Έρωτες-µίση, ϖάθη στη δίνη του ϖολέµου

Transcript

1 Έρωτες-µίση, ϖάθη στη δίνη του ϖολέµου

2 τηλ. & fax Τ.Θ. 573, Κέρκυρα ISBN

3 ΚΩΣΤΑΣ ΜΙΧΑΛΑΣ Έρωτες-µίση, πάθη στη δίνη του πολέµου µυθιστόρηµα ΟΤΑΝ Η ΕΛΠΙ Α ΠΑΕΙ ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ, ΜΙΑ ΟΥΡΑΝΙΑ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΚΑΝΕΙ ΤΗ ΜΟΙΡΑ ΝΑ ΚΛΑΙΕΙ

4 ISBN ΤΙΤΛΟΣ : Έρωτες-µίση, πάθη στη δίνη του πολέµου ΥΠΟΤΙΤΛΟΣ: Όταν η ελπίδα πάει κόντρα στη ζωή και προκαλεί, µια ουράνια προφητεία κάνει τη µοίρα να κλαίει Σελιδοποίηση: Αλέξανδρος εσύλλας Εξώφυλλο:Χρήστος Κοντός Copyright Εκδόσεις ΑΛ Ε

5 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Σύντοµο οδοιπορικό Πρόλογος συγγραφέα Εισαγωγή Μέρος Α ΑΓΑΠΕΣ ΣΤΗ ΡΟΜΑΝΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ 1 P Ο ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ ΤΗΣ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑΣ 2 P ΤΑ ΠΑΙ ΙΑ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ 3 P ΟΤΑΝ ΟΙ ΚΑΡ ΙΕΣ ΣΚΙΡΤΟΥΝ 4 P ΟΙ ΤΡΙΓΜΟΙ ΤΟΥ ΙΕΡΑΤΕΙΟΥ 5 P ΠΡΙΝ Ο ΑΛΕΚΤΩΡ ΦΩΝΗΣΕΙ ΤΡΕΙΣ 6 P ΜΕΤΟΙΚΟΙ Η σύγχρονη Βαβυλωνία 7 P Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ 8 P ΥΟ ΒΑΣΙΛΙΣΣΕΣ ΣΤΟ Ι ΙΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 9 P ΣΤΟΥ ΚΑΜΠΙΕΛΟΥ ΤΙΣ ΑΝΗΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΤΙΣ ΟΜΟΡΦΙΕΣ 10 P Ο ΙΣΤΟΣ ΤΗΣ ΑΡΑΧΝΗΣ Το µεγάλο ίληµµα 11 P Ο ΠΑΠΑ ΖΟΡΟ και Ο ΠΑΠΑΜΠΕΚΡΟΣ Η εϖιβεβαίωση του µύθου Η νεκρανάσταση Μϖιοζίνα Ζήλοβα Ο Παλιατζήηηης 12 P ΜΙΛΤΟΣ Ο ΠΑΙ ΟΒΟΥΒΑΛΟΣ 13 P ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ

6 Μέρος Β ΠΟΛΕΜΟΣ-ΒΟΜΒΑΡ ΙΣΜΟΙ 1 P ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΗ ΜΕ ΤΟ ΣΤΑΥΡΟ ΤΗΣ ΣΑΒΟΪΑΣ 2 P ΑΝΕΞΗΓΗΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ 3 P ΟΤΑΝ Ο ΕΡΩΤΑΣ ΜΕΤΡΑΕΙ ΤΙΣ ΒΟΜΒΕΣ 4 P ΜΕ ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΣΤΑ ΧΕΙΛΗ 5 P Ο ΧΟΡΟΣ ΤΗΣ ΛΗΣΜΟΝΙΑΣ 6 P ΤΑΞΙ Ι ΣΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ Μέρος Γ ΚΑΤΟΧΗ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ 1 P ΠΑΠΙΑ ΠΟΥ ΚΟΡΦΟΛΟΥΖΕΣΑΙ 2 P ΣΤΟΝ ΚΟΛΟΦΩΝΑ ΤΗΣ ΟΞΑΣ 3 P ΜΑΥΡΑΓΟΡΙΤΕΣ-ΚΟΜΠΙΝΑ ΟΡΟΙ 4 P ΤΟ ΠΙΚΡΟ ΠΟΤΗΡΙ 5 P Η ΜΑΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ Μοιραίος Έρωτας Το Ξύϖνηµα 6 P ΤΟ ΚΟΝΤΣΕΡΤΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

7 Μέρος ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ 1 P ΧΑΦΙΕ ΕΣ ΚΑΙ ΟΣΙΛΟΓΟΙ 2 P Η ΑΓΑΠΗ ΣΤΗ ΛΑΙΜΗΤΟΜΟ 3 P ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ 4 P ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΥΤΥΧΙΑ 5 P Η ΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΥ 6 P ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΛΑΝΗ Η αϖολογία του κατηγορουµένου Η αγόρευση του ικηγόρου Εισαγγελική ϖρόταση Η ετυµηγορία 7 P ΚΑΙ Η ΜΟΙΡΑ ΚΛΑΙΕΙ Η µελωδία του υϖερϖέραν Αν µϖορούσα φίλε 8 P ΕΠΙΛΟΓΟΣ Όσο υϖάρχουν άνθρωϖοι Αναζητώντας δάφνες

8

9 Σύντοµο οδοιπορικό Ο Συγγραφέας αυτού του βιβλίου είναι Βέρος Κερκυραίος, µεγάλωσε και έζησε σ αυτόν τον ευλογηµένο τόπο. Ασκεί το επάγγελµα του οικονοµικού και φορολογικού συµβούλου και διατηρεί οργανωµένο γραφείο φορολογικών και οικονοµικών υποθέσεων. Έζησε και αγωνίστηκε τις ταραγµένες εποχές της ηµοκρατία, τότε που τα σκιαζε η φοβέρα και που λίγοι τολµούσαν. Ασχολήθηκε ταυτόχρονα για µεγάλο διάστηµα µε διάφορες µορφές της δηµοσιογραφίας, αρθρογράφησε και σαν πολιτικός συντάκτης µε το ψευδώνυµο "Πολιτικός σχολιαστής". Βαθύς γνώστης των πολιτικών πραγµάτων, διετέλεσε οργ. Γραµµατέας της Ένωσης Κέντρου-Νέες υνάµεις και Γραµµατέας του Πολ. Κόµµατος ΚΟ ΗΣΟ, ενώ παραιτήθηκε από Υπ. Πρόεδρος της Νοµαρχιακής Επιτροπής της Ν

10 Είναι Βετεράνος ποδοσφαιριστής, αρχηγός του Κερκυραϊκού, που άφησε εποχή, εραστής αυτού του τόπου και νοσταλγός της Ροµαντικής εποχής. Εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο µε λογοτεχνικές Νουβέλες µε τον τίτλο "Ταξίδι στο παρελθόν στο νησί των γυρισµών" και υπότιτλο "Ροµαντικές ιστορίες αγάπης και έρωτα στο φως των Αστεριών", που γνώρισε µεγάλη επιτυχία από το τρυφερό αγκάλιασµα των συµπατριωτών του. Μεταλαµπάδιασε την Κερκυραϊκή οµορφιά και έξω από τα Κερκυραϊκά σύνορα, στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε όλη την Ελλάδα, που κύλησε το βιβλίο του και γνώρισε το φως και τον Κερκυραϊκό Πολιτισµό. Συνεχίζει µε το παρόν µυθιστόρηµα µε το τίτλο, "Έρωτες-µίση, πάθη στη δίνη του πολέµου" και υπότιτλο, "Όταν η ελπίδα πάει κόντρα στη ζωή και προκαλεί µια ουράνια προφητεία, κάνει την µοίρα να κλαίει" και οδεύει µε το συγγραφικό του ταµπεραµέντο στο τρίτο βιβλίο µε τίτλο "Στο κύλισµα της γήινης ζωής". -12-

11 ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ Με ρώτησαν κάποιοι, πως ταιριάζει σ' ένα άνθρωπο, που το µεγαλύτερο µέρος της ζωής του το έζησε µε το να στοιχίζει αριθµούς και να πραγµατεύεται µε την ερµηνεία των ψυχρών φορολογικών νόµων, να διεισδύσει στον ευαίσθητο ροµαντικό χώρο της συγγραφής, δηµιουργώντας στη ζωή του τέτοια αλλαγή. Για να µπορέσει κάποιος να συγγράψει, εκτός από τις γνώσεις χρειάζεται φαντασία. Χρειάζεται να ζήσει µια συναρπαστική ζωή και να γράφει αυτά που του ψιθυρίζει η καρδιά του και όχι µόνο. Έχοντας τον κάλαµο στο χέρι να γράφει αυτό που σκέφτονται οι αναγνώστες, ώστε να µπορεί να µπαίνει µέσα στα όνειρά τους, στις σκέψεις τους και στο δικό τους απόρθητο άβατο. Κάποιοι άνθρωποι σ' αυτή τη ζήση, άσκησαν κάποιο επάγγελµα και κατά τη διάρκεια αυτών των εµπειριών, ένοιωσαν ότι αυτή η ζωή δεν είναι -13-

