Θεόδωρος Αμπατζόγλου. Κωνσταντίνος Λουράντος. «Το ισοζύγιο του αγώνα είναι τελικά θετικό» «Ακροβατώντας μεταξύ ύβρεως και προσβολής»

Transcript

1 20 ΧΡΟΝΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Τεύχος 202 Μάρτιος 2011 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ISSN > > Θεόδωρος Αμπατζόγλου «Το ισοζύγιο του αγώνα είναι τελικά θετικό» Κωνσταντίνος Λουράντος «Ακροβατώντας μεταξύ ύβρεως και προσβολής» Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΛΥΦΑΔΑ ΘΕΜΑΤΑ EDITORIALS Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ Οι νικητές και οι χαμένοι ΕΡΕΥΝΑ «Φαρμακεία χωρίς ανταγωνισμό» ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ Κρίση, ελλείψεις κι ΕΣΥ...καταρρέεις Θ. ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Μιλάμε για...πραγματικό χρόνο! Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Τι να κάνουμε; ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ένα φαρμακείο «κόσμημα» PHARMA BEAUTY Συμπληρώματα ομορφιάς στο φαρμακείο PHARMA DEALS PHARMA DEALS Ειδική προσφορά από την BAUSCH+LOMB Περισσότερες πληροφορίες στη σελ. 17

2

3

4

5

6

7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕDITORIAL Τι να κάνουμε; 12 ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ Μιλάμε για...πραγματικό χρόνο! ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ Οι προσπάθειες εξυγίανσης της...υγείας 18 ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ 22 EPEYNA «Φαρμακεία χωρίς ανταγωνισμό» 34 ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ Κρίση, ελλείψεις κι ΕΣΥ...καταρρέεις 38 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ AΠΟΡΙΕΣ...για το μητρικό θηλασμό 44 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΥ «Το ισοζύγιο του αγώνα είναι τελικά θετικό» 46 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ Ένα φαρμακείο «κόσμημα» στην ιταλική Μπρέσια 52 PHARMA BEAUTY ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΓΙΑ ΔΕΡΜΑ ΚΑΙ ΜΑΛΛΙΑ Η δύναμη της ομορφιάς στο φαρμακείο 56 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Το φαινόμενο Patty 62 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 64 PHARMA SEE 74 PHARMA WORLD Φάρμακα από τον πάγκο ή από τον...ταχυδρόμο; ΙΔΙOΚΤΗΣΙΑ Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε., Αγ. Νικολάου 102, Γλυφάδα, τηλ.: , Fax: , Μηνιαία Φαρμακευτική Εφημερίδα. Εκδίδεται στην Αθήνα. ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Nινέττα Βατικιώτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Θεόδουλος Παπαβασιλείου, Νεκταρία Καρακώστα, Βιβέττα Λαϊνιώτη, Χαριτωμένη Βόντα ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Όλγα Κοσσυβάκη ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Σταμάτης Κωνσταντάτος ΚΩΔΙΚΟΣ / 1438 ΕΚΔOΤΗΣ Mιχάλης Πιτσιλίδης, Λ. Πορφύρα 11, Bούλα OΙΚONOMΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Γιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR Βιργινία Κάππα ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Βασιλική Κούτσικου ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Σοφία Κολοβού Το περιοδικό διατηρεί το δικαίωμα επιλογής και συντόμευσης των δελτίων τύπου που λαμβάνει. Τα υλικά (slides, φωτογραφίες, κλπ.) δεν επιστρέφονται.

8

9 EDITORIAL Τι να κάνουμε; Του Μ. Πιτσιλίδη > gmail.com Tο ερώτημα «Τι να κάνουμε;», δανείστηκα από τον τίτλο ενός από τα best seller του Λένιν, από αυτά που έκαναν θραύση στη μεταπολίτευση, στα αμφιθέατρα των επαναστατημένων πανεπιστημίων μας, αλλά και στο περίπτερο της γωνίας Ακαδημίας και Χαριλάου Τρικούπη, για όσους σπούδαζαν στην Αθήνα την περίοδο και θυμούνται. Φέραμε βαρέως τότε την ανάγκη μελέτης της φαρμακευτικής χημείας, καθώς προτιμούσαμε τη μελέτη της (μαρξιστικής εννοείται!) πολιτικής οικονομίας. Τελικά δεν μπορέσαμε να κάνουμε την επανάσταση, η οποία έχει αναβληθεί επ αόριστον, αν καλά μεταφράζω τα γύρω μου συμβαίνοντα. Άλλωστε, για να είμαστε ειλικρινείς, κυριότερος στόχος όλων μας τότε δεν ήταν τόσο ο κομουνισμός όσο ο γκομενισμός. Μια εντυπωσιακή θηλυκή παρουσία αποτελούσε πάντα πολύ ισχυρό επιχείρημα προσχώρησης σε μια από τις αναρίθμητες αριστερές παρατάξεις της εποχής. Άλλωστε, ΟΝΝΕΔ και ΔΑΠ δεν υπήρχαν τότε Αλλά μάλλον παρασύρθηκα! Ο τίτλος του βιβλίου, λοιπόν, απαντούσε: Τι να κάνουμε; Ένα βήμα μπροστά, δυο βήματα πίσω. Εμείς, λέω, για τις ανάγκες της παρούσας συζήτησης, να το αντιστρέψουμε: ένα βήμα πίσω και δυο μπροστά. Το ένα βήμα πίσω το κάναμε ήδη. Ευτυχώς, η συνολική διαχείριση της κρίσης από τους υπεύθυνους συνδικαλιστές υπήρξε επιτυχής. Έτσι, το φαρμακείο επλήγη μεν, αλλά δεν αποδομήθηκε ως επαγγελματικός τομέας. Παραμένει πολύ ελκυστικός. Ωστόσο δεν πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός. Ο λόγος είναι απλός. Το φαρμακείο συνδέεται άρρηκτα με τις δαπάνες υγείας κι αυτές με την οικονομική κατάσταση της χώρας. Ποια είναι αυτή η τελευταία; Η κεντρική διοίκηση, η κυβέρνηση δηλαδή, χρωστάει δις σε δανειστές, 40 δις σε εγγυήσεις δημοσίου που έχουν καταπέσει ή θα καταπέσουν και δις σε προμηθευτές της εντός της χώρας. Παράλληλα, το ασφαλιστικό έχει ένα έλλειμμα της τάξης των 200 δις για τα επόμενα χρόνια. Μετά απλώς δεν υπάρχει. Σε ετήσια βάση, λοιπόν, η κυβέρνηση οφείλει να ενισχύει με 15 δις το ασφαλιστικό σύστημα. Δεδομένου ότι τα συνολικά της έσοδα δεν υπερβαίνουν τα δις, είναι φανερό ότι το χρέος δεν είναι διαχειρίσιμο και κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει αύριο. Μέχρι να φτάσουμε όμως στο αύριο, θα επιβληθούν και άλλα μνημόνια (ενός μνημονίου άπειρα έπονται!) από τα οποία δεν είναι συνετό να υποθέσει κανείς ότι θα λείψουν τα φάρμακα και τα φαρμακεία Ήρθε, λοιπόν, η ώρα να 10 PHARMANEWS ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 TEYXOΣ 202

10 τεθούν νέοι στόχοι και να δούμε το φαρμακευτικό μας επάγγελμα μέσα από νέες οπτικές γωνίες για να έχουμε προοπτική. Η σωστή οπτική εξασφαλίζει την προοπτική. Ας δούμε μερικές ιδέες: Τα έσοδα του φαρμακείου θα πρέπει σταδιακά να απεμπλακούν από τη μονοσήμαντη σχέση τους με το εμπορικό κέρδος επί των φαρμάκων και των άλλων εμπορευμάτων και να προέρχονται από άλλες δραστηριότητες και παροχές υπηρεσιών. Ο φαρμακοποιός θα πρέπει να κερδίζει ένα πολύ μικρό εμπορικό κέρδος, αλλά να αμείβεται με πάγια αντιμισθία για τις υπηρεσίες του σε κάθε ταμείο (η οποία θα βαρύνει ταμεία) καθώς και με πάγια αμοιβή για την εκτέλεση συνταγών, η οποία θα βαρύνει τους ασφαλισμένους. Το τοπίο στα συμπληρώματα και τα βότανα αλλάζει εντός ολίγου. Ορισμένα βότανα, όχι πολλά, θα αποκτήσουν ένα οιονεί καθεστώς φαρμάκων με εγκεκριμένες ενδείξεις που θα μπορούν να προβληθούν στο κοινό. Ένα μονοετές μεταπτυχιακό πρόγραμμα herbalist (βοτανοθεραπευτού) υπό την αιγίδα του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου θα ήταν ένα βασικό βήμα, ώστε η κατάσταση που έρχεται να αποτελεί προνομιακό πεδίο για το φαρμακείο. Στην εκπαίδευση πρέπει και οφείλουν να γίνουν πολλά Ιδιοκτησιακό καθεστώς. Εδώ νομίζω πως ήρθε η ώρα να προσπαθήσουμε να νομιμοποιήσουμε κάτι που έτσι κι αλλιώς συμβαίνει, με τρόπο που θα το εμποδίζει να πάρει άλλη μορφή και ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Μιλώ για τις εταιρείες φαρμακείων, όπως θα έχετε καταλάβει. Ήδη σήμερα αρκετοί συνάδελφοι διαθέτουν περισσότερα του ενός φαρμακεία. Αυτό θα μπορούσε να γίνει νομικό καθεστώς με σαφείς περιορισμούς όσον αφορά τον αριθμό, τη γεωγραφική κατανομή και τους όρους λειτουργίας των φαρμακείων τα οποία θα υφίστανται ως θυγατρικά φαρμακεία του φαρμακείου Χ ή Ψ. Με τον τρόπο αυτό θα έχουμε έναν έλεγχο επί των εξελίξεων που θα αποτρέψει κάποια ενδεχόμενα «βάρβαρα» σχέδια Το φαρμακείο επλήγη μεν, αλλά δεν αποδομήθηκε ως επαγγελματικός τομέας TEYXOΣ 202 ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 PHARMANEWS 11

11 ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ Μιλάμε για...πραγματικό χρόνο! Του Θεόδουλου Παπαβασιλείου > Ίδιες κινητοποιήσεις, για τα ίδια προβλήματα, με αποτέλεσμα τις ίδιες δεσμεύσεις και την ίδια...καμία λύση Tο τελευταίο διάστημα γίναμε και πάλι μάρτυρες των παθών του...μαρτυρικού ΕΣΥ, το οποίο με τις ελλείψεις και τα προβλήματα που παρουσιάζει, θα μπορούσε να θεωρηθεί οτιδήποτε άλλο, εκτός από Σύστημα Υγείας. Εθνικό πάντως είναι σίγουρα και δεν μπορεί κανείς να το αμφισβητήσει αυτό, καθώς τα προβλήματα που παρουσιάζει, κάθε άλλο παρά μοναδικά και μεμονωμένα είναι. Η επ αόριστον αναστολή των παραδόσεων από τους προμηθευτές ιατρικού υλικού, αλλά και η απόφαση της Roche Hellas να προχωρήσει σε αναστολή παράδοσης των φαρμάκων της, σε όσα δημόσια νοσοκομεία δεν είχαν εξοφλήσει ληξιπρόθεσμα τιμολόγιά τους, οδήγησαν σε ένα νέο γύρο αντιπαραθέσεων, με αποκορύφωμα τις σημαντικές ελλείψεις ακόμη και σε στοιχειώδη υλικά, σε πολλά νοσοκομεία της χώρας. Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, το υπουργείο δεσμεύτηκε για μία ακόμη φορά, ότι θα επιχορηγήσει τα δημόσια νοσοκομεία της χώρας για να πληρώσουν τους προμηθευτές τους, ότι θα αλλάξουν τα πράγματα και άλλα τόσα γνωστά και πλέον...γραφικά! Επικίνδυνα γραφική ή γραφική και επικίνδυνη έχει γίνει στο σύνολό της η εικόνα που παρουσιάζει το ΕΣΥ. Και πάλι τα νοσοκομεία δανείζονταν υλικά για να πραγματοποιήσουν ακόμη και εξετάσεις ρουτίνας και πάλι επικράτησε ο κακός χαμός και το χάος και πάλι έριχνε ο ένας ευθύνες στον άλλο... Στο Πανεπιστημιακό της Λάρισας, οι ασθενείς και οι συγγενείς τους έτρεχαν στα γύρω φαρμακεία για να προμηθευτούν ακόμη και ένα απλό, λιτό και απέριττο παυσίπονο! Τα νοσοκομεία παρακαλούσαν τους φαρμακοποιούς να δώσουν φάρμακα σε ασθενείς, την ίδια ώρα που οι φαρμακοποιοί αντιμετωπίζουν το χρόνιο πρόβλημα των καθυστερημένων πληρωμών από τα ασφαλιστικά ταμεία. Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού συλλόγου, κ. Θεόδωρος Αμπατζόγλου μας αναφέρει πως, οι οφειλές του ΟΠΑΔ ξεκινούν από τον Ιούλιο του Ένας φαύλος κύκλος με τα ίδια και τα ίδια να επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα τα τελευταία χρόνια. Ίδιες κινητοποιήσεις, για τα ίδια προβλήματα, με αποτέλεσμα τις ίδιες δεσμεύσεις και την ίδια...καμία λύση. Ο κ. Λοβέρδος με αφορμή την απόφαση της εταιρείας Roche Hellas να αναστείλει την παράδοση φαρμάκων, αναγνώρισε πως, «τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αρκετά σημαντική καθυστέρηση στην εξόφληση των φαρμακευτικών δαπανών από τα δημοσία νοσοκομεία προς τις εταιρείες». Στη συνέχεια ωστόσο, τονίσε ότι «το φάρμακό δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε εμπόρευμα, ούτε μέσο εκβιασμού». Γνωρίζουμε μεν ότι υπάρχει πρόβλημα εδώ και χρόνια, αλλά είναι εκβιασμός όταν κάποια στιγμή αντιδράσει ένας από αυτούς που υπόκειται τις συνέπειες του προβλήματος. Η τακτική αυτή είναι πλέον πάγια: δεν πληρώνονται οι φαρμακοποιοί, το γνωρίζουμε, αλλά μην αντιδράτε, κάτι θα γίνει. Δεν πληρώνονται οι γιατροί, αλλά και μόνο το γεγονός ότι το γνωρίζουμε, θα πρέπει να είναι αρκετό για να μην αντιδράσετε. Δεν πληρώνονται οι προμηθευτές, το γνωρίζουμε το πρόβλημα, μην μας απειλείται κι από πάνω και αν είναι εύκολο, κάντε μας και μια καλύτερη τιμή! Όλα θα αλλάξουν...ο υπουργός το δήλωσε ξεκάθαρα: οι πληρωμές πλέον θα γίνονται σε πραγματικό χρόνο. Σε έναν ολόκληρο πραγματικό χρόνο; Σε πραγματικό ελληνικό χρόνο; Δεν έχει σημασία. Θα είναι πάντως πραγματικός PHARMANEWS ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 TEYXOΣ 202

12

13 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΕΦΕΡΕ ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΓΙΑ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΤΑ ΕΠΙΘΥΜΗΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Οι προσπάθειες εξυγίανσης της...υγείας Της Νεκταρίας Καρακώστα Eπείγουσες χαρακτηρίζει τις αλλαγές στην υγεία ο καθηγητής και διευθυντής του Τομέα Οργάνωσης και Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) και μέλος της Επιτροπής Σοφών για την Υγεία, κ. Νικόλαος Μανιαδάκης. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε σε πρόσφατη επιστημονική εκδήλωση με τίτλο «Παρουσίαση και Ανάλυση της Υγειονομικής και Φαρμακευτικής Πολιτικής στην Ελλάδα την Εποχή του Μνημονίου» «πολλά από αυτά που γίνονται σήμερα στην Ελλάδα έχουν γίνει σε πολλές χώρες. Έπρεπε να φτάσουμε σε αυτήν την κατάσταση για να κάνουμε αυτονόητα πράγματα. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία αφορούν μέτρα τα οποία ήδη θα έπρεπε να είχε εφαρμόσει η χώρα πριν δεκαετίες». Το 3 σε 1, ελληνικό σύστημα υγείας, όπου τα νοσοκομεία του ΕΣΥ χρηματοδοτούνται ταυτόχρονα από την γενική φορολογία και τα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ πολλά από τα ταμεία είναι ταυτόχρονα χρηματοδότες-αγοραστές, αλλά και παραγωγοί πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων υπηρεσιών, είναι «αναποτελεσματικό, ασυντόνιστο, άκαμπτο, άνισο, συγκεντρωτικό, υψηλού αναλογικά κόστους και χαμηλής αποδοτικότητας», σημείωσε ο κ. Μανιαδάκης. Είναι το ΜΝΗΜΟΝΙΟ 1 ΜΑΪΟΣ 2010 Δίνεται έμφαση στη δημοσιονομική προσαρμογή και το ασφαλιστικό και δεν υπήρξε πάρα πολύ μεγάλη έμφαση στον τομέα και τα οικονομικά της υγείας. Νοσοκομεία Ταμεία Λοιπά Αναδιοργάνωση και μηχανοργάνωση και εκσυγχρονισμός Αναλυτική λογιστική και έλεγχος στις προμήθειες Προαγωγή στα γενόσημα, ανακοστολόγηση και ανατιμολόγηση υπηρεσιών Ηλεκτρονική συνταγογράφηση Απόσπαση κλάδων υγείας Είσπραξη των rebates (επιστροφών) Έλεγχος των δαπανών και προϋπολογισμών Από το υπουργείο οικονομικών ΜΝΗΜΟΝΙΟ 2 (α αναθεώρηση) ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2010 Αρχίζει να γίνεται στροφή στον τομέα της υγείας. Χαρακτηριστικό είναι ότι από καμία λίστα φαρμάκων, ξαφνικά αποκτούμε 4! Νοσοκομεία Ταμεία Λοιπά Διαχείριση χρέους, αναδιοργάνωση και μηχανοργάνωση, ΤΕΙ είσπραξη 3ε Συνταγογράφηση δραστικής ουσίας, αναλυτική λογιστική & προμήθειες Γενόσημα, ανακοστολόγηση και ανατιμολόγηση πράξεων, ολοήμερη λειτουργία Λίστα-Συνταγολόγια, Διαγωνισμοί, προμήθειες Ηλεκτρονική συνταγογράφηση Συμβούλιο προέδρων για συντονισμό ΜΣΦΑ, Αρνητική Λίστα, Θετική Λίστα Έλεγχος των δαπανών και προϋπολογισμών Από το υπουργείο οικονομικών Aναζήτηση τεχνικής βοήθειας από εξωτερικό 14 PHARMANEWS ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 TEYXOΣ 202

14 δεύτερο πιο αναποτελεσματικό και σπάταλο, μετά από εκείνο της Ιρλανδίας. Προσπάθειες εξοικονόμησης με μειωμένη αποτελεσματικότητα Ο καθηγητής αναφέρθηκε σε πρόσφατη συγκριτική αξιολόγηση των συστημάτων υγείας των χωρών του ΟΟΣΑ, που έδειξε ΜΝΗΜΟΝΙΟ 3 (β αναθεώρηση)- ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010 Η μεταρρύθμιση του τομέα υγείας προβάλλεται πλέον ως επιτακτική και επείγουσα ανάγκη, κι αρχίζουν να μπαίνουν στόχοι περικοπών. Νοσοκομεία Ταμεία Λοιπά Αναδιοργάνωση & συγχωνεύσεις, μηχανοργάνωση, ΤΕΙ 5ε, ολοήμερη Έλεγχος αναλωσίμων, γενόσημα, αναλυτική λογιστική, προμήθειες Ανακοστολόγηση και ανατιμολόγηση πράξεων, μητρώα & παρατηρητήριο, ιατρικός φάκελος, διαγωνισμοί φαρμάκων, πολιτική φαρμάκου στο ΥΥΚΑ Ηλεκτρονική συνταγογράφηση στα ταμεία, διεύρυνση αρνητικής λίστας, θετική λίστα με σύστημα αναφοράς, ΜΣΦΑ, ενοποίηση παροχών, συνταγογράφηση εξετάσεων, κεντρικοποίηση προμηθειών, άρση πλαφόν τιμών, μεταφορά φαρμακευτικής πολιτικής ΥΥΚΑ, περιθώρια διανομής, κατευθυντήριες οδηγίες, ΣΥΠΣΥ, απόσπαση, νοσοκομεία στο ΕΣΥ και νέος οργανισμός πρωτοβάθμιας, γενόσημα στο 60% Επιτροπή εμπειρογνωμόνων ΜΝΗΜΟΝΙΟ 4 (γ αναθεώρηση) 23 Φεβρουαρίου 2011 Για το 2011, στόχος είναι να κοπούν 2 δισεκατομμύρια από την υγεία (κατά κύριο λόγο από το φάρμακο) και οι δημόσιες δαπάνες υγείας να διαμορφωθούν κάτω από το 6% του ΑΕΠ. Μεταξύ των μέτρων που προβλέπονται, είναι η μείωση στα γενόσημα, στο 60% της τιμής των branded, αλλά και οι συγχωνεύσεις νοσοκομείων. Νοσοκομεία Ταμεία Λοιπά Αναδιοργάνωση, διοικητική, συγχωνεύσεις & εξειδικεύσεις, μηχανοργάνωση, ΤΕΙ 5ε, ολοήμερη, έλεγχος αναλωσίμων, αναλυτική λογιστική, προμήθειες, κωδικοποιήσεις, invoicing, e-prescription, γενόσημα 50% ποσοτήτων, συνταγογράφηση με δραστική, μετακίνηση αρμοδιοτήτων φαρμάκου στο ΥΥΚΑ, mobility προσωπικού, ανακοστολόγηση & ανατιμολόγηση πράξεων, διαγωνισμοί φαρμάκων, esy.net, λίστες & σύστημα τιμών αναφοράς, ΜΣΦΑ, περιθώρια διανομής Ηλεκτρονική συνταγογράφηση, ενοποίηση παροχών, e-prescription εξετάσεων, κεντρικοποίηση προμηθειών, ΣΥΠΣΥ, απόσπαση κλάδων υγείας, νέος οργανισμός πρωτοβάθμιας, συμβόλαια ΟΠΑΔ-ΟΑΕΕ, price-volume agreements, αξιολογήσεις δαπανών, διαγωνισμοί, χαμηλότερη συμμετοχή στα γενόσημα, μείωση περιθωρίων φαρμακοποιών, χονδρεμπόρων, άρση πλαφόν, ανακοστολόγηση πράξεων Επιτροπή εμπειρογνωμόνων ότι η χώρα μας θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά την δαπάνη, χωρίς να μειωθεί η ποιότητα και ποσότητα των υπηρεσιών, εάν ήταν εξίσου αποδοτικό το σύστημα με εκείνο, των πιο αποδοτικών χωρών μελών το οργανισμού. Σε αντίθεση με όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ, στην Ελλάδα, η προσπάθεια για μείωση των δαπανών υγείας επικεντρώνονται στο φάρμακο, που αφορά μόνο το 20% των συνολικών δαπανών, αντί να εστιάζεται στην παροχή υπηρεσιών, που αντιστοιχεί στο 80% της συνολικής δαπάνης. «Μέχρι στιγμής, η όποια εξοικονόμηση προήλθε από δύο κυρίως τομείς, την μείωση των μισθών στο δημόσιο τομέα και τη μείωση των τιμών των φαρμάκων. Η μείωση αυτή είχε σαν συνέπεια, να εξοικονομήσουν τα ασφαλιστικά ταμεία κάπου 750 εκατομμύρια ευρώ και να μειωθεί, επίσης, η φαρμακευτική δαπάνη στα νοσοκομεία κάπου εκατομμύρια. Αλλά δεν μπορεί να επιτύχει η χώρα, τη συγκράτηση της δαπάνης και την αύξηση της αποδοτικότητας, μόνο μ αυτά τα μέτρα», υπογράμμισε ο καθηγητής. «Η πολιτική υγείας έχει αγγίξει την κορυφή του παγόβουνου και έως σήμερα τα μόνο σχεδόν μέτρο που έχει αποδώσει είναι εκείνο της μείωσης των τιμών των φαρμάκων, το οποίο ωστόσο έχει μειωμένη αποτελεσματικότητα στο χρόνο. Για το λόγο αυτό, πρέπει να δοθεί έμφαση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και στον εκσυγχρονισμό τους», τόνισε. Έλλειψη συντονισμού Είναι γνωστό, ότι έχει ήδη δρομολογηθεί μια μεγάλη προσπάθεια οργάνωσης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, βελτίωσης του τρόπου χρηματοδότησης και διαχείρισης των υπηρεσιών υγείας, εφαρμογής σύγχρονης λογιστικής και χρηματοοικονομικής διαχείρισης ειδικά των δημοσίων νοσοκομείων, μηχανογράφησης του συστήματος κατάρτισης κατευθυντήριων οδηγιών συνταγογράφησης, βελτίωσης του συστήματος προμηθειών, καλύτερης οργάνωσης των νοσοκομείων, αναδιοργάνωσης του ασφαλιστικού συστήματος. Ωστόσο, «τα μέτρα ελήφθησαν χωρίς ολοκληρωμένη στρατηγική και πλάνο, αλλά μάλλον ασυντόνιστα και πάσχουν σε πολλές περιπτώσεις στην λεπτομέρεια της εφαρμογής», τόνισε ο κ. Μανιαδάκης. Σύμφωνα με τον ίδιο, «μόνο όταν μηχανογραφήσεις το σύστημα Υγείας, όταν ελέγξεις γιατί συνταγογραφούνται συγκεκριμένες εξετάσεις, TEYXOΣ 202 ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 PHARMANEWS 15

15 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ γιατί γίνονται ορισμένες επεμβάσεις και τα συνδέσεις αυτά με το ιστορικό του ασθενούς, όταν μπορέσεις να εισαγάγεις μέσα στα μηχανογραφικά συστήματα, διεθνή πρότυπα διαχείρισης των ασθενών, τα οποία βασίζονται σε κάθε χρονική στιγμή στη διεθνή εμπειρία και στην επιστημονική γνώση, μπορείς να εξοικονομήσεις πόρους». Pay for performance Οι περισσότερες χώρες του κόσμου, έχουν εφαρμόσει μέτρα εξορθολογισμού της δαπάνης υγείας και της φαρμακευτικής δαπάνης, τα οποία επικεντρώνονται, τόσο στην προσφορά, όσο και την ζήτηση υπηρεσιών. Η έμφαση έχει δοθεί στην οργάνωση και στη χρηματοδότη της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας παροχής υπηρεσιών και στην ορθή διαχείριση της τεχνολογίας μέσα από την σωστή τιμολόγηση, την αποζημίωση, τη συνταγογράφηση, τις κατευθυντήριες οδηγίες, την οικονομική αξιολόγηση και τη χρήση των γενοσήμων. Σημαντικό στοιχείο στα περισσότερα συστήματα του κόσμου, είναι το «pay for performance», όπου ο πιο αποτελεσματικός πληρώνεται και περισσότερο, αλλά και οι καταγραφές, που αξιολογούν και δίνουν μια συνολική εικόνα του έργου που παράγεται. «Αποτελούμε μια από τις τελευταίες χώρες της ΕΕ αναφορικά με την υιοθέτηση μηχανισμών για την αξιολόγηση της τεχνολογίας υγείας στην τιμολόγηση, αποζημίωση και χρήση της, όπως επίσης και στο ότι δεν εφαρμόζουμε κλινικά πρωτόκολλα ή πρωτόκολλα διαχείρισης ασθενειών και κατευθυντήριες οδηγίες. Στα πλαίσια αυτά έχει δημιουργηθεί ένα σύστημα στο οποίο δεν υπάρχει καμία καταγραφή, μέτρηση, αξιολόγηση και λογοδοσία για την ποσότητα και την ποιότητα του παραγόμενου έργου, για το πραγματικό κόστος παροχής υπηρεσιών των φορέων και για τα υγειονομικά αποτελέσματα και τους δείκτες», τονίζει. ΠΦΥ και νοσοκομεία Στην Ελλάδα, η παντελής έλλειψη οργάνωσης και συντονισμού στον τομέα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και το κενό στην λειτουργική διασύνδεσής της με τον Tα μέτρα ελήφθησαν χωρίς ολοκληρωμένη στρατηγική και πλάνο, αλλά μάλλον ασυντόνιστα και πάσχουν σε πολλές περιπτώσεις στην λεπτομέρεια της εφαρμογής δευτεροβάθμιο τομέα παροχής υπηρεσιών έχει τεράστιες επιπτώσεις. Όταν υπάρχει καλά οργανωμένο πρωτοβάθμιο σύστημα υπηρεσιών, λειτουργεί ως βασικός παραγωγός υπηρεσιών και ως αξιολογητής στην παραπομπή για χρήση του δευτεροβάθμιου συστήματος, μειώνοντας έτσι την άσκοπη ζήτηση και χρήση υπηρεσιών και, συνεπακόλουθα, το κόστος που επωμίζονται οι ασφαλιστικοί φορείς. «Αν δεν οργανώσεις ΠΦΥ, ο κόσμος πηγαίνει στο νοσοκομείο, όπου η νοσηλεία στοιχίζει 10πλάσια». Αλλά και στα νοσοκομεία, υπάρχει μεγάλη αναποτελεσματικότητα και θα πρέπει να γίνουν αλλαγές, με απο- κέντρωση στην οργάνωση και λήψη αποφάσεων, σύγχρονα διοικητικά σχήματα και διαδικασίες, συνεχή αξιολόγηση και ανταγωνισμό, μείωση υποδομών, ιδιωτικοποιήσεις, ανασχεδιασμό των νοσοκομείων, διαχείριση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Έτσι, ενώ τα τριτοβάθμια (πανεπιστημιακά) νοσοκομεία της χώρας μας έχουν πολύ καλές επιδόσεις, ενώ τα κέντρα υγείας έχουν πολύ καλές επιδόσεις, τα περισσότερα δευτεροβάθμια νοσοκομεία παίρνουν «τη βάση» ή κάτω από αυτήν! Εάν όλα τα νοσοκομεία γινόταν τόσο αποδοτικά όσο και τα καλύτερα θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν πόροι, χωρίς να μειωθεί η ποσότητα και η ποιότητα των υπηρεσιών. «Είναι καλύτερο για τον κόσμο να έχει ένα καλό νοσοκομείο, παρά δύο νοσοκομεία που υπολειτουργούν», σημείωσε ο κ. Μανιαδάκης. Τα μικρά νοσοκομεία, που υπολειτουργούν, δεν είναι απαραίτητο να κλείσουν, σύμφωνα με τον καθηγητή, αλλά να αλλάξουν μορφή. Για παράδειγμα, ένα μικρό νοσοκομείο μπορεί να μετατραπεί σε κέντρο αποκατάστασης, σε κέντρο νοσηλείας χρονίως πασχόντων, σε γηριατρικό κέντρο. Οι τιμές των φαρμάκων Όπως τόνισε ο καθηγητής, η λίστα, έτσι όπως έχει θεσμοθετηθεί αυτή τη στιγμή, προσομοιάζει με άλλες λίστες που υπάρχουν στην Ευρώπη, ωστόσο έχει πάρα πολλές αδυναμίες και θα πρέπει να βελτιωθεί. «Η χώρα μας κατάφερε με το σύστημα τιμολόγησης των 3 χαμηλότερων χωρών, να εξασφαλίσει από τις πιο χαμηλές τιμές φαρμάκων στην Ευρώπη. Τώρα προσπαθεί να τις μειώσει έμμεσα περαιτέρω, μέσα από τη λίστα (αφού ζητούν από τις φαρμακοβιομηχανίες μείωση της τιμής προκειμένου να ενταχθεί ένα φάρμακο σε αυτήν). Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή, ώστε να μη μειώσει η κυβέρνηση πολύ τις τιμές και δημιουργήσει αντικίνητρα για να έρχονται νέα φάρμακα στη χώρα. Γιατί, ναι μεν, αυτή τη στιγμή η χώρα έχει άμεση ανάγκη από μείωση των δαπανών για την υγεία, αλλά ταυτόχρονα έχει και ανάγκη να προσφέρει στον Έλληνα πολίτη ποιοτικές υπηρεσίες και σ ό,τι αφορά το φάρμακο να προσφέρει πρόσβαση σε νέα καινοτόμα φάρμακα», υπογράμμισε ο κ. Μανιαδάκης. Όπως άλλωστε διευκρίνισε, η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι τη φαρμακευτική δαπάνη δεν την επηρεάζουν οι τιμές των φαρμάκων, οι οποίες είναι σχετικά χαμηλές (ο ρυθμός αύξησης της τιμής των φαρμάκων στην Ελλάδα, είναι χαμηλότερος από το ρυθμό αύξησης της τιμής, που ισχύει για άλλα καταναλωτικά αγαθά). Ρόλο στην αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης στη χώρα μας διαδραματίζει η ποσότητα και το μείγμα των φαρμάκων που καταναλώνουμε - χρησιμοποιούμε δηλαδή ακριβά φάρμακα. Κι αυτό μπορεί να ελεγχθεί μόνο με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση και μέσω των «Κατευθυντήριων Οδηγιών Διαχείρισης των Ασθενών». 16 PHARMANEWS ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 TEYXOΣ 202

16

17 ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΛΟΥΡΑΝΤΟ «Ακροβατώντας μεταξύ ύβρεως και προσβολής» «Κ ύριε Πιτσιλίδη, Στο τεύχος του Ιανουαρίου 2011 (Αρ. 200), δημοσιεύεται η επιστολή ενός «ανώνυμου φαρμακοποιού με φαρμακείο», ο οποίος μέσω της ανωνυμίας του ξεσπαθώνει, εξαπολύοντας συγκαλυμμένες κατηγορίες κατά τη χρησιμότητα και τα κίνητρα του συνδικαλισμού και ειρωνικούς χαρακτηρισμούς που αφορούν εμένα προσωπικά. Στους ειρωνικούς χαρακτηρισμούς δεν θα σταθώ καθώς δεν χρειάζεται να αποδείξω το ποιόν μου. Η μέχρι τώρα πορεία μου στο Φαρμακευτικό Σύλλογο Αττικής, τελώντας Πρόεδρος του Δ.Σ. για 15 συνεχόμενα έτη, είναι τεκμήριο από μόνη της. Θα ήθελα μόνο να υπενθυμίσω στο συνάδελφο πως το Δ.Σ. του Φ.Σ.Α., εκλέγεται με τις όλες νόμιμες δημοκρατικές διαδικασίες και δεν αναλαμβάνει την ηγεσία με πραξικόπημα, ούτε επιβάλλεται στους φαρμακοποιούς μέσω της διαδοχής, όπως σε καθεστώς μοναρχίας. Στη συγκεκριμένη επιστολή ο συνάδελφος ακροβατεί επικίνδυνα μεταξύ ύβρεως και προσβολής, λέγοντας πως δέχεται απειλές προφανώς από συναδέλφους του κατά του φαρμακείου του και παρουσιάζοντας τον κλάδο ως ένα πωρωμένο πλήθος που διψά για χρήμα και αίμα, ενώ εκείνος ως ο μόνος τίμιος και ευσυνείδητος επαγγελματίας του χώρου, το μόνο που θέλει είναι να εξυπηρετήσει το κοινό. Θα ήθελα λοιπόν να γνωρίσω στο συνάδελφο τα παρακάτω στοιχεία καθώς το πάθος του περισσεύει αλλά του λείπει η πληροφόρηση. Όπως καλώς γνωρίζετε αγαπητέ συνάδελφε, το επάγγελμα μας είναι και λειτούργημα και πράγματι ο φαρμακοποιός πρέπει να τίθεται, πρώτα από όλα, στην υπηρεσία του πολίτη. Αναφέρεστε στο άνοιγμα των φαρμακείων την ημέρα του Σαββάτου, ως αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε επαγγελματία και πως αυτό θα έλυνε το πρόβλημα των ασθενών που ψάχνουν φαρμακείο το Σάββατο και δεν βρίσκουν. Θα ήθελα να μας απαντήσετε πόσους γιατρούς γνωρίζετε που συνταγογραφούν μέσα στο Σαββατοκύριακο και αν γνωρίζετε ότι η Ελλάδα είναι η χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα περισσότερα εφημερεύοντα φαρμακεία. Ίσως να εξυπηρετούσε το συνάδελφο να ανοίγει το Σάββατο ως εμπορικό κατάστημα πωλώντας παραφάρμακα και καλλυντικά και αυτό, σαν επιθυμία, είναι απόλυτα σεβαστή. Ας μη χρησιμοποιεί όμως την ανάγκη του πολίτη για να τεκμηριώσει την επιθυμία του. Να θυμίσουμε στο συνάδελφο πως, όταν ο Φ.Σ.Α. αύξησε πιλοτικά τα εφημερεύοντα φαρμακεία για την ημέρα του Σαββάτου κατά 25% και ζήτησε από τους συναδέλφους που εφημέρευαν να στείλουν στο Σύλλογο στοιχεία για την εφημερία τους όπως π.χ. αριθμό πελατών και ποσό είσπραξης, τα αποτελέσματα ήταν απογοητευτικά. Έφθασαν στο Σύλλογο πλήθος επιστολών από συναδέλφους που διαμαρτύρονταν εντόνως για το μέτρο αυτό καθώς τους επέφερε μόνο ζημία και όχι κέρδος. Όταν τους τελευταίους μήνες ο φαρμακευτικός κλάδος βάλλεται αδιαλείπτως από πολιτικούς και ΜΜΕ, τα οποία κατηγορούν τους φαρμακοποιούς ως κερδοσκόπους και φοροφυγάδες προσπαθώντας να εξυπηρετήσουν μεγάλα συμφέροντα, όταν τα μέτρα του μνημονίου κρέμονται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από το κεφάλι μας και όταν όλος ο κλάδος μάχεται με όλες του τις δυνάμεις για να διασφαλίσει την επιβίωση όλων ανεξαιρέτως των φαρμακείων, θεωρώ θρασύ το να βγαίνει οποιοσδήποτε συνάδελφος (και μάλιστα ανώνυμα) και να απαξιώνει τον αγώνα των φαρμακοποιών, μόνο και μόνο επειδή εκείνος έχεις άλλες προτεραιότητες που εξυπηρετούν προσωπικά συμφέροντα. Είμαι σίγουρος ότι ο συγκεκριμένος συνάδελφος, βάσει των λεγόμενών του, δεν συμμετέχει στις κινητοποιήσεις του Φ.Σ.Α., παρόλο που απολαμβάνει την όποια θετική έκβαση έχουν αυτές, και δεν τον ενδιαφέρει αν τα συνοικιακά φαρμακεία ετοιμάζονται να βάλουν λουκέτο ή δανείζονται υπέρογκα ποσά από τις τράπεζες για να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Τέλος, θα ήθελα να υπογραμμίσω στο συνάδελφο, που με τόση άνεση απαξιώνει το συνδικαλισμό, ότι χωρίς το συνδικαλισμό πολλά πράγματα θα ήταν διαφορετικά για το φαρμακείο του. Δεν θα είχαμε πληρωθεί ποτέ από κάποια ταμεία, δεν θα είχαμε κερδίσει τόσες μάχες που κατά καιρούς έδωσε ο φαρμακευτικός κλάδος για το συμφέρον μας και σε λίγα χρόνια τα φαρμακεία μας θα έκλειναν διότι θα τα «κατάπιναν» κάποια γιγάντια πολυκαταστήματα φαρμάκων που θα είχαν δικαίωμα να ανοίξουν σε όλη την επικράτεια. Μπορεί εμμέσως πλην σαφώς να χαρακτηρίζει κάποιους φαρμακοποιούς μικροπρεπείς, λέγοντας πως πάσχουν από το «tall poppy syndrome», αλλά τα δικά του λεγόμενα μας παραπέμπουν σε άλλο σύνδρομο, το οποίο έχει ως συμπτώματα την ανώριμη, ακατάλληλη, μονομερή κοινωνική αλληλεπίδραση και την άρνηση συμμετοχής σε ομαδικές δραστηριότητες. Η μόνη εξήγηση που μπορώ να δώσω στην ανωνυμία και στην επίθεση του συναδέλφου κατά των υπολοίπων, είναι ότι ο ίδιος εξυπηρετεί τελικά τα μεγάλα συμφέροντα που αγωνίζονται να αλώσουν το επάγγελμα του φαρμακοποιού και ανήκει στους μεγαλοεπιχειρηματίες που πασχίζουν να ανοίξουν πολυκαταστήματα φαρμάκων. Κλείνοντας, οφείλω να διευκρινίσω ότι δεν έχω απολύτως τίποτα εναντίον οποιουδήποτε συναδέλφου. Αντιθέτως είναι γνωστό ότι είμαι στη διάθεση όλων των συναδέλφων για να συζητήσω οποιαδήποτε πρόταση ή παράπονο και δεν αποτελούν εξαίρεση οι αντίθετες απόψεις, αρκεί να εκφράζονται καλοπροαίρετα και να μην θίγουν το κοινό καλό. Κωνσταντίνος Λουράντος Πρόεδρος Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής» 18 PHARMANEWS ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 TEYXOΣ 202

18

19 ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ κ. ΔΗΜΗΤΡΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟ Οι νικητές και οι χαμένοι «Κ ύριε Πιτσιλίδη Είπα να σας στείλω ένα «παλιό» γράμμα επειδή ή χάθηκε στην διαδρομή ή ο «κανονικός» παραλήπτης δεν το θεώρησε «άξιο λόγου». Το θέμα δεν είναι αν δόθηκε συνέχεια σε κάποιο γράμμα κάποιου, αλλά αν μπορούν στοιχειωδώς να ακουστούν απόψεις που δεν υπηρετούν το πολωτικό κλίμα, μέσα στο οποίον μερικοί έχουν μάθει να λειτουργούν και να μεγαλουργούν. Τώρα που ο κουρνιαχτός έχει καθίσει μπορεί να είναι διασκεδαστικό να δούμε τι είχε ειπωθεί εκείνη την περίοδο. Το ότι μερικοί δημοσιογράφοι δημιουργούν «κλίμα» και διαμορφώνουν την κοινή γνώμη είναι ήδη γνωστό. Το αν το κάνουν αφιλοκερδώς είναι άλλη συζήτηση που πάει μακριά. Το αν χρησιμοποιούν στοιχειωδώς σωστά επιχειρήματα για μένα είναι το ζητούμενο. Η ευκολία με την οποία είναι απόλυτοι και κατηγορηματικοί την μια μέρα για τα φαρμακεία την άλλη μέρα για τα φορτηγά και την επόμενη για την ακτοπλοΐα, ίσως να είναι ενδεικτική, τουλάχιστον, μιας προχειρότητας. Είναι σίγουρο ότι για τα φαρμακεία, όπως και άλλα επαγγέλματα, τα δύσκολα τώρα έρχονται. Μια ψύχραιμη ματιά τώρα που δεν είμαστε πρώτο θέμα ίσως τοποθετήσει τα πράγματα στην σωστή τους διάσταση. Ίσως και να αποτρέψει στο μέλλον το απίστευτο αλαλούμ που επικράτησε τις μέρες που περάσανε. Όταν το επάγγελμα για άλλους ήταν κλειστό, για άλλους ανοικτό και για άλλους ανοιγοκλειόμενο. Όταν η ίδρυση νέων φαρμακείων είχε μπει σαν βασικό συστατικό του όλου αναπτυξιακού σχεδίου της κυβέρνησης και των υποτακτικών της. Είναι τουλάχιστον περίεργη αυτή η λογική της ανάπτυξης, που από την μια μεριά πρέπει να ανοίξουν νέα φαρμακεία και από την άλλη να κλείσουν Νοσοκομεία Όταν δίνονταν η μάχη για Νομοσχέδιο Λοβέρδου χωρίς να λαμβάνεται υπ όψη ότι στα Φαρμακεία υπήρχε και υπάρχει η ωρολογιακή βόμβα των πληρωμών από τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Τώρα όλοι μετράμε τις νίκες μας. Ο κ. Υπουργός έκανε τις «τομές» που ήθελε και τώρα κοιτάει να δει πότε επί τέλους θα τελειώσει ο ρόλος του λογιστού για να γίνει επί τέλους Υπουργός Υγείας. Εμείς κερδίσαμε αυτά που θέλαμε και τώρα απερίσπαστοι απ όλα τα άλλα ψάχνουμε να δούμε, μέχρι ποτέ τα Ασφαλιστικά Ταμεία θα εξασφαλίζουν τους ήδη ελλειμματικούς προϋπολογισμούς. Πάντως το θετικό είναι ότι και ο κ. υπουργός αναγνώρισε ότι έχουμε δίκιο και ας είμαστε ακόμη εκεί που είμαστε. Αν ψάχναμε για χαμένους, σίγουρα αυτοί είναι οι περισσότεροι. Πάνω από όλα, όμως, χαμένο θα είναι το Ασφαλιστικό Σύστημα που θα στραγγαλιστεί μέσα από λογιστικές προσεγγίσεις την στιγμή που δεν έχει γίνει και δεν φαίνεται να γίνεται κάτι ουσιαστικό ενάντια στα τρωκτικά και στα πιράνχας που όλοι υπουργοί ανακάλυπταν άλλα τα άφηναν πίσω τους ανενόχλητα όταν άλλαζαν υπουργείο. Το πρώτο γράμμα που απεστάλη στον κ. Μανδραβέλη τον Οκτώβριο του 2010 «Κύριε Μανδραβέλη Διάβασα την θέση σας το θέμα του Φαρμακείου. Η ανάλυση σας είναι φυσιολογικό να ακολουθεί την πεπατημένη λογική της οικονομικής θεωρίας, που αναλύει τα στοιχειώδη περί προσφοράς και ζήτησης ενός προϊόντος: 1κάποιος έχει μια ανάγκη για ένα αγαθό 2προσπαθεί να την ικανοποιήσει 3επιλεγεί ποιο αγαθό θέλει 4επιλέγει το πόσα μπορεί ή το πόσα θέλει να διαθέσει. Πάνω σε αυτήν τη λογική η προσέγγιση περί Armani και Κινέζικων δεν είναι λάθος, με την προϋπόθεση ότι το μοντέλο προσφοράς ζήτησης του φαρμάκου είναι ακριβώς το ίδιο με τα αλλά αγαθά. Το λάθος εδώ είναι οι διαφορές που παρουσιάζονται στο μοντέλο του φαρμάκου. Συγκεκριμένα έχουμε τις εξής ιδιαιτερότητες 1Η ανάγκη δεν καθορίζεται από τον ασθενή που το καταναλώνει αλλά από τον γιατρό. 2Ο ασθενής που το καταναλώνει στην ουσία δεν έχει δυνατότητες επιλογής και δεν το πληρώνει ο ίδιος. 3Αυτός που το πληρώνει είναι το κράτος μέσω του ασφαλιστικού συστήματος που ορίζει και την τιμή. Θα καταλαβαίνετε ότι η ανάλυση αυτού του χαοτικού συστήματος δεν είναι απλή όσο φαίνεται στο άρθρο σας. Τόσο ο γιατρός όσο και ο ασθενής «ενδιαφέρονται» πολύ λίγο ή και καθόλου για την παράμετρο του κόστους Στην λογική αυτή, δυστυχώς, δεν λείπουν και τα «μεμονωμένα» κρούσματα διαπλοκής, τόσο από την μεριά των γιατρών, όσο και των ασθενών με την συνεργασία βέβαια και με μερικούς φαρμακοποιούς. Τα ΜΜΕ βρίθουν από τέτοια κρούσματα, τα οποία ειρήσθω εν παρόδω μένουν ουσιαστικά ατιμώρητα στο βάθος του χρόνου. Το κράτος που πληρώνει, υποτίθεται 20 PHARMANEWS ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 TEYXOΣ 202

20 ότι ενδιαφέρετε για το κόστος, αλλά μέχρι αυτήν την στιγμή το ενδιαφέρον του εξαντλείται στο να χρωστάει, τόσο στους γιατρούς, όσο και στους φαρμακοποιούς «δεδουλευμένα» που φτάνουν σε μερικές περιπτώσεις και τους δέκα μήνες Οι μόνες θεσμικές προσπάθειες από την μεριά του κράτους για οικονομία, δυστυχώς, είναι η μείωση των τιμών, που το ίδιο είχε ορίσει πριν και μια σειρά νομοθετημάτων, που στην ουσία αποσκοπούν στην αύξηση της γραφειοκρατίας όσον αφορά την συνταγογρογραφηση. Άμεσο αποτέλεσμα της μείωσης των τιμών είναι δραματικές ελλείψεις στην φαρμάκων λόγω των εξαγωγών. Όσο για την αύξηση της γραφειοκρατίας προσπαθεί να επιβάλει «αστυνομικά» κριτήρια στην συνταγογραφηση και το μόνο που επιτυγχάνει στο τέλος, είναι να «βάζει» όλο το κύκλωμα σε μια απίστευτη ταλαιπωρία. Δυστυχώς, όλες αυτές οι παρεμβάσεις στο τέλος δεν είχαν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα στις δαπάνες του συστήματος, χωρίς ωστόσο οι εκάστοτε αρμόδιοι να καταλαβαίνουν ότι, η προσέγγιση είναι λάθος οπότε κάθε φορά ανανεώνουν τα μέτρα πάντα με τα ίδια αποτελέσματα. Το αυγό του Κολόμβου, που στην προκείμενη περίπτωση είναι η πλήρης μηχανοργάνωση όλου του συστήματος υγείας, δυστυχώς, σαμποτάρεται από πολλούς από τους εμπλεκόμενους και πάει από αναβολή σε αναβολή. Μέσα σε όλα αυτά η αναφορά για το αν είναι ανοικτό η κλειστό το επάγγελμα του φαρμακείου καταλαβαίνετε ότι δεν λύνει τον γρίφο, απλώς πετάει την μπάλα στην εξέδρα, κινητοποιώντας άνευ λόγου στην προκείμενη περίπτωση, τόσο τα συντεχνιακά, όσο και τα κοινωνικά αντανακλαστικά. Οι έντονες αναφορές μόνο σε αυτήν την παράμετρο του θέματος όπου δεν είναι καθ υπαγόρευση, απλώς δείχνουν άγνοια του πραγματικού προβλήματος. Βέβαια, πολλοί από αυτούς που τελευταία αναλώνονται στο να προτείνουν μεγαλοφυείς λύσεις, επικαλούνται τις απαιτήσεις του μνημονίου. Αλλά πέστε μου εσείς, τι εννοεί ο ποιητής του μνημονίου όταν «ζητάει» να μειωθούν τα φαρμακεία μέσα από την άρση των όποιων περιορισμών των προδιαγραφών ίδρυσης; Θέλω να πιστεύω ότι, δεν είχατε την σωστή ενημέρωση όπως δυστυχώς και πολλοί ακόμη και από τους εμπλεκόμενους στο σύστημα Υγείας. Σαν κλάδος περνάμε μια δύσκολη περίοδο, όπως άλλωστε και άλλοι κλάδοι. Είναι σίγουρο ότι στα πλαίσια αυτής Είναι τουλάχιστον περίεργη αυτή η λογική της ανάπτυξης, που από την μια μεριά πρέπει να ανοίξουν νέα φαρμακεία και από την άλλη να κλείσουν Νοσοκομεία την κρίσης θα γίνει αναδιανομή εισοδημάτων και αγορών και εκεί κάποια συμφέροντα περιμένουν να επωφεληθούν από τα «κενά» που κάποιοι άλλοι σε διατεταγμένη υπηρεσία θα δημιουργήσουν. Πολλά λέγονται και περισσότερα εννοούνται και μερικές λύσεις παρουσιάζονται σαν πανάκεια. Μιλούν ακόμη και για οικονομία κλίμακας μέσα από μοντέλα, προσεγγίσεις μιας πλήρως απελευθερωμένης αγοράς Πολλοί λίγοι από αυτούς καταλαβαίνουν ότι, μερικά από αυτά δεν μπορούν να εφαρμοστούν την αγορά του φαρμάκου. Η «υποχρέωση» του φαρμακείου να διατηρεί μεγάλα stock είναι μία σαφώς αντιοικονομική πρακτική, που υπαγορεύεται από την ανάγκη να υπάρχει η σωστή επάρκεια των φαρμάκων, κάτι που είναι καθοριστικός παράγων για την Δημόσια Υγεία. Μπορεί να φαντασθείτε ένα φαρμακείο που μέσα από τεχνοοικονομικές μελέτες, να μην έχει όλα τα φάρμακα ή κάποιο άλλο να ειδικεύεται μόνο στα ακριβά και κερδοφόρα φάρμακα; Ποιος τεχνοκράτης οικονομολόγος μπορεί να καταλάβει, γιατί ένα φαρμακείο πρέπει να έχει τόσο μεγάλα stock και πώς πρέπει να «διατηρεί» πολλά άκρως απαραίτητα φάρμακα που αυτήν την στιγμή τιμολογούνται κάτω από τα 2e; Για να μην αναφέρουμε το πώς μπορεί κάποιος να οργανώσει μια επιχείρηση, της οποίας ο κύριος πελάτης είναι το κράτος μέσω των ασφαλιστικών Ταμείων, ένα κράτος που κατά κανόνα πληρώνει όποτε θέλει, παραβιάζοντας συμβάσεις που το ίδιο έχει υπογράψει. Εύλογα θα παρατηρήσετε ότι τον ασθενή καταναλωτή δεν το ενδιαφέρει από πού θα πάρει τα φάρμακά του. Σίγουρα, όμως, τον ενδιαφέρει αν θα τα βρει και αυτό δυστυχώς δεν είναι κάτι διαπραγματεύσιμο από την μεριά του και ίσως να μην είναι και ζητούμενο από όλους αυτούς που έχουν τις «λύσεις». Ήδη έχουμε ζήσει και ζούμε απίστευτες καταστάσεις έλλειψης βασικών φαρμάκων μέσα από αδέξιους χειρισμούς μερικών μαθητευόμενων μάγων της εκάστοτε κυβερνητικής φυλής, που πίστευε ότι μπορούσε να χειριστεί τα φάρμακα όπως τα απορρυπαντικά. Με το παρόν δεν προσπαθώ να σας πείσω να προσχωρήσετε στις θέσεις μας. Στην κρίση που βιώνουμε έχουμε ανάγκη τις ψύχραιμες και ενημερωμένες φωνές ακόμη και αν διαφωνούμε. Πιστεύω ότι είσαστε μια ψύχραιμη φωνή και είναι κρίμα να μην είστε σωστά ενημερωμένος. Σας ευχαριστώ, Θεοδωρόπουλος Δημήτρης Βούναργο Ηλείας Οκτώβριος 2010» TEYXOΣ 202 ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 PHARMANEWS 21

21 ΕΡΕΥΝΑ Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ALPHA BANK ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΤΗΝ ΕΝΤΟΝΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ Π.Φ.Σ. «Φαρμακεία χωρίς ανταγωνισμό» Το πρόσφατο οικονομικό δελτίο της Alpha bank περιλαμβάνει μια ανάλυση 58 σελίδων, που αφορά στα ασφαλιστικά ταμεία, τα νοσοκομεία, αλλά και τα φαρμακεία. Το τελευταίο αυτό κομμάτι της μελέτης, το οποίο φέρει το γενικό τίτλο «Φαρμακεία χωρίς ανταγωνισμό» προκάλεσε την άμεση αντίδραση του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, ο οποίος με επιστολή του προς τον Πρόεδρο του Δ.Σ. της εν λόγω τράπεζας, ζητά την άμεση «ανασκευή του απαράδεκτου κειμένου». Εμείς σας παραθέτουμε το κομμάτι από το εν λόγω οικονομικό δελτίο που αφορά στα φαρμακεία, όπως επίσης και την επιστολή του Πανελληνίου και θα επανέλθουμε στο θέμα, μόλις ο Π.Φ.Σ. δώσει την αναλυτική του απάντηση. ΗΕλλάδα προσυπέγραψε τη Συμφωνία Δημοσιονομικής Προσαρμογής και Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η οποία είναι σήμερα γνωστή ως «Το Μνημόνιο», ως προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση με 110 δισ. ε των δανειακών αναγκών του Ελληνικού Δημοσίου στα επόμενα τρία έτη. Το Μνημόνιο προβλέπει σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, τις οποίες θα πρέπει να εφαρμόσει η Ελλάδα για να βελτιώσει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της και για να επανέλθει εγκαίρως σε τροχιά αυτοδύναμης αναπτύξεως. Ξεχωριστή θέση στον τομέα των μεταρρυθμίσεων κατέχει το άνοιγμα στον ανταγωνισμό των κλειστών επαγγελμάτων, μεταξύ των οποίων και του επαγγέλματος του φαρμακοποιού και της αγοράς των φαρμάκων. Ειδικότερα, το Μνημόνιο προβλέπει την αναθεώρηση: α) των περιορισμών που υπάρχουν σχετικά με τον αριθμό των φαρμακείων που μπορεί να ιδρυθούν σε κάθε περιοχή και άλλων περιορισμών και β) του συστήματος προσδιορισμού ενός ελάχιστου υποχρεωτικού περιθωρίου κέρδους των φαρμακείων που επιβαρύνει την λιανική τιμή των φαρμάκων. Το πρόβλημα που προκύπτει από τους περιορισμούς που πράγματι εξακολουθούν να υπάρχουν σχετικά με την ίδρυση νέων φαρμακείων είναι σημαντικό. Ωστόσο, το κύριο πρόβλημα είναι ο προσδιορισμός με νόμο του κράτους ενός πολύ υψηλού και υποχρεωτικού περιθωρίου κέρδους για τα φαρμακεία και, επιπλέον, ο ασφυκτικός έλεγχος που ασκείται στα φαρμακεία από τους φαρμακευτικούς συλλόγους της χώρας, και πάλι με νομοθετική κάλυψη, με στόχο την κατάργηση κάθε μορφής ανταγωνισμού μεταξύ των φαρμακείων. Σύμφωνα με τον Κώδικα Φαρμακευτικής Δεοντολογίας (ΚΦΔ), απαγορεύεται στους φαρμακοποιούς κατόχους αδείας ιδρύσεως και λειτουργίας φαρμακείου ή στους υπεύθυνους φαρμακοποιούς κληρονομικών φαρμακείων και στους δικαιούχους κληρονομικού φαρμακείου: α) Κάθε πώληση φαρμάκου σε τιμή κατώτερη από την οριζόμενη λιανική με τα δελτία τιμών του Υπουργείου Εμπορίου. β) Η διανομή ή κατανομή με άλλους του ποσοστού κέρδους του φαρμακοποιού. γ) Η σύνταξη ιδιαίτερης ατομικής συμβάσεως με ασφαλιστικά ταμεία, εφόσον ο νόμος δεν παρέχει τέτοια ευχέρεια, τηρουμένων πάντοτε των διατάξεων του άρθρου 21 του Α.Ν.1384/98, με όρους διαφορετικούς από αυτούς που έχουν αποδεχθεί ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ) και ο φαρμακευτικός σύλλογος στον οποίον είναι μέλος ο φαρμακοποιός. δ) Κάθε παραβίαση του ωραρίου λειτουργίας του φαρμακείου. ε) Η προσέλκυση πελατείας με χορήγηση δώρων ή άλλων ανταλλαγμάτων! Τα ανωτέρω εφαρμόζονται στην λιανική αγορά του φαρμάκου στην Ελλάδα. Πρόκειται για εναρμονισμένη πρακτική, η οποία έχει διασφαλισθεί με νομοθετικές ρυθμίσεις και εξασφαλίζει: Πρώτον, μία ικανοποιητική ετήσια πρόσοδο (άνω των 45 χιλ. ε) για τον ιδιοκτήτη φαρμακοποιό του οριακού (περιφερειακού) φαρμακείου, του οποίου ο κύκλος εργασιών δεν υπερβαίνει τα 400 χιλ. ε. Το κέρδος αυτό επιτυγχάνεται με ωράριο και συνθήκες εργασίας πολύ πιο ικανοποιητικές από έναν πολύ υψηλόβαθμο υπάλληλο του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα. Σε αντάλλαγμα αυτών των σημαντικών παροχών ο ιδιοκτήτης του μικρού φαρμακείου θα πρέπει να εφαρμόζει (υπό την απειλή του πειθαρχικού συμβουλίου) τον ΚΦΔ. Ο Κώδικας ουσιαστικά του επιβάλλει να μην επιδιώξει να μεγαλώσει την επιχείρησή του προσφέροντας καλύτερες υπηρεσίες στους πελάτες του. Δεν θα πρέπει να μειώσει την τιμή των φαρμάκων, μειώνοντας το πολύ υψηλό θεσμοθετημένο κέρδος του, δεν θα 22 PHARMANEWS ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 TEYXOΣ 202

22 πρέπει να επιδιώξει κάποια καλύτερη σύμβαση με κάποιο ασφαλιστικό ταμείο (εκτός από αυτήν που έχει υπογράψει ο ΠΦΣ), δεν θα πρέπει να λειτουργεί εκτός του ωραρίου εργασίας που έχει προσδιορίσει ο ΠΦΣ, δεν θα πρέπει να προσελκύσει περισσότερους πελάτες με προσφορές σε άλλα προϊόντα, κ.ά. Η υποχρέωσή του είναι να παραμείνει ένα φαρμακείο με κύκλο εργασιών 400 χιλ. ε ή λιγότερο. Στην πραγματικότητα, με τις ανωτέρω συνθήκες λειτουργίας, η μείωση του κύκλου εργασιών του μικρού φαρμακείου με την πάροδο του χρόνου είναι νομοτελειακά δεδομένη λόγω του ρεύματος εισόδου νέων φαρμακείων στην αγορά. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ίδιου του ΠΦΣ, στην τελευταία πενταετία προστέθηκαν στην αγορά νέα φαρμακεία, με συνέπεια στην Ελλάδα να αντιστοιχεί ένα φαρμακείο για κάθε 850 κατοίκους, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη αντιστοιχεί ένα φαρμακείο για κάθε κατοίκους. Με αυτήν την τάση είναι ανα-πόφευκτο ότι ο κύκλος εργασιών του περιφερειακού φαρμακείου θα περιορισθεί σταδιακά σε μη βιώσιμα επίπεδα, ακόμη και με ποσοστό κέρδους 35% επί της χονδρικής τιμής των φαρμάκων. Δεύτερον, υψηλό ποσοστό κέρδους για τα φαρμακεία που λόγω της προνομιακής εγκαταστάσεώς τους επιτυγχάνουν κύκλους εργασιών άνω των 400 χιλ. ε και έως 800 χιλ. ε. Τα φαρμακεία αυτά κερδίζουν εκτός από το εισόδημα του ιδιοκτήτη τους (45 χιλ.) και ένα σημαντικό επιπλέον κέρδος το οποίο αυξάνει ταχέως με την αύξηση του κύκλου εργασιών τους. Επηρεάζονται αρνητικά από την είσοδο στην αγορά νέων φαρμακείων αλλά πολύ λιγότερο από ό,τι τα περιφερειακά φαρμακεία. Τρίτον, πολύ υψηλό ποσοστό κέρδους για τα κεντρικά φαρμακεία τα οποία επιτυγχάνουν κύκλο εργασιών άνω των 800 χιλ. ε. Τα φαρμακεία αυτά επηρεάζονται λιγότερο από την είσοδο νέων φαρμακείων στην αγορά αφού στα κέντρα των πόλεων η είσοδος νέων φαρμακείων αντιμετωπίζει μεγάλα εμπόδια (υψηλά ενοίκια και άλλα έξοδα) και γενικά εξασφαλίζεται ο έλεγχος της αγοράς από τα υπάρχοντα φαρμακεία. Στόχος του Μνημονίου είναι η ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές που κυριαρχούνται από τα κλειστά επαγγέλματα στην Ελλάδα, για την αποκατάσταση της ορθολογικής και ανταγωνιστικής λειτουργίας των αγορών και για την απελευθέρωση της αναπτυξιακής δυναμικής της ελληνικής οικονομίας. Επομένως, και στην περίπτωση των φαρμακείων επιδιώκεται η αποκατάσταση συνθηκών ανταγωνισμού μεταξύ των φαρμακείων. Μόνο έτσι μπορεί να σταματήσει η προαναφερθείσα υπέρμετρη αύξηση του αριθμού των φαρμακείων και να γίνει δυνατή η ορθολογική τιμολόγηση των φαρμάκων προς όφελος του καταναλωτή και ο περιορισμός της ταχείας αυξήσεως των δαπανών για φάρμακα στην Ελλάδα. Ωστόσο, η αποκατάσταση συνθηκών ανταγωνισμού και ορθολογικής λειτουργίας στην αγορά των φαρμάκων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αυτό αποδεικνύεται και από το ότι οι συζητήσεις για την απελευ- TEYXOΣ 202 ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 PHARMANEWS 23

23 ΕΡΕΥΝΑ θέρωση και την εγκαθίδρυση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού στους κλάδους υπηρεσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση διήρκεσαν πάνω από 15 έτη και τελικά κατέληξαν στην υιοθέτηση της Oδηγίας 2006/123/ΕΚ μόνον όταν συμφωνήθηκε να μην θιγούν ορισμένα από τα κατ εξοχήν κλειστά επαγγέλματα, όπως οι «ιατρικές και φαρμακευτικές υπηρεσίες που προσφέρονται από επαγγελματίες του τομέα της υγείας, όταν η άσκηση των εν λόγω δραστηριοτήτων επιφυλάσσεται αποκλειστικά σε νομοθετικώς κατοχυρωμένα επαγγέλματα στο κράτος-μέλος στο οποίο παρέχονται οι υπηρεσίες». Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να ισχύουν για την αγορά του φαρμάκου οι βασικές αρχές του ανταγωνισμού και της ελεύθερης προσβάσεως, εγκαταστάσεως και παροχής υπηρεσιών, που θεσπίζονται με την Οδηγία. Σημαίνει ότι η ρύθμιση της αγοράς αυτής έχει κάποιες ιδιαίτερες απαιτήσεις, οι οποίες θα πρέπει να ληφθούν υπ όψη κατά τη μεταρρύθμισή της, έτσι ώστε να εξασφαλισθεί η αποτελεσματικότερη δυνατή λειτουργία της. Για παράδειγμα, η παροχή των υπηρεσιών στον κλάδο των φαρμακείων θα πρέπει να γίνεται από φαρμακοποιούς με συγκεκριμένα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα για την εξασφάλιση της ακριβούς εκτελέσεως των συνταγών των ιατρών και της αποτελεσματικής διακινήσεως των φαρμάκων. Επίσης, θα πρέπει να αποτρέπεται η αισχροκέρδεια σε βάρος των καταναλωτών των φαρμάκων, οι οποίοι δεν έχουν επιλογή όσον αφορά τα φάρμακα που θα πρέπει να αγοράσουν. Τέλος, ο αγοραστής του φαρμάκου θα πρέπει να έχει σχετικά εύκολη πρόσβαση σε φαρμακείο όχι μόνο στις ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας στις οποίες όλα τα φαρμακεία είναι ανοικτά, αλλά και στις ώρες εκτός της κανονικής λειτουργίας των φαρμακείων και την Κυριακή και τις εορτές. Άλλωστε, σε όλες τις χώρες του κόσμου η λειτουργία των φαρμακείων (όπως και όλων των καταστημάτων) το Σάββατο είναι δεδομένη. Για τους ανωτέρω λόγους και στην Ελλάδα το επάγγελμα του φαρμακοποιού είναι κατοχυρωμένο από τους νόμους. Για να γίνει κάποιος φαρμακοποιός θα πρέπει σύμφωνα με τον ν. 1963/1991 να έχει πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως, δηλαδή πτυχίο της Φαρμακευτικής Σχολής και να εφαρμόζει τους νόμους του κράτους. Ωστόσο, η ανάγκη προστασίας του καταναλωτή των φαρμάκων δεν έχει καμμία σχέση με το ποιός είναι ο ιδιοκτήτης του φαρμακείου. Επίσης, εάν κάποιος είναι πτυχιούχος πανεπιστημίου ή έχει και μεταπτυχιακές σπουδές Οι ρυθμίσεις αυτές καταργούν στην ουσία τον ανταγωνισμό στον κλάδο των φαρμακείων, σε μεγάλο βαθμό σε βάρος των καταναλωτών και των ασφαλιστικών ταμείων της χώρας στη φαρμακευτική επιστήμη γιατί είναι υποχρεωμένος να εξασφαλίσει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και άδεια ιδρύσεως φαρμακείου από τον εντόπιο Φαρμακευτικό Σύλλογο; Σε τι εξυπηρετεί αυτό τον καταναλωτή του φαρμάκου; Τέλος, εάν κάποιος έχει όλα τα ανωτέρω προσόντα γιατί θα πρέπει να είναι υποχρεωμένος να αγοράσει μία άδεια φαρμακείου όχι από το κράτος, αλλά από κάποιον άλλο φαρμακοποιό; Η τιμή της άδειας φαρμακείου στην Ελλάδα διαμορφώνεται αναλόγως με το ύψος του κύκλου εργασιών του φαρμακείου και η απόκτηση της πραγματοποιείται χωρίς διαφάνεια στην παράλληλη οικονομία που ανθεί στην Ελλάδα. Για τον λόγο αυτό, δεν υπάρχουν και επίσημα στοιχεία για το ύψος της πληρωμής για την απόκτηση μίας άδειας και για τις περιοχές στις οποίες επιτρέπεται ή δεν επιτρέπεται η ίδρυση νέων φαρμακείων. Η τιμή της άδειας ιδρύσεως και λειτουργίας φαρμακείου σε μία «καλή» περιοχή (όπου δεν ιδρύονται πια νέα φαρμακεία) είναι υψηλή, διότι από τη στιγμή που θα αποκτήσει κάποιος ένα φαρμακείο με ένα συγκεκριμένο κύκλο εργασιών ετησίως, ξέρει ακριβώς τι κερδίζει. Με μόνο αυτό το δεδομένο, προεξοφλώντας τα σχεδόν βέβαια μελλοντικά κέρδη, μπορεί να προσδιορισθεί ακριβώς η σημερινή αξία του φαρμακείου. Τα πλεονεκτήματα και τα κέρδη του φαρμακείου μπορούν να προσδιορισθούν με βεβαιότητα διότι επιβάλλονται με νομοθετικές ρυθμίσεις, ως ακολούθως: Ο φαρμακοποιός έχει εξασφαλισμένα: α) Ένα ενιαίο και σημαντικό ποσοστό κέρδους που ανέρχεται στο 35% επί της χονδρικής τιμής (της τιμής στην οποία αγοράζει το φάρμακο ο φαρμακοποιός), ή στο 23,5% της λιανικής τιμής πωλήσεως του φαρμάκου (στην οποία συμπεριλαμβάνεται και ΦΠΑ 11% έως πρόσφατα, 6,5% από ). β) Ενιαίο και σημαντικά περιορισμένο ωράριο λειτουργίας, μόνο 44 ώρες (συμπεριλαμβανομένων των διανυκτερεύσεων) από τις 168 ώρες της εβδομάδος. γ) Σημαντικούς περιορισμούς στην ίδρυση νέων φαρμακείων, όπου για να ιδρυθεί ένα νέο φαρμακείο πρέπει να υπάρχει και η σύμφωνη γνώμη του φαρμακευτικού συλλόγου. Εξακολουθούν δηλαδή, στον κλάδο αυτόν να απαιτούνται άδειες σκοπιμότητας, οι οποίες έχουν καταργηθεί προ πολλού στους κλάδους που έχουν απελευθερωθεί. Οι ρυθμίσεις αυτές καταργούν στην ουσία τον ανταγωνισμό στον κλάδο των φαρμακείων, σε μεγάλο βαθμό σε βάρος των καταναλωτών και των ασφαλιστικών ταμείων της χώρας. Στο ανωτέρω περιβάλλον παρατηρείται ταχεία αύξηση των δαπανών για φάρμακα στην Ελλάδα, οι οποίες, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ελληνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), ανέρχονοταν ήδη στο 3,56% του ΑΕΠ το 2009, δηλαδή πολύ 24 PHARMANEWS ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 TEYXOΣ 202

24

25 ΕΡΕΥΝΑ υψηλότερα από τις περισσότερες χώρες της ΕΕ-27 και όχι μόνον. Η συνολική δαπάνη για φάρμακα που διακινήθηκαν μέσω φαρμακείων το 2009 ήταν 6,99 δισ. ε. Η μέση ετήσια αύξηση της δαπάνης για φάρμακα μέσω των φαρμακείων στην περίοδο ανήλθε στο 14,0%, δηλαδή ήταν υπερδιπλάσια τόσο σε σχέση με τον ρυθμό αυξήσεως του ονομαστικού ΑΕΠ στην Ελλάδα, όσο και με τον ρυθμό αυξήσεως των δαπανών για φάρμακα στις χώρες της ΕΕ-27 (Διάγραμμα 1). Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της εταιρίας Συμβούλων Επιχειρήσεων Stochasis («Τα φάρμακα στην ΕΕ-27 και στην Ελλάδα», Οκτώβριος 2010), η φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα σε τιμές παραγωγού (δηλαδή, η αγορά φαρμάκων για τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα) ανήλθε το 2008 στα 5,57 δισ. ε, δηλαδή σε 495ε κατά κεφαλή και ήταν η υψηλότερη από όλες τις χώρες της ΕΕ-27 και όχι μόνον. Η κατά κεφαλή δαπάνη φαρμάκων στη Γερμανία ήταν 324ε, στην Ισπανία 304,4ε, στο Ηνωμένο Βασίλειο 208,1ε, στη Ρουμανία 89,1ε και στη Βουλγαρία 81,1ε. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει το πρόβλημα της υπερ-καταναλώσεως και της υπερβολικής δαπάνης για φάρμακα στην Ελλάδα (Διάγραμμα 1). Η προαναφερθείσα μη ορθολογική οργάνωση της αγοράς του φαρμάκου, σε συνδυασμό με την ανελαστικότητα της ζητήσεως των φαρμάκων ως προς την τιμή τους, φέρουν ασφαλώς την κύρια ευθύνη για την υπερκατανάλωση και την ταχεία αύξηση των δαπανών για φάρμακα στη χώρα μας, όπως θα αναλυθεί στη συνέχεια. Η ανελαστικότητα της ζητήσεως των φαρμάκων ως προς την λιανική τιμή πωλήσεώς τους, εξασφαλίζει την υψηλή και σταθερή κερδοφορία των διακινητών του φαρμάκου, δηλαδή των χονδρεμπόρων (ποσοστό κέρδους 8,5% επί της τιμής παραγωγού) και των φαρμακείων (ποσοστό κέρδους 35% επί της χονδρικής τιμής των φαρμάκων). Αυτή η ανελαστικότητα οφείλεται στο γεγονός ότι η κατανάλωση των φαρμάκων δεν προσδιορίζεται από τη βούληση του ίδιου του καταναλωτή και δεν είναι προαιρετική. Εάν ο ιατρός γράψει τα φάρμακα στη συνταγή που θα δώσει, ο ασθενής πρέπει να τα αγοράσει είτε έχει τη δυνατότητα είτε όχι. Η δυνατότητα αγοράς των φαρμάκων από τους ασθενείς διευκολύνεται από το ότι τα φάρμακα πληρώνονται κυρίως από τα ασφαλιστικά ταμεία και όχι από του καταναλωτές των φαρμάκων. Στη μελέτη της Stochasis (Οκτώβριος 2010), παρουσιάζονται στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., σύμφωνα με τα οποία οι ιδιώτες πλήρωσαν το 2007 μόνο το 5,4% της συνολικής δαπάνης για φάρμακα, έναντι 32,2% που πλήρωναν έως το Αντιστοίχως, η δημόσια δαπάνη για φάρμακα (Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία) έφθασε να αποτελεί το 94,6% της συνολικής δαπάνης το 2007, από 67,8% το Επομένως, η ταχεία αύξηση των δαπανών για φάρμακα στην Ελλάδα στην περίοδο σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό και με την εντυπωσιακή αύξηση του ποσοστού δαπάνης για φάρμακα που πραγματοποιείται από τα Ασφαλιστικά Ταμεία και το Δημόσιο. Έτσι, η αύξηση των τιμών των φαρμάκων επιβαρύνει τα ασφαλιστικά ταμεία και ελάχιστα του καταναλωτές τους. Αυτό συνεπάγεται ότι η ζητού μενη ποσότητα φαρμάκων μπορεί να αυξάνει (αντί να μειώνεται) ακόμη και σε περιπτώσεις μεγάλης αυξήσεως της τιμής τους. Για παράδειγμα, ο καταναλωτής του φαρμάκου, εάν πλήρωνε ο ίδιος το φάρμακο από την τσέπη του, θα δυσανασχετούσε έντονα εάν μάθαινε ότι για ένα φάρμακο του οποίου η χονδρική τιμή είναι 30ε αυτός πληρώνει 45ε, εκ των οποίων 10,5ε είναι το κέρδος για τον φαρμακοποιό. Ωστόσο, ο ίδιος ο καταναλωτής επιβαρύνεται για το φάρμακο αυτό μόνο κατά 10% (4,5ε), χωρίς καν να αντιλαμβάνεται τη σημασία της πολύ μεγαλύτερης επιβαρύνσεως του ασφαλιστικού του ταμείου. Επίσης, δεν αντιλαμβάνεται τα σχετικά μεγάλα κέρδη των ενδιαμέσων στην αγορά του φαρμάκου, κέρδη τα οποία επιβάλλονται ακόμη και όταν αυτά τα φάρμακα είναι τυποποιημένα και η προστιθέμενη αξία που προσφέρεται από τους ενδιάμεσους είναι σχετικά μικρή. Για τους ίδιους ανωτέρω λόγους, η μικρή πτώση των τιμών των φαρμάκων που θα προκύψει από την πρόσφατη μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ 26 PHARMANEWS ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 TEYXOΣ 202