον καλύτερο τρόπο. Αριστοποίηση είναι η διαδικασία επιλογής της λύσης που µεγιστοποιεί το επιδιωκόµενο αποτέλεσµα ή ελαχιστοποιεί την απαιτούµενη θυσία. ιατύπωση προβληµάτων αριστοποίησης: ένα πρόβληµα αριστοποίησης αποτελείται από την εξίσωση στόχο (που λέγεται αντικειµενική εξίσωση) και τις εξισώσεις των περιορισµών. 75 Η έννοια της αριστοποίησης Όταν δεν υπάρχουν περιορισµοί για την επίτευξη της αριστοποίησης πρέπει να σταµατήσουµε στο σηµείο όπου το οριακό κόστος της τελευταίας µονάδας ισούται µε τοοριακόόφελος(mc = ΜΒ). Όταν έχουµε περιορισµένους πόρους και πολλές δραστηριότητες, για να επιτύχουµε την αριστοποίηση πρέπει να εξισώσουµε τους λόγους οριακού οφέλους προς οριακό κόστος στην κάθε δραστηριότητα, δηλ.: ΜΒ 1 ΜΒ ΜΒ n = = = MC 1 MC MC n 76 19

20 Αριστοποίηση χωρίς περιορισµούς - Παράδειγµα Κλοπές κινητών τηλεφώνων. Ηλύση είναι η πρόσληψη φυλάκων. Πόσους φύλακες πρέπει να προσλάβουµε; Έστω ότι ο µισθός του κάθε φύλακα είναι 0 και το κόστος κάθε κινητού τηλεφώνου είναι 10. Ας υποθέσουµε, επίσης, ότι οι κλοπές διαµορφώνονται ως εξής: Αριθµός φυλάκων Κλεµµένα κινητά τηλέφωνα Τότε έχουµε: MC = 0 (σταθερό για όλους) ΜΒ1 = = 400 ΜΒ = = 300 ΜΒ3 = 0 10 = 00 Άρα θα πρέπει να προσλάβουµε φύλακες. Η πρόσληψη του 3ου φύλακα δεν είναι συµφέρουσα διότι θα εξοικονοµήσουµε µεν 00 από µείωση των κλοπών αλλά θα µας κοστίσει 0. Αριστοποίηση µε περιορισµούς - Παράδειγµα Έστω ότι διαθέτουµε για διαφήµιση. Υπάρχουν 3 σταθµοί Α, Β, Γ. Ο σταθµός Α χρεώνει.000 το λεπτό, οβ1.000 και ο Γ 500 το λεπτό. Οπίνακας δείχνειταστοιχείαακροαµατικότητας για τους 3 αυτούς σταθµούς: ιαφηµιστικά λεπτά Σταθµός Α Σταθµός Β Σταθµός Γ Αριστοποίηση µε περιορισµούς - Παράδειγµα Αφού το οριακό κόστος διαφέρει αναλόγως του σταθµού, υπολογίζουµε τους λόγους MB/MC (όφελος ανά 1 ): ιαφ. λεπτά ΜΒ Α A ΜΒ Β B ΜΒ Γ Γ ΜC A ΜC B ΜC Γ , , , , , , , , , , , , , , , , ,56 Το πρώτο λεπτό διαφήµισης θα πρέπει να γίνει στον σταθµό Γ όπου το όφελος ανά ευρώ είναι το µεγαλύτερο (1,6), το δεύτερο πάλι στον Γ (1,), το τρίτο στον Β (1,1) κ.λ.π. Έτσι το ποσό των κατανέµεται ως εξής:.000 στον Γ (4 79 λεπτά), στον Β (4 λεπτά) και στον Α ( λεπτά). Άσκηση 1 Μια βιοµηχανία παραγωγής ραδιοφώνων αντιµετωπίζει πρόβληµα κλοπών στις αποθήκες της και αποφάσισε να προσλάβει φύλακες. Η επιχείρηση επιδιώκει να ελαχιστοποιήσει το κόστος των κλοπών. Ο επόµενος πίνακας δείχνει τη σχέση µεταξύ του αριθµού των φυλάκων και του αριθµού των ραδιοφώνων που χάνονται λόγω κλοπών κάθε εβδοµάδα. Αριθµός φυλάκων Αριθµός ραδιοφώνων που χάνονται κάθε εβδοµάδα α) Αν ο µισθός κάθε φύλακα είναι 150 την εβδοµάδα και το κάθε ραδιόφωνο στοιχίζει 10, πόσους φύλακες πρέπει να προσλάβει η επιχείρηση; β) Ποια θα είναι η ανώτατη αµοιβή κατά εβδοµάδα που θα είναι διατεθειµένη η επιχείρηση να πληρώσει στον πρώτο φύλακα; 80 0

21 Αριθµός φυλάκων Αριθµός ραδιοφώνων που χάνονται κάθε εβδοµάδα Άσκηση 1 Αξία ραδιοφώνων που χάνονται κάθε εβδοµάδα Πρόσθετο όφελος από κάθε φρουρό Άσκηση Ο X είναι υπεύθυνος για τη διάθεση σελίδων για διαφήµιση σε ένα περιοδικό. Στην προσπάθεια του να πουλήσει χώρο για διαφηµίσεις ο Χ επισκέπτεται πελάτες προσωπικά ή τους τηλεφωνεί. Με βάση την εµπειρία του έχει υπολογίσει ότι οι πωλήσεις του διαµορφώνονται ως εξής: Προσωπικές επισκέψεις Τηλεφωνήµατα Ηµέρες κατά εβδοµάδα Πωλήσεις διαφηµίσεων (χιλιάδες ) Ηµέρες κατά εβδοµάδα Πωλήσεις διαφηµίσεων (χιλιάδες ) α) Ο Χ εργάζεται 5 ηµέρες την εβδοµάδα. Πως θα µοιράσει το χρόνο του µεταξύ προσωπικών επισκέψεων και τηλεφωνηµάτων ώστε να µεγιστοποιήσει τις πωλήσεις; β) Να υπολογιστεί η µέγιστη εβδοµαδιαία προµήθεια του Χ αν αυτή είναι 0,% επί των πωλήσεων. 8 Άσκηση Ηµέρες κατά εβδοµάδα Προσωπικές επισκέψεις Πωλήσεις διαφηµίσεων (χιλιάδες ) Πρόσθετες πωλήσεις διαφηµίσεων (χιλιάδες ) Ηµέρες κατά εβδοµάδα Τηλεφωνήµατα Πωλήσεις διαφηµίσεων (χιλιάδες ) Πρόσθετες πωλήσεις διαφηµίσεων (χιλιάδες ) Μικροοικονοµική 5η Εισήγηση 5. ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑ 83 1

22 Εισαγωγή Η αγορά είναι το θεσµικό πλαίσιο µέσω του οποίου οι αγοραστές και πωλητές ανταλλάσσουν αγαθά και υπηρεσίες. Οι αγοραστές ως οµάδα καθορίζουν την ζήτηση και οι πωλητές ως οµάδα καθορίζουν την προσφορά. Κάποιες αγορές είναι πολύ οργανωµένες (π.χ. χρηµατιστήριο, αγροτικά προϊόντα) ενώ κάποιες άλλες είναι λιγότερο οργανωµένες (π.χ. βιβλία, τρόφιµα κ.λ.π.). Μια αγορά όπου υπάρχουν πολλοί αγοραστές και πωλητές, ώστεηεπίδρασητουκαθενόςστηναγοράνα είναι αµελητέα, και όπου τα αγαθά που προσφέρονται είναι όλα όµοια, ονοµάζεται πλήρως ανταγωνιστική. Η ανάλυση ζήτησης και προσφοράς που ακολουθεί αναφέρεται σε πλήρως ανταγωνιστικές αγορές, πολλά όµως από τα συµπεράσµατα ισχύουν και για πιο περίπλοκες µορφές αγοράς. 85 Η ΖΗΤΗΣΗ Η Ζήτηση Στην οικονοµική θεωρία η ανάλυση της έννοιας της ζήτησης έχει ως στόχο την εξέταση της συµπεριφοράς του καταναλωτή όπως αυτή εκφράζεται µέσω της αντιστρόφως ανάλογης σχέσης που υπάρχει µεταξύ της τιµής του αγαθού και της ζητούµενης ποσότητας του. Με άλλα λόγια για τον οικονοµολόγο η ζήτηση ενός αγαθού δε σηµαίνει πόσες µονάδες αγοράζονται από αυτό, αλλά πόσες µονάδες θα αγόραζαν οι καταναλωτές σε κάθε τιµή που θα µπορούσε να προσφερθεί αυτό το αγαθό και οπωσδήποτε σε συγκεκριµένη χρονική περίοδο. Η Ζήτηση Αξίζει να τονίσουµε ότι στην προσπάθεια µας να αναλύσουµε τη ζήτηση ενός αγαθού αναφερόµαστε πάντοτε σε συγκεκριµένη χρονική περίοδο. Εξετάζουµε π.χ. την ετήσια (µηνιαία ή εβδοµαδιαία) ζήτηση ενός αγαθού αναφερόµενοι στις µονάδες του αγαθού (ζητούµενη ποσότητα) που θα αγόραζαν οι καταναλωτές κατά τη διάρκεια ενός έτους (µήνα ή εβδοµάδας) σε κάθε τιµή για την οποία υποθέτουµε ότι παραµένει σταθερή καθ όλο το αντίστοιχο διάστηµα της χρησιµοποιούµενης µονάδας χρόνου

