τελεσίγραφο 6 μηνών ΔΩΡΟ Σήμερα και τα 4 CD Η ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΩΝ

Transcript

1 ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΛΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΩΝ 2 ΔΩΡΟ ΕΠΙΤΑΓΗ ΑΞΙΑΣ ΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ 5 ΙΣΧΥΕΙ ΑΠΟ 31/10 ΕΩΣ & 05/11/2011 ΓΙΑ ΑΓΟΡΕΣ 9 ΚΑΙ ΑΝΩ Κόψτε εδώ τη δωροεπιταγή και πάρτε πίσω 5 Για οποιαδήποτε αγορά σας, χωρίς περιορισμούς σε προϊόντα, στα 568 καταστήματα σε όλη την Ελλάδα Η δωροεπιταγή των 5 ευρώ ισχύει για αγορές ύψους 9 ευρώ και άνω Σήμερα και τα 4 CD Η ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΩΝ 80s! ΠΡΟΣΟΧΗ Αυτή η θήκη που παίρνετε σήμερα περιέχει ΚΑΙ ΤΑ ΜΟΥΣΙΚΑ CD DEXYS MIDNIGHT RUNNERS Come On Eileen BLACK Everything's Coming Up Roses SOFT CELL Tainted Love VISAGE Fade To Grey HAROLD FALTERMEYER Axel F TRIO Da Da Da KOOL & THE GANG Fresh WOMACK & WOMACK Teardrops THE STYLE COUNCIL Shout To The Top KIM WILDE You Came ma.gr Με την υπογραφή του Ηλία Μαμαλάκη TIMH 2,00 (Η ΕΚΔΟΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ 4,25) ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 > ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 349 ΗΜΕΡΑ ΝΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Λαϊκή παρέλαση χωρίς επισήμους και Στρατό ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΦΟΡΙΑΣ Το ΣΔΟΕ χτυπάει νύχτα, σπίτι ΝΕΟΣ ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΓΙΑ ΔΟΥΛΕΙΑ Ομογενείς που είχαν έρθει στην Ελλάδα κυνηγημένοι από τους Τούρκους αναγκάζονται λόγω κρίσης να επιστρέψουν στην Κωνσταντινούπολη - Δραματικές επιστολές στο Πατριαρχείο >31 Οργή για τους πολιτικούς - Ευθύνες στην Αστυνομία - Απαράδεκτες ύβρεις σε βάρος του Προέδρου της Δημοκρατίας >23 Η σύλληψη της Φάννυς Κάτσου ήταν η αρχή για τους μεγαλοοφειλέτες και τους φοροφυγάδες >27-29 Tρίτη και φαρμακερή πριν από τη δραχμή Μυστικό ΟΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΕ ΜΕΡΚΕΛ - ΣΑΡΚΟΖΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΑΘΑΜΕ τελεσίγραφο 6 μηνών ΕΤΟΙΜΑΖΟΝΤΑΙ ΝΑ ΜΑΣ ΠΕΤΑΞΟΥΝ ΕΞΩ ΑΝ ΑΠΟΤΥΧΕΙ KAI ΤΟ 50% Απειλές του αρχιτραπεζίτη Τσαρλς Νταλάρα: «Θα βρείτε μπροστά σας τις αγορές» - Πιέσεις για αλλαγές στο ελληνικό σύνταγμα >4 ΓΙΑΤΙ ΞΕΣΠΑΣΕ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ - ΤΡΑΠΕΖΙΤΩΝ Εχασαν 28,5 δισ. με μια ψαλιδιά Οι οικογένειες Βαρδινογιάννη, Λάτση, Αγγελόπουλου, Κωστόπουλου, Εφραίμογλου, Βασιλάκη, αλλά και μικρομέτοχοι έχασαν περιουσίες >16-17

2 2 να θέλαμε, μπορούμε να ζήσουμε αλά γερμανικά; THE END ~62 HΜΕΡΕΣ ΤΟΥ 42 - ΠΕΙΝΑΩ Αναστάσης Ι. Καραμήτσος ΑΡΘΡΑ~62 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΧΡΗΣΗΣ ΔΩΡΟΕΠΙΤΑΓΗΣ 1. Η δωροεπιταγή των 5 ευρώ ισχύει μόνο για αγορές 9 ευρώ και άνω και για μία δωροεπιταγή ανά συναλλαγή - ταμειακή απόδειξη 2. Η δωροεπιταγή δεν ανταλλάσσεται με χρήματα 3. Η χρονική ισχύς της δωροεπιταγής είναι από 31/10 έως και 05/11/ Η χρήση της δωροεπιταγής σημαίνει αποδοχή των ανωτέρω προϋποθέσεων 5. Οι επιτηδευματίες μπορούν να χρησιμοποιούν τη δωροεπιταγή μόνο για προσωπικές τους αγορές Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2011 Ε' ΛΟΥΚΑ, Κλεόπα και Αρτεμά αποστ., Ζηνοβίου και Ζηνοβίας μαρτ. Mην ξεχάσετε να γυρίσετε τα ρολόγια σας μία ώρα πίσω ξημερώματα Κυριακής, καθώς ξεκινά η χειμερινή ώρα. Στις 4 το πρωί της Κυριακής οι δείκτες των ρολογιών θα πρέπει να δείχνουν 3. Ανατολή Ηλίου: Δύση Ηλίου: Σελήνη 4 ημερών ΘΕΜΑ ΕΚΔIΔΕΤΑΙ ΑΠO ΤΗΝ «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ Α.Ε.» ΔΙΕYΘΥΝΣΗ Αποστόλου Παύλου 6, Μαρούσι, Τ.Κ ΔΙΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Θέμος Αναστασιάδης >Αναστάσης Ι. Καραμήτσος >Χρήστος Ράπτης >Βασίλης Στεφανακίδης >Μπάμπης Κούτρας >Κώστας Ταμπαξής >Αντώνης Σρόιτερ CREATIVE DIRECTOR: Γιάννης Σ. Κιοσόγλου ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Ευάγγελος Ευαγγελίου ΔΙΕΥΘΥΝΤHΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ: Σωτήρης Χιωτάκης ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ: Νίκος Αλιάγας >Σπύρος Γκουτζάνης >Χρήστος Ζαμπούνης >Νίκος Ζαχαριάδης >Κώστας Καββαθάς >Νίκος Καραγιαννίδης >Γιάννης Μακρυγιάννης >Παναγιώτης Μπουσμπουρέλης >Στέφανος Νικολάου >Δημήτρης Παγαδάκης >Αντώνης Πανούτσος >Γιώργος Παπασταφίδας >Γιώργος Πετρίδης >Μάκης Πολλάτος >Kώστας Tσαρούχας ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Πάνος Γιαρένιος ΥΠΕYΘΥΝΟΣ ΔΙΑΝΟΜHΣ: Πέτρος Σακελλαρίου ΤΗΛΕΦΩΝΙΚO ΚEΝΤΡΟ FAX protothema@protothema.gr ΕΚΤΥΠΩΣΗ: Iris Α.Ε.Β.Ε. >ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ >ΑΠΕ >EUROKINISSI >REUTERS >APEIRON >IML >HELLAS PRESS >IDEAL IMAGES >VISUALPHOTOS.COM >STUDIO PANOULIS >NDP >ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ >REDPRESS >ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ >ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ Please Παρακαλώ λ recycle ανα ν κυκλ κ λώστε this newspaper αυτή την εφημερίδα Νίκος Αλιάγας wanadoo.fr Η βαρβαρότητα της εικόνας Οταν τελειώνει το Καρναβάλι, καίνε τον Βασιλιά Καρνάβαλο στην πλατεία και όλα μπαίνουν σε τάξη. Και έτσι επέρχεται η κάθαρσις. Οταν τελειώνει ο πόλεμος, σέρνουν σαν σκυλί τον αιμόφυρτο συνταγματάρχη στον τόπο που γεννήθηκε και αφού τον εκτελέσουν δίχως καν να τον δικάσουν, ποζάρουν δίπλα στο κουφάρι του για αναμνηστική φωτογραφία. Δύσκολοι καιροί για τους δικτάτορες στην εποχή του Internet και των κινητών τηλεφώνων. Οι Δυτικοευρωπαίοι ενήργησαν στη Λιβύη εν ονόματι της Δημοκρατίας για να «απελευθερώσουν» τον λαό από έναν τύραννο. Το παράδοξο είναι πως πριν από λίγα χρόνια ο ίδιος τύραννος ανέβαινε τη λεωφόρο των Ηλυσίων Πεδίων πάνω σε επίσημο όχημα με όλες τις τιμές ενός αρχηγού κράτους. Μεγάλη μπίζνα η πολιτική: ό,τι ίσχυε χθες παύει να ισχύει την επόμενη μέρα. Παράδοξα και τα δυτικά media που, όταν τους συμφέρει, στο όνομα της δεοντολογίας αρνούνται να προβάλουν πλάνα με εικόνες θανάτου. Στο Ιράκ βλέπαμε μόνο έναν πόλεμο, σαν videogame, χωρίς θύματα και αίμα. Για την εκτέλεση του Μπιν Λάντεν δεν μάθαμε απολύτως τίποτα, δεν έδειξαν το παραμικρό για να μην προβοκάρουν το κοινό αίσθημα στον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο. Θυμάμαι κατά τη διάρκεια των γεγονότων της επανάστασης στη Ρουμανία τα πτώματα του ζεύγους Τσαουσέσκου, δύο ξεχαρβαλιασμένα σώματα, τρυπημένα με δεκάδες σφαίρες, να κείτονται μπροστά σ έναν τοίχο. Ο δυτικός κόσμος ήθελε να δείξει ότι και οι δικτάτορες ματώνουν και πεθαίνουν. Τα ίδια media που πρόβαλαν πριν από τον θάνατό Ο χειρότερος πόλεμος, πέρα από αυτόν που μπορεί να χάσεις τη ζωή σου, είναι ο πόλεμος της επικοινωνίας τους τα πλάνα των υποτιθέμενων ομαδικών τάφων στην Τιμισοάρα, είχαν ξεχάσει να πουν ότι επρόκειτο για νεκρούς από ψυγεία νοσοκομείων που είχαν μεταφέρει νύχτα οι δήθεν επαναστάτες, λέγοντας πως ήταν μαζική εκτέλεση. Μια παρεξήγηση η εικόνα, μια παρεξήγηση και η χρήση της από τα media. Σε τι χρησιμεύει να δείξεις έναν Καντάφι μέσα στα αίματα, να τον εξευτελίζουν οι συμπατριώτες του; Για το παράδειγμα; Για τη συμφιλίωση της κοινωνίας της Λιβύης; Δεν θα ήταν καλύτερα ο αιχμάλωτος Καντάφι να δικαστεί, να αποφανθεί στη Δικαιοσύνη και να τιμωρηθεί, ώστε να μάθει όλη η Υφήλιος τις πράξεις του; Ή μήπως μια γρήγορη εκτέλεση κρύβει και τα αποτυπώματα των συνεργών; Ενας δικτάτορας, ή εν πάση περιπτώσει ένας εγκληματίας, δεν ενεργεί ποτέ μόνος του. Αν αποφασίζει αυτός, εκτελούν άλλοι γι αυτόν. Τον Σαντάμ Χουσεΐν τον απαγχόνισαν και μετά τον έδειξαν στον κόσμο κρεμασμένο στο σκοινί του, διότι και νεκρός ο πάλαι ποτέ εχθρός μπορεί να είναι επικίνδυνος έτσι και δεν απομυθοποιηθεί. Ο χειρότερος πόλεμος, πέρα από αυτόν που μπορεί να χάσεις τη ζωή σου, είναι ο πόλεμος της επικοινωνίας. Μας βομβαρδίζουν συνεχώς με εικόνες τις οποίες βλέπουμε μπροστά μας χωρίς να καταλάβουμε το πώς και το γιατί, και τις οποίες κοιτάμε χωρίς καν να τις αποκρυπτογραφούμε. Η εικόνα δεν είναι μόνο η πρώτη εντύπωση παρά η μικρότερη όψη του παγόβουνου, η κορυφή που φαίνεται. Κι εμείς στην Ελλάδα έχουμε υποστεί τους τελευταίους μήνες μεγάλο πόλεμο επικοινωνίας από όλα τα δυτικά οπτικοακουστικά μέσα, που βομβαρδίζουν τα σπίτια και τις συνειδήσεις των Ευρωπαίων με πλάνα πολέμου στο Σύνταγμα και εικόνες ενός λαού που δεν ζει μόνο μια οικονομική κρίση αλλά μια βαθιά ριζωμένη ηθική απόγνωση. Θα είχε ενδιαφέρον όταν ελάμβαναν χώρα οι διεργασίες της Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών να βλέπαμε τα πλάνα των συζητήσεων, των ζυμώσεων, των διαπραγματεύσεων, των συμβιβασμών. Αυτά που δεν δείχνουν στις κάμερες, τα αληθινά βλέμματα, τις αληθινές ταπεινώσεις, τις πραγματικές ρήξεις και αντιθέσεις. Είπαμε, αυτά δεν φαίνονται ποτέ γιατί η όψη του παγόβουνου που φαίνεται με χειραψίες, press conference, ανακοινωθέντα Τύπου και επίσημη ξύλινη γλώσσα μπορεί να πείθει για λίγο τα χρηματιστήρια, αλλά όχι το υποσυνείδητο της κοινωνίας. Δεν βγαίνουν όλα στον αέρα, όπως και δεν κρύβονται όλα. Η προβολή του βάρβαρου τρόπου θανάτωσης του Καντάφι δεν φέρνει τον λαό της Λιβύης πιο κοντά στη Δημοκρατία, αλλά ούτε δικαιώνει και τη Δύση για τις καλές προθέσεις της. Η βαρβαρότητα προκαλεί βαρβαρότητα, όπως το ψέμα πάντα μας παραπέμπει σε ένα μεγαλύτερο ψέμα. Ο 21ος αιώνας φαίνεται πως έχει καταργήσει προ πολλού τις αποστάσεις και την ίδια στιγμή έχει μπερδέψει για τα καλά τις διαστάσεις.

3

4 ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 4 ΚΥΡΙΑΚH 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ «Βελτιώστε τις επιδόσεις σας ώστε να μην υποβάλετε τους εταίρους στη δοκιμασία να ασχοληθούν εκ νέου μαζί σας», διεμήνυσε η Ανγκελα Μέρκελ στον Ελληνα πρωθυπουργό Απρόβλεπτες οι συνέπειες αν αποτύχουμε ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΜΕΡΚΕΛ, ΣΑΡΚΟΖΙ ΚΑΙ ΝΤΑΛΑΡΑ ΣΕ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΚΑΙ ΒΕΝΙΖΕΛΟ Την Ελλάδα «ενδιαφέρουν» ή «αφορούν» και τα άρθρα για την οικονομική διακυβέρνηση στα οποία προβλέπεται η «συνταγματική ή ισοδύναμη θέσπιση της αρχής για ισοσκέλιση του Προϋπολογισμού». Ακόμη, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2011 θα πρέπει να είναι έτοιμη η ενδιάμεση έκθεση για την τροποποίηση των συνθηκών και τον Μάρτιο του 2012 η έκθεση εφαρμογής. Το ερώτημα είναι αν σε αυτή τη διαδικασία το Βερολίνο έχει κάποια «δώρα», όπως η αναστολή της ιδιότητας μέλους της ζώνης του ευρώ για «απείθαρχα» κράτη όπως η Ελλάδα. Κυβέρνηση και κοινοτικοί συμφωνούν ότι οι συνέπειες για την Ελλάδα και την Ευρώπη θα είναι απρόβλεπτες αν το πρόγραμμα αποτύχει. Σε μια τέτοια περίπτωση η χώρα μας ή θα δεχτεί αυξημένη επιτήρηση ή μπορεί να χάσει προνόμια που σήμερα θεωρεί κεκτημένα. Μυστικό τελεσίγραφο έξι μηνών Χρονοδιάγραμμα στον Γιώργο από Μέρκελ, Σαρκοζί και Νταλάρα για να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές αλλαγές και παράλληλα να κλείσει το deal για το «κούρεμα» του χρέους - Αλλιώς «δείχνουν» τη δραχμή «ΜΕΓΑΛΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ» ΕΠΙΣΗΜΩΣ και «τελευταία ευκαιρία» ανεπισήμως είναι για την Ελλάδα η συμφωνία των Βρυξελλών. Αν χαθεί, μπορεί να έρθει η καταστροφή, που μπορεί να έχει και τη μορφή της δραχμής! Και αυτό δεν είναι ένα θεωρητικό ενδεχόμενο, αλλά μια καθ όλα ρεαλιστική προοπτική. Γιατί πίσω από τη λύση υπάρχει τελεσίγραφο. Τελεσίγραφο στην κυβέρνηση να βελτιώσει τις επιδόσεις της και να μην υποβάλει τους εταίρους μας στη δοκιμασία να ασχοληθούν εκ νέου μαζί της. Οι δανειστές μας είναι καθαροί στο τι και πότε το θέλουν. Ανγκελα Μέρκελ, Νικολά Σαρκοζί και Τσαρλς Νταλάρα έθεσαν υποχρεώσεις και χρονοδιαγράμματα υπόψη του κ. Γιώργου Παπανδρέου και του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου. Η κλεψύδρα έχει ήδη γυρίσει. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2011 θα πρέπει η Αθήνα να έχει κλείσει το deal με τις τράπεζες ώστε στις αρχές του έτους να εφαρμοστεί το «κούρεμα». Τον Δεκέμβριο του 2011 θα παρουσιαστούν και οι προτάσεις για τις αλλαγές στις Συνθήκες (ερώτημα παραμένει αν θα TΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΑΝΤΥΠΑ προβλεφθεί διαδικασία αποπομπής από την ευρωζώνη ή αν θα χάσει η απείθαρχη χώρα την κυριαρχία επί των οικονομικών της). Τον Απρίλιο του 2012 θα ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις. Τότε λήγει και ο χρόνος που έχει στη διάθεσή της η κυβέρνηση για να αποδείξει στους δανειστές της πως μπορεί να υλοποιήσει το κομμάτι της συμφωνίας που την αφορά. Οτι μπορεί να κάνει τις μεταρρυθμίσεις που εκκρεμούν και να κλείσει τις μαύρες τρύπες των δημόσιων ταμείων. Οι ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας επισήμαναν στους Ελληνες συνομιλητές τους ότι δεν είναι δυνατόν να συνεχιστούν οι καθυστερήσεις. Πως οι αποκρατικοποιήσεις και οι διαρθρωτικές αλλαγές που αφορούν ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Μερικά από τα διλήμματα που έθεσαν οι δανειστές στην ελληνική αντιπροσωπία είναι ορατά διά γυμνού οφθαλμού και στο επίσημο κείμενο της απόφασης: Αρθρο 9: Προσβλέπουμε στην ολοκλήρωση ενός βιώσιμου και αξιόπιστου νέου πολυετούς προγράμματος Ε.Ε. - ΔΝΤ ως το τέλος του έτους. Αρθρο 10: Χαιρετίζουμε την επιτόπου εποπτική ικανότητα προκειμένου να διασφαλιστεί η έγκαιρη και πλήρης εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Αρθρο 11: Η τρόικα θα συμβάλει στην αξιολόγηση της συμμόρφωσης των μέτρων που θα λάβει η ελληνική κυβέρνηση. Αυτός ο νέος ρόλος θα καθοριστεί στο μνημόνιο συμφωνίας. Αρθρο 12: Το νέο πρόγραμμα θα πρέπει να συμφωνηθεί έως το τέλος του 2011 και η ανταλλαγή ομολόγων να εφαρμοστεί στις αρχές του Αρθρο 15: Η περίπτωση της Ελλάδας απαιτεί μια λύση έκτακτου και μοναδικού χαρακτήρα. στα κλειστά επαγγέλματα, την αγορά εργασίας και το Ασφαλιστικό πρέπει να προχωρήσουν άμεσα. Επέβαλαν στην ελληνική αντιπροσωπία την επιτόπου καθημερινή παρουσία των εκπροσώπων της τρόικας και δέσμευσαν «προκαταβολικά» 15 δισ. από το πρόγραμμα «Ηλιος». Τα χρήματα από την πώληση ηλιακής ενέργειας στη Γερμανία θα πηγαίνουν, με ρητή αναφορά στην απόφαση της Συνόδου Κορυφής, στον EFSF! Μετά τη δραματική Σύνοδο Κορυφής της περασμένης Τετάρτης, το μπαλάκι βρίσκεται πλέον στην Αθήνα. Από την αποτυχία ή την επιτυχία της κυβέρνησης να υλοποιήσει το σκέλος της συμφωνίας που της αναλογεί θα κριθεί και το μέλλον της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ. Από το αποτέλεσμα των πολιτικών τους τους επόμενους μήνες θα κριθεί ο όγκος της συμμετοχής των ιδιωτών και, το κυριότερο, το αν η χώρα θα μπορέσει να επιστρέψει σε θετικό πρόσημο και πλεόνασμα. Αλλιώς ή η τρόικα θα αναλάβει χωρίς προσχήματα τον έλεγχο των δημόσιων οικονομικών ή, απλώς, θα παραιτηθεί από την προσπάθεια διάσωσης του Ελληνα ασθενούς - με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για το μέλλον της Ελλάδας στο ευρώ και τον σκληρό πυρήνα της Ενωσης. Τα τελεσίγραφα έχουν τεθεί τόσο από τους τραπεζίτες που βλέπουν τις επενδύσεις και τις τράπεζές τους να χάνονται όσο και από τις κυβερνήσεις των χωρών που μας δανείζουν. Ο Τσαρλς Νταλάρα, ο οποίος ώσπου να δεχτεί το τελεσίγραφο της αναγκαστικής χρεοκοπίας επέμενε σε «κούρεμα» κάτω από 40%, προειδοποίησε και αυτός τον Γιώργο Παπανδρέου και τον Ευάγγελο Βενιζέλο για το ενδεχόμενο να αντιδράσουν οι αγορές. Γιατί μπορεί να μην κηρύξουν πιστωτικό γεγονός, αλλά έχουν στα χέρια τους όσα όπλα χρειάζονται για να βάλουν εμπόδια στην εμπορική δραστηριότητα της Ελλάδας. «Η συμφωνία να γίνει πράξη» Στην πρώτη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με την επιστροφή του στην Αθήνα ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευάγγελος Βενιζέλος αναφέρθηκε στο τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα. Από την άλλη αποκάλυψε και το άγχος του επιτιθέμενος στο κίνημα ανυπακοής και άρνησης λέγοντας πως είναι σε βάρος των συμφερόντων της χώρας. Τη στάση της αντιπολίτευσης χαρακτήρισε «τραγικά μικρή για τις περιστάσεις», θέτοντας μία ακόμη παράμετρο των πραγμάτων. «Δεν πρέπει να χάσουμε την ευκαιρία. Ο,τι είναι στο χαρτί πρέπει να γίνει πράξη», τόνισε. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο κ. Ηλίας Μόσιαλος, ο οποίος μίλησε για «συντεταγμένη αναδιάρθρωση της οικονομίας της χώρας».

5

6 ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 6 ΚΥΡΙΑΚH 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ Διαρκές πρέσινγκ μετά την ανάσα του haircut Η απόφαση των Βρυξελλών είναι μια ευκαιρία για την Ελλάδα, αλλά εμπεριέχει αβεβαιότητες και πολλά προαπαιτούμενα για να υλοποιηθεί και να αποδώσει Η ΕΛΛΑΔΑ ΘΑ περάσει μια περίοδο υψηλού κινδύνου, μέσα στην οποία πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις με τους κατόχους ομολόγων αξίας 206 δισ. ευρώ, ώστε να υλοποιηθεί το σχέδιο ανταλλαγής και το «κούρεμα» 50%, όπως συμφωνήθηκε στις Βρυξέλλες. Σ τη συνέχεια η ελληνική οικονομία θα πρέπει να αλλάξει ριζικά, να μπει σε τροχιά ανάπτυξης, να περιορίσει κι άλλο τις κρατικές δαπάνες, ώστε το 2020 το δημόσιο χρέος να έχει περιοριστεί στο 120% του ετήσιου εθνικού εισοδήματος (το λεγόμενο ΑΕΠ). Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχει μια διαρκής πίεση για λιγότερες κρατικές δαπάνες και περικοπές. Με λίγα λόγια, η απόφαση των Βρυξελλών δεν είναι παρά μια «ευκαιρία» για την Ελλάδα, η οποία δίνει μια βαθιά ανάσα, αλλά εμπεριέχει πολλές αβεβαιότητες και έχει πολλά προαπαιτούμενα για να αποδώσει. Και μέχρι να κλείσει η διαδικασία ίσως να υπάρξουν πιέσεις και αναταράξεις καθώς μένει να δούμε τις αντιδράσεις των μεγάλων επενδυτικών οργανισμών, των «κεφαλαίων υψηλού ρίσκου» (hedge funds) αλλά και των εταιρειών αξιολόγησης. Και η ελπίδα των κυβερνητικών παραγόντων είναι ότι δεν θα υπάρξουν ανατροπές που θα θέσουν σε κίνδυνο το όλο εγχείρημα. Γιατί μπορεί θεωρητικά να υπογράφηκε το εθελοντικό -50% απότον κ. Νταλάρα, αλλά το αποτέλεσμα θα κριθεί από το πόσες τράπεζες θα δεχθούν τελικά το ντιλ. Ξεχωριστή περίπτωση Οι Ευρωπαίοι ηγέτες στο κεί- ΤΟΥ Γ. Χ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ μενο της προχθεσινής απόφασής τους (τα «συμπεράσματα» της Συνόδου) καθιστούν ξεκάθαρα την Ελλάδα μια ξεχωριστή περίπτωση από την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, οι οποίες επίσης βρίσκονται σε πρόγραμμα στήριξης. Αλλωστε η Ελλάδα είναι και η μόνη χώρα που τίθεται υπό μόνιμη επιτήρηση, καθώς οι «17» δηλώνουν με σαφήνεια ότι θα συσταθεί ομάδα μόνιμης εποπτείας στην Ελλάδα η οποία θα αξιολογεί «τη συμμόρφωση των μέτρων που θα λάβει η ελληνική κυβέρνηση». Βέβαια, για να γλυκάνουν το χάπι, οι Ευρωπαίοι ηγέτες τονίζουν ότι το πρόγραμμα ανήκει στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία έχει και την ευθύνη εφαρμογής του. Απείλησαν με κανονική πτώχευση Τώρα το άμεσο ζήτημα για την Ελλάδα είναι να προσέλθουν οι κάτοχοι ελληνικών ομολόγων για την ανταλλαγή στη μισή αξία («κούρεμα» 50%), γιατί εάν δεν το δεχτούν όλοι, το όφελος για την Ελλάδα δεν θα είναι τα 100 δισ. ευρώ που υπολογίζονται θεωρητικά, αλλά λιγότερο. Με λίγα λόγια, το ζήτημα δεν έκλεισε με την ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΙΣΤΕΙ το διεθνές τραπεζικό λόμπι να δεχτεί «εθελοντικά» το «κούρεμα» 50% χρειάστηκε σχεδόν να το «πιάσει από τον λαιμό» η κυρία Αγκελα Μέρκελ (αριστερά) μαζί με τον Νικολά Σαρκοζί (δεξιά), απειλώντας το εμμέσως ότι σε διαφορετική περίπτωση η ευρωζώνη θα οδηγούσε την Ελλάδα σε κανονική χρεοκοπία με πολύ μεγαλύτερες απώλειες πολιτική απόφαση των «17» και όλα θα κριθούν στην πράξη, ανάλογα με την αποτελεσματικότητα της ελληνικής πλευράς στις διαπραγματεύσεις, την πορεία των δημόσιων οικονομικών και της ελληνικής οικονομίας, αλλά και τις εξελίξεις στην παγκόσμια αγορά. Δεν είναι τυχαίο ότι για να πειστεί ο εκπρόσωπος του διεθνούς τραπεζικού λόμπι (το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο - IIF) Τσαρλς Νταλάρα να δεχτεί «εθελοντικά» το «κούρεμα» 50% χρειάστηκε σχεδόν να τον «πιάσει από τον λαιμό» η κυρία Αγκελα Μέρκελ μαζί με τον Νικολά Σαρκοζί, απειλώντας τον εμμέσως ότι σε διαφορετική περίπτωση η ευρωζώνη θα οδηγούσε την Ελλάδα σε κανονική χρεοκοπία με πολύ μεγαλύτερες απώλειες. Η Ιταλία Οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν και την ενίσχυση του προσωρινού Ταμείου Διάσωσης (EFSF), όχι με νέες εγγυήσεις, όπως ήθελαν οι Γάλλοι, αλλά με ένα σύστημα «μόχλευσης» που θα του δώσει δύναμη πυρός άνω του 1 τρισ. Ευρώ, αλλά και με κεφάλαια από χώρες εκτός Ευρώπης, όπως π.χ. η Κίνα ή ακόμα και το ΔΝΤ. Η λύση αυτή θεωρείται «μέση» και ανεπαρκής για ορισμένους αναλυτές, καθώς κάποιοι υπολογισμοί ανεβάζουν σε 2 τρισ. ευρώ τις ανάγκες που θα δημιουργηθούν εάν η κρίση χειροτερέψει (μόνο η Ιταλία θα χρειαστεί 600 δισ. ευρώ για να ανανεώσει τα επόμενα τρία χρόνια το χρέος της που ξεπερνάει το 1,8 τρισ. ευρώ). ΚΕΡΔΗ ΚΑΙ ΖΗΜΙΕΣ Η απόφαση σημείο προς σημείο Ο ι ιδιώτες κάτοχοι ελληνικών ομολόγων συνολικής αξίας 205 δισ. ευρώ θα κληθούν να τα ανταλλάξουν με νέα στη μισή αξία, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε μέγιστη μείωση του ελληνικού χρέους (εάν το δεχτούν όλοι οι κάτοχοι) κατά 100 δισ. ευρώ (τα ομόλογα ονομαστικής αξίας 60 δισ. ευρώ που έχει αγοράσει -αντί 46 δισ. ευρώ- η ΕΚΤ, καθώς και το δάνειο της τρόικας και ειδικές κατηγορίες δημοσίου χρέους δεν «κουρεύονται»). Το Ταμείο Διάσωσης (EFSF) θα χορηγήσει στην Ελλάδα 30 δισ. ευρώ, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για να «γλυκάνουν» το «κούρεμα», καθώς θα χορηγηθούν είτε ως εγγύηση των νέων ομολόγων, είτε ως μετρητά για ένα μέρος της νέας αξίας του ομολόγου. Το EFSF θα χορηγήσει πρόσθετο δανεισμό 100 δισ. ευρώ στην Ελλάδα μέχρι το Το ποσό αυτό είναι επιπλέον του πρώτου πακέτου βοήθειας (110 δισ. ευρώ). Ισχύουν οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου, για μείωση του επιτοκίου στα δάνεια προς την Ελλάδα (παλιά και νέα), επιμήκυνση στα 30 χρόνια και δεκαετή περίοδο χάριτος (καταβολή μόνο τόκων). Εσοδα αποκρατικοποιήσεων, μαζί με τιτλοποιημένες ροές από το πρόγραμμα παραγωγής ηλεκτρισμού με φωτοβολταϊκά (Helios) θα χρησιμοποιηθούν για να «σβήσουν» δημόσιο χρέος μέσω του EFSF. Το τελικό όφελος θα εξαρτηθεί από το πώς θα χρηματοδοτήσει το Ελληνικό Δημόσιο τα κεφάλαια των τραπεζών που θα υποστούν ζημιές από το «κούρεμα» και πιθανότατα θα κρατικοποιηθούν. Εάν το Δημόσιο χρειαστεί να δανειστεί για να το κάνει, το όφελος από το «κούρεμα» θα μειωθεί σημαντικά. Αυτό ήταν και το αντεπιχείρημα όσων διαφωνούσαν με το «κούρεμα». Τα ασφαλιστικά ταμεία θα χρειαστούν περισσότερη χρηματοδότηση από τον Προϋπολογισμό για να καλύψουν την απώλεια από τα ομόλογα, που φτάνει συνολικά τα 13 δισ. ευρώ. Το όφελος από το «κούρεμα» για τον Προϋπολογισμό (λιγότεροι τόκοι) από το καλοκαίρι του και μετά υπολογίζεται σε 4,5 δισ. ευρώ ετησίως από το υπουργείο Οικονομικών. Προϋπολογισμός από τον Ολι Ρεν Διπλωματικοί κύκλοι ερμηνεύοντας τις αποφάσεις των ηγετών έλεγαν ότι, εάν τα πράγματα πάνε καλά και το ελληνικό σύστημα ανταποκριθεί στις προκλήσεις, η Ελλάδα θα παραμείνει εντός ευρωζώνης και ενδεχομένως να είναι σε θέση να διεκδικήσει και περαιτέρω «βοήθεια» από τους εταίρους, με τη μορφή ενός γενναίου αναπτυξιακού πακέτου, αλλά και ένα νέο «κούρεμα» στα ελληνικά ομόλογα που έχει στην κατοχή της η ΕΚΤ (ονομαστικής αξίας 60 δισ. ευρώ), τα οποία μαζί με τα κυβερνητικά δάνεια που έχει δώσει η τρόικα στην Ελλάδα (τα 110 δισ. ευρώ) μένουν εκτός των προχθεσινών αποφάσεων για το «κούρεμα». Κάτι τέτοιο θα έριχνε ακόμα χαμηλότερα το ελληνικό χρέος. Για να γίνει αυτό όμως θα πρέπει πρώτα η Ελλάδα να αλλάξει ριζικά, σε όλα τα επίπεδα, και να πείσει τους εταίρους μας οι οποίοι αντιμετωπίζουν τη χώρα μας με τεράστια επιφύλαξη. Αντίθετα, εάν η Ελλάδα δεν αξιοποιήσει την ευκαιρία και δεν προσαρμοστεί, έλεγαν οι ίδιες πηγές, σύντομα θα βρεθεί αντιμέτωπη με αυστηρές συνέπειες που προβλέπει το νέο σύστημα διακυβέρνησης της ευρωζώνης, το οποίο σε βάθος χρόνου ίσως δημιουργήσει και μηχανισμούς εξόδου από το ευρώ (ορισμένες χώρες το ζητούν ήδη). Υπό επιτροπεία Ηδη από τον Ιανουάριο του 2012 ξεκινά το νέο σύστημα οικονομικής διακυβέρνησης (με κοινή ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική, εθνικούς προϋπολογισμούς «made in Brussels» και ποινές για τους παραβάτες). Η Κομισιόν θα μπορεί να προτείνει αλλαγές στον προϋπολογισμό μια χώρας και ο επίτροπος Ολι Ρεν, θα μπορεί να ζητήσει αλλαγή στα ελληνικά κρατικά κονδύλια (π.χ. περικοπές) εάν τα πράγματα δεν πάνε καλά στην Ελλάδα. Επιπλέον, όμως, προγραμματίζεται αλλαγή των συνθηκών της Ε.Ε. η οποία ενδεχομένως θα προβλέπει παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τις χώρεςπαραβάτες, αυστηρές ποινές αλλά και μηχανισμούς εξόδου από το ευρώ.

7

8 ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 8 ΚΥΡΙΑΚH 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ Αγορές: με γεια το κούρεμα! Τι εκτιμούν οι μεγαλύτεροι χρηματοοικονομικοί οίκοι μετά την ανακοίνωση της απομείωσης του ελληνικού χρέους ΟΙ ΑΓΟΡΕΣ ΥΠΟΔΕΧΘΗΚΑΝ με ενθουσιασμό τη συμφωνία για την περικοπή του ελληνικού χρέους καταγράφοντας σημαντικά κέρδη, που από την Αθήνα μέχρι τη Φρανκφούρτη κινήθηκαν στο 5% για τα χρηματιστήρια, σε συνδυασμό και με την ανακοίνωση για την ενίσχυση του Μηχανισμού Στήριξης στο 1 τρισ. ευρώ. ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΕΛΗ Η Nomura μάλιστα κατέγραψε το ελληνικό «κούρεμα» ως ευχάριστη έκπληξη, καθώς δεν περίμενε ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί συμφωνία με τους τραπεζίτες τόσο γρήγορα. Η JP Morgan, από την πλευρά της, εκτίμησε ότι με βάση τις υποθέσεις και τις εκτιμήσεις που κάνει η τρόικα για τη βιωσιμότητα του χρέους, στην οποία και βασίστηκε το haircut, μπορεί πράγματι το χρέος να περιοριστεί στο 120% του ΑΕΠ το Αλλά, αν παρεκκλίνει κατά μέσο όρο σε ετήσια βάση κατά μία και μόνο ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το πρωτογενές πλεόνασμα και κατά μία επίσης μονάδα σε σχέση με τον ρυθμό ανάπτυξης, τότε, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ανάλυση, η σχέση χρέους - ΑΕΠ θα οδηγηθεί και πάλι στο 143% το Αυτό σημαίνει, όπως σημειώνουν κύκλοι που διαχειρίζονται διεθνή κεφάλαια, ότι η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει συγκεκριμένα πράγματα σε συγκεκριμένο χρόνο - ενέχεται βέβαια το ρίσκο, αν δεν τα καταφέρει, να ανατραπεί ολόκληρο το σχέδιο σωτηρίας. Η Deutsche Bank, της οποί- ας η μετοχή ωφελήθηκε τα μέγιστα με άνοδο μεγαλύτερη του 10% από τις εξελίξεις, απέκλεισε εμμέσως πλην σαφώς πλέον την ελεγχόμενη χρεοκοπία, σημειώνοντας ότι αφού στην περίπτωση της Ελλάδας δεν μπορούν πια να πληρωθούν τα ασφάλιστρα κινδύνου, τα περίφημα CDS, δεν έχουν και λόγο ύπαρξης. Η Royal Bank of Scotland διατηρεί επιφυλάξεις για πρόωρες εκλογές και εντοπίζει την προτεραιότητα επανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών μέσω EFSF για να αποκλειστεί το ρίσκο σύνδεσης μιας ενδεχόμενης κρατικής χρεοκοπίας με την επιβίωση του τραπεζικού συστήματος μελλοντικά. Ειδικά για τις τράπεζες το θέμα είναι κρίσιμο, καθώς μια ταχεία επανακεφαλαιοποίησή τους θα βοηθήσει πολύ την οικονομία να ανακτήσει ρευστότητα. Παράλληλα, αν το κράτος πάρει πάνω του δανεισμό για να τις κρατικοποιήσει, η καθαρή ωφέλεια των 100 δισ. θα μειωθεί στα 70 δισ. ευρώ. Κύκλοι της αγοράς υπογραμμίζουν ότι ακόμα και αν επί θέματος αρχής η ΕΚΤ δεν δέχεται «κούρεμα» στα ομόλογά της, θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες να μειωθεί η υποχρέωση του Ελληνικού Δημοσίου προς αυτήν, που αντιστοιχεί συνολικά σε ομόλογα ονομαστικής αξίας 60 δισ. ευρώ, των οποίων το κόστος αγοράς από την πλευρά της είναι 42 δισ. ευρώ και βέβαια η σημερινή τους τιμή είναι ακόμα μικρότερη. Η ωφέλεια που μπορεί να προκύψει είναι άλλα 18 δισ. ευρώ, κάτι που θα ανεβάσει το σύνολο περίπου στα 120 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 30% του χρέους. Το ρίσκο Η πρώτη αντίδραση των μεγάλων private equities ήταν μια θετική αποτίμηση, η οποία όμως δεν αφαιρεί ακόμα το λεγόμενο execution risk, δηλαδή τον κίνδυνο η κυβέρνηση να μην μπορεί να εφαρμόσει τις δεσμεύσεις της και να επανέλθουν γρήγορα οι πάσης φύσεως αμφισβητήσεις. Κατά συνέπεια, για τις εισροές κεφαλαίων στα υποτιμημένα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία του δημόσιου κα ιδιωτικού τομέα, που μπορεί να φέρουν ουσιαστικές επενδύσεις, είναι κρίσιμοι οι προσεχείς μήνες. Οι εξελίξεις όμως του «κουρέματος» συνδέθηκαν με την ανασυγκρότηση του Μηχανισμού Στήριξης, του λεγόμενου EFSF, που σε πρώτη φάση NTOKOYMENTO έστειλε μήνυμα στις αγορές ότι η γερμανική πλευρά αποφασίζει να συμβάλει στην αντιμετώπιση της κρίσης χρέους. Η ανακοίνωση της συμφωνίας για την ενίσχυση του ενεργητικού του στο ύψος του 1 τρισ. ευρώ μέσω της χρήσης ενεχύρων εγγυήσεων για πενταπλασιασμό των κεφαλαίων έπεισε σε πρώτη φάση τις αγορές ότι στην ευρωζώνη γίνεται σοβαρή προετοιμασία προς αυτή την κατεύθυνση. Τα «προβληματικά» κράτη που θα παίρνουν τα ομόλογα του EFSF θα έχουν τη δυνατότητα να αποκτούν πολλαπλάσια -μέχρι και 5 φορέςχρηματοδοτική ικανότητα, με στόχο να αποφύγουν τα υψηλά δανειακά κόστη που επιβάλλουν τα funds που επιτίθενται στην Ευρώπη, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες που κυκλοφορούν στις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες. Οι Κινέζοι Παράλληλα η πρωτοβουλία Σαρκοζί να συναντηθεί με τον Κινέζο πρόεδρο Χου-Ζιντάο για τη συγκρότηση του Ειδικού Στόχου Επενδυτικού Οχήματος (SPIV), που θα επιχειρήσει να μεταφέρει κεφάλαια από τα BRICS στον EFSF, δείχνει την προσήλωση της ευρωπαϊκής ηγεσίας να υλοποιήσει τους σχεδιασμούς της άμεσα. Αυτό το χρηματοδοτικό εργαλείο θα υποκαταστήσει σε σημαντικό βαθμό ακόμα και αμυντικές κινήσεις της ΕΚΤ, βασιζόμενο σε αποδόσεις καλύτερες σε σχέση με το κόστος δανεισμού του. Μια από τις λειτουργίες του μάλιστα μπορεί να περιλαμβάνει την αγορά ομολόγων περιφερειακών χωρών από τους επενδυτές έναντι δικών του ομολογιών και τη διοχέτευση αυτών με την εγγύησή του έναντι ρέπος στις ευρωπαϊκες τράπεζες, οι οποίες στη συνέχεια θα χρηματοδοτούνται επ ωφελεία τους από την ΕΚΤ, ενεχυριάζοντας τα χαρτιά του SPIV. Ενα από τα ρίσκα του αποτελεί το αν θα έχει και θα διατηρεί το τριπλό Α στις αξιολογήσεις, για να δανείζεται πολύ φθηνά, με δεδομένο ότι θα εμπλακεί σε ευρωπαϊκά ομόλογα. ΤΟ ΠΡΟΧΕΙΡΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ με τα βασικά σημεία της «συμφωνίας διάσωσης της ευρωζώνης» στα χέρια των Ευρωπαίων ηγετών κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της 26ης Οκτωβρίου. Διευκρινίζονται οι μηχανισμοί στήριξης, οι χώρες και τα ποσά. Ενας εκ των συμβούλων το έδειξε στους δημοσιογράφους ΘΑ ΕΞΑΙΡΕΘΟΥΝ; Τι θα γίνει με τα ομόλογα των φυσικών προσώπων Ο ι ιδιώτες κάτοχοι ελληνικών ομολόγων που, σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζιτών, αριθμούν μέχρι φυσικά πρόσωπα είναι αυτό που λένε οι Αμερικανοί «το wild card του κουρέματος». Και αυτό γιατί δεν έχει ξεκαθαριστεί οριστικά αν, όπως και κατά τις αποφάσεις της 21ης Ιουλίου, θα εξαιρεθούν από το «κούρεμα». Πρόκειται για ένα μικρό μέρος του συνολικού χρέους που δεν ξεπερνά τα 4 δισ. ευρώ. Πάντως, από τη στιγμή που όλα τα υπόλοιπα ομόλογα είναι μαρκαρισμένα λόγω του PSI της 21ης Ιουλίου, δεν υφίσταται και δυνατότητα να αλλάξουν χέρια τώρα από θεσμικά χαρτοφυλάκια σε χέρια ιδιωτών για να αποφύγουν το haircut.

9

10 ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 10 ΚΥΡΙΑΚH 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ Στο ράφι οι εκλογές, η συγκυβ Μπορεί με την απόφαση των Βρυξελλών η χώρα να πήρε μια βαθιά ανάσα, όμως το πρωθυπουργικό επιτελείο δεν πρέπει να έχει αυταπάτες. Μέχρι τον Φεβρουάριο, οπότε θα κριθεί η πορεία της ελληνικής οικονομίας για την καταβολή της επόμενης δόσης, θα έχει να αντιμετωπίσει τεράστια προβλήματα και να αποδείξει ότι η τελευταία ευκαιρία δεν θα πάει χαμένη ΟΤΑΝ Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ κ. Γιώργος Παπανδρέου εισήλθε το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης στην αίθουσα του Υπουργικού Συμβουλίου στη Βουλή εμφανώς κατάκοπος, αλλά σίγουρα ικανοποιημένος, όλοι οι υπουργοί του τον υποδέχτηκαν με ελαφρύ και συγκρατημένο χαμόγελο. Κανείς όμως δεν χειροκρότησε αυτή τη φορά, όπως είχε γίνει τον περασμένο Ιούλιο, μετά την τότε απόφαση της ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής, όταν η κυβέρνηση έπλεε σε πελάγη αφελούς ευτυχίας και ναρκισσιστικής θριαμβολογίας. Αυτή τη φορά τα πράγματα στην κυβέρνηση είναι καταρχήν διαφορετικά και πάντως πιο ρεαλιστικά. Απομένει να αποδειχτούν οι υπουργοί της πιο αποτελεσματικοί και παραγωγικοί, ώστε στους επόμενους τρεις «διαβολικούς» μήνες, όπως τους χαρακτήρισε ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, η χώρα να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει και η τωρινή συμφωνία των Βρυξελλών να οδηγήσει πραγματικά σε μια κάποια «σωτηρία» της ελληνικής οικονομίας και να μην αποδειχτεί φενάκη, όπως όλες οι προηγούμενες ανάλογες περιπτώσεις αντιμετώπισης του χρέους. Υπό αυτή την έννοια, το πρωθυπουργικό επιτελείο θεωρεί ότι το πολιτικό στοίχημα της κυβέρνησης είναι να μην πάει κι αυτή η ευκαιρία χαμένη, διότι θεωρείται η τελευταία για τη χώρα και τυχόν αποτυχία θα καταστήσει την έξοδο από το ευρώ πραγματικό ενδεχόμενο και ορατό κίνδυνο. Γι αυτό και ο κύριος στόχος του Μεγάρου Μαξίμου για το αμέσως επόμενο διάστημα είναι η πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση της συμφωνίας για το «κούρεμα», αλλά και η επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου. Η κυβέρνηση παίρνει μια βαθιά ανάσα μέχρι τον Φεβρουάριο -όταν και θα κριθεί η πορεία της ελληνικής οικονομίας για την καταβολή της επόμενης δόσης- και μέχρι τότε δεν αναμένονται θεαματικές πολιτικές πρωτοβουλίες. Ο κ. Παπανδρέου φαίνεται ότι έχει καταλήξει σε συγκεκριμένους άξονες πάνω στους οποίους θα κινηθεί και είναι οι εξής: Οι εκλογές φεύγουν από τον ορίζοντα εντελώς. Σενάρια περί κυβερνήσεων συνεργασίας απορρίπτονται μετά βδελυγμίας, όσο έντονη κι αν υπήρξε η πίεση από το εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ τις τελευταίες εβδομάδες. Η έκκληση προς την αντιπο- ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ λίτευση για συναίνεση θα συνεχιστεί, αλλά δεν πρόκειται να συνδυαστεί με τον όρο να ψηφιστεί η νέα δανειακή σύμβαση στη Βουλή από αυξημένη πλειοψηφία 180 βουλευτών. Ετσι κι αλλιώς η σχετική ψηφοφορία πιθανόν να οριστεί λίγο πριν ή και μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων, άρα δεν είναι καν της παρούσης. Από τη στιγμή που δεν τίθεται θέμα ευρύτερης νομιμοποίησης της νέας σύμβασης, φεύγει από το προσκήνιο και η εισήγηση κάποιων υπουργών να διεξαχθεί επ αυτής δημοψήφισμα. Με δεδομένο ότι η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι δεν παραχωρείται εθνική κυριαρχία και η νέα συμφωνία είναι σωτήρια για τη χώρα, δεν νοείται κάποια επιπλέον κίνηση πολιτικής νομιμοποίησης της σύμβασης. Εκτιμάται λοιπόν ότι για το αμέσως επόμενο διάστημα θα μειωθεί η πίεση προς την κυβέρνηση και θα περιοριστούν τα εσωτερικά προβλήματα, ιδίως με τις διαφοροποιήσεις βουλευτών, καθώς δεν θα υπάρχουν στη Βουλή επίμαχα νομοσχέδια προς ψήφιση. ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ Ολονύχτιο θρίλερ, τσακωμοί, αστακ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Ι. ΔΗΜΗΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗ Ενα πολυήμερο πολιτικοοικονομικό θρίλερ έζησε στις Βρυξέλλες τις τελευταίες ημέρες το κυβερνητικό κλιμάκιο υπό τον πρωθυπουργό κ. Γιώργο Παπανδρέου. Ηταν μια Σύνοδος που είχε πάνω απ όλα τη σφραγίδα της κυρίας Ανγκελα Μέρκελ. Είχε ακόμα δραματικές ανατροπές, έντονους διαλόγους, τσακωμούς, Τώρα (ξανα) αρχίζουν τα δύσκολα Μ έσα σε αυτό το εφιαλτικό τοπίο, το Υπουργικό Συμβούλιο δεν είναι σε κοινή γραμμή. Μια τάση, στην οποία ανήκει η κίνηση των τριών «υπουργών», που εμφανίζονται μεν οι ίδιοι ως «μεταρρυθμιστές» αλλά τους αποδίδεται και ο χαρακτηρισμός «μνημονιακοί», τονίζει ότι δεν πρέπει πλέον να υπάρξει η παραμικρή υπαναχώρηση ή διαπραγμάτευση με κοινωνικές ομάδες που αντιδρούν στις αλλαγές ώστε να μην επαναληφθεί το Βατερλό που ακολούθησε τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου και προκάλεσε την κρίση των τελευταίων δύο μηνών. Στελέχη αυτής της τάσης άκουσαν με προβληματισμό την υπόσχεση του πρωθυπουργού από τις Βρυξέλλες ότι «από του χρόνου διευκολύνεται η άσκηση της κοινωνικής και ασφαλιστικής πολιτικής», καθώς θεωρούν ότι η κυβέρνηση θα υποκύψει και πάλι στον λαϊκισμό, την παροχολογία και τη δημαγωγία. Από την άλλη, υπάρχουν οι «κοινωνιστές» υπουργοί ή «λαϊκιστές», όπως τους ονομάζουν οι αντίπαλοί τους, που θεωρούν ότι είναι αναγκαίο με την πρώτη ευκαιρία να δοθεί μια ανάσα στα χειμαζόμενα κοινωνικά στρώματα, προκειμένου να ελεγχθεί η κοινωνική εξέγερση και να μην προκληθούν χαοτικές καταστάσεις, που θα θέσουν σε αμφιβολία και το κεντρικό διακύβευμα, το οποίο είναι η διαχείριση του χρέους και η ανάπτυξη. Γ. ΑΝΤΥΠΑΣ απειλές, ένα τρακάρισμα, μια υπερκόπωση, μια γαστρεντερίτιδα, ακόμα και ένα έμφραγμα του στενού συνεργάτη του κ. Παπανδρέου, κ. Γιώργου Γληνού. Ευτυχώς, όμως, ο πολύπειρος τεχνοκράτης βρίσκεται σε νοσοκομείο των Βρυξελλών έχοντας πλήρως τις αισθήσεις του. Τα μέλη της ελληνικής αποστολής, λοιπόν, είχαν κατακλύσει το ιστορικό ξενοδοχείο των Βρυξελλών «Conrad». Σε δύο αίθουσες του ξενοδοχείου είχαν ακροβολιστεί ο αντιπρόεδρος και υπουργός Οικονομικών κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, ο αναπληρωτής υπουργός κ. Φίλιππος Σαχινίδης, ο πρόεδρος του ΣΟΕ κ. Γιώργος Ζαννιάς, ο επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ κ. Πέτρος Χριστοδούλου κ.ά. Μαζί τους και οι Αμερικανοί και Βρετανοί σύμβουλοι του οικονομικού επιτελείου, οι οποίοι είχαν προσληφθεί γι αυτόν τον λόγο. ΣΤΕΝΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΠΑΘΕ ΕΜΦΡΑΓΜΑ, ΑΛΛΟΣ ΤΡΑΚΑΡΕ ΚΑΙ ΕΠΑΘΕ ΥΠΕΡΚΟΠΩΣΗ Με σφιγμένο χαμόγελο ο πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου ετοιμάζεται για δηλώσεις στους δημοσιογράφους μετά το τέλος της Συνόδου. Μπορεί η απόφαση να του έδωσε ανάσα, ωστόσο τα καυτά προβλήματα παραμένουν βουνό Πρώην τραπεζίτες της Goldman Sachs και της Citibank, οι σύμβουλοι της κυβέρνησης έλαβαν για τις συμβουλές τους, σύμφωνα με πληροφορίες, ποσό μεταξύ και ευρώ. Το θρίλερ παίχτηκε αργά το βράδυ: Αρχισε να δημιουργείται κλίμα αισιοδοξίας στην ελληνική πλευρά, καθώς οι πληροφορίες από τη Σύνοδο Κορυφής της ευρωζώνης, αλλά και από τα παράλληλα euroworking groups έδειχναν ότι η απόφαση για το

11 ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΥΡΙΑΚH 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ έρνηση και η συναίνεση «Τι θα γίνει μ εσάς; Δεν θα ασχολούμαστε κάθε τρεις και λίγο με τα προβλήματά σας» Ο μαραθώνιος των διαβουλεύσεων Μέρκελ - Σαρκοζί και ο «τσαμπουκάς» με τις ευρωπαϊκές τράπεζες Η ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ 26ης προς την 27η Οκτωβρίου θα μείνει στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ενωσης ως μια ξεχωριστή ημερομηνία. Ξεχωριστή με την έννοια ότι για πρώτη φορά στα χρονικά της η Ευρωπαϊκή Ενωση έφτασε τόσο κοντά στη διάλυση. ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΡΑΠΤΗ Χρειάστηκαν ένας πολύμηνος μαραθώνιος διαβουλεύσεων ανάμεσα στον Σαρκοζί, τη Μέρκελ και τους συνεργάτες τους, καλή θέληση, απόλυτη εχεμύθεια και ένας μεγάλος «τσαμπουκάς» στο τέλος με τις ευρωπαϊκές τράπεζες για να καταφέρουν οι δύο ισχυρότερες ευρωπαϊκές χώρες -η Γερμανία και η Γαλλία- να γεφυρώσουν τις διαφορές τους. Χωρίς όλα αυτά τα εκρηκτικά συστατικά, το ελληνικό πρόβλημα δεν θα είχε αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά -αν δεν καταφέρουμε να αξιοποιήσουμε εμείς την ευκαιρία είναι άλλο θέμα- και σήμερα η Ευρώπη θα είχε ίσως μπει σε μια ανεξέλεγκτη τροχιά προς το άγνωστο. Και δεν υπερβάλλουμε στο παραμικρό. Το αποκάλυψε άλλωστε ο πρόεδρος Σαρκοζί την Κυριακή το βράδυ στους Γάλλους δημοσιογράφους ύστερα από μια θυελλώδη συνεδρίαση του συμβουλίου όταν, σχεδόν εκτός εαυτού, δήλωσε σε υψηλούς τόνους στον Βρετανό πρωθυπουργό Κάμερον ότι «έχουμε αηδιάσει να σε ακούμε να μας λες τι πρέπει να κάνουμε»! «Η Ευρώπη», εκμυστηρεύτηκε λίγο αργότερα ο Σαρκοζί στον απεσταλμένο των «Les Echos», «έφτασε ένα βήμα πριν από τη διάλυση»! Κι άλλες φορές στο παρελθόν η Ευρώπη σε κρίσιμα συμβούλια είχε βρεθεί σε αδιέξοδο, αφού δεν μπορούσαν να βρουν σημεία συμβιβασμού. Οι ευρωπαϊκές συνθήκες που έχουν χτίσει την πρόοδο της Κοινότητας στην αρχή της πλειοψηφίας πολύ συχνά έφταναν σε συγκρούσεις, η κοινή όμως μοίρα τούς ένωνε στο τέλος και προχωρούσαν όλοι μαζί. Αυτή είναι άλλωστε και η γοητεία της ευρωπαϊκής σύγκλισης: λαοί και κοινωνίες με διαφορετικά χαρακτηριστικά και συμφέροντα, που είναι καταδικασμένοι όμως να προχωρήσουν μαζί. Μπορεί κανείς να φανταστεί την Ευρώπη να επιστρέφει στις φοβίες του παρελθόντος και να ξαναγεννιούνται οι εθνικισμοί που προκάλεσαν τόσα δεινά στους λαούς της Ευρώπης; Μπορεί να φανταστεί κανείς -έστω και με λάθη και παραλείψεις- την Ευρώπη χωρίς το κοινό σπίτι και το κοινό νόμισμα; Την Ευρώπη χωρίς το ευρώ; Ολοι αυτοί που σήμερα από επιπολαιότητα ή ιδιοτέλεια εύχονται την επιστροφή μας στη δραχμή και φανατίζουν τον κόσμο που βλέπει να χάνει εισοδήματα και δουλειές, ούτε καν υποψιάζονται τι θα σήμαινε μια χρεοκοπία και επιστροφή στη δραχμή. Αρκεί να φανταστεί κανείς πού θα ήμασταν σήμερα αν δεν ανήκαμε στην ευρωζώνη. Λέγεται ότι το είπε την περασμένη Κυριακή ο Ολλανδός πρωθυπουργός στον Παπανδρέου: «Τι θα γίνει μ εσάς; Είναι δυνατό κάθε εβδομάδα να μαζευόμαστε για να προσπαθούμε να βρούμε άκρη με τα προβλήματά σας;»! Πικρό, αλλά και αληθινό! Αν λοιπόν η Ελλάδα δεν είχε την τύχη να μπει τόσο έγκαιρα στην ΕΟΚ και αργότερα στην ευρωζώνη, σήμερα θα ήμασταν εθνικά περήφανοι, αλλά και μόνοι! Θα μας έδινε η διεθνής κοινότητα τόσα χρήματα και τόσες ευκαιρίες; Μάλλον δύσκολο. Εντάξει, όλο αυτό έχει ένα μεγάλο κόστος για όλους αυτούς που έχασαν και θα χάσουν τις δουλειές τους. Σε ανθρώπους που έως χτες είχαν μια κανονική ζωή, δουλειά, κοινωνικότητα και αξιοπρέπεια, ξαφνικά η ζωή τους άλλαξε σε μια νύχτα. Και βρέθηκαν στο πουθενά. Σίγουρα οι δημοσιονομικοί αριθμοί δεν μπορούν να περιγράψουν το αδιέξοδο εκείνων που ζουν το πρόβλημα και το αδιέξοδο στο πετσί τους. Σίγουρα το κόστος είναι μεγάλο και είναι ακόμα πιο σίγουρο ότι πολλοί από εμάς ίσως βρεθούμε τα επόμενα χρόνια στην ίδια μοίρα με αυτούς που σήμερα είναι χωρίς δουλειά και βλέπουν το μέλλον χωρίς ελπίδα. Καμιά αντίρρηση! Ομως οι κοινωνίες και οι χώρες ούτε κλείνουν ούτε διαγράφονται από τον χάρτη. Και η χώρα είναι «Η ΕΥΡΩΠΗ», ΕΚΜΥΣΤΗΡΕΥΤΗΚΕ ΛΙΓΟ ΑΡΓΟΤΕΡΑ Ο ΣΑΡΚΟΖΙ ΣΤΟΝ ΑΠΕΣΤΑΛΜΕΝΟ ΤΩΝ «LES ECHOS», «ΕΦΤΑΣΕ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΛΥΣΗ»! καταδικασμένη να προχωρήσει μπροστά, να αγωνιστεί και αργότερα να ανακάμψει. Πόσες φορές στο παρελθόν η Ελλάδα δεν βρέθηκε μπροστά στην καταστροφή, όταν όλα έμοιαζαν αβέβαια και απειλητικά. Και πόσες φορές, έπειτα από μεγάλες προσπάθειες, θυσίες και αγώνες, ξανασηκώθηκε...ολοι αυτοί οι ανώνυμοι ήρωες της καθημερινότητας που πάλεψαν σε αντίξοες συνθήκες, ανάθρεψαν παιδιά και έχτισαν αυτή τη χώρα θα είχαν, αν μπορούσαν να μιλήσουν, να πούνε πολλά! Και θα μας έλεγαν ίσως ότι υπάρχουν και χειρότερα. Και κυρίως ότι ένας λαός τελειώνει μόνο όταν παραιτηθεί. Το βράδυ εκείνο της περασμένης Τετάρτης στο Συμβούλιο Κορυφής ειπώθηκαν πολλά. Και η πιο κρίσιμη ώρα ήταν όταν άρχισε κουβέντα με τον Τσαρλς Νταλάρα, τον εκπρόσωπο των τραπεζών, προκειμένου να πειστούν οι τράπεζες να μπουν στο ελληνικό «κούρεμα» εθελοντικά! Κάποια στιγμή ο Σαρκοζί, παίρνοντας τη σκυτάλη από τον Βενιζέλο και τη Λαγκάρντ, τον κοίταξε στα μάτια, σήκωσε το δάκτυλο και του είπε: «Αυτό μπορούμε να δώσουμε. Ή το παίρνετε και λέτε ναι ή από αύριο οι μισές τράπεζες στην Ευρώπη θα περάσουν στον έλεγχο των κρατών». Τα υπόλοιπα είναι πια λίγο ως πολύ γνωστά! οί, υπέρταση και ένα έμφραγμα χρέος της Ελλάδας κινούνταν πέριξ του 55% έως 60% Τα πρώτα μηνύματα από τη Σύνοδο μετέφερε μέσω τηλεδιάσκεψης στα μέλη της Κυβερνητικής Επιτροπής στην Αθήνα ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών, τονίζοντας ότι έχουν σχεδόν εξασφαλιστεί η εθελοντική συμμετοχή, η μείωση του χρέους κατά 100 δισ. ευρώ, η μείωση των επιτοκίων δανεισμού της χώρας, αλλά και μία καλύτερη εκδοχή σε ό,τι αφορά τα ζητήματα εποπτείας και εθνικής κυριαρχίας Η Σύνοδος διεκόπη προσωρινά για ένα μικρό διάλειμμα και ο πρωθυπουργός ενημέρωσε την κυβερνητική αποστολή ότι οι διαπραγματεύσεις πηγαίνουν σχετικά καλά. Παράλληλα, η κυρία Μέρκελ, ο κ. Νικολά Σαρκοζί, ο κ. Χέρμαν βαν Ρομπάι και ο κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ζητούσαν από τον κ. Τσαρς Νταλάρα, επικεφαλής του IIF, να αποδεχτεί τους όρους της ευρωζώνης. Επειτα από ΕΥΡΩ ΠΗΡΑΝ ΠΡΩΗΝ ΤΡΑΠΕΖΙΤΕΣ ΤΗΣ GOLDMAN SACHS ΚΑΙ ΤΗΣ CITIBANK ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ πιέσεις μίας ώρας η συνάντηση οδηγήθηκε σε ναυάγιο. Ο κ. Νταλάρα διαμήνυσε ότι δεν αποδέχεται κανέναν όρο της συμφωνίας Η κυρία Μέρκελ επέστρεψε στη Σύνοδο της ευρωζώνης και απείλησε με υποχρεωτικό «κούρεμα», ήτοι με χρεοκοπία των τραπεζών. Η εμπλοκή προκάλεσε αναστάτωση στους Ευρωπαίους ηγέτες, που υπέδειξαν στην κυρία Μέρκελ και στον κ. Σαρκοζί να συναντηθούν εκ νέου με τον κ. Νταλάρα Εγινε γνωστό ότι οι ηγέτες της Γερμανίας και της Γαλλίας μαζί με την κυρία Κριστίν Λαγκάρντ ζήτησαν νέα συνάντηση με τον κ. Νταλάρα για να τον θέσουν ενώπιον του διλήμματος «Ή δέχεστε τους όρους μας ή πάμε σε χρεοκοπία». Η απειλή χρεοκοπίας προκάλεσε μούδιασμα στην κυβερνητική αποστολή, που εμφανιζόταν πλέον πολύ πιο επιφυλακτική για τις εξελίξεις Εγινε γνωστή η επίτευξη της συμφωνίας με τις τράπεζες. Οι ημέρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής πάντως δεν ήταν και οι καλύτερες για την ελληνική αντιπροσωπία. Φημολογείται ότι ο κ. Ζαννιάς με τον κ. Σαχινίδη ένα βράδυ πήγαν οι δυο τους για όστρακα και αστακούς, με αποτέλεσμα ο πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων να πάθει ελαφρά γαστρεντερίτιδα. Βέβαια στη συνέχεια οι ίδιοι είπαν ότι έφαγαν «βρόμικα» σάντουιτς. Επίσης ο κ. Πέτρος Χριστοδούλου τράκαρε με το ταξί και έπαθε και υπερκόπωση

12 ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 12 ΚΥΡΙΑΚH 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ Τι αλλάζει στη ζωή μας, στην πολιτ Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα καταφέρουμε να εφαρμόσουμε τα μέτρα μείωσης του ελλείμματος - Η Ευρώπη θα προχωρήσει στην οικονομική ενοποίηση και αυτό σημαίνει εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας όλων σε ένα κεντρικό συμβούλιο ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ Συνόδου Κορυφής για την Ελλάδα είναι η τελευταία ευκαιρία που μας δίνει η Ευρώπη για να παραμείνουμε στην ευρωζώνη. Είναι μια ευκαιρία που κρύβει τεράστιες θυσίες, φτώχεια και πόνο για όλους τους Ελληνες, και κυρίως για τους χαμηλόμισθους, τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους μικροεπιχειρηματίες. ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ Β. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα καταφέρουμε να εφαρμόσουμε τα μέτρα μείωσης του ελλείμματος και να πετύχουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Ενώ μέχρι σήμερα δεν το έχουμε πετύχει αυτό, τώρα υπάρχει μια μεγαλύτερη πιθανότητα επιτυχίας διότι οι Ευρωπαίοι στέλνουν στην Αθήνα μια «δύναμη κρούσης» με μόνιμη εγκατάσταση για να παρακολουθεί την πρόοδο των μέτρων και να επιβάλει την εφαρμογή τους. Το κατά πόσον μπορούν οι επιτηρητές να διασφαλίσουν την επιτυχία θα το δείξει το μέλλον. Πάντως οι πιθανότητες παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη αυξάνονται σε σχέση με μερικές μέρες και εβδομάδες νωρίτερα. Παράλληλα, όμως, μειώνεται και η πιθανότητα άλλης ευκαιρίας αν αποτύχουμε. Μετά μας περιμένει, όπως όλα δείχνουν, η έξοδος από την ευρωζώνη, η επιστροφή στη δραχμή και η οικονομική, πολιτική και στρατηγική απομόνωση από την Ευρώπη. Το κρίσιμο νούμερο της Συνόδου Κορυφής είναι το «κούρεμα» κατά 50% των ομολόγων, το οποίο αποτελεί έναν μπούσουλα για όλα τα μεγέθη της οικονομίας. Χωρίς να συνδέεται άμεσα με όλα τα μεγέθη, τελικά το ποσοστό αυτό σηματοδοτεί το επίπεδο στο οποίο θα προσαρμοστεί η ζωή μας σε σχέση με το ανώτατο σημείο των τιμών και των εισοδημάτων του Ας δούμε όμως τι σημαίνουν οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής για την πολιτική, την οικονομία, αλλά και την τσέπη μας. Μειώνεται η ισχύς του πολιτικού συστήματος Οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής για στήριξη της ελληνικής οικονομίας περιορίζουν ασφυκτικά τις δυνατότητες του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Η οποιαδήποτε κυβέρνηση οφείλει να πετυχαίνει πλεονάσματα στους προϋπολογισμούς ξεκινώντας από το Αυτό σημαίνει ότι τελειώνει η δυνατότητα παροχών, προσλήψεων, αυξήσεων και ρουσφετιού. Το πελατοκεντρικό πολιτικό σύστημα αδυνατίζει σημαντικά, καθώς ο πολιτικός δεν μπορεί να υποσχεθεί τίποτα για να εξαγοράσει την ψήφο του πολίτη. Και όποιος πολιτικός υποσχεθεί παροχές δεν θα μπορέσει να τις υλοποιήσει, εκτός αν αποφασίσει και αν καταφέρει να βγάλει τη χώρα από την Ενωμένη Ευρώπη, με όσα αυτό συνεπάγεται. Ενδεχομένως αυτή η εξάρτηση της χώρας από την Ε.Ε., οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνει και η εποπτεία από τους επιτρόπους που θα εγκατασταθούν στην Αθήνα να περιορίσουν τη διαφθορά του πολιτικού συστήματος και της δημόσιας διοίκησης. Και αυτό σε κάθε περίπτωση είναι εξυγιαντικό και για την οικονομία και για την πολιτική ζωή και για την κοινωνία. Πολλοί υποστηρίζουν ότι χάνουμε εθνική κυριαρχία. Αυτό όμως έχει συμβεί από τότε που αποφασίσαμε να συμμετάσχουμε στην Ενωμένη Ευρώπη. Οσον αφορά στις αποφάσεις αυτής της Συνόδου, αφορούν όλες ανεξαιρέτως στις ευρωπαϊκές χώρες. Ολες οι χώρες συμφώνησαν να βάλουν στη νομοθεσία τους τον όρο ότι οι προϋπολογισμοί θα είναι ισοσκελισμένοι. Ολες οι χώρες εκχωρούν τον έλεγχο των προϋπολογισμών τους στα ευρωπαϊκά όργανα - και κυρίως στη Σύνοδο Κορυφής. Ολες οι χώρες συμφώνησαν ότι θα ελέγχονται και θα δέχονται συμβουλές από τα κεντρικά όργανα της Ε.Ε. για τους Προϋπολογισμούς τους. Ολες οι χώρες συμφώνησαν ότι, αν πρόκειται να λάβουν αποφάσεις στους προϋπολογισμούς που θα έθεταν σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή σταθερότητα, θα πρέπει πρώτα να ενημερώσουν τις Βρυξέλλες και να πάρουν την έγκρισή τους. Στη σύνοδο αυτή η σημαντικότερη απόφαση είναι ότι η Ευρώπη θα προχωρήσει στην οικονομική ενοποίηση και αυτό σημαίνει εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας όλων σε ένα κεντρικό συμβούλιο της Ευρώπης, στη Σύνοδο Κορυφής και στα όργανα της Ε.Ε. Εμείς, επειδή βρισκόμαστε σε χειρότερη μοίρα σήμερα, έχουμε από τώρα τον ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΩΣ Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ Ε.Ε., ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΚΑΙ Η ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥΣ ΠΟΥ ΘΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ έλεγχο των επιτρόπων. Το ίδιο θα συμβεί σε όσους έρθουν αργά ή γρήγορα σε παρόμοια θέση. Συνεπώς δεν μιλάμε για εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδας αλλά όλων των ευρωπαϊκών χωρών στην Ε.Ε. Πάμε, λοιπόν, τώρα στα οικονομικά. Γενικά, σε αυτό που μας αφορά, οι αποφάσεις σημαίνουν ότι ενώ η ελληνική οικονομία είχε τρία «αριθμητικά» προβλήματα, δηλαδή το χρέος, το έλλειμμα του Προϋπολογισμού και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, σήμερα απαλλάσσεται από το πρώτο, δηλαδή το χρέος, και απομένει στην κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τα άλλα δύο - και κυρίως το έλλειμμα του Προϋπολογισμού. Το χρέος το αναλαμβάνουν μόνοι τους οι Ευρωπαίοι. Και καθώς η προσπάθεια αποκτά πλέον επικές διαστάσεις, το πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε ως κοινωνία είναι να μη διαλυθούμε και να μην αφήσουμε να εξαθλιωθούν τα αδύναμα και μεγάλα σε πληθυσμό μέλη της. Ας δούμε τις εξελίξεις σε κάθε μέτωπο αναλυτικά. Το χρέος μειώνεται Η σύνοδος έθεσε ως στόχο τη μείωση του ελληνικού χρέους στο 120% του ΑΕΠ μέχρι το Αυτό σημαίνει ότι μέχρι τότε η Ε.Ε. θα διασφαλίσει ότι η Ελλάδα δεν θα πτωχεύσει και θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί το κομμάτι της αποπληρωμής των χρεών μας. Σημαίνει επίσης ότι μέχρι τότε θα είναι πολύ δύσκολο -αν όχι αδύνατο- να βγούμε και να δανειστούμε ελεύθερα από τις αγορές, που μεταφράζεται ότι τελικά δεν θα μπορούμε να δανειστούμε από κανέναν εκτός από τα συμφωνημένα δάνεια των 130 δισ. από την Ε.Ε., εφόσον βεβαίως τηρούμε τις δικές μας υποχρεώσεις, που είναι η δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος και οι αποκρατικοποιήσεις. Στο επιχείρημα πολλών ότι δεν είναι επιτυχία η μείωση του χρέους στο 120% του ΑΕΠ το 2020, η απάντηση είναι μία: χωρίς τις διευκολύνσεις της Ε.Ε. σε αυτόν τον τομέα το χρέος θα έβαινε διαρκώς αυξανόμενο έως την πλήρη πτώχευση της χώρας και την έξοδό της από την ευρωζώνη. Σε χρήμα, η μείωση του χρέους μας από το «κούρεμα» κατά 50% αντιστοιχεί σε 100 δισ. ευρώ. Από την άλλη, θα υπάρξει νέο χρέος περίπου 42 δισ. ευρώ για τη στήριξη των τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων. Αν μπορεί κανείς να τα συνυπολογίσει με μεγάλο ποσοστό αυθαιρεσίας, η ελάφρυνση του χρέους είναι περίπου 60 δισ. ευρώ. Η τραγική εξέλιξη θα είναι να συνεχίσει να είναι ελλειμματικός ο προϋπολογισμός, οπότε θα χρειαζόμαστε και νέα δάνεια για να καλύψουμε το νέο έλλειμμα. Αν αυτό συμβεί, υπάρχει η πιθανότητα να αυξήσουμε ξανά το χρέος, αν μας τα δανείσουν, ή να πάμε σε εσωτερική παύση πληρωμών, αν δεν μας τα δανείσουν. Ετσι πάμε στο ζήτημα του ελλείμματος. Από το έλλειμμα στο πλεόνασμα Ο βασικός όρος που θέτουν οι Ευρωπαίοι για να μας στηρίξουν είναι η δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος. Αυτό σημαίνει ότι οι δαπάνες μας (χωρίς τους τόκους και τα χρεολύσια) πρέπει να είναι μικρότερες από τα έσοδα του κράτους. Με λίγα λόγια, πρέπει να μειωθούν οι δαπάνες του Δημοσίου με όσα έχουν ήδη προγραμματιστεί και ανακοινωθεί ως τώρα και ενδεχομένως και με επιπλέον μέτρα. Ταυτόχρονα πρέπει τα έσοδα του Δημοσίου να αυξηθούν ή τουλάχιστον να επιτευχθούν τα προγραμματισμένα. Και οι δύο στόχοι είναι από δύσκολοι έως ανέφικτοι - για το 2012 τουλάχιστον. Τα έσοδα δεν μπορούν να αυξηθούν εφόσον η ύφεση βαθαίνει, τα κέρδη των επιχειρήσεων μειώνονται και οι φόροι που πλήρωναν όταν είχαν κέρδη δεν υπάρχουν πια. Επίσης η δυνατότητα των Ελλήνων να πληρώνουν φόρους είναι πλέον περιορισμένη, διότι ακόμη και αν κάποιος θέλει να πληρώσει, δεν έχει λεφτά εξαιτίας της μείωσης των μισθών και όλων των εισοδημάτων. Η ύφεση, λοιπόν,

13 ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΥΡΙΑΚH 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ική και την οικονομία με το -50% είναι μεγάλο εμπόδιο στην είσπραξη φόρων. Παράλληλα η περαιτέρω μείωση των δαπανών του Δημοσίου δημιουργεί επιπλέον ύφεση. Είναι σαφές ότι το έλλειμμα του Δημοσίου είναι εισόδημα για κάποιους - ουσιαστικά εμμέσως για όλους. Συνεπώς η μείωσή του μεταφράζεται αυτομάτως σε περιορισμό του εισοδήματος - και αυτό θα το νιώσουμε όλοι στην τσέπη μας. Για να λυθεί αυτό το πρόβλημα θα πρέπει να γίνει πολύ μελετημένη περικοπή των δαπανών, δηλαδή να κοπούν οι σπατάλες και οι μίζες και όχι οι μισθοί και οι συντάξεις και να συλληφθεί (στ αλήθεια αυτή τη φορά) η φοροδιαφυγή. Οι πιθανότητες επιτυχίας αυτού του εγχειρήματος είναι πολύ περιορισμένες και σίγουρα η προσπάθεια μείωσης του ελλείμματος θα φέρει σε πολύ χειρότερο σημείο από αυτό που ζούμε σήμερα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Βεβαίως η κυβέρνηση μπορεί -και ενδεχομένως θα το κάνει αν χρειαστείνα πάρει ξανά έκτακτα και εκβιαστικά μέτρα όπως η φορολόγηση των ακινήτων μέσα από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ, αλλά και άλλα μέτρα φορολόγησης της περιουσίας - πλουσίων και φτωχών. Παράλληλα πρέπει να θεωρούμε βέβαιο τον περαιτέρω περιορισμό των δημοσίων υπαλλήλων άμεσα, από τον επόμενο κιόλας χρόνο, και ενδεχομένως να δούμε και την κατάργηση της μονιμότητάς τους. Και έτσι ερχόμαστε στο ζήτημα του αν αντέχουμε ή όχι αυτά τα μέτρα. Το δίχτυ προστασίας των ασθενέστερων εισοδημάτων Α ν έχει μια σοβαρή δουλειά να κάνει αυτή και οι επόμενες κυβερνήσεις σήμερα, είναι να δημιουργήσει πλέον ένα δίχτυ προστασίας για τα ασθενέστερα στρώματα. Θα πρέπει να αποφευχθεί η εξαθλίωση της ελληνικής κοινωνίας και πρωτίστως η εξαθλίωση των συνταξιούχων, των ανέργων και των χαμηλών εισοδημάτων. Ολοι οι άλλοι, δηλαδή οι εργαζόμενοι σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, θα υποστούμε ασφαλώς μείωση των εισοδημάτων μας, αλλά τα αδύναμα στρώματα δεν θα μπορούν να την αντέξουν. Αυτό γεννά στην κυβέρνηση την υποχρέωση να περιλάβει ως προτεραιότητα στην πολιτική της την προστασία αυτών των στρωμάτων, την εξοικονόμηση πόρων από άλλες δραστηριότητες για να τα ενισχύσει όσο μπορεί υπό τις παρούσες συνθήκες. Αν αποτύχει κάπου αυτό το πρόγραμμα, εκεί θα αποτύχει. Αν εξαθλιωθεί ο πληθυσμός, κανένα πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής δεν θα είναι εφαρμόσιμο. Για να μπορέσει η οικονομία να απορροφήσει αυτό το σοκ πρέπει να βρεθούν τρόποι επανόδου σε ρυθμό ανάπτυξης. Μπορεί αυτό να γίνει, και πώς; Η προοπτική της ανάπτυξης Τ ο μοντέλο της οικονομίας που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα ήταν ανέκαθεν κρατικοδίαιτο. Η ανάπτυξη προερχόταν από τις δημόσιες δαπάνες, τις δημόσιες επενδύσεις και χρηματοδοτούνταν με δανεικά κυρίως και λιγότερο με επιδοτήσεις. Τώρα τα δανεικά τελείωσαν, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων παγώνει, ο δημόσιος τομέας συρρικνώνεται και η κατανάλωση που προκαλούσαν όλα αυτά περιορίζεται στα αναγκαία. Συνεπώς με αυτό το μοντέλο δεν υπάρχει καμία προοπτική ανάπτυξης. Μπορεί όμως να έρθει από αλλού. Από πού; Από το τρίτο μεγάλο αριθμητικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Η Ελλάδα έχει διαρκώς έλλειμμα στο ισοζύγιο με το εξωτερικό. Εισάγει πολύ περισσότερα απ όσα εξάγει. Κάθε χρόνο φεύγουν δεκάδες δισ. ευρώ εκτός χώρας και μειώνεται το χρήμα που κυκλοφορεί στο εσωτερικό. Και αυτό είναι τελικά το μεγαλύτερο πρόβλημά μας και αυτό που μπορούμε και πρέπει να λύσουμε μόνοι μας, χωρίς ιδιαίτερα αυξημένη συμμετοχή του κράτους στην επίλυσή του. Με λίγα λόγια, πρέπει να περιορίσουμε τις εισαγωγές μας και να αυξήσουμε τα έσοδα από τις εξαγωγές μας. Ξεκινάμε με ένα μεγάλο μειονέκτημα: ότι πρέπει να εισάγουμε πετρέλαιο και πολλά άλλα αναγκαία αγαθά που δεν παράγουμε. Από την άλλη, έχουμε ένα μεγάλο πλεονέκτημα, που είναι ο ήλιος και η ωραία φύση που φέρνουν τουρισμό, άρα έσοδα. Η αλήθεια και όλο το ζουμί αυτής της ιστορίας βρίσκεται σε αυτό ακριβώς το σημείο: ότι για να έχουμε λεφτά και να επανέλθουμε κάποια στιγμή στο βιοτικό επίπεδο που είχαμε -χωρίς δανεικά αυτή τη φοράχρειάζεται να αυξήσουμε τα έσοδά μας από τις εξαγωγές, σε επίπεδο υψηλότερο απ όσα ξοδεύουμε για εισαγωγές. Ο τουρισμός είναι η λοκομοτίβα αυτής της προσπάθειας και πρέπει αμέσως να ξεχάσουμε εκείνο το καταστροφικό σύνθημα της Αριστεράς που υιοθέτησε το 80 ο Ανδρέας Παπανδρέου, «δεν θα γίνουμε τα γκαρσόνια της Ευρώπης». Θα γίνουμε για να επιβιώσουμε και θα το κάνουμε μέχρις ότου καταφέρουμε να κάνουμε κάτι καλύτερο. Παράλληλα θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε όλες τις δυνατότητες που είχαμε εγκαταλείψει επειδή ζούσαμε με δανεικά. Το χωραφάκι της γιαγιάς, για παράδειγμα, που ήταν παρατημένο 20 χρόνια πρέπει να καλλιεργηθεί και τα προϊόντα του να πουληθούν εντός και εκτός Ελλάδας. Το ίδιο και το σπίτι της στο χωριό ή στο νησί που πρέπει να νοικιάζεται στους τουρίστες. Κάθε περιουσιακό στοιχείο που μένει ανεκμετάλλευτο πρέπει να αξιοποιηθεί. Η ύφεση στο μεταξύ θα συμβάλει αποφασιστικά στη μείωση των εισαγωγών, αλλά και στην αύξηση των εξαγωγών. Εφόσον δεν θα υπάρχουν λεφτά θα μειωθεί η κατανάλωση εισαγόμενων, πράγμα που ήδη έχει αρχίσει να φαίνεται. Και επειδή ακριβώς δεν θα υπάρχουν λεφτά στην εσωτερική αγορά για να απορροφηθούν τα ελληνικά προϊόντα, θα αυξηθούν οι εξαγωγές. Αυτό μπορεί να ακούγεται οξύμωρο αλλά δεν είναι. Για παράδειγμα, τα καλά ελληνικά κρασιά πουλιούνται στο ελληνικό σούπερ μάρκετ ευρώ. Τα ίδια κρασιά δεν μπορούν να πουληθούν σε κανένα ξένο σούπερ μάρκετ πάνω από 6-8 ευρώ. Συνεπώς ο Ελληνας οινοποιός δεν είχε κανέναν λόγο να τα εξάγει αφού έπιανε καλύτερη τιμή στην εγχώρια αγορά. Τώρα που σταματάνε εντελώς οι πωλήσεις στην εγχώρια αγορά και οι τιμές κατρακυλάνε θα αναγκαστεί να τα εξάγει για να επιβιώσει. Ετσι, πετυχαίνουμε αύξηση των εξαγωγών εξαιτίας της ύφεσης. Ο μοναδικός τρόπος να πετύχουμε ρυθμούς ανάπτυξης, λοιπόν, προέρχεται από τη δυνατότητα του λαού -και όχι από τις δυνατότητες των κυβερνώντων- να καταφέρει να γίνει ανταγωνιστικός σε διεθνές επίπεδο, να μειώσει την εξάρτησή του από εισαγόμενα προϊόντα και να παράγει περισσότερα και καλύτερα προϊόντα που θα αντικαταστήσουν τα εισαγόμενα και θα μπορούν να εξαχθούν. Αυτό είναι το μοναδικό βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης υπό τις παρούσες συνθήκες και αυτός πρέπει να είναι ο νέος εθνικός στόχος. ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΣΕ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ ΘΑ ΥΠΟΣΤΟΥΜΕ ΑΣΦΑΛΩΣ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΩΝ ΜΑΣ, ΑΛΛΑ ΤΑ ΑΔΥΝΑΜΑ ΣΤΡΩΜΑΤΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΗΝ ΑΝΤΕΞΟΥΝ. ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΧΘΕΙ Η ΕΞΑΘΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Γιώργος Χ. Παπαγεωργίου Κυβερνήσεις εναντίον αγορών Η πιο σημαντική ίσως πτυχή των ευρωπαϊκών αποφάσεων για το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους δεν είναι οικονομική, αλλά πολιτική. Ο εξαναγκασμός των κεφαλαιούχων να αποδεχθούν μείωση 50% στην αξία των ελληνικών ομολόγων είναι η πρώτη ουσιαστική απόπειρα πολιτικής παρέμβασης στη λειτουργία των αγορών. Είναι σαφές ότι πρόκειται περί εξαναγκασμού, παρότι βαφτίστηκε «εθελοντική», καθώς οι τράπεζες δεν ήθελαν να γράψουν τη ζημιά. Εξαναγκάστηκαν υπό την πίεση -για την ακρίβεια, τον εκβιασμό- των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Ανεξάρτητα από τα ελατήρια που είχαν οι πολιτικές δυνάμεις που επέβαλαν το «κούρεμα», η ουσία είναι ότι η κίνηση αυτή δείχνει ότι μπορεί να γίνει ένα τεράστιο ποιοτικό άλμα στην παγκόσμια πολιτική σκηνή. Δείχνει τις δυνατότητες που έχουν τα κράτη να ρυθμίσουν το σύστημα, επ ωφελεία των πολιτών. Ισως η Γερμανία να μην είχε ως κίνητρο το συμφέρον των πολιτών όταν επέβαλε το «κούρεμα» και να υποκινήθηκε από στενότερα εθνικά συμφέροντα, από οικονομικό εθνικισμό ή από τάσεις ηγεμονίας στην Ευρώπη. Ή απλώς να θέλει να εξουθενώσει τις ευρωπαϊκές τράπεζες για να τις εξαγοράσουν κοψοχρονιά οι γερμανικές. Αυτό δεν αλλάζει όμως το γεγονός ότι φάνηκε η δυνατότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης να προωθήσει μια μεταρρύθμιση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Σε συνεργασία με τις άλλες κυβερνήσεις μπορεί να επιβάλει αλλαγές που θα θέσουν υπό έλεγχο τις αγορές. Μέχρι σήμερα οι πολιτικές δυνάμεις υποκλίνονταν στην τερατώδη δύναμη των λεγόμενων «αγορών» - δηλαδή των κεφαλαιούχων, των εταιρειών του χρηματοπιστωτικού τομέα και του ιερατείου (των στελεχών) της χρηματοπιστωτικής ελίτ. Η ισχύς τους είναι πράγματι μεγάλη. Χάρη στην απελευθέρωση των παγκόσμιων συναλλαγών από τη δεκαετία του 1980, τη μόχλευση (διαθέτεις 100 ευρώ, αλλά παίζεις με ευρώ) και την απουσία ρυθμιστικού πλαισίου, οι αγορές έφτασαν να διακινούν τεράστιους όγκους κεφαλαίων ερήμην ή ακόμα και σε βάρος των εθνικών κυβερνήσεων και των νόμων. Και επειδή το χρήμα είναι δύναμη, αντί να ελέγχονται από τις κυβερνήσεις, έφτασαν να ελέγχουν το πολιτικό σύστημα. Το 2008, όταν η πτώχευση της Lehman Brothers τάραξε τον πλανήτη, πλήθος φωνών μίλησε για την ανάγκη επιβολής κανόνων και ρυθμίσεων για να τεθεί υπό έλεγχο το τέρας των αγορών. Οι συζητήσεις τότε στη διάσκεψη των 20 πιο ανεπτυγμένων χωρών (G-20) κινήθηκαν γύρω από τα θέματα αυτά. Στις ΗΠΑ οι Δημοκρατικοί προσπάθησαν να ελέγξουν την αγορά, αλλά τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά και πριν από λίγους μήνες η οικονομία της χώρας βρέθηκε στο στόχαστρο των εταιρειών αξιολόγησης με την απειλή της υποβάθμισης. Σύμπτωση; Σήμερα, υπό την απειλή της κατάρρευσης του κοινού νομίσματος, η Ευρώπη, πέρα από το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων, προωθεί ζητήματα όπως η ρύθμιση των αγορών και η επιβολή φόρου στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, τα οποία θα συζητηθούν στη σύνοδο του G-20 στις 3-4 Νοεμβρίου στις Κάννες. Η σύγκρουση κυβερνήσεων και αγορών μόλις ξεκίνησε και ουδείς γνωρίζει πού θα καταλήξει. Είναι πολύ πιθανό ότι ο «δράκος» των αγορών θα αντιδράσει. Μπορεί ο πρόεδρος του διεθνούς τραπεζικού λόμπι κ. Τσαρλς Νταλάρα να υπέκυψε στη σιδηρά πυγμή της κυρίας Ανγκελα Μέρκελ τα ξημερώματα της Πέμπτης στις Βρυξέλλες και να υπέγραψε το «κούρεμα» 50%, αλλά ο «δράκος» έχει πολλά πρόσωπα. Δεν του αρέσει να χάνει και δεν το έχει συνηθίσει. Δεν αποκλείεται να αντιδράσει και να προκαλέσει χαμό στις αγορές.

14 ΠΡΩΤΟ ΚΥΡΙΑΚH ΘΕΜΑ 14 ΡΕΠΟΡΤΑΖ 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΝΕΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ Ενα δισ. ευρώ ετησίως οι απώλειες των Ταμείων από το «κούρεμα» Η αγωνία των ασφαλιστικών οργανισμών για το μέλλον και τα σενάρια που επεξεργάζεται το υπουργείο Εργασίας - Εξετάζεται ακόμα και ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων για να μην κινδυνεύσει η καταβολή των συντάξεων ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΣΥΜΠΛΗΓΑΔΕΣ βρίσκονται τα ασφαλιστικά ταμεία που ζημιώνονται τόσο εξαιτίας της ύφεσης και της ανεργίας όσο και εξαιτίας του «κουρέματος» των ομολόγων που περιλαμβάνουν στα χαρτοφυλάκιά τους. ΤΗΣ ΜΑΙΡΗΣ ΛΑΜΠΑΔΙΤΗ Τέσσερα ασφαλιστικά ταμεία με τη μεγαλύτερη έκθεση σε ομόλογα, με επιστολή τους προς την Τράπεζα της Ελλάδος την επομένη της απόφασης για «κούρεμα», ζήτησαν πίσω ένα μέρος ή το σύνολο των καταθέσεών τους, επικαλούμενα προβλήματα ρευστότητας, ενώ ζήτησαν και λεπτομερή ενημέρωση για τη διαχείριση των διαθεσίμων τους. Τα τέσσερα Ταμεία -ΕΤΑΑ (δικηγόρων, γιατρών, μηχανικών), ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΕΤΕΑΜ (επικουρικό ΙΚΑ) και ΤΕΑΙΤ (επικουρικό ιδιωτικού τομέα)- επικαλέστηκαν κυρίως τις αυξημένες αιτήσεις για συνταξιοδότηση και κατέληξαν: «Είναι προφανές ότι απαιτούνται και θα απαιτηθούν στο άμεσο μέλλον μέρος ή ακόμη και το σύνολο των δια θεσίμων μας σε μετρητά στους λογαριασμούς διαχείρισης προς ικανοποίηση των αιτήσεων των ασφαλισμένων». Σύμφωνα με τις απαντήσεις που αποστέλλει άμεσα η Τράπεζα της Ελλάδος, τους ενημερώνει ότι τα διαθέσιμά τους έχουν επενδυθεί σε έντοκα γραμμάτια και κρατικά ομόλογα που λήγουν από το 2012 έως και το Επίσης, όπως ορίζει ο νόμος (2469/1997, 3586/2007), τα διαθέσιμά τους υποχρεωτικά κατατίθενται στην Τράπεζα τις Ελλάδος, ενώ η διαχείριση των επενδύσεων SMS αυτών γίνεται από ΚΙ ΑΚΟΜΗ ορίζει ότι μπορούν την ΤτΕ, σύμφωνα ΔΕΝ ΑΡΧΙΣΕ να εισπράξουν για με τις διατάξεις του ΤΟ ΓΔΑΡΣΙΜΟ... να καλύψουν τις νόμου περί «κοινού ού ανάγκες τους σε κεφαλαίου των μικών προσώπων λογούν ποσοστό», νο- ρευστότητα το «ανα- δημοσίου δικαίου και ασφα- δηλαδή περίπου το 17% των λιστικών φορέων». Ο νόμος καταθέσεων, και σε καμία περίπτωση το σύνολο των διαθεσίμων τους. Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση θα επιδιώξει μια ενιαία στάση για τη συμμετοχή των ταμείων στο «haircut», υπό την ομπρέλα της ΤτΕ, ώστε να απαλλαγούν από την ευθύνη (και τα ενδεχόμενα μοιραία λάθη, όπως στο σκάνδαλο των «γαλάζιων» ομολόγων) τα διοικητικά συμβούλια των Ταμείων. Το υπουργείο Εργασίας έχει ήδη επεξεργαστεί σενάρια για τη στήριξη των Ταμείων λόγω έκτακτης ανάγκης. Η έξτρα επιχορήγηση από τον κρατικό προϋπολογισμό είναι σίγουρο ότι δεν θα είναι πλέον η πρώτη επιλογή. Το 2011 το έξτρα κονδύλι που εισέπραξαν το ΙΚΑ και ο ΟΑΕΕ άγγιξε το 1,1 δισ. ευρώ. Ηταν η τελευταία εκτροπή από την εκτέλεση του Προϋπολογισμού που δέχτηκε η τρόικα, η οποία στη συνέχεια κάλεσε το οικονομικό επιτελείο να φροντίσει να εξασφαλίσει ρευστότητα με άλλους τρόπους (εσωτερικό δανεισμό, εκποίηση περιουσίας) προκειμένου να καταβληθούν οι συντάξεις. Ετσι, η πρώτη επιλογή για την κάλυψη των αναγκών των Ταμείων θα είναι ο εσωτερικός δανεισμός. «Και αυτό όμως», όπως είπε χαρακτηριστικά αρμόδιο στέλεχος του υπουργείου Εργασίας, «έχει όριο και ημερομηνία λήξης». Επίσης θα ενταθεί η πίεση για αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας, ακόμα και ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων για να μην κινδυνέψει η καταβολή των συντάξεων, την οποία έχει εγγυηθεί η κυβέρνηση. ΤΙ ΧΑΝΟΥΝ ΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ 250 εκατ. ευρώ κινδυνεύει να ζημιωθεί άμεσα το ΙΚΑ, καθώς στο τέλος του 2011 λήγει ομόλογό του αξίας 500 εκατ. ευρώ (δεν έχει διευκρινιστεί τι θα γίνει με τα ομόλογα του 2011) 350 εκατ. ευρώ ετησίως θα χάσουν τα Ταμεία από τα τοκομερίδια, τα οποία τα υπολόγιζαν ως μέρος των εισροών τους 11 δισ. απώλειες σε βάθος 20ετίας, δηλαδή 1 δισ. ετησίως, θα έχουν τα Ταμεία. Σήμερα η συνολική περιουσία τους ανέρχεται στα 26 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 22 δισ. ευρώ είναι επενδυμένα σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου ΤΙ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ Νέο Ασφαλιστικό αν συνεχιστεί η ύφεση! Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος θα κριθεί από την ένταση της ανεργίας και τη μείωση των μισθών και όχι τόσο από τη ζημιά που θα προέλθει από το «κούρεμα» των ομολόγων. Οπως αποδεικνύουν και τα στοιχεία, η δαπάνη για τις συντάξεις αντλείται κατά 40%- 41% από την κρατική επιχορήγηση, 57% από τις εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων και 2,5%-3% από τις αποδόσεις των επενδύσεων της περιουσίας των Ταμείων. Δηλαδή, αν τα Ταμεία χάσουν συνολικά 1 δισ. ευρώ ετησίως από το «κούρεμα» κατά 50% των ομολόγων, ζημιώνονται κατά 5-6 δισ. ευρώ ετησίως από την εισφοροδιαφυγή και κατά 9,5 δισ. ευρώ από τη δραματική υστέρηση εσόδων εξαιτίας της ανεργίας και της μείωσης των μισθών (4,5 δισ. το 2011 και 5 δισ. το 2012). Ωστόσο, είναι προφανές ότι τα Ταμεία με συρρικνωμένη την περιουσία τους θα είναι περισσότερο ευάλωτα στις δραματικές επιπτώσεις της ύφεσης και της ανεργίας. ΔΕΝ ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ ΤΟ ΟΡΙΟ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΝΑ ΠΑΕΙ ΣΤΑ 67 ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΤΑ 65 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ Ο υπουργός Εργασίας κ. Γιώργος Κουτρουμάνης δεν έκρυψε την ανησυχία του πως, αν συνεχιστεί για 2-3 χρόνια η ύφεση, δεν θα αποφύγουμε νέες επώδυνες παρεμβάσεις υπό τη μορφή ενός νέου Ασφαλιστικού, το οποίο δεν αποκλείεται να θίγει γενικά όρια ηλικίας (από τα 65 στα 67) και τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων. Τα Ταμεία που κυρίως κινδυνεύουν επειδή στο χαρτοφυλάκιό τους έχουν τα περισσότερα ομόλογα είναι το Ταμείο των Επιστημόνων (γιατροί, νομικοί, μηχανικοί), το οποίο διαθέτει ομόλογα αξίας 5 δισ. ευρώ, το ΙΚΑ με 2,05 δισ. ευρώ, ο ΟΓΑ με κρατικά ομόλογα ύψους 1,12 δισ., το ΤΕΑΔΥ με 1,23 δισ. ευρώ, το ΤΕΑΙΤ (επικουρικό ιδιωτικού τομέα) με 2 δισ., το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ με 1,5 δισ. και το ΤΑΠΙΤ με 1,1 δισ. ευρώ. Ωστόσο ο διοικητής του ΙΚΑ κ. Ροβέρτος Σπυρόπουλος υποστηρίζει ότι τα «κουρεμένα» ομόλογα υπό την αιγίδα της Ε.Ε. θα είναι αναβαθμισμένα ποιοτικά και θα είναι πιο εύκολο το Ιδρυμα να πάρει δάνειο με εγγύηση τα ομόλογα ώστε να εξασφαλίσει την αναγκαία ρευστότητα για την καταβολή των συντάξεων. Ωστόσο, πιστώσεις θα υπάρχουν και στις μετοχές των ασφαλιστικών ταμείων (διαθέτουν μετοχές αξίας 2,5 δισ. ευρώ, επενδεδυμένα κυρίως σε τράπεζες δημοσίου χαρακτήρα) εξαιτίας της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.

15 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ ΚΥΡΙΑΚH 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΣΤΟΧΟΣ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΝ ΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΖΗΜΙΕΣ ΠΟΥ θα ξεπεράσουν τα δισ. ευρώ θα υποστούν όλες οι ελληνικές τράπεζες μετά το εθελοντικό haircut 50% των ελληνικών ομολόγων που αποφάσισε η Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες. ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Ι. ΔΗΜΗΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗ Α ποτέλεσμα αυτού, όπως είπε και την περασμένη Πέμπτη το απόγευμα ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, θα είναι να κρατικοποιηθούν. Ομως οι διοικήσεις τους, εάν θέλουν να μην κρατικοποιηθούν οι τράπεζες, θα πρέπει να πουλήσουν περιουσιακά στοιχεία και ταυτόχρονα να πείσουν τους μετόχους να βγάλουν από το πορτοφόλι τους αντίστοιχο ποσό προκειμένου να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Οι ανάγκες όμως δεν σταματούν εδώ καθώς οι έλεγχοι της BlackRock δεν αποκλείεται να δείξουν και νέες «τρύπες» για τις τράπεζες ύψους 8-10 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστούν επιπρόσθετα νέα κεφάλαια. Τροχοπέδη για να βάλουν οι μέτοχοι φρέσκο χρήμα είναι η συνολική χρηματιστηριακή αξία του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, η οποία με τις σημερινές αποτιμήσεις δεν ξεπερνά ούτε τα 5,5 δισ. ευρώ. Τα κεφάλαια, μόνο από το haircut των ομόλογων, θα πρέπει να βρεθούν από τις διοικήσεις το αργότερο έως τον Ιούνιο του 2012, οπότε τα επόμενα βήματά τους είναι τα εξής: Να προχωρήσουν σε πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων (θυγατρικές στα Βαλκάνια, στην Τουρκία, ακίνητα κ.λπ.) είτε σε αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων. Μπορεί να γίνει συνδυασμός και των δύο μαζί. Εάν δεν καταφέρουν να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα ποσά, τότε θα προσφύγουν στο κράτος, δηλαδή στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο θα ενισχυθεί με 30 δισ. ευρώ. Το κράτος, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, θα εκδώσει κοινές μετοχές για να ενισχύσει τις τράπεζες με ρευστό καθώς η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που έχει ψηφίσει τέτοιο νόμο. Ομως αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη το λόμπι των τραπεζιτών προσπαθεί να νομοθετήσει υπέρ των προνομιούχων μετοχών. Δηλαδή, όσες τράπεζες προσφύγουν στο κράτος για να ενδυναμώσουν τα κεφάλαιά τους να είναι υποχρεωμένες να εκδώσουν προνομιούχες μετοχές. Προς αυτή την κατεύθυνση υπάρχει ήδη πίεση από τις γερμανικές και τις γαλλικές Ψάχνουν κεφάλαια οι Ελληνες τραπεζίτες Μετά το εθελοντικό haircut 50% των ελληνικών ομόλογων, οι διοικήσεις των τραπεζών, εάν θέλουν αυτές να μην κρατικοποιηθούν, θα πρέπει να πουλήσουν περιουσιακά στοιχεία και ταυτόχρονα να πείσουν τους μετόχους να βγάλουν από το πορτοφόλι τους αντίστοιχο ποσό προκειμένου να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια SMS BAD BANK, BAD! ΓΙΑΤΙ Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΤΑ ΕΒΑΛΕ ΜΕ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Η κυβέρνηση φροντίζει να δημιουργήσει με τη ρητορική της εχθρούς ή φίλους όνο τυχαία δεν ήταν η επίθεση Μ του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου στις τράπεζες. Ο υπουργός Οικονομικών επέλεξε να ανοίξει το συγκεκριμένο μέτωπο για λόγους που έχουν να κάνουν με όσα προηγήθηκαν και όσα θα ακολουθήσουν, καθώς η διαδικασία συμετοχής των ιδιωτών στο «κούρεμα» του χρέους άνοιξε και δεν έκλεισε με την απόφαση της Συνόδου Κορυφής. Οι διαπραγματεύσεις είναι μπροστά, στις οποίες η κυβέρνηση θα χρειαστεί συμμάχους, οι οποίοι στην προκειμένη περίπτωση, όταν οι τράπεζες είναι απέναντι, μπορεί να είναι μόνο οι πολίτες. Μισθωτοί και επιχειρηματίες, πελάτες των τραπεζών. Η κυβέρνηση: Αποδίδει στις τράπεζες την ευθύνη για τα σενάρια καταστροφής που κυριάρχησαν τις προηγούμενες ημέρες. Θεωρεί πως οι τραπεζίτες αξιοποίησαν τις προσβάσεις τους στον Τύπο προκειμένου να δυναμιτίσουν τη συμφωνία και να προστατέψουν τα χαρτοφυλάκια και τις θέσεις τους στη διοίκηση των ιδρυμάτων τους. Ταυτίζει τις θέσεις της αντιπολίτευσης και των μέσων ενημέρωσης με εκείνες των τραπεζών σε μια προσπάθεια να τις υπονομεύσει. Τα υπονοούμενα που άφησε ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος είναι απλώς ένα χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης επιλογής. Κινούμενη στη λογική «με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια» εκτιμά ότι έτσι θα υποσκάψει και τις διαπραγματευτικές θέσεις των τραπεζών, εν όψει του τελικού κύκλου των διαπραγματεύσεων. Τέλος, στο Μέγαρο Μαξίμου δεν έχουν ξεχάσει το γεγονός ότι οι τραπεζίτες έκαναν πλάτες στη Ν.Δ., όταν φούσκωνε τα ελλείμματα, κάνοντας οι ίδιοι πάρτι με υπερκέρδη. Η παρέμβαση του υπουργού Οικονομικών είχε χαρακτήρα προληπτικού χτυπήματος: τράπεζες να περάσει σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης σχετική ρύθμιση. Σε αυτή την περίπτωση το Κοινοτικό Δίκαιο θα υπερισχύσει του Εθνικού. Εναλλακτικά οι Ελληνες τραπεζίτες θα πρέπει να πείσουν την κυβέρνηση να περάσει διαφορετική τροπολογία η οποία θα δίνει εναλλακτικές λύσεις στον υπάρχοντα νόμο. Τι χάνουν οι τράπεζες Η Εθνική θα χρειαστεί 3,5 Στο δόγμα Βενιζέλου «Μεταξύ έθνους και τραπεζιτών, η απάντηση είναι το έθνος». Η «επισήμανση»: «Μου προκαλεί βεβαίως πολύ μεγάλη έκπληξη το γεγονός ότι υπάρχουν αυτή τη στιγμή πολιτικές δυνάμεις, και όχι μόνο συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις στη χώρα, αλλά και δυνάμεις προοδευτικές, που αναπτύσσουν επιχειρήματα ταυτόσημα με τα επιχειρήματα οπισθοφυλακής των τραπεζών, και για την ακρίβεια των τραπεζιτών». Και το δηλητηριώδες υπονοούμενο: «Είναι μια περίεργη εθνική και πολιτική τύφλωση; Δεν θέλω να υποθέσω τίποτε άλλο, αλλά αυτού του είδους η αυτοκτονική προσέγγιση μου φαίνεται εξαιρετικά παράδοξη, γιατί πιστεύω ότι κατά βάθος όλοι μπορούν να κρατήσουν τον λογικό, τον ορθολογικό τους χαρακτήρα». ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΤΥΠΑΣ δισ. ευρώ. Εκτιμάται ότι το μέρος του ποσού μπορεί να καλυφθεί από την πώληση της Finansbank και άλλων θυγατρικών στη Βουλγαρία ή στη Ρουμανία. Κορυφαίο στέλεχος του ομίλου που βρίσκεται κοντά στον κ. Ταμβακάκη δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να πωληθεί το 49% της Finansbank αντί 2 δισ. ευρώ. Βέβαια κάποιοι εκτιμούν ότι, εάν πουληθεί η τουρκική τράπεζα, τότε η ΕΤΕ θα χάσει τη μοναδική πηγή κερδοφορίας που μπορεί να έχει τα επόμενα χρόνια. Υπό τις παρούσες συνθήκες, εάν ο κ. Ταμβακάκης αποφασίσει να προχωρήσει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, τότε τα ασφαλιστικά ταμεία (ΙΚΑ, ΤΑΠ- ΟΤΕ κ.λπ.) θα πρέπει να βρουν έως και 500 εκατ. ευρώ. Η νέα τράπεζα Alpha- Eurobank (κεφαλαιοποίηση 1,1 δισ. ευρώ) θα χρειαστεί πέριξ των 2,7 δισ. ευρώ. Πρώτος στόχος της νέας διοίκησης είναι να ολοκληρωθεί νομικά η συγχώνευση και στη συνέχεια οι μέτοχοι, δηλαδή οι οικογένειες Λάτση και Κωστόπουλου, από κοινού με το fund του Κατάρ, να ανακοινώσουν τι μέλλει γενέσθαι. Οπως επισημαίνεται αρμοδίως, ο στόχος των νέων κεφαλαίων με την αύξηση και το ομολογιακό που ήδη έχει ανακοινωθεί στα 1,75 δισ. και θα αποκτηθεί από το Paramount του Κατάρ δεν είναι επαρκής. Το πιθανότερο είναι ότι χρειάζονται περισσότερα κεφάλαια από το Κατάρ. Στο νέο σχήμα η οικογένεια Λάτση θα διαθέτει πέριξ του 15% και θα χρειαστεί να βάλει επιπλέον περίπου 400 εκατ. ευρώ. Από την άλλη, η οικογένεια Κωστόπουλου θα πρέπει να βάλει περίπου 100 εκατ. ευρώ. Η Πειραιώς (κεφαλαιοποίηση 300 εκατ.) θα χρειαστεί περίπου 1,5-1,9 δισ. ευρώ νέα κεφάλαια. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο όμιλος Σάλλα θα προχωρήσει σε πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, ενώ δεν αποκλείεται κάποιοι εκ των μεγαλομετόχων να αυξήσουν σημαντικά τη θέση τους με ρευστά διαθέσιμα. Αρχικά προσανατολίζεται να πωλήσει τη θυγατρική της στην Αίγυπτο και να εκδώσει ομολογιακό ύψους 250 εκατ. ευρώ. Η οικογένεια Βαρδινογιάννη, η οποία εκτιμάται ότι κατέχει το 8% των μετοχών, θα χρειαστεί εκατ. και η οικογένεια Κων/νου Αγγελόπουλου περίπου εκατ. ευρώ. Η κρατική ΑΤΕ θα χρειαστεί 1,8 δισ. ευρώ και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο 1,5 δισ. ευρώ. Από τις κυπριακές τράπεζες, η Κύπρου θα χρειαστεί 500 εκατ. ευρώ (θα τα καλύψει, όπως ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή, μέσω της ενίσχυσης κεφαλαίων από κέρδη των 12 μηνών ως τον Ιούνιο του 2012) και η Marfin 600 εκατ. ευρώ νέα κεφάλαια. Η Εμπορική δεν χρειάζεται αύξηση μετοχικού κεφαλαίου εξαιτίας της απομείωσης των ελληνικών ομόλογων.

16 ΠΡΩΤΟ ΚΥΡΙΑΚH ΘΕΜΑ 16 ΡΕΠΟΡΤΑΖ 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΜΕΤΟΧΟΙ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΜΕΤΟΧΕΣ Οι τραπεζίτες που έχασαν Χαριστική βολή η συμφωνία «κουρέματος» του ελληνικού χρέους κατά 50%, την ώρα που παρακολουθούσαν να εξαϋλώνεται η περι TΑ ΞΗΜΕΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ περασμένης Πέμπτης, την ώρα που η κυβέρνηση δήλωνε την ικανοποίησή της για τη συμφωνία «κουρέματος» του ελληνικού χρέους κατά 50%, κάποιοι επιφανείς επιχειρηματίες και τραπεζίτες της χώρας διαπίστωναν με οδύνη και οργή ότι έχαναν οριστικά ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας τους. Η δύσκολη μάχη στη Σύνοδο Κορυφής για να κρατήσουν τουλάχιστον τον έλεγχο των τραπεζών χάθηκε και την επομένη ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος εξαπέλυσε νέα επίθεση δηλώνοντας ότι «μεταξύ τραπεζιτών και έθνους η κυβέρνηση επέλεξε το έθνος». Σπύρος Λάτσης ΕΧΑΣΕ 1 δισ. Βαρδής Βαρδινογιάννης ΕΧΑΣΕ 600 εκατ. ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΑΣΙΜΑΤΗ akasimatis@protothema.gr Α πό το 2009 μέχρι σήμερα ορισμένες από τις ισχυρότερες επιχειρηματικές οικογένειες της Ελλάδας (Λάτσηδες, Βαρδινογιάννηδες, Κωστόπουλοι, του Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου κ.ά.) μαζί με ακόμη μικρομετόχους των ελληνικών τραπεζών παρακολουθούσαν την κρίση χρέους να εντείνεται και να εξαϋλώνει την περιουσία τους μέσα από το ταμπλό του Χρηματιστηρίου. Οι εκτιμήσεις είναι ότι ο κ. Σπύρος Λάτσης έχει υποστεί ζημία που ξεπερνάει κατά πολύ το 1 δισ. ευρώ από τη συμμετοχή του στη Eurobank. Η ίδια εικόνα υπάρχει σε όλες τις τράπεζες για τους σημαντικούς μετόχους τους. Για παράδειγμα, ζημίες άνω των 600 εκατ. ευρώ υπολογίζεται ότι έχει υποστεί η οικογένεια Βαρδή Βαρδινογιάννη, η οποία φέρεται να κατέχει άνω του 5% της Τράπεζας Πειραιώς. Μεγάλες κεφαλαιακές ζημίες έχει καταγράψει και η οικογένεια Κωστόπουλου της Αlpha Bank. Συνολικά, η οικογένεια μαζί με τα ιδρύματα ελέγχει το 9% της τράπεζας. Η αξία αυτού του ποσοστού το 2009 ήταν περίπου 390 εκατ. ευρώ, ενώ αυτή την εβδομάδα το 9% της τράπεζας κόστιζε κάτι λιγότερο από 50 εκατ. ευρώ. Εκτός από τους βασικούς μετόχους των τραπεζών μεγάλες είναι οι οικονομικές απώλειες και για τους τραπεζίτες. Ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς κ. Μιχάλης Σάλλας κατέχει το 1,4% του μετοχικού κεφαλαίου της. Οι μετοχές αυτές το 2009, που η κεφαλαιοποίηση της Πειραιώς ήταν 2,7 δισ. (και όχι την περίοδο της χρηματιστηριακής ευφορίας του 2006 που είχε φτάσει τα 7 δισ.), άξιζαν περίπου 38 εκατ. Σήμερα κοστίζουν 3,8 εκατ. ευρώ. Μοιράζονται ζημίες 28 δισ. ευρώ Ο ι μέτοχοι των τραπεζών -μικροί και μεγάλοι- μοιράστηκαν από το 2009 μέχρι σήμερα ζημίες 28 δισ. ευρώ, παρακολουθώντας την Εθνική, η οποία στην αρχή του 2009 είχε κεφαλαιοποίηση 10,9 δισ., να υποχωρεί στο 1,5 δισ., τη Εurobank από τα 4,2 δισ. να πέφτει στα 367 εκατ., την Alpha από τα 4,3 δισ. στα 534 εκατ. και την Πειραιώς από τα 2,7 δισ. στα 278 εκατ. ευρώ. Είναι παρά πολλά τα παραδείγματα γιατρών, δικηγόρων, μηχανικών ή και άλλων πλούσιων επαγγελματιών και μη που είχαν περιουσίες ενός, δύο, μέχρι και 5 εκατ. ευρώ, τα οποία εμπιστεύτηκαν σε τραπεζικούς τίτλους και τώρα διαπιστώνουν ότι δεν έχουν σχεδόν τίποτε. Είναι επίσης αρκετές οι περιπτώσεις επιχειρηματιών που η θεά Τύχη τούς έκανε ιδρυτικούς μετόχους σε τράπεζες και είδαν την περιουσία τους να εκτοξεύεται σε μυθικά νούμερα. Μια τέτοια περίπτωση είναι αυτή του κ. Λάζαρου Εφραίμογλου, ο οποίος το 1975 ήταν από τους ιδρυτικούς μετόχους στο ξεκίνημα της Τράπεζας Εργασίας. Ο κ. Εφραίμογλου φέρεται σήμερα ως ο μεγαλύτερος ιδιώτης μέτοχος της Εθνικής Τράπεζας και ταυτόχρονα είναι από τους μεγάλους μετόχους της Εurobank. Ο κ. Εφραίμογλου όμως δεν είναι η μοναδική περίπτωση ισχυρού επιχειρηματία που έχει μεγάλα πακέτα μετοχών ελληνικών τραπεζών. Ενας άλλος ισχυρός της διεθνούς επιχειρηματικής σκηνής, που είχε δημιουργήσει μεγάλες θέσεις στις ελληνικές τράπεζες, είναι ο εφοπλιστής Διαμαντής Διαμαντίδης. Ο άνθρωπος που έχει σήμερα στόλο 15 τάνκερ και 25 φορτηγών, τη χρυσή περίοδο που οι μεγάλοι της ναυτιλίας κέρδιζαν μερικά εκατομμύρια δολάρια τη μέρα αγόρασε ακίνητα, «έχτισε» θέσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις κ.λπ. Σήμερα φέρεται να ελέγχει κάτι λιγότερο από το 0,5% της Εθνικής και το 1,1% της Alpha Bank. Ενας άλλος επώνυμος επιχειρηματίας που πόνταρε στις μετοχές των μετοχές των ελληνικών τραπεζών είναι ο πρόεδρος του ΣΕΒ Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ο οποίος φέρεται να κατέχει σήμερα το 1,5% της Εurobank. Στην Τράπεζα Πειραιώς η απομείωση των μετοχών έχει πλήξει τα συμφέροντα δύο μεγάλων επιχειρηματικών οικογενειών, και συγκεκριμένα της οικογένειας Φουρλή (IKEA, Intersport κ.ά.) και της οικογένειας Βασιλάκη (Hertz, Aegean, Seat, Saab κ.ά.). Μια άλλη γνωστή επιχειρηματική οικογένεια που είδε την αξία των μετοχών της να εξαϋλώνεται είναι οι Κανελλόπουλοι που έχουν τα τσιμέντα Τιτάν και εδώ και δεκαετίες είναι μεγάλοι μέτοχοι στην Αlpha Bank. Χαμένη και η Εκκλησία της Ελλάδος Δ εν είναι όμως μόνον οι επιχειρηματίες που εμπιστεύτηκαν τις μετοχές των τραπεζών. Μεγάλη χαμένη από την απαξίωση που έφερε στις τράπεζες η κρίση του κρατικού χρέους είναι και η Εκκλησία της Ελλάδος. Ετσι, ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος και ο μητροπολίτης Ιωαννίνων Θεόκλητος μπορεί να έχουν την ελπίδα ότι θα κληρονομήσουν τη βασιλεία των ουρανών, αλλά προς το παρόν φαίνεται ότι θα κληροδοτήσουν πολύ λιγότερα απ όσα διαχειρίστηκαν. Η Εκκλησία της Ελλάδος έχει στην κατοχή της το 1,5% της Εθνικής, ποσοστό που αυξάνεται σημαντικά αν υπολογίσουμε τα 2,3 εκατ. μετοχές που κατέχει από κληροδοτήματα η Μητρόπολη Ιωαννίνων και τις μετοχές της Μητρόπολης Ηλείας. Ο κ. Θεόκλητος μάλιστα μετέχει στο διοικητικό συμβούλιο της Εθνικής και είχε προβεί σε δηλώσεις κατά της απαγόρευσης διανομής μερισμάτων από τις τράπεζες που έλαβαν κρατική ενίσχυση. Ενδεχομένως ο Αρχιεπίσκοπος στο πρόσφατο ταξίδι του στο Κατάρ είχε την ευκαιρία να ανταλλάξει απόψεις και για τις κεφαλαιακές ζημίες από τις τραπεζικές μετοχές με τον σεΐχη Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ Θάνι και τον πρωθυπουργό του κρατιδίου, καθώς μεταξύ των άλλων επενδύσεων που έχει το κρατικό επενδυτικό κεφάλαιο του Κατάρ είναι και το 4,5% της Αlpha Bank. Πρέπει να τονιστεί ότι οι επενδύσεις σε κρατικά ομόλογα και τραπεζικές μετοχές ήταν από τις πιο ασφαλείς και νουνεχείς επενδύσεις που μπορούσε να κάνει κάποιος στην Ελλάδα έως και την περίοδο του Η απαξίωση των τραπεζικών μετοχών όμως δεν είναι ένα «έργο» που παίχτηκε μόνο στη χώρα μας. Για παράδειγμα, η οικογένεια του Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου είδε να καταρρέουν οι μετοχές της Τράπεζας Πειραιώς της οποία είναι μεγαλομέτοχος, αλλά και ο αδελφός του Θεόδωρος Αγγελόπουλος, που προτίμησε τις ξένες τράπεζες, είδε το 2008 με τη διεθνή χρηματοοικονομική κρίση να καταρρέουν οι μετοχές της UBS της οποίας είναι μεγαλομέτοχος. Πριν από την αποφράδα μέρα που έβαλε λουκέτο η Lehman Brothers, η ΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΚΡΑΤΙΚΑ ΟΜΟΛΟΓΑ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ ΗΤΑΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΥΝΕΧΕΙΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΤΕΣ ΘΕΩΡΟΥΝ ΟΤΙ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΝΟΥΝ ΟΧΙ ΕΠΕΙΔΗ ΕΚΑΝΑΝ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΣΦΑΛΜΑΤΑ, ΑΛΛΑ ΕΠΕΙΔΗ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΧΡΕΟΚΟΠΗΣΕ. ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΥΠΗΡΧΕ ΜΙΑ ΕΙΔΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΤΩΝ ΕΠΕΙΔΗ ΕΒΑΖΑΝ ΠΛΑΤΗ ΣΤΗΝ ΕΚΑΣΤΟΤΕ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΒΟΗΘΟΥΣΑΝ ΣΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

17 ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ ΚΥΡΙΑΚH 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ,5 δισ. με μια ψαλιδιά ουσία τους μέσα από το ταμπλό του Χρηματιστηρίου Ιωάννης Κωστόπουλος ΕΧΑΣΕ 340 εκατ. Κωνσταντίνος Αγγελόπουλος ΕΧΑΣΕ 310 εκατ. Βασίλης Στεφανακίδης Ε, δεν είναι και να ανοίγουμε σαμπάνιες! μετοχή της UBS διαπραγματευόταν πάνω από τα 80 ελβετικά φράγκα. Υποχώρησε όμως αμέσως γύρω στα 40 ελβετικά και τώρα η μετοχή της μεγαλύτερης ελβετικής τράπεζας κάνει περίπου 11 φράγκα. Σήμερα μπορεί κάποιοι να επιχαίρουν και να υποστηρίζουν ότι απλώς κάποιοι πλούσιοι έχασαν ένα μέρος των χρημάτων τους. Αυτή όμως είναι η μία όψη του νομίσματος, γιατί ο κατάλογος των μετόχων των τραπεζών περιλαμβάνει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. Υπολογίζεται ότι συνολικά οι μέτοχοι των ελληνικών τραπεζών είναι περίπου άτομα και το 30% είναι άνθρωποι που είχαν τοποθετήσει ποσά της τάξης των ευρώ, που αποτελούσαν την αποταμίευσή τους. Πρόκειται για ανώνυμους ανθρώπους και σε αρκετές περιπτώσεις έχουν χαθεί οι κόποι μιας ζωής. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι μικρομέτοχοι είναι το 27% των μετόχων της Εθνικής, το 46% της Αlpha, το 25% της Eurobank και το 32% της Πειραιώς. Αν λάβουμε υπόψη ότι η κάθε μεγάλη τράπεζα έχει ίσως και περισσότερους από μετόχους, ο αριθμός των μικρομετόχων είναι εντυπωσιακά μεγάλος. Για αδικία μιλούν οι τραπεζίτες Α κόμη όμως και οι επαγγελματίες των αγορών, αυτοί που διακρίνονται από αλαζονεία λόγω των ειδικών γνώσεων και των ειδικών προσβάσεών τους, πόνταραν στην ασφάλεια των τραπεζικών μετοχών και υπέστησαν μεγάλες ζημιές. Για παράδειγμα, ακόμη και ο φερόμενος ως μελλοντικός υπουργός Οικονομικών της Νέας Δημοκρατίας, ο κ. Νότης Μηταράκης, την περίοδο που εργαζόταν για τη Fidelity στο Λονδίνο είχε εισηγηθεί -όπως και έγινε- την αγορά των ιδίων μετοχών της Αlpha Bank. Ηταν τότε μια πολύ καλή επενδυτική ευκαιρία, και μάλιστα η απόκτηση του πακέτου σε μια τιμή κοντά στα 12 ευρώ θεωρήθηκε επιτυχία από την αγορά. Σήμερα η Fidelity κατέχει το 2,5% της Αlpha Bank. Α πό το 2008 οι τράπεζες στηρίχθηκαν -όπως και έπρεπε να γίνει για να διαφυλαχθεί η σταθερότητα του συστήματος- από το κράτος με 4 δισ. μετρητά και περίπου 65 δισ. ευρώ εγγυήσεις, ενώ τώρα πρόκειται να παρασχεθούν επιπλέον εγγυήσεις 30 δισ. ευρώ. Ωστόσο οι τραπεζίτες θεωρούν άδικη τη μεταχείριση που τους επεφύλαξε η κυβέρνηση τις τελευταίες εβδομάδες, και αυτό γιατί σήμερα αντιμετωπίζουν προβλήματα όχι επειδή αγόρασαν τοξικούς τίτλους από τη Lehman Brothers ή άλλες αμερικανικές τράπεζες, αλλά κρατικά ομόλογα. Οι τραπεζίτες θεωρούν ότι την πληρώνουν όχι επειδή έκαναν οι ίδιοι σφάλματα, αλλά επειδή το κράτος χρεοκόπησε. Τα τελευταία χρόνια υπήρχε μια ειδική σχέση μεταξύ πολιτικών και τραπεζιτών επειδή έβαζαν πλάτη στην εκάστοτε κυβέρνηση και βοηθούσαν στη χρηματοδότηση του ελληνικού χρέους. Οι τράπεζες έπαιρναν -ατύπως πάντοτε- εντολές να αγοράσουν έντοκα για να καλύψουν βραχυχρόνιες ανάγκες του Δημοσίου ή συμμετείχαν σε δημοπρασίες ομολόγων ενεργώντας ως ανεπίσημοι market makers. Βεβαίως, για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να επισημάνουμε ότι από τη διαδικασία στήριξης των αναγκών του κράτους οι τράπεζες έβγαζαν κέρδη. Ωστόσο, οι τραπεζίτες πληρώνονται για να βγάζουν κέρδη και η ουσία παραμένει ότι όταν αγόραζαν ομόλογα δάνειζαν το κράτος, όπως και ότι διευκόλυναν συνεχώς το Δημόσιο ταμειακά, καλύπτοντας ανάγκες του είτε με δάνεια που είχαν κρατική εγγύηση είτε με άλλες χρηματοδοτήσεις κ.λπ. Οπως και να έχει, το «ειδύλλιο» κυβέρνησης - τραπεζιτών έχει πλέον τελειώσει. Ο πρωθυπουργός σήκωσε αισθητά τους τόνους κατά των τραπεζιτών το τελευταίο δεκαπενθήμερο. «Τα συμφέροντα των τραπεζών δεν ταυτίζονται πάντοτε με τα συμφέροντα της χώρας», είπε μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, ενώ για όποιον τυχόν είχε αμφιβολίες συνέχισε, τονίζοντας «ότι δεν κινδυνεύουν να καταρρεύσουν οι τράπεζες γιατί θα τις στηρίξουμε, αλλά θα καταρρεύσουν οι θέσεις ορισμένων». Ηδη το μήνυμα των κυβερνητικών προθέσεων για τις τράπεζες είχε φροντίσει να στείλει στους τραπεζίτες και ο υπουργός Οικονομικών σε προσωπικές συναντήσεις που είχε μαζί τους. Η ψυχρολουσία για τις τράπεζες ήταν η απόφαση για «κούρεμα» κατά 50%. Οι τραπεζίτες ζητούν -όπως αναφέρουν και σε υπόμνημα που υπέβαλαν στον κ. Βενιζέλο- η κεφαλαιακή στήριξη να γίνει με προνομιούχες μετοχές. Κάτι τέτοιο ισοδυναμεί με δάνειο προς τις τράπεζες, ενώ η κυβέρνηση δεν έχει αφήσει κανένα περιθώριο και μιλά για έκδοση κοινών μετοχών, που σημαίνει ότι ο έλεγχός τους θα περάσει στο κράτος. Ωραία, έκαναν ό,τι έκαναν και τελικά έσωσαν την Ελλάδα για άλλη μια φορά, έτσι ώστε το 2020 να μειωθεί το χρέος της στο 120% του ΑΕΠ, εάν και τα επόμενα 10 χρόνια τηρεί απαρέγκλιτα τα υπεσχημένα για πλεονασματικούς Προϋπολογισμούς που θα προκύπτουν από νέα μέτρα, περισσότερους φόρους και λιγότερες δαπάνες. Αν και κάτι τέτοιο μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, δοθέντος ποιοι είναι αυτοί που θα εφαρμόσουν αυτές τις δεσμεύσεις, το παραβλέπω. Αυτό, όμως, που δεν μπορώ να παραβλέψω είναι εκείνο που συστηματικά παραβλέπουν οι ηγέτες της Ευρώπης που ανέλαβαν τη Σωτηρία μας: τους ανθρώπους αυτής της χώρας. Και όχι μόνο μας παραβλέπουν, μας δουλεύουν κι από πάνω με κάτι δηλώσεις του στυλ «κατανοούμε και συμπάσχουμε με τις ηρωικές προσπάθειες του ελληνικού λαού»! Ετσι, λοιπόν, είδαμε όλες αυτές τις μαραθώνιες διαπραγματεύσεις, διαβουλεύσεις και λογαριασμούς, που στόχο τους είχαν την απομείωση του ελληνικού χρέους και το πώς αυτό θα μοιραστεί. Τράπεζες, Ταμεία, EFSF, PSI, rollover, IIF, ΔΝΤ και διάφορα άλλα τέτοια, που μπήκαν βιαίως στη ζωή μας για να βελτιώσουν, υποτίθεται, τους αριθμούς της χώρας, αλλά αδιαφορούν πλήρως για τους πολίτες της. Οι ζωές μας, οι ανάγκες μας, τα όνειρά μας και το μέλλον μας δεν μπαίνουν σε κανέναν λογαριασμό, σε καμία διαπραγμάτευση και συζήτηση. Η κουβέντα γίνεται μόνο για τη χώρα, λες και αυτή είναι ένας ακόμα οργανισμός ή κάποια προβληματική επιχείρηση. Haircut και στα ασφαλιστικά ταμεία, απεφάνθησαν οι Σωτήρες, παραβλέποντας ότι αυτά τα λεφτά που θα χαθούν, στον βωμό του χρέους, είναι οι εισφορές από τον ιδρώτα των εργαζομένων που επί χρόνια πλήρωναν για να πάρουν στα γεράματά τους μια αξιοπρεπή σύνταξη. Και έρχεται τώρα μια απόφαση-τιμωρία για τους ανήμπορους να αντιδράσουν ασφαλισμένους, οι οποίοι απλώς θα υποστούν τα επέκεινα. «Να πληρώσουν επιτέλους και οι τραπεζίτες το ρίσκο της επένδυσής τους στα ελληνικά ομόλογα», ετυμηγόρησαν Μέρκελ και Σαρκοζί. Δεν τους νοιάζει, βέβαια, ότι μαζί με τους μεγαλομετόχους θα «καούν» και μικρομέτοχοι με μετοχές που είχαν πάρει για να τις βρουν τα παιδιά τους μεθαύριο και τώρα απλώς εξαϋλώνονται. Ούτε που τους νοιάζει πόσοι τραπεζοϋπάλληλοι θα χάσουν τη δουλειά τους από τη συρρίκνωση των τραπεζών. Είπαμε, αυτό που τους νοιάζει είναι το νοικοκύρεμα των αριθμών. Και η απόφαση αυτή πάρθηκε από πολιτικούς. Και η πολιτική, θεωρητικά, υπηρετεί τον άνθρωπο και προσπαθεί να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής του. Οπως από πολιτικούς ψηφίζονται νόμοι και άρθρα, όπως τελευταία το άρθρο 37, και εκδίδονται απανωτές αποφάσεις, με αποτέλεσμα την εξαθλίωση των πολιτών. Η κυβέρνηση μπορεί για μία ακόμα φορά να θριαμβολογεί και να επαίρεται ότι χάριν των άοκνων προσπαθειών της αποφύγαμε τα χειρότερα. Εμείς οι πολίτες, όμως, επειδή έχουμε μνήμη, ξέρουμε και ποιοι μας έφεραν στο χείλος της αβύσσου και θα αποδώσουμε δίκαια τις ευθύνες με την πρώτη ευκαιρία.

18 ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 18 ΚΥΡΙΑΚH 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ~ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Χορστ Ράιχενμπαχ Ο επικεφαλής της Ομάδας Δράσης μιλά στο «ΘΕΜΑ» για τον ρόλο της και τις εξαιρετικές σχέσεις που έχει αναπτύξει με τις Αρχές «Δεν θέλω να γίνω πρωθυπουργός της Ελλάδας» «Για όσο διάστημα η χώρα σας θεωρεί ότι το έργο της Ομάδας Δράσης είναι ευεργετικό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι πρόθυμη να διαθέτει σημαντικά μέσα» ΣΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ Ι. ΔΗΜΗΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗ «Η ΟΜΑΔΑ ΔΡΑΣΗΣ συγκροτήθηκε κατόπιν αιτήματος του Ελληνα πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου». Την κατηγορηματική αυτή επισήμανση κάνει ο επικεφαλής της Ομάδας Δράσης για την Ελλάδα (Task Force) κ. Χορστ Ράιχενμπαχ, μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» μετά την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών. Στην ίδια συνέντευξη επισημαίνει ακόμα ότι δεν είχε ποτέ πολιτικές φιλοδοξίες, ούτε θέλει να γίνει πρωθυπουργός της Ελλάδος, ενώ αποκαλύπτει ότι η Τask Force θα παραμείνει τουλάχιστον τρία χρόνια στην Αθήνα, θα βοηθήσει στην ευκολότερη πρόσβαση σε πόρους της Ε.Ε. για κεφάλαια κίνησης και επενδύσεις και, έτσι, θα επιτρέψει σε πολλές επιχειρήσεις να παραμείνουν ενεργές και να επεκταθούν, συνεισφέροντας στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην ανάπτυξη. - Κύριε Ράιχενμπαχ, είστε ο επικεφαλής της Ομάδας Δράσης για την Ελλάδα. Ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος της; Η Ομάδα Δράσης συγκροτήθηκε κατόπιν αιτήματος του Ελληνα πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου και έχει διπλή αποστολή: αφενός να υποστηρίξει την Ελλάδα κατά την υλοποίηση του προγράμματος προσαρμογής και, αφετέρου, να συμβάλει στην επιτάχυνση της απορρόφησης των κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να βοηθήσει την Ελλάδα να επανέλθει στην οδό της ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης. Η Ομάδα Δράσης έχει αναπτύξει εξαιρετικές σχέσεις εργασίας με τις ελληνικές αρχές, τα δε κράτη-μέλη της Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το ΔΝΤ και ο ΟΟ- ΣΑ, σε πρόσφατη συνάντηση συντονισμού, εξέφρασαν την προθυμία τους να στηρίξουν τις από κοινού προσπάθειες της Ελλάδας και της Ομάδας Δράσης. - Γιατί χρειαζόμαστε τώρα την Ομάδα Δράσης; Εχουμε ήδη την τρόικα που έρχεται να ελέγξει τι κάνουμε κάθε τρεις μήνες. Δεν αρκεί; Ο ρόλος της Ομάδας Δράσης είναι πολύ διαφορετικός από τον ρόλο της τρόικας. Η Ομάδα Δράσης θα υποστηρίξει τις ελληνικές αρχές στις μεταρρυθμιστικές τους προσπάθειες. Το εύρος και το βάθος των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ανέλαβε η Ελλάδα αποτελεί σημαντική πρόκληση για μια δημόσια διοίκηση. Η υποστήριξη λοιπόν της Ομάδας Δράσης είναι σαφής απόδειξη της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, η οποία δεν καλύπτει μόνον την οικονομική στήριξη, αλλά θέτει στη διάθεση της Ελλάδας την απαιτούμενη τεχνογνωσία ώστε να ευοδωθούν οι προσπάθειες της χώρας. - Η κυρία Mέρκελ μίλησε πρόσφατα για ενισχυμένη εποπτεία στην Ελλάδα. Θα παίξετε κάποιο ρόλο σε αυτό; Θα γίνετε ένας δεύτερος πρωθυπουργός της Ελλάδας; Δεν είχα ποτέ πολιτικές φιλοδοξίες. Ολα τα μέλη της Ομάδας Δράσης, αλλά και εγώ ο ίδιος, αναλάβαμε το έργο αυτό θέλοντας να στηρίξουμε τις προσπάθειες της Ελλάδας και συνεπώς να βοηθήσουμε και την Ευρώπη να ξεπεράσει την κρίση της. Πιστεύω ότι ο ρόλος της υποστήριξης και ο ρόλος του ελέγχου είναι μεταξύ τους δύο έννοιες ασυμβίβαστες. Η Ομάδα Δράσης θα εξακολουθήσει να αποτελεί τον βραχίονα στήριξης εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. - Μετά τις συναντήσεις που είχατε με κυβερνητικούς αξιωματούχους, σε ποιους τομείς θα λέγατε ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί μεγαλύτερη συνδρομή; Στο αίτημα για τεχνική συνδρομή εκ μέρους της Ομάδας Δράσης, οι ελληνικές αρχές κάλυψαν «Υποστηρίζουμε την Ελλάδα ώστε να επιτύχει τις μεταρρυθμίσεις» - Πολλοί λένε ότι η δημόσια διοίκησή μας είναι αναποτελεσματική. Τι θα γίνει εάν δεν είναι σε θέση να επωφεληθεί από τη βοήθεια που προσφέρετε; Είναι σημαντικό να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Μάλιστα το θέμα αυτό αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα στο πλαίσιο της συνεργασίας της Ελλάδας και της Ομάδας Δράσης. Ο ΟΟΣΑ έχει διατυπώσει συγκεκριμένες συστάσεις για να επιτευχθεί αυτή η βελτίωση, δρομολογούνται δε συγκεκριμένα μέτρα που ανταποκρίνονται στις εν λόγω συστάσεις. - Η Ομάδα Δράσης θα υποβάλλει σε τακτά διαστήματα εκθέσεις προς την ελληνική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόκειται η Επιτροπή να «τιμωρήσει», κατά κάποιον τρόπο, την Ελλάδα αν δεν σημειωθεί πρόοδος στις μεταρρυθμίσεις που προτείνετε; Η Ομάδα Δράσης δεν προτείνει μεταρρυθμίσεις, αλλά υποστηρίζει την Ελλάδα ώστε να επιτύχει τις μεταρρυθμίσεις που η ελληνική κυβέρνηση και η Βουλή των Ελλήνων είναι αποφασισμένες να φέρουν εις πέρας. Η ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΔΡΑΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΣΑΦΗΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ, Η ΟΠΟΙΑ ΔΕΝ ΚΑΛΥΠΤΕΙ ΜΟΝΟΝ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ, ΑΛΛΑ ΘΕΤΕΙ ΣΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΗΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΥΟΔΩΘΟΥΝ ΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Θ ένα ευρύ φάσμα πιθανών τομέων συνεργασίας. Τη στιγμή αυτή συζητάμε την κατάρτιση εκτεταμένου καταλόγου ζητημάτων τα οποία θα περιληφθούν στην πρώτη τριμηνιαία έκθεση που θα υποβάλει η Ομάδα Δράσης τον Νοέμβριο. - Μπορείτε να δώσετε συγκεκριμένα παραδείγματα για το τι μπορείτε να προσφέρετε στην Ελλάδα; Κάτι που εγώ, ως πολίτης, θα μπορούσα να δω ιδίοις όμμασι Προς στιγμήν, τα πλέον συγκεκριμένα παραδείγματα αφορούν τα κονδύλια που παρέχει η Ε.Ε. στην Ελλάδα από τα διαρθρωτικά ταμεία. Η συγκεκριμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση είναι ουσιώδους σημασίας για πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Η πρόσβαση σε πόρους της Ε.Ε. για κεφάλαια κίνησης και επενδύσεις θα επιτρέψει σε πολλές επιχειρήσεις να παραμείνουν ενεργές και να επεκταθούν, συνεισφέροντας έτσι στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην ανάπτυξη. - Πόσο καιρό θα μείνει η Ομάδα Δράσης στην Αθήνα; Η Ελλάδα έχει ζητήσει υποστήριξη εκ μέρους της Ομάδας Δράσης. Για όσο διάστημα η Ελλάδα θεωρεί ότι το έργο της Ομάδας Δράσης είναι ευεργετικό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι πρόθυμη να διαθέτει σημαντικά μέσα. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις απαιτούν χρόνο, συνεπώς έχει προγραμματιστεί να παραμείνουμε 2-3 έτη.

19 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ ΚΥΡΙΑΚH 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΤΟ ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΣΤΗΝ ΟΥΑΣΙΝΓΚΤΟΝ Ο Λαμπρινίδης, χάρισε στη Χίλαρι το «Σχέδιο Μάρσαλ» Το συμβολικό δώρο του ΥΠΕΞ στην επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το μήνυμα στις πολυεθνικές για επενδύσεις στην Ελλάδα SMS MARSHALL... GREEK ISLANDS ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ θέμα το Σχέδιο Μάρσαλ ήταν το δώρο του υπουργού Εξωτερικών κ. Σταύρου Λαμπρινίδη προς την επικεφαλής του αμερικανικού Στέιτ Ντιπάρτμεντ κυρία Χίλαρι Ρόνταμ-Κλίντον. την απομείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων σε εθελοντική βάση. Στη συνάντηση των δύο υπουργών στην Ουάσινγκτον, η οποία προγραμματίστηκε στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, η ελληνική πλευρά ευχαρίστησε την αμερικανική διπλωματία για τη στήριξη που παρέχει στην Κύπρο προκειμένου να προχωρήσουν οι γεωτρήσεις για τον εντοπισμό υδρογονανθράκων. «Η θέση μας είναι σταθερή και θα παραμείνει», απάντησε κατά πληροφορίες η κυρία Κλίντον, υπερασπιζόμενη το δικαίωμα της Λευκωσίας να διενεργήσει έρευνες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων φυσικού αερίου εντός των ορίων της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης που η Κύπρος έχει ορίσει με το Ισραήλ και τις άλλες συνορεύουσες χώρες. ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΟ από τη συνάντηση του κ. Σταύρου Λαμπρινίδη με την Αμερικανίδα ομόλογό του κυρία Χίλαρι Κλίντον στην Ουάσινγκτον ΤΟΥ ΜΑΚΗ ΠΟΛΛΑΤΟΥ Παρά το γεγονός ότι η ελληνική διπλωματία έχει επίγνωση της κακής οικονομικής συγκυρίας και στις Ηνωμένες Πολιτείες, η κυβέρνηση προσβλέπει στην οικονομική βοήθεια της Ουάσινγκτον. Ενα νέο Σχέδιο Μάρσαλ που δεν θα είχε την μορφή της αμερικανικής κρατικής οικονομικής ενίσχυσης προς την Ελλάδα, αλλά που θα υλοποιούνταν με κεντρική παρότρυνση από την αμερικανική διοίκηση για επενδύσεις πολυεθνικών εταιρειών, αποτελεί διακαή πόθο της ελληνικής κυβέρνησης. Δίνοντας στην κυρία Κλίντον το βιβλίο στο οποίο περιγράφεται η οικονομική ενίσχυση της Ελλάδας από τις Ηνωμένες Πολιτείες την περίοδο από το 1948 μέχρι το 1951, ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών κάλεσε εμμέσως την κυβέρνηση του κ. Μπαράκ Ομπάμα να συνεχίσει να ασκεί την επιρροή της προκειμένου η Ελλάδα να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο του ανεξέλεγκτου δημόσιου χρέους. Η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ δεν αναφέρθηκε δημοσίως στο ενδεχόμενο πραγματοποίησης αμερικανικών επενδύσεων και περιορίστηκε να επικροτήσει τις «ζωτικές» αποφάσεις που έλαβαν οι ηγέτες της ευρωζώνης για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Σε μια προσπάθεια να τονώσει τους Ελληνες πολίτες, η κυρία Κλίντον έκανε λόγο για αλλαγές και θυσίες που μπορεί να είναι επώδυνες αλλά ταυτοχρόνως απολύτως αναγκαίες. Ο κ. Λαμπρινίδης ενημέρωσε την ομόλογό του για το πακέτο βοήθειας που αποφασίστηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, γνωρίζοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καθοριστικό λόγο στις αποφάσεις που λαμβάνονται στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Παραλλήλως, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας ζήτησε από την κυρία Κλίντον βοήθεια προκειμένου να πειστεί το διεθνές τραπεζικό σύστημα να δεχτεί

20 ΠΡΩΤΟ ΚΥΡΙΑΚH ΘΕΜΑ 20 ΠΟΛΙΤΙΚΗ 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ΥΨΗΛΟΙ ΤΟΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗ Ν.Δ. Γιατί είπε «όχι» ο Σαμαράς Απορρίπτει τη συμφωνία της Συνόδου Κορυφής για δέκα λόγους και θεωρεί ότι «ο κύκλος της κυβέρνησης έκλεισε» Ο πρόεδρος της Ν.Δ. κ. Αντώνης Σαμαράς ΣΤΑΘΕΡΟΣ ΣΤΟ «ΟΧΙ» στο νέο μνημόνιο που θα συνοδεύσει την ευρωπαϊκή συμφωνία για την ελληνική κρίση χρέους είναι ο πρόεδρος της Ν.Δ. κ. Αντώνης Σαμαράς. Α ν και ακόμη ο πρόεδρος της Ν.Δ. και το οικονομικό επιτελείο του μελετούν το κείμενο της συμφωνίας, αφού, όπως λέει, «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες», η κατεύθυνση στην οποία κινείται έχει διαμορφωθεί. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του κ. Σαμαρά της περασμένης Πέμπτης: «Η Ν.Δ. θα εξακολουθήσει να λέει "όχι" στο λάθος. Οι υπεύθυνοι του σημερινού ναυαγίου δεν μπορούν να συνεχίσουν να παριστάνουν τους ναυαγοσώστες. Ο κύκλος αυτής της κυβέρνησης έκλεισε». Από τα δεδομένα που έχει στη διάθεσή της η «γαλάζια» ηγεσία θεωρεί ότι, παρά τη ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΓΚΟΥΤΖΑΝΗ σχετική ελάφρυνση του χρέους, η συμφωνία δεν απαντά στο οικονομικό πρόβλημα της χώρας και επικεντρώνει την κριτική της στα εξής σημεία: Η συμφωνία είναι αποτέλεσμα της πλήρους αποτυχίας της κυβερνητικής πολιτικής, αφού το μνημόνιο, το Μεσοπρόθεσμο και όλες οι θυσίες στις οποίες υπέβαλε την ελληνική κοινωνία οδήγησαν τη χώρα στο σημείο εκείνο που έλεγε ότι επιχειρεί να αποφύγει: τη μεγάλη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Υστερα από δύο χρόνια θυσιών η κυβέρνηση φέρνει μια συμφωνία η οποία, εάν υλοποιηθεί, θα μειώσει το 2020 το δημόσιο χρέος στο 120% του ΑΕΠ, στο επίπεδο δηλαδή που ήταν στο τέλος του 2009, όταν ανέλαβε την εξουσία. Και αυτό ενώ με την αποτυχημένη πολιτική της διετίας, τους υψηλούς φόρους και τις περικοπές η χώρα έχει εξαντλήσει σε σημαντικό βαθμό το οπλοστάσιό της για να αντιμετωπίσει την κρίση. Για μία δεκαετία τουλάχιστον η χώρα θα είναι εκτός των αγορών και θα εξαρτάται απολύτως από τη χρηματοδότηση της τρόικας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δυνατότητα και την κατεύθυνση της οικονομικής ανάπτυξης αλλά και την εθνική ανεξαρτησία. Η βιωσιμότητα του χρέους δεν εξαρτάται από το «κούρεμα» αλλά από τα μέτρα ανάπτυξης, που ακόμη δεν διαφαίνονται. Δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί αν οι ιδιώτες που θα συμμετάσχουν στη συμφωνία έχουν ζητήσει εγγυήσεις. Είναι άδηλο τι θα γίνει με τις ελληνικές τράπεζες και τις συνέπειες που θα υπάρξουν στη ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας. πλεονάσματα το 2012 σημαίνει νέα μέτρα, ενώ οι αντοχές της ελληνικής κοινωνίας έχουν εξαντληθεί. Και αυτό γιατί είναι δεδομένο ότι το πρώτο εξάμηνο του έτους θα υπάρχει πρόβλημα ρευστότητας Είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν συνέπειες και για τα ασφα- SMS ΓΛΙΤΩΣΕΣ της οικονομίας λόγω των τραπεζών και ότι μέχρι το τέλος λιστικά ταμεία, αφού ΚΑΙ ΠΑΛΙ! του χρόνου θα συνεχιστεί η ύφεση. αργά ή γρήγορα θα ΓΙΑ ΠΟΣΟ; υποστούν το κόστος από τη συμμετοχή τους στο «κούρεμα» του χρέους. Με δεδομένη τη μείωση των εσόδων τους τα επόμενα χρόνια, τα ασφαλιστικά ταμεία θα αναγκαστούν να αξιοποιήσουν την περιουσία τους για να καλύψουν τις συντάξεις. Η πρόβλεψη για πρωτογενή Υπάρχουν σκοτεινά σημεία σε σχέση με την εθελοντική συμμετοχή των τραπεζών, που σημαίνει ότι ο κίνδυνος του selective default δεν έχει εξαλειφθεί. Υπάρχει θέμα με τη μόνιμη και μακροχρόνια εποπτεία της ελληνικής οικονομίας από την τρόικα και τους εμπειρογνώμο- ΤΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΤΗΣ Ν.Δ. ΕΚΤΙΜΑ ΟΤΙ ΠΟΛΛΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΘΑ ΕΞΑΡΤΗΘΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΩΣ ΘΑ ΕΞΕΛΙΧΘΕΙ Η ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ, ΑΦΟΥ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΣΥΖΗΤΗΘΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΠΟΥ ΑΦΗΝΕΙ ΠΟΛΛΑ ΚΕΝΑ νες της Ευρωπαïκής Ενωσης. Αν και οι ξένοι τοποτηρητές δεν θα έχουν δικαίωμα υπογραφής -κάτι τέτοιο δεν θα το ήθελαν οι Βρυξέλλες ή το Βερολίνο-, είναι βέβαιο ότι στην πράξη η οικονομική πολιτική πια θα συναποφασίζεται και θα πρέπει να έχει την έγκρισή τους. Η ηγεσία της Ν.Δ. έχει επανειλημμένως προειδοποιήσει ότι δεν θα δεχτεί σε καμία περίπτωση εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων. Πέραν αυτών, το επιτελείο της Ν.Δ. εκτιμά ότι πολλά πράγματα θα εξαρτηθούν από το πώς θα εξελιχθεί η γενικότερη συμφωνία για την κρίση χρέους της ευρωζώνης, αφού αυτά που συζητήθηκαν στις Βρυξέλλες είναι το γενικό πλαίσιο που αφήνει πολλά κενά. Επισημαίνουν ότι το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας δεν ενισχύεται επαρκώς για να αντιμετωπίσει τις κερδοσκοπικές πιέσεις στη δευτερογενή αγορά και να εξουδετερώσει τους κινδύνους εξάπλωσης της κρίσης. ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ «Χωρίς ανάπτυξη το "κούρεμα" δεν αποτελεί λύση» Ν.Δ. εκτιμά ότι το «κούρεμα» θα ελαφρύνει το Η χρέος περίπου κατά 70 δισ. ευρώ επειδή θα χρειαστούν χρήματα για την αναχρηματοδότηση των τραπεζών και την ενίσχυση των ασφαλιστικών ταμείων. Βασική της θέση είναι ότι χωρίς αλλαγή του μίγματος της οικονομικής πολιτικής με έμφαση στην ανάπτυξη το «κούρεμα» δεν αποτελεί λύση, αλλά θα σημάνει άλλα εννέα χρόνια φτώχειας και κατάρρευσης. Στέλεχος του κόμματος εξηγούσε ότι δεν μπορεί να εννοούν ως αναπτυξιακά μέτρα το ΕΣΠΑ, το οποίο παραμένει αναξιοποίητο εδώ και δύο χρόνια. Το «γαλάζιο» επιτελείο θεωρεί ότι η συμφωνία αποτελεί την αφετηρία για ένα παιχνίδι πολιτικής τακτικής που θα εκτυλιχθεί μέχρι να έρθει προς ψήφιση στη Βουλή το νέο μνημόνιο και θα είναι συνυφασμένο με το ενδεχόμενο των εκλογών. Η συμφωνία, λένε, αποτελεί ένα γενικό πλαίσιο που αφήνει ανοιχτά πολλά επιμέρους θέματα προς διαπραγμάτευση. Υποστηρίζουν ότι με δεδομένο ότι η Ν.Δ. δεν αμφισβητεί τους γενικούς στόχους, η θέση της για επαναδιαπραγμάτευση όχι μόνο δεν αποδυναμώνεται αλλά αντίθετα ενισχύεται. Την εβδομάδα που πέρασε στις συσκέψεις στη λεωφόρο Συγγρού συζητιόταν με ποιους τρόπους η Ν.Δ. θα εμφανιστεί πιο επιθετική και θα αυξήσει την πίεση για τη διεξαγωγή εκλογών. Στο τραπέζι έπεσαν και ακραίες προτάσεις, όπως «να παραιτηθούν οι βουλευτές του κόμματος», η οποία όμως απορρίφθηκε. Το ερώτημα που υπάρχει για τους επιτελείς του κόμματος είναι ποια είναι η κατάλληλη στιγμή για να αυξηθεί η πίεση. Προβλέπουν, δε, ότι μετά τις πρώτες ημέρες η ευφορία θα υποχωρήσει και θα εξαφανιστεί, ενώ θα αναφανούν τα σκοτεινά σημεία και οι δυσκολίες. Αλλωστε η δανειακή σύμβαση προβλέπεται ότι θα έρθει στην ελληνική βουλή τον Ιανουάριο. Αν και τα στελέχη του κόμματος λένε ότι το κλίμα στις Βρυξέλλες για τη Ν.Δ. έχει αλλάξει και ότι όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι παράγοντες συμφωνούν με την ανάγκη τόνωσης της ανάπτυξης που εξαρχής είχε προβάλει ο κ. Σαμαράς, δεν αποκλείουν να υπάρξει νέος κύκλος πιέσεων για συνεννόηση με την κυβέρνηση. Αλλά και στους κόλπους της Ν.Δ. αναμένεται ότι τις προσεχείς ημέρες θα εμφανιστούν ξανά οι υποστηρικτές της συναινετικής στάσης, που θα προβάλουν ότι «παρά τα σκοτεινά της σημεία, με τη συμφωνία αποφεύχθηκαν τα χειρότερα».