Ηealth. Κρίσιµο στοίχηµα η µεταρρύθµιση σε Υγεία και φάρµακο ΕΙ ΙΚΗ ΕΚ ΟΣΗ

Transcript

1 Ηealth ΕΙ ΙΚΗ ΕΚ ΟΣΗ KYΡIAKH 6 AΠΡΙΛΙΟΥ 2014 Εγκυµοσύνη και Σκλήρυνση Κατά Πλάκας Νέες µέθοδοι για την αντιµετώπιση της οστεοαρθρίτιδας Αυτόλογη κυτταρική αναγέννηση: Μια σύγχρονη θεραπεία αντιγήρανσης Κρίσιµο στοίχηµα η µεταρρύθµιση σε Υγεία και φάρµακο ΓΡΑΦΟΥΝ: Αντώνης Μπέζας, Δηµήτρης Κοντός, Δηµήτρης Λιντζέρης, Γιώργος Πατούλης, Κυριάκος Θεοδοσιάδης, Κωνσταντίνος Φρουζής

2 2 Health ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Η μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Υγεία Μια από τις βασικές παραμέτρους εξόδου της χώρας από την κρίση είναι η ανασυγκρότηση και η προσαρμογή του χώρου της Υγείας στα νέα δεδομένα, η δημιουργία δηλαδή ενός βιώσιμου συστήματος Υγείας και ο περιορισμός των ανισοτήτων Για να γίνει όμως πραγματικότητα αυτή η ανασυγκρότηση, η μόνη λύση είναι η φυγή προς τα εμπρός και η υλοποίηση των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η επιχειρούμενη μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), η οποία αποτελούσε μέχρι σήμερα τον «αδύναμο κρίκο» και το «μεγάλο ασθενή» του συστήματος. Ποιοι είναι οι κεντρικοί άξονες πάνω στους οποίους κινούμαστε με τη συγκεκριμένη μεταρρύθμιση; Πρώτος άξονας: Μετατρέπουμε τον ΕΟΠΥΥ σε ένα μεγάλο Ασφαλιστικό Οργανισμό Υγείας, που θα αγοράζει αποκλειστικά υπηρεσίες Υγείας από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς. Με την αποφόρτιση του ΕΟΠΥΥ από την παροχή υπηρεσιών, όπως ήταν μέχρι σήμερα, και τον απεγκλωβισμό του από τις γενεσιουργές παθογένειές του, θα βελτιωθεί σημαντικά η διαπραγματευτική του ικανότητα προκειμένου όχι μόνο να αγοράζει σε καλές τιμές υπηρεσίες Υγείας, αλλά κυρίως να εξασφαλίζει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου και ποιότητας για τους ασφαλισμένους, τους συνταξιούχους και τα προστατευόμενα μέλη των οικογενειών τους. Δεύτερος άξονας: Θεσμοθετήσαμε τη νέα κρατική δομή Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, το ΠΕΔΥ (Πρωτοβάθμιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας). Τα Κέντρα Υγείας του ΕΣΥ με τις αποκεντρωμένες μονάδες τους (Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία, Περιφερειακά Ιατρεία κ.λπ.), καθώς και οι πρώην Μονάδες Υγείας του ΕΟΠΥΥ εντάσσονται στο ΠΕΔΥ μέσα από ένα σχέδιο σταδιακής οργανωτικής και λειτουργικής ενοποίησης. Η μεταφορά των Μονάδων Υγείας από τον ΕΟΠΥΥ στις Διοικήσεις των Υγειονομικών Περιφερειών (ΔΥΠΕ) και των Κέντρων Υγείας από τα νοσοκομεία στις ΔΥΠΕ θα θέσει τέλος στον κατακερματισμό του συστήματος. Από την παράλληλη λειτουργία αυτών των δύο δημόσιων υποσυστημάτων (ΕΣΥ και ΕΟΠΥΥ), που αποτελούσε αδιαμφισβήτητα ένα διοικητικό πλεονασμό και που δημιουργούσε πολλαπλές πύλες εισόδου και πολλαπλά διαχειριστικά κόστη, προχωρούμε σε ένα ενιαίο δημόσιο σύστημα ΠΦΥ. Ενδυναμώνονται έτσι και η ΠΦΥ και οι εξειδικευμένες υπηρεσίες προς τον πολίτη. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα να υπάρχουν κλειστοί-σφαιρικοί προϋπολογισμοί ανά πληθυσμό αναφοράς. Οταν σε δεύτερη φάση πραγματοποιηθεί η ορθολογική χωροταξική κατανομή των δομών ΠΦΥ στη χώρα, τότε θα έχουμε ένα πυκνό δημόσιο δίκτυο υπηρεσιών δίπλα στον πολίτη, τη στιγμή που το έχει ανάγκη και σε 24ωρη βάση, ενώ τα εξωτερικά ιατρεία και τα τμήματα επειγόντων των νοσοκομείων θα αποσυμφορηθούν. Τρίτος άξονας: Εισάγουμε το θεσμό του οικογενειακού ιατρού, ώστε να υπάρχει αξιόπιστη και προσωπική σχέση με τους επαγγελματίες Υγείας και καθιερώνεται ο ατομικός ηλεκτρονικός φάκελος υγείας, σύμφωνα με τα πρόσφατα ευρωπαϊκά πρότυπα, για να υπάρχουν οι ιατρικές πληροφορίες που θα κάνουν πιο αποτελεσματική την αντιμετώπιση των ασθενειών. Κάθε πολίτης μπορεί να έχει τον οικογενειακό του ιατρό και κάθε οικογενειακός ιατρός θα γνωρίζει τα προβλήματα του ασθενούς του και θα ενημερώνει τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας. Τέταρτος άξονας: Οι υπηρεσίες ΠΦΥ θα παρέχονται μέσα από το ενιαίο, καθολικό και αποκεντρωμένο ΠΕΔΥ και θα παρέχονται ισότιμα σε κάθε πολίτη, ανεξάρτητα από την οικονομική, κοινωνική, επαγγελματική και ασφαλιστική του κατάσταση. Θα παρέχονται δηλαδή για όλους, ακόμη και για αυτούς που είναι ανασφάλιστοι ή έχουν λόγω της κρίσης απολέσει την ασφαλιστική τους ικανότητα. Ιατρικές εξετάσεις, συνταγογράφηση και εσωτερικές διαγνωστικές και παρακλινικές εξετάσεις. Τι επιτελείται Κάνουμε, λοιπόν, μια μεγάλη τομή που λίγοι τη συνειδητοποιούν αυτή τη στιγμή. Μια τομή που είναι πολύ σημαντική, ιδιαίτερα στη σημερινή οικονομική και κοινωνική συγκυρία. Συγκυρία κατά την οποία τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης επλήγησαν πρώτα. Συγκυρία κατά την οποία η ανεργία και η αδυναμία των πολιτών να πληρώσουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές δεν επιτρέπουν την πρόσβαση σε υπηρεσίες Υγείας παρά ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΜΠΕΖΑ Υφυπουργού Υγείας Αυτό που οραματιζόμαστε είναι κάτι για το οποίο πολλοί προσπάθησαν τα τελευταία 30 χρόνια στην πατρίδα μας. Να φτιάξουμε επιτέλους ένα πραγματικό δημόσιο Πρωτοβάθμιο Σύστημα Υγείας μόνο για τα επείγοντα και απειλητικά για τη ζωή περιστατικά. Τώρα θα υπάρχει καθολική πρόσβαση στο επίπεδο της ΠΦΥ. Αλλαγές Είναι σαφές ότι η μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας αποτελεί τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση, μετά τη δημιουργία του ΕΣΥ. Και αυτό δεν είναι πλεονασμός ή υπερβολή. Το υφιστάμενο σύστημα έχει φθάσει στα όριά του. Ούτε την υποβάθμιση της ΠΦΥ θέλουμε ούτε να στρέψουμε τους πολίτες στα ιδιωτικά συμφέροντα της Υγείας. Αυτό που οραματιζόμαστε είναι κάτι για το οποίο πολλοί προσπάθησαν τα τελευταία 30 χρόνια στην πατρίδα μας. Να φτιάξουμε επιτέλους ένα πραγματικό δημόσιο Πρωτοβάθμιο Σύστημα Υγείας. Η διαφορά με το παρελθόν είναι ότι τώρα έχουμε δημιουργήσει όλες τις προϋποθέσεις να το φτιάξουμε. Εχουμε δημιουργήσει τις προϋποθέσεις το όραμα αυτό να γίνει πραγματικότητα. ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Γιάννης Ευαγγελίδης Επιμελεια: Μαρία Τσιλιμιγκάκη διεύθυνση διαφήμισης ειδικών εκδόσεων: Χρήστος Λαπαναΐτης δημιουργικο: Θεοδώρα Κούλη

3 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 Health 3 Η επόμενη μέρα για τον ΕΟΠΥΥ Το εγχείρημα του ΕΟΠΥΥ, δύο χρόνια μετά τη δημιουργία του, καλείται να ολοκληρώσει την οργανωτική του συγκρότηση και ταυτόχρονα να συμμετάσχει ενεργά σε μία από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις της Μεταπολίτευσης ΟΕΟΠΥΥ, μέσα από τη μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, παύει να είναι παραγωγός υπηρεσιών Υγείας. Αλλάζει χαρακτηριστικά και μετασχηματίζεται σε αγοραστή υπηρεσιών Υγείας από φορείς τους δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Ο ΕΟΠΥΥ αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο, σε μέγεθος, ασφαλιστικό οργανισμό περίθαλψης στην Ευρώπη, με 10 εκατομμύρια ασφαλισμένους, εργαζομένους, περίπου 60 χιλιάδες συμβεβλημένους παρόχους-προμηθευτές και ετήσιο προϋπολογισμό, ο οποίος ανέρχεται σε 5,3 δισ. ευρώ. Ο ΕΟΠΥΥ αποκτά νέο χαρακτήρα, ενισχύεται με νέα εργαλεία και μηχανισμούς ελέγχου και μετατρέπεται σταδιακά σε ένα σύγχρονο ασφαλιστικό οργανισμό περίθαλψης, ο οποίος εμπνέει ασφάλεια στους ασφαλισμένους και εμπιστοσύνη στους παρόχους. Παράλληλα, συμμετέχει στη δημοσιονομική σταθερότητα και αποκτά αυτονομία και διαπραγματευτική δύναμη για την καλύτερη δυνατή διαχείριση και κατανομή των πόρων του, ώστε να εγγυάται στους ασφαλισμένους ιατρική αποτελεσματικότητα, οικονομική αποδοτικότητα και κοινωνική ισότητα. Τα τρία αυτά κριτήρια αποτελούν τα προαπαιτούμενα και τα εχέγγυα της ορθής λειτουργίας του νέου ΕΟ- ΠΥΥ, τα οποία μέσα από ένα συνεκτικό μηχανισμό οργάνωσης και πρόγραμμα στοχευμένων δράσεων καλούνται να ανταποκριθούν στις μεγάλες προκλήσεις του παρόντος, αλλά κυρίως του μέλλοντος. Πράγματι, ο ΕΟΠΥΥ αντιμετωπίζει προβλήματα, τα οποία αποτελούν παθογένειες του παρελθόντος και ειδικότερα των Ταμείων Υγείας, τα οποία συγχωνεύθηκαν και συγκρότησαν τον ΕΟΠΥΥ. Ληξιπρόθεσμα χρέη, ασύμβατα μηχανογραφικά συστήματα, μεγάλος όγκος χειρόγραφων παραστατικών, μη συμβασιοποιημένες δαπάνες, πανσπερμία παροχών, καθώς και πολλά ακόμη, τα οποία εντείνονται λόγω της ετερογένειας των διαδικασιών, αλλά πρωτίστως λόγω της απουσίας της αναγκαίας διοικητικής υποστήριξης. Με τη σύσταση του ΕΟΠΥΥ, μεταφέρθηκαν στις υπηρεσίες του εκκρεμείς υποθέσεις των Ταμείων, χωρίς, ωστόσο, τη μεταφορά του«αναλογούντος προσωπικού», με αποτέλεσμα να καλούνται λίγοι άνθρωποι να διεκπεραιώνουν μεγάλο όγκο δουλειάς. Προκλήσεις Οι κεντρικές προκλήσεις, στη σημερινή συγκυρία, για τον ΕΟΠΥΥ είναι πολλές και μείζονες και έχουν τελικούς αποδέκτες τους ασθενείς, αλλά και τους παρόχους. Με την υιοθέτηση συγκεκριμένων εργαλείων και πολιτικών, στο πλαίσιο της Προγραμματικής Δράσης του Οργανισμού για το 2014, ο ΕΟΠΥΥ τηρεί τους κλειστούς προϋπολογισμούς οι οποίοι έχουν τεθεί, δεν δημιουργεί νέα ελλείμματα και αναζητά, από κοινού με την πολιτική ηγεσία, τους πλέον αποδοτικούς μηχανισμούς για την επαρκή χρηματοδότησή του. Παράλληλα, ο ΕΟΠΥΥ επιδίωξε την εξομάλυνση των χρόνων αποπληρωμής των παρόχων, πέτυχε τακτικότητα στις πληρωμές και συνεχίζει την προσπάθεια, δεδομένου ότι αναγνωρίζει τη σημαντική συμβολή του ιδιωτικού τομέα στην υγεία των πολιτών της χώρας. Ο ρόλος του ΕΟΠΥΥ αναδεικνύεται κομβικός, καθώς επιβάλλονται η πλήρης ενεργοποίηση των χαρακτηριστικών του «μεγάλου αγοραστή» και η ταυτοποίησή του ως ισχυρού και δίκαιου διαπραγματευτή τιμών και ποιότητας, ύστερα από την υιοθέτηση σύγχρονων και αποτελεσματικών ελεγκτικών μηχανισμών. Επιπρόσθετα, αναβαθμίζεται η ηλεκτρονική διακυβέρνηση του Οργανισμού για την εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων με επάρκεια, ταχύτητα και αξιοπρέπεια, διαμορφώνεται μηχανισμός για την κατ οίκον παράδοση των φαρμάκων για σοβαρές παθήσεις προς διευκόλυνση των ασθενών και αναπτύσσονται εργαλεία καταγραφών (registries) για την ανάπτυξη επιτυχημένων τεχνικών επιμερισμού του κινδύνου με σημαντικές εξοικονομήσεις για τον Οργανισμό. Ο νέος ΕΟΠΥΥ επανεξετάζει τον Κανονισμό Παροχών, αποκλειστικά προς όφελος των ασφαλισμένων και πάντα σε συμφωνία με τις σύγχρονες αντιλήψεις της Ιατρικής και της τεχνολογίας, με απώτερο στόχο κάθε ασφαλισμένος να έχει πρόσβαση στις ιατρικές υπηρεσίες και τη φαρμακολογική θεραπεία την οποία έχει ανάγκη. Ο στόχος αυτός είναι εφικτός, ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ Δημήτρη Κοντού Προέδρου ΕΟΠΥΥ Ο ΕΟΠΥΥ τηρεί τους κλειστούς προϋπολογισμούς οι οποίοι έχουν τεθεί, δεν δημιουργεί νέα ελλείμματα και αναζητά, από κοινού με την πολιτική ηγεσία, τους πλέον αποδοτικούς μηχανισμούς για την επαρκή χρηματοδότησή του εφόσον εντοπιστούν τα κέντρα κόστους και υπάρξει ανακατανομή εντός των επιμέρους κωδικών του προϋπολογισμού, με οικονομική ενίσχυση στα κέντρα όπου υπάρχει ουσιαστική ανάγκη, μειώσεις εκεί όπου παρατηρούνται σπατάλες και ευρύτερο εξορθολογισμό της δαπάνης. Ο έλεγχος της παραβατικότητας, της υπερσυνταγογράφησης και της προκλητής ζήτησης, με την εντατικοποίηση των ελέγχων, την εισαγωγή του κλινικού ελέγχου και τη συμβολή των θεραπευτικών και διαγνωστικών πρωτοκόλλων, αποτελούν κρίσιμα βήματα για την αποτελεσματική και αποδοτική λειτουργία του Οργανισμού. Παράλληλα, με τους μηχανισμούς που αναπτύσσει ο ΕΟΠΥΥ, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η υπερσυνταγογράφηση και η υπερβολική κατανάλωση υπηρεσιών Υγείας μάς αφορούν όλους - γιατρούς, παρόχους και ασθενείς. Αξίζει όλοι να προβληματιστούμε, όταν μόνο για τον Ιανουάριο του 2014 καταγράφτηκαν παραπεμπτικά για διαγνωστικές εξετάσεις και φυσικοθεραπείες, συνολικού κόστους 77,3 εκατ. ευρώ. Ο αριθμός αυτός δεν δικαιολογείται από το νοσολογικό πρότυπο της χώρας και, πέρα από την οικονομική ζημία του Οργανισμού και κατ επέκταση των φορολογουμένων, αποτελεί, πρωτίστως, ζήτημα δημόσιας Υγείας. Εξορθολογισμός Οι ενώσεις επαγγελματιών Υγείας, όπως επίσης και όλοι οι πάροχοιπρομηθευτές, πρέπει να κατανοήσουν ότι το Ελντοράντο-αγορά Υγείας στη χώρα έσβησε. Η Ελλάδα, σήμερα, δίνει μάχη και θα καταφέρει να γίνει μία σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα που σέβεται τα χρήματα των ασφαλισμένων και των φορολογουμένων. Χρησιμοποιεί με ορθολογικό τρόπο τους πόρους, εμπνέει ασφάλεια στους ασφαλισμένους, ελέγχει την παραβατικότητα, περιορίζει την υπερβάλλουσα και προκλητή ζήτηση, τηρεί τους προϋπολογισμούς της Υγείας και δεν υπονομεύει τη δημοσιονομική σταθερότητα. Τέλος, ο ΕΟΠΥΥ, σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας, έχει προβλέψει ειδικό κωδικό στον προϋπολογισμό του για την κάλυψη της φαρμακευτικής περίθαλψης των ανασφάλιστων πολιτών και σύντομα, πλην της πρόσβασης σε υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας μέσω του ΠΕΔΥ, θα παρέχει και φαρμακευτική κάλυψη σε όσους έχουν απολέσει την ασφαλιστική τους ικανότητα και πληρούν καθορισμένα εισοδηματικά κριτήρια.

4 4 Health ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Καθοριστικός ο ρόλος του ΕΟΦ ως ρυθμιστικής και εποπτικής αρχής Από την οικονομική κρίση που σοβεί στη χώρα μας και βιώνουμε όλοι οι Ελληνες τα τελευταία χρόνια πρέπει να βγούμε πιο ώριμοι και πιο έμπειροι. Να συνειδητοποιήσουμε τους λόγους που μας οδήγησαν στην κρίση και να επεξεργαστούμε τρόπους που θα απεμπλακούμε, και ιδιαίτερα το κράτος και οι φορείς του Ανέλαβα την προεδρία του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο για τη χώρα, για την οικονομία και για την προστασία της υγείας του πολίτη. Ο ΕΟΦ, ως ρυθμιστική και εποπτική αρχή στο φάρμακο, πρέπει να ανασυντάξει τις δυνάμεις του προκειμένου να αντεπεξέλθει στο έργο του. Ο ρόλος του είναι καθοριστικός για την επάρκεια, τη σωστή χρήση και την προσιτή τιμή για όλα τα προϊόντα της αρμοδιότητάς του. Εν κατακλείδι, ο ρόλος του ΕΟΦ εξασφαλίζει «υψηλής ποιότητας αποτελεσματικό και ασφαλές φάρμακο στη σωστή τιμή». Συγχρόνως μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, στηρίζοντας τις επενδύσεις στον τομέα της βιομηχανίας, αλλά και να συνδεθεί άμεσα με την πρωτογενή παραγωγή, ακριβώς διότι μπορεί να συνδέσει την επιστημονική κοινότητα και τη βιομηχανία με τον πλούτο της ελληνικής γης και την καλλιέργεια φυτών με φαρμακευτική δράση. Για να υλοποιηθούν αυτά, χρειάζεται μια σειρά επιμέρους δράσεων που επεξεργάζεται ήδη το Δ.Σ. του Οργανισμού. Επιπλέον, μία από τις άμεσες προτεραιότητες είναι να καταστεί η Ελλάδα χώρα αναφοράς στον τομέα εγκρίσεων φαρμακευτικών προϊόντων και να αποτελέσει πύλη εισόδου εγκρίσεων φαρμάκων τρίτων χωρών προς την Ευρωπαϊκή Ενωση. Τα κέρδη που θα προκύψουν για την ελληνική οικονομία θα είναι τεράστια. Η διαφάνεια, η έγκαιρη και ανοιχτή διαβούλευση με τους ενδιαφερομένους και η ελεγξιμότητα των αποφάσεων είναι ζητήματα μείζονος σημασίας και αποτελούν κριτήρια αξιοπιστίας και φερεγγυότητας κάθε φορέα του Δημοσίου και εν προκειμένου του ΕΟΦ. Ολα τα παραπάνω αποτελούν διαρκείς στόχους προς κατάκτηση. Τιμολόγηση Σε ό,τι αφορά την τιμολόγηση φαρμάκων, μία από τις πρώτες αποφάσεις που έλαβα πριν από πέντε μήνες που ανέλαβα τον Οργανισμό είναι η δημιουργία Τμήματος Τιμολόγησης, υπό τη Διεύθυνση Διοικητικών Υπηρεσιών Ελέγχου Προϊόντων. Οι Υπουργικές Αποφάσεις που διέπουν την τιμολόγηση των φαρμάκων εφαρμόζονται με επιστημονική τεκμηρίωση, αξιοπιστία και ελεγξιμότητα. Επιπλέον, γίνεται ενδελεχής αξιολόγηση της βάσης δεδομένων του ΕΟΦ σε ανοιχτή διαβούλευση με τους Κατόχους Αδειας Κυκλοφορίας (ΚΑΚ). Οι προτεινόμενες τιμές φαρμάκων προς το υπουργείο Υγείας δημοσιοποιούνται ανοιχτά στην ιστοσελίδα του ΕΟΦ, τις οποίες μπορούν να δουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Υπάρχει αιτιολόγηση ανά φαρμακευτικό προϊόν, ώστε οι διαφωνούντες να καταθέτουν τις παρατηρήσεις τους και στη συνέχεια να λάβουν επιστημονικά τεκμηριωμένες απαντήσεις από τις υπηρεσίες του ΕΟΦ. Αυτό συνέβη και στην τελευταία ανατιμολόγηση. Για ακόμη μια φορά εκφράζω τη δημόσια αναγνώριση και έπαινο στο προσωπικό και τις υπηρεσίες του ΕΟΦ για την υπερπροσπάθεια, τη συνέπεια και την επιστημονική επάρκεια, χάρη στα οποία ανταποκρίνεται ο Οργανισμός στις αρμοδιότητές του. Με αφορμή στοιχεία που δείχνουν ότι μεγάλος αριθμός καταναλωτών προμηθεύεται προϊόντα μέσω Διαδικτύου, ο ΕΟΦ εφιστά την προσοχή του κοινού ότι η αγορά φαρμάκων από μη εγκεκριμένες πηγές ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Αρκετές φορές προϊόντα τα οποία διακινούνται μέσω Διαδικτύου προωθούνται ως φθηνά, εύκολα προσβάσιμα και αποτελεσματικά. Συχνά όμως πρόκειται για προϊό- ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ Δημητρίου Λιντζέρη Προέδρου ΕΟΦ Οι προτεινόμενες τιμές φαρμάκων προς το υπουργείο Υγείας δημοσιοποιούνται ανοιχτά στην ιστοσελίδα του ΕΟΦ, τις οποίες μπορούν να δουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι ντα μη εγκεκριμένα, αγνώστου παραγωγού, πλαστά ή νοθευμένα, με ενδεχομένως σοβαρές παρενέργειες για την υγεία του καταναλωτή. Οφείλω ρητά να επισημάνω ότι η ελληνική νομοθεσία απαγορεύει τη διακίνηση φαρμάκων μέσω Διαδικτύου, πολλοί όμως καταφεύγουν σε ιστοσελίδες του εξωτερικού για να τα προμηθευτούν. Ελεγχοι Ο ΕΟΦ, στην προσπάθειά του να προστατέψει τους καταναλωτές και να εφαρμόσει τη νομοθεσία, προβαίνει σε ελέγχους σε συνεργασία με το Σώμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Ηδη επεξεργαζόμαστε τρόπους για αποτελεσματικότερη παρέμβαση. Γενικά ένα προϊόν είναι ασφαλές μόνο όταν έχει ελεγχθεί ποιοτικά και εγκριθεί από τον αρμόδιο φορέα και μόνο όταν διακινείται από νόμιμες πηγές. Σε κάθε άλλη περίπτωση η χρήση του μπορεί να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία. Ο ΕΟΦ δημοσιεύει διαρκώς στη διαδικτυακή πύλη gr ανακοινώσεις και πληροφορίες για πλαστά και νοθευμένα προϊόντα που εντοπίζονται στην αγορά και καλεί όλους τους καταναλωτές να ενημερώνονται σχετικά.

5

6 6 Health ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Οι αλήθειες των αριθμών Η δημόσια Υγεία και η φαρμακευτική περίθαλψη βρέθηκαν το τελευταίο χρονικό διάστημα στο επίκεντρο των εξελίξεων Το επονομαζόμενο ΠΕΔΥ αλλά και το περιπετειώδες πολυνομοσχέδιο εισάγουν αλλαγές και στους δύο τομείς. Πόσο όμως ωφελούν αυτές οι αλλαγές; Tα στοιχεία που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας είναι αδιάψευστα: Αλλεπάλληλα αρνητικά ρεκόρ σημειώνουν οι κοινωνικοί δείκτες στη χώρα μας. Τα πρωτεία κατέχουν, όπως είναι φυσικό, οι δαπάνες Υγείας, οι οποίες είναι κάτω από το μέσο όρο των χωρών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Οργανισμού, σε κάθε Ελληνα αναλογούν ετησίως ευρώ ως χρηματοδότηση της περίθαλψης, με το 60% να είναι δημόσια δαπάνη (στοιχεία 2011). Οι δαπάνες αυτές βρίσκονται κάτω και από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (2.500 ευρώ ανά πολίτη) και συγκρίνονται μόνο με εκείνες των πρώην ανατολικών κρατών. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα βρίσκεται οριακά πάνω από χώρες όπως η Τσεχία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Εσθονία. Δαπάνη Οι ίδιες δυσμενείς όμως αναλογίες υπάρχουν και στον τομέα της φαρμακευτικής δαπάνης και περίθαλψης. Η αντιστοιχία κατοίκων ανά φαρμακείο δείχνει τη μεγάλη διασπορά τους στον ελλαδικό χώρο. Κάτι που, ενώ η ελληνική κυβέρνηση διά στόματος και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας το αποδέχεται, ο ΟΟΣΑ και το υπουργείο Ανάπτυξης δεν φαίνεται να το αξιολογούν θετικά. Ο δείκτης του αριθμού κατοίκων ανά φαρμακείο κυμαίνεται από 908 στη Θεσσαλία έως στα Ιόνια Νησιά και δείχνει τις ευνοϊκές συνθήκες πρόσβασης. Το πολυνομοσχέδιο όμως που ψηφίσθηκε πρόσφατα φαίνεται να αμφισβητεί τα στοιχεία του ίδιου του Οργανισμού στη μελέτη του οποίου στηρίχτηκαν τα πρόσφατα επαίσχυντα μέτρα κατά των μικρομεσαίων φαρμακείων. Η έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής, για το πόρισμα της οποίας οι βουλευτές αδιαφόρησαν, στηρίζει τις θέσεις που επανειλημμένα έχουμε διατυπώσει. Αναφέρει, λοιπόν, η έκθεση αυτή μεταξύ άλλων: «Τέλος, σημειώνεται ότι, συμφώνως προς πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 228/2014, 229/2014, ΘΠΔΔ, 2014, σελ. 35, 234/2014), τα φαρμακεία δεν αποτελούν αμιγώς εμπορικές επιχειρήσεις, αλλά ιδιότυπα καταστήματα, στα οποία συνδυάζονται η υπεύθυνη επιστημονική δραστηριότητα και η κοινωνική αποστολή με την εμπορική εκμετάλλευση. Περαιτέρω, εκ του λόγου ότι τα διατιθέμενα στα φαρμακεία αγαθά, αναγκαία για τη διαφύλαξη και την αποκατάσταση της ανθρώπινης υγείας, είναι ζωτικής σπουδαιότητας για το κοινωνικό σύνολο, υφίσταται έντονο κρατικό ενδιαφέρον για τη ρύθμιση τόσο της ασκήσεως όσο και της προσβάσεως στο επάγγελμα του φαρμακοποιού, το οποίο συνδέεται αρρήκτως με την προστασία της δημόσιας Υγείας. Συνεπώς, η εξασφάλιση της βιωσιμότητας των φαρμακείων, και μάλιστα υπό συνθήκες λειτουργίας τους εκτός όρων ελεύθερου ανταγωνισμού, καθώς και η ορθολογική και ισόρροπη κατανομή τους σε ολόκληρη τη χώρα, προκειμένου να εξασφαλίζεται ο άμεσος και με ποιοτικά εχέγγυα εφοδιασμός του συνόλου του πληθυσμού με τα αναγκαία φάρμακα, αποτελούν επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, οι οποίοι δικαιολογούν την επιβολή περιορισμών όχι μόνο στην άσκηση, αλλά και στην πρόσβαση στο επάγγελμα του φαρμακοποιού προσώπων που συγκεντρώνουν, κατ αρχάς, τα νόμιμα προσόντα για την άσκησή του. Υπό το φως, επομένως, των ανωτέρω, θα έπρεπε με ειδική αιτιολόγηση να προκύπτει σαφώς ότι διά της θέσπισης των ανωτέρω ρυθμίσεων εξασφαλίζεται η ορθολογική και ισόρροπη κατανομή των φαρμακείων σε ολόκληρη τη χώρα, προκειμένου να εξασφαλίζεται ο άμεσος και με ποιοτικά εχέγγυα εφοδιασμός του συνόλου του πληθυσμού με τα αναγκαία φάρμακα». Δυστυχώς, η πλειονότητα του Ελληνικού ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟY ΘΕΟΔΟΣΙΑΔΗ Προέδρου Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου Κοινοβουλίου, αγωνιώντας (;) για την τύχη της δόσης, ψήφισε τις διατάξεις του νομοσχεδίου που καταστρέφουν το ελληνικό φαρμακείο, απαξιώνουν και εμπορευματοποιούν τη φαρμακευτική περίθαλψη. Εν κατακλείδι Οι Ελληνες φαρμακοποιοί θα αντέξουν. Ο Ελληνας ασφαλισμένος όμως θα δει τη διαφορά αντιμετώπισης από τα επιχειρηματικά κέντρα πώλησης των φαρμάκων και θα διαπιστώσει ότι για μία ακόμη φορά ο «υγιής» ανταγωνισμός θα αυξήσει τις τιμές και των φαρμάκων. Οι αριθμοί είναι και θα παραμείνουν οι αδιάψευστοι μάρτυρές μας και οι κατήγοροι αυτών που σήμερα αποφασίζουν και νομοθετούν. Η αντιστοιχία κατοίκων ανά φαρμακείο δείχνει τη μεγάλη διασπορά τους στον ελλαδικό χώρο. Κάτι που η ελληνική κυβέρνηση διά στόματος και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας το αποδέχεται

7

8 8 Health ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Πρόληψη, προσυμπτωματικός έλεγχος και ισότιμη πρόσβαση στην Υγεία Εν όψει της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας που γιορτάζουμε αύριο, θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η προσπάθεια των κυβερνήσεων και ημών των γιατρών θα έπρεπε να ξεκινά από τη διατήρηση της υγείας του πολίτη κι όχι από τη θεραπεία της ασθένειας Αυτό σημαίνει πρόληψη και προσυμπτωματικός έλεγχος για διάφορες παθήσεις, όπως είναι οι καρκίνοι και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για αυτά θα εξασφάλιζε την υγεία στους πολίτες και το χαμηλότερο κόστος στα συστήματα Υγείας. Η μεταρρύθμιση του συστήματος Υγείας θα πρέπει να ξεκινήσει από τη σύγκλιση όλων των δυνάμεων και των φορέων της δημόσιας Υγείας προς τη διαφύλαξη ενός διαχρονικού διακυβεύματος: να διατηρήσουμε ζωντανούς τους πολίτες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της πατρίδας μας, μέσα από μια ισότιμη προσβασιμότητα όλων στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Οικονομία στις πολιτικές Υγείας δεν σημαίνει υποβάθμιση των υπηρεσιών και κλείσιμο των δομών Υγείας για να πολλαπλασιαστούν οι άρρωστοι και να πληθύνουν οι νεκροί. Τα νοσοκομειακά φάρμακα υψηλού κόστους για τους βαρέως πάσχοντες κόπηκαν από τα νοσοκομεία και στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, όπου χορηγούνται -σε εκείνους που τα δικαιούντο!!!- με το σταγονόμετρο λόγω «διαρκούς έλλειψης». Με το κλείσιμο των Μονάδων του ΕΟΠΥΥ, χιλιάδες ασθενείς αναζητούν γιατρό που δεν έχει συμπληρώσει το πλαφόν του, για να γράψουν τα φάρμακά τους. Οροθετικοί ασθενείς, με AIDS και ηπατίτιδες, λόγω έλλειψης αντιρετροϊκών φαρμάκων, μένουν ακάλυπτοι και μεταδίδουν σε όλο τον πληθυσμό τα θανατηφόρα αυτά νοσήματα, τα οποία δεν θα μετέδιδαν αν ήταν υπό θεραπεία, την ώρα που κόβονται χιλιάδες μοριακοί έλεγχοι του αίματος στις Μονάδες Αιμοδοσίας των νοσοκομείων, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν όλοι οι πολυμεταγγιζόμενοι ασθενείς να κολλήσουν AIDS και ηπατίτιδες, επειδή το αίμα δεν ελέγχθηκε. Η καθυστέρηση στην καταβολή των ληξιπρόθεσμων και τρεχουσών οφειλών του ΕΟΠΥΥ, που αφορούν δεδουλευμένες ιατρικές υπηρεσίες σε επισκέψεις και πράξεις, εγγίζει πλέον τα όρια του εμπαιγμού Η αποπληρωμή των δεδουλευμένων εντός 60 ημερών, που κατοχυρώθηκε από τον Ενιαίο Κανονισμό Παροχών του ΕΟΠΥΥ, όχι μόνο δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα, αλλά τεχνηέντως ο Οργανισμός «ξέχασε» τα ποσά που οφείλει στους γιατρούς από τις συγχωνεύσεις των μικρών Ταμείων που εισήλθαν μετά την έναρξή του (ΤΣΑΥ, ΤΑΥΤΕΚΩ κ.λπ.), ενώ αποσπασματικά «θυμήθηκε» να πληρώσει κάποιους μήνες από τις οφειλές του 2010 και του Παράλληλα, αποσιωπώνται πάλι εντέχνως τα δεδουλευμένα των γιατρών που δεν εκκαθαρίστηκαν, αφού δεν έγινε εκκαθάριση, αλλά μόνο πρόχειρος λογιστικός έλεγχος στο 90% των καταβληθέντων, με μετέωρο το άλλο 10% των ποσών και του 2012 και του Τα τεχνάσματα αυτά, που κατάφεραν να μειώσουν σφοδρά το τελικό καθαρό ποσό που φτάνει στα χέρια του γιατρού σε σχέση με το οφειλόμενο, αποκορυφώθηκαν στα μέτρα του rebate και του clawback, δύο χαράτσια που επινοήθηκαν για να πάρει ο ΕΟΠΥΥ πίσω τα ποσά που έδωσε στους γιατρούς του και να αποφύγει να τους αποπληρώσει τα υπόλοιπα χρωστούμενα. Περικοπές Ολες αυτές και εκατοντάδες άλλες περικοπές, που μετακύλισαν ένα μέρος της υγειονομικής δαπάνης στις τσέπες των ασφαλισμένων και ένα άλλο μέρος στις τσέπες των γιατρών τους, υποδηλώνουν μια πολιτική διάλυσης του συστήματος Υγείας, τελευταία απόδειξη της οποίας ήταν οι 111 θάνατοι των ανθρώπων υψηλού κινδύνου από την εποχική γρίπη, επειδή δεν εμβολιάστηκαν! Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ για το 2014, η υποχρηματοδότηση θα επιταθεί ακόμη περισσότερο φέτος σε σχέση με το 2013, αφού ελαχιστοποιούνται πλέον τα ποσά για τις εργαστηριακές εξετάσεις και πράξεις. Αν δεν εφαρμοστεί άμεσα ο κλειστός προϋπολογισμός με την άμεση υπογραφή των νέων συλλογικών συμβάσεων, το χάος θα φτάσει στο απροχώρητο και το σύστημα Υγείας θα καταρρεύσει, αφού το ύψος των δαπανών σε εργαστηριακές εξετάσεις και πράξεις, έτσι όπως προβλέφθηκε για το 2014, δεν είναι ικανό να καλύψει τους ασφαλισμένους ούτε για το πρώτο 5μηνο του έτους, αναλογούντων των περσινών στατιστικών δεδομένων. Πιστεύουμε στον εξορθολογισμό των δαπανών Υγείας, μέσα από ελεγκτικούς μηχανισμούς και κεντρικές προμήθειες στα νοσοκομεία, μέσα από την εξοικονόμηση των δαπανών με τη στελέχωση των νησιών για να σταματήσουν οι πολυέξοδες αεροδιακομιδές, μέσα από την ορθολογική χρήση αντιβιοτικών με ιατρική συνταγή και άλλα μέτρα. Πιστεύουμε, επίσης, ότι η Υγεία αποτελεί το ύψιστο ανθρωπιστικό και κοινωνικό αγαθό του κάθε ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ Γιωργου Πατούλη Προέδρου Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών συνανθρώπου μας και πρέπει να ξεκινάει, όχι από τη θεραπεία της νόσου αλλά από την πρόληψη της ασθένειας. Αυτό οφείλει, έστω και τώρα, να καταστεί σαφές, ώστε να υπάρξει μια εθνική πολιτική πρόληψης, στην οποία ο εμβολιασμός και ο προσυμπτωματικός έλεγχος θα αποτελούν τρόπο ζωής για όλους τους πολίτες. Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών ζήτησε από το υπουργείο Υγείας μια μεταρρύθμιση Υγείας από μηδενική βάση, για ένα σύστημα Υγείας που θα επιτρέπει στον ασθενή να επιλέξει ελεύθερα το γιατρό του και θα παρέχει σε κάθε γιατρό, μέσα από κλειστούς προϋπολογισμούς, συλλογικές συμβάσεις, ισότιμες προοπτικές, τη διασφάλιση της εργασίας του. Ο ΙΣΑ θα συνεχίσει να είναι θεματοφύλακας της δημόσιας Υγείας, παρακολουθώντας τις εξελίξεις στο χώρο της Υγείας με μία κεντρική κύρια στόχευση: να δράσει έντονα όπου υπάρξει ανάγκη για να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή περίθαλψη στους πολίτες και την ανθρώπινη και επιστημονική αξιοπρέπεια στους υγειονομικούς λειτουργούς της.

9

10 10 Health ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Υποθήκη η ζωή των ασθενών έναντι του μνημονιακού στραγγαλισμού Με ενδιαφέρον και ενθουσιασμό πριν από μερικά χρόνια η παγκόσμια κοινότητα υποδέχτηκε την επιστημονική διαπίστωση πως τα παιδιά που γεννιούνται στις δυτικές κοινωνίες από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 και έπειτα θα έχουν προσδόκιμο ζωής που ίσως να ξεπερνά τα 100 χρόνια Ηιατρική επιστήμη και η εφαρμογή των ευρημάτων της στα συστήματα Υγείας αποτελούν τη βάση για την αισιόδοξη αυτή διαπίστωση. Δυστυχώς, αυτή η αισιοδοξία δεν φαίνεται να αφορά στα δικά μας παιδιά. Θα έλεγα, μάλιστα, πως η Ελλάδα αποτελεί ίσως τη μόνη χώρα του δυτικού κόσμου που με τις πολιτικές Υγείας που εφαρμόζει γυρνά αντίστροφα την πορεία στην ποιότητα και το προσδόκιμο ζωής. Κι αυτό γιατί η πολιτική των Μνημονίων δεν υπονομεύει μόνο το μέλλον των παιδιών μας αλλά θέτει ως υποθήκη για τα δάνεια που μας δίνονται ποιοτικά χρόνια από την ίδια τη ζωή τους. Οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών, στις οποίες έπεσε το βάρος της διαχείρισης της οικονομικής κρίσης, μάταια προσπαθούν να είναι συνεπείς απέναντι στις απαιτήσεις των δανειστών μας, όσο παράλογες κι αν είναι αυτές, με αποτέλεσμα τα μέτρα που έχουν ληφθεί τα τελευταία χρόνια για την Υγεία να περιορίζονται σχεδόν μόνο σε οριζόντιες κινήσεις εισπρακτικού χαρακτήρα γύρω από τη μείωση των προϋπολογισμών Υγείας και φαρμακευτικής περίθαλψης. Αποτελεί δεδομένο γεγονός ότι από το 2008, ένα έτος που έχει καταγραφεί και ως το καλύτερο της ελληνικής οικονομίας μετά την ένταξή της στο ευρώ, το ΑΕΠ της χώρας έχει υποχωρήσει κατά 55 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή η φαρμακευτική δαπάνη τα τελευταία 4 χρόνια υποχώρησε το 2013 κατά 55% πάνω από 3 δισ. ευρώ και από 2,3% ως ποσοστό του ΑΕΠ η δαπάνη έπεσε πέρυσι κάτω από το 1,3%! Συνειδητοποιεί, λοιπόν, κανείς ότι η οικονομική πολιτική η οποία εφαρμόστηκε λόγω της ύφεσης ήταν δυσανάλογα «εξαντλητική» για τον κλάδο της Υγείας και δη του φαρμάκου, ο οποίος έχει εισφέρει στο μέγιστο βαθμό στο «φρενάρισμα» των γενικών κρατικών δαπανών λόγω της υποχώρησης του ΑΕΠ. Βλέποντας, μάλιστα, την κρατική δαπάνη για περίθαλψη να κατρακυλά περαιτέρω φέτος σε μη βιώσιμα επίπεδα, θα έλεγα ότι η «ανάπτυξη» που αναμένεται θα προέλθει κυριολεκτικά μέσα από την υποθήκη της υγείας των Ελλήνων πολιτών! Να σημειώσω δε ότι σε όλο τον παραπάνω συλλογισμό δεν συμπεριλαμβάνω και το γεγονός ότι η κοντόφθαλμη αυτή πολιτική στέρησε δυνάμεις από την ελληνική οικονομία, αφού η φαρμακευτική βιομηχανία και ο κύκλος του φαρμάκου μπορούν να δημιουργήσουν ανάπτυξη, έσοδα και φυσικά είναι ένα «εθνικό προϊόν». Και ούτε συμπεριέλαβα και το PSI, ενάντια στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις και τις επενδύσεις τους, που μείωσε πάνω από 1,5 δισ. ευρώ το καθαρό εσωτερικό χρέος προς το Ελληνικό Δημόσιο. Οπως καταλαβαίνει κανείς, ακόμη και με οικονομικούς όρους, η εφαρμοζόμενη πολιτική απέχει του λογικού συλλογισμού. Αντίκτυπος Παράλληλα, ακόμη κι αν η χώρα γυρίσει σε θετικούς ρυθμούς και το 2015 έχουμε ανάπτυξη, καμιά πολιτική τοποθέτηση για αύξηση των κρατικών χορηγήσεων για την Υγεία δεν έχει ανακοινωθεί. Δυστυχώς, η τακτική των περικοπών δείχνει να παγιώνεται από συνήθεια. Από κει και πέρα αυτή η «συμβολή» της Υγείας στην εθνική οικονομία έχει τεράστιο αντίκτυπο στους πολίτες. Ηδη η επιστημονική κοινότητα κάνει λόγο για αύξηση στα κρούσματα ηπατίτιδας και HIV, καθώς τα προγράμματα πρόληψης και θεραπείας για τα ναρκωτικά και γενικότερα για την Υγεία αντιμετωπίζονται ως πολιτικές πολυτελείας, με αποτέλεσμα να υποστούν μεγάλες περικοπές, ενώ πολλά από αυτά καταργήθηκαν. Την ίδια στιγμή τα στοιχεία για το 2013 δείχνουν ότι και τα κρούσματα φυματίωσης στη συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα των χρηστών ναρκωτικών υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με το Στα παραπάνω αξίζει να προστεθεί και η αύξηση των θανάτων από τη γρίπη, αλλά ακόμη και η επανεμφάνιση της ελονοσίας! Μια κατηγορία που πλήττεται εντονότερα είναι οι χρόνια ασθενείς, όταν μάλιστα το 10% αυτών δεν μπορεί να αγοράσει καθόλου φάρμακα, ενώ ένας στους τρεις προχωρά σε δικής του «πατέντας» χορήγηση θεραπείας αραιώνοντας τη χρήση φαρμάκων ή τη συχνότητά της. Σύμφωνα επίσης με έρευνα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, 2 στους 3 χρόνια πάσχοντες αντιμετωπίζουν αδυναμία επίσκεψης σε γιατρούς λόγω της οικονομικής τους κατάστασης. Το αποτέλεσμα είναι η λεγόμενη απορρύθμιση των ασθενών, γεγονός που, όπως έχει μετρηθεί για σημαντικές χρόνιες ασθένειες όπως το διαβήτη, αυξάνει το κόστος ανά ασθενή για τη δημόσια δαπάνη κατά 70%! Την ίδια στιγμή η Πολιτεία σταθερά κωφεύει στις λογικές φωνές ένταξης στις αποζημιούμενες θεραπείες των καινοτόμων φαρμάκων. Τα τελευταία 250 σκευάσματα που ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ Κωνσταντίνου Φρουζή Προέδρου Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος Σύμφωνα με έρευνα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, 2 στους 3 χρόνια πάσχοντες αντιμετωπίζουν αδυναμία επίσκεψης σε γιατρούς λόγω της οικονομικής τους κατάστασης πήραν τιμή παραμένουν εκτός θετικής λίστας, αναμένοντας μάλλον τις εκλογές. Κι όμως, όπως έχει αποδειχτεί, μεσοπρόθεσμα για κάθε ένα ευρώ για καινοτόμο φάρμακο εξοικονομούνται περίπου επτά ευρώ για τη δημόσια Υγεία με χαμηλότερη νοσοκομειακή περίθαλψη και υψηλότερη παραγωγικότητα των πολιτών. Βέβαια, η κοντόφθαλμη συγκυριακή πολιτική λογική στην Ελλάδα δεν μπορεί να φτάσει έως εκεί. Λύσεις Για μία ακόμη φορά τονίζουμε την ανάγκη αλλαγής ρότας και την ουσιαστική αντιμετώπιση των προβλημάτων με τη δαπάνη στην πρωτοβάθμια περίθαλψη να πρέπει να διαμορφωθεί τουλάχιστον στα 2,3 δισ. ευρώ και στα νοσοκομεία στα 700 εκατ. ευρώ. Και ξαναλέω ότι οι σημερινές αποφάσεις θα είναι καταστροφικές καθώς διακυβεύεται η υγεία της κοινωνίας. Μιας κοινωνίας, η οποία βλέπει το βίο των πολιτών της να χάνει χρόνια, παρά τις θυσίες τους, σε αυτό το ιδιαίτερα δύσκολο παρόν και χωρίς να βλέπει ότι εξασφαλίζει ένα καλύτερο μέλλον.

11 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 Health 11 Οραση χωρίς εξάρτηση από γυαλιά και φακούς επαφής Τo Laser διαθλαστικών επεμβάσεων είναι η πιο ασφαλής και αξιόπιστη μέθοδος για την αντιμετώπιση της μυωπίας, της υπερμετρωπίας, του αστιγματισμού, της πρεσβυωπίας και τους συνδυασμούς αυτών. Διαρκεί λίγα λεπτά και σας απαλλάσσει από γυαλιά και φακούς επαφής. Είναι γρήγορη και ανώδυνη επέμβαση που δεν απαιτεί γενική αναισθησία και μπορεί να εφαρμοστεί στην πλειονότητα των διαθλαστικών σφαλμάτων. Το LASER είναι μια ακτίνα φωτός που χρησιμοποιείται με διάφορους τρόπους και έχει την ικανότητα να παράγει, να ελέγχει και να κατευθύνει μια δέσμη φωτεινής ενέργειας. Χρησιμοποιώντας αυτή τη δέσμη σμιλεύεται η επιφάνεια του κερατοειδούς και μεταβάλλεται η καμπυλότητά του ανάλογα με το διαθλαστικό σφάλμα που θέλουμε να διορθώσουμε. Οι μέθοδοι διόρθωσης διαθλαστικών σφαλμάτων με LASER είναι το LASIK, που είναι η πλέον συνήθης διαθλαστική επέμβαση με άμεση αποκατάσταση της όρασης. Η PRK, γρήγορη και ασφαλής κατά την οποία απομακρύνονται μόνο τα κύτταρα του επιθηλίου από τον κερατοειδή και το LASER, εφαρμόζεται στο υποκείμενο στρώμα. Και, τέλος, η EPILASIK, κατά την οποία το επιθήλιο του κερατοειδούς δεν απομακρύνεται όπως στην PRK, αλλά διασώζεται ανατομικά με ειδικό εργαλείο ακριβείας και επανατοποθετείται στην επιφάνεια του κερατοειδούς μετά την εφαρμογή του LASER. Με τη μέθοδο αυτή δεν πραγματοποιείται τομή στον κερατοειδή, ούτε μηχανική ούτε με LASER, όπως γίνεται στη LASIK. Οι επεμβάσεις γίνονται από άρτια εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό και με χρήση προηγμένων μηχανημάτων LASER. Πραγματοποιήστε σήμερα μια δωρεάν διαθλαστική μελέτη! Καλέστε στο έως 31 Μαΐου 2014 και κλείστε το δικό σας ραντεβού.

12 12 Health ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Συνεργασία για καλύτερες ημέρες στην Υγεία και το φάρμακο Απαιτείται συνεργασία για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου τομέα υγειονομικής περίθαλψης και φαρμάκου Συμπληρώσαμε 5 χρόνια συζητήσεων αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να φέρουν την Ελλάδα στο δρόμο προς την ανάκαμψη. Πολλές νομοθετικές ρυθμίσεις και πολλές προτάσεις, από επιφανείς οργανισμούς, όπως η McKinsey και η BCG, από εθνικούς και διεθνείς συμβούλους αλλά και από επιχειρηματικές ενώσεις. Αλήθεια, ειδικά για το φαρμακευτικό τομέα, τι ακριβώς έχει γίνει; Το ινστιτούτο πολιτικής του αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, που έχει ως στόχο τη διευκόλυνση του διαλόγου και της συνεργασίας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα για την προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, μόλις ολοκλήρωσε μια τεράστια δουλειά καταγραφής όλων των μεταρρυθμίσεων που έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια. Υπάρχουν μάλιστα και εκθέσεις ανά κατηγορία που βοηθούν να εκτιμήσουμε τι έχει γίνει μέχρι τώρα και πού υπάρχουν ακόμα κενά. Η έκθεση αυτή δείχνει ότι στο χώρο της Υγείας είχαμε συνολικά 89 Νομοθετικές Πράξεις/Υπουργικές Αποφάσεις. Εξήντα οκτώ από αυτές προέρχονταν από το υπουργείο Υγείας και 33 αφορούσαν το φαρμακευτικό τομέα. Η ανάλυση των 33 μέτρων στο χώρο του φαρμάκου έδειξε τα παρακάτω: 8 μέτρα ήταν σχετικά με την τιμολόγηση, τα rebates και το clawback (o φαρμακευτικός τομέας πληρώνει στο κράτος την υπέρβαση του προϋπολογισμού, με βάση το μερίδιο αγοράς κάθε εταιρίας), 8 αφορούσαν την αποζημίωση φαρμάκων, τη θετική λίστα και τη συμμετοχή των ασθενών στο κόστος της θεραπείας τους, 4 ήταν σχετικά με τον έλεγχο του όγκου και τον εξορθολογισμό της συνταγογράφησης, 13 αφορούσαν τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη βελτίωση της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας. Τα παραπάνω μέτρα ελήφθησαν με γνώμονα τις ανάγκες της περιόδου , όπου η φαρμακευτική δαπάνη έπρεπε να μειωθεί σημαντικά (κατά 50%). Οπως μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κανείς, τα περισσότερα από αυτά δεν αποτελούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά οριζόντια μέτρα για μείωση του κόστους και περιορισμούς στην πρόσβαση των ασθενών σε νέα, καινοτόμα φάρμακα. Δομικές μεταρρυθμίσεις για το ζήτημα ελέγχου του όγκου ήταν λιγοστές και με σημαντικές καθυστερήσεις στην εφαρμογή τους. Αρκετά από αυτά τα μέτρα προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν διάφορα διοικητικά και ποιοτικά θέματα για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Εχει συντελεσθεί εδώ κάποια μικρή πρόοδος, αλλά αυτό που λείπει είναι μια συνολική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας στην εφαρμογή τους σε σχέση και με το επιθυμητό αποτέλεσμα. Από πλήθος συμβουλευτικών εκθέσεων, που δόθηκαν στην κυβέρνηση τα δύο τελευταία χρόνια, προκύπτει ξεκάθαρα ότι οι άμεσες ξένες επενδύσεις αποτελούν βασικό καταλύτη για την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση. Αναφορικά με τους εγχώριους παράγοντες που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πυλώνες ανάπτυξης, ο τομέας των ελληνικών γενοσήμων επισημάνθηκε ως ένας τέτοιος. Καινοτόμα φάρμακα Ετσι, το βασικό ερώτημα είναι πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα βιώσιμο φαρμακευτικό κλάδο, που και θα εξασφαλίζει την πρόσβαση σε νέα καινοτόμα φάρμακα (που καλύπτουν ανεκπλήρωτες ανάγκες) και θα συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση. Η απάντηση βρίσκεται μέσα από τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού πλάνου που θα κάνει και τα δύο και το οποίο δυστυχώς απουσιάζει. Τα τελευταία δύο χρόνια, τόσο η πολυεθνική καινοτόμος φαρμακευτική βιομηχανία όσο και η ελληνική φαρμακοβιομηχανία έχουν υποστεί μεγάλες απώλειες, με αποτέλεσμα σημαντικές επιπτώσεις στην απασχόληση και ανυπαρξία Erik Nordkamp Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος Pfizer Hellas, πρόεδρος PhRMA Innovation Forum Το στρατηγικό πλάνο πρέπει να περιλαμβάνει τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να επιτευχθεί η κατάλληλη ισορροπία μεταξύ της πρόσβασης σε καινοτόμα φάρμακα και της χρήσης off patent προϊόντων. Παράλληλα, πρέπει να κάνει ό,τι χρειάζεται για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων προόδου στους δύο αυτούς στρατηγικούς στόχους. Το στρατηγικό πλάνο πρέπει να περιλαμβάνει τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να επιτευχθεί η κατάλληλη ισορροπία μεταξύ της πρόσβασης σε καινοτόμα φάρμακα και της χρήσης off patent προϊόντων. Παράλληλα, πρέπει να κάνει ό,τι χρειάζεται για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων για κλινικές μελέτες, έρευνα και παραγωγή, καθώς και για τη μετεξέλιξη των ελληνικών επιχειρήσεων σε διεθνείς «παίκτες» στον τομέα των γενόσημων φαρμάκων. Εάν επιχειρήσουμε να λειτουργήσουμε χώρια ή αποσπασματικά, θα έχουμε πάντα καταστάσεις με ηττημένους. Πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε με γνώμονα το αμοιβαίο όφελος (win win), τόσο μεταξύ πολυεθνικών και εγχώριων φαρμακευτικών εταιριών όσο και μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό, είναι ένας διευρυμένος αλλά συνάμα στοχευμένος και ειλικρινής διάλογος, που θα περιλαμβάνει όλες τις θέσεις και του οποίου η πρόοδος θα αξιολογείται διαρκώς.

13

14 14 Health ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Κεντρικοί άξονες το ανθρώπινο δυναμικό και η ποιότητα ζωής ΗRoche Hellas διακρίθηκε φέτος για δεύτερη συνεχή χρονιά στα βραβεία Best Workplaces. Ποιοι θεωρείτε ότι είναι οι βασικοί λόγοι για τους οποίους η εταιρία σας κερδίζει αυτήν τη διάκριση; Η διάκριση της Roche Hellas στα βραβεία Best Workplace, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, αποτελεί ουσιαστικά το επιστέγασμα της εντατικής και διαρκούς προσπάθειας που η εταιρία καταβάλλει επί σειράν ετών, προκειμένου να εξασφαλίζει για το σύνολο των εργαζομένων της ένα πραγματικά Great Place to Work. Οι άνθρωποι της Roche Hellas αποτελούν την κινητήριο δύναμή της, είναι αυτοί που τη συνθέτουν, τη διαμορφώνουν και την καθορίζουν. Δουλεύοντας καθημερινά με ακεραιότητα, τόλμη και πάθος, τις τρεις παγκόσμιες αξίες της Roche τόσο σε συλλογικό όσο και σε ατομικό επίπεδο, προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε τις κατάλληλες συνθήκες μέσα στις οποίες ο κάθε εργαζόμενος θα αισθανθεί ασφάλεια και εμπιστοσύνη, προκειμένου να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του και να εξελιχθεί επαγγελματικά βάσει των ταλέντων του και των ικανοτήτων του στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι άνθρωποί μας, όλοι οι εργαζόμενοι της Roche Hellas, αναγνωρίζοντας αυτήν την προσπάθεια και τη στήριξη που τους παρέχεται, ανταποδίδουν την εμπιστοσύνη τους επιβραβεύοντας την εταιρία ως ιδανικό περιβάλλον εργασίας. Ενας από τους βασικούς παράγοντες που μας διαφοροποιούν αισθητά και συμβάλλουν δυναμικά στην ανάδειξη του εργασιακού περιβάλλοντος της εταιρίας μας ως ιδανικού είναι το ότι αντιμετωπίζουμε κάθε εργαζόμενο ως μια ολότητα εστιάζοντας σε όλες τις πτυχές της ζωής του, ενώ ταυτόχρονα φροντίζουμε να διατηρούμε ζωντανή μια αμφίδρομη σχέση εμπιστοσύνης και συναδελφικότητας μεταξύ εταιρίας και εργαζομένων. Περιγράψτε μας τις βασικές παροχές που η Roche Hellas προσφέρει στους εργαζομένους της. Η Roche Hellas, θέτοντας ως κεντρικό άξονα το ανθρώπινο δυναμικό της, επενδύει σημαντικά στην επαγγελματική εξέλιξη και τη διαρκή εκπαίδευση των εργαζομένων της, στοχεύοντας να έχει τους καλύτερους επαγγελματίες στην αγορά. Κάθε εργαζόμενος έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει πάνω από δύο εκπαιδευτικά προγράμματα κάθε χρόνο στην Ελλάδα ή/και στο εξωτερικό, ενώ πρόσφατα εγκαινιάσαμε κι ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης στελεχών εξάμηνης διάρκειας στις ψηφιακές τεχνολογίες σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Επιπλέον, η εταιρία χρηματοδοτεί τις μεταπτυχιακές σπουδές δύο εργαζομένων κάθε χρόνο, καλύπτοντας το 80% των διδάκτρων. Παράλληλα, οι εργαζόμενοι της Roche Hellas απολαμβάνουν πληθώρα αξιόλογων παροχών, όπως ιατροφαρμακευτικό πρόγραμμα Υγείας και ασφάλεια ζωής, συμμετοχικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, ετήσιο επίδομα παιδικού σταθμού, δώρο γάμου και γέννησης τέκνου, εκπτώσεις σε αθλητικές δραστηριότητες, επιδότηση μεσημεριανού γεύματος στο εστιατόριο της εταιρίας. Επιπλέον, σε τακτά χρονικά διαστήματα, προγραμματίζονται ομαδικές δράσεις ανάμεσα στους εργαζομένους με στόχο την ενδυνάμωση της συνεργασίας και συναδελφικότητας, ενώ τα μέλη της οικογένειας των εργαζομένων έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν μοναδικές στιγμές κατά την ετήσια παιδική χριστουγεννιάτικη γιορτή και το οικογενειακό Παρασκευοσαββατοκύριακο που πραγματοποιείται σε επιλεγμένο θερινό προορισμό. Τέλος, η εταιρία πραγματοποιεί την «Εβδομάδα Ευεξίας Εργαζομένων», αφιερωμένη σε δράσεις με θέμα την ψυχική και τη σωματική υγεία, στο πλαίσιο της οποίας ξεκίνησε φέτος ένα νέο πρόγραμμα ψυχολογικής υποστήριξης. Μέσα από όλες τις παραπάνω ενέργειες η εταιρία συμβάλλει στη διασφάλιση της ποιότητας ζωής Κική Τσιάμη Διευθύντρια Ανθρώπινων Πόρων, Roche Hellas των στελεχών της και παράλληλα δημιουργεί τις βάσεις για την ανάπτυξη καλών σχέσεων μεταξύ τους, βασική προϋπόθεση για την ύπαρξη εποικοδομητικής συνεργασίας. Σε ποιο βαθμό η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει το έργο του τμήματος Διαχείρισης Ανθρώπινων Πόρων και πώς έχετε διαχειριστεί τις όποιες δυσκολίες; Η οικονομική ύφεση και οι επιπτώσεις της στον εργασιακό τομέα εντείνουν το γενικότερο αίσθημα της αβεβαιότητας και δημιουργούν επιπλέον άγχος στους εργαζομένους στη χώρα, που αντιμετωπίζουν καθημερινά την πιθανότητα να βρεθούν χωρίς εργασία. Στη Roche Hellas φροντίζουμε, σήμερα περισσότερο από ποτέ, να είμαστε κοντά στους ανθρώπους μας, να αφουγκραζόμαστε τις αγωνίες τους και να σκύβουμε με πραγματικό ενδιαφέρον πάνω στα προβλήματά τους, ενώ παράλληλα διασφαλίζουμε ένα εργασιακό περιβάλλον ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Σε αυτήν την κατεύθυνση και στο πλαίσιο της δραστηριοποίησής μας με υπευθυνότητα απέναντι στην κοινωνία και τους εργαζομένους στη χώρα, ξεκινήσαμε το 2013 και έκτοτε συνεχίζουμε δυναμικά την πρωτοβουλία Roche Management Trainee Program. Πρόκειται για ένα ετήσιο πρόγραμμα έμμισθης επαγγελματικής εξειδίκευσης για 10 πτυχιούχους, μέσω του οποίου δίνεται σε νέους που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην αγορά εργασίας η δυνατότητα να αποκτήσουν επαγγελματική εμπειρία στο υψηλού επιπέδου εργασιακό περιβάλλον της Roche Hellas. Το πρόγραμμα αυτό επαναλαμβάνεται και φέτος, δίνοντας την ευκαιρία σε ακόμη δέκα νέους για ένα δυναμικό επαγγελματικό ξεκίνημα που θα τους παρέχει τα εφόδια για μια λαμπρή σταδιοδρομία στον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας. Στη Roche Hellas φροντίζουμε, σήμερα περισσότερο από ποτέ, να είμαστε κοντά στους ανθρώπους μας, να αφουγκραζόμαστε τις αγωνίες τους και να σκύβουμε με πραγματικό ενδιαφέρον πάνω στα προβλήματά τους, ενώ παράλληλα διασφαλίζουμε ένα εργασιακό περιβάλλον ασφάλειας και εμπιστοσύνης

15

16 16 Health ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Διαταραχές της βάδισης στην Πολλαπλή Σκλήρυνση και θεραπεία Οι διαταραχές βάδισης αποτελούν ένα πολύ συχνό πρόβλημα για τους ασθενείς με Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ). Η πλειοψηφία των ασθενών αυτών αναφέρει κάποιο βαθμό διαταραχής της κινητικότητας, πολλές φορές ακόμα και στα πρώτα στάδια της νόσου Οι διαταραχές βάδισης επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών, αφού έχουν αντίκτυπο στην κοινωνική και επαγγελματική τους ζωή, στην αυτοπεποίθησή τους, αλλά ακόμα και σε βασικές, καθημερινές ασχολίες όπως η χρήση της τουαλέτας ή τα ψώνια. Σε πολλές περιπτώσεις οι ασθενείς χρειάζεται να μειώσουν τις ώρες εργασίας τους ή ακόμα και να τη σταματήσουν. Πολλά συμπτώματα μπορούν να επηρεάσουν τη βάδιση, όπως τα προβλήματα όρασης, η κόπωση, η σπαστικότητα, η αταξία και προβλήματα συντονισμού, γνωσιακά ελλείμματα και συναισθηματικές διαταραχές, όπως βέβαια και μυϊκή αδυναμία. Σε κάθε ασθενή, ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων αυτών, η διαταραχή βάδισης παρουσιάζεται με διαφορετικό τρόπο. Τα εργαλεία που έχουμε ώστε να διαγνωστεί και να εκτιμηθεί η διαταραχή βάδισης είναι πολλά. Υπάρχει διαθέσιμη μια πληθώρα υποκειμενικών και αντικειμενικών τεστ που μας βοηθούν. Επιλεκτικά αναφέρω το τεστ 25 ποδών (T25FW), το τεστ βάδισης 6 ή 2 λεπτών, τη χρήση ποδόμετρων, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στις αντικειμενικές μετρήσεις αλλά και την Κλίμακα Βάδισης της ΠΣ (MSWS-12) και τις αναφερόμενες δραστηριότητες από τους ασθενείς, όσον αφορά τις υποκειμενικές εκτιμήσεις. Για την αντιμετώπιση των διαταραχών αυτών δεν υπάρχει σήμερα κάποια θεραπεία που να στοχεύει σε όλες τις παραμέτρους που επηρεάζουν τη βάδιση. Πρόσφατα όμως εγκρίθηκε μια θεραπεία η οποία προσφέρει στους ασθενείς με ανικανότητα βάδισης σημαντική βελτίωση. Η φαμπριδίνη είναι ένας αποκλειστής διαύλων καλίου. Δρα στους απομυελινωμένους νευράξονες, ενισχύοντας την παραγωγή του δυναμικού δράσης ώστε να άγονται περισσότερα ερεθίσματα στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Αμεση ανακούφιση Η φαμπριδίνη προσφέρει σε έναν αξιόλογο αριθμό ασθενών βελτίωση στην ταχύτητα βάδισης όπως καταγράφηκε σε κλινικές μελέτες, τόσο σε υποκειμενικές όσο και σε αντικειμενικές κλίμακες, ενώ η βελτίωση αυτή παρατηρήθηκε νωρίς, μόλις 2 εβδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας. Επιπλέον, οι ασθενείς είχαν βελτίωση και σε άλλες παραμέτρους πέραν της ταχύτητας βάδισης, όπως στην έλλειψη ισορροπίας, στην κόπωση, στην αδυνα- ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΚλημεντίνηΣ Καραγεωργίου MD, PhD Διευθύντριας Νευρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών Νευρολόγου - Ψυχίατρου μία των άκρων κ.ά. Η φαμπριδίνη μπορεί να χορηγηθεί σε ασθενείς με ΠΣ ανεξάρτητα από τη συγχορηγούμενη αγωγή τους και ανεξάρτητα από τη μορφή της νόσου, αφού δρα διαφορετικά από τις ανοσοτροποποιητικές αγωγές που υπάρχουν διαθέσιμες για τη νόσο. Οι ασθενείς που ωφελήθηκαν από τη φαμπριδίνη αναφέρουν ότι πλέον μπορούν να είναι πιο ενεργοί στην καθημερινότητά τους, μπορούν να είναι πιο ανεξάρτητοι, ενώ στο παρελθόν χρειάζονταν συχνή βοήθεια. Συγκεκριμένα και σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης μελέτης, οι ασθενείς που έλαβαν φαμπριδίνη μπορούσαν να εκτελέσουν καθημερινές δραστηριότητες ευκολότερα όπως: να σηκώνονται από το κρεβάτι και να ντύνονται, να στέκονται για λίγο χρόνο, να μετακινούνται μέσα στο σπίτι, να κάνουν ελαφριές δουλειές, να ετοιμάζουν φαγητό, να κουβαλάνε βαριά αντικείμενα, να κάνουν μπάνιο και να ανεβαίνουν σκάλες. Φυσικά, όλες αυτές οι δραστηριότητες συμβάλλουν σημαντικά σε μια καλύτερη ποιότητα ζωής.

17

18 18 Health ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Σκλήρυνση Κατά Πλάκας και εγκυμοσύνη Η Σκλήρυνση Κατά Πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια χρόνια, αυτοάνοση, φλεγμονώδης και νευροεκφυλιστική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος, που προσβάλλει διπλάσιο αριθμό γυναικών συγκριτικά με τους άνδρες και εκδηλώνεται συνήθως μεταξύ 20 και 45 ετών Συνεπώς, υπάρχει προβληματισμός σχετικά με την επίδραση της εγκυμοσύνης στην εξέλιξη της νόσου, των θεραπειών στο έμβρυο και, τέλος, για τον κίνδυνο κληρονομικής μετάδοσης της νόσου. Σε γενικές γραμμές, τα νεότερα δεδομένα δείχνουν ότι η εγκυμοσύνη δεν επιβαρύνει τη νόσο. ΣΚΠ και γονιμότητα: Η ΣΚΠ δεν επηρεάζει τη γονιμότητα των γυναικών-ασθενών. Ωστόσο, οι τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής αυξάνουν τον κίνδυνο υποτροπής της νόσου το πρώτο τρίμηνο από την εφαρμογή τους. Επίδραση της εγκυμοσύνης στη ΣΚΠ: Η συχνότητα των υποτροπών μειώνεται σημαντικά στο 2ο και το 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης και αυξάνεται στο 1ο τρίμηνο της λοχείας. Η εγκυμοσύνη ενδέχεται να καθυστερεί την εξέλιξη της ΣΚΠ, γεγονός που αποδίδεται στις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες της οιστριόλης, ορμόνης της εγκυμοσύνης. Χρήση των θεραπειών μέχρι τη σύλληψη: Γενικά προτείνεται προγραμματισμός της εγκυμοσύνης και διακοπή της θεραπείας πριν από την έναρξη των προσπαθειών για σύλληψη. Δεδομένου όμως ότι περίπου 11% των γυναικών έχει προβλήματα γονιμότητας και πολλά ζευγάρια καθυστερούν να συλλάβουν, είναι σκόπιμο να προηγείται έλεγχος γονιμότητας του ζευγαριού ώστε να αποφεύγεται μακροχρόνια διακοπή της θεραπείας. Οι γυναίκες που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής μπορεί να συνεχίσουν τη θεραπεία με ιντερφερόνη-β ή οξική γλατιραμέρη μέχρι τη σύλληψη, καθώς δεν έχει παρατηρηθεί αυξημένη συχνότητα αυτόματων αποβολών και συγγενών ανωμαλιών στις ασθενείς που τις έλαβαν μέχρι την επιβεβαίωση της εγκυμοσύνης. Η φιγκολιμόδη, το πρώτο χάπι που κυκλοφόρησε, πρέπει να διακόπτεται 2 μήνες πριν από τη σύλληψη, καθώς έχουν αναφερθεί καρδιαγγειακές δυσπλασίες και αυξημένη συχνότητα αποβολών. Η τεριφλουνομίδη, από του στόματος θεραπεία πρώτης γραμμής, παραμένει για 2 χρόνια στον οργανισμό και θεωρείται τερατογόνος. Χρησιμοποιείται χολεστυραμίνη για την απομάκρυνσή της πριν από τη σύλληψη. Το νεότερο χάπι, το δυμεθυλφουμαρικό, μπορεί να προκαλέσει καθυστέρηση της ανάπτυξης του εμβρύου και μικρό βάρος γέννησης αν χορηγηθεί στο 1ο τρίμηνο της κύησης. Προτείνεται διακοπή της ναταλιζουμάμπης 3 μήνες πριν από τη σύλληψη. Ωστόσο, έως σήμερα δεν έχουν αναφερθεί εμβρυϊκές ανωμαλίες σε γυναίκες που έλαβαν ναταλιζουμάμπη στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης. Χρήση της μαγνητικής τομογραφίας και των θεραπειών στην εγκυμοσύνη: Γενικά προτείνεται αποφυγή διενέργειας μαγνητικής τομογραφίας στην εγκυμοσύνη και ιδιαίτερα στο πρώτο τρίμηνο, χωρίς ωστόσο να έχει αναφερθεί συγκεκριμένη βλαπτική επίδραση. Οι σοβαρές υποτροπές στη διάρκεια της εγκυμοσύνης αντιμετωπίζονται με σύντομες θεραπείες με υψηλές δόσεις κορτιζόνης ενδοφλέβια για 3-5 ημέρες. Ωστόσο, σε παρατεταμένη ή επαναλαμβανόμενη θεραπεία με κορτιζόνη, υπάρχει κίνδυνος καθυστέρησης της ανάπτυξης του εμβρύου. Η ιντερφερόνη-β συνδέεται με προωρότητα και μειωμένο βάρος γέννησης και θα πρέπει να διακόπτεται στην εγκυμοσύνη. Παρόλο που η οξική γλατιραμέρη είναι η μόνη θεραπεία που ανήκει στην κατηγορία Β, καθώς δεν σχετίζεται με εμβρυϊκές ανωμαλίες ή μεγαλύτερη συχνότητα αυτόματων αποβολών, δεν προτείνεται χορήγησή της κατά την κύηση. Τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, όπως η μεθοτρεξάτη, η κυκλοφωσφαμίδη, η μιτοξανδρόνη και η μυκοφαινολάτη, θεωρούνται τερατογόνα και πρέπει να αποφεύγονται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αντίθετα, η αζαθειοπρίνη θεωρείται ασφαλής. Ο τοκετός: Η καισαρική τομή και η επισκληρίδιος αναισθησία δεν σχετίζονται με αύξηση του κινδύνου υποτροπής ή επιδείνωσης της αναπηρίας μετά τον τοκετό. Η απόφαση για το είδος του τοκετού και της αναισθησίας θα πρέπει να βασίζεται στις γυναικολογικές ενδείξεις. Υποτροπές στη λοχεία: Ο κίνδυνος υποτροπής αυξάνεται σημαντικά στο 1ο τρίμηνο της λοχείας και σχετίζεται με το βαθμό αναπηρίας και τον αριθμό των υποτροπών το χρόνο πριν από τη σύλληψη και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Θηλασμός: Αν και έχει συζητηθεί, δεν έχει διαπιστωθεί προστατευτική δράση του θηλασμού στον κίνδυνο υποτροπής της ΣΚΠ στην περίοδο της λοχείας. Δεδομένου ότι οι γυναίκες που θηλάζουν μπορεί να πάρουν πρεδνιζολόνη, όχι όμως β-ιντερφερόνη, προτείνεται διακοπή του θηλασμού και έναρξη θεραπείας σύντομα μετά τον τοκετό στις γυναίκες που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής. Επίδραση της νόσου στο έμβρυο: Εχει παρατηρηθεί ελαφρά αυξημένος κίνδυνος αποβολών, πρόωρων τοκετών, καισαρικής τομής, καθώς και μικρή μείωση του βάρους γέννησης των νεογνών σε γυναίκες με ΣΚΠ. Η νόσος δεν επιβαρύνει το ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ Ελισάβετ Ανδρεάδου Επίκουρης καθηγήτριας Nευρολογίας Α Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήμα Απομυελινωτικών Νοσημάτων Αιγινήτειο Νοσοκομείο έμβρυο, ωστόσο τα κινητικά προβλήματα που προκαλεί δυσκολεύουν την ανατροφή των παιδιών και θα πρέπει να συνυπολογίζονται στον οικογενειακό προγραμματισμό. Γενετική προδιάθεση: Η ΣΚΠ δεν είναι κληρονομικό νόσημα, ωστόσο γενετικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην εμφάνισή της. Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου στο παιδί ασθενούς είναι περίπου 2%, 10πλάσιος απ ό,τι στο γενικό πληθυσμό. Συμπεράσματα Η εγκυμοσύνη δεν επιδρά αρνητικά στην εξέλιξη της ΣΚΠ και ενδεχομένως να δρα ευνοϊκά. Η έκβαση της εγκυμοσύνης συνήθως δεν παρουσιάζει διαφορές σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Οι θεραπείες για τη ΣΚΠ γενικά διακόπτονται πριν από την προγραμματισμένη σύλληψη, ωστόσο η ακριβής χρονική στιγμή εξαρτάται από το είδος της θεραπείας και τη βαρύτητα της νόσου. Η οξική γλατιραμέρη, η ιντερφερόνη-β και η ναταλιζουμάμπη δεν θεωρούνται τερατογόνες. Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος υποτροπής στη λοχεία και ιδιαίτερα στο 1ο τρίμηνο.

19

20 20 Health ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014 ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Οικονομία και υγεία: Μια σχέση αμφίδρομη Από την εποχή του Ιπποκράτη είχαν αναγνωριστεί ως φαινόμενο οι ανισότητες στην υγεία, όπως και ο ρόλος των διάφορων κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων στον προσδιορισμό της κατάστασης της υγείας του πληθυσμού Το έργο του Ιπποκράτη, εκτός από ιατρικό, υπήρξε και ουμανιστικό, αφού επισήμανε τις βλαβερές επιπτώσεις στην υγεία των ανθυγιεινών συνθηκών του περιβάλλοντος και του τρόπου διαβίωσης θέτοντας τις βάσεις για τη διερεύνηση των κοινωνικοοικονομικών διαστάσεων της ασθένειας. Επομένως, ακόμα και σήμερα η κινητήρια δύναμη πίσω από την έρευνα του τομέα της δημόσιας Υγείας είναι η κατανόηση των βαθύτερων αιτιών των ανισοτήτων στην υγεία αλλά και η παρέμβαση σε αυτές, όπου αυτό είναι πολιτικά «εφικτό». Στην εποχή μας, η προσοχή των ερευνητών εστιάστηκε στο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο κυρίως μετά τη δημοσίευση του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων του Ηνωμένου Βασιλείου το 1980, ευρύτερα γνωστής και ως «Black Report», όπου πραγματοποιήθηκε μια πιο επικεντρωμένη προσέγγιση των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων στην υγεία με τον προσδιορισμό συγκεκριμένων παραγόντων όπως η κοινωνική τάξη, το φύλο και η φυλή/εθνικότητα, ως προσδιοριστικούς κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες της υγείας. Στον παγκόσμιο χάρτη, το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής στον πλανήτη έχουν οι δυτικού τύπου κοινωνίες, που είναι και οι πιο αναπτυγμένες τόσο κοινωνικά όσο και οικονομικά. Εν αντιθέσει, οι αναπτυσσόμενες και οι πιο φτωχές χώρες, με αποκορύφωμα την υποσαχάρια Αφρική, έχουν σημαντικά λιγότερα χρόνια ζωής που καμιά φορά μπορεί να φτάσουν έως και 50% λιγότερο. Το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο έχει συσχετιστεί σε πολλές επιδημιολογικές μελέτες με την εμφάνιση και την εξέλιξη της αθηροσκληρυντικής νόσου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 1960 τα άτομα στην υψηλότερη κοινωνικοοικονομική βαθμίδα είχαν χαμηλότερη θνησιμότητα -για όλες τις παθήσεις- σε σχέση με τα άτομα χαμηλού ΚΟΕ. Επιπλέον, μία από τις κύριες μετρήσεις του ΚΟΕ στη μελέτη ήταν το μορφωτικό επίπεδο υπολογισμένο με βάση τα έτη σπουδών, το οποίο με βάση τα αποτελέσματα ήταν αντιστρόφως ανάλογο της θνησιμότητας. Η ανεργία με τις επακόλουθες οικονομικές επιπτώσεις της έχει φανεί από παλαιότερες και πρόσφατες μελέτες της κλινικής ότι συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου. Δείκτες επιπέδου Το εισόδημα αποτελεί έναν από τους ευρύτερα χρησιμοποιούμενους δείκτες του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, με τυπική μέτρηση το συνολικό οικογενειακό εισόδημα σε χρονικές περιόδους όπως ημερολογιακούς μήνες ή σε ένα έτος, ενώ φαίνεται το εισόδημα να είναι ίσως ο ισχυρότερα συσχετιζόμενος δείκτης με την υγεία. Το χαμηλό ετήσιο εισόδημα έχει επίσης αναδειχθεί να σχετίζεται με υψηλότερα επίπεδα λιπιδίων αίματος, ανθυγιεινή δίαιτα, έλλειψη φυσικής άσκησης, αυξημένες καπνιστικές συνήθειες, αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης και μειωμένο ενδιαφέρον για ενημέρωση και παρακολούθηση προβλημάτων υγείας στο πλαίσιο πρόληψης και θεραπείας. Σήμερα αυτά τα δεδομένα γίνονται πιο επίκαιρα από ποτέ, με την παρατηρούμενη αύξηση στους δείκτες νοσηρότητας που συνοδεύουν την καθοδική πορεία των δεικτών οικονομίας και ανάπτυξης. Η επίδραση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών στο προσδόκιμο επιβίωσης έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας, αλλά λίγες μελέτες στον ελληνικό χώρο το έχουν αποτιμήσει. Ανάμεσα σε αυτές και η μελέτη «ΙΚΑΡΙΑ», όπου διερευνήθηκαν κλινικά, κοινωνικά χαρακτηριστικά και συνήθειες του τρόπου ζωής σε δείγμα ατόμων 673 ατόμων (μέσης ηλικίας 75 ετών, εκ των οποίων το 49% ήταν άνδρες), καθώς και σε 650 νεότερα άτομα (μέσης ηλικίας 54 ετών, 46% άνδρες), που εκπονήθηκε από την Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική. Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα έχουν δείξει ότι η Ικαρία, η Σαρδηνία, η Λόμα Λίντα στο Μεξικό και η Οκινάβα της Ιαπωνίας είναι οι περιοχές του κόσμου με τα υψηλότερα ποσοστά υπερήλικων. Οπως μάλιστα δείχνουν τα δημογραφικά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη μόνο το 0,1% του πληθυσμού ζει πάνω από 90 χρόνια, στην Ικαρία το αντίστοιχο ποσοστό είναι δεκαπλάσιο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εντοπίζεται στο γεγονός ότι οι μισοί από τους υπερήλικες κατοίκους της νήσου (άνω των 75 ετών) δήλωσαν χαμηλό εισόδημα (μικρότερο από ευρώ ετησίως), ενώ σημαντικό ποσοστό του ιδίου πληθυσμού (κυρίως γυναίκες) δεν είχαν σύνταξη. Το μορφωτικό επίπεδο των υπερηλίκων επίσης εμφανίζεται χαμηλό (μέση τιμή τα 7 έτη σχολικής εκπαίδευσης), ενώ 20% των ατόμων δεν έχει συμπληρώσει τη βασική σχολική εκπαίδευση. Αντίθετα, οι νεότερης ηλικίας συμμετέχοντες της μελέτης (<65 ετών) δήλωναν κατά μέσο όρο 11 έτη σχολικής εκπαίδευσης και μέσου οικονομικού επιπέδου, ενώ 22% των ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΧριστόδουλοΥ Στεφανάδη Καθηγητή Καρδιολογίας ΚΑΙ ΤΗΣ Χριστίνασ Χρυσοχόου Επιμ. Α Καρδιολογίας, Ιπποκράτειο ΓΝΑ ιδίων δήλωσε χαμηλό εισόδημα. Στα ηλικιωμένα άτομα η παρουσία κακής οικονομικής κατάστασης φάνηκε να αυξάνει οριακά σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου, ακόμα και όταν ελήφθησαν υπ όψιν παράμετροι όπως φύλο, ηλικία, Δείκτης Μάζας Σώματος, κάπνισμα, φυσική άσκηση και αρτηριακή υπέρταση. Τα ηλικιωμένα άτομα που δήλωσαν χαμηλό ετήσιο εισόδημα ήταν σε μικρότερο ποσοστό άνδρες (43% έναντι 64%), είχαν αυξημένες καπνιστικές συνήθειες (9% έναντι 18%), μεγαλύτερη κατανάλωση καφέ και αλκοόλ αλλά καλύτερες διατροφικές συνήθειες καθώς φαίνεται να εμφανίζουν υψηλότερο σκορ μεσογειακής διατροφής σε σύγκριση με τους κατοίκους που ανέφεραν υψηλό ετήσιο εισόδημα. Γήρανση Παρ όλα αυτά, τα ηλικιωμένα άτομα χαμηλού εισοδήματος εμφάνισαν πιο επηρεασμένη ελαστικότητα της αορτής, μεγαλύτερη δηλαδή αγγειακή γήρανση, σε σύγκριση με τα άτομα υψηλού εισοδήματος, γεγονός που μπορεί να σχετίζεται με τη χειρωνακτική καταπόνηση και πιο ανθυγιεινή ζωή (καπνιστικές συνήθειες) της νεαρής και της μέσης ηλικίας. Φαίνεται ότι η κατάρρευση της σταθερότητας του οικονομικού συστήματος μπορεί να έχει οξείες και χρόνιες επιπτώσεις στην υγεία αντίστοιχες με αυτές που παρατηρούνται σε φυσικές καταστροφές, υπογραμμίζοντας τη σημασία τού να δημιουργηθεί επείγον επαναπρογραμματισμός του υγειονομικού συστήματος για το χειρισμό σοβαρών, δυσμενών κοινωνικοοικονομικών αλλαγών.