23 Η Ζήτηση Η Ζήτηση Για τα περισσότερα αγαθά όταν αυξάνεται η τιµή µειώνεται η ζητούµενη ποσότητα και αντιστρόφως. Η αρνητική αυτή σχέση µεταξύ τιµής και ζητούµενης ποσότητας είναι τόσο γενική που οι οικονοµολόγοι την ονοµάζουν νόµο της ζήτησης. Ισχύει βέβαια υπό την προϋπόθεση ότι οι λοιποί παράγοντες παραµένουν αµετάβλητοι. Ποιοι άλλοι παράγοντες επηρεάζουν την ζήτηση; Οι τιµές των άλλων αγαθών (υποκατάστατων, Ρ S, και συµπληρωµατικών, Ρ C ). Το εισόδηµα των καταναλωτών, I. Ο αριθµός των καταναλωτών, N. Οι προτιµήσεις των καταναλωτών, Τ. Οι προσδοκίες των καταναλωτών, Π, αναφορικά µε την εξέλιξη της τιµής του αγαθού και του εισοδήµατος τους. 89 Με τον όρο συνάρτηση ζήτησης ενός αγαθού αναφερόµαστε στη συναρτησιακή σχέση ανάµεσα στη ζητούµενη ποσότητα, Q Ζ, και τους παράγοντες που την προσδιορίζουν. Η συναρτησιακή αυτή σχέση µπορεί να διατυπωθεί συµβολικά ως ακολούθως: QZ = F( P,PS,PC,I, N,T,Π) Όπου: Ητιµήτου αγαθού, Ρ. Οι τιµές των άλλων αγαθών (υποκατάστατων, Ρ S, και συµπληρωµατικών, Ρ C ). Το εισόδηµα των καταναλωτών, I. Οαριθµός των καταναλωτών, N. Οι προτιµήσεις των καταναλωτών, Τ. Οι προσδοκίες των καταναλωτών, Π, αναφορικά µε την εξέλιξη της τιµής του αγαθού και του εισοδήµατος τους. 90 Η Ζήτηση Οι οικονοµολόγοι από τα πρώτα στάδια ανάπτυξης της οικονοµικής επιστήµης ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για τη µελέτη της σχέσης µεταξύ της τιµής και της ζητούµενης ποσότητας ενός αγαθού. Γιαναεπιτύχουντοστόχοτους υιοθέτησαν την υπόθεση ότι, κατά τη διάρκεια της περιόδου που µελετάται η σχέση τιµής-ζητούµενης ποσότητας, οι άλλοι προσδιοριστικοί παράγοντες παραµένουν αµετάβλητοι (υπόθεση ceteris paribus). Κάτω από την υπόθεση αυτή η συνάρτηση ζήτησης γράφεται ως εξής: ( P,P S,P C,I, N,T, Π) Q Z f( P) Q Z = F = Η Ζήτηση Η ζήτηση περιγράφει την αρνητική (αντιστρόφως ανάλογη) σχέση που υπάρχει µεταξύ της τιµής ενός αγαθού και της ζητούµενης ποσότητας του. Κατά κανόνα, δηλαδή, αυξανόµενης της τιµής, ceteris paribus, µειώνεται η ζητούµενη ποσότητα τουαγαθούκαιαντιστρόφως. Ο κανόνας αυτός, της αρνητικής συσχέτισης που υπάρχει µεταξύ των µεταβολών της τιµής ενός αγαθού και των µεταβολών της ζητούµενης ποσότητας του, ισχύει για όλα σχεδόν τα αγαθά και είναι γνωστός ως νόµος της ζήτησης

24 Η Ζήτηση Η Ζήτηση Ας υποθέσουµε προςστιγµήν ότι όλες οι άλλες µεταβλητές εκτός της τιµής παραµένουν αµετάβλητες (ceteris paribus). O παρακάτω πίνακας δίνει υποθετικά στοιχεία για την ζήτηση ενός νοικοκυριού για κρέας κάθε µήνα: P ( ) Qd (κιλά) Η καµπύλη ζήτησης ενός αγαθού δείχνει την ζητούµενη ποσότητα που ο καταναλωτής είναι διατεθειµένος να αγοράσει σε κάθε τιµή. Η καµπύλη ζήτησης έχει αρνητική κλίση. Η απεικόνιση της παραπάνω καµπύλης ζήτησης είναι: P 4,5 1 4 Πίνακας ζήτησης (demand schedule) 3, ,5,5 9,5 93 Q 94 Η Ζήτηση Ονόµος της ζήτησης ισχύει για λόγους: α) Επίδραση ή αποτέλεσµα υποκατάστασης και β) Επίδραση ή αποτέλεσµα εισοδήµατος Εάν π.χ. η τιµή του αγαθού µειωθεί τότε η ζητούµενη ποσότητα του θα αυξηθεί για δύο κυρίως λόγους: α) θα δηµιουργηθεί κίνητρο στους καταναλωτές να αντικαταστήσουν την κατανάλωση άλλων όµοιων (υποκατάστατων) αγαθών µε το αγαθό του οποίου η τιµή µειώθηκε αποτέλεσµα υποκατάστασης και β) δεδοµένου και σταθερού του επιπέδου του χρηµατικού εισοδήµατος των καταναλωτών, το πραγµατικό εισόδηµα και άρα η αγοραστική τους δύναµη αυξάνεται µε αποτέλεσµα νααγοράζουν περισσότερες µονάδες από το αγαθό του οποίου η τιµή µειώθηκε αποτέλεσµα εισοδήµατος. Ατοµική και συνολική ζήτηση Η συνολική ή αγοραία ζήτηση για ένα αγαθό προκύπτει ως το οριζόντιο άθροισµα όλων των ατοµικών καµπυλών ζήτησης για αυτό το αγαθό. Έστω µια αγορά µε 3 µόνο καταναλωτές Α, Β, και Γ: P Q A Q B Q Γ Q D (συνολική ζήτηση)

25 Μεταβολήστηζήτησηκαιµεταβολή στη ζητούµενη ποσότητα Ας υποθέσουµε ότι αποδεικνύεται επιστηµονικά ότι «Ένα µήλο την ηµέρα το γιατρό τον κάνει πέρα». Πώς επηρεάζει η ανακοίνωση αυτή την αγορά µήλων; Μεταβάλλει τις προτιµήσεις και αυξάνει τη ζήτηση. Σε κάθε τιµή οι αγοραστές ζητούν µεγαλύτερες ποσότητες και η καµπύλη ζήτησης µετατοπίζεται δεξιά. Μεταβολήστηζήτησηκαιµεταβολή στη ζητούµενη ποσότητα P D D' P Q D Q D Q Μεταβολήστηζήτησηκαιµεταβολή στη ζητούµενη ποσότητα Αν όµως µεταβληθεί η τιµή, η καµπύλη ζήτησης δεν µετατοπίζεται αλλά έχουµε µετακίνηση από ένα σηµείο σε ένα άλλο. Π.χ. για αύξηση της τιµής: P P1 P D Μεταβολήστηζήτησηκαιµεταβολή στη ζητούµενη ποσότητα Εφαρµογή: µέτρα για την µείωση του καπνίσµατος στον πληθυσµό Συνήθως τα µέτρα για την µείωση του καπνίσµατος στον πληθυσµό είναιδύοκατηγοριών: A) Ανακοινώσεις δηµοσίων ιδρυµάτων, υποχρεωτική αναγραφή ότι το κάπνισµα βλάπτει την υγεία, απαγόρευση της διαφήµισης, και B) Επιβολή φόρων. Τα µέτρα της πρώτης κατηγορίας µετατοπίζουν την καµπύλη ζήτησης (µείωση ζήτησης) ενώ τα µέτρα της δεύτερης κατηγορίας αυξάνουν την τιµή προκαλώντας µείωση της ζητούµενης ποσότητας Q Q Q

26 Μεταβολήστηζήτησηκαιµεταβολή στη ζητούµενη ποσότητα Σύνοψη: Εξετάζοντας, ceteris paribus, τη σχέση τιµής-ζητούµενης ποσότητας, τότε, η µεταβολή της τιµής θα έχει ως αποτέλεσµα τη µεταβολή της ζητούµενης ποσότητας, ενώ η ζήτηση παραµένει σταθερή. ιαγραµµατικά, δηλαδή, η µείωση της τιµής από P 1 σε P έχει ως αποτέλεσµα τη µετακίνηση, κατά µήκος της ίδιας καµπύλης ζήτησης, από ένα σηµείο Α που αντιστοιχεί στη ζητούµενη ποσότητα Q Z1 στο σηµείο Β που προσδιορίζει το υψηλότερο επίπεδο ζητούµενης ποσότητας Q Z. Για να µεταβληθεί η ζήτηση θα πρέπει να µεταβληθεί η σχέση τιµήςζητούµενης ποσότητας. Πρέπει, δηλαδή, να µεταβληθεί η συνάρτηση ζήτησης, που σηµαίνει, διαγραµµατικά τη µεταβολή της κλίσης ή/και της θέσης της καµπύλης ζήτησης. Με άλλα λόγια, η µεταβολή της ζήτησης σηµαίνει τη µεταβολή της συµπεριφοράς των καταναλωτών. Ως αποτέλεσµα, δεδοµένης και σταθερής της τιµής του αγαθού, µεταβολή της ζήτησης έχουµε ότανµεταβάλλεται ένας ή περισσότεροι από τους λοιπούς προσδιοριστικούς της παράγοντες. 101 Εξαιρέσεις στο Νόµο της Ζήτησης Στο νόµο της ζήτησης, βέβαια, υπάρχουν και εξαιρέσεις. Το φαινόµενο ότι µία αύξηση της τιµής οδηγεί σε αύξηση της ζητούµενης ποσότητας παρατηρήθηκε για πρώτη φορά από τον Sir Robert Giffen ( ) στα αγαθά που κατανάλωναν οι φτωχοί του 19ου αιώνα. Συγκεκριµένα παρατηρήθηκε ότι, στα αγαθά χαµηλού κόστους που καταναλώνονταν από άτοµα µεπολύχαµηλά εισοδήµατα (κατώτερα αγαθά ** ), η αύξηση της τιµής είχε ως αποτέλεσµα τη µείωση του πραγµατικού εισοδήµατος σε τέτοιο βαθµό ώστε το αποτέλεσµα εισοδήµατος να αντισταθµίζει το αποτέλεσµα υποκατάστασης το οποίο οδηγεί πάντοτε σε µείωση της ζητούµενης ποσότητας των αγαθών που η τιµή τους αυξάνεται. ** Το βασικό χαρακτηριστικό των κατώτερων αγαθών είναι ότι, η αύξηση του εισοδήµατος οδηγεί τους καταναλωτές στην υποκατάσταση τους από άλλα ακριβότερα και καλύτερης ποιότητας αγαθά µε αποτέλεσµα τη µείωση της ζητούµενης ποσότητας των κατώτερων αγαθών (π.χ. όσπρια). Ένα οικονοµικό αγαθό χαρακτηρίζεται ως κατώτερο όταν, η τιµή του συντελεστή της εισοδηµατικής ελαστικότητας είναι αρνητική. 10 Εξαιρέσεις στο Νόµο της Ζήτησης ηλαδή, το µέγεθος της µείωσης του πραγµατικού εισοδήµατος, των φτωχών καταναλωτών, ήταν ικανό να τους οδηγήσει στη µείωση της κατανάλωσης «λιγότερο κατώτερων» και ακριβότερων αγαθών τα οποία υποκαθιστούσαν αυξάνοντας τη ζητούµενη ποσότητα των αγαθών Giffen που η τιµή τους αυξήθηκε. Αξίζει να σηµειώσουµε ότι η περίπτωση των αγαθών Giffen παρά το θεωρητικό της ενδιαφέρον δεν έχει ουσιαστική εφαρµογή στην πράξη, πολύ περισσότερο δε για το τουριστικό προϊόν το οποίο αποτελεί ένα πολυτελές αγαθό που δεν καταναλώνεται από άτοµα πολύ χαµηλής εισοδηµατικής στάθµης. Στην περίπτωση του τουριστικού προϊόντος, όµως, βρίσκει εφαρµογή το παράδειγµα της επιδεικτικής κατανάλωσης snob effect όπου η αύξηση της τιµής µεγαλώνει την απόλαυση του καταναλωτή µε αποτέλεσµα την αύξηση της ζητούµενης ποσότητας του αγαθού (π.χ. υπερπολυτελείς διακοπές). 103 Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ 6

27 ΗΠροσφορά Όταν µιλάµε για την προσφορά ενός αγαθού εννοούµε τησχέση τιµής-προσφερόµενης ποσότητας η οποία προσδιορίζει την ποσότητα του αγαθού που οι παραγωγοί καθιστούν διαθέσιµη στην αγορά σε κάθε τιµή και οπωσδήποτε σε συγκεκριµένη χρονική περίοδο. Η συµπεριφορά όµως των παραγωγών ενός αγαθού, εκτός από την τιµή του αγαθού, εξαρτάται και από άλλους παράγοντες. Οι σηµαντικότεροι προσδιοριστικοί παράγοντες της προσφοράς ενός αγαθού στην αγορά είναι: 1. Η τιµή του αγαθού, Ρ.. Οι τιµές των παραγωγικών συντελεστών, P i (i = 1,,., m). 3. Οι τιµές των άλλων αγαθών, P j (j = 1,,., n). 4. Ο αριθµός των παραγωγικών µονάδων, N. 5. Το επίπεδο της τεχνολογίας στην παραγωγή, Τ. 6. Οι προσδοκίες των παραγωγών, Π, αναφορικά µε την εξέλιξη της τιµής του αγαθού και των τιµών των παραγωγικών συντελεστών. 105 ΗΠροσφορά Η συνάρτηση προσφοράς ενός αγαθού εκφράζει τη συναρτησιακή σχέση ανάµεσα στη προσφερόµενη ποσότητα, Q Π, και τους παράγοντες που την προσδιορίζουν. Η συναρτησιακή αυτή σχέση µπορεί να διατυπωθεί συµβολικά ως ακολούθως: ( P,P,P,N,T Π) Q Π = G i j, Όµοια µε την ανάλυση της ζήτησης, οι οικονοµολόγοι µελετώντας την προσφορά εξέτασαν ιδιαίτερα τη σχέση τιµής-προσφερόµενης ποσότητας. Εξετάζοντας, ceteris paribus, την ανάλογη σχέση που υπάρχει ανάµεσα στην τιµή ενός αγαθού και την προσφερόµενη ποσότητα του, η συνάρτηση προσφοράς γράφεται ως ακολούθως: Q Π ( i,p j,n,t, Π) Q = g( P) = G P,P Π 106 ΗΠροσφορά Η προσφορά περιγράφει την ανάλογη σχέση που υπάρχει µεταξύ της τιµής ενός αγαθού και της προσφερόµενης ποσότητας του. Σύµφωνα, δηλαδή, µε το νόµο της προσφοράς υπάρχει θετική συσχέτιση µεταξύ των µεταβολών της τιµής ενός αγαθού και των µεταβολών της προσφερόµενης ποσότητας του. Με άλλα λόγια, για να αυξηθεί η προσφερόµενη ποσότητα είναι για τους παραγωγούς απαραίτητη προϋπόθεση η αύξηση της τιµής. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στη βραχυχρόνια περίοδο το κόστος κάθε πρόσθετης µονάδας παραγόµενου αγαθού (οριακό κόστος**) είναι, συνήθως, αυξανόµενο. **Οριακό κόστος: είναι η µεταβολή του συνολικού κόστους παραγωγής ενός αγαθού που οφείλεται στη µεταβολή της συνολικής ποσότητας παραγωγής (προσφερόµενης ποσότητας) κατά µία µονάδα. Με άλλα λόγια, είναι το κόστος κάθε πρόσθετης µονάδας παραγόµενου αγαθού. 107 ΗΠροσφορά Το φαινόµενο του αυξανόµενου στη βραχυχρόνια περίοδο οριακού κόστους αποδίδεται στους ακόλουθους δύο παράγοντες: α) Στο νόµο της φθίνουσας απόδοσης των παραγωγικών συντελεστών. Σύµφωνα µε τον προηγούµενο νόµο, για την παραγωγή κάθε πρόσθετης µονάδας του αγαθού απαιτείται η χρησιµοποίηση ολοένα και περισσότερων παραγωγικών συντελεστών. Με άλλα λόγια, η αύξηση της απασχόλησης των συντελεστών παραγωγής οδηγεί στη µείωση της οριακής παραγωγικότητας τους**. Κατά συνέπεια, στο βραχυχρόνιο διάστηµα, η αύξηση της προσφερόµενης ποσότητας του αγαθού οδηγεί στην αύξηση του οριακού κόστους. **Οριακή παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής: είναι η µεταβολή της παραγόµενηςποσότηταςενόςαγαθούπουοφείλεται στη µεταβολή των απασχολούµενων παραγωγικών συντελεστών κατά µία µονάδα. Με άλλα λόγια, είναι η επιπλέον ποσότητα του αγαθού που παράγει κάθε πρόσθετη µονάδα παραγωγικού συντελεστή

28 ΗΠροσφορά β) Στην ενδεχόµενη αύξηση της τιµής των συντελεστών. Εφόσον η επιχείρηση χρειάζεται µεγαλύτερες ποσότητες παραγωγικών συντελεστών για να αυξήσει την παραγόµενη ποσότητα προϊόντος, είναι πιθανόν η αύξηση στη ζήτηση της για τους συντελεστές να προκαλέσει αύξηση της τιµής τους. Κάτι τέτοιο θα έχει αυξητική επίδραση στο κατά µονάδα κόστος παραγωγής. Και για τους δύο αυτούς λόγους, εφόσον µια αύξηση της παραγόµενης ποσότητας προκαλεί αύξηση του οριακού κόστους παραγωγής, η επιχείρηση δεν θα είναι διατεθειµένη να αυξήσει την παραγόµενη ποσότητα αν δεν αυξηθεί η τιµή του προϊόντος έτσι ώστε να µπορέσει να καλύψει το υψηλότερο κόστος του. Σύµφωνα µε την οικονοµική θεωρία, µία επιχείρηση έχοντας ως απώτερο στόχο τη µεγιστοποίηση του κέρδους της προσδιορίζει το επίπεδο της παραγωγής ενός αγαθού έτσι ώστε η τιµή του αγαθού να είναι ίση µε το οριακό του κόστος. Κατά συνέπεια, η αύξηση της τιµής ενός αγαθού θα οδηγήσει τον παραγωγό σε αύξηση της προσφερόµενης ποσότητας του και αντιστρόφως. 109 ΗΠροσφορά Σηµειώνεται ότι και στο νόµο της προσφοράς υπάρχουν εξαιρέσεις. Ένα παράδειγµα είναι η περίπτωση όπου έχουµε εξωτερικές οικονοµίες (οικονοµίες κλίµακας), δηλαδή, η αύξηση της συνολικής (αγοραίας) προσφερόµενης ποσότητας π.χ. µέσω µίας σηµαντικής αύξησης του µεγέθους ενός παραγωγικού κλάδου οδηγεί στην περαιτέρω εξειδίκευση και άρα στη βελτίωση της παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής. Ως αποτέλεσµα έχουµε µείωση του οριακού κόστους παραγωγής και κατά συνέπεια χαµηλότερες τιµές. 110 ΗΠροσφορά Όµοια µε τη ζήτηση, µπορούµε να εκφράσουµε διαγραµµατικά την προσφορά ενός αγαθού µέσω της καµπύλης προσφοράς. ΗΠροσφορά Στο σχήµα, η θετική κλίση της καµπύλης προσφοράς, SS, οφείλεται στο νόµο της φθίνουσας απόδοσης των συντελεστών παραγωγής και εκφράζει τη θετική συσχέτιση µεταξύ των µεταβολών της τιµής ενός αγαθού και των µεταβολών της προσφερόµενης ποσότητας του. Όπως φαίνεται στο σχήµα, η αύξησητηςτιµής από P 1 σε P έχει ως αποτέλεσµα τηµετακίνηση από το σηµείο Γ που αντιστοιχεί στην προσφερόµενη ποσότητα Q Π1 στο σηµείο που προσδιορίζει το υψηλότερο επίπεδο ζητούµενης ποσότητας Q Π

29 ΗΠροσφορά Όπως και στην περίπτωση της ζήτησης, δεδοµένης και σταθερής της τιµής του αγαθού, όταν µεταβάλλεται ένας ή περισσότεροι από τους λοιπούς προσδιοριστικούς παράγοντες της προσφοράς, τότε, µεταβάλλεται η συνάρτηση προσφοράς, και κατά συνέπεια αλλάζει η κλίση ή/και η θέση της καµπύλης προσφοράς. Προσθέτοντας γεωµετρικά τις καµπύλες προσφοράς όλων των παραγωγών του ίδιου αγαθού σχηµατίζουµε την καµπύλη συνολικής προσφοράς. Η αγοραία (συνολική) προσφορά ενός αγαθού προσδιορίζει - στην εξεταζόµενη µονάδα χρόνου - τη συνολική ποσότητα που διατίθεται στην αγορά σε κάθε τιµή. Μικροοικονοµική 6η Εισήγηση 6. Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΤΗΣΑΓΟΡΑΣ 113 Η Ισορροπία της Αγοράς Ισορροπία της αγοράς: το σηµείο τοµής των καµπυλών ζήτησης και προσφοράς. Η τιµή στο σηµείο αυτό ονοµάζεται τιµή ισορροπίας και η ποσότητα ονοµάζεται ποσότητα ισορροπίας. Η τιµή ισορροπίας ονοµάζεται επίσης και τιµή εκκαθάρισης της αγοράς. Ισορροπία είναι η κατάσταση όπου οι δυνάµεις της προσφοράς και ζήτησης εξισορροπούν µεταξύ τους. Στην τιµή ισορροπίας η ποσότητα που οι αγοραστές είναι πρόθυµοι να αγοράσουν είναι ακριβώς ίση µε την ποσότητα που οι πωλητές είναι πρόθυµοι και ικανοί να πουλήσουν. Η Ισορροπία της Αγοράς P 70 S D Q

30 Υπερβάλλουσα Ζήτηση και Υπερβάλλουσα Προσφορά Αν η τιµή είναι µεγαλύτερη από την τιµή ισορροπίας τότε υπάρχει υπερβάλλουσα προσφορά, ενώ αν η τιµή είναιµικρότερη από την τιµή ισορροπίας τότε υπάρχει υπερβάλλουσα ζήτηση. Σε τέτοιες περιπτώσεις (δηλ. όταν η αγορά δεν βρίσκεται σε ισορροπία) η ποσότητα που ανταλλάσσεται είναι η µικρότερη από τις δύο (προσφερόµενη και ζητούµενη ποσότητα) και υπάρχει τάση προσαρµογής της τιµής προς το επίπεδο ισορροπίας. Υπερβάλλουσα Ζήτηση και Υπερβάλλουσα Προσφορά P Q D Q S Υπερβάλλουσα ζήτηση Υπερβάλλουσα ζήτηση Υπερβάλλουσα ζήτηση Ισορροπία Υπερβάλλουσα προσφορά Υπερβάλλουσα προσφορά Υπερβάλλουσα προσφορά Ο Μηχανισµός Αποκατάστασης της Ισορροπίας Υπερβάλλουσα Ζήτηση (Έλλειµµα) - Αν η τιµή του προϊόντος στην αγορά είναι τέτοια ώστε η ποσότητα που οι αγοραστές επιθυµούν να αγοράσουν είναι µεγαλύτερη από εκείνη που προσφέρουν οι πωλητές στην τιµή αυτή, τότε ορισµένοι αγοραστές θα µείνουν ανικανοποίητοι, δηλαδή δε θα βρουν να αγοράσουν τις ποσότητες που επιθυµούν. Η ύπαρξη ανικανοποίητων αγοραστών θα δηµιουργήσει αυξητικές πιέσεις στην τιµή καθώς αυτοί θα προσφέρουν περισσότερα χρήµατα προκειµένου να αποκτήσουν τις ποσότητες που επιθυµούν. Η τιµή θα αυξάνεται µέχρι το επίπεδο ισορροπίας. Υπερβάλλουσα Προσφορά (Πλεόνασµα) - Αντίθετα, αν η ποσότητα που οι πωλητές προσφέρουν σε ορισµένη τιµή είναι µεγαλύτερη από εκείνη που οι αγοραστές επιθυµούν να αποκτήσουν στην τιµή αυτή, ορισµένοι πωλητές που θα µένουν µε ανεπιθύµητα αποθέµατα θα αρχίσουν να µειώνουν την τιµή προκειµένου να τα διαθέσουν. Έτσι θα υπάρξει µειωτική πίεση στην τιµή µέχρι να φθάσει το επίπεδο ισορροπίας. 119 Μεταβολές της Προσφοράς και Ζήτησης Όταν κάποιο γεγονός µετατοπίσει κάποια από τις καµπύλες προσφοράς και ζήτησης η ισορροπία µεταβάλλεται. Η ανάλυση τέτοιων µεταβολών ονοµάζεται συγκριτική στατική (comparative statics): συγκρίνουµε δύο διαφορετικές θέσεις ισορροπίας

31 Παράδειγµα: Μεταβολή της Ζήτησης Έστω ότι ο καιρός είναι πολύ ζεστός. Πώς επηρεάζει αυτό την αγορά παγωτού; Η καµπύλη ζήτησης µετατοπίζεται προς τα δεξιά. Η αύξηση αυτή της ζήτησης αυξάνει την τιµή και την ποσότητα ισορροπίας. Όσον αφορά στην προσφορά, η µεταβολή του καιρού οδηγεί τις επιχειρήσεις στο να πωλούν µεγαλύτερη ποσότητα παρόλο που η προσφορά δεν µεταβλήθηκε. Έχουµε µεταβολή στην προσφερόµενη ποσότητα. Παράδειγµα: Μεταβολή της Ζήτησης P 70 S D' 10 D Q Μεταβολή της Προσφοράς Επιδράσεις µεταβολών της ζήτησης και της προσφοράς στην τιµή και την ποσότητα ισορροπίας Με ανάλογο τρόπο λειτουργούν οι µεταβολές της προσφοράς. Μια αύξηση της προσφοράς οδηγεί σε µείωση της τιµής και αύξηση της ποσότητας ισορροπίας και το αντίστροφο. Είδος µεταβολής Επίδραση στην τιµή Επίδραση στην ποσότητα P S S' Αύξηση ζήτησης αύξηση αύξηση Αύξηση προσφοράς µείωση αύξηση 0 Μείωση ζήτησης µείωση µείωση 10 D Q Μείωση προσφοράς αύξηση µείωση 14 31

32 Ταυτόχρονη Μεταβολή Ζήτησης και Προσφοράς Αν µεταβληθούν ταυτόχρονα η προσφορά και η ζήτηση, η επίδραση στην τιµή και στην ποσότητα θα εξαρτηθεί από την κατεύθυνση και το µέγεθος των µεταβολών καθώς και από τις κλίσεις των σχετικών καµπυλών. 15 Ταυτόχρονη Μεταβολή Ζήτησης και Προσφοράς Α) Όταν οι καµπύλες Ζήτησης και Προσφοράς µετατοπίζονται προς την ίδια κατεύθυνση τότε, η ποσότητα ισορροπίας µεταβάλλεται προς την ίδια κατεύθυνση ενώ, αν η τιµή ισορροπίας αυξηθεί είτε µειωθεί ή παραµείνει σταθερή, θα εξαρτηθεί από το µέγεθος της µεταβολής της ζήτησης και της προσφοράς και από τις κλίσεις των σχετικών καµπυλών. 16 Ταυτόχρονη Μεταβολή Ζήτησης και Προσφοράς Β) Όταν οι καµπύλες Ζήτησης και Προσφοράς µετατοπίζονται προς την αντίθετη κατεύθυνση τότε, η τιµή ισορροπίας µεταβάλλεται ανάλογα προς την κατεύθυνση της Ζήτησης ενώ, αν η ποσότητα ισορροπίας αυξηθεί είτε µειωθεί ήπαραµείνει σταθερή, θα εξαρτηθεί από το µέγεθος της µεταβολής της ζήτησης και της προσφοράς και από τις κλίσεις των σχετικών καµπυλών. 17 Το πρόβληµα του προσδιορισµού της ζήτησης και προσφοράς Η ζήτηση και η προσφορά εξαρτώνται από την τιµή του προϊόντος, η οποία όµως προσδιορίζεται από την αλληλεπίδραση των δύο αυτών συναρτήσεων. Όταν η τιµή και η ποσότητα µεταβάλλονται, δεν είναι πάντοτε εύκολο να διαπιστώσουµε τι συνέβη στη ζήτηση και στην προσφορά. Ας υποθέσουµε ότι σε µια περίοδο παρατηρούµε πως όταν η τιµή του αγαθού Χ είναι 10 ευρώ ζητούνται 500 µονάδες, ενώ µεταγενέστερα διαπιστώνουµε ότιµε τιµή 15 ευρώ η ποσότητα που αγοράζεται έχει αλλάξει σε 400 µονάδες. Από τα στοιχεία αυτά ίσως σπεύσουµε να συµπεράνουµε ότι οι συνδυασµοί Τ=10 και Π=500 καθώς και Τ=75 και Π=400 αντιστοιχούν σε δύο σηµεία µιας συγκεκριµένης καµπύλης ζήτησης. Με άλλα λόγια, µπορούµε να υποθέσουµε ότι επειδή άλλαξε η προσφορά και µετατοπίστηκε προς τα αριστερά η σχετική καµπύλη, αυξήθηκε η τιµή του προϊόντος και µειώθηκε η ζητούµενη ποσότητα του. Ενδέχεται όµως, να έχει µεταβληθεί όχι µόνον η προσφορά αλλά και η ζήτηση και αυτό που θεωρήσαµε εσφαλµένα ως µετατόπιση κατά µήκος µιας καµπύλης ζήτησης να αντιστοιχεί στην πράξη σε δύο διαφορετικά σηµεία τοµής διαφορετικών καµπυλών ζήτησης και προσφοράς. Εποµένως, η µετακίνηση από το σηµείο α στο σηµείο β δεν προσδιορίζει ένα τµήµα µιας καµπύλης ζήτησης. 18 3

33 Το πρόβληµα του προσδιορισµού της ζήτησης και προσφοράς Το πρόβληµα του προσδιορισµού της ζήτησης και προσφοράς Αυτό σηµαίνει ότι δεν µπορούµε να προσδιορίσουµε µια τέτοια καµπύλη µόνο µε βάση τα στοιχεία για τιµή και ποσότητα. Χρειαζόµαστε και πρόσθετα στοιχεία για ενδεχόµενες µετακινήσεις των καµπυλών προσφοράς και ζήτησης. Ανάλογο πρόβληµα δηµιουργείται και όταν µεταβάλλεται η ζήτηση και µε βάση νέα στοιχεία τιµής και ποσότητας προσπαθούµε να προσδιορίσουµε τηνκαµπύλη προσφοράς. Και πάλι δεν µπορούµε να είµαστε βέβαιοι ότι η µεταβολή σε τιµή και σε ποσότητα οφείλεται αποκλειστικά σε µετατόπιση της καµπύλης ζήτησης ή αν έχει στο µεταξύ µετατοπιστεί και η καµπύλη προσφοράς. Το πρόβληµα της εξατοµίκευσης της συνάρτησης ζήτησης ή προσφοράς, όταν υπάρχουν δεδοµένα για τιµές και ποσότητες που αγοράστηκαν, µπορεί να αντιµετωπιστεί µε προχωρηµένες οικονοµετρικές µεθόδους Επιβολή ανώτατης τιµής Η οικονοµική πολιτική της κυβέρνησης Αν δεν είναι δεσµευτική δεν επηρεάζει την αγορά. Αν είναι δεσµευτική, προκαλεί έλλειψη του αγαθού. ηµιουργούνται τότε κάποιοι µηχανισµοί κατανοµής των περιορισµένων ποσοτήτων που συνήθως είναι ανεπιθύµητοι, όπως: Ουρές αναµονής ιακρίσεις πελατών Μαύρη αγορά 13 33

Άσκηση 1. Μικροοικονοµική 5. ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑ. 5η Εισήγηση. Αξία ραδιοφώνων. Αριθµός ραδιοφώνων που χάνονται κάθε εβδοµάδα

Άσκηση 1. Μικροοικονοµική 5. ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑ. 5η Εισήγηση. Αξία ραδιοφώνων. Αριθµός ραδιοφώνων που χάνονται κάθε εβδοµάδα Αριθµός φυλάκων Αριθµός ραδιοφώνων που χάνονται κάθε Άσκηση 1 Αξία ραδιοφώνων που χάνονται κάθε Πρόσθετο όφελος από κάθε φρουρό 0 100 1000 1 70 700 300 2 50 500 200 3 40 400 100 4 32 320 80 5 25 250 70

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή και στόχοι του. Τρόπος διεξαγωγής του. Βιβλία και βοηθήµατα µαθήµατος

Περιγραφή και στόχοι του. Τρόπος διεξαγωγής του. Βιβλία και βοηθήµατα µαθήµατος Μάθηµα: ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ιδάσκων: Εµµανουήλ Κ. Μαυράκης Ώρες Γραφείου: Πέµπτη 13:00 15:00 τηλ.: 28410 91203 E-mail: emmavrakis@staff.teicrete.gr Περιγραφή και στόχοι του µαθήµατος Ο σκοπός του µαθήµατος

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Μικροοικονοµική. Εισαγωγή. Ο ρόλος των υποθέσεων (assumptions) 2. Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ

Εισαγωγή. Μικροοικονοµική. Εισαγωγή. Ο ρόλος των υποθέσεων (assumptions) 2. Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Εισαγωγή Μικροοικονοµική 2η Εισήγηση 2. Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Η επιστηµονική µέθοδος που ακολουθείται στην Οικονοµική βασίζεται στην αλληλεπίδραση µεταξύ θεωρίας και παρατήρησης.

Διαβάστε περισσότερα

ΗΠροσφορά. Μικροοικονοµική. Η Ισορροπία της Αγοράς 6. Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΤΗΣΑΓΟΡΑΣ. 6η Εισήγηση

ΗΠροσφορά. Μικροοικονοµική. Η Ισορροπία της Αγοράς 6. Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΤΗΣΑΓΟΡΑΣ. 6η Εισήγηση ΗΠροσφορά Όπως και στην περίπτωση της ζήτησης, δεδοµένης και σταθερής της τιµής του αγαθού, όταν µεταβάλλεται ένας ή περισσότεροι από τους λοιπούς προσδιοριστικούς παράγοντες της προσφοράς, τότε, µεταβάλλεται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. geeconomy@yahoo.com. Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012

ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. geeconomy@yahoo.com. Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 1 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Στο παρόν είναι συγκεντρωµένες όλες σχεδόν οι ερωτήσεις κλειστού τύπου που

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το εισόδηµα των καταναλωτών, τότε αυξάνεται και η συνολική δαπάνη των καταναλωτών 2.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το εισόδηµα των καταναλωτών, τότε αυξάνεται και η συνολική δαπάνη των καταναλωτών 2. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το εισόδηµα των καταναλωτών, τότε αυξάνεται και η συνολική δαπάνη των καταναλωτών 2. Το µαγνητόφωνο ενός παιδιού είναι καταναλωτό αγαθό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ Σάββατο Proslipsis.gr ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ 18 ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΕΙ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ Σάββατο Proslipsis.gr ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ 18 ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΕΙ ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ 2002 ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ 18 ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΕΙ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΕΣ: ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Α.Ο.Θ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Α.Ο.Θ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α.Ο.Θ ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ ΑΝΑ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Γ τάξης Γενικοφ Λυκείου ΝΙΚΟ ΠΕΡΟΤΛΑΚΗ Οικονομολόγος, ΙΕΡΑΠΕΣΡΑ Σηλ. 6977246129 ΑΟΘ ΝΙΚΟ ΠΕΡΟΥΛΑΚΗ Οικονομολόγος ελίδα 1 Γ τάξης Γενικοφ Λυκείου ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ. Οι αγοραίες δυνάµεις της προσφοράς και ζήτησης

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ. Οι αγοραίες δυνάµεις της προσφοράς και ζήτησης ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ Κεφάλαιο 4 Οι αγοραίες δυνάµεις της προσφοράς και ζήτησης! Προσφορά και Ζήτηση είναι οι πιο γνωστοί οικονοµικοί όροι! Η λειτουργία των αγορών προσδιορίζεται από δύο βασικές δυνάµεις,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (Πρόκειται, κυρίως, για θέματα κλειστού τύπου από τις εξετάσεις των προηγούμενων ετών). Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. geeconomy@yahoo.com. Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2015

ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. geeconomy@yahoo.com. Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2015 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2015 1 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2015 ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Στο παρόν είναι συγκεντρωµένες όλες σχεδόν οι ερωτήσεις κλειστού τύπου που

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ TΩN ΤΙΜΩΝ

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ TΩN ΤΙΜΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ TΩN ΤΙΜΩΝ 1. Έννοια και λειτουργία της αγοράς Σε μια πρωτόγονη οικονομία, όπως του Ροβινσώνα Κρούσου, όπου δεν υπάρχει καταμερισμός της εργασίας ο άνθρωπος παράγει μόνος του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 25 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 25 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 25 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑ Α Α. Α2 Η φάση της κρίσης στον οικονοµικό κύκλο χαρακτηρίζεται από εκτεταµένη ανεργία. Μονάδες 3

ΟΜΑ Α Α. Α2 Η φάση της κρίσης στον οικονοµικό κύκλο χαρακτηρίζεται από εκτεταµένη ανεργία. Μονάδες 3 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 9 ΙΟΥΝΙΟΥ 2003 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά για Νομικούς Μέρος 1ο Οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης

Οικονομικά για Νομικούς Μέρος 1ο Οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Τμήμα Τραπεζικής και Χρηματοοικονομικής Διοικητικής Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Χρηματοοικονομική Ανάλυση για Στελέχη» Οικονομικά για Νομικούς Μέρος 1ο Οι δυνάμεις της προσφοράς και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Άσκηση 1 Αν το επιτόκιο είναι 10%, ποια είναι η παρούσα αξία των κερδών της Monroe orporation στα επόμενα 5 χρόνια; Χρόνια στο μέλλον

Διαβάστε περισσότερα

4 Προσφοράκαι Ζήτηση Προσφορά και Ζήτηση Ηπροσφοράκαιηζήτησηείναιοιδύολέξεις που χρησιµοποιούν πιο συχνά οι οικονοµολόγοι. Ηπροσφοράκαιηζήτησηείναιοιδυνάµεις που κάνουν τις αγορές των οικονοµιών να δουλεύουν.

Διαβάστε περισσότερα

Οι τιμές των αγαθών προσδιορίζονται στην αγορά από την αλληλεπίδραση των δυνάμεων της ζήτησης και της προσφοράς.

Οι τιμές των αγαθών προσδιορίζονται στην αγορά από την αλληλεπίδραση των δυνάμεων της ζήτησης και της προσφοράς. ΤΙΜΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η ΖΗΤΗΣΗ Οι τιμές των αγαθών προσδιορίζονται στην αγορά από την αλληλεπίδραση των δυνάμεων της ζήτησης και της προσφοράς. Χρησιμότητα ενός αγαθού, για τον καταναλωτή, είναι η ικανοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

25. Μία τυπική επιχείρηση που λειτουργεί σε καθεστώς τέλειου ανταγωνισμού, στη μακροχρόνια θέση ισορροπίας της: α. πραγματοποιεί θετικά οικονομικά κέρδη. β. πραγματοποιεί μηδενικά οικονομικά κέρδη. γ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 011 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικό Πρόβλημα &

Οικονομικό Πρόβλημα & Οικονομικό Πρόβλημα & Οικονομική Επιστήμη Ανεπάρκεια Σπανιότητα Οικονομική επιστήμη Πως κατανέμονται οι διαθέσιμοι πόροι για την ικανοποίηση των αναγκών Περιορισμένοι Εργασία Κεφάλαιο Απεριόριστες Πρώτες

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Αρ. Διάλεξης: 4

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Αρ. Διάλεξης: 4 Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι Οι αγοραίες δυνάμεις της προσφοράς και ζήτησης Αρ. Διάλεξης: 4 H Προσφορά (Supply) και η Ζήτηση (Demand) είναι οι δυο λέξεις που χρησιμοποιούν πιο συχνά οι οικονομολόγοι.

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική Οικονομία Ενότητα

Πολιτική Οικονομία Ενότητα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 03: Ζήτηση και προσφορά αγαθών Πολυξένη Ράγκου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονοµική Θεωρία

Μικροοικονοµική Θεωρία Μικροοικονοµική Θεωρία Ειδικά Θέµατα της Θεωρίας της Συµπεριφοράς του Καταναλωτή Το Συνολικό Αποτέλεσµα. Το Αποτέλεσµα Υποκατάστασης. Το Εισοδηµατικό Αποτέλεσµα. Κανονικά Αγαθά. Κατώτερα Αγαθά. Παράδοξο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2008

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2008 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2008 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α Α Για τις προτάσεις από Α.1 µέχρι και Α.5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς και δίπλα σε κάθε αριθµό τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ

ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ 2000 2017 : ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο 1 ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ 2000 2017 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο 1. Οι συναρτήσεις αγοραίας ζήτησης και προσφοράς ενός αγαθού είναι αντίστοιχα: Q D1 = 600

Διαβάστε περισσότερα

Q D1 = P και Q S = P.

Q D1 = P και Q S = P. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Ο ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ Να σηµειώσετε µε Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) στο τέλος των προτάσεων: 1. Τιµή ισορροπίας είναι η τιµή στην οποία η ζητούµενη ποσότητα είναι ίση µε την προσφερόµενη ποσότητα.

Διαβάστε περισσότερα

ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÙÑÇÔÉÊÏ ÊÅÍÔÑÏ ÁÈÇÍÁÓ - ÐÁÔÇÓÉÁ

ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÙÑÇÔÉÊÏ ÊÅÍÔÑÏ ÁÈÇÍÁÓ - ÐÁÔÇÓÉÁ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΠΑ.Λ (ΟΜΑ Α Β ) 009 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α Α Για τις προτάσεις από Α.1 µέχρι και Α.5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς και δίπλα σε κάθε αριθµό τη λέξη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2013

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2013 ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ / ΕΠΙΛΟΓΗΣ Ηµεροµηνία: Τετάρτη 8 Μαΐου 2013 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Μονάδες ΟΜΑ Α Α Στις προτάσεις από Α µέχρι και Α, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς και

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 25 ΜΑΪΟΥ 2016 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΟΜΑ Α ΕΥΤΕΡΗ ÌÁÈÅÉÍ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 25 ΜΑΪΟΥ 2016 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΟΜΑ Α ΕΥΤΕΡΗ ÌÁÈÅÉÍ ΘΕΜΑ Α ΑΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 25 ΜΑΪΟΥ 2016 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α1. α. Σωστό β. Λάθος γ. Σωστό δ. Σωστό ε. Λάθος Α2. α Α3. γ ΘΕΜΑ Β ΟΜΑ Α ΕΥΤΕΡΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014 Ε_3.Αλ3Ε(ε) ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ / ΕΠΙΛΟΓΗΣ Ηµεροµηνία: Κυριακή 4 Μαΐου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που

Διαβάστε περισσότερα

Οικονοµία. Βασικές έννοιες και ορισµοί. Η οικονοµική επιστήµη εξετάζει τη συµπεριφορά

Οικονοµία. Βασικές έννοιες και ορισµοί. Η οικονοµική επιστήµη εξετάζει τη συµπεριφορά Οικονοµία Βασικές έννοιες και ορισµοί Οικονοµική Η οικονοµική επιστήµη εξετάζει τη συµπεριφορά των ανθρώπινων όντων αναφορικά µε την παραγωγή, κατανοµή και κατανάλωση υλικών αγαθών και υπηρεσιών σε έναν

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές: Αγορά είναι οτιδήποτε φέρνει σε επικοινωνία αγοραστές και πωλητές. Η αγορά έχει δύο πλευρές: αγοραστές (Ζήτηση) και πωλητές (Προσφορά).

Αγορές: Αγορά είναι οτιδήποτε φέρνει σε επικοινωνία αγοραστές και πωλητές. Η αγορά έχει δύο πλευρές: αγοραστές (Ζήτηση) και πωλητές (Προσφορά). Ζήτηση και Προσφορά ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Αγορές: Αγορά είναι οτιδήποτε φέρνει σε επικοινωνία αγοραστές και πωλητές. Η αγορά έχει δύο πλευρές: αγοραστές (Ζήτηση) και πωλητές (Προσφορά). Ανταγωνιστικές Αγορές: Είναιοιαγορές,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Κεφάλαιο 2 ο : Η Ζήτηση των Αγαθών ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Οι τιμές των αγαθών προσδιορίζονται στην αγορά από την αλληλεπίδραση της ζήτησης και της προσφοράς.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑ.Λ (ΟΜΑ Α Β ) 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑ.Λ (ΟΜΑ Α Β ) 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑ.Λ (ΟΜΑ Α Β ) 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας,

Διαβάστε περισσότερα

Ζήτηση, Προσφορά και Ισορροπία στην Ανταγωνιστική Αγορά

Ζήτηση, Προσφορά και Ισορροπία στην Ανταγωνιστική Αγορά Ζήτηση, Προσφορά και Ισορροπία στην Ανταγωνιστική Αγορά - Ορισμός: Η αγορά ενός αγαθού είναι η διαδικασία (θεσμικό πλαίσιο) μέσω της οποίας έρχονται σε επικοινωνία οι αγοραστές και οι πωλητές του συγκεκριμένου

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις 1. Με τα δεδομένα του παρακάτω πίνακα: Τιμή (Ρ) Ποσότητα (Q D )

Ασκήσεις 1. Με τα δεδομένα του παρακάτω πίνακα: Τιμή (Ρ) Ποσότητα (Q D ) 2 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Ποια είναι η επιδίωξη του καταναλωτή και ποιοι παράγοντες την περιορίζουν; 2. Ποιος καταναλωτής ονομάζεται ορθολογικός και πότε λέμε ότι βρίσκεται σε ισορροπία; 3. Να διατυπώσετε

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομική Ανάλυση Ι. Ανδρέας Δριχούτης, PhD Επίκουρος Καθηγητής Τμ. Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Μικροοικονομική Ανάλυση Ι. Ανδρέας Δριχούτης, PhD Επίκουρος Καθηγητής Τμ. Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Μικροοικονομική Ανάλυση Ι Ανδρέας Δριχούτης, h Επίκουρος Καθηγητής Τμ. Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Οικονομικό Πρόβλημα & Οικονομική Επιστήμη Ανεπάρκεια Σπανιότητα Οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΟΜΑ Α Α

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΟΜΑ Α Α ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑ Α Α Στις προτάσεις από Α1 µέχρι και Α5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς και δίπλα σε κάθε αριθµό

Διαβάστε περισσότερα

Εξετάσεις Η επιβολή από το κράτος κατώτατης τιμής στα αγροτικά προϊόντα έχει ως σκοπό την προστασία του εισοδήματος των αγροτών.

Εξετάσεις Η επιβολή από το κράτος κατώτατης τιμής στα αγροτικά προϊόντα έχει ως σκοπό την προστασία του εισοδήματος των αγροτών. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ Να σημειώσετε με Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) στο τέλος των προτάσεων: 1. Η επιβολή από το κράτος ανώτατης τιμής σε ένα προϊόν δημιουργεί συνήθως «μαύρη αγορά». Εξετάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ιοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΕΟ 34 - Οικονομική Ανάλυση & Πολιτική ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Ακαδ. Έτος: 2010-11 ΟΝΟΜΑ - ΕΠΩΝΥΜΟ:.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2015 Β ΦΑΣΗ ÓÕÍÅÉÑÌÏÓ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2015 Β ΦΑΣΗ ÓÕÍÅÉÑÌÏÓ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ / ΕΠΙΛΟΓΗΣ Ηµεροµηνία: Παρασκευή 17 Απριλίου 2015 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α.1 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI KAINOTOMIA

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI KAINOTOMIA ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI KAINOTOMIA Ορισμός της Οικονομίας Ανάγκες Αγαθά & Υπηρεσίες Καταμερισμός των έργων Αξία Ανταλλαγή και Χρήμα Αγορά Κοινωνικοί Θεσμοί και Οικονομικό Κύκλωμα Συντελεστές παραγωγής Οικονομικό

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομική. Ζήτηση και προσφορά

Μικροοικονομική. Ζήτηση και προσφορά Μικροοικονομική Ζήτηση και προσφορά Ο νόμος της ζήτησης Σύμφωνα με το Νόμο της Ζήτησης, όταν μειώνεται η τιμή ενός αγαθού, αυξάνεται η ζητούμενη ποσότητά του και το αντίστροφο με τους προσδιοριστικούς

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομία. Ενότητα 2: Θεωρία Προσφοράς και Ζήτησης. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Μικροοικονομία. Ενότητα 2: Θεωρία Προσφοράς και Ζήτησης. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Μικροοικονομία Ενότητα 2: Θεωρία Προσφοράς και Ζήτησης Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ. Υπεύθυνος μαθήματος Καθηγητής Μιχαήλ Ζουμπουλάκης

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ. Υπεύθυνος μαθήματος Καθηγητής Μιχαήλ Ζουμπουλάκης 1 ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Υπεύθυνος μαθήματος Καθηγητής Μιχαήλ Ζουμπουλάκης Μικροοικονομική ανάλυση 2 Η μέθοδος της «αφαίρεσης» και η μελέτη της οικονομικής συμπεριφοράς Τα άτομα ενεργούν σκόπιμα επιδιώκοντας

Διαβάστε περισσότερα

Ημερομηνία: Τετάρτη 12 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Ημερομηνία: Τετάρτη 12 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Ημερομηνία: Τετάρτη 12 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΘΕΜΑ Α ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις παρακάτω προτάσεις να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2004 ΟΜΑ Α Α

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2004 ΟΜΑ Α Α ΑΡΕΣ ΟΙΟΝΟΜΙΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΛΥΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΗΣ ΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2004 ΟΜΑ Α Α ια τις προτάσεις από Α1 µέχρι και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς και δίπλα σε κάθε αριθµό τη λέξη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΘΕΩΡΙΑ ΖΗΤΗΣΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΘΕΩΡΙΑ ΖΗΤΗΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΘΕΩΡΙΑ ΖΗΤΗΣΗΣ Οι τιµές Στην οικονοµία οι τιµές παίζουν βασικό ρόλο. Κατανέµουν τους παραγωγικούς πόρους στις τοµείς όπου υπάρχει µεγαλύτερη ζήτηση µε το πιο αποτελεσµατικό τρόπο. Αυτό το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις και Ασκήσεις κεφ. 5, Ο προσδιορισμός των τιμών Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής : Ερωτήσεις σωστού λάθους.

Ερωτήσεις και Ασκήσεις κεφ. 5, Ο προσδιορισμός των τιμών Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής : Ερωτήσεις σωστού λάθους. Ερωτήσεις και Ασκήσεις κεφ. 5, Ο προσδιορισμός των τιμών. Η τιμή ισορροπίας ενός κανονικού αγαθού αυξάνεται όταν: 0 α. η προσφορά μειώνεται και η ζήτηση παραμένει σταθερή β. η ζήτηση παραμένει σταθερή

Διαβάστε περισσότερα

Α.4 Η καμπύλη ζήτησης με ελαστικότητα ζήτησης ίση με το μηδέν σε όλα τα σημεία της είναι ευθεία παράλληλη προς τον άξονα των ποσοτήτων.

Α.4 Η καμπύλη ζήτησης με ελαστικότητα ζήτησης ίση με το μηδέν σε όλα τα σημεία της είναι ευθεία παράλληλη προς τον άξονα των ποσοτήτων. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ

Διαβάστε περισσότερα

Ημερομηνία: Τετάρτη 4 Απριλίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες

Ημερομηνία: Τετάρτη 4 Απριλίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Ημερομηνία: Τετάρτη 4 Απριλίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΟΜΑΔΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράμμα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑ Α Α. Α2 Η φάση της κρίσης στον οικονοµικό κύκλο χαρακτηρίζεται από εκτεταµένη ανεργία. Μονάδες 3

ΟΜΑ Α Α. Α2 Η φάση της κρίσης στον οικονοµικό κύκλο χαρακτηρίζεται από εκτεταµένη ανεργία. Μονάδες 3 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 9 ΙΟΥΝΙΟΥ 2003 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

Διαβάστε περισσότερα

Α.1 Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) σε σταθερές τιμές μετράει την αξία της συνολικής παραγωγής σε τιμές του έτους βάσης.

Α.1 Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) σε σταθερές τιμές μετράει την αξία της συνολικής παραγωγής σε τιμές του έτους βάσης. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΑΡΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 25 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ 1 Η. Ζήτηση, Προσφορά, Ελαστικότητες και Ισορροπία

ΔΙΑΛΕΞΗ 1 Η. Ζήτηση, Προσφορά, Ελαστικότητες και Ισορροπία ΔΙΑΛΕΞΗ 1 Η Ζήτηση, Προσφορά, Ελαστικότητες και Ισορροπία Μάθημα : Πολιτική Οικονομία και Δημόσια Οικονομική 1 Τί είναι αγορά; Είναι μια ομάδα αγοραστών και πωλητών ενός συγκεκριμένου αγαθού ή υπηρεσίας.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2003

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2003 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2003 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α Α Για τις προτάσεις από Α1 µέχρι και Α5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς και δίπλα

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 15 Οδηγός περιήγησης 21 Πλαίσια 24 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 28 Βιογραφικά συγγραφέων 29 ΜΕΡΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 31 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ Όταν εξετάζουµε µία συγκεκριµένη αγορά, πχ. την αστική αγορά εργασίας, η ανάλυση αυτή ονοµάζεται µερικής ισορροπίας. Όταν η ανάλυση µας περιλαµβάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΟΧΗ: Όσα θέματα είναι σκιασμένα με θαλασσί χρώμα είναι ΕΚΤΟΣ ΥΛΗΣ 2000 Α1 Όταν η ζήτηση ενός αγαθού είναι ελαστική, η συνολική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2013

ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2013 12 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2013 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο (µε 2ο, 3ο και 4ο) ΗΜΕΡΗΣΙΑ 9/2000 ΗΜΕΡΗΣΙΑ 6/2000 ΕΣΜΕΣ 2000 ΕΣΜΕΣ 1998 28. ίνονται οι συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 4: Θεωρία Ζήτησης και Προσφοράς

Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 4: Θεωρία Ζήτησης και Προσφοράς Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 4: Καθηγητής: Κώστας Τσεκούρας Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Σκοποί ενότητας Στην αγορά αλληλενεργούν 2 δυνάμεις, η ζήτηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2004

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2004 ΑΡΧΕΣ ΟΙΟΝΟΜΙΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΛΥΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΗΣ ΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2004 ΕΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α Α ια τις προτάσεις από Α1 µέχρι και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς και δίπλα σε κάθε αριθµό

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομική Ι. Ενότητα # 3: Θεωρία επιλογών καταναλωτή Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών

Μικροοικονομική Ι. Ενότητα # 3: Θεωρία επιλογών καταναλωτή Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Μικροοικονομική Ι Ενότητα # 3: Θεωρία επιλογών καταναλωτή Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια

Διαβάστε περισσότερα

Ημερομηνία: Τετάρτη 24 Απριλίου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 2 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Ημερομηνία: Τετάρτη 24 Απριλίου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 2 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Ημερομηνία: Τετάρτη 24 Απριλίου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 2 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ Α Να σημειώσετε την ένδειξη «Σωστό» ή «Λάθος» στις παρακάτω προτάσεις

Διαβάστε περισσότερα

8. Η ζήτηση ενός αγαθού µεταβάλλεται προς την αντίθετη κατεύθυνση µε τη µεταβολή της τιµής του υποκατάστατου αγαθού.

8. Η ζήτηση ενός αγαθού µεταβάλλεται προς την αντίθετη κατεύθυνση µε τη µεταβολή της τιµής του υποκατάστατου αγαθού. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : Η ΖΗΤΗΣΗ Να σηµειώσετε το σωστό ή το λάθος στο τέλος των προτάσεων: 1. Η επιδίωξη της µέγιστης χρησιµότητας αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της συµπεριφοράς του καταναλωτή στη ζήτηση αγαθών.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος 2016-17 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass) 1 ιάλεξη2 Ανταγωνισμός, οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ (2009) ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ (2009) ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ (009) ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ Α Α.1. Σωστό. Α.. Λάθος. Ο πληθωρισμός πλήττει όλα τα άτομα που το χρηματικό τους εισόδημα είναι σταθερό ή αυξάνεται

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ 1. Εισαγωγή Όπως έχουμε τονίσει, η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο προσδιορίζεται η τιμή ενός αγαθού απαιτεί κατανόηση των δύο δυνάμεων της αγοράς, δηλαδή της ζήτησης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑ Α Α. Το οριακό κόστος είναι ο λόγος της µεταβολής του µέσου συνολικού κόστους προς τη µεταβολή του προϊόντος. Μονάδες 3

ΟΜΑ Α Α. Το οριακό κόστος είναι ο λόγος της µεταβολής του µέσου συνολικού κόστους προς τη µεταβολή του προϊόντος. Μονάδες 3 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ

Διαβάστε περισσότερα

4 Το άτομο ως παραγωγός (η προσφορά των αγαθών)

4 Το άτομο ως παραγωγός (η προσφορά των αγαθών) 4 Το άτομο ως παραγωγός (η προσφορά των αγαθών) Σκοπός Στο προηγούμενο κεφάλαιο εξετάσαμε τη ζήτηση των αγαθών, η οποία προέρχεται από τα νοικοκυριά (τους καταναλωτές). Τα αγαθά αυτά παράγονται και προσφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2003 ΟΜΑ Α Α

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2003 ΟΜΑ Α Α ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2003 ΟΜΑ Α Α Για τις προτάσεις από Α1 µέχρι και Α5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς και δίπλα σε κάθε αριθµό

Διαβάστε περισσότερα

Για τις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της πρότασης και, δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Για τις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της πρότασης και, δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΑΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΘΕΜΑ Α ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ43. Απάντηση 2ης ΓΕ Επιμέλεια: Γιάννης Σαραντής. ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ 17 Περιστέρι ,

ΔΕΟ43. Απάντηση 2ης ΓΕ Επιμέλεια: Γιάννης Σαραντής. ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ 17 Περιστέρι , ΔΕΟ43 Απάντηση 2ης ΓΕ 2016-2017 Επιμέλεια: Γιάννης Σαραντής 1 ΑΣΚΗΣΗ Νο 1 (20%) ΟΔΗΓΙΑ: Σε κάθε ερώτηση πολλαπλής επιλογής επιλέγετε μία απάντηση, και η επιλογή σας σημειώνεται με 1 στο αντίστοιχο πεδίο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΑΞΗ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ : 5 ΟΜΑΔΑ Α

ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΑΞΗ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ : 5 ΟΜΑΔΑ Α ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΑΞΗ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ : 5 ΟΜΑΔΑ Α Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις με την ένδειξη Σωστό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Τρίτη, 3 Ιουνίου 2008 ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΜΑ Α Α Για τις προτάσεις από Α1 µέχρι και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς και δίπλα σε κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Πρόλογος Ευχαριστίες Βιογραφικά συγγραφέων ΜΕΡΟΣ 1 Εισαγωγή 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία 1.1 Πώς αντιμετωπίζουν οι οικονομολόγοι τις επιλογές 1.2 Τα οικονομικά ζητήματα 1.3 Σπανιότητα και ανταγωνιστική

Διαβάστε περισσότερα

Επιβολή ανώτατης τιµής. Η οικονοµική πολιτική της κυβέρνησης. Το πρόβληµα του προσδιορισµού της ζήτησης και προσφοράς

Επιβολή ανώτατης τιµής. Η οικονοµική πολιτική της κυβέρνησης. Το πρόβληµα του προσδιορισµού της ζήτησης και προσφοράς Το πρόβληµα του προσδιορισµού της ζήτησης και προσφοράς Το πρόβληµα του προσδιορισµού της ζήτησης και προσφοράς Αυτό σηµαίνει ότι δεν µπορούµε να προσδιορίσουµε µια τέτοια καµπύλη µόνο µε βάση τα στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ - 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ - 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ - 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βάλτε σε κύκλο το σωστό γράμμα: Α. 1. Ταυτόχρονη αύξηση της ζήτησης και της προσφοράς μπορεί να μη μεταβάλλει την ποσότητα ισορροπίας. Α. 2. Έστω

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες ΒΑΘΜΟΣ:... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗ:... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:...ΤΜΗΜΑ:... ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Α.Ο.Θ. ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θέματα και Απαντήσεις

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Α.Ο.Θ. ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θέματα και Απαντήσεις Α.Ο.Θ. ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θέματα και Απαντήσεις Επιμέλεια: Ομάδα Οικονομολόγων http://www.othisi.gr 2 Παρασκευή, 14 Ιουνίου 2019 ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΠΛΗΡ/ΚΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1.

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1. Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ Θ Ε Μ Α Τ Ω Ν Π Α Ν Ε Λ Λ Α Δ Ι Κ Ω Ν Ε Ξ Ε Τ Α Σ Ε Ω Ν 2 0 6 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 25/05/206 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ÈÅÌÅËÉÏ ÅËÅÕÓÉÍÁ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΟΜΑ Α ΕΥΤΕΡΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Α1 α. Λάθος β. Λάθος γ. Λάθος δ. Σωστό ε. Σωστό. Α2. α. Α3. γ

ÈÅÌÅËÉÏ ÅËÅÕÓÉÍÁ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΟΜΑ Α ΕΥΤΕΡΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Α1 α. Λάθος β. Λάθος γ. Λάθος δ. Σωστό ε. Σωστό. Α2. α. Α3. γ ΠΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜ ΠΡΩΤΗ 1 α. Λάθος β. Λάθος γ. Λάθος δ. Σωστό ε. Σωστό. α 3. γ ΟΜ ΕΥΤΕΡΗ Β1. πό το 4 ο κεφάλαιο του σχολικού βιβλίου σελίδες 83-84 ή η ενότητα 5. «Προσδιοριστικοί παράγοντες της προσφοράς» Η

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑ.Λ (ΟΜΑ Α Β ) 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΟΜΑ Α ΕΥΤΕΡΗ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑ.Λ (ΟΜΑ Α Β ) 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΟΜΑ Α ΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Α ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ & Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑ.Λ (ΟΜΑ Α Β ) 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α.1. α. Σωστό β. Λάθος γ. Σωστό δ. Λάθος ε. Λάθος Α.2. β Α.3. δ ΘΕΜΑ Β ΟΜΑ Α

Διαβάστε περισσότερα

Προσφορά και κόστος. Κατηγορίες κόστους. Οριακό κόστος και µεγιστοποίηση του κέρδους. Μέσο κόστος. TC MC = q TC AC ) AC

Προσφορά και κόστος. Κατηγορίες κόστους. Οριακό κόστος και µεγιστοποίηση του κέρδους. Μέσο κόστος. TC MC = q TC AC ) AC Μέσο κόστος µέσο συνολικό κόστος (AC) 3 Προσφορά και κόστος µέσο µεταβλητό κόστος (AVC) µέσο σταθερό κόστος (AFC) Το µέσο σταθερό κόστος µειώνεται, διότι το συνολικό σταθερό κόστος κατανέµεται σε περισσότερη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «OIKONOMIKH»

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «OIKONOMIKH» ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «OIKONOMIKH»

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014 ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ / ΕΠΙΛΟΓΗΣ Α1. α. Λάθος β. Σωστό γ. Σωστό δ. Λάθος ε. Σωστό Α2. δ Α3. β Ηµεροµηνία: Κυριακή 4 Μαΐου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομία. Ενότητα 1: Εισαγωγικές έννοιες. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Μικροοικονομία. Ενότητα 1: Εισαγωγικές έννοιες. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Μικροοικονομία Ενότητα 1: Εισαγωγικές έννοιες Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Οικονομικής Θεωρίας

Αρχές Οικονομικής Θεωρίας Αρχές Οικονομικής Θεωρίας Καθηγητής Παναγιώτης Φουτσιτζής, Οικονομολόγος Θέματα Πανελλαδικών εξετάσεων Ομάδα Α και Β Περιεχόμενα ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 9 ΙΟΥΛΙΟΥ 2003... 2 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνές εµπόριο-1 P 1 P 2

Διεθνές εµπόριο-1 P 1 P 2 Διεθνές εµπόριο-1 Το διεθνές εµπόριο συµβάλλει στην καλύτερη αξιοποίηση των παραγωγικών πόρων της ανθρωπότητας γιατί ελαχιστοποιεί το κόστος παραγωγής της συνολικής προσφοράς αγαθών και υπηρεσιών που διακινείται

Διαβάστε περισσότερα

Η οικονοµία στην Μακροχρόνια Περίοδο Τι είναι το κλασσικό υπόδειγµα;

Η οικονοµία στην Μακροχρόνια Περίοδο Τι είναι το κλασσικό υπόδειγµα; Η οικονοµία στην Μακροχρόνια Περίοδο Τι είναι το κλασσικό υπόδειγµα; Είναι ένα αρκετά απλό αλλά συνάµα θεωρητικά ισχυρό υπόδειγµα δοµηµένο γύρω από αγοραστές και πωλητές οι οποίοι επιδιώκουν τους δικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1ο Σωστό, Λάθος, Ο νόμος της φθίνουσας η μη ανάλογης απόδοσης:

ΘΕΜΑ 1ο Σωστό, Λάθος, Ο νόμος της φθίνουσας η μη ανάλογης απόδοσης: ΘΕΜΑ 1ο Για τις προτάσεις από 1 μέχρι και 15 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, και Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραµµα Σπουδών: ιοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισµών Θεµατική Ενότητα: ΕΟ 34 - Οικονοµική Ανάλυση & Πολιτική Ακαδ. Έτος: 2009-10 ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΟΝΟΜΑ - ΕΠΩΝΥΜΟ:.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 19 Οδηγός περιήγησης 25 Πλαίσια 28 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 35 Βιογραφικά συγγραφέων 36 ΜΕΡΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 37 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικές Ερωτήσεις - ΟΣΣ5. Τόμος Α - Μικροοικονομική

Επαναληπτικές Ερωτήσεις - ΟΣΣ5. Τόμος Α - Μικροοικονομική ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: Διοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ34 Οικονομική Ανάλυση & Πολιτική Ακαδ. έτος: 2013-2014 Επαναληπτικές Ερωτήσεις - ΟΣΣ5 Τόμος Α -

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ Α Για τις προτάσεις από Α1 μέχρι και Α5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη "Σωστό", αν η πρόταση είναι

Διαβάστε περισσότερα

Επανάληψη ΕΣΔΔΑ με ασκήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Στην Οικονομική επιστήμη ως οικονομικό πρόβλημα χαρακτηρίζουμε:

Επανάληψη ΕΣΔΔΑ με ασκήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Στην Οικονομική επιστήμη ως οικονομικό πρόβλημα χαρακτηρίζουμε: 3 Επανάληψη ΕΣΔΔΑ με ασκήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Στην Οικονομική επιστήμη ως οικονομικό πρόβλημα χαρακτηρίζουμε: α) Την έλλειψη χρημάτων που αντιμετωπίζει μια οικονομία β) Την έλλειψη χρημάτων που αντιμετωπίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 25 ΜΑΪΟΥ 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ

Διαβάστε περισσότερα