12 δική τους. Ο Συγγραφέας πρέπει να χρησιµοποιεί την κατανοητή γλώσσα. Η συγγραφή του να µην είναι δυσνόητη ή κουραστική και πολλές φορές ακατάληπτη. Πρέπει να αγγίζει το λαό, τη µάζα των ανθρώπων σ αυτήν που απευθύνεται και όχι την ολιγαρχία της διανόησης. Όταν οι ιδέες-λέξεις του συγγραφέα µεταφερθούν στο άψυχο χαρτί µε κοµψότητα, χάρη και δύναµη, αποκτούν ψυχή. Μπορεί οι µεγάλοι των εποχών, Σωκράτης, Πυθαγόρας και Ιησούς να µην άφησαν γραφτά, κάποιοι άλλοι φρόντισαν το γραφτό λόγο και αν έλλειπε, ίσως η ανθρωπότητα να ήταν πιο φτωχή και χιλιάδες χρόνια πίσω στον πολιτισµό. Ο άνθρωπος πρέπει να ακολουθεί τα όνειρά του, να ακούει τους κτύπους της καρδιάς του, να κάνει αυτό που του αρέσει, σε αντίθεση µε αυτά που του λένε οι άλλοι. Έτσι δεν θ' αφήσει τους φόβους του να µπουν εµπόδιο στα µηνύµατα που του στέλνει το επιθυµητό και το λογικό του και µε αυτή την τολµηρή φιλοσοφηµένη αντίληψη, θα βρει την πορεία για να φθάσει στο λιµάνι που ονειρεύτηκε µε τα σκιρτήµατα της νεανικής του καρδιάς, ώστε να µη λυπηθεί ποτέ για ότι αγάπησε ή για ότι δεν τόλ- µησε στη σύντοµη ζωή του. Ωστόσο όπως έχω ξαναγράψει στο προη- -14-

13 γούµενο βιβλίο µου, ένας συγγραφέας, δεν µπορεί να επιβιώσει εάν µέσα στις σελίδες του βιβλίου του δεν υπάρχει αλήθεια, τότε όλα είναι άχρωµα. Το βιβλίο τούτο που έγραψα µε τον τίτλο ''Έρωτες, µίση και πάθη στη δίνη του πολέµου'' µε τη µορφή µυθιστορήµατος και µε υπότιτλο: '' Όταν η ελπίδα πάει κόντρα στη ζωή και προκαλεί µια ουράνια προφητεία κάνει τη µοίρα να κλαίει''. Έχει δουλευτεί πάνω στην πραγµατικότητα, αλλά οι ιστορίες του, δεν είναι ούτε αυθεντικές πραγµατικότητες, αλλά ούτε και φανταστικές, όµως δεν αποτελούν και µύθο, αν και κάθε ιστορία που γράφεται πρέπει να περιέχει και δόση µύθου, γιατί ο µύθος είναι το στοιχείο εκείνο που οµορφαίνει την ανθρώπινη σκέψη και εξάπτει τη φαντασία του αναγνώστη και εάν τον αφαιρέσουν µέσα από τη διήγηση, ίσως ανατραπεί η µαγεία. Εάν ρίξουµε µια µατιά γύρω µας θα διαπιστώσουµε αρκετές φορές, ότι τα πράγµατα δεν είναι στην πραγµατικότητα αυτά που φαίνονται και θα εξαπατηθούµε ανάλογα µε τη θέση µας και ακόµη περισσότερο θα εξαπατηθούµε από µία διήγηση, όταν αυτή επαναλαµβάνεται από στόµα σε στόµα. Μπορεί όλα όσα περιγράφονται εδώ σ' αυτό το βιβλίο να φαίνονται σαν ιστορίες που διαδραµατίστηκαν πριν από πολύ καιρό και που αφορούν εµάς τους ίδιους και που οι λεπτοµέρειες κατά -15-

14 πάσα πιθανότητα αγγίζουν τις ρίζες µας και την ίδια την ύπαρξή µας. Γεγονότα που διαδραµατίστηκαν σ' αυτόν τον τόπο, πολλές φορές φέρνουν το σηµαντικό χαρακτηριστικό του πρωτόγνωρου, γιατί πολλοί λένε µας είναι άγνωστο, γιατί δεν έχει σχέση µε µας τους ίδιους και εµείς δεν έχουµε σχέση µ' αυτό. Εκείνο όµως που µας φαίνεται πιο πρωτόγνωρο, είναι εκείνο που είναι κοντά µας και το έχουµε ξεχάσει, όταν όµως φθάσει η στιγµή σε κάποιους να ξυπνήσουν οι µνήµες, τότε αρχίζει το αίσθηµα να λειτουργεί, να το νοιώθουµε πάλι, αλλά το νοιώθουµε παράξενα που φαίνεται πρωτόγνωρο, ενώ έχει συµβεί στην πραγµατικότητα κάποια περασµένη εποχή. Μπορεί το πέρασµα του χρόνου να είναι µια από τις αιτίες που µας έκανε να ξεχάσουµε, µπορεί να το αγνοούµε γιατί τα γεγονότα δεν έφτασαν ποτέ σ' εµάς. ιαβάζοντας αυτό το βιβλίο θα διαπιστώσετε ότι όλα όσα διαδραµατίζονται σε αυτό κεντρίζουν τη φαντασία και απελευθερώνουν το πνεύµα του αναγνώστη, είναι ένα µυθιστόρηµα που µαγικά µπορεί να χαρακτηρισθεί φανταστικό και γοητευτικά πραγµατικό. Στο βιβλίο τούτο θα βιώσουµε µεταξύ των άλλων και τρεις διαφορετικές ιστορίες αγάπης που -16-

15 άρχισαν πριν τον πόλεµο και συνεχίστηκαν µέσα στα χαλάσµατα του πολέµου, που κάποιες περιβάλλονται από τα στοιχεία του ροµαντισµού, του µίσους και του πάθους, αυτά τα στοιχεία που ζούµε οι άνθρωποι στην καθηµερινότητα και που µας οδηγούν πολλές φορές στον ανθρώπινο εκτροχιασµό, αφού η ζωή µας είναι γεµάτη αντιθέσεις. Τρεις ιστορίες που έχουν τη σφραγίδα του νεανικού σφρίγους, που διαδραµατίστηκαν στο νεανικό κόσµο της παρέας, στις γειτονιές, εκεί που µεγάλωσαν, έζησαν και πόνεσαν παιδιά κάποιας άλλης εποχής, τότε που µε τις ανησυχίες τους, ζωγράφιζαν την πορεία της ζωής τους. Μία όµως από τις ιστορίες του βιβλίου µου είναι πραγµατική. Μπορεί να είναι ελαφρά διανθισµένη από τον γράφοντα, όµως µέγα µέρος των γεγονότων διαδραµατίστηκαν σ' αυτόν τον τόπο, γι' αυτό και αφήνω τον αναγνώστη να ταξιδεύσει µε την φαντασία του στην αναζήτηση, σταχυολογώντας τα στοιχεία και τις ιστορικές διαδροµές των γεγονότων που εµπεριέχονται στις ιστορίες αυτές, να κεντρίσει την φαντασία του, ώστε ξεσκεπάζοντας την διήγηση να πλησιάσει την αλήθεια. Και πιστεύω απόλυτα µε µπροστάρη το προηγούµενο λογοτεχνικό µου βιβλίο ''Ταξίδι στο παρελθόν στο νησί των γυρισµών '' που γνώρισε τεράστια επιτυχία και αγάπη, τολµώ να επιβεβαιώσω -17-

16 την καλλιεργηµένη και ευαίσθητη αντίληψη και σκέψη του αναγνώστη µου, που συνεχίζει και σή- µερα να ταξιδεύει στους αιώνες, χωρίς να χάνεται ο ροµαντισµός και η ευαισθησία των ανθρώπων αυτού του τόπου. Το βιβλίο µου είναι γραµµένο πάνω στην οικουµενικότητα της κερκυραϊκής σκέψης, που ταξιδεύει στους ορίζοντες σκορπώντας το φως της διανόησης, που έρχεται από τα βάθη των χιλιετιών και είναι ένα έργο που συνδυάζει εξαιρετικά ιστορικά γεγονότα, µε τη µυθόπλαση. Σ' αυτό το βιβλίο που είναι δοµηµένο σε τέσσερις ενότητες, θα πορευτούµε σε τέσσερις συναρπαστικές εποχές σε απόλυτη αρµονία µεταξύ τους, θα ζήσουµε την προπολεµική αξέχαστη εποχή, τη δίνη του πολέµου και των βοµβαρδισµών, την κατοχή, την αντίσταση και την απελευθέρωση, µε την αγωνία των νέων και µία αγάπη πονεµένη να περιφέρεται από µία ουράνια προφητεία στα ερείπια του πολέµου, ένα άγριο ερωτικό πάθος που ολοκληρώνεται σε µίσος, µία δικαστική πλάνη και την διαπόµπευση µιας νεανικής γυναικείας καρδιάς, που ταξίδευσε βάναυσα στον άλλο κόσµο, γιατί χτύπησε σε ρυθµούς ταχυπαλµίας για την αγάπη του καταχτητή. Και οι τρεις αυτές ιστορίες µαζί µε τα άλλα συνταραχτικά γεγονότα που εκτυλίσσονται, σ' αυτή -18-

