ΣΔΗ ΖΠΔΗΡΟΤ ΣΜΖΜΑ ΝΟΖΛΔΤΣΗΚΖ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΚΛΖΡΤΝΖ ΚΑΣΑ ΠΛΑΚΑ & ΝΟΖΛΔΤΣΗΚΔ ΠΑΡΔΜΒΑΔΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΔΗ ΖΠΔΗΡΟΤ ΣΜΖΜΑ ΝΟΖΛΔΤΣΗΚΖ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΚΛΖΡΤΝΖ ΚΑΣΑ ΠΛΑΚΑ & ΝΟΖΛΔΤΣΗΚΔ ΠΑΡΔΜΒΑΔΗ"

Transcript

1 ΣΔΗ ΖΠΔΗΡΟΤ ΣΜΖΜΑ ΝΟΖΛΔΤΣΗΚΖ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΚΛΖΡΤΝΖ ΚΑΣΑ ΠΛΑΚΑ & ΝΟΖΛΔΤΣΗΚΔ ΠΑΡΔΜΒΑΔΗ πνπδάζηξηα: Νανπκφγινπ Ραθαήιηα Δηζεγήηξηα: Πάθνπ Βαξβάξα ΙΩΑΝΝΙΝΑ

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ Πεξίιεςε Summary Δηζαγσγή Ιζηνξηθή αλαδξνκή 8 3. Δπηδεκηνινγία... 9 Α ΜΔΡΟ 1. Αλαηνκηα Νεπξψλαο Κεληξηθφ λεπξηθφ ζχζηεκα Δγθέθαινο Δγθεθαινλσηηαίν πγξφ Νσηηαίνο κπειφο Μνξθνινγία λσηηαίνπ κπεινχ Φπζηνινγία Νεπξψλεο Γπλακηθά ελέξγεηαο Παζνγέλεηα Αηηηνινγία Πεξηβαιινληηθνί παξάγνληεο Γελεηηθνί παξάγνληεο Κιηληθή εηθφλα Αηζζεηηθέο δηαηαξαρέο Οπηηθέο δηαηαξαρέο Κηλεηηθέο δηαηαξαρέο Γηαηαξαρέο ζηελ νκηιία δπζθαγία Γηαηαξαρέο ζην ζπληνληζκφ ησλ θηλήζεσλ Γηαηαξαρέο ζηελ νπξνδφρν θχζηε ην έληεξν θαη ηε ζεμνπαιηθή ιεηηνπξγηά Φπρηθέο θαη γλσζηηθέο δηαηαξαρέο Γηάγλσζε 26 2

3 7. Γηαθνξηθή δηάγλσζε ηαδηνπνίεζε Τπνηξνπνηάδνπζα δηαιείπνπζα ΚΠ Γεπηεξνπαζήο πξνίνπζα Πξσηνπαζήο πξνίνπζα Πξννδεπηηθή ππνηξνπνηάδνπζα Πξφγσζε Πξφιεςε Θεξαπεία Φαξκαθεπηηθή Αληηκεηψπηζε εμάξζεσλ Αληηκεηψπηζε ζπκπησκάησλ Φάξκαθα γηα ηξνπνπνίεζε ηεο λφζνπ Με θαξκαθεπηηθή Απνθαηάζηαζε Παξαθνινχζεζε Φπρνθνηλσληθή ζηήξημε Υεηξνπξγηθή αληηκεηψπηζε.37 Β ΜΔΡΟ 1. Δθηίκεζε ηεο θαηάζηαζεο ηνπ αξξψζηνπ Ο ξφινο ηνπ λνζειεπηή ζηε δηάγλσζε Ο ξφινο ηνπ λνζειεπηή ζηε ζεξαπεία Φαξκαθεπηηθή αληηκεηψπηζε Αλνηξνπνπνηεηηθά Μπνραιαξσηηθά Αλνζνθαηαζηαιηηθά Αδξελνθνξηηθνζηεξνεηδε Με θαξκαθεπηηθή Γηαηηεηηθή αγσγή Φπρνθνηλσληθή απνθαηάζηαζε

4 Γ ΜΔΡΟ Δξεπλα (λέα δεδνκέλα). 58 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ.76 4

5 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Η ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο (ΚΠ) ε πνιιαπιή ζθιήξπλζε (Π) είλαη κία λεπξνινγηθή αζζέλεηα ε νπνία εθδειψλεηαη κε πνηθηιία ζπκπησκάησλ θαη ιεηηνπξγηθψλ ειιεηκκάησλ, ηα νπνία θαηαιήγνπλ ζε πξννδεπηηθή εμαζζέλεζε θαη αλαπεξία. Απνηειεί ηε ζπρλφηεξε θιεγκνλψδε απνκπειηλσηηθή πάζεζε ηνπ θεληξηθνχ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο λεαξήο θαη κέζεο ελήιηθεο δσήο θαη ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ ηδηάδνπζα γεσγξαθηθή ηεο θαηαλνκή θαη ηε δηάζπαξηε πξνζβνιή ηνπ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο. Πξνθαιεί βαξχηαηεο αλαπεξίεο κε ζεκαληηθέο θνηλσληθννηθνλνκηθέο επηπηψζεηο, νη νπνίεο έρνπλ ζεκαληηθέο ζπλέπεηεο ζηε δσή ησλ παζρφλησλ. θνπόο: Η παξνχζα αλαζθφπεζε ζηνρεχεη ζηελ δηεξεχλεζε ησλ πξνβιεκάησλ πνπ απνξξένπλ απφ ηε λφζν, ηνλ ηξφπν πνπ επηδξνχλ ζηε δσή ησλ αζζελψλ θαζψο θαη ζην ξφιν πνπ κπνξεί λα δηαδξακαηίζεη ν λνζειεπηήο ζηελ αληηκεηψπηζε ηεο αζζέλεηαο. Απνηειέζκαηα: Απφ ηε κειέηε ηεο βηβιηνγξαθίαο γίλεηαη αληηιεπηφ φηη ε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο επεξεάδεη πνιιέο ιεηηνπξγίεο ηνπ αλζξψπηλνπ ζπζηήκαηνο. Οη πάζρνληεο ιφγσ ησλ αιιαγψλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ πνξεία θαη εμέιημε ηεο λφζνπ έρνπλ αλάγθε απφ πιήξε ππνζηήξημε θαη θαηαλφεζε ηφζν απφ ηελ νηθνγέλεηα φζν θαη απφ ηνπο θξνληηζηέο ηνπο. ηφρνο ινηπφλ ηεο λνζειεπηηθήο επηζηήκεο είλαη ε πξνζαξκνγή θαη ε εθπαίδεπζε ησλ αζζελψλ θαη ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο κε ηε ρξήζε θαηάιιεισλ παξεκβάζεσλ, απέλαληη ζηε λφζν πνπ ιέγεηαη θιήξπλζε θαηά πιάθαο. πκπεξάζκαηα: Η ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο απνηειεί ηελ πην ζπρλή απνκπειηλσηηθή λφζν πνπ πξνζβάιιεη λεαξνχο ελήιηθεο ζηελ αθκή ηεο δσήο ηνπο. Η λφζνο απηή ζηε ζπληξηπηηθή αλαινγία ησλ πεξηπηψζεσλ νδεγεί ζε αλαπεξία γεγνλφο πνπ επηβαξχλεη ηελ πξνζαξκνγή ηνπ αηφκνπ ζηα λέα δεδνκέλα θαη ζπλεπψο ηελ πξνζαξκνγή ηνπ ζηελ θνηλσλία. Σν λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ έρεη θαηαιπηηθφ ξφιν ζηελ αλαθνχθηζε ησλ αζζελψλ απφ ηα ζπκπηψκαηα ηεο λφζνπ θαη ηελ εθπαίδεπζε ηνπ νηθνγελεηαθνχ πεξηβάιινληνο ζην ρεηξηζκφ ησλ αλαγθψλ ηνπο. Λέμεηο επξεηεξίνπ: θιήξπλζε θαηά πιάθαο, Ννζειεπηηθή, Θεξαπεία, Κφπσζε, Πνηφηεηα δσήο 5

6 Summary Multiple sclerosis (MS) is a neurological disease that is manifested by a variety of symptoms and functional deficits that leads to progressive weakness and disability. It is the most common inflammatory demyelinating disease of the central nervous systrimatos of young and middle adulthood and is characterized by the peculiar geographical distribution and widespread attack the nervous system. Causes heavy disabilities with significant socio-economic impacts that have important consequences on the lives of sufferers. Aim: This review aims to investigate the problems arising from the disease, how to affect the lives of patients and the role it can play in the health care in the treatment of disease. Material and method: Conducted review of the literature in PubMed electronic database. The material of the study were selected articles published mainly in the last decade and the material was collected following a detailed study of the relevant literature. The selection was made by general articles, reviews, systematic studies. Posted restriction regarding the language of publication of articles and only used the ones that were published in English. Results: The study of literature is understood that multiple sclerosis affects many functions of the human system. Patients due to changes resulting from the course and progression have need of full support and understanding of both the family and by their caregivers. The idea behind the science of nursing is to adapt and educate patients and their families using appropriate interventions against the disease called Multiple Sclerosis. Conclusions: Multiple sclerosis is the most common demyelinating disease affecting young adults in the prime of their life. This disease in the vast proportion of cases leads to disability fact borne by the adjustment of the individual to the new conditions and thus its adaptation to society. The nursing staff has been instrumental in relieving patients of the symptoms of the disease and educating the family environment to handle their needs. Keywords: Multiple sclerosis, Nursing, Treatment, Fatique, Quality of life 6

7 1. ΔΗΑΓΧΓΖ Η ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο ή πνιιαπιή ζθιήξπλζε είλαη κηα ρξφληα απνκπειηλσηηθή λφζνο πνπ πξνθαιεί γεληθεπκέλε εθθχιηζε ηνπ Κεληξηθνχ Νεπξηθνχ πζηήκαηνο, ε νπνία ζηαδηαθά νδεγεί ζε ζνβαξά λεπξνινγηθά ειιείκκαηα. Η ΚΠ εθδειψλεηαη ζπλήζσο ζε λεαξνχο ελήιηθεο θαη έρεη ζνβαξφ αληίθηππν ζηελ νηθνγέλεηα, ζηελ επαγγεικαηηθή θαη θνηλσληθή δσή. Πξφθεηηαη γηα θιεγκνλψδε λφζν πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ εζηίεο απνκπειίλσζεο, ξήμε ηνπ αηκαηνεγθεθαιηθνχ θξαγκνχ θαη δηάρπηε δηαηαξαρή ηεο ιεπθήο νπζίαο. Η αηηηνινγία ηεο λφζνπ δελ είλαη αθφκα ζαθήο αλ θαη ελνρνπνηείηαη ε επίδξαζε πεξηβαιινληηθψλ θαη γελεηηθψλ παξαγφλησλ. Σα θιηληθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ζεκεία πνηθίινπλ επξέσο γηαηί αληαλαθινχλ ζηελ δηαθνξεηηθή πξνζβνιή ζην ΚΝ. Γηα απηφ ην ιφγν ν θάζε άλζξσπνο παξνπζηάδεη έλα δηαθνξεηηθφ ζπλδπαζκφ ζπκπησκάησλ θαζψο θαη ζπκπηψκαηα πνπ κπνξεί θάπνηνο άιινο άλζξσπνο λα κελ εκθαλίζεη πνηέ. Η λφζνο ραξαθηεξίδεηαη απφ εμάξζεηο θαη πθέζεηο θαη απφ αθαλφληζηε έλαξμε θαη δηάξθεηα ησλ ζπκπησκάησλ, ηα νπνία εθδειψλνληαη έληνλα θαηά ηελ νμεία θάζε. Κάζε ππνηξνπή κπνξεί λα πεξηιακβάλεη θαη δηαθνξεηηθή πεξηνρή ηεο ιεπθήο νπζίαο ηνπ ΚΝ. Οη πθέζεηο ζπάληα είλαη νξηζηηθέο θαη δηαξθνχλ γηα κηθξφ ή κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα. Αθνχ δελ γλσξίδνπκε πνιιά γηα ηε λφζν, δελ ππάξρεη θάπνηα απνηειεζκαηηθή αληηκεηψπηζε γηα ηελ πξφνδν ηεο λφζνπ. Οη επαγγεικαηίεο πγείαο πνπ εξγάδνληαη κε άηνκα κε ΚΠ πξέπεη λα επηθεληξψλνληαη ζηηο παξακέηξνπο ηεο λφζνπ, ηηο νπνίεο κπνξνχλ λα απνηξέςνπλ ή λα κεηαβάιινπλ, πξνθεηκέλνπ λα βειηηψζνπλ ηελ πνηφηεηα ηεο δσήο ηνπ αηφκνπ. ηελ παξνχζα αλαζθφπεζε παξνπζηάδνληαη φια ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ αθνξνχλ ηε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο, ην ξφιν ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο ζηελ εμέιημε ηεο λφζνπ θαζψο θαη ηα λεφηεξα δεδνκέλα ζρεηηθά κε ηε λφζν. Αξρηθά γίλεηαη κία ζχληνκε αλαθνξά ζηελ ηζηνξηθή αλαδξνκή θαη ζηα επηδεκηνινγηθά ζηνηρεία. Δλ ζπλερεία ζην πξψην θεθάιαην αλαιχεηαη ε αλαηνκία θαη ε θπζηνινγία ηνπ ΚΝ ψζηε λα θαηαλνεζεί θαιχηεξα ε λφζνο. Αθφκα γίλεηαη αλαθνξά ζηε θιηληθή εηθφλα, ζηελ αηηηνπαζνγέλεηα, ζηε δηάγλσζε ηηο ζεξαπεπηηθέο επηινγέο ζηε ζηαδηνπνίεζε ζηε πξφγλσζε θαη πξφιεςε ηεο λφζνπ. ην δεχηεξν θεθάιαην αλαιχεηαη ν ξφινο πνπ έρνπλ νη επαγγεικαηίεο πγείαο ζρεηηθά κε ηε δηάγλσζε ηε ζεξαπεία θαη ηελ ςπρνθνηλσληθή απνθαηάζηαζε ησλ παζρφλησλ κε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο. Σέινο ζην ηξίην θεθάιαην γίλεηαη αλαθνξά ζηα λέα εξεπλεηηθά δεδνκέλα πνπ αθνξνχλ ηε ΚΠ. 7

8 2. ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ Η πξψηε θαηαγξαθή ηεο ζθιήξπλζεο θαηά πιάθαο εκθαλίδεηαη ζην εκεξνιφγην ηνπ Sir Augustu D Este, λφζνπ εγγνλνχ ηνπ Γεσξγίνπ ηνπ Γ. Σν Γεθέκβξην ηνπ 1822, απφ φηη έρεη γξάςεη ζην εκεξνιφγηφ ηνπ, παξαθνινχζεζε κηα θεδεία φπνπ δελ κπνξνχζε λα ζπγθξαηήζεη ηα δάθξπά ηνπ. Όηαλ ηειείσζε ε ηειεηή, ηα κάηηα ηνπ ήηαλ ηφζν ζακπά, κε απνηέιεζκα λα κελ κπνξεί λα δηαβάζεη ή λα γξάςεη. Η φξαζή ηνπ επέζηξεςε αιιά, αξγφηεξα παξνπζηάζηεθαλ άιια ζπκπηψκαηα, φπσο πξννδεπηηθή αδπλακία, κνχδηαζκα, δπζθνιία ζην πεξπάηεκα, ζπαζκνί θαη θαηάζιηςε. Πέζαλε ζε ειηθία 54 ρξνλψλ, ςάρλνληαο κάηαηα γηα κηα ζεξαπεία ηεο αζζέλεηάο ηνπ επί 26 ρξφληα (Lincoln, 2012). ηα 1883, ν θνηζέδνο παζνιφγνο Sir Robert Carswell απεηθφληζε κηα πδαηνγξαθία ζπνλδπιηθήο ζηήιεο, πνπ είρε αληηθξίζεη θαηά ηελ δηάξθεηα κηαο απηνςίαο. Μέζα ζηνλ πγηή κπειφ ππήξραλ δηάζπαξηεο θειίδεο ζθιεξπληηθνχ θαη απνρξσκαηηζκέλνπ ηζηνχ. Γελ ππήξμαλ άιιεο θιηληθέο ιεπηνκέξεηεο απηήο ηεο πεξίπησζεο εθηφο απφ ην γεγνλφο φηη ν αζζελήο έκεηλε παξάιπηνο (Lincoln, 2012). Μέρξη ηα κέζα ηνπ 19 αηψλα ππήξραλ θη άιιεο πεξηγξαθέο αιιά κέρξη ην 1869 ε ΚΠ δελ είρε εμαθξηβσζεί. Δθείλε ηε ρξνληά ν Charkot έλαο απφ ηνπο δηαζεκφηεξνπο Γάιινπο λεπξνιφγνπο θαη εξεπλεηέο έδσζε κηα ιεπηνκεξή πεξηγξαθή ηεο αζζέλεηαο. Ο Charkot αλαθάιπςε ζε νξηζκέλνπο αζζελείο ραξαθηεξηζηηθά ζπκπηψκαηα ηα νπνία παξνπζηαδφηαλ σο λπζηαγκφο, ηξφκνο θαηά ηελ εθηέιεζε εθνχζησλ θηλήζεσλ θαη δηαθεθνκκέλε ξπζκηθή νκηιία. ηελ απηνςία νη αζζελείο παξνπζίαζαλ ζην θεληξηθφ λεπξηθφ ζχζηεκα βιάβεο ηηο νπνίεο ν ίδηνο νλφκαζε sclerosis απφ ηελ ειιεληθή ιέμε. Σελ επφκελε ρξνληά δεκνζηεχηεθε ην πξψην βηβιίν γηα ηε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο. Σα ζπκπηψκαηα πνπ αλαγλψξηζε ν Charkot ιέγνληαη αθφκα θαη ζήκεξα «ε ηξηάδα ηνπ Charkot» θαη απνηεινχλ έλα κηθξφ κέξνο απφ ην ζχλνιν ησλ ζπκπησκάησλ πνπ είλαη δπλαηφ λα παξνπζηαζηνχλ ζηε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο (Schindelmeiser, 2013). 8

9 3. ΔΠΗΓΖΜΗΟΛΟΓΗΑ Η πνιιαπιή ζθιήξπλζε (Π) πξνζβάιεη πεξίπνπ αλζξψπνπο ζηε Βξεηαλία θαη ζηηο Η.Π.Α. Ο αξηζκφο ησλ πξνζβεβιεκέλσλ αηφκσλ ζηελ Γεξκαλία πξνζδηνξίδεηαη πεξίπνπ ζηηο , πηζαλψο φκσο είλαη αθφκε κεγαιχηεξνο, ιφγσ ησλ κε δηαγλσζκέλσλ πεξηζηαηηθψλ (θπξίσο θαηά ηελ αξρηθή θάζε ηεο λφζνπ). ηελ Διιάδα νη επηδεκηνινγηθέο κειέηεο είλαη ιίγεο κε φρη πιήξε ζηνηρεία θαη ηα πνζνζηά πνηθίινπλ, μεθηλψληαο απφ ηα 30 πεξηζηαηηθά αλά θαηνίθνπο. Τπνινγίδεηαη φηη πάλσ απφ 2,5 εθαηνκκχξηα άηνκα παγθνζκίσο πάζρνπλ απφ πνιιαπιή ζθιήξπλζε (Shindelmeiser, 2013). Δηθφλα 1. Δπηδεκηνινγία ζθιήξπλζεο θαηά πιάθαο (Πεγή: Καξαπαλάγνο, 2016) Παγθνζκίσο ινηπφλ πθίζηαηαη κηα πνιχ άληζε θαηαλνκή ησλ πεξηζηαηηθψλ πνιιαπιήο ζθιήξπλζεο, κε έλα πςειφ πνζνζηφ αζζελψλ ζηηο ρψξεο κε εχθξαην κεζνγεηαθφ θιίκα, ηφζν ζην βφξεην φζν θαη ζην λφηην εκηζθαίξην. ηηο ηξνπηθέο ρψξεο (ζηελ πεξηνρή ηνπ ηζεκεξηλνχ) ηα πεξηζηαηηθά πνιιαπιήο ζθιήξπλζεο εκθαλίδνληαη ζπαληφηεξα. Δθηφο απηνχ, ε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο εκθαλίδεηαη ζε κεγαιχηεξν πνζνζηφ ζε ιεπθνχο αλζξψπνπο. Ιδηαίηεξα ζπάληα εκθαλίδεηαη ζηνπο Ιάπσλεο. Μέρξη ζηηγκήο δελ πθίζηαηαη αθφκε θάπνηα αμηφπηζηε εμήγεζε γηα απηέο ηηο γεσγξαθηθέο θαη εζληθέο δηαθνξέο εκθάληζεο ηεο αζζέλεηαο (Shindelmeiser, 2013). ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο ε πνιιαπιή ζθιήξπλζε αξρίδεη κεηαμχ ηνπ 20 ν θαη 40 ν έηνπο ηεο ειηθίαο θαη παξνπζηάδεηαη ζπρλφηεξα ζηηο γπλαίθεο (πεξίπνπ ην 60%). 9

10 πάληα είλαη ε έλαξμε πξηλ απφ 15 ν έηνο ηεο ειηθίαο θαη κεηά ην 60 ν έηνο (Shindelmeiser, 2013). 10

11 Α ΜΔΡΟ 1. ΑΝΑΣΟΜΗΑ ΚΝ Σν λεπξηθφ ζχζηεκα είλαη έλα πνιχπινθν, άθξσο εμεηδηθεπκέλν δίθηπν λεπξηθνχ ηζηνχ. Δπηηξέπεη ηελ ηαρεία θαη εμεηδηθεπκέλε επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ απνκαθξπζκέλσλ πεξηνρψλ ηνπ ζψκαηνο. Απνηειείηαη απφ λεπξψλεο (λεπξηθά θχηηαξα) θαη ηε λεπξνγινία ε νπνία είλαη απαξαίηεηε γηα ηε ζηήξημε, απνκφλσζε θαη ζξέςε ησλ λεπξψλσλ ( Johnson, 2012). Σν λεπξηθφ ζχζηεκα δηαηξείηαη ζε δχν ηκήκαηα (Johnson, 2012): Σν θεληξηθφ λεπξηθφ ζχζηεκα πνπ απνηειείηαη απφ ην εγθέθαιν θαη ην λσηηαίν κπειφ. Σν πεξηθεξηθφ λεπξηθφ ζχζηεκα απνηειείηαη απφ ηνπο λεπξψλεο θαη ηε λεπξνγινία. Σα λεπξηθά θχηηαξα απνηεινχλ ηε βαζηθή θαη ιεηηνπξγηθή κνλάδα ηνπ ΚΝ. Υξεζηκεχνπλ γηα ηελ πξφζιεςε, αγσγή θαη κεηαβίβαζε ησλ δηεγέξζεσλ θαη απνηεινχλ ην θχξην ζπζηαηηθφ ηεο θαίαο νπζίαο ηνπ εγθεθάινπ θαη ηνπ λσηηαίνπ κπεινχ. Η λεπξνγινία βξίζθεηαη αλάκεζα ζηνπο λεπξψλεο θαη απνηεινχλ ην άιιν κεγάιν θπηηαξηθφ ηκήκα ηνπ ΚΝ. 1.1 ΝΔΤΡΧΝΑ Η δνκή ηνπ λεπξψλα είλαη πςειήο εηδίθεπζεο. Σα λεπξηθά θχηηαξα απνηεινχληαη απφ (Johnson, 2012): Κπηηαξηθφ ζψκα πνπ πεξηέρεη ηνλ ππξήλα θαη ηα πεξηζζφηεξα θπηηαξηθά νξγαλίδηα. Νεπξάμνλα πνπ είλαη κηα καθξηά θπηηαξηθή απνθπάδα θαη κεηαδίδεη εξεζίζκαηα καθξηά απφ ην θπηηαξηθφ ζψκα θαη ζε γεηηνληθά θχηηαξα. Γελδξίηεο πνπ απνηεινχλ πνιπάξηζκεο βξαρείεο θεληξνκφιεο θπηηαξηθέο απνθπάδεο. 11

12 1.2 ΚΔΝΣΡΗΚΟ ΝΔΤΡΗΚΟ ΤΣΖΜΑ Σν θεληξηθφ λεπξηθφ ζχζηεκα απνηειείηαη απφ ηνλ εγθέθαιν θαη ηνλ λσηηαίν κπειφ πνπ απνηεινχλ ηα θχξηα θέληξα ζηα νπνία επηηειείηαη ε ζπζρέηηζε θαη νινθιήξσζε ησλ λεπξηθψλ πιεξνθνξηψλ (Johnson, 2012) ΔΓΚΔΦΑΛΟ Ο εγθέθαινο απνηειεί ην ζπνπδαηφηεξν ηκήκα ηνπ Κεληξηθνχ Νεπξηθνχ πζηήκαηνο. Βξίζθεηαη κέζα ζηελ θξαληαθή θνηιφηεηα θαη απνηειεί πεξίπνπ ην 2-3% ηνπ βάξνπο ηνπ ζψκαηνο. Πεξηβάιιεηαη απφ ηξία πκελψδε πεξηβιήκαηα ηηο κήληγγεο ηνπ εγθεθάινπ θαη εκθαλίδεη άλσ επηθάλεηα θάησ επηθάλεηα θαη δχν πιάγηεο επηθάλεηεο. Η θάησ επηθάλεηα είλαη αλψκαιε θαη έξρεηαη ζε επαθή κε ηε βάζε ηνπ θξαλίνπ. Απφ ηελ επηθάλεηα απηή αλαδχνληαη φια ηα εγθεθαιηθά λεχξα εθηφο απφ ηνπ ηξνρηιηαθνχ πνπ αλαδχεηαη απφ ηελ ξαρηαία επηθάλεηα ηνπ εγθεθαιηθνχ ζηειέρνπο. Η άλσ επηθάλεηα θαη νη δπν πιάγηεο είλαη ππφθπξηεο θαη έξρνληαη ζε ζρέζε κε ην ζφιν ηνπ θξαλίνπ. Ο εγθέθαινο απνηειείηαη απφ 3 ηκήκαηα, ηα δπν εκηζθαίξηα, ηελ παξεγθεθαιίδα θαη ην ζηέιερνο ηνπ εγθεθάινπ. Σν ζηέιερνο απφ θάησ πξνο ηα πάλσ απνηειείηαη απφ ηνλ πξνκήθε κπειφ, ηε γέθπξα, ηα εγθεθαιηθά ζθέιε κε ην ηεηξάδπκν πέηαιν θαη ηνπο νπηηθνχο ζαιάκνπο. Μνξθνινγηθά δηαηξείηαη ζε 5 κέξε, ηνλ ηειηθφ, ηνλ δηάκεζν, ηνλ κέζν, ηνλ νπίζζην θαη ηνλ έζραην εγθέθαιν (Vogl, 2005): Ο ηειηθφο εγθέθαινο παξηζηά ην κεγαιχηεξν ηκήκα ηνπ εγθεθάινπ θαη απνηειείηαη απφ δχν εκηζθαίξηα ηα νπνία ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο κε εκκχειεο λεπξηθέο ίλεο. Κάζε εκηζθαίξην απνηειείηαη εμσηεξηθά απφ θαηά νπζία θαη εζσηεξηθά απφ ιεπθή νπζία κέζα ζηελ νπνία βξίζθνληαη θαηέο κάδεο. Κάζε εκηζθαίξην εκθαλίδεη ηξεηο επηθάλεηεο (άλσ, έμσ, θάησ), ηξία ρείιε (έζσ, έμσ, άλσ) θαη ηξεηο πφινπο (ηνλ κεησπηαίν, ηνλ ηληαθφ, ηνλ θξνηαθηθφ). Ο δηάκεζνο εγθέθαινο βξίζθεηαη κεηαμχ ησλ εγθεθαιηθψλ εκηζθαηξίσλ θαη ηνπ εγθεθαιηθνχ ζηειέρνπο. Απνηειείηαη απφ ηελ Σξίηε θνηιία θαη απφ ηηο δνκέο πνπ ηελ πεξηβάιινπλ. Πεξηιακβάλεη απφ ηε ξαρηαία πξνο ηελ θνηιηαθή επηθάλεηα ην επηζάιακν, ην κεηαζάιακν θαη ηνλ ππνζάιακν. Ο κέζνο εγθέθαινο είλαη ν κηθξφηεξνο απφ φια ηα ηκήκαηα ηνπ εγθεθάινπ θαη ζπλδέεη ηνλ δηάκεζν εγθέθαιν κε ηε γέθπξα θαη ηελ παξεγθεθαιίδα. Γηαζέηεη 12

13 ηέζζεξηο επηθάλεηεο ηελ ξαρηαία επηθάλεηα πνπ ζρεκαηίδεηαη απφ ην ηεηξάδπκν πέηαιν, ηελ θνηιηαθή επηθάλεηα πνπ ζρεκαηίδεηαη απφ ηα εγθεθαιηθά ζθέιε, ηελ πιάγηα επηθάλεηα πνπ ζρεκαηίδεηαη απφ ηνπο βξαρίνλεο ηνπ ηεηξάδπκνπ θαη ηε κέζα επηθάλεηα πνπ απνηειείηαη απφ ηνλ πδξαγσγφ ηνπ εγθέθαινπ. Ο νπίζζηνο εγθέθαινο απνηειείηαη απφ ηελ γέθπξα θαη ηελ παξεγθεθαιίδα. Η γέθπξα είλαη ιεπθφ απνπιαηπζκέλν φγθσκα, ελψλεηαη πξνο ηα εκπξφο κε ηα εγθεθαιηθά ζθέιε, πξνο ηα πίζσ κε ηνλ πξνκήθε θαη ζηα πιάγηα κε ηελ παξεγθεθαιίδα. Η πίζσ επηθάλεηα ζπκβάιιεη ζηνλ ζρεκαηηζκφ ηεο ηέηαξηεο θνηιίαο. Η παξεγθεθαιίδα είλαη έλα αηζζεηηθνθηλεηηθφ φξγαλν θαη ξπζκίδεη ηελ ηζνξξνπία ηνπ ζψκαηνο, ζηαηηθή θαη θηλεηηθή. Γέρεηαη δηεγέξζεηο απφ ην θηλεηηθφ ζχζηεκα, ην αηζνπζαίν φξγαλν, θαη ηνλ θινηφ ησλ εκηζθαηξίσλ. Δθπέκπεη θηλεηηθέο ψζεηο πξνο ηνπο κπο, ξπζκίδνληαο ηελ έληαζε θαη ηνλ ρξφλν ηεο ζπζηνιήο ηνπο θαη πξνθαιεί αληίξξνπεο αληαλαθιαζηηθέο θηλήζεηο γηα ηελ δηαηήξεζε ηεο ηζνξξνπίαο ηνπ ζψκαηνο. Η παξεγθεθαιίδα είλαη ην κεγαιχηεξν ηκήκα ηνπ νπηζζίνπ θαη εζράηνπ εγθεθάινπ, βξίζθεηαη πίζσ απφ ηελ γέθπξα θαη ηνλ πξνκήθε θαη ρσξίδεηαη απφ απηά κε ηελ ηέηαξηε θνηιία. Απνηειείηε απφ ηξία θχξηα κέξε: απφ δχν πιάγηα, ηα εκηζθαίξηα ηεο παξεγθεθαιίδαο θαη έλα κέζν, ηνλ ζθψιεθα ν νπνίνο ζπλδέεη ηα δχν εκηζθαίξηα θαη δηαθξίλεηαη ζε άλσ θαη θάησ ζθψιεθα. Η γέθπξα είλαη ιεπθφ απνπιαηπζκέλν φγθσκα, ελψλεηαη πξνο ηα εκπξφο κε ηα εγθεθαιηθά ζθέιε, πξνο ηα πίζσ κε ηνλ πξνκήθε θαη ζηα πιάγηα κε ηελ παξεγθεθαιίδα. Η πίζσ επηθάλεηα ζπκβάιιεη ζηνλ ζρεκαηηζκφ ηεο ηέηαξηεο θνηιίαο. Ο έζραηνο εγθέθαινο παξηζηάλεη έλα απφ ηα ζπνπδαηφηεξα κέξε ηνπ εγθεθάινπ, δηφηη θαηά κήθνο απηνχ θαηαζθελψλνπλ πνιινί αμηφινγνη ππξήλεο πνπ απνηεινχλ θέληξα χςηζηεο ζεκαζίαο απφ ιεηηνπξγηθήο άπνςεο. Έρεη κήθνο πεξίπνπ 2,5-3 εθ., εκθαλίδεη ζρήκα θψλνπ ηνπ νπνίνπ ε βάζε ελψλεηαη κε ηελ γέθπξα θαη ε θνξπθή κε ηνλ λσηηαίν κπειφ. Γηαπεξλάηαη απφ ηελ ζπλέρεηα ηνπ θεληξηθνχ ζσιήλα ηνπ λσηηαίνπ κπεινχ, ν νπνίνο θαηά ην άλσ εκηκφξην ηνπ πξνκήθε δηαλνίγεηαη ζηελ ηέηαξηε θνηιία. Η ηέηαξηε θνηιία, βξίζθεηαη κπξνζηά απφ ηελ παξεγθεθαιίδα θαη πίζσ απφ ηελ γέθπξα θαη ηελ άλσ κνίξα ηνπ πξνκήθνπο κπεινχ. Η άλσ κνίξα ηεο κεηαπίπηεη κεηαμχ γέθπξαο θαη παξεγθεθαιίδαο. Η θάησ κνίξα βξίζθεηαη κέζα ζηελ δηεπξπκέλε άλσ κνίξα ηνπ πξνκήθε. 13

14 1.2.2 ΔΓΚΔΦΑΛΟΝΧΣΗΑΗΟ ΤΓΡΟ Σν εγθεθαινλσηηαίν πγξφ (ΔΝΤ), είλαη έλα δηαπγέο θαη άρξσκν πγξφ, ην νπνίν παξάγεηαη απφ ηα ρνξηνεηδή πιέγκαηα πνπ απνηεινχληαη απφ νκάδεο εμεηδηθεπκέλσλ ηξηρνεηδψλ αγγείσλ πνπ βξίζθνληαη κέζα ζηηο θνηιίεο ηνπ εγθεθάινπ. Σν ΔΝΤ θπθινθνξεί απφ ηηο πιάγηεο θνηιίεο ησλ εγθεθαιηθψλ εκηζθαηξίσλ πξνο ηελ ηξίηε θνηιία θαη δηακέζνπ ηνπ κεζεγθεθάινπ, πξνο ηελ ηέηαξηε θνηιία. Μέξνο ηνπ ΔΝΤ ξέεη πξνο ηα θάησ ζηνλ θεληξηθφ ζσιήλα ηνπ λσηηαίνπ κπεινχ, ελψ ην ππφινηπν θπθινθνξεί ζηνλ ππαξαρλνεηδή ρψξν θαη επηζηξέθεη ζηελ θπθινθνξία δηακέζνπ ησλ αξαρλνεηδψλ ιαρλψλ. Σν ΔΝΤ ζρεκαηίδεη έλα κνλσηηθφ ζηξψκα ζαλ «καμηιάξη» γηα ηνλ εγθεθαιηθφ ηζηφ, πξνζηαηεχεη ηνλ εγθέθαιν θαη ην λσηηαίν κπειφ απφ ηνπο ηξαπκαηηζκνχο, βνεζά ζηελ θάιπςε ησλ ζξεπηηθψλ αλαγθψλ ηνπ εγθεθάινπ θαη απνκαθξχλεη ηα άρξεζηα πξντφληα ηνπ εγθεθαινλσηηαίνπ θπηηαξηθνχ κεηαβνιηζκνχ (Lemon, 2008) ΝΧΣΗΑΗΟ ΜΤΔΛΟ Ο λσηηαίνο κπειφο απνηειεί ηκήκα ηνπ θεληξηθνχ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο. Παξέρεη αηζζεηηθή, θηλεηηθή θαη απηφλνκε λεχξσζε ζηνλ θνξκφ θαη ηα άθξα. Έρεη κήθνο 45cm θαη απνηειεί ηε ζπλέρεηα ηνπ εγθεθάινπ (πξνκήθεο κπειφο). Καηαιακβάλεη ην ζπνλδπιηθφ ζσιήλα κέζα ζηε ζπνλδπιηθή ζηήιε. ην ρψξν κεηαμχ ηνπ λσηηαίνπ κπεινχ θαη ησλ ηνηρσκάησλ ηνπ ζπνλδπιηθνχ ζσιήλα ππάξρνπλ νη κήληγγεο νη νπνίεο πεξηβάιινπλ ην λσηηαίν κπειφ. Έρεη δχν νγθψκαηα, ην απρεληθφ θαη ην νζθπτθφ απφ ηα νπνία εθθχνληαη ηα λεχξα ησλ άλσ θαη θάησ άθξσλ αληίζηνηρα. Κάησ απφ ην νζθπτθφ φγθσκα, ν λσηηαίνο κπειφο ηειεηψλεη κε έλα θσλνεηδέο άθξν, ηνλ κπειηθφ θψλν θαη ην ηειηθφ λεκάηην. Σνπνγξαθηθά ν λσηηαίνο κπειφο εκθαλίδεη ηξείο κνίξεο: ηελ απρεληθή ηε ζσξαθηθή θαη ηελ νζθπτθή απφ ηελ νπνία εθθχνληαη ηα νκψλπκα λεχξα. Τπάξρνπλ 31 δεχγε λσηηαίσλ λεχξσλ (8 απρεληθά, 12 ζσξαθηθά, 5 νζθπτθά, 5 ηεξά θαη 1 θνθθπγηθφ) πνπ εθθχνληαη απφ ην σηηαίν κπειφ κε ηηο πξφζζηεο θαη νπίζζηεο ξίδεο (Vander, 2001). Ο λσηηαίνο κπειφο ζηεξίδεηαη (Vander, 2001) : Πξνο ηα άλσ απφ ην πξνκήθε κπειφ Πξνο ηα θάησ απφ ην θφθθπγα 14

15 Πξνο ηα πιάγηα απφ ηνλ νδνλησηφ ζχλδεζκν Απφ ηηο πξφζζηεο θαη νπίζζηεο ξίδεο ησλ λσηηαίσλ λεχξσλ ΜΟΡΦΟΛΟΓΗΑ ΝΧΣΗΑΗΟΤ ΜΤΔΛΟΤ ηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα παξαηεξνχληαη επηκήθεηο αχιαθεο, απφ ηηο νπνίεο αθνξίδνληαη νη δέζκεο ηνπ λσηηαίνπ κπεινχ. Οη αχιαθεο είλαη ηέζζεξηο: ε πξφζζηα θαη νπίζζηα κέζε αχιαθα θαη ε πξφζζηα θαη νπίζζηα πιάγηα αχιαθα. Οη ηξεηο δέζκεο πνπ αθνξίδνληαη απφ απηέο είλαη: ε πξφζζηα, ε νπίζζηα θαη ε πιάγηα θαη απφ ηηο δπν πιεπξέο. Απφ ηα πιάγηα ηνπ λσηηαίνπ κπεινχ εθπνξεχνληαη θαηά δεχγε ηα λσηηαία λεχξα. ε εγθάξζηα δηαηνκή, ν λσηηαίνο κπειφο ζρεκαηίδεηαη απφ θαηά νπζία ζε ζρήκα πεηαινχδαο ε νπνία απνηειείηαη θπξίσο απφ λεπξηθά θχηηαξα θαη ηνπο δελδξίηεο ηνπο. Γχξσ απφ ηε θαηά νπζία ππάξρεη ε ιεπθή νπζία ε νπνία απνηειείηαη απφ εκκχειεο αληνχζεο θαη θαηηνχζεο ίλεο (Mitchell, 2005). 15

16 2. ΦΤΗΟΛΟΓΗΑ Σν ΚΝ θαη ην ΠΝ πνπ ζε κεγάιν βαζκφ αιιεινδηαπιέθνληαη, απνηεινχληαη απφ δχν κφλν ηχπνπο θχηηαξσλ: ηνπο λεπξψλεο, νη νπνίνη δέρνληαη ηα εξεζίζκαηα θαη ηα κεηαβηβάδνπλ ζε άιινπο λεπξψλεο, θαη απφ ηα λεπξνγινηαθά θχηηαξα, ηα νπνία ηξέθνπλ θαη πξνζηαηεχνπλ ηνπο λεπξψλεο (Vander, 2001). 2.1 ΝΔΤΡΧΝΔ Κάζε λεπξψλαο απνηειείηαη απφ ηνπο δελδξίηεο, ην θπηηαξηθφ ζψκα θαη ηνλ άμνλα. Οη δελδξίηεο είλαη βξαρείεο πξνζεθβνιέο ηνπ θπηηαξηθνχ ζψκαηνο πνπ κεηαθέξνπλ ηα εξεζίζκαηα πξνο ην ζψκα ηνπ θπηηάξνπ (πξνζαγσγφο ή θεληξνκφινο νδφο). Σα ζψκαηα ησλ θπηηάξσλ ηα πεξηζζφηεξα εθ ησλ νπνίσλ βξίζθνληαη ζην ΚΝ, είλαη ζπγθεληξσκέλα ζε γάγγιηα ή ππξήλεο. Σα θπηηαξηθά ζψκαηα θαη νη δελδξίηεο απνηεινχλ απηφ πνπ ζπλήζσο απνθαιείηαη θαηά νπζία ηνπ ΚΝ. Ο άμνλαο είλαη κηα καθξηά απφθπζε, ε νπνία κεηαθέξεη ηα εξεζίζκαηα καθξηά απφ ην ζψκα ηνπ θπηηάξνπ. Πνιινί άμνλεο θαιχπηνληαη απφ κία ιεπθή ιηπηδηαθή νπζία, ην έιπηξν ηεο κπειίλεο. Σν έιπηξν απηφ ηεο κπειίλεο θαηά δηαζηήκαηα δηαθφπηεηαη, ζρεκαηίδνληαο πεξηνρέο ρσξίο κπειίλε πνπ νλνκάδνληαη θφκβνη ηνπ Ranvier. Οη θφκβνη απηνί επηηξέπνπλ ηελ θίλεζε ησλ ηφλησλ κεηαμχ ηνπ άμνλα θαη ηνπ εμσθπηηάξηνπ πγξνχ. Σν έιπηξν ηεο κπειίλεο ρξεζηκεχεη ζηελ αχμεζε ηεο ηαρχηεηαο κεηάδνζεο ηεο λεπξηθήο ψζεο θαηά κήθνο ησλ αμφλσλ θαη είλαη απαξαίηεην γηα ηε επηβίσζε ησλ κεγάισλ λεπξηθψλ απνθχζεσλ. Οη εκκχειεο λεπξηθέο ίλεο απαξηίδνπλ ηε ιεπθή νπζία ηνπ εγθεθάινπ θαη ηνπ λσηηαίνπ κπεινχ (Vander, 2001). 2.2 ΓΤΝΑΜΗΚΑ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Σα δπλακηθά ελέξγεηαο είλαη ψζεηο νη νπνίεο επηηξέπνπλ ζηνπο λεπξψλεο λα επηθνηλσλνχλ κε άιινπο λεπξψλεο θαη θχηηαξα ηνπ νξγαληζκνχ. Ππξνδνηνχληαη απφ δηάθνξα εξεζίζκαηα θαη δηαδίδνληαη ράξε ζηελ ηαρεία θίλεζε ησλ θνξηηζκέλσλ ηφλησλ δηακέζνπ ηεο θπηηαξηθήο κεκβξάλεο. Όηαλ έλαο λεπξψλαο θζάζεη ζε νξηζκέλν επίπεδν εξεζηζκνχ, ππξνδνηείηαη κηα ειεθηξηθή ψζε πνπ κεηαθέξεηαη θαηά κήθνο ηνπ άμνλα ηνπ. Η θίλεζε ησλ ψζεσλ πξνο θαη απφ ην ΚΝ γίλεηαη κέζσ ησλ πξνζαγσγψλ θαη απαγσγψλ λεπξψλσλ (Lemone & Burke, 2008). 16

17 Όπσο πξναλαθέξζεθε ην ΚΝ απνηειείηαη απφ ηνλ εγθέθαιν, ηνλ λσηηαίν κπειφ αιιά θαη απφ έλα δίθηπν λεπξψλσλ. Σν ζχζηεκα απηφ είλαη ην θαηεμνρήλ ππεχζπλν γηα ηελ απνζηνιή, ηελ ιήςε αιιά θαη ηελ απνθσδηθνπνίεζε ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ δίδνληαη απφ φια ηα κέξε ηνπ ζψκαηνο (Lemone & Burke, 2008). Σν θεληξηθφ λεπξηθφ ζχζηεκα (ΚΝ) απνηειείηαη απφ δηαθφξνπο ηχπνπο θπηηάξσλ, ηα νπνία ζρεκαηίδνπλ έλα ππθλά δηαπιεθφκελν δίθηπν. Σν βαζηθφ ιεηηνπξγηθφ θχηηαξν ηνπ ΚΝ είλαη ν λεπξψλαο, ν νπνίνο κεηαδίδεη ειεθηξνρεκηθέο ψζεηο. Οη δελδξίηεο, ιεπηέο πξνζεθβνιέο ηνπ ζψκαηνο ηνπ λεπξψλα, δέρνληαη λεπξηθέο ψζεηο πνπ αθνινχζσο κεηαδίδνληαη θαηά κήθνο ηνπ λεπξάμνλα θαη απφ εθεί ζε άιια θχηηαξα. Η κπειίλε είλαη κηα ιηπνπξσηείληθή νπζία πνπ πεξηβάιιεη ηνπο άμνλεο, απνκνλψλνληαο ηνπο θαη επηηαρχλνληαο ηε κεηάδνζε ησλ λεπξηθψλ ψζεηο (Lemone & Burke, 2008). ηνλ πγηή λεπξψλα, νη λεπξηθέο ψζεηο ηαμηδεχνπλ θαηά κήθνο ηνπ άμνλα «πεδψληαο» απφ άμνλα ζηνλ επφκελν, απμάλνληαο έηζη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ ηαρχηεηα κεηάδνζεο ηνπο. Όηαλ νη λεπξηθέο ψζεηο ηαμηδεχνπλ θαηά κήθνο ελφο άμνλα πνπ έρεη ππνζηεί βιάβε απφ ΚΠ, επηβξαδχλνληαη ζεκαληηθά θαη εμαζζελνχλ δηεξρφκελεο απφ ηελ επηθάλεηα ησλ απνκπειηλσκέλσλ πεξηνρψλ (Lemone, 2008). Αθνχ νη άμνλεο εθθπιηζζνχλ, νη ψζεηο κπνξεί λα απνθιεηζζνχλ πιήξσο. Η εμαζζέλεζε ή ε δηαθνπή ηεο κεηάδνζεο ησλ λεπξηθψλ ψζεσλ θαη ν ζρεκαηηζκφο πιαθψλ εληφο ηνπ ΚΝ πξνθαινχλ ηηο εθδειψζεηο ηεο λφζνπ (Lemone & Burke, 2008). 17

18 3. ΠΑΘΟΓΔΝΔΗΑ Η Πνιιαπιή θιήξπλζε (Π) ή θιήξπλζε θαηά πιάθαο (ΚΠ), είλαη µηα ρξφληα πνιππαξαγνληηθή λεπξνινγηθή λφζνο, ε νπνία επεξεάδεη θπξίσο ηνπο λεαξνχο ελήιηθεο. Δίλαη ε πην θνηλή λεπξνινγηθή λφζνο πνπ πξνζβάιιεη ην Κεληξηθφ Νεπξηθφ χζηεµα (ΚΝ), ην νπνίν απνηειείηαη απφ ηνλ εγθέθαιν θαη ην κπειφ ησλ νζηψλ. Η ΚΠ ζπκπεξηθέξεηαη σο απηνάλνζε λφζνο. Ο φξνο απηφο ρξεζηκνπνηείηαη, φηαλ ν νξγαληζµφο δελ αλαγλσξίδεη θάπνηνπο ηζηνχο γηα δηθνχο ηνπ θαη ηνπο επηηίζεηαη πξνθαιψληαο βιάβεο (Lemone & Burke, 2008). Τπάξρνπλ αζθαιείο ελδείμεηο ηνπιάρηζηνλ γηα έλα κεγάιν πνζνζηφ πεξηζηαηηθψλ πνιιαπιήο ζθιήξπλζεο γηα ηε ζπκκεηνρή παζνινγηθψλ δηεξγαζηψλ ηνπ αλνζνπνηεηηθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ αζζελνχο ζην ζηξψκα κπειίλεο πνπ πεξηβάιεη ηνπο λεπξάμνλεο, ζε πνιιά ζεκεία ηνπ ΚΝ. ε αληίζεζε κε ην πεξηθεξηθφ λεπξηθφ ζχζηεκα, φπνπ ην πεξίβιεκα κπειίλεο ησλ λεπξαμφλσλ ζρεκαηίδεηαη απφ ηα ιεγφκελα θχηηαξα Schwann, ζην ΚΝ ππεχζπλα γηα ηελ παξαγσγή ηεο κπειίλεο είλαη άιια λεπξνγινηαθά θχηηαξα ηα ιεγφκελα νιηγνδελδξνθχηαξξα (Lemone & Burke, 2008). Δηδηθά θχηηαξα ηνπ αλνζνπνηεηηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο θαηεγνξίαο ησλ Σ- ιεκθνθπηηάξσλ δηαπεξλνχλ ηνλ αηκαηνεγθεθαιηθφ θξαγκφ θαη ζέηνπλ ζε εθθίλεζε κηα επίζεζε ελαληίσλ ησλ επηθαλεηαθψλ δνκψλ (πεξίβιεκα) ηεο κπειίλεο. Η αηηία πνπ πξνθαιεί απηή ηελ απνξξχζκηζε ησλ ακπληηθψλ κεραληζκψλ παξακέλεη άγλσζηε (Lemone & Burke, 2008). ηε ζπλέρεηα εκθαλίδνληαη θιεγκνλψδεηο δηεξγαζίεο ζηε ιεπθή νπζία ηνπ εγθεθάινπ θαη ηνπ λσηηαίνπ κπεινχ, νη νπνίεο εμειίζζνληαη ρξφληα (αξγά, πξννδεπηηθά) ή επεηζνδηαθά (ζε μερσξηζηά επεηζφδηα, κε εμάξζεηο) θαη νη νπνίεο νδεγνχλ ζε βιάβεο ε ζηελ θαηαζηξνθή ηνπ ζηξψκαηνο ηεο κπειίλεο ζηα ζεκεία πνπ πξνζβιήζεθαλ νη λεπξάμνλεο. Απηή ε θαηαζηξνθή ηεο κπειίλεο νλνκάδεηαη απνκπειίλσζε θαη νδεγεί ζε παξεκπφδηζε ηεο κεηάδνζεο πιεξνθνξηψλ (λεπξηθψλ ψζεσλ) κέζσ ησλ λεπξηθψλ ηλψλ (λεπξαμφλσλ). Δπηπιένλ δε, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο θαηαζηξέθνληαη θαη νη ίδηνη νη λεπξάμνλεο. εκεησηένλ νη εμεγήζεηο πνπ αθνξνχλ ηα αίηηα ζπκκεηνρήο ησλ λεπξαμφλσλ ζε απηή ηε δηαδηθαζία, παξακέλνπλ ζε κεγάιν βαζκφ αθφκε ππνζεηηθέο (Lemone & Burke, 2008). Ιδηαίηεξα κεηά απφ κηα έμαξζε ηεο λφζνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο νπνίαο δεκηνπξγνχληαη νη ραξαθηεξηζηηθέο πιάθεο απνκπειίλσζεο (νπιέο) θαη ζην ζηάδην 18

19 ηεο χθεζεο πνπ αθνινπζεί, κπνξεί ηα ζπκπηψκαηα λα ππνρσξήζνπλ εληειψο θαη λα επέιζεη κηα επαλακπειίλσζε, δειαδή ε αλαδφκεζε ηνπ πεξηβιήκαηνο ηεο κπειίλεο. Γεληθά φκσο ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, ε απνκπειίλσζε έρεη κηα πξννδεπηηθή θαη ηαρχηεξε αλάπηπμε απφ φηη ε επαλακπειίλσζε, ελψ θαηά θαλφλα νη λεπξάμνλεο πνπ θαηαζηξέθνληαη δελ αλαπιάζνληαη πιένλ πνηέ (Lemone & Burke, 2008). Οη κεκνλσκέλεο δηάζπαξηεο εζηίεο θαηαζηξνθήο ζην πεξίβιεκα ηεο κπειίλεο θαη ζηνπο λεπξάμνλεο απνθαινχληαη νπιέο ή πιάθεο θαη κπνξνχλ λα εκθαλίζνπλ κηα επηθάλεηα κε δηάκεηξν απφ κηθξφηεξε ηνπ ελφο ρηιηνζηνχ κέρξη πνιιψλ ρηιηνζηψλ. ηα ζεκεία απηά σο αληίδξαζε ζηηο θιεγκνλψδεηο θαη θαηαζηξνθηθέο δηεξγαζίεο εκθαλίδνληαη νπιέο κε αχμεζε ηνπ αξηζκνχ θαη ηνπ κεγέζνπο ησλ λεπξνγινηαθψλ θπηηάξσλ (γινίσζε) θαη ησλ θπηηάξσλ ηνπ ζπλδεηηθνχ ηζηνχ (ζθιήξπλζε) (Lemone & Burke, 2008). 4. ΑΗΣΗΟΛΟΓΗΑ Ο κεραληζκφο γέλεζεο ηεο πνιιαπιήο ζθιήξπλζεο θαηά πιάθαο είλαη θαηά ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ αθφκε άγλσζηνο. χκθσλα κε ηα πιένλ πξφζθαηα επηζηεκνληθά πνξίζκαηα, ηα ζπκπηψκαηα ηεο κπνξεί λα είλαη ην απνηέιεζκα πνιιψλ θαη δηαθνξεηηθψλ παζνγφλσλ δηεξγαζηψλ, έηζη ψζηε ζήκεξα λα πθίζηαηαη φηη ε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο εκθαλίδεηαη κε πνιιέο παξαιιαγέο (Schindelmeiser, 2013). χκθσλα κε ηα ζεκεξηλά δεδνκέλα ε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο πξνθαιείηαη απφ ην ζπλδπαζκφ πεξηβαιινληηθψλ θαη γελεηηθψλ παξαγφλησλ. 4.1 ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΟΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ Η ΚΠ είλαη γλσζηφ φηη πθίζηαηαη ζε γεσγξαθηθέο πεξηνρέο πνπ είλαη καθξηά απφ ηνλ Ιζεκεξηλφ. Η χπαξμε πεξηβαιινληηθνχ παζνινγηθνχ παξάγνληα ππνζηεξίδεηαη απφ ην γεγνλφο φηη άηνκα πνπ κεηαλάζηεπζαλ ζε κηθξή ειηθία απφ ρψξεο κε πςειή ζπρλφηεηα ηεο λφζνπ (π.ρ. Μεγάιε Βξεηαλία) ζε ρψξεο κε ρακειή ζπρλφηεηα (π.ρ. Νφηηα Αθξηθή) εκθάληδαλ ηε ζπρλφηεηα ηεο ρψξαο πξννξηζκνχ ηνπο, ελψ λα κεηαλάζηεπζαλ ζε ειηθία κεγαιχηεξε ησλ 15 εηψλ εκθάληδαλ ζπρλφηεηα αλάινγε κε ηεο ρψξαο απφ φπνπ μεθηλνχζαλ. Απηφ είλαη έλα απνδεηθηηθφ ζηνηρείν δξάζεο 19

20 θάπνηνπ πεξηβαιινληηθνχ παξάγνληα ζηα πξψηα ρξφληα ηεο δσήο ηνπ πάζρνληα (Sharon, 2004). Δπηπξφζζεηα αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη θαη ε έιιεηςε βηηακίλεο D δηαδξακαηίδεη ζεκαληηθφ ιφγν εκθάληζεο ηεο ΚΠ. ηνηρεία εξεπλψλ έρνπλ δείμεη φηη νη πνιίηεο ρσξψλ θνληά ζηνλ ηζεκεξηλφ, φπνπ ε αθηηλνβνιία ηνπ ειίνπ είλαη εληνλφηεξε απφ φηη ζε άιιεο ρψξεο παξνπζηάδνπλ αηζζεηά κεησκέλν πνζνζηφ εκθάληζεο ηεο αζζέλεηαο. Απηφ ζπκβαίλεη δηφηη ε ειηαθή αθηηλνβνιία βνεζά ζηελ παξαγσγή ηεο βηηακίλεο D φπσο πξναλαθέξζεθε, ε νπνία ππνζηεξίδεη ην αλνζνπνηεηηθφ ζχζηεκα θαη βνεζά ζηελ πξνζηαζία ηνπ νξγαληζκνχ απέλαληη ζε απηνάλνζα λνζήκαηα (Kenneth, 2004). 4.2 ΓΔΝΔΣΗΚΟΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ Η χπαξμε γελεηηθήο πξνδηάζεζεο ζηεξίδεηαη ζηε δηαθνξεηηθή ζπρλφηεηα ηεο λφζνπ ζε δηαθνξέο θπιέο (είλαη ιηγφηεξν ζπρλή ζηνπο καχξνπο θαη πνιχ ζπαληφηεξε ζηελ θίηξηλε θπιή) θαη ζηελ χπαξμε νηθνγελεηψλ κνξθψλ. Έρεη απνδεηρζεί φηη ε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο δελ είλαη θιεξνλνκηθή αζζέλεηα αιιά ε ζπγγέλεηα παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ εκθάληζε ηεο λφζνπ. Δθφζνλ ππάξρεη ζπγγέλεηα πξψηνπ βαζκνχ κε θάπνηνλ πάζρνληα νη πηζαλφηεηεο εκθάληζεο ηεο ΚΠ ζηνπο ζπγγελείο είλαη θνξέο κεγαιχηεξε απφ φηη ζην γεληθφ πιεζπζκφ. Δπίζεο πνιιέο έξεπλεο έρνπλ δείμεη πσο ζηα δίδπκα αδέξθηα, ηδίσο ηα κνλνδπγσηηθά, φηαλ αλαπηχζζεη ην έλα πνιιαπιή ζθιήξπλζε ηφηε ην άιιν έρεη σο θαη 40% πηζαλφηεηεο λα αλαπηχμεη θαη απηφ. Δθείλν πνπ νπζηαζηηθά ππάξρεη είλαη κηα γελεηηθή πξνδηάζεζε πνπ ρξεηάδεηαη επηπξφζζεηα ηελ επίδξαζε ελφο αγλψζηνπ κέρξη ζήκεξα εμσγελή παξάγνληα, γηα λα αξρίζεη ν παζνγελεηηθφο κεραληζκφο πνπ πξνθαιεί ηε λφζν (Kenneth,2004) χκθσλα κε πξφζθαηα επηζηεκνληθά πνξίζκαηα, έλα κέξνο ησλ πεξηζηαηηθψλ πνιιαπιήο ζθιήξπλζεο δελ νθείιεηαη κφλν ζε απηνάλνζεο δηεξγαζίεο, αιιά αλάγνληαη θαη ζε γελεηηθά θαζνξηζκέλεο δηαηαξαρέο ηνπ κεηαβνιηζκνχ ησλ νιηγνδελδξνθπηηάξσλ. Δλδερνκέλσο έηζη λα εμεγείηαη θαη ην γεγνλφο φηη κεξηθνί αζζελείο δελ αληαπνθξίλνληαη θαζφινπ ή αλεπαξθψο ζηελ αληηθιεγκνλψδε ζεξαπεπηηθή αγσγή (Sharon, 2004). 20

21 5. ΚΛΗΝΗΚΖ ΔΗΚΟΝΑ Η πνιιαπιή ζθιήξπλζε παξνπζηάδεη έλα ηδηαίηεξα εχξε θάζκα ζπκπησκάησλ, έηζη ψζηε ραξαθηεξίδεηαη σο ε αζζέλεηα κε ηα ρίιηα πξφζσπα. Απηή ε ζχλζεηε θαη πνιχπινθε παζνινγηθή ζπκπησκαηνινγία εμαξηάηαη απφ ηνλ αξηζκφ ησλ νπιψλ θαη απφ ηα ζεκεία ζηα νπνία απηέο ζρεκαηίδνληαη, ζηηο δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο ηνπ ΚΝ. Γηα απηφ ηνλ ιφγν κπνξεί λα παξνπζηάζνπλ κεγάιεο δηαθνξέο απφ αζζελή ζε αζζελή, φρη κφλν ε πνξεία ηεο αζζέλεηαο αιιά θαη ηα παζνινγηθά ζπκπηψκαηα πνπ απηή παξνπζηάδεη (Schindelmeiser, 2013). Η πνιιαπιή ζθιήξπλζε πξνθαιεί ζπκπηψκαηα φπσο (Schindelmeiser, 2013): Γηαηαξαρέο αηζζεηηθφηεηαο Γηαηαηαξαρέο φξαζεο (δηπισπία, λπζηαγκφο, νπηηθή λεπξίηηδα) Κηλεηηθέο δηαηαξαρέο θαη ηζνξξνπίαο Κφπσζε Γηαηαξαρέο ζηελ νκηιία Γπζθαγία Γηαηαξαρέο ζηελ νπξνδφρν θχζηε θαη ην έληεξν Γηαηαξαρέο ζηε ζεμνπαιηθή ιεηηνπξγία Αηζζεηηθέο δηαηαξαρέο Φπρηθέο θαη γλσζηηθέο δηαηαξαρέο Δηθφλα 2. Κιηληθή εηθφλα ΚΠ (Πεγή: Φπζηθνζεξαπεία Άξηαο, 2016) 21

22 5.1 ΑΗΘΖΣΗΚΔ ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ Οη αηζζεηηθέο δηαηαξαρέο είλαη ζπρλέο θαη ραξαθηεξηζηηθέο ζηε ΚΠ θαη είλαη θαηά θαλφλα αζχκκεηξεο (κνλφπιεπξεο, αθαλφληζηα δηάζπαξηεο) (Schindelmeiser, 2013). Απηέο κπνξεί λα είλαη (Schindelmeiser, 2013): Μνπδηάζκαηα Γπζαηζζεζίεο (κπξκεγθηάζκαηα, ηζηκπήκαηα ζην δέξκα) θίμηκν θαη αίζζεζε έληαζεο ζηα άθξα ε ζην ζψκα Μεξηθέο θνξέο νη αζζελείο εκθαλίδνπλ θαη ην ιεγφκελν ζχκπησκα ηνπ Lhermitte (ή ζχλδξνκν ηνπ Lhermitte) ην νπνίν φκσο εκθαλίδεηαη θαη ζε άιιεο αζζέλεηεο ζηελ πεξηνρή ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο. ηα πιαίζηα κηαο λεπξνινγηθήο εμέηαζεο ειέγρεηαη αλ κπνξεί λα πξνθιεζεί ε εκθάληζε απηνχ ηνπ ζπκπηψκαηνο ην νπνίν ζεκεησηέσλ κπνξεί λα εκθαληζηεί ζηνλ αζζελή θαη ηειείσο απηφκαηα. Καηά ηελ αξρηθά απηφβνπιε θάκςε ηεο θεθαιήο ηνπ αζζελνχο πξνο ηα εκπξφο θαη ζηε ζπλέρεηα ηελ θάκςε ηνπ απρέλα κέζσ πίεζεο πνπ αζθεί ν γηαηξφο κέρξη πνπ ην ζαγφλη αθνπκπήζεη ην ζηήζνο ν αζζελήο ληψζεη κηα αζηξαπηαία δηφδνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο, ε νπνία μεθηλψληαο απφ ηνλ απρέλα δηαηξέρεη ηε ξάρε θαηά κήθνο ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο θαη θαηεβαίλεη πξνο ηα θάησ, θηάλνληαο ελ κέξεη κέρξη ηα ρέξηα θαη ηα πφδηα. ηηο αηζζεηηθέο δηαηαξαρέο κπνξνχλ λα πξνζηεζνχλ επίζεο θαη δηάθνξνη πφλνη, νη νπνίνη εκθαλίδνληαη ζηε πεξηνρή ηνπ πξνζψπνπ ε θαη ζε νιφθιεξν ην κπτθφ ζχζηεκα (Schindelmeiser, 2013). 5.2 ΟΠΣΗΚΔ ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ Οη νπηηθέο δηαηαξαρέο εκθαλίδνληαη ζην 75% πεξίπνπ ησλ αζζελψλ κε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο. πρλά νη πιάθεο εληνπίδνληαη ζηα ζηξψκαηα κπειίλεο ηεο πεξηνρήο ηνπ νπηηθνχ λεχξνπ, ην νπνίν ζεκεησηέσλ, παξφιν πνπ νλνκάδεηαη λεχξν δελ ζεσξείηαη φηη είλαη έλα μερσξηζηφ πεξηθεξηθφ λεχξν (πνπ ζπλδέεη ην κάηη κε ηνλ εγθέθαιν), αιιά σο ηκήκα ηεο νπηηθήο νδνχ αλήθεη ζηνπο λεπξηθνχο νδνχο ηνπ ΚΝ. Η απνκπειίλσζε ζηνπο λεπξάμνλεο ηνπ νπηηθνχ λεχξνπ πξνθαιεί ηα αθφινπζα ζπκπηψκαηα (Schindelmeiser, 2013): Θνιή φξαζε, κέρξη θαη πξφζθαηξε απψιεηα ηεο φξαζεο (ακαχξσζε), ζπλήζσο ηνπ ελφο νθζαικνχ 22

23 Πξνβιήκαηα θαηά ηνλ δηαρσξηζκφ ησλ ρξσκάησλ Φσηεηλέο ιάκςεηο Μείσζε ηνπ νπηηθνχ πεδίνπ Διάηησζε ηεο νπηηθήο νμχηεηαο Οη ιεηηνπξγηθέο απψιεηεο είλαη δπλαηφ λα κελ πεξηνξίδνληαη κφλν ζην νπηηθφ λεχξν αιιά λα επεθηείλνληαη θαη ζηηο πεξηνρέο απφ ηηο νπνίεο μεθηλνχλ ηα λεχξα ηα νπνία λεπξψλνπλ ηνπο νθζαικηθνχο κπο (ιεπθή νπζία ζηελ πεξηνρή ησλ θηλεηηθψλ εγθεθαιηθψλ λεπξηθψλ ππξήλσλ ζηελ παξεγθεθαιίδα), γηα ην ιφγν απηφ εκθαλίδνληαη θαη παξαιχζεηο ησλ νθζαικηθψλ κπψλ, νη νπνίεο εθδειψλνληαη σο δηπισπία (Schindelmeiser, 2013). Δπίζεο θαη ην ζχκπησκα ηνπ λπζηαγκνχ, ην νπνίν αλήθεη ζηελ ηξηάδα ηνπ Charkot, κπνξεί λα θαηαηαγεί ζηηο νπηηθέο δηαηαξαρέο παξφιν πνπ απηφ νθείιεηαη ζε αηαμία (Schindelmeiser, 2013). 5.3 ΚΗΝΖΣΗΚΔ ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ Οη βιάβεο θαη δηαηαξαρέο ηεο κπτθήο δχλακεο θαη ηνπ κπτθνχ ηφλνπ έρνπλ εθηεηακέλεο ζπλέπεηεο. Οη αζζελείο παξαπνληνχληαη ζπρλά γηα κηα γεληθή αδπλακία. Οη βιάβεο ζηνλ θηλεηηθφ ηνκέα (αδπλακία, πξφσξε θνχξαζε, απμεκέλνο ε κεησκέλνο κπτθφο ηφλνο θαη ζπαζηηθφηεηα) εκθαλίδνληαη αξρηθά ζε κία πιεπξά ηνπ ζψκαηνο θαη πιήηηνπλ αξγφηεξα ηα θάησ άθξα, ελψ αξγφηεξα εμαπιψλνληαη θαη επηδεηλψλνληαη πεξαηηέξσ. Οη αζζελείο παξαπνληνχληαη φηη «βαξαίλνπλ» ηα πφδηα ηνπο θαη φηη φιεο νη θηλήζεηο γίλνληαη πην δχζθνιεο θαη πην αξγέο (Schindelmeiser, 2013). Έλα ηδηαίηεξν πξφβιεκα είλαη ε ιεγφκελε θφπσζε (εμάληιεζε) ηεο πνιιαπιήο ζθιήξπλζεο, ε νπνία απαληάηαη ζε πνιινχο αζζελείο (κέρξη θαη ην 70%) πνπ πάζρνπλ απφ απηή ηελ αζζέλεηα. Αθφκε θαη κεηά απφ κία κηθξή πξνζπάζεηα παξνπζηάδεηαη κηα αλεμήγεηε ζσκαηηθή (θαη πλεπκαηηθή) θφπσζε, ε νπνία αλαγθάδεη ηνλ αζζελή λα θάλεη ζπλερή δηαιιείκαηα θαη ε νπνία δελ κπνξεί λα εμεγεζεί σο θαηαζιηπηηθφ ζχκπησκα (Schindelmeiser, 2013). 23

24 5.4 ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ ΣΖΝ ΟΜΗΛΗΑ, ΓΤΦΑΓΗΑ Σν ΚΝ, φηαλ πξνζβάιιεηαη απφ πνιιαπιή ζθιήξπλζε, πξνθαιεί δηαηαξαρέο ζηελ ιεηηνπξγία ησλ κπψλ, νη νπνίεο κπνξεί λα επηθέξνπλ δπζαξζξία ραξαθηεξηζηηθά ηεο νπνίαο είλαη βξαδεία, κπεξδεκέλε θαη αζαθήο νκηιία θαζψο θαη αιιαγή ζην ξπζκφ ηεο νκηιίαο. Δίλαη επίζεο δπλαηφ, λα εκθαληζηνχλ θαη δηαηαξαρέο ηεο θσλήο, θαζψο θαη πεξηνξηζκνί ζηε ιεηηνπξγία ησλ αλαπλεπζηηθψλ κπψλ (Schindelmeiser, 2013). Όηαλ νη θηλεηηθέο δηαηαξαρέο αθνξνχλ ηνπο κπο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ θαηάπνζε (ζην αληαλαθιαζηηθφ ηεο θαηάπνζεο), ηφηε παξαηεξνχληαη πξνβιήκαηα δπζθαγίαο, ε νπνία ζε αζζελείο πνπ έρνπλ πιεγεί ζε κηθξφ ε κέηξην βαζκφ κπνξεί λα αληηκεησπηζηεί κέζσ ινγνζεξαπεπηηθήο αγσγήο ελψ ζε βαξηά πεξηζηαηηθά ε δηαηξνθή πξέπεη λα γίλεηαη ηερλεηά κέζσ γαζηξηθνχ ζσιήλα (Schindelmeiser, 2013). 5.5 ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ ΣΟ ΤΝΣΟΝΗΜΟ ΣΧΝ ΚΗΝΖΔΧΝ ΚΑΗ ΣΖΝ ΗΟΡΡΟΠΗΑ Όηαλ ε πνιιαπιή ζθιήξπλζε πιήηηεη ηελ ιεπθή νπζία ηνπ εγθεθάινπ, ηφηε δηαηαξαρέο πνπ εκθαλίδνληαη θαηά θχξην ιφγν είλαη δηαηαξαρέο ζην ζπληνληζκφ ησλ θηλήζεσλ (αηαμία). ηελ νπζία ηα ζπκπηψκαηα ηεο ηξηάδαο ηνπ Charcot (ηξφκνο θαηά ηελ εθηέιεζε εθνπζίσλ θηλήζεσλ, δηαθεθνκκέλνο ηειεγξαθηθφο ιφγνο θαη λπζηαγκφο) φπσο απηά εκθαλίδνληαη ζην 25% πεξίπνπ ησλ αζζελψλ θαηά ηελ έλαξμε ηεο αζζέλεηαο θαη ζην 75% ησλ αζζελψλ ζε πξνρσξεκέλν ζηάδην πξέπεη λα θαηεγνξηνπνηνχληαη σο δηαηαξαρέο ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ θηλήζεσλ. Ο ηξφκνο (ηξέκνπιν) θαηά ηελ εθηέιεζε εθνχζησλ θηλήζεσλ κπνξεί ζην πξνρσξεκέλν ζηάδην ηεο αζζέλεηαο, λα είλαη ηφζν έληνλνο, ψζηε πιένλ λα κελ είλαη δπλαηή εθηέιεζε εθνχζησλ θηλήζεσλ (Schindelmeiser, 2013). Πεξαηηέξσ ζπκπηψκαηα ηεο αηαμίαο είλαη νη δπζθνιίεο ζηνλ ρσξηθφ θαη ρξνληθφ ζπληνληζκφ ησλ θηλήζεσλ θαζψο θαη δηαηαξαρέο ζηελ ηζνξξνπία ζπλνδεπφκελεο απφ λαπηία αλαγνχια θαη αζηάζεηα κε ηάζεηο πηψζεσο. Όζνλ αθνξά εηδηθφηεξα ηελ αηαμία, απηή δηαρσξίδεηαη ζε αηαμία θνξκνχ, αηαμία θαηά ηελ φξζηα ζηάζε ή αηαμία θαηά ηε βάδηζε αλάινγα κε ην αλ νη δπζθνιίεο ζπληνληζκνχ εκθαλίδνληαη πεξηζζφηεξν θαηά ηε θαζηζηή ζηάζε, θαηά ηελ φξζηα ζηάζε ή θαηά ηελ βάδηζε (Schindelmeiser, 2013). 24

25 5.6 ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ ΣΖΝ ΟΤΡΟΓΟΥΟ ΚΤΣΖ, ΣΟ ΔΝΣΔΡΟ ΚΑΗ ΣΖ ΔΞΟΤΑΛΗΚΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ Χο ηππηθά πξνβιήκαηα ιεηηνπξγίαο ηεο νπξνδφρνπ θχζηεο ζεσξνχληαη ε επηηαθηηθή αλάγθε γηα ζπρλή ελνχξεζε ή ε αθξάηεηα ησλ νχξσλ. ε κεξηθέο πεξηπηψζεηο ε εθθέλσζε ηεο νπξνδφρνπ θχζηεο γίλεηαη αξγά θαη δχζθνια ή είλαη αηειήο, κε απνηέιεζκα λα παξακέλνπλ ζεκαληηθέο πνζφηεηεο νχξσλ ζηελ θχζηε, πξάγκα, πνπ ζπλήζσο νδεγεί ζε δηαξθείο νπξνινηκψμεσλ (Schindelmeiser, 2013). Οη δηαηαξαρέο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ εληέξνπ εκθαλίδεηαη είηε σο δπζθνηιηφηεηα είηε σο αθξάηεηα θνπξάλσλ (Schindelmeiser, 2013). Η δηαηαξαγκέλε ζεμνπαιηθή ιεηηνπξγία γίλεηαη εκθαλήο κέζσ ηεο κείσζεο ηεο εξσηηθήο δηάζεζεο, κέζσ αηζζεηηθψλ δηαηαξαρψλ ζηελ πεξηνρή ησλ γελλεηηθψλ νξγάλσλ θαζψο θαη κέζσ ηεο κείσζεο ή απψιεηαο ηεο ζεμνπαιηθήο ηθαλφηεηαο (Schindelmeiser, 2013). 5.7 ΦΤΥΗΚΔ ΚΑΗ ΓΝΧΣΗΚΔ ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ Χο ραξαθηεξηζηηθέο απψιεηεο ζην πεδίν ησλ γλσζηηθψλ ηθαλνηήησλ, ζηνπο αζζελείο πνπ πάζρνπλ απφ πνιιαπιή ζθιήξπλζε, ζεσξνχληαη ηα πξνβιήκαηα ζηελ ζπγθέληξσζε ηεο πξνζνρήο θαη νη δηαηαξαρέο ηεο κλήκεο. ην 25% ησλ αζζελψλ ζην πξνρσξεκέλν ζηάδην ηεο ΚΠ παξαηεξείηαη λνεηηθή απνδφκεζε κε ηελ έλλνηα ηεο άλνηαο (Schindelmeiser, 2013). ην αξρηθφ ζηάδην ηεο ΚΠ κεξηθνί αζζελείο εκθαλίδνπλ πεξηφδνπο επθνξίαο, θαηά ηα αιιά φκσο ε δηάζεζε πνπ θπξίσο επηθξαηεί είλαη θαηαζιηπηηθή, κε ζπρλέο θάζεηο θαηάζιηςεο, νη νπνίεο βέβαηα κπνξεί λα εκθαλίδνληαη θαη σο έθθξαζε αληίδξαζεο ζηελ αζζέλεηα (Schindelmeiser, 2013). 25

26 6. ΓΗΑΓΝΧΖ Η δηάγλσζε βαζίδεηαη ζηελ έλαξμε ηεο λφζνπ ζηε λεαξή ειηθία, ζην ραξαθηεξηζηηθφ ηζηνξηθφ εμάξζεσλ θαη πθέζεσλ, ζηελ πνιπεζηηαθή ζεκεηνινγία θαη ζηηο εξγαζηεξηαθέο εμεηάζεηο. Η δηάγλσζε ηεο ΚΠ απαηηεί ν αζζελήο λα παξνπζηάδεη έλα απφ ηα αθφινπζα (Schindelmeiser, 2013): Γχν νη πεξηζζφηεξεο εμάξζεηο δηάξθεηαο ηνπιάρηζηνλ 24 σξψλ θαη κε απφζηαζε ελφο κήλα ε κία απφ ηελ άιιε. Ιζηνξηθφ επαλαιακβαλφκελσλ εμάξζεσλ θαη πθέζεσλ κε ε ρσξίο πιήξε αλάξξσζε, πνπ αθνινπζνχληαη απφ πξννδεπηηθά ζνβαξφηεξεο εθδειψζεηο δηάξθεηαο ηνπιάρηζηνλ έμη κελψλ. ηαδηαθά επηδεηλνχκελεο εθδειψζεηο γηα ηνπιάρηζηνλ έμη κήλεο πγθεθξηκέλα, πξέπεη λα απνδεηθλχεηαη φηη ηνπιάρηζηνλ δχν δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο ηεο θεληξηθήο ιεπθήο νπζίαο έρνπλ πξνζβιεζεί ζε δηαθνξεηηθνχο ρξφλνπο. Πέξα φκσο απφ ηα παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθά πνπ βνεζνχλ ζηε δηάγλσζε ηεο ΚΠ ζηε λεπξνινγηθή πξαθηηθή ρξεζηκνπνηείηαη κηα ζεηξά εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ, κε ηηο νπνίεο δηαζθαιίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ε θιηληθή δηάγλσζε. Οη θπξηφηεξεο απφ απηέο είλαη (Schindelmeiser, 2013): Μαγλεηηθή ηνκνγξαθία Δγθεθαινλσηηαίν πγξφ Πξνθιεηα δπλακηθά (νπηηθά ζηειερηαία ζσκαηναηζζεηηθά) Η καγλεηηθή ηνκνγξαθία απνηειεί ην πην ελδεδεηγκέλν εξγαιείν γηα ηε δηάγλσζε ηεο ζθιήξπλζεο θαηά πιάθα αιιά θαη γηα ηελ πνξεία ηεο λφζνπ. Μέζσ απηήο ηεο κεζφδνπ απνθαιχπηεηαη ε χπαξμε πνιιαπιψλ απνκπειηλσηηθψλ εζηηψλ παιηψλ θαη λέσλ ζην ΚΝ. Οη εζηίεο απνκπειίλσζεο (πιάθεο) αλεπξίζθνληαη ζπλήζσο ζηελ πεξηθνηιηαθή πεξηνρή θαη ησλ κεζνιφβην θαη ζε κηθξφηεξε αλαινγία ζηε ιεπθή νπζία ησλ ελ ησ βαζεί πεξηνρψλ. Οη πξφζθαηεο εζηίεο απνθαιχπηνληαη επεηδή πξνζιακβάλνπλ ζθηαζηηθφ κεηά ηελ ελδνθιέβηα ρνξήγεζε ηνπο. Τπνινγίδεηαη φηη ε καγλεηηθή ηνκνγξαθία είλαη θπζηνινγηθή ζε πάξα πνιχ κηθξφ πνζνζηφ αζζελψλ κε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο (ίζσο ιηγφηεξν ηνπ 3%). Γεληθά, ε καγλεηηθή ηνκνγξαθία απνηειεί ηελ αζθαιέζηεξε κέζνδν γηα ηελ ΚΠ. Πάλησο ηα επξήκαηα δελ είλαη παζνγλσκνηηθά γηα ηε λφζν. Απαηηείηαη ζπλεθηίκεζε ησλ θιηληθψλ θαη ησλ ππφινηπσλ εξγαζηεξηαθψλ δεδνκέλσλ γηα ηε δηάγλσζή ηεο (Johnson, 2012). 26

27 Δηθφλα 3. Μαγλεηηθή ηνκνγξαθία εγθεθάινπ ( Πεγή: Βαζηιεηάδεο, 2013) ε πεξίνδν εμάξζεσλ ην ιεχθσκα ζην ΔΝΤ κπνξεί λα είλαη ειαθξά απμεκέλν θαη ηα θχηηαξα κεξηθέο θνξέο λα θζάλνπλ ην mm. Η γ-ζθαηξίλε είλαη απμεκέλε ζην 50% ησλ πεξηπηψζεσλ, θαη ραξαθηεξηζηηθή είλαη ε δηάζπαζε IgG ζθαηξίλεο ζε νινηγνθινληθέο δψλεο ζηελ αλνζνειεθηξνθφξεζε ησλ ιεπθσκάησλ ηνπ ΔΝΤ. Οη νιηγνθιηληθέο απηέο δψλεο εκθαλίδνληαη ζε ζπρλφηεηα κεγαιχηεξε ηνπ 90%. ην ΔΝΤ βξίζθεηαη επίζεο απμεκέλε ζε πεξηφδνπο εμάξζεσλ ε βαζηθή πξσηεΐλε ηεο κπειίλεο (Johnson, 2012). Σα πξφθιεηα δπλακηθά (νπηηθά, αθνπζηηθά, ζσκαηναηζζεηηθά) παξνπζηάδνπλ αλσκαιίεο γχξσ ζην 70-80% ησλ πεξηπηψζεσλ θαη είλαη κεγάιεο δηαγλσζηηθήο αμίαο επεηδή απνθαιχπηνπλ θιηληθά αζπκησκαηηθέο βιάβεο ζηα νπηηθά λεχξα, ζην ζηέιερνο θαη ζην λσηηαίν κπειφ (Johnson, 2012). 27

28 7. ΓΗΑΦΟΡΗΚΖ ΓΗΑΓΝΧΖ Η ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο ζα πξέπεη λα δηαρσξηζηεί απφ έλα πιήζνο άιισλ παζήζεσλ αγγεηαθήο θχζεσο, κεηαβνιηθψλ λεπξνινγηθψλ, ινηκσδψλ θαη άιισλ πξηλ ηεζεί ε βέβαηε δηάγλσζε ηεο. Όπσο αλαθέξεηαη παξά θάησ (Βαζηιφπνπινο, 2003): 1. Αγεηίηηδεο πζηεκαηηθφο εξπζεκαηψδεο ιχθνο Οδψδεο πνιπαξηεξίηηδα 2. Δγθεθαιηθή αγγεηνπάζεηα από Τπέξηαζε αθραξψδε δηαβήηε Κνιπηθή καξκαξπγή Βαθηεξηαθή ελδνθαξδίηηδα 3. Μεηαβνιηθά λνζήκαηα Τπνμεία ζπλδπαζκέλε ζθιήξπλζε 4. Λνηκώδε λνζήκαηα Νεπξνζχθηιε AIDS Ομεία δηάζπαξηε εγθεθαινκπειίηηδα 5. Παξαιιαγέο ηεο ζθιήξπλζεο θαηά πιάθαο Γηάρπηε εγθεθαιηθή ζθιήξπλζε Οπηηθή λεπξνκπειίηηδα πγθεληξηθή ζθιήξπλζε 6. Άιιεο παζήζεηο Όγθνη ηνπ ΚΝ Φπρηθέο δηαηαξαρέο Αλεπάξθεηα β-12 Μπεινπάζεηα εθ πηέζεσο Γηαηξνθηθήο αηηηνινγίαο απνκπειηλσηηθέο παζήζεηο αξθνείδσζε. 28

29 8. ΣΑΓΗΟΠΟΗΖΖ Μεηά ηελ απνθαηάζηαζε ησλ πξψησλ ζπκπησκάησλ ηεο λφζνπ, ε πην ραξαθηεξηζηηθή ηεο πνξεία είλαη ε εκθάληζε ππνηξνπψλ ζε δηάθνξα ρξνληθά δηαζηήκαηα. Χο ππνηξνπή (ψζε), νξίδεηαη ε νμεία ή ππνμεία εκθάληζε θιηληθψλ ζπκπησκάησλ πνπ θζάλνπλ ζην κέγηζην ζεκείν ηνπο εληφο ιίγσλ εκεξψλ ή εβδνκάδσλ (Schindelmeiser, 2013). Γηα λα πξνζδηνξηζζεί θαιχηεξα ε πνηθίιινπζα εμέιημε θαη πνξεία ηεο ΚΠ έρνπλ δηαθξηζεί ηέζζεξηο θχξηεο κνξθέο ηεο λφζνπ (Schindelmeiser, 2013). Τπνηξνπηάδνπζα- δηαιείπνπζα ΚΠ Γεπηεξνπαζήο πξντνχζα Πξσηνπαζήο πξνηνχζα Πξντνχζα ππνηξνπηάδνπζα Δηθφλα 4. Πνξεία λφζνπ (Πεγή: Σζαξκπνχ, 2014) 29

30 8.1 ΤΠΟΣΡΟΠΗΑΕΟΤΑ ΓΗΑΛΔΗΠΟΤΑ ΚΠ ( RRMS) Η ππνηξνπηάδνπζα - δηαιείπνπζα ΚΠ απνηειεί ηε ζπρλφηεξε κνξθή εμέιημεο ηεο αζζέλεηαο (πεξίπνπ ην 80 %) θαη ραξαθηεξίδεηαη απφ αηθλίδηεο εμάξζεηο (ψζεηο), νη νπνίεο επαλέξρνληαη κεηά απφ ελδηάκεζε χθεζε. Ξεθηλψληαο απφ κηα θαηάζηαζε νινθιεξσηηθήο επεμίαο ηνπ αζζελή, θαη θαηά ηε δηάξθεηα ελφο δηαζηήκαηνο αξθεηψλ εκεξψλ, ηα ζπκπηψκαηα παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθή αχμεζε θαη δηαξθνχλ κεξηθέο κέξεο ή εβδνκάδεο θαη ζε έλα ρξνληθφ δηάζηεκα 6-8 εβδνκάδσλ ππαλαρσξνχλ πιήξσο. Η πηζαλφηεηα γηα ππνιεηκκαηηθέο βιάβεο κεηά απφ εμάξζεηο κεγαιψλεη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο. Καηά ηε δηάξθεηα κηαο έμαξζεο δεκηνπξγνχληαη ζηνλ εγθέθαιν λέεο πιάθεο (νπιέο) ή επαλελεξγνπνηνχληαη θάπνηεο πξνγελέζηεξεο (Schindelmeiser, 2013). 8.2 ΠΡΧΣΟΠΑΘΖ ΠΡΟΗΟΤΑ (PPMS) Η πξσηνπαζήο πξντνχζα κνξθή ηεο ΚΠ πξνζβάιιεη πεξίπνπ ην 10% ησλ αηφκσλ κε ΚΠ. Αθνινπζεί ηελ πνξεία κηαο ζηαζεξά επηδεηλνχκελεο λεπξνινγηθήο ιεηηνπξγίαο. Οη αζζελείο κε απηή ηε κνξθή ΚΠ δελ παξνπζηάδνπλ ππνηξνπέο ή πθέζεηο. Αληί απηνχ, ε ΚΠ επηδεηλψλεηαη αξγά αιιά ζηαζεξά. Ο ξπζκφο θαη ε βαξχηεηα απηήο ηεο κνξθήο ΚΠ κπνξεί λα δηαθέξεη κεηαμχ ησλ αηφκσλ (Βαζηιφπνπινο, 2003). 8.3 ΓΔΤΣΔΡΟΠΑΘΖ ΠΡΟΗΟΤΑ (SPMS) ην ήκηζπ πεξίπνπ ησλ αζζελψλ, ζηνπο νπνίνπο ε Π μεθίλεζε κε ηελ ππνηξνπηάδνπζα δηαιείπνπζα κνξθή ε αζζέλεηα κέζα ζε έλα ρξνληθφ δηάζηεκα δέθα πεξίπνπ εηψλ, πεξλάεη ζηε δεπηεξνπαζή πξντνχζα κνξθή ηεο, θαηά ηελ νπνία ηα παζνινγηθά ζπκπηψκαηα δελ ππαλαρσξνχλ πιένλ πιήξσο αιιά κφλν ελ κέξεη, ελψ ε πνξεία ηνπο κεηαμχ ησλ εμάξζεσλ εμειίζζεηαη ζε ζηαδηαθά επηδεηλνχκελε (Βαζηιφπνπινο, 2003). 30

31 8.4 ΠΡΟΓΔΤΣΗΚΖ ΤΠΟΣΡΟΠΗΑΕΟΤΑ (PRMS) Απηή ε κνξθή ΚΠ δηαγηγλψζθεηαη ζε έλαλ πνιχ κηθξφ αξηζκφ αηφκσλ (5%). ε απηή ηελ πεξίπησζε, νη αζζελείο παξνπζηάδνπλ ζηαζεξή επηδείλσζε ησλ ζπκπησκάησλ κεηά ηε δηάγλσζε θαη ελδέρεηαη λα έρνπλ ζαθείο, βαξηέο ππνηξνπέο (ζπλνδεπφκελεο απφ αλάθακςε ή φρη) ( Βαζηιφπνπινο, 2003). Θα πξέπεη φκσο λα αλαθεξζνχλ αθφκε άιιεο δχν κνξθέο ΚΠ πνπ έρνπλ σο βάζε ηελ πνξεία ηεο λφζνπ. 1) Η θαινήζεο κνξθή θαηά ηελ νπνία ν αζζελήο παξακέλεη κε αθέξαηε ιεηηνπξγία φισλ ησλ λεπξνινγηθψλ ζπζηεκάησλ θαη πιήξε ζπκκεηνρή ζηελ εξγαζία θαη ηε δσή γηα 15 ρξφληα κεηά ηελ έλαξμε ηεο λφζνπ. 2) Η θαθνήζεο κνξθή θαηά ηελ νπνία παξαηεξείηαη ηαρχηαηε πξντνχζα εμέιημε, πνπ νδεγεί ζε βαξχηαηε αλαπεξία απφ βιάβε πνιιψλ λεπξνινγηθψλ ζπζηεκάησλ ή θαη ζην ζάλαην ζε βξαρχηαην ρξνληθφ δηάζηεκα εβδνκάδσλ ή ιίγσλ κελψλ απφ ηελ έλαξμε ηεο λφζνπ. Η θαηάηαμε ησλ ζπκπησκάησλ ελφο αζζελή ζε κία απφ ηηο παξαπάλσ κνξθέο εμέιημεο ηεο αζζέλεηαο είλαη δχζθνιε θαη κεξηθέο θνξέο κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κφλν αθνχ πεξάζνπλ ρξφληα κεηά απφ ηελ ηειηθή δηάγλσζε. Γηα ηελ θαηάηαμε θαη ηελ εθηίκεζε ηεο αηνκηθήο πνξείαο ηεο αζζέλεηαο ζε έλα αζζελή ρξεζηκνπνηείηαη κηα εηδηθή θιίκαθα ηελ νπνία αλέπηπμε ν Ακεξηθάλνο λεπξνιφγνο Kurtzke. κε ηε βνήζεηα απηήο ηεο θιίκαθαο εμεηάδεηαη ν βαζκφο αλαπεξίαο ζηα αθφινπζα ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα (Schindelmeiser, 2013): Ππξακηδηθή νδνο Παξεγθεθαιίδα Δγθεθαιηθφ ζηέιερνο Κέληξν ησλ αηζζήζεσλ Οπηηθέο ιεηηνπξγίεο Λεηηνπξγίεο ηνπ εγθεθάινπ Απεθθξηηηθέο ιεηηνπξγηέο 31

32 9. ΠΡΟΓΝΧΖ. Καηά ηελ έλαξμε ελφο πεξηζηαηηθνχ πνιιαπιήο ζθιήξπλζεο, ή θαηά ηελ ζηηγκή πνπ ηίζεηαη ε δηάγλσζε είλαη ζρεδφλ αδχλαην λα θάλεη θαλείο πξνβιέςεηο γηα ηε αηνκηθή πνξεία ηεο αζζέλεηαο ζηνλ κεκνλσκέλν αζζελή, θάηη πνπ γηα απηφλ είλαη θαηά θαλφλα πνιχ επηβαξπληίθν ( Βαζηιφπνπινο, 2003). Χζηφζν έρνπλ θαζηεξσζεί νξηζκέλα εκπεηξηθά θξηηήξηα γηα κία αξρηθή εθηίκεζε ηα νπνία πεξηιακβάλνπλ ηα εμήο (Βαζηιφπνπινο, 2003): Η ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο αθνινπζεί πην θαινήζε πνξεία ζηηο γπλαίθεο απφ φηη ζηνπο άλδξεο. Η έλαξμε ηεο λφζνπ πξηλ ην 29 Ο έηνο ζεσξείηαη επλντθφο παξάγνληαο γηα ηελ εμέιημε. Η δηαιείπνπζα κνξθή ηεο λφζνπ ζπλδπάδεηαη κε θαιχηεξε πξφγλσζε απφ φηη ε ρξφληα πξννδεπηηθή. Η έλαξμε ηεο λφζνπ κε αηζζεηηθέο δηαηαξαρέο ή νπηηθή λεπξίηηδα έρεη θαιχηεξε πξφγλσζε ελψ αληηζέησο ε πξφγλσζε ζεσξείηαη δπζκελήο φηαλ ππάξρνπλ ζπκπηψκαηα ππξακηδηθνχ ηχπνπ, παξεγθεθαιηδηθέο δηαηαξαρέο ή ζθηγθηεξηαθέο δηαηαξαρέο. Ο αζθαιέζηεξνο πάλησο πξνγλσζηηθφο δείθηεο είλαη ε ζπκπεξηθνξά ηεο λφζνπ θαηά ηα δχν πξψηα ρξφληα ηεο λφζεζεο ελφο ζπγθεθξηκέλνπ αζζελή (Βαζηιφπνπινο, 2003). Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο εθηφο απφ ηηο πνιχ ζπάληεο πεξηπηψζεηο ηεο θαιπάδνπζαο θαθνήζεηαο δελ αλήθεη ζηηο ζαλαηεθφξεο αζζέλεηεο. Σν πξνζδφθηκν δσήο ελφο αζζελή κε Κ είλαη ειάρηζηα κηθξφηεξν απφ εθείλν ελφο αλζξψπνπ πνπ δελ λνζεί απφ ηελ αζζέλεηα. ε ιίγεο κφλν πεξηπηψζεηο πεζαίλνπλ θάπνηνη αζζελείο, ιφγσ επηπινθψλ ζε έλα πνιχ πξνρσξεκέλν ζηάδην ηεο αζζέλεηαο. Πνιχ κεγάιε ζεκαζία γηα ηνλ αζζελή έρεη ην κέγεζνο ηεο αλαπεξίαο. Γεληθά ε θξηζηκφηεξε πεξίνδνο γηα ζπζζψξεπζε ζνβαξήο αλαπεξίαο είλαη ηα πξψηα 5 ρξφληα. Υαξαθηεξηζηηθά θαιήο πξφγλσζεο είλαη νη αξαηέο ήπηεο θαη βξαρείο δηάξθεηαο εμάξζεηο θαη νη καθξάο δηάξθεηαο θαη πιήξεηο πθέζεηο. Η κνξθή κε εμάξζεηο θαη πθέζεηο έρεη θαιχηεξε πξφγλσζε απφ ηε ρξφληα πξννδεπηηθή κνξθή. ε ηαρέσο εμειηζζφκελεο κνξθέο νη άξξσζηνη εκθαλίδνπλ βαξηέο αλαπεξίεο θαη κπνξεί λα θαηαιήμνπλ ζε αλαπεξηθφ ακαμίδην κέζα ζε 5-10 ρξφληα ( Βαζηιφπνπινο, 2003). 32

33 Σα ραξαθηεξηζηηθά κηα θαιήο πξφγλσζεο πεξηιακβάλνπλ (Schindelmeiser, 2013): πνιχ κηθξή αλαπεξία, 5 ρξφληα κεηά ηελ έλαξμε ηεο λφζνπ ειηθία κηθξφηεξε ησλ 35 εηψλ θαηά ηελ έλαξμε ησλ πξψησλ ζπκπησκάησλ ηεο λφζνπ. πιήξεο θαη ηαρεία χθεζε ησλ αξρηθψλ ζπκπησκάησλ ηεο λφζνπ νμεία κνλνζπκπησκαηηθή έλαξμε κηθξή δηάξθεηα ησλ ψζεσλ 10. ΠΡΟΛΖΦΖ Η ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο είλαη κία ρξφληα θιεγκνλψδεο θαη λεπξνεθθπιηζηηθή απηνάλνζε λφζνο ηνπ ΚΝ κε εχξε θάζκα ζπκπησκάησλ θαη ππνζεηηθά αίηηα. Απφ ηα παξαπάλσ γίλεηαη ζαθέο φηη δελ ππάξρεη θάπνην βέβαην ζρέδην πξφιεςεο φπσο ζπκβαίλεη ζε άιιεο αζζέλεηεο. Χζηφζν έξεπλεο έρνπλ δείμεη φηη ε βηηακίλε D ζα κπνξνχζε λα απνηειεί πξφιεςε ελαληίσλ ηεο ζθιήξπλζεο θαηά πιάθαο εθφζνλ απηφ επηβεβαησζεί θαη απφ κειινληηθέο έξεπλεο (Βαζηιφπνπινο, 2003). Η βηηακίλε D είλαη νξκφλε πνπ ζπληίζεηαη ζην ζψκα καο. Σα επίπεδα ηεο ζηνλ νξγαληζκφ, απμάλνληαη κε ηελ έθζεζε ζην ειηαθφ θψο θαη ηελ θαηαλάισζε ηξνθίκσλ πινχζησλ ζε βηηακίλε D ή κε ηε ιήςε θαξκαθεπηηθψλ ζθεπαζκάησλ ή ζπκπιεξσκάησλ πνπ πεξηέρνπλ βηηακίλε D. Μηα κεγάιε πιεζπζκηαθή κειέηε πξνζδηφξηζε φηη ε πξφζιεςε ηεο βηηακίλεο D ήηαλ αληηζηξφθσο ζπζρεηηζκέλε κε ηελ επίπησζε ηεο ζθιήξπλζεο θαηά πιάθαο. Όπσο πξνέθπςε, ν θίλδπλνο ηεο ζθιήξπλζεο θαηά πιάθαο ήηαλ 40% ρακειφηεξνο ζηηο γπλαίθεο κε πςειφηεξε πξφζιεςε βηηακίλεο D (Βαζηιφπνπινο, 2003). Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ πξφιεςε ηεο ΚΠ έρεη θαη ε δηαηξνθή. Η ζσζηή δηαηξνθή κπνξεί λα απνηειέζεη έλα ζεκαληηθφ ζχκκαρν ηνπ πάζρνληα. Έθηνο απφ ηε βηηακίλε D δηάθνξα άιια ζπζηαηηθά φπσο ε βηηακίλε12, ε βηηακίλε Δ, ε βηηακίλε C θαη σ-3 ιηπαξά νμέα εκπιέθνληαη ζηελ αληηκεηψπηζε ηεο ζθιήξπλζεο θαηά πιάθαο. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο φηη κεγάιν πνζνζηφ αζζελψλ πνπ αθνινχζεζαλ δηαηξνθή ρακειή ζε θνξεζκέλν ιίπνο παξέκεηλε κε κέηξηα αλαπεξία έλσ νη πεξηζζφηεξνη απφ απηνχο εκθάληζαλ κείσζε ζηε ζπρλφηεηα ησλ ψζεσλ. Σν γεγνλφο απηφ απνδεηθλχεη φηη ν ξφινο ηεο δηαηξνθήο ζηελ θαζπζηέξεζε ηεο πξνφδνπ ηεο λφζνπ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφο ( Sharon, 2004). 33

34 11. ΘΔΡΑΠΔΗΑ Η πνιιαπιή ζθιήξπλζε είλαη κηα αλίαηε αζζέλεηα επεηδή δελ πθίζηαηαη θακία ζαθψο απνηειεζκαηηθή αηηηνινγηθή ζεξαπεία. Η αληηκεηψπηζε δηαθξίλεηαη ζε ηξείο θαηεγνξίεο (Schindelmeiser, 2013): 1. Φαξκαθεπηηθή Δμάξζεσλ πκπησκάησλ Σξνπνπνίεζε ηεο λφζνπ 2. Με θαξκαθεπηηθή Απνθαηάζηαζε Παξαθνινχζεζε Φπρνθνηλσληθή ππνζηήξημε 3. Υεηξνπξγηθή Η ζεξαπεπηηθή αγσγή ηεο ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο ζέηεη ηνπο εμήο ζηφρνπο (Schindelmeiser, 2013): Μείσζε ηνπ βαζκνχ βαξχηεηαο θαη ηεο ζπρλφηεηαο εκθάληζεο εμάξζεσλ Σαρχηεξε κείσζε ηεο ζπκπησκαηνινγίαο θαηά ηε δηάξθεηα κηαο έμαξζεο, αιιά θαη κεηά απφ κηα έμαξζε Δπηβξάδπλζε ηεο εμέιημεο ηεο αζζέλεηαο θαη ηνπ κεγέζνπο ηεο αλαπεξίαο Θεξαπεία ζπγθεθξηκέλσλ (εηδηθψλ) ζπκπησκάησλ ΦΑΡΜΑΚΔΤΣΗΚΖ Αληηκεηώπηζε εμάξζεσλ Χο έμαξζε νξίδεηαη ε εζηηαθή δηαηαξαρή ιεηηνπξγίαο πνπ επεξεάδεη νδνχο ηεο ιεπθήο νπζίαο θαη δηαξθεί πεξηζζφηεξν απφ 24 ψξεο. Σππηθά κηα νμεία έμαξζε ηείλεη λα επηδεηλσζεί κέζα ζε πεξίνδν κεξηθψλ εκεξψλ, θζάλνληαο ην κέγηζην ζε ιηγφηεξν απφ κία εβδνκάδα θαη ππνρσξεί κεηά αξγά. Σα θάξκαθα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά ηε δηάξθεηα κηαο έμαξζεο απνζθνπνχλ ζηε κείσζε ηεο θιεγκνλήο ψζηε λα θαηαζηαινχλ νη εθδειψζεηο θαη λα επηηεπρζεί χθεζε ηεο λφζνπ. πρλά ρξεζηκνπνηείηαη έλαο ζπλδπαζκφο αδξελνθνξηηθνηξφπνπ νξκφλεο θαη θνξηηθνζηεξνεηδψλ ψζηε λα κεησζεί ε θιεγκνλή θαη λα θαηαζηαιεί ην αλνζνπνηεηηθφ 34

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ Κιηληθή ηαμηλόκεζε ηνπ βαζκνύ ηεξεδνληθήο βιάβεο ηωλ νπώλ θαη ζρηζκώλ καζεηηθώλ επηθαλεηώλ θαηά ICDAS 1 νο Βαζκόο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΣΩΝ ΤΓΕΙΑ & ΠΡΟΝΟΙΑ «ΣΜΗΜΑ ΝΟΗΛΕΤΣΙΚΗ» ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ: ΚΛΗΡΤΝΗ ΚΑΣΑ ΠΛΑΚΑ & Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΝΟΗΛΕΤΣΗ

ΥΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΣΩΝ ΤΓΕΙΑ & ΠΡΟΝΟΙΑ «ΣΜΗΜΑ ΝΟΗΛΕΤΣΙΚΗ» ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ: ΚΛΗΡΤΝΗ ΚΑΣΑ ΠΛΑΚΑ & Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΝΟΗΛΕΤΣΗ ΑΝΩΣΑΣΟ ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ Σ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΤ ΥΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΣΩΝ ΤΓΕΙΑ & ΠΡΟΝΟΙΑ «ΣΜΗΜΑ ΝΟΗΛΕΤΣΙΚΗ» ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ: ΚΛΗΡΤΝΗ ΚΑΣΑ ΠΛΑΚΑ & Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΝΟΗΛΕΤΣΗ ποσδάζηριες: Αγάπε Μαρκούδε Αναστασία Μιχαελίδου

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα 4. ΑΝΑΠΝΟΗ Η δηάζπαζε ηεο γιπθόδεο γίλεηαη κέζα ζηα θύηηαξα, νλνκάδεηαη θπηηαξηθή αλαπλνή θαη εμαζθαιίδεη ηελ ελέξγεηα πνπ είλαη απαξαίηεηε ζην θύηηαξν. Η δηάζπαζε γίλεηαη κε ηελ παξνπζία νμπγόλνπ θαη

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΟΤΜΑ ΣΔΛΛΑ ΠΑΘΟΛΟΓΟ Γ ΠΑΘΟΛΟΓΗΚΖ ΚΛΗΝΗΚΖ ΑΠΘ. Γεπηεξνπαζήο ππέξηαζε

ΓΟΤΜΑ ΣΔΛΛΑ ΠΑΘΟΛΟΓΟ Γ ΠΑΘΟΛΟΓΗΚΖ ΚΛΗΝΗΚΖ ΑΠΘ. Γεπηεξνπαζήο ππέξηαζε ΓΟΤΜΑ ΣΔΛΛΑ ΠΑΘΟΛΟΓΟ Γ ΠΑΘΟΛΟΓΗΚΖ ΚΛΗΝΗΚΖ ΑΠΘ Γεπηεξνπαζήο ππέξηαζε ΚΤΡΗΑ ΑΗΣΗΑ ΓΔΤΣΔΡΟΠΑΘΟΤ ΤΠΔΡΣΑΖ Υξφληα λεθξηθή βιάβε Γηαηαξαρέο λεθξηθήο αηκάησζεο Νεθποπαπεγσςμαηική νόζορ Νεθπαγγειακή ςπέπηαζη Ιζθμική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

Η Νοζηλεςηική Γιεπγαζία ζε Αζθενείρ με Κ.Ν.Μ.

Η Νοζηλεςηική Γιεπγαζία ζε Αζθενείρ με Κ.Ν.Μ. Η Νοζηλεςηική Γιεπγαζία ζε Αζθενείρ με Κ.Ν.Μ. ΜΠΙΛΙΛΗ ΑΝΑΣΑΙΑ Νοσηλεύτρια Σ.Δ. ΜSc Προϊσταμένη τμήματος ΦΙΑπ Γ.Ν. ΚΑΣ ΜΟΥΙΓΗ ΘΔΜΙΣΟΚΛΗ Νοσηλεστής Σ.Δ. τμήματος ΦΙΑπ Γ.Ν. ΚΑΣ ΒΟΤΡΛΔΓΚΑ ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ Νοσηλεύτρια

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΝΔΥΗΕΟΜΔΝΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΣΟΤ 2010-2011

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΝΔΥΗΕΟΜΔΝΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΣΟΤ 2010-2011 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΝΔΥΗΕΟΜΔΝΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΣΟΤ 2010-2011 Σα καζήκαηα γίλνληαη ζην γξαθείν ησλ ηαηξώλ ηνπ Tκήκαηνο θάζε Πέκπηε 12:00 14:00, ρξεζηκνπνηώληαο ηα θαηάιιεια νπηηθναθνπζηηθά κέζα, εθηόο Ηνπιίνπ θαη Απγνύζηνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Σύνατη. νεςπικόρ άξοναρ. ηελική απόληξη. δενδπίηερ. νεςπικό κύηηαπο

Σύνατη. νεςπικόρ άξοναρ. ηελική απόληξη. δενδπίηερ. νεςπικό κύηηαπο Σύνατη Νεπξνκπτθή χλαςε χλαςε νεςπικόρ άξοναρ ηελική απόληξη δενδπίηερ νεςπικό κύηηαπο Υποκαηώθλιερ και Υπεπκαηώθλιερ εκπολώζειρ χλαςε νεςπικό κύηηαπο λεπξνδηαβηβαζηήο Υποκαηώθλιερ και Υπεπκαηώθλιερ εκπολώζειρ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Καηαζθεπάδνπκε έλα νγθνκεηξηθό δνρείν από πιαζηηθό κπνπθάιη λεξνύ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43

ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43 ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43 Κα ακαθένεηε 5 εονςπασθέξ πώνεξ θαη κα βνείηε ημ είδμξ ημο μνοθημύ ημοξ πιμύημο. Πμημη πανάγμκηεξ επηηνέπμοκ ηεκ θαηαζθεοή μεγάιςκ ηεπκηθώκ ένγςκ; Ε ελόνολε (ελαγςγή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

Επωηήζειρ Σωζηού Λάθοςρ ηων πανελλαδικών εξεηάζεων Σςναπηήζειρ

Επωηήζειρ Σωζηού Λάθοςρ ηων πανελλαδικών εξεηάζεων Σςναπηήζειρ Επωηήζειρ Σωζηού Λάθοςρ ηων πνελλδικών εξεηάζεων 2-27 Σςνπηήζειρ Η γξθηθή πξάζηζε ηεο ζπλάξηεζεο f είλη ζπκκεηξηθή, σο πξνο ηνλ άμνλ, ηεο γξθηθήο πξάζηζεο ηεο f 2 Αλ f, g είλη δύν ζπλξηήζεηο κε πεδί νξηζκνύ

Διαβάστε περισσότερα

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x)

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x) ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 54 Υλη: Παράγωγοι Γ Λσκείοσ Ον/μο:.. 6--4 Θεη-Τετν. ΘΔΜΑ Α.. Αλ f, g, h ηξεηο παξαγωγίζηκεο ζπλαξηήζεηο ζην λα απνδείμεηε όηη : f () g() h() ' f '()g()h() g'()f ()h() h'() f ()g()

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Σηηο παξαθάησ γξακκέο εθαξκόζηε ηε κνξθνπνίεζε πνπ πεξηγξάθνπλ Γξακκή κε έληνλε γξαθή Γξακκή κε πιάγηα γξαθή Γξακκή κε ππνγξακκηζκέλε γξαθή Γξακκή κε Arial Font κεγέζνπο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

Γηαγλσζηηθή θαη Θεξαπεπηηθή Πξνζέγγηζε ηνπ «Μεγάθνινπ»

Γηαγλσζηηθή θαη Θεξαπεπηηθή Πξνζέγγηζε ηνπ «Μεγάθνινπ» Γηαγλσζηηθή θαη Θεξαπεπηηθή Πξνζέγγηζε ηνπ «Μεγάθνινπ» Κσλζηαληίλνο Μηκίδεο Γαζηξεληεξνιόγνο Δπίθνπξνο Καζεγεηήο Παζνινγίαο Γεκνθξίηεην Παλεπηζηήκην Θξάθεο Οξηζκόο Ο όξνο κεγάθνιν αλαθέξεηαη ζηε δηάκεηξν

Διαβάστε περισσότερα

Χορήγηζη ΗΧΜΒ ζε ορθοπαιδικό τειροσργείο σπό περιοτική αναιζθηζία

Χορήγηζη ΗΧΜΒ ζε ορθοπαιδικό τειροσργείο σπό περιοτική αναιζθηζία Χορήγηζη ΗΧΜΒ ζε ορθοπαιδικό τειροσργείο σπό περιοτική αναιζθηζία Δρ Σηαμάηιος Α. Παπαδάκης Ορθοπαιδικός Χειροσργός Επιμεληηής Α - Ε.Σ.Υ. Δ Ορθοπαιδική Κλινική Γ.Ν.Α. KAT Αγαπεηέ Γηαηξέ.. Υειρόγραθο κείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών

Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών Παλαιοσλαβική Γλώσσα Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες Αλεξάνδρα Ιωαννίδου Τμήμα Σλαβικών Σπουδών Γ1.2. ΟΗ ΑΝΣΧΝΤΜΗΔ ηελ παιαηά εθθιεζηαζηηθή ζιαβηθή, νη αλησλπκίεο δηαθξίλνληαλ ζε δπν κεγάιεο

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Constructors and Destructors in C++

Constructors and Destructors in C++ Constructors and Destructors in C++ Σύνθεζη Πνιύ ζπρλά ζηε C++ κία θιάζε κπνξεί λα πεξηέρεη ζαλ κέιεδεδνκέλα αληηθείκελα άιισλ θιάζεσλ. Πνηα είλαη ε ζεηξά κε ηελ νπνία δεκηνπξγνύληαη θαη θαηαζηξέθνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΙΣΡΟΠΗ ΓΙΑΓΩΝΙΜΩΝ 74 ος ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΜΑΘΗΣΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ο ΘΑΛΗ 19 Οκηωβρίοσ Δνδεικηικές λύζεις

ΔΠΙΣΡΟΠΗ ΓΙΑΓΩΝΙΜΩΝ 74 ος ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΜΑΘΗΣΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ο ΘΑΛΗ 19 Οκηωβρίοσ Δνδεικηικές λύζεις ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ Παλεπηζηεκίνπ (Διεπζεξίνπ Βεληδέινπ) 34 06 79 ΑΘΖΝΑ Τει. 36653-367784 - Fax: 36405 e-mail : info@hms.gr www.hms.gr GREEK MATHEMATICAL SOCIETY 34, Panepistimiou (Δleftheriou

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΙΣΗΡΙΑ ΔΠΙΛΟΓΗ LASIK KAI PRK. Γεκήηξηνο Γ. Κπξνχδεο Υεηξνπξγφο Οθζαικίαηξνο Γηεπζπληήο PIRAEUS LASER EYE CENTRE

ΚΡΙΣΗΡΙΑ ΔΠΙΛΟΓΗ LASIK KAI PRK. Γεκήηξηνο Γ. Κπξνχδεο Υεηξνπξγφο Οθζαικίαηξνο Γηεπζπληήο PIRAEUS LASER EYE CENTRE ΚΡΙΣΗΡΙΑ ΔΠΙΛΟΓΗ LASIK KAI PRK Γεκήηξηνο Γ. Κπξνχδεο Υεηξνπξγφο Οθζαικίαηξνο Γηεπζπληήο PIRAEUS LASER EYE CENTRE ΑΠΟΛΤΣΔ ΑΝΣΔΝΓΔΙΞΔΙ Καηαξξάθηεο Κεξαηίηηδα απφ έθζεζε Νεπξνηξνθηθή θεξαηίηηδα Κεξαηφθσλνο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος του μαστού: Παράγοντες Κινδύνου και Οικογενής Προδιάθεση

Καρκίνος του μαστού: Παράγοντες Κινδύνου και Οικογενής Προδιάθεση Καρκίνος του μαστού: Παράγοντες Κινδύνου και Οικογενής Προδιάθεση Ioanna Tzoulaki MSc PhD Lecturer in Epidemiology University of Ioannina School of Medicine & Imperial College School of Medicine Καρκίνος

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες.

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες. ΦΩΣΟΤΝΘΔΗ Δλαιιαθηηθή δηεξγαζία παξαγσγήο ελέξγεηαο Υξεζηκνπνηείηαη από ηνπο νλνκαδόκελνπο θσηνζπλζεηηθνύο νξγαληζκνύο Οπζηαζηηθά ε αληίζηξνθε δηεξγαζία ηεο αλαπλνήο πλίζηαηαη ζηελ δέζκεπζε ειηαθήο ελέξγεηαο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΙΡΙΜΟ ΑΘΔΝΟΤ ΠΟΤ ΛΑΜΒΑΝΔΙ ΑΝΣΙΘΡΟΜΒΩΣΙΚΑ Η ΑΝΣΙΑΙΜΟΠΔΣΑΛΙΑΚΑ

ΥΔΙΡΙΜΟ ΑΘΔΝΟΤ ΠΟΤ ΛΑΜΒΑΝΔΙ ΑΝΣΙΘΡΟΜΒΩΣΙΚΑ Η ΑΝΣΙΑΙΜΟΠΔΣΑΛΙΑΚΑ ΥΔΙΡΙΜΟ ΑΘΔΝΟΤ ΠΟΤ ΛΑΜΒΑΝΔΙ ΑΝΣΙΘΡΟΜΒΩΣΙΚΑ Η ΑΝΣΙΑΙΜΟΠΔΣΑΛΙΑΚΑ Γξ. Γεκήηξηνο Καπεηάλνο Δπηκειεηήο Α Γαζηξεληεξνινγηθή Κιηληθή Γ.Ν. «Γεώξγηνο Παπαληθνιάνπ» Θεζζαινλίθε Γελ έρσ ζύγθξνπζε ζπκθεξόλησλ κε ηηο

Διαβάστε περισσότερα

Fysiotek Treatment. Μυοσκελετικοί πόνοι; Βγάλτε τους από τη μέση... Fysiotek Πρότυπη μηχανική αξιολόγηση και θεραπεία

Fysiotek Treatment. Μυοσκελετικοί πόνοι; Βγάλτε τους από τη μέση... Fysiotek Πρότυπη μηχανική αξιολόγηση και θεραπεία Μυοσκελετικοί πόνοι; Βγάλτε τους από τη μέση... Fysiotek Πρότυπη μηχανική αξιολόγηση και θεραπεία Πρώτη φορά στην Ελλάδα η επεμβατική φυσικοθεραπεία Στόχος: το μηχανικό αίτιο του μυοσκελετικού προβλήματος,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ 24 ο ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΑΙΓΙΑΣΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΧΓΗ ΣΗ ΤΓΔΙΑ ΠΙΝΟΤΛΑ ΔΤΡΤΓΙΚΗ ΒΑΡΚΑΡΗ ΠΟΛΤΚΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ.

ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΓΑΘΡΙΑ Π. 1,2, ΓΑΘΡΙΑΠ Θ. 1, ΚΖΡΠΗΝ- ΓΑΘΡΙΑ Γ. 1,3,4, ΘΑΡΠΗΑΟΓΑΛΖΠ Ι. 1,5, Α ΛΑΠΡΑΠΗΝ Α. 1,4,6, ΛΗΘΝΙΑΝΠ ΠΘΔΛΡΔΟΖΠ 6. 1. Δ Ρ Α Η Ο Δ Η Α Φ Ο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΥΤΣΗ ΑΛΧΠΔΚΙΑ ΥΡΤΟΒΑΛΑΝΣΗ ΚΟΡΦΙΣΗ ΓΔΡΜΑΣΟΛΟΓΟ -ΑΦΡΟΓΙΙΟΛΟΓΟ ΔΠΙΜΔΛΗΣΗ ΓΔΡΜΑΣΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ 401 ΓΝΑ

ΓΙΑΥΤΣΗ ΑΛΧΠΔΚΙΑ ΥΡΤΟΒΑΛΑΝΣΗ ΚΟΡΦΙΣΗ ΓΔΡΜΑΣΟΛΟΓΟ -ΑΦΡΟΓΙΙΟΛΟΓΟ ΔΠΙΜΔΛΗΣΗ ΓΔΡΜΑΣΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ 401 ΓΝΑ ΓΙΑΥΤΣΗ ΑΛΧΠΔΚΙΑ ΥΡΤΟΒΑΛΑΝΣΗ ΚΟΡΦΙΣΗ ΓΔΡΜΑΣΟΛΟΓΟ -ΑΦΡΟΓΙΙΟΛΟΓΟ ΔΠΙΜΔΛΗΣΗ ΓΔΡΜΑΣΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ 401 ΓΝΑ Γηάρπηε αισπεθία: νξηζκφο Απμεκέλε απψιεηα ηξηρψλ κε ζπλνδφ αξαίσζε ηνπ ηξηρσηνχ, πνπ αθνξά κεγάιν

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΣΡΟΦΗΚΖ ΤΠΟΣΗΡΗΞΖ Ζ ΌΥΗ ΣΖ ΜΔΘ/Κ ; ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΑΤΡΟΓΙΑΝΝΗ ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΑ ΣΕ,ΜSC ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΣΩΝ ΚΩΝΣΑΝΣΟΠΟΤΛΕΙΟ Γ.Ν.Ν.ΙΩΝΙΑ

ΓΗΑΣΡΟΦΗΚΖ ΤΠΟΣΗΡΗΞΖ Ζ ΌΥΗ ΣΖ ΜΔΘ/Κ ; ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΑΤΡΟΓΙΑΝΝΗ ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΑ ΣΕ,ΜSC ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΣΩΝ ΚΩΝΣΑΝΣΟΠΟΤΛΕΙΟ Γ.Ν.Ν.ΙΩΝΙΑ ΓΗΑΣΡΟΦΗΚΖ ΤΠΟΣΗΡΗΞΖ Ζ ΌΥΗ ΣΖ ΜΔΘ/Κ ; ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΑΤΡΟΓΙΑΝΝΗ ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΑ ΣΕ,ΜSC ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΣΩΝ ΚΩΝΣΑΝΣΟΠΟΤΛΕΙΟ Γ.Ν.Ν.ΙΩΝΙΑ Ζ ΚΑΚΖ ΘΡΔΦΖ Δπεξεάδεη: ηε κπτθή ηζρύ ησλ ζθειεηηθώλ κπώλ κε απνηέιεζκα ηε κεησκέλε

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Σξίδπκν λεχξν. J. Rudolf Νεπξνινγηθή Κιηληθή Γ.Ν. «Παπαγεσξγίνπ» Θεζζαινλίθε

Σξίδπκν λεχξν. J. Rudolf Νεπξνινγηθή Κιηληθή Γ.Ν. «Παπαγεσξγίνπ» Θεζζαινλίθε Σξίδπκν λεχξν J. Rudolf Νεπξνινγηθή Κιηληθή Γ.Ν. «Παπαγεσξγίνπ» Θεζζαινλίθε Σξίδπκν λεχξν 5 ε θξαληαθή ζπδπγία Μηθηφ λεχξν Αηζζεηηθέο ίλεο απφ ην πξφζσπν, ηνπο παξαξηληθνχο θφιπνπο, ηα δφληηα, ηε ζηνκαηηθή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις Οπτική και Κύματα

Ασκήσεις Οπτική και Κύματα Παλεπηζηήκην Κξήηεο Τκήκα Επηζηήκεο θαη Τερλνινγίαο Υιηθώλ Ασκήσεις Οπτική και Κύματα Δηδάζθσλ: Δεκήηξεο Παπάδνγινπ Email: dpapa@materials.uc.gr Άλυτες Ασκήσεις: 1. Να πξνζδηνξίζεηε αλ νη αθόινπζεο ζπλαξηήζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Μαξία-Ησάλλα Αξγπξνπνύινπ Βαζίιεο Παπιόπνπινο Τνκέαο Ψπρνινγίαο, Παλεπηζηήκην Αζελώλ Αλαθνίλσζε ζην 5 ν Παλειιήλην

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΣΟΡΙΚΟ ΦΤΛΑΚΙ Η ΚΑΙ ΚΙΝΓΤΝΟ HIV ΛΟΙΜΧΞΗ ΣΗ ΓΙΑΡΚΔΙΑ ΔΠΙΓΗΜΙΑ Δ ΥΡΗ ΣΔ ΔΝΓΟΦΛΔΒΙΧΝ ΝΑΡΚΧΣΙΚΧΝ ΣΗΝ ΑΘΗΝΑ (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙ ΣΟΣΔΛΗ

Ι ΣΟΡΙΚΟ ΦΤΛΑΚΙ Η ΚΑΙ ΚΙΝΓΤΝΟ HIV ΛΟΙΜΧΞΗ ΣΗ ΓΙΑΡΚΔΙΑ ΔΠΙΓΗΜΙΑ Δ ΥΡΗ ΣΔ ΔΝΓΟΦΛΔΒΙΧΝ ΝΑΡΚΧΣΙΚΧΝ ΣΗΝ ΑΘΗΝΑ (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙ ΣΟΣΔΛΗ ύςα Βάλα, Μαιιηώξε Μ 2, Παξαζθεπήο Γ, Φπρνγηνύ Μ 3, Υαηδάθεο Άγγεινο Εργαζηήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιαηρικής Σηαηιζηικής, Ιαηρική Στολή Πανεπιζηημίοσ Αθηνών, 2 Α Ψστιαηρική Κλινική, Αιγινήηειο

Διαβάστε περισσότερα

Α.Σ.Δ.Ι. ΚΡΗΣΗ ΥΟΛΗ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΧΝ ΤΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ ΣΜΗΜΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ

Α.Σ.Δ.Ι. ΚΡΗΣΗ ΥΟΛΗ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΧΝ ΤΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ ΣΜΗΜΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Α.Σ.Δ.Ι. ΚΡΗΣΗ ΥΟΛΗ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΧΝ ΤΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ ΣΜΗΜΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΤΝΣΑΚΣΔ: Λεσλίδα Μαξίλα ηπιηαλνχ Γεσξγία Τπεύθςνη Καθηγήηπια: Κα Παηηαθνχ- Παξαζχξε Βαζηιηθή ΖΡΑΚΛΔΗΟ 2010 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ..ζει.4

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: /0/03 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΔΜΑ Α ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΘΕΜΑΣΩΝ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Γευηέρα 11 Ηουνίου 2018 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ. (Ενδεικηικές Απανηήζεις)

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Γευηέρα 11 Ηουνίου 2018 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ. (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Γευηέρα Ηουνίου 08 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α Α. Απόδεημε ζεωξήκαηνο ζει. 99 ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α. α.

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

Αβξαάκ Γξαθόπνπινο Φεηξ. Οπξνιφγνο-Αλδξνιφγνο

Αβξαάκ Γξαθόπνπινο Φεηξ. Οπξνιφγνο-Αλδξνιφγνο Αβξαάκ Γξαθόπνπινο Φεηξ. Οπξνιφγνο-Αλδξνιφγνο Σί είλαη ν πξνζηάηεο; ΠΑΘΗΔΙ ΣΟΤ ΠΡΟΣΑΣΗ Ο πξνζηάηεο είλαη έλα ζπκπαγέο φξγαλν θαη ζπγθεθξηκέλα έλαο αδέλαο, ν νπνίνο έρεη ην κέγεζνο θαη ην ζρήκα θάζηαλνπ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΣΙΚΟΣΗΣΑ Μεηαζρεκαηηζκνί Γαιηιαίνπ. (Κιαζηθή ζεώξεζε) v t. αθνύ ζύκθσλα κε ηα πεηξάκαηα Mickelson-Morley είλαη c =c.

ΥΔΣΙΚΟΣΗΣΑ Μεηαζρεκαηηζκνί Γαιηιαίνπ. (Κιαζηθή ζεώξεζε) v t. αθνύ ζύκθσλα κε ηα πεηξάκαηα Mickelson-Morley είλαη c =c. ΥΔΣΙΚΟΣΗΣΑ Μεηαζρεκαηηζκνί Γαιηιαίνπ. (Κιαζηθή ζεώξεζε) y y z z t t Σν νπνίν νδεγεί ζην όηη = - π.(άηνπν), αθνύ ζύκθσλα κε ηα πεηξάκαηα Mikelson-Morley είλαη =. Δπίζεο y = y, z = z, t = t Σν νπνίν ( t

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΝΗΘΗ ΑΙΣΙΑ ΤΠΔΡΘΤΡΔΟΔΙΓΙΜΟΤ

ΤΝΗΘΗ ΑΙΣΙΑ ΤΠΔΡΘΤΡΔΟΔΙΓΙΜΟΤ ΤΝΗΘΗ ΑΙΣΙΑ ΤΠΔΡΘΤΡΔΟΔΙΓΙΜΟΤ Γηάρπηε ηνμηθή βξνγρνθήιε (νόζορ Graves) Πνιπνδψδεο ηνμηθή βξνγρνθήιε Σνμηθφ αδέλσκα ηνπ ζπξενεηδή αδέλα Θπξενηνμίθσζε απφ ζπξενεηδίηηδα ππνμεία ινρείαο ζησπειή-αλψδπλε ΑΛΛΔ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10 ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,1,1 ΓΙΑΓΩΝΙΜΑ 1 ου ΜΔΡΟΤ ΣΗ ΑΝΑΛΤΗ Α Γώζηε ηνλ νξηζκό ηεο αληίζηξνθεο ζπλάξηεζεο Β Γείμηε όηη αλ κηα ζπλάξηεζε είλαη αληηζηξέςηκε ηόηε νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1

ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1 ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1 ΒΟΤΣΑΗΟ 7,5Υ40m ΑΓΔΛΑΓΩΝ ΓΑΛΑΚΣΟΠΑΡΑΓΩΓΖ ΔΛΔΤΘΔΡΟΤ ΣΑΒΛΗΜΟΤ ΜΔ 48 ΑΣΟΜΗΚΔ ΘΔΔΗ Τν άξκεγκα ελδείθλπηαη λα γίλεηαη ζε αξκεθηήξην ηύπνπ ςαξνθόθθαιν 2Χ4 ζέζεσλ. Οη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΔΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΓΗΠΔΓΟ

ΑΣΚΗΣΔΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΓΗΠΔΓΟ Α. Αεπόβια ικανόηηηα: ΑΣΚΗΣΔΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΓΗΠΔΓΟ 1. Φόλλοος ζηα δύο καλάθια: νη αζιεηέο είλαη απέλαληη από ηα ηακπιώ ζε δπν γξακκέο. Οη πξώηνη έρνπλ από κηα κπάια. Με ην ζύλζεκα θάλνπλ θόιιννπ

Διαβάστε περισσότερα

Η εγθπκνζύλε είλαη κία πεξίνδνο πνπ ζρεηίδεηαη κε ζεκαληηθέο θπζηνινγηθέο ελδνθξηληθέο κεηαβνιέο

Η εγθπκνζύλε είλαη κία πεξίνδνο πνπ ζρεηίδεηαη κε ζεκαληηθέο θπζηνινγηθέο ελδνθξηληθέο κεηαβνιέο Η εγθπκνζύλε είλαη κία πεξίνδνο πνπ ζρεηίδεηαη κε ζεκαληηθέο θπζηνινγηθέο ελδνθξηληθέο κεηαβνιέο Οη πξνζαξκνγέο ηεο κέιινπζαο κεηέξαο Η αλάπηπμε ηεο εκβξπνπιαθνπληηαθήο κνλάδαο Παξαγωγή νξκνλώλ από ηνλ

Διαβάστε περισσότερα

Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ην Α, ζα ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηοπικό μέγιζηο ζην, αλ ππάξρεη δ>0, ηέηνην ώζηε:

Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ην Α, ζα ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηοπικό μέγιζηο ζην, αλ ππάξρεη δ>0, ηέηνην ώζηε: 1 ΟΡΙΜΟΙ MONOTONIA AKΡOTATA Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ην Α, ζα ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηοπικό μέγιζηο ζην, αλ ππάξρεη δ>0, ηέηνην ώζηε: Σν ιέγεηαη ζέζε ή ζεκείν ηνπ ηνπηθνύ κεγίζηνπ θαη ην ( ηνπηθό κέγηζην.

Διαβάστε περισσότερα

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ (ΟΜΑΓΑ Β ) ΣΔΣΑΡΣΖ 18 ΜΑΪΟΤ 16 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ (ΝΔΟ ΤΣΖΜΑ) ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ (ΠΑΛΑΗΟ ΤΣΖΜΑ) (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΣΑ Ο πολσμεριζμός Πολσμεριζμός είναι η τημική ανηίδραζη καηά ηην οποία πολλά μόρια ίδιων ή διαθορεηικών οργανικών ενώζεων, ποσ ονομάζονηαι μονομερή, ενώνονηαι και ζτημαηίζοσν

Διαβάστε περισσότερα

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ Σήκαηα 1 Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) Σήκαηα Οξηζκόο ζήκαηνο Ταμηλόκεζε ζεκάησλ Σεηξέο Fourier Μεηαζρεκαηηζκόο Fourier Σπλέιημε Σπζρέηηζε θαη Φαζκαηηθή Ππθλόηεηα 2 Οξηζκόο Σήκαηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΠΔΙΡΑΙΧ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ & ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΗ ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ. Γηπισκαηηθή Δξγαζία

ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΠΔΙΡΑΙΧ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ & ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΗ ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ. Γηπισκαηηθή Δξγαζία ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΠΔΙΡΑΙΧ ΣΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΠΙΣΗΜΗ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα πνπδψλ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ & ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΗ ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ Γηπισκαηηθή Δξγαζία «ΔΓΚΔΦΑΛΗΚΔ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΔ & ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΤΜΠΔΡΗΦΟΡΑ Ζ ΔΠΗΣΖΜΖ ΣΖ ΝΔΤΡΟΟΗΚΟΝΟΜΗΑ»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ 1 ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ ΝΟΗΠΚΝΠ 2 Τν πεηξέιαην, πνπ κεξηθέο θνξέο ζηελ θαζεκεξηλή γιώζζα απνθαιείηαη θαη μαύπορ σπςσόρ ή τσάι τος Ρέξαρ, είλαη

Διαβάστε περισσότερα

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1 ΘΕΡΙΝΟ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ι ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ ΜΕΡΟ Ι 1. Να γίλνπλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ παξαθάησ ζπλαξηήζεσλ. t ( i) e ( ii) ln( ) ( iii). Να βξεζεί ην Π.Ο., ν ηύπνο ηεο αλίζηξνθεο θαη ην Π.Τ. ησλ

Διαβάστε περισσότερα