Πρόσκληση. Αγαπητές και Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Transcript

1

2 Πρόσκληση Αγαπητές και Αγαπητοί Συνάδελφοι, Η Ελληνική Εταιρεία Μεταβολισμού των Οστών διοργανώνει για δέκατη συνεχόμενη χρονιά το Θερινό Σχολείο, το οποίο αυτή τη χρονιά πραγματοποιείται στην Ερέτρια Ευβοίας, στο ξενοδοχείο Eretria Village Resort & Conference Center. Ο θεσμός του Θερινού Σχολείου, τόσο από επιστημονικής πλευράς, όσο και από αριθμό συμμετεχόντων, αποτελεί μια πολύ επιτυχημένη εκδήλωση της εταιρείας. Ο τρόπος με τον οποίο διοργανώνεται, συμβάλλει στην ανταλλαγή απόψεων μεταξύ συναδέλφων, διαφόρων ειδικοτήτων, που ενδιαφέρονται για το γνωστικό αντικείμενο των μεταβολικών νοσημάτων των οστών, με αποτέλεσμα την καλύτερη αντιμετώπιση των περιστατικών στην καθημερινή κλινική πράξη. Επιπλέον, βοηθά στην καλύτερη μεταξύ μας επικοινωνία και στη σύσφιξη των σχέσεων, ανοίγοντας προοπτικές για περαιτέρω συνεργασίες. Το Θερινό Σχολείο είναι ο κατάλληλος χώρος για να συναντηθούμε και να συζητήσουμε, χωρίς το άγχος του χρόνου, σε ένα φιλικό περιβάλλον, θέματα καθημερινής πρακτικής, προσπαθώντας να μεταφέρουμε τις απαραίτητες πληροφορίες για τη σωστή κλινική απόφαση. Και αυτή τη χρονιά το πρόγραμμα του σχολείου περιλαμβάνει διαλέξεις με τις τρέχουσες εξελίξεις στον τομέα των μεταβολικών νοσημάτων των οστών, αλλά και παρουσίαση - συζήτηση κλινικών περιστατικών, ενώ θα υπάρχει και η δυνατότητα παρουσίασης ενδιαφερόντων περιστατικών από τους συμμετέχοντες συναδέλφους. Ευελπιστούμε στην ενεργό συμμετοχή σας για ένα δημιουργικό 10 ο Θερινό Σχολείο. Με συναδελφικούς χαιρετισμούς Παπαδοπούλου Φωτεινή Πρόεδρος Ε.Ε.Μ.Μ.Ο

3 Επιτροπές 10 ου Θερινού Σχολείου Επιστημονικό Πρόγραμμα Πέμπτη 5 Ιουνίου 2014 Διοικητικό Συμβούλιο Ε.Ε.Μ.Μ.Ο & Οργανωτική Επιτροπή Πρόεδρος: Αντιπρόεδρος: Γεν. Γραμματέας: Ταμίας: Μέλη: Παπαδοπούλου Φωτεινή Κοσμίδης Χρήστος Μάκρας Πολυζώης Αντύπας Γεώργιος Καρπώνης Αθανάσιος Κασκάνη Ευαγγελία Τεμεκονίδης Θεμιστοκλής Ομιλητές - Συντονιστές Εκπαιδευτικού Σεμιναρίου Αντύπας Γεώργιος Καπετάνος Γεώργιος Καραχάλιος Θεόφιλος Κοσμίδης Χρήστος Καρπώνης Αθανάσιος Κασκάνη Ευαγγελία Μάκρας Πολυζώης Παπαδοπούλου Φωτεινή Τεμεκονίδης Θεμιστοκλής Τροβάς Γεώργιος Εγγραφές Εισαγωγική Ομιλία Φ. Παπαδοπούλου Χωρισμός σε ομάδες Διανομή εντύπου υλικού περιστατικών που θα αναλυθούν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων Προεδρείο: Φ. Παπαδοπούλου Παρουσίαση - Συζήτηση Περιστατικών Παρουσίαση - Συζήτηση 1 ου Περιστατικού Γυναίκα 77 ετών υπέστη τα τελευταία δύο χρόνια διατροχαντήριο κάταγμα και στα δύο ισχία (το δεύτερο προ μηνός). Στη μέτρηση της οστικής μάζας της σπονδυλικής στήλης βρέθηκε οστεοπενία (Τ-score -1.5). Ποιά είναι η συνιστώμενη φαρμακευτική αγωγή, εάν αυτή κρίνεται απαραίτητη; Γ. Αντύπας Παρουσίαση - Συζήτηση 2 ου Περιστατικού Άνδρας 55 ετών με οξύ άλγος του γόνατος προ εξαμήνου, που αποδόθηκε σε οστεοαρθρίτιδα, έχει υποβληθεί σε θεραπεία με ενδοαρθρικές εκχύσεις υαλουρονικού οξέος χωρίς ύφεση των ενοχλημάτων. Στο τέλος της θεραπείας ανευρέθηκε ακτινολογικά και σε μαγνητική τομογραφία έντονη περιοχική οστεοπόρωση του άνω άκρου του μηριαίου. Που αποδίδεται το εύρημα και τι συνιστάται; Ε. Κασκάνη Παρουσίαση - Συζήτηση 3 ου Περιστατικού Γυναίκα 75 ετών παραπονιέται για επίμονη ραχιαλγία από 2ετιας. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών εμφάνισε πολλαπλά θωρακικά κατάγματα και μειώθηκε το ύψος της κατά 8.5 εκατοστά. Αναφέρει συχνά κεφαλαλγία και πόνο στον ώμο και άλγος στο επιγάστριο. Τέλος, αναφέρει περιορισμό της αναπνοής και διαταραχές της ισορροπίας. Ποιά είναι τα αίτια της συμπτωματολογίας της ασθενούς και ποια είναι η συνολική προτεινόμενη θεραπευτική παρέμβαση; Χρ. Κοσμίδης 4 5

4 Προεδρείο: Γ.Τροβάς Διάλεξη - Ανταλλαγή απόψεων Επιστημονικό Πρόγραμμα Παρασκευή 6 Ιουνίου 2014 Drug holiday στη θεραπεία της οστεοπόρωσης; Κ. Σταθόπουλος Προεδρείο: Γ. Λυρίτης - Ι. Γιώβος Παρουσίαση - Συζήτηση Περιστατικών Παρουσίαση - Συζήτηση 1 ου Περιστατικού Ασθενής 62 ετών με ελεύθερο ατομικό αναμνηστικό, εμμηνοπαυσιακή από 10ετίας εισέρχεται στο νοσοκομείο λόγω κατάγματος μικρής βίας στο ΑΡ ισχίο. Σε εργαστηριακό έλεγχο διαπιστώνεται χρόνια νεφρική ανεπάρκεια σταδίου 4 (Clearance 19 ml/min) και η μέτρηση οστικής πυκνότητας στο αυχένα του ΔΕ μηριαίου δείχνει T-score-3,7 και στην ΟΜΣΣ -4,3. Ποιά είναι η περαιτέρω διαγνωστική και θεραπευτική αντιμετώπιση; Ε. Χατζέλλης Διάλειμμα καφέ Παρουσίαση - Συζήτηση 2 ου Περιστατικού Γυναίκα ηλικίας 59 ετών με ρευματοειδή αρθρίτιδα από 20ετίας, λαμβάνει αγωγή με μεθοτρεξάτη 15 mg εβδομαδιαίως, mg πρεδνιζολόνης ανάλογα με τη δραστηριότητα της νόσου (μέση ημερήσια δόση 10 mg) και από διετίας υποδόριο anti-tnf παράγοντα με ύφεση της νόσου και επακόλουθη μείωση της δόσης των κορτικοειδών σε 2.5mg ημερησίως. Από το ατομικό της αναμνηστικό παρουσιάζει υπέρταση υπό αγωγή και υπερχοληστεριναιμία για την οποία λαμβάνει αγωγή με στατίνες. Δεν παρουσιάζει άλλους παράγοντες κινδύνου για κάταγμα. Λόγω εγκατεστημένης οστεοπόρωσης με σπονδυλικά κατάγματα Θ11 και Ο1, έχει λάβει 8 χρόνια αγωγή με διφωσφονικά, ασβέστιο και βιταμίνη D και ακολούθως 24μηνη αγωγή με τεριπαρατίδη, η οποία ολοκληρώθηκε πρόσφατα. Η τελευταία μέτρηση της BMD, με DXA, στο ισχίο έδειξε gr/cm 2, και T-score -2.4 (ετήσια αύξηση 3,1%). Χρειάζεται συνέχιση της αντιοστεοπορωτικής αγωγής και αν ναι, τι αγωγή θα προτείνατε; Ε. Θεοδώρου Παρουσίαση - Συζήτηση 3 ου Περιστατικού Γυναίκα ηλικίας 34 ετών προσέρχεται σε εξωτερικό ιατρείο για έλεγχο οστεοπόρωσης. Από το ιστορικό της αναφέρεται λέμφωμα Non-Hodgkin σε ηλικία 22 ετών που αντιμετωπίστηκε με χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία. Σε ηλικία 24 ετών, η ασθενής υποβλήθηκε σε ολική αρθροπλαστική (ΑΡ) ισχίου λόγω αναφερόμενης οστεονέκρωσης. Η ασθενής αναφέρει από έτους άλγη μηριαίων οστών και κνημών άμφω που επιδεινώνονται στην κόπωση. Στην κλινική εξέταση διαπιστώνεται ήπια ευαισθησία (ΑΡ) γόνατος και κνημών άμφω χωρίς εικόνα φλεγμονώδους αρθρίτιδας και περιορισμός έξω/έσω στροφής του (ΔΕ) ισχίου. Ποιά είναι η προτεινόμενη διαγνωστική και θεραπευτική σας προσέγγιση; Κ. Σταθόπουλος Παρουσίαση - Συζήτηση 4 ου Περιστατικού Γυναίκα 69 ετών παραπέμπεται από τον ογκολόγο της για αξιολόγηση της οστεοπόρωσής της. Έχει πρόσφατο ιστορικό πορογενούς διηθητικού καρκίνου του μαστού (Τ1, Ν0, Μ0), έχει υποστεί μερική μαστεκτομή-ακτινοθεραπείαχημειοθεραπεία και πρόκειται να ξεκινήσει αγωγή με αναστολέα αρωματάσης. Από το ιστορικό της προκύπτουν: κάταγμα στο Θ7 σε ηλικία 25 ετών μετά από πτώση από μεγάλο ύψος, κυκλική οιστρογονική υποκατάσταση για ένα έτος σε ηλικία 46 ετών άμεσα μετά την εμμηνόπαυση-διακοπή λόγω εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης, διάγνωση οστεοπόρωσης σε ηλικία 66 ετών και λήψη αλενδρονάτης για ένα έτος-διακοπή λόγω γαστρενετρικών ενοχλημάτων, ΧΑΠ για την οποία λαμβάνει συστηματικά το τελευταίο εξάμηνο 2,5 mg πρεδνιζολόνης peros. Επίσης, λαμβάνει 1000mg ασβεστίου και 800 IU χολεκαλσιφερόλης ημερησίως από 5ετίας. Αναφέρει απώλεια ύψους περίπου 4 εκ., έχει κύφωση, ευαισθησία στον Θ7 και BMD: Ο1-Ο4: Τ score: + 0,9, αυχένας μηριαίου: Τ score: -2,8. Ποιά είναι η προτεινόμενη θεραπευτική προσέγγιση; Ε. Χατζέλλης Μεσημεριανή διακοπή Παρουσίαση - Συζήτηση 5 ου Περιστατικού Γυναίκα 77 ετών με χρόνιο ιστορικό οστεοπόρωσης και μακροχρόνια θεραπεία με αμινοδιφωσφονικά εμφανίζει σήμερα T-score -3.5 στη σπονδυλική στήλη και -2.8 στο ολικό ισχίο. Πρόσφατα υποβλήθηκε σε ολική αρθροπλαστική για οστεοαρθρίτιδα. Απαιτείται οποιαδήποτε αναθεώρηση της αντιοστεοπορωτικής αγωγής; Π. Μάκρας Διάλειμμα καφέ Παρουσίαση - Συζήτηση 6 ου Περιστατικού Γυναίκα 67 ετών με οστεοπορωτικά κατάγματα σπονδύλων (Θ11, Ο1 και Ο4) πάσχει από μακρόχρονη χαμηλή οσφυαλγία λόγω σπονδυλολίσθησης και συμπτωματολογίας σπονδυλικής στένωσης. Ποιές είναι οι θεραπευτικές ιδιαιτερότητες στην ορθοπαιδική αντιμετώπιση της περίπτωσης αυτής; Χρ. Κοσμίδης 6 7

5 Προεδρείο: Γρ. Σκαραντάβος Διάλεξη - Ανταλλαγή απόψεων Νεοπλασίες και σκελετός Ι. Μούντζιος Επιστημονικό Πρόγραμμα Σάββατο 7 Ιουνίου 2014 Προεδρείο: Κ. Μαυρουδής - Ε. Καταξάκη Παρουσίαση - Συζήτηση Περιστατικών Παρουσίαση - Συζήτηση 1 ου Περιστατικού Γυναίκα ηλικίας 65 ετών τέθηκε σε αγωγή με αλενδρονάτη προ 5 ετών μετά από σπονδυλικό κάταγμα στον Ο1. Η αρχική μέτρηση της BMD ήταν T-score -2.3 στη σπονδυλική στήλη και -1.8 στο μη επικρατούν ολικό ισχίο. Οι διαδοχικές μετρήσεις που έγιναν στη συνέχεια, ενίοτε σε διαφορετικά μηχανήματα DXA, δεν έδειξαν σημαντικές μεταβολές της BMD. Στην παρούσα φάση η ασθενής αισθάνεται υγιής και είναι δραστήρια, δεν έχει υποστεί καινούργια μη σπονδυλικά κατάγματα, ούτε αναφέρει πόνο στην οσφή. Η τελευταία BMD δείχνει T-score -2.2 στη σπονδυλική στήλη και -1.9 στο ολικό ισχίο. Ποιά είναι η βέλτιστη περαιτέρω αντιμετώπιση; A. Μουσιώλης Διάλειμμα καφέ Παρουσίαση - Συζήτηση 2 ου Περιστατικού Γυναίκα 68 ετών, με ιστορικό Ρευματοειδούς αρθρίτιδας από 10ετίας περίπου, υπό αγωγή με anti- TNF παράγοντα, μεθοτρεξάτη 10mg εβδομαδιαίως για βραχύ χρονικό διάστημα στο παρελθόν την οποία διέκοψε λόγω αύξησης των ηπατικών ενζύμων και ΜΣΑΦ λόγω συχνών εξάρσεων της νόσου, προσέρχεται στο ιατρείο για έλεγχο οστεοπόρωσης. Δεν έχει λάβει ποτέ και αρνείται να λάβει κορτικοστεροειδή ή άλλα τροποποιητικά φάρμακα της νόσου. Δεν έχει λάβει ουδέποτε οποιαδήποτε αγωγή για οστεοπόρωση καθώς όπως αναφέρει σε κατά καιρούς ελέγχους είχε διαπιστωθεί οστεοπενία. Από την μέτρηση της BMD στο αριστερό μηριαίο έχει 0.800g/cm 2, με T-score -1.7 και στην ΟΜΣΣ L1-L4 : 0.902g/cm 2, με T-score Δεν παρουσιάζει ακτινολογικά κατάγματα από τον έλεγχο της ΣΣ.Έχει ιστορικό κατάγματος ισχίου από την μητέρα της.έχει ύψος 1.68cm και βάρος 65kg, δεν λαμβάνει επαρκή ποσότητα γαλακτοκομικών. Έχει ιστορικό γαστρορραγίας και ΓΟΠ, λαμβάνει συχνά PPIs. Δεν παρουσιάζει άλλα νοσήματα πλην λιπώδους διηθήσεως του ήπατος. Είναι καπνίστρια, ιδιοκτήτρια μπαρ-restaurant και αναφέρει λήψη αλκοόλ σε καθημερινή βάση. Έχει ανάγκη λήψης αγωγής και αν ναι ποιά είναι αυτή; Ε. Θεοδώρου Παρουσίαση - Συζήτηση 3 ου Περιστατικού Γυναίκα ηλικίας 79 ετών (Υ: 160εκ, Β: 78 κ) προσέρχεται στα ΤΕΠ με συντριπτικά υπερκονδύλια κατάγματα και των δύο μηριαίων (C1 ταξινόμηση AO). Τα κατάγματα προήλθαν λόγω πτώσης από το ίδιο ύψος στην αυλή της αγροτικής κατοικίας της, χωρίς απώλεια αισθήσεων. Στο αριστερό μηριαίο η οστική παρασχίδα ήταν έτοιμη να εξέλθει από το δέρμα. Δεν είχε ιστορικό άλλων καταγμάτων και δεν είχε υποβληθεί ποτέ σε έλεγχο οστεοπόρωσης. Η ασθενής λαμβάνει ασενοκουμαρόλη (Sintrom) 1Χ1 λόγω κολπικής μαρμαρυγής από 20 ετίας. Το 2007 είχε υποστεί έμφραγμα μυοκαρδίου και έκτοτε επιπρόσθετα λαμβάνει φουροσεμίδη/αμιλορίδη 40/5mg 1Χ1, φουροσεμίδη 40mg 1X1, καρβεδιλόλη 6,25 mg 1X2, μονονιτρικό ισοσορβίτη (Monosordil) 20mg 1X2, ιβαμπραδίνη (procoralan) 5mg 1X1, καθώς και τρινιτρική γλυκερίνη (Nitrodyl) 5mg patch. Tο triplex καρδίας κατά την εισαγωγή, απεικονίζει σημαντική υπερτροφία των τοιχωμάτων με ένα εκτιμώμενο κλάσμα εξώθησης 45%. Η ασθενής λόγω ΧΑΠ λαμβάνει από δεκαετίας εισπνεόμενα βρωμιούχο τιοτρόπιο (Spiriva) και βουδεσονίδη σε καθημερινή βάση. Επίσης, πάσχει από ΣΔ τύπου 2 διαγνωσμένο από 7 ετίας για τον οποίο λαμβάνει γλιμεπιρίδη 2mg 1X1 με καλή ανταπόκριση. Την τελευταία 5 ετία έχει προστεθεί στην αγωγή δονεπεζίλη (Rafazil) 5mg 1X1 από τον θεράποντα παθολόγο λόγω αρχόμενης άνοιας. Υποβλήθηκε σε εσωτερική οστεοσύνθεση σε ένα χειρουργικό χρόνο. Η μετεγχειρητική της πορεία ήταν ομαλή. Τα κατάγματα πωρώθηκαν στον προβλεπόμενο διάστημα, ωστόσο για 4 μήνες η ασθενής παρέμεινε κλινήρης. Ποιός είναι ο βραχυπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος σχεδιασμός της θεραπευτικής αγωγής; A. Κονδύλης Παρουσίαση - Συζήτηση 4 ου Περιστατικού Άνδρας ηλικίας 50 ετών έγγαμος με δύο παιδιά πάσχει από αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα διαγνωσθείσα σε ηλικία 30 ετών. Λόγω έξαρσης του νοσήματος και της μη απάντησης σε ΜΣΑΦ ο ασθενής τέθηκε σε αγωγή με anti-tnf παράγοντα (Remicade) και έκτοτε παρουσιάζει ύφεση του νοσήματος. Από το ιστορικό δεν αναφέρονται άλλα νοσήματα, ενώ διέκοψε το κάπνισμα προ 15ετίας. Υποβλήθηκε σε προληπτικό έλεγχο οστικής μάζας και η BMD ισχίου έδειξε T-score = -3.0 SD (αυχένας του μηριαίου). Από τον εργαστηριακό έλεγχο δεν προέκυψαν παθολογικά ευρήματα στη νεφρική λειτουργία ούτε άλλες διαταραχές του μεταβολισμού του ασβεστίου. Ο ακτινολογικός έλεγχος της ΟΜΣΣ έδειξε οστεοποίηση συνδεσμοφύτων και οστεοποίηση των μεσοσπονδυλίων συνδέσμων. Τίθεται το ερώτημα αν ήταν απαραίτητος ο έλεγχος οστικής μάζας και αν χρειάζεται στη φάση αυτή να λάβει αντι-oστεοπορωτική θεραπεία. Α. Μουσιώλης Μεσημεριανή διακοπή 8 9

6 Παρουσίαση - Συζήτηση 5 ου Περιστατικού Άνδρας 52 ετών με αποφρακτική πνευμονοπάθεια και μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης, εμφανίζει δύο σπονδυλικά κατάγματα (Θ11, Ο1). Το κάταγμα του Θ11 συνέβη προ τριμήνου και δημιούργησε οξύ ύβο. Υπάρχει δυνατότητα διόρθωσης του ύβου και ποια είναι η συνιστώμενη αγωγή; Π. Μάκρας Διάλειμμα καφέ Παρουσίαση - Συζήτηση 6 ου Περιστατικού Γυναίκα 66 ετών με μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση υποβάλλεται από 8ετίας σε αγωγή με εβδομαδιαία χορήγηση αμινο-διφωσφονικού (τα πρώτα 4 έτη αλενδρονάτη και αμέσως μετά με ρισεδρονάτη). Προ έτους παρουσίασε ατραυματικό σπονδυλικό κάταγμα στον Θ12. Η οστική πυκνότητα της σπονδυλικής στήλης δεν παρουσιάζει μεταβολή την τελευταία τριετία και παραμένει σε επίπεδα οστεοπόρωσης (Τscore: -2,9). Η οστική πυκνότητα του ολικού ισχίου είναι σε επίπεδα οστεοπενίας πλην όμως σημειώνει μικρή αλλά συνεχή μείωση το ίδιο διάστημα (Τscore: -1,6 Τscore: -1,9). Θεωρείτε ότι η ασθενής δεν ανταποκρίνεται κλινικά στην θεραπεία, με ποιά κριτήρια και τι συνιστάται διαγνωστικά και θεραπευτικά; E. Κασκάνη Προεδρείο: Γ. Λυρίτης Διάλεξη - Ανταλλαγή απόψεων Επιστημονικό Πρόγραμμα Κυριακή 8 Ιουνίου 2014 Capture the Fracture: Η Ελληνική εμπειρία Μ. Παναγούλια Προεδρείο: Ε. Χρονόπουλος Workshop Μέθοδοι αποκατάστασης στη σαρκοπενία Ι. Διονυσιώτης Επίδειξη τεχνικών και ασκήσεων Μ. Μιχαλακοπούλου Διάλειμμα καφέ Προεδρείο: Φ. Καλδρυμίδης - Δ. Πατρίκος Παρουσίαση - Συζήτηση Περιστατικών Παρουσίαση - Συζήτηση 3 ου Περιστατικού Γυναίκα ηλικίας 47 ετών, παχύσαρκη (160 κιλών), με ιστορικό κατάθλιψης από 5ετίας, υπέστη υποκεφαλικό κάταγμα αριστερού ισχίου μετά από πτώση στις σκάλες του σπιτιού της για το οποίο αρχικά αρνήθηκε το χειρουργείο και παρέμεινε επί 3μηνο καθηλωμένη στο κρεβάτι της. Μετά το διάστημα αυτό αποφάσισε να χειρουργηθεί. Διεγχειρητικά (κατά την διάρκεια των χειρισμών) η ασθενής υπέστη υποτροχαντήριο και υπερκονδύλια κατάγματα του αριστερού μηριαίου, που κατέστησαν την περαίωση της επέμβασης αδύνατη. Χρήζει περαιτέρω διερεύνησης; Ποιά η προτεινόμενη διαγνωστική προσέγγιση και θεραπεία; Ε. Κενανίδης Παρουσίαση - Συζήτηση 4 ου Περιστατικού Γυναίκα ηλικίας 67 ετών προσέρχεται σε εξωτερικό ιατρείο για έλεγχο οστεοπόρωσης. Η κινητικότητά της είναι φυσιολογική, το ύψος της είναι 172 cm και το βάρος της 70 κιλά. Αναφέρει από το ιστορικό της αμφοτερόπλευρα κατάγματα καρπού, κάταγμα ώμου (ΔΕ), κάταγμα (ΑΡ) ποδοκνημικής καθώς και κατάγματα πλευρών. Από το ατομικό αναμνηστικό προκύπτει: εμμηναρχή 12 ετών και εμμηνόπαυση σε ηλικία 48 ετών, υπέρταση για την οποία λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή (αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου), νεφρολιθίαση, κάπνισμα (45 packet years). Επίσης αναφέρει πρώτο έλεγχο για οστεοπόρωση προ δεκαετίας, με T-score στη σπονδυλική στήλη -3,1. Έχει λάβει συνολικά 5 χρόνια αλενδρονάτη και 2 χρόνια ρισεδρονάτη από του στόματος, δύο χρόνια καλσιτονίνη με τη μορφή ρινικών ψεκασμών, καθώς και συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D καθ όλη τη διάρκεια της αντιοστεοπορωτικής αγωγής.προσκομίζει πρόσφατη (προ μηνός) μέτρηση οστικής πυκνότητας στη σπονδυλική στήλη με Τ - score: - 2,5. Ποιός είναι ο περαιτέρω θεραπευτικός χειρισμός; Ε. Παπακίτσου Μεσημεριανή διακοπή 10 11

7 Παρουσίαση - Συζήτηση 5 ου Περιστατικού Άνδρας ασθενής 63 ετών με γνωστό ιστορικό αρτηριακής υπέρτασης και ΣΔ τύπου 2 προσήλθε σε ιδιωτικό ιατρείο για «δεύτερη γνώμη» προσκομίζοντας την παρακάτω μέτρηση οστικής πυκνότητας, η οποία διενεργήθηκε για πρώτη φορά στα πλαίσια ελέγχου «ρουτίνας»: Ο1 - Ο4: 1,11 g/cm 2 (-1,01 T score), αυχένας μηριαίου: 0,78 g/cm 2 (-1,9 T score). Από την κλινική εξέταση και το λοιπό ατομικό και οικογενειακό ιστορικό προέκυψε: BMI 29,4 kgr/m 2, λήψη μετφορμίνης 1700mg/24h και λοσαρτάνης 100mg/24h με ικανοποιητική ρύθμιση του ΣΔ (HbA1C: 6,6%) και της αρτηριακής υπέρτασης, 2-3 ποτήρια κόκκινου οίνου/ημέρα, τσιγάρα/ημέρα, καθώς και κάταγμα ισχίου της μητρός του σε ηλικία 77 ετών. Χρήζει περαιτέρω διαγνωστικής ή/και θεραπευτικής παρέμβασης για οστεοπόρωση ο ασθενής; Φ. Παπαδοπούλου Διάλειμμα καφέ Παρουσίαση - Συζήτηση 6 ου Περιστατικού Επιστημονικό Πρόγραμμα Δευτέρα 9 Ιουνίου Παρουσίαση - Συζήτηση 1 ου Περιστατικού (Από τους συμμετέχοντες) Παρουσίαση - Συζήτηση 2 ου Περιστατικού (Από τους συμμετέχοντες) Διάλειμμα καφέ Παρουσίαση - Συζήτηση 3 ου Περιστατικού (Από τους συμμετέχοντες) Συμπεράσματα - Λήξη επιστημονικής εκδήλωσης Παραλαβή πιστοποιητικών παρακολούθησης Γυναίκα 30 ετών, με έντονο άλγος στη ΘΜΣΣ. Πάσχει από ΣΕΛ από 15ετίας και έκτοτε λαμβάνει κορτιζόνη, ενίοτε σε μεγάλες δόσεις (60mg ημερησίως) για διαστήματα άνω των 3 μηνών. Είναι έγγαμη και επιθυμεί να τεκνοποιήσει, όταν είναι εφικτό και επιτρεπτό από το νόσημά της. Βάρος ασθενούς 60 κιλά και ύψος 165 cm (BMI = 22,2 kgr/m 2 ). Δεν καταναλώνει αλκοόλ, δεν καπνίζει, 2 καφέδες/ημέρα, πολύ περιορισμένη κινητικότητα (λαμβάνει αναπηρική σύνταξη). Φάρμακα: μεθυλπρεδνιζολόνη 8mg, αζαθειοπρίνη 75mg, θειϊκή υδροξυχλωροκίνη (Plaquenil) 200mg και Calcium 500mg/Cholecalciferol 400IU,ημερησίως. Αναφέρει ότι έχει μείωση ύψους κατά 5 cm. Κλινικά εμφανίζει Cushingoid προσωπείο. DXA: ΟΜΣΣ με T-score: -3.5 και Z-score: Ο ακτινολογικός έλεγχος ανέδειξε οστεοπορωτικά κατάγματα Θ9 & Θ11. Ποιά είναι η περαιτέρω αντιμετώπιση; Γ. Αντύπας 12 13

8 Ευρετήριο Προέδρων - Ομιλητών Γενικές Πληροφορίες Αντύπας Γεώργιος Διευθυντής ΕΣΥ Ορθοπαιδικού Τμήματος, ΓΝ Νίκαιας Ο Άγιος Παντελεήμων, Πειραιάς Γιώβος Ιωάννης Καθηγητής Ενδοκρινολογίας ΑΠΘ, Διευθυντής Τμήματος Κλινικής και Μοριακής Ενδοκρινολογίας Α Παθολογικής Κλινικής ΑΠΘ, ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ Διονυσιώτης Ιωάννης Φυσίατρος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Συνεργάτης Μονάδας Ρευματολογίας & Μεταβολισμού των Οστών, Α Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, ΠΓΝΑ Αττικόν Θεοδώρου Ευάγγελος Ειδικευόμενος Ρευματολόγος, Ρευματολογικό Τμήμα, ΓΝΑ Γ. Γεννηματάς Καλδρυμίδης Φίλιππος Ενδοκρινολόγος, τ. Διευθυντής Ενδοκρινολογικού Τμήματος, ΓΠΝ Μεταξά Κασκάνη Ευαγγελία Ρευματολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Καταξάκη Ευαγγελία Ρευματολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιμελήτρια Α ΕΣΥ, ΓΝ Ελευσίνας Θριάσιο Κενανίδης Ευστάθιος Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Θεσσαλονίκη Κονδύλης Ανδρέας Ειδικευόμενος Ορθοπαιδικός, Ορθοπαιδική Κλινική, ΓΝ Καρπενησίου Κοσμίδης Χρήστος Ορθοπαιδικός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Λυρίτης Γεώργιος Ομότιμος Καθηγητής Ορθοπαιδικής ΕΚΠΑ Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος, Αν. Διευθυντής Ενδοκρινολογικής Κλινικής, 251 ΓΝ Αεροπορίας Mαυρουδής Κωνσταντίνος Ενδοκρινολόγος, τ. Διευθυντής Ενδοκρινολογίας- Διαβήτη και Μεταβολισμού, ΓΝΑ Ασκληπιείο Βούλας Μιχαλόπουλου Μαρία Φυσικοθεραπεύτρια, Απόφοιτος ΤΕΙ Λαμίας, Αθήνα Μούντζιος Ιωάννης Παθολόγος-Ογκολόγος, Ογκολογική Κλινική, 251 ΓΝ Αεροπορίας Μουσιώλης Αθανάσιος Ειδικευόμενος Ενδοκρινολόγος, Α Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ Παναγούλια Μαρία Νοσηλεύτρια, 251 ΓΝ Αεροπορίας Παπαδοπούλου Φωτεινή Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια Ενδοκρινολογίας, ΓΝΘ Άγιος Παύλος Παπακίτσου Ευαγγελία Ορθοπαιδικός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Κρήτης, Συνεργάτης Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, Αθήνα Πατρίκος Δήμος Ρευματολόγος, τ. Διευθυντής Ρευματολογικού Τμήματος, 401 ΓΣΝΑ Σκαραντάβος Γρηγόριος Ρευματολόγος, Διευθυντής ΕΣΥ, Υπεύθυνος Μονάδας Μεταβολισμού Οστών, Α Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική, ΠΓΝΑ Αττικόν Σταθόπουλος Κωνσταντίνος Ορθοπαιδικός, Επιστημονικός Συνεργάτης Μονάδας Μεταβολισμού Οστών, Α Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική, ΠΓΝΑ Αττικόν Τροβάς Γεώργιος Ενδοκρινολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Συνεργάτης Εργαστηρίου Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος «Θ. Γαροφαλίδης» Χατζέλλης Ελευθέριος Ειδικευόμενος Ενδοκρινολόγος, Ενδοκρινολογικό Τμήμα Κλινικής Παθολογικής Φυσιολογίας, ΓΝΑ Λαϊκό Χρονόπουλος Ευστάθιος Αν. Καθηγητής Ορθοπαιδικής ΕΚΠΑ, Β Ορθοπαιδική Πανεπιστημιακή Κλινική, ΓΝΑ Αγία Όλγα Ημερομηνία και τόπος διεξαγωγής 5-9 Ιουνίου 2014 Ερέτρια Εύβοιας, ξενοδοχείο Eretria Village & Conference Center (Τηλ.: , Πιστοποιητικό Σε όλους τους συμμετέχοντες του 10 ου Θερινού Σχολείου θα δοθεί πιστοποιητικό συμμετοχής. Για την παραλαβή του πιστοποιητικού απαιτείται η παρακολούθηση του 60% του συνολικού χρόνου του επιστημονικού προγράμματος, σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο του ΕΟΦ. Θα υπάρχει σύστημα καταμέτρησης (bar code). Τα πιστοποιητικά θα δοθούν την Δευτέρα 9 Ιουνίου 2014 και αφού πρώτα κατατεθεί στη γραμματεία το έντυπο αξιολόγησης του. Μοριοδότηση Στο θερινό σχολείο χορηγούνται 21 μόρια συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης (CME-CPD) σύμφωνα με τα κριτήρια της EACCME-UEMS. Κονκάρδα Συνέδρων Όλοι οι σύνεδροι θα παραλαμβάνουν από τη γραμματεία την ειδική κονκάρδα, την οποία είναι υποχρεωμένοι να φορούν καθ όλη τη διάρκειά του. Οπτικά Μέσα Η αίθουσα διεξαγωγής θα είναι τεχνικά εξοπλισμένη για τις παρουσιάσεις μέσω H/Y. Το υλικό θα πρέπει να παραδίδεται μία τουλάχιστον ώρα πριν από κάθε συνεδρίαση στην ειδική τεχνική γραμματεία. Δικαίωμα Συμμετοχής ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΟΣΤΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Ειδικοί 200 Ειδικευόμενοι Δωρεάν Το δικαίωμα συμμετοχής περιλαμβάνει: Παρακολούθηση των εργασιών του θερινού σχολείου Συνεδριακό υλικό Καφέ κατά τα διαλείμματα Δεξίωση υποδοχής Πιστοποιητικό συμμετοχής Τελικό Πρόγραμμα Το τελικό πρόγραμμα θα παραδίδεται στους σύνεδρους μαζί με το υλικό της επιστημονικής εκδήλωσης από τη γραμματεία. Οι ενδιαφερόμενοι για το τελικό πρόγραμμα, μπορούν να επισκεφθούν τις παρακάτω ηλεκτρονικές διευθύνσεις όπου θα βρίσκεται αναρτημένο πριν από την έναρξη της εκδήλωσης και Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών Θράκης 2,15124 Μαρούσι Τηλ./ Fax: , eemmo@otenet.gr, web site: Γραμματεία Θεσσαλονίκη: Σταδίου 50 Α, Πυλαία Θεσσαλονίκης Tηλ.: , , fax: , info@globalevents.gr Αθήνα: Παλαιολόγου Μπενιζέλου 6, Αθήνα Tηλ.: , fax: , athens@globalevents.gr

9 Σημειώσεις Σημειώσεις 16 17

10 18 Σημειώσεις

11