17 την εποχή θα µας δώσουν την εικόνα να διαπιστώσουµε ότι κάποτε και η µοίρα κλαίει. Το κείµενο γλαφυρό, γραµµένο ελκυστικά, µε ροµαντικές πινελιές. Χρωµατισµένο µε τα απαλά χρώµατα του γαλαζοπράσινου Ιόνιου, θα ταξιδεύσει µέσα από τα µίση και τα πάθη που προκαλεί ο φτερωτός γιος της Αφροδίτης, Έρωτας, που συνταράζει και συναρπάζει, όχι µόνο τις νεανικές καρδιές, αλλά κάθε ηλικίας καρδιά που κτυπάει σ' αυτή τη ζήση και µας προκαλεί να δηµιουργούµε, να ονειρευόµαστε, να αγαπάµε και να ελπίζουµε, για να αναβιώσει η ρήση κάποιου συγγραφέα, ας αγαπήσουν τώρα εκείνοι που δεν αγάπησαν ποτέ και εκείνοι που πάντα αγαπούσαν, ας αγαπήσουν τώρα πιο πολύ. ΚΩΣΤΑΣ Α. ΜΙΧΑΛΑΣ -19-

18 -20-

19 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ρολόι του χρόνου γυρίζει πίσω και ο δείκτης δείχνει, στα µέσα του δεύτερου τέταρτου του αιώνα που πέρασε, λίγο πριν το δεύτερο παγκόσµιο πόλεµο. Στην εποχή που ακόµη στην ψυχή του ανθρώπου ήταν κουρνιασµένη η αγάπη και ο ροµαντισµός. Ήταν ακόµη η εποχή που τα µάτια των γυναικών βούρκωναν στις τρυφερές ιστορίες αγάπης και τα σκιρτήµατα της νεανικής καρδιάς στέλνανε θεία µηνύµατα και αυτός ο ανήσυχος έρωτας πετούσε µε τα φτερά της φαντασίας µεθυσµένος µε το ποτό της αγάπης και κτυπούσε µε το βέλος του τις τρυφερές καρδιές των νέων, που παρά τις αντίξοες συνθήκες και τις τόσες στερήσεις, ζούσαν το δικό τους ονειροπόλο ρυθµό. Ήταν η εποχή που οι νέοι ονειρεύονταν, σ' αυτόν τον τόπο που εξάπτει τη φαντασία των ανθρώπων. Κάποιοι νέοι ζούσαν την οµορφιά του ρο- µαντικού έρωτα σαν ραψωδία και τα κτυπήµατα της νεανικής τους καρδιάς πάλλοντο σαν ανοιξιάτικη αύρα, ενώ κάποιοι άλλοι ζούσαν το κρεσέντο µιας -21-

20 παθολογικής αγάπης και άλλοι κυριευµένοι από ερωτικό µίσος, αναζητούσαν την εκδίκηση από µια µεγάλη αγάπη που τελείωσε προδοµένη. ολοπλοκίες και ερωτικές συνοµωσίες συναντάς στην διαδροµή αυτού του µυθιστορήµατος. Αγάπες αλλά και ραδιουργίες και νεανικές καρδιές να ταξιδεύουν έξω από το φράγµα του καθωσπρεπισµού, στους ορίζοντες εκείνους που δεν τους εµποδίζουν τα ανθρώπινα σύνορα, αφήνοντας την καρδιά τους να κτυπήσει ακόµη και για την αγάπη του κατακτητή, ενώ κάποιες άλλες νεανικές καρδιές µατωµένες από µια ουράνια προφητεία, τριγυρνούσαν στα χαλάσµατα του πολέµου σαν θλιβερές σκιές και οι ανθρώπινες αδυναµίες από έναν έρωτα που ξέφτισε στο χρόνο, σκάρωναν την αλλόκοτη εκδίκηση και ύφαιναν µε το πάθος του έρωτα τον ιστό της προδοσίας, στον άνθρωπο που κάποτε περπατούσαν χέρι - χέρι και οι καρδιές τους κτυπούσαν στον ίδιο σκοπό. Ύστερα δεν άργησε να έλθει ο πόλεµος που γκρέµισε την όµορφη εποχή. Η λεβεντιά της ελληνικής ψυχής κυριάρχησε στην Ευρώπη, έτσι καθιερώθηκε παγκόσµια η ρήση ότι οι ήρωες πολεµούν σαν Έλληνες. Οι βοµβαρδισµοί και η κατοχή έδωσε το έναυσµα της αντίστασης, που άφησε τα σηµάδια της στη ροµαντική Κέρκυρα, µε τις ιστορίες να συνεχίζονται µέσα στη δίνη του πολέµου, µε τις νεανικές καρδιές να πλαισιώνουν την αντίσταση µε σα- µποτάζ και εκτελέσεις, που πορευότανε παράλληλα µε τον έρωτα, αφήνοντας στη σκληρή πραγµατικό- -22-

21 τητα τα όσα διαδραµατίζονται. Σ' αυτήν την περίοδο µε την αλλόκοτη συ- µπεριφορά των ανθρώπων, µε στοιχεία προδοσίας και µοχθηρίας της ανθρώπινης πονηρής σκέψης, δολοφονίες, ερωτικούς καιροσκοπισµούς, που δη- µιουργούν πόνο, αλλά και δικαστικές πλάνες, ιστορίες και γεγονότα που εκτυλίχτηκαν στην Κέρκυρα που όµως περνούν τα σύνορα του νησιού και ταξιδεύουν στους ορίζοντες της Ευρώπης και στη µακρινή Αµερική. Απελπισµένοι νέοι µε νύχτες χωρίς φεγγάρι, µε σύµµαχο το σκότος, δραπέτευσαν κάτω από τη σκληρή µοίρα στη γη της λύτρωσης, στη µακρινή Ανατολή, µε τον πόνο της χαµένης αγάπης, χωρίς να τους αγγίζει η µαγική νύκτα η ονειρεµένη. Μάζεψαν τα χαµένα όνειρά τους και µε το δισάκι τους στον ώµο βάδισαν προς το µοιραίο πρόσταγµα της ζωής, έχοντας κλεισµένη στην καρδιά τους την πίκρα, αλλά και τον πόνο, γι' αυτό που έφυγε στα πρώτα τους κιόλας νεανικά φτερουγίσµατα, χωρίς να το ζήσουν. Πολεµική ατµόσφαιρα, καταιγιστική δράση, ερωτικές αντιζηλίες και τυχοδιωκτισµοί, συνθέτουν το µυθιστόρηµα. Φίλοι καιροσκόποι, παθιασµένοι εραστές και αντίζηλοι, βρίσκονται στο προσκήνιο µιας ταραγµένης εποχής, που παρασύρει τον αναγνώστη σε ένα ξέφρενο ταξίδι, σε µια άλλη -23-

22 εποχή που αφήνει διάφανα τα ίχνη της, σε µια πολύπλοκη ατµόσφαιρα, συνθέτοντας το παζλ της συνω- µοτικής δράσης, ρισκάροντας τη ζωή τους για το πάθος. Μία άλλη τρυφερή αγάπη, µια ερωτική µπαλάντα και ένα δυνατό ειδύλλιο που µεταλλάχθηκε σε δράµα, προκαλώντας ακόµη και τη µοίρα. -24-

23 Μέρος Α ΑΓΑΠΕΣ ΣΤΗ ΡΟΜΑΝΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ -25-

24 ΑΓΑΠΕΣ ΣΤΗ ΡΟΜΑΝΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ -26-

25 ΑΓΑΠΕΣ ΣΤΗ ΡΟΜΑΝΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ 1 P Ο ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ ΤΗΣ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑΣ 2 P ΤΑ ΠΑΙ ΙΑ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ 3 P ΟΤΑΝ ΟΙ ΚΑΡ ΙΕΣ ΣΚΙΡΤΟΥΝ 4 P ΟΙ ΤΡΙΓΜΟΙ ΤΟΥ ΙΕΡΑΤΕΙΟΥ 5 P ΠΡΙΝ Ο ΑΛΕΚΤΩΡ ΦΩΝΗΣΕΙ ΤΡΕΙΣ 6 P ΜΕΤΟΙΚΟΙ Η σύγχρονη Βαβυλωνία 7 P Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ 8 P ΥΟ ΒΑΣΙΛΙΣΣΕΣ ΣΤΟ Ι ΙΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 9 P ΣΤΟΥ ΚΑΜΠΙΕΛΟΥ ΤΙΣ ΑΝΗΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΤΙΣ ΟΜΟΡΦΙΕΣ 10 P Ο ΙΣΤΟΣ ΤΗΣ ΑΡΑΧΝΗΣ Το µεγάλο ίληµµα 11 P Ο ΠΑΠΑ ΖΟΡΟ και Ο ΠΑΠΑΜΠΕΚΡΟΣ Η εϖιβεβαίωση του µύθου Η νεκρανάσταση Μϖιοζίνα Ζήλοβα Ο Παλιατζήηηης 12 P ΜΙΛΤΟΣ Ο ΠΑΙ ΟΒΟΥΒΑΛΟΣ 13 P ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ -27-

26 -28-

27 Ο ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ ΤΗΣ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑΣ Μάης, κάπου στα µέσα και κάτι παραπάνω, του τρίτου τέταρτου του αιώνα που πέρασε. Η Κέρκυρα µετά την απελευθέρωση από τη Γερµανική κατοχή και αφού καταλάγιασε το µίσος του εµφυλίου πολέµου, είχε µπει στο σταυροδρόµι της ανοικοδόµησης των ερειπίων της. Τα αγριολούλουδα της Κερκυραϊκής γης, µεθυσµένα από την ανοιξιάτικη ατµόσφαιρα, έστελναν τις ατέλειωτες ευωδιές τους, στο νησί που µοσχοβολούσε ολόκληρο και ολάνθιστο µεσουρανούσε από οµορφιά και ροµαντισµό στέλνοντας τις αντιφεγγιές του ερωτικού του κάλους, σε όλα τα µήκη και πλάτη της γης. Τα γαλαζοπράσινα νερά του Ιονίου πελάγους, διέσχιζε το καράβι της γραµµής, που έφθασε στο λιµάνι της Σπηλιάς, κάνοντας τις τελευταίες αργές µανούβρες, για να αγκυροβολήσει. -29-

28 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ Οι γλάροι αναπόσπαστο µέρος του λιµανιού, έδιναν εκείνο το ανοιξιάτικο πρωινό, µε µεράκι και πολύ φαντασία την παράστασή τους, πετώντας σε απίθανους ακροβατικούς σχηµατισµούς, βγάζοντας χαρούµενους κρωγµούς σαν κάτι να γιόρταζαν. Μόλις το πλοίο της γραµµής αγκυροβόλησε και προσάραξε στο λιµάνι, αποβίβασε στη στεριά, έναν παράξενο ταξιδιώτη, που όλα γι αυτόν εκεί γύρω έδειχναν οικεία και αγαπηµένα. Μόλις το πλοίο της γραµµής αγκυροβόλησε (σελ.30 ) Ο ταξιδιώτης από το παρελθόν γεµάτος νοσταλγία, µόλις πάτησε το πόδι του στη γνώριµη γη δεν άντεξε, τα µάτια του άρχισαν να βουρκώνουν, δυο πελώρια δάκρυα κύλησαν στο πρόσωπό του και αφού γύρισε το κεφάλι του περιστροφικά, -30-

29 αγάπες στη ροµαντική εποχή αγναντεύοντας τον χώρο εκεί που έζησε τις οµορφότερες νεανικές του στιγµές, µε εµφανή ταραχή, πεζοπόρησε ασθµαίνοντας προς το πατρικό του σπίτι. Αυτό το παλιό σπίτι µε τον κήπο, που υψωνότανε το ισόγειο µε έναν όροφο, που τα δωµάτια του κάποτε γέµιζαν µουσική κατάνυξη, δέχτηκε την επίσκεψη αυτό το ανοιξιάτικο πρωινό του ξενιτεµένου, ο οποίος άνοιξε την µισογκρεµισµένη πόρτα και µπήκε µέσα δειλά-δειλά, µε ζωγραφισµένη στο πρόσωπο του κάποια ανησυχία, η αγωνία του ήταν φανερή, αλήθεια πόσες εικόνες ήλθαν µονοµιάς µε την επίσκεψη αυτή. Ένας παράξενος επισκέπτης που έµεινε ώρα µέσα σ αυτό και άρχισε να περιεργάζεται το παλιό αρχοντικό που κατάφερε να επιζήσει ερειπωµένο και µισογκρεµισµένο από την λαίλαπα των βοµβαρδισµών. Με το πλησίασµα του παράξενου επισκέπτη, τα ντουβάρια µουρµούρισαν. Έτσι ξαφνικά ακούστηκε ο απόηχος µιας όµορφης εποχής, µιας εποχής που το σπίτι αυτό µεσουρανούσε από ευτυχία και είναι αλήθεια πως όχι µόνο οι άνθρωποι, αλλά και τα σπίτια κλαίνε, γιατί µέσα σ αυτά φώλιασαν οι ανθρώπινες ψυχές, τότε που οι άνθρωποι κρέµαγαν µπροστά στην πόρτα το πλεγµένο µαγιάτικο στεφάνι, τότε που ο κήπος ήταν ανθισµένος, τότε που στους τοίχους του και στις κα- µάρες του, αντηχούσαν τα γέλια και οι χαρές, τότε που στους καθρέπτες του ήταν ζωγραφισµένα τα -31-

30 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ χαµόγελα της φαµίλιας, τότε που το τζάκι ήταν αναµµένο. Στο χώρο αυτόν που ακούστηκαν οι πρώτοι ήχοι των ερωτευµένων φιλιών, τότε ακριβώς που αισθάνθηκαν οι ερωτευµένες καρδιές τα πρώτα σκιρτήµατα της αγάπης και χόρεψαν το πρώτο βαλσάκι, τότε που ακούστηκε το κλάµα του επισκέπτη Γιάννη, όταν αντίκριζε το πρώτο φως της ζωής, τότε που µεγάλωνε µέσα σ αυτό και έτρεχε κουτουλώντας από δωµάτιο σε δωµάτιο γεµάτος από ευτυχία και πληµµυρισµένος από υπέρτατη χαρά, τότε που η φαµίλια του στρωµένη γύρω από το γιορτινό τραπέζι και αυτός µε την κιθάρα του, σκόρπιζε µέσα σ αυτό την απαλότητα των µουσικών του φθόγγων. Χωρίς αµφιβολία το σπίτι ντράπηκε από την κατάντια του, πώς να του εκφράσει και αυτό τη λύπη του, πώς να του πει ότι γέρασε, πώς να του πει ότι ακόµη θυµάται τους δικούς του που αγαπήθηκαν µέσα σ αυτό. Πώς να του πει ότι ακόµη κλαίει για το χαµό τους, πώς να του ζωντανέψει τις µνήµες του. Αχ πόσο ήθελε να του ανοίξει την καρδιά του, για να του θυµίσει την όµορφη εποχή, τότε που και αυτό ήταν νέο και όρθιο. Με όλη αυτή τη νοσταλγική θύµηση-εξο- µολόγηση, ξαναγύρισε στη ζωή όταν ήταν παιδί, τότε που έβλεπε τον κόσµο µε τα δικά του µάτια, τότε που στις παιδικές του χούφτες κρατούσε λίγο -32-

31 αγάπες στη ροµαντική εποχή ψωµί και λίγο νερό, για να ταΐσει και να ξεδιψάσει τα πετούµενα του ουρανού, τότε που δε φανταζότανε ότι θα µεγάλωνε και θα εύρισκε µπροστά του αρπαχτικά πουλιά να καταβροχθίζουν τους ανθρώπους και να τους παίρνουν το ψωµί από το χέρι, τότε αναθεµάτισε τις παιδικές του σκέψεις του γρήγορου µεγαλώµατος. Ο Γιάννης δεν άντεξε, άπλωσε τα χέρια του, αγκάλιασε τους τοίχους και άρχισε να τους φιλά, πνιγµένος από ένα βαθύ αναστεναγµό που ακούστηκε σε όλα τα µισογκρεµισµένα δωµάτια σαν λυγµός και εκείνη ακριβώς τη στιγµή ξανακούστηκε το τρίξιµο της µισογκρεµισµένης πόρτας, που άνοιγε για να δεχτεί ακόµη έναν απρόοπτο επισκέπτη. Ο Γιάννης στο άκουσµα του θορύβου ξαφνιάστηκε, ανασκίρτησε, έστρεψε το βλέµµα του προς το µέρος του θορύβου, για να αντικρίσει µια ανθρώπινη γυναικεία σιλουέτα που έκανε την εµφάνισή της. Οι δυο άνθρωποι κοιτάχτηκαν µε έκπληξη και επίµονα. Τα µάτια της γυναίκας καρφώθηκαν βαθιά στα µάτια του άντρα, έµειναν και οι δυο για κάποια λεπτά µαρµαρωµένοι, κοιτάζοντας ο ένας τον άλλον, γύρισαν τους δείχτες του χρόνου πίσω και τότε µία σπίθα αναπόλησης πέρασε ξαφνικά από µπροστά τους, που τους ξύπνησε τις µνήµες. Η καρδιά της Χρύσας άρχισε να κτυπά σε τέτοιο ρυθµό -33-

32 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ που οι κτύποι της καρδιάς της, έπαλαν τα στήθια της, ανέπνεε µε δυσκολία, ενώ τα χείλη της ξεράθηκαν και σαν να µην έβλεπε µπροστά της, έπεσε επάνω του ορµητικά σαν τρελή, τον αγκάλιασε κλαίγοντας µε αναφιλητά, και µε την µαγική δύναµη του έρωτα άρχισε να κεντά µε φιλιά όλο του το κορµί, ενώ ο Γιάννης τρέµοντας σύγκορµος από τα µάτια του κυλούσαν τα δάκρυα σαν δροσοσταλίδες, χωρίς να µπορεί να αρθρώσει λέξη. Ήταν µια απροσδόκητη, µια άλλη εικόνα, επέστρεψε ξανά η άνοιξη της αγάπης, ο Γιάννης από αυτή την αναπάντεχη συνάντηση βρέθηκε σε άλλη διάσταση, από αυτή της µελαγχολικής έκφρασης, µέσα του ξύπνησε ξαφνικά η παρόρµηση της αγάπης, αυτή η µεγάλη του έρωτα δύναµη, την έσφιγγε στην αγκαλιά του κλαίγοντας από ευτυχία και οι δυο σφιχταγκαλιασµένοι έδειχναν σαν να µπήκαν στην κολυµπήθρα του Σηλωάµ και αναγεννήθηκαν. "Πάντα πίστευα ότι µια µέρα αγαπηµένε µου, έστω και σαν οπτασία, θα παρουσιαστείς µπροστά µου, ακόµη πιστεύω ότι ζω ένα όνειρο, ζω την υπέρτατη στιγµή θαύµατος, ποτέ όµως Γιάννη µου δεν πίστεψα ότι είχες πεθάνει, µέσα µου έκαιγε άσβεστη η σπίθα της ελπίδας, της δυνατής επιθυµίας µου, αλλά και τις πίστης µου που ζούσα καθηµερινά τον ερχοµό σου, ήταν τόσο δυνατή, τόσο έντονη η αγάπη µου, που η δύναµη αυτή ανέτρεψε τα πάντα -34-

33 αγάπες στη ροµαντική εποχή και µου κράτησε αναµµένη τη φλόγα της προσµονής". "Το είναι µου ολόκληρο, µου έστελνε µηνύµατα ότι πριν φύγω από τη µάταιη τούτη ζωή θα ξαναβρεθούµε και τώρα δε µε ξαφνιάζει, δε µε τρο- µάζει όπως άλλοτε η ουράνια προφητεία της Λα- µπρινής, ούτε θα πονέσω από την πρόβλεψη της σύντοµης ευτυχίας, µου φτάνει που σε έχω πάλι κοντά µου, που σε νοιώθω, που αναπνέουµε και οι δύο πάλι τον ίδιο αέρα, ποτέ δεν έπαψα να ελπίζω και ζωντανή µε κράτησε αυτό το σπίτι, που συχνά επισκεπτόµουνα και ζούσα µέσα σ αυτό την µοναξιά της ψυχής µου, γυρίζοντας πίσω την σκέψη µου στις ευτυχισµένες στιγµές, αυτές οι στιγµές της αναπόλησης που ζούσα όταν ερχόµουνα εδώ µε κράτησαν στη ζωή, γι αυτό στη θύµηση της ερωτικής µας µπαλάντας που ζήσαµε, εύρισκα παρηγοριά και κουράγιο, για να σε προσµένω". "Ακόµη όµως Γιάννη µου, δεν µπορώ να πιστέψω ότι είµαστε και οι δυο µέσα σ αυτή τη σκηνή και αµφιβάλλω µήπως είναι παραµύθι αυτή η στιγµή, φοβάµαι ότι ζω κάτι το φανταστικό, σ αυτή την υπέροχη µαγική εικόνα και τρέµω µήπως περάσει αυτή η νύκτα και ξυπνήσω". Ο Γιάννης ακόµη δεν µπορούσε και αυτός να συνέλθει από τον αναπάντεχο αυτό γυρισµό, δεν µπορούσε να συνειδητοποιήσει τη ζωντανή ύπαρξη -35-

34 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ της Χρύσας, νόµιζε ότι ήταν κάτι ανάµεσα σε παραίσθηση και ονειροπόληµα, αφού πριν την αναχώρηση του για το µακρινό εκείνο ταξίδι, το είχαν διαβεβαιώσει γνωστοί και συγγενείς για το θάνατό της και του είχαν πει δείχνοντας του µε το δάκτυλο το σπίτι, ότι όλοι η φαµίλια είναι νεκρή και θαµµένη κάτω από τους σωρούς των ερειπίων αυτού του σπιτιού. Είναι αλήθεια ότι αυτά τα δύο παιδιά ήταν ονειροπόλα, ζούσαν την αγάπη τους όπως την ονειρεύτηκαν τότε στα οµορφότερα χρόνια τους, µια αγάπη που έµοιαζε µε παραµύθι, µια αγάπη µε χιλιάδες όνειρα, όπως πρόσταζαν οι νεανικές τους καρδιές και σ αυτή την τρυφερότητα, σ αυτή την οµορφιά της ζωής, όπως ο δηµιουργός την έπλασε, κανείς δεν έχει το δικαίωµα να κόψει το νήµα της ωραιότερης ονειρικής αγάπης αυτών των δυο παιδιών, µιας αγάπης όπως την φαντάστηκαν οι ανθρώπινοι αιώνες και η ροµαντική ιστορία που γράφτηκε µέσα από τις χιλιετίες χύνοντας τόνους µελάνης. Κανείς δεν έχει αυτό το δικαίωµα και κανείς δεν µπορεί να καταστρέψει, να σκοτώσει αυτές τις θεϊκές στιγµές της ανθρώπινης ύπαρξης, στο γρήγορο πέρασµα προς την αιωνιότητα, όχι µόνο ο πόλεµος, ούτε η ίδια η µοίρα, που µπροστά σ αυτό το µεγαλείο, σ αυτές τις υπέροχες στιγµές, που είναι το απάνθισµα της Γήινης ζωής, ακόµα και οι µοίρα κλαίει. -36-

35 αγάπες στη ροµαντική εποχή Σ αυτή τη ζήση την πεζή, που όλοι ζουν µε την ελπίδα, δεν είναι όµοιες οι καρδιές των ανθρώπων, άλλες ξεχνούν στο πρώτο πρωτοβρόχι και άλλες δυστυχώς αιώνια πονάνε. Πάνω σ αυτές τις σκέψεις, σ αυτές τις ωραίες στιγµές το ξέσπασµα µιας ξαφνικής ανοιξιάτικης µπόρας, συντάραξε την ατµόσφαιρα, όταν άρχισαν να πέφτουν οι χρυσές σταγόνες της βροχής, ο Γιάννης µε µια αστραπιαία κίνηση άρπαξε από το χέρι τη Χρύσα βγήκαν έξω και αγκαλιασµένοι λούστηκαν µέσα στη βροχή, απολαµβάνοντας όµορφες στιγµές, όπως τότε που οι καρδιές τους κτυπούσαν στο νεανικό ρυθµό. Έτσι αγκαλιασµένοι έκλεισαν τα µάτια και η φράση της Χρύσας "Θυµάσαι Γιάννη µου", που γλίστρησε από τα χείλη της, τους γύρισε την θύµηση τους χρόνια πίσω, στο ταξίδι αναπόλησης, τότε που παιδιά µε το βέλος του θεού έρωτα καρφωµένο στις καρδιές τους, ζούσαν στη γειτονιά τις ανησυχίες τους και έπλαθαν µαζί µε τους άλλους φίλους τα χιλιάδες νεανικά τους όνειρα και από το χειµώνα ξανάνθισε µέσα στην άνοιξη η ανεµώνα και άρχισαν να θυµούνται: -37-

36 -38-

37 ΤΑ ΠΑΙ ΙΑ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ Ο ήλιος είχε αρχίσει σιγά - σιγά να γέρνει προς τη δύση του και αποχαιρετούσε την ηµέρα που παρέδιδε τα ηνία στο λυκόφως που έφθανε. Τα άστρα άρχισαν κι αυτά να κάνουν την εµφάνισή τους, στολίζοντας αµυδρά τον ουράνιο θόλο, ενώ το φεγγάρι µε τη µισή φέτα του ξεπρόβαλλε και αυτό δειλά από την αντίπερα βουνοκορφή, στέλνοντας το ασηµένιο του φως, στο πέλαγος του Ιόνιου. Τα πετούµενα του ουρανού βλέποντας να πλησιάζει η νύκτα, διέγραφαν µε ακροβατικούς σχη- µατισµούς την τροχιά που σκορπούσαν για τη φωλιά τους, ρίχνοντας τις τελευταίες φευγαλέες µατιές προς τον ουρανό, εξυµνώντας τον πλάστη και δη- µιουργό για την τροφή της ηµέρας. Λίγο πιο εκεί τα τριζόνια αισθανόµενα να πλησιάζει το σούρουπο έδιναν, µε την παράξενη συναυλία τους τη δική τους παρουσία, ενώ ο Γκιώνης ανταγωνιζόµενος τη συναυλία αυτή, έπαιρνε µε το -39-

38 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ δικό του µονότονο τραγούδι τη δική του θέση στη χορωδία της νύκτας και η ηµέρα βασίλευσε µε την εµφάνιση της νύκτας που έστελνε τη δική της απόλυτη ησυχία. Οι καµπάνες της Μητρόπολης σκόρπισαν από ώρα το χαρµόσυνο ήχο τους, καλώντας τους χριστιανούς στη βραδινή λειτουργία και κάποιας ηλικίας παιδιά, νέες και νέοι, όλοι σχεδόν έφηβοι, γεµάτα όνειρα, αισιοδοξία και θρησκευτική κατάνυξη, προσερχότανε στην εκκλησία για να παραστούν κατά το συνηθισµένο τρόπο στη θεία λειτουργία. Ήταν τα παιδιά της παρέας της γειτονιάς, που αν και έφηβοι, µε τις συνθήκες της εποχής, η βιολογική τους φύση τα έδειχνε περισσότερο ώριµα. Ο Γιάννης µε τη Χρύσα, ένα πανέµορφο ερωτευµένο ζευγαράκι, έπαιρνε όπως πάντα τη συνηθισµένη του θέση στο χώρο της εκκλησίας. Του Γιάννη του άρεσε να κρατάει το τορτσώνι, ενώ ο Αλέκος και η Έφη, δύο άλλοι ελκυστικοί νέοι της παρέας, πηγαίνανε πάντα κοντά στο δεξί ψαλτήρι, αφού ο Αλέκος είχε τη συνήθεια να σιγοµουρµουρίζει ψαλµωδίες και όταν έφθανε η ώρα του "άσπιλε", προσπαθούσε µε ελαφριές σπρωξιές σιγά - σιγά να φθάσει πιο κοντά στον ψάλτη, για να κάνει εφέ στην αγαπηµένη του Έφη, δήθεν ότι ψάλλει κι αυτός, παίρνοντας µάλιστα ύφος αρχιερέα. -40-

39 αγάπες στη ροµαντική εποχή Και οι δύο φίλοι είχαν ένα κοινό χόµπι, το ψάρεµα µε αρµίδι. Το εργαλείο της ψαρικής τους, δηλαδή το αρµίδι (πετονιά) ήταν κατασκεύασµα δικής τους εργασίας και συναρµολόγησης από τρίχες ουράς αλόγου και έτσι καθισµένοι ώρες ατέλειωτες στην Τέζα της Σπηλιάς, ψάρευαν απορροφηµένοι, σχεδόν ξεχασµένοι µεταξύ ουρανού και θάλασσας και όταν έφτανε η ώρα της αποχώρησης, λόγω της ψαρικής τους δεινότητας η ψαριά εστέφετο από απόλυτη επιτυχία, πάντα η λάτα τους ήταν γεµάτη µε σπάρους, πέρκες, λάµπενες και αρκετές φορές η ψαρική συλλογή πλουτιζότανε µε γύλους, µουρµούρια και κοτσοπούλες, που µε την ευωδιά της θαλασσινής αλµύρας, έπεφταν στο τηγάνι συµπληρώνοντας το δείπνο της ηµέρας. Ο Γιάννης βαθιά επηρεασµένος από τη µελωδία, ασχολείτο µε τη µουσική, ένιωθε ιδιαίτερη αδυναµία για το πεντάγραµµο και οι µουσικές νότες γι αυτόν ήταν σκίρτηµα καρδιάς και µε µια παλιά κιθάρα που είχε έπαιζε ακοπανιαµέντα αυτοδίδακτα, αφού ως µουσικός στη "Μάτζαρο" την επιλεγόµενη "µπλε µουσική", που έπαιζε κορνέτα, γνώριζε πολύ καλά τους µουσικούς φθόγγους και µε την µελωδική του φωνή χάριζε στην παρέα αξέχαστες επιτυχίες, µε φανερή την ανησυχία στη σκέψη του να φτερουγίζει στο αύριο, µε γνώµονα µία µουσική επιτυχηµένη καριέρα, γι' αυτό και όταν σχόλαγε από την έκτη Γυµνασίου που φοιτούσε, έπεφτε µε τα µούτρα στην -41-

40 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ κιθάρα και το βιολί, µε την ανήσυχη πάντα σκέψη του να ονειρεύεται µία επίδοση στην ανώτερη µουσική παιδεία. Ο Αλέκος, βρισκότανε σε άλλη διάσταση, σκεφτότανε µόνο το σήµερα, έµενε πάντα στο ''δώσε ηµίν σήµερον '' και δεν απασχολούσε τη σκέψη του µε το µέλλον, ζούσε µόνο το παρόν, ζούσε το τώρα, ήταν στην κυριολεξία ένας ωραίος καλοπερασάκιας, χωρίς να πολυσκοτίζεται για το αύριο, αφού γι' αυτό είχαν φροντίσει οι γονείς του και λόγω της εξασφαλισµένης ζωής, µε τα γράµµατα δεν τα πήγαινε καλά, έτσι η σκέψη του στρεφότανε στην καλοπέραση και στην Έφη του, γι' αυτό και πήρε την απόφαση να εγκαταλείψει την τρίτη Γυµνασίου που φοιτούσε µε δύο χρόνια καθυστέρηση και να επιδοθεί στο εµπόριο, εκεί που την έβρισκε, γιατί ήταν και ριψοκίνδυνος. Έτσι οι δύο φίλοι, µπορεί να έκαναν συχνά, σχεδόν καθηµερινά παρέα, ωστόσο σαν χαρακτήρες ήταν δύο διαφορετικοί άνθρωποι. Ο Γιάννης να πλέει στον ροµαντισµό, µε βαθυστόχαστες σκέψεις που έβλεπε τη ζωή σαν παραµύθι και ο Αλέκος να παίρνει τη ζωή σαν ευκαιριακή επίδειξη, µε σκοπό να την στραγγαλίσει για να περάσει όσο το δυνατό πιο όµορφα, όµως και οι δύο κρατούσαν προσεκτικές ισορροπίες στις διαφωνίες τους, για να µην κλυδωνίζεται η φιλία τους. -42-

41 αγάπες στη ροµαντική εποχή Κάπως έτσι στους ίδιους τόνους, στους ίδιους ρυθµούς λειτουργούσαν και οι κοπέλες, µε τη Χρύσα να αντιµετωπίζει τη ζωή µε βιβλική πραότητα και να κινείται ανάµεσα στην ποίηση και τη µουσική, που τη συγκινούσε ιδιαίτερα, µε ανησυχίες και βαθυστόχαστες σκέψεις, που της έδινε την πρωτοπορία στο Γυµνάσιο και τα υπέροχα θαλασσιά µάτια της, που πήραν το φως από το γαλαζοπράσινο Ιόνιο, να ταξιδεύουν στο χώρο της οµορφιάς. Αντίθετα η Έφη βρισκόντανε στην ίδια συχνότητα µε τον Αλέκο, ήταν ένα πλάσµα ευκαιριακό, έβλεπε πάντα τα πράγµατα επιδερµικά, µε δυσκολία περνούσε τις τάξεις στο σχολείο και δεν έβλεπε τίποτε άλλο παρά πότε να τελειώσει το Γυµνάσιο όπως - όπως, να πετάξει την ποδιά της, για να βάλει ψηλό τακούνι και να βάψει τα χείλη της κόκκινα, που ήταν η αδυναµία της, ενώ στην καθηµερινότητα όλα τα αντιµετώπιζε σατυρικά και µε κάποια δόση υπεροψίας που ξέφευγε από τα τσακίρικα µάτια της και από την εκρηκτική ερωτεύσιµη παρουσία της και µε αυτό το φλογερό ταµπεραµέντο εξέπεµπε ερωτισµό. Με αυτές τις αντιθέσεις ζούσε και διασκέδαζε η παρέα, µε πιθανή ισορροπία ότι τα ετερώνυµα έλκονται, χωρίς βέβαια αυτό να αποτελεί κανόνα, γιατί πολλές φορές η προκλητική Έφη πρωτοστατούσε σε µικροκαβγάδες, αφού της άρεσε συχνά να προκαλεί, λέγοντας συνέχεια το απόφθεγµά της, -43-

42 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ "ότι γι' αυτή δεν βρέθηκε ακόµη ο άντρας που θα την τιθασεύσει," κάνοντας τον Αλέκο να λυσσάει από ζήλια και να γίνεται µπαρούτι έτοιµος να εκραγεί. Ο Αλέκος είχε υπερβολική αδυναµία στην Έφη και όσο αυτός της έκανε όλα τα χατίρια και υποχωρούσε, κάθε αδύναµη υποχώρηση του Αλέκου, δηµιουργούσε δίκαιο στην Έφη, που αποθρασυνότανε όλο και περισσότερο, µε αποτέλεσµα η τακτική της άρνησης να επηρεάζει συναισθηµατικά τον Αλέκο, που φούντωνε µέσα του το στοιχείο της ζήλιας, έτσι η Έφη να ασκεί επάνω του απόλυτη εξουσία και ένα βαθύ επηρεασµό σε κάθε σχέσηπράξη και κάτω από αυτή την επίδραση, ο Αλέκος είχε γίνει στην κυριολεξία υποχείριο της, σε σηµείο τέτοιο που του αλλοίωσε ακόµη και την προσωπικότητά και όσο αυτός έτρεχε πίσω της, γι' αυτή πέρα βρέχει. Ένα από τα σοβαρότερα προβλήµατα στον άνθρωπο είναι η λαχτάρα της καρδιάς, όταν το λογικό βρίσκεται κάτω από την εξουσία της καρδιάς, όταν το νοητικό σταµατά στο πρόσταγµα της καρδιάς και δεν την ελέγχει, τότε οι λαχτάρες που θα του προσφέρει θα είναι ανεξέλεγκτες. Όταν η τρελή καρδιά κτυπά στο δικό της χρόνο, στο δικό της ρυθµό και δεν ακολουθεί την λογική, χωρίς αµφιβολία ζεις ένα όµορφο ερωτικό -44-

43 αγάπες στη ροµαντική εποχή κρεσέντο, που σου χαρίζει ανυπολόγιστη επαναστατική ευτυχία, όταν όµως η αγάπη προσφέρεται µονόπλευρα και χωρίς αυθόρµητη ανταπόκριση, τότε όλα µπαίνουν στο νεφελώδη χώρο, µε ανεξέλεγκτες εκρήξεις. Οι καµπάνες της Μητρόπολης ξαναχτύπησαν, γνωστοποιώντας στον κόσµο το τελείωµα της λειτουργίας και το πλήρωµα της εκκλησίας σιγάσιγά πήρε το δρόµο της επιστροφής στα σπίτια του. Ένα υπέροχο φιλί και ένα ζεστό σφιχταγκάλιασµα ήταν το καληνύκτισµα του Γιάννη και της Χρύσας, ενώ η Έφη από µακρυά φώναζε, ''καληνύκτα Αρλεκίνο µου'' - έτσι αποκαλούσε τον Αλέκο - ''όνειρα γλυκά και ασκανδάλιστα'', και καθώς προσπερνούσε ένα άλλο ζευγάρι της παρέας ο Πέτρος και η Αφροδίτη, άφηναν την καληνύχτα τους και χάνονταν µέσα στα σκοτεινά καντούνια της Μητρόπολης πιασµένοι χέρι -χέρι. Σε λίγο απόλυτη ησυχία απλώθηκε στις γειτονιές. Που και που περνούσε κανένας περαστικός διαβάτης, που στα χαµηλωµένα αµυδρά φώτα του δρόµου από µακριά έµοιαζε µε σκιά που γλιστρούσε στο σκοτάδι και ενώ τα χαµηλωµένα φώτα έχουν κάποια ροµαντική επίδραση στον άνθρωπο, ωστόσο ασκούν µια µυστηριώδη γοητεία, γιατί κλείνουν το µυστήριο της αναγνώρισης. Το ρολόι του Αγίου κτύπησε δώδεκα, µε- -45-

44 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ σάνυκτα και κάτι, όλη η φύση ησυχάζει και οι άνθρωποι παραδόθηκαν στην αγκαλιά του µορφέα, στο σηµείο που συναντιέται το σταµάτηµα της πάλης από την καθηµερινότητα, εκεί που αφήνεται η σκέψη να τρέχει πιο γρήγορα από την ταχύτητα του φωτός, για να ταξιδεύσει µαζί µε τα όνειρα τους Ο ήλιος ξεπρόβαλλε από την απέναντι βουνοκορφή ρίχνοντας τις χρυσαφένιες αχτίδες του στις κεραµιδένιες στέγες και οι άνθρωποι αγουροξυπνηµένοι, πέφτουν πάλι µε τα µούτρα, στον αγώνα της καθηµερινότητας, στον αγώνα της επιβίωσης και η ζωή παίρνει ξανά το ρυθµό της. Στη γειτονιά της Μητρόπολης που συνόρευε µε το Καµπιέλο και που τα σπίτια ήταν τόσο κοντά το ένα µε το άλλο όλα κολλητά, έτσι που οι δυο αυτές γειτονιές να µοιάζουν µε µία και τα παιδιά ανακατευόντανε και ο µπαξές είχε από όλα τα λουλούδια. Ένα βράδυ στην παρέα ο Γιάννης έφερε ένα καινούργιο µέλος, τον Καµπιελιότη Προκόπη, που τα παιδιά τον αποκαλούσαν φιλόσοφο, γιατί πράγµατι είχε την τάση να φιλοσοφεί τα πάντα στη ζωή, παρά τη νεαρή του ηλικία, είχε κάποιες δικές του αντιλήψεις τις οποίες µετέφερε στις συζητήσεις της παρέας µε κάποιο προχωρηµένο για την εποχή -46-

45 αγάπες στη ροµαντική εποχή του τρόπο. Γνωρίστηκαν µε το Γιάννη και έγιναν φίλοι σε µία παρεξήγηση που ο Γιάννης είχε πιαστεί στα χέρια και αναγκάστηκε να παίξει τις γροθιές, όταν δύο ξένα παιδιά πείραξαν το κορίτσι του την Χρύσα, ο Προκόπης που περνούσε εκείνη τη στιγµή από το σηµείο του καυγά είδε τους δύο να επιτίθενται στον έναν και δεν κρατήθηκε έβαλε τις φωνές. '' εν ντρέπεστε ρε ψευτοπαλληκαράδες '', τους φώναξε, '' ύο επάνω σε έναν '' και βλέποντας την ανανδρία όρµησε σαν ταύρος µέσα στη συµπλοκή και άρχισε να κτυπά τους δύο ενισχύοντας τη θέση του Γιάννη, έτσι που οι δύο ψευτοπαλληκαράδες να τραπούν άρον - άρον σε άτακτη φυγή. Από τότε δίνοντας τα χέρια γίνανε φίλοι. Ο Προκόπης ήταν στοχαστικά ονειροπόλος νέος, που πίστευε στη ροµαντική χίµαιρα ότι µεγαλώνοντας θα µπορούσε να αλλάξει τον κόσµο, ένα παιδί µε χάρισµα ευγλωττίας που γοήτευε, ήταν όµως από µία πολύ φτωχή οικογένεια γεµάτη πόνους, βάσανα και πολλές στερήσεις, ακόµη και στα είδη πρώτης ανάγκης, στα είδη επιβίωσης. Ο πατέρας του ο Πάνος για να ζήσει την οικογένεια του έκανε πολλές δουλειές. Παρά το γεγονός που γνώριζε ότι ο γιος του ήταν καλός µαθητής και µε σπινθηροβόλο πνεύµα, αναγκάστηκε να τον βγάλει από το γυµνά- -47-

46 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ σιο, µόλις είχε τελειώσει την τέταρτη τάξη και να τον βάλει να δουλέψει σε τυπογραφείο, έτσι περιόρισε τα έξοδά του και κάθε Σάββατο που ο Προκόπης έπαιρνε το εβδοµαδιάτικο, αυτό το ασήµαντο ποσό, αφού ακόµη δεν είχε ολοκληρώσει την τέχνη του, το κατέθετε ολόκληρο στο σπίτι και µπάλωνε µια τρύπα στον οικογενειακό κορβανά. Τους πρώτους µήνες από την εγκατάλειψη του σχολείου ο Προκόπης ήταν πολύ στεναχωρηµένος, σχεδόν µελαγχολικός, γιατί ο σκοπός που είχε βάλει στη ζωή του να γίνει καθηγητής Πανεπιστη- µίου και να αφοσιωθεί στη φιλοσοφία, έβλεπε ότι γκρεµίστηκε και τα όνειρά του γίνανε στάχτη, όµως οι ανάγκες της ζωής τον υποχρέωσαν να προσγειωθεί, αλλά ποτέ δεν άφηνε το διάβασµα. Όσα βιβλία έπεφταν στα χέρια του και όσα αγόραζε µε το κρυφό υστέρηµά του, τα καταβρόχθιζε πνευµατικά, το διάβασµα ήταν η µεγάλη του λατρεία, εκεί σ' αυτόν τον πνευµατικό χώρο, στον χώρο της σοφίας των ανθρώπων, εύρισκε ξεφυλλίζοντας τα βιβλία παρηγοριά και κουράγιο για τη ζωή και ξεχνούσε την πίκρα του, για τα χαµένα όνειρά του. Ο Πέτρος και η Αφροδίτη ήταν δύο διαφορετικοί χαρακτήρες. Η Αφροδίτη ήταν µία κοπέλα µε εκφραστικά µάτια, µε αγαλµατένιο κορµί και προπαντός θετική πάντα στις σκέψεις και τις αποφάσεις της, δεν πήγαινε ψηλαφιστά γνώριζε τι ήθελε στη ζωή, ήταν ντελικάτη, είχε πνευµατική και κοι- -48-

47 αγάπες στη ροµαντική εποχή νωνική καλλιέργεια που τη δίδαξε η µητέρα της Φωτεινή η δασκάλα και ο πατέρας της ο Νιόνιος ο τραπεζικός. Έτσι ζούσε σε ένα χώρο πνευµατικό, αλλά και από οικονοµικής άποψης αρκετά ικανοποιητικό, γι' αυτό και δεν της έλλειπε τίποτα, κινούντανε ανά- µεσα στο πιάνο και στα γαλλικά της. Ο Πέτρος όµως ήταν σε πλήρη αντίθεση µε την Αφροδίτη, καλοστεκούµενος µε καλοφτιαγµένο σώµα, ασχολείτο µε τον αθλητισµό, λίγο βάρβαρος στους τρόπους, αρκετά φιγουρατζής και µε µπόλικη αδυναµία στις γυναίκες, είχε ελεύθερο χρόνο για να κάνει τις "πασεγκιάδες" του όλη µέρα, αφού ο πατέρας του ο Λάµπρος κλεισµένος τις περισσότερες ώρες της ζωής του στο εργοστάσιο που δούλευε δύο βάρδιες, από το πρωί νωρίς µέχρι αργά το απόγευµα, για να καλύψει τα έξοδα της τετραµελούς οικογένειάς του. Πολλές φορές η Αφροδίτη έκανε παρατηρήσεις στον Πέτρο επισηµαίνοντας του τον τρόπο συµπεριφοράς του και στις κατά καιρούς σπόντες που τις έριχναν οι φίλες της, ότι τον βλέπουν συχνά να κάνει παρέα µε διάφορες κοπέλες και αυτό την ενοχλούσε αφάνταστα, πιο πολύ ακόµη και από το ότι δεν είχαν µεταξύ τους πνευµατική επικοινωνία. Με λίγα λόγια δεν ταίριαζαν σε πολλά θέµατα και η σχέση τους ακροβατούσε σε τεντωµένο σκοινί. Έτσι ένα απόγευµα που η Αφροδίτη κατέβηκε µε δύο φίλες της να σεργιανίσει στην πλατεία, έπεσε µπροστά -49-

48 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ της ο Πέτρος συνοδεία µε µία κοπέλα. Αυτή η αναπάντεχη συνάντηση, αυτή η αναπάντεχη εικόνα που αντίκρισε η Αφροδίτη, ήταν γι' αυτήν ο σπινθήρας και ίσως η καλύτερη ευκαιρία που ζητούσε, για να του δώσει τα παπούτσια στο χέρι. Την παρέα πλαισίωνε και ο επιλεγόµενος Ξενοφών, ένα παιδί µε τελείως διαφορετικό τύπο, ένα παιδί µε πολλούς προβληµατισµούς. Τις περισσότερες ώρες της ηµέρας συλλαµβανότανε να ονειροπολεί, δεν τον πολυσυγκινούσαν τα βίαια παιχνίδια της παρέας και ούτε είχε πολλά πάρε-δώσε µε τις κοπέλες της γειτονιάς, ήταν λεπτός στους τρόπους και αρκετά τρυφερός µε τα παιδιά και µε πολλές ευαισθησίες. Η σκέψη του τριγύριζε όπως η µέλισσα γύρω από τα λουλούδια και όπου συναντούσε γλάστρες λουλουδιών καθόντανε και τις περιεργαζότανε και το µεγαλύτερο µέρος της ζωής του, ασχολείτο µε την περιποίηση των λουλουδιών, γι αυτό και εγκατέλειψε γρήγορα το σχολείο. Ο πατέρας του ο κυρ. Μπάµπης, βλέποντας την αδυναµία του παιδιού του, του άνοιξε λουλουδάδικο που το ονόµασε "Ανθισµένη Μαγνώλια" εκεί κατέφευγε ο φιλόσοφος που τσίµπαγε ένα λουλούδι προσφέροντάς το, στη αγαπηµένη του. Ένα ανοιξιάτικο απόγευµα που η παρέα απολάµβανε στην παραλία την αύρα της θάλασσας, έφθασε µε λίγη καθυστέρηση και ο Προκόπης. Με την εµφάνιση του Προκόπη οι φίλοι απαίτησαν να -50-

49 αγάπες στη ροµαντική εποχή τους µιλήσει φιλοσοφικά. Έτσι ο Προκόπης που δε χάλαγε χατίρι για τέτοιες συζητήσεις, άρχισε να µονολογεί σαν παλιός φωνόγραφος. ''Που λέτε παιδιά", τους λέει ''βλέπετε τους γλάρους που πετούν σαν ακροβάτες του αέρα, είναι πουλιά ελεύθερα, αλλά και άκακα. Ζούν στο θαλασσινό υγρό στοιχείο και δεν έχουν να σκεφτούν τίποτα, δεν εξαρτώνται από κανέναν, όµως λίγο πιο έξω από την θάλασσα, δίπλα στην ξηρά, πετούν πάρα πολλά πουλιά, τα περισσότερα όµως είναι κοράκια" και στο άκουσµα αυτής της λέξης, ο Σωσίπατρος το πειραχτήρι της παρέας, άρχισε να κράζει σαν κόρακας και όλη η παρέα ξέσπασε στα γέλια. Όµως για τον Προκόπη πέρα βρέχει, συνέχισε το φωνογραφικό του µονόλογο και απευθυνό- µενος σε κάποιους της παρέας χωρίς να ονοµάσει, είπε ότι διακρίνει και να το θυµούνται, ότι µερικοί από ανάµεσά τους θα τραβήξουν µεγάλες ανηφόρες στη ζωή και δόξασε το Θεό που αυτός ακολούθησε τα πραγµατικά θρανία της γνώσης και έµαθε τα γράµµατα όπως τα διδάσκει και τα επιβάλλει η πιάτσα και το πεζοδρόµιο. Άλλωστε συµπλήρωσε και οι αρχαίοι προγονοί µας που ήταν τα µεγάλα πνεύµατα και διακρίθηκαν σε όλες τις επιστήµες, µεταλαµπαδιάζοντας τις γνώσεις τους, τη σοφία και τον πολιτισµό τους σε όλον τον κόσµο, δε διδάχτηκαν στα θρανία, αλλά φιλοσοφούσαν στη σχολή του πεζοδροµίου, στη σχολή της ζωής, στην επιλεγόµενη -51-

50 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ σχολή των περιπατητών. ''Εγώ'', συνέχισε ο φιλόσοφος Προκόπης, ''στη µικρή µου ηλικία περπατούσα ξυπόλυτος, για να µη χαλάσω το µοναδικό ζευγάρι παπούτσια που µου αγόρασε από το υστέρηµα του ο πατέρας µου, όταν άρχισα να πηγαίνω σχολείο και τα φορούσα µόνο στις γιορτές, σε σηµείο µάλιστα όταν τα φορούσα, µπροστά στην ανυπέρβλητη δύναµη της ελευθερίας του ξυπόλυτου, να µην αισθάνοµαι καλά". ''Όµως σας λέω '', είπε συµπληρώνοντας τον λόγο του ο φιλόσοφος, ''όσα λεφτά και εάν αποκτήσω στη ζωή, ποτέ δε θα φορέσω λουστρίνια παπούτσια, γιατί η βιτρίνα κρύβει κάποια ατέλεια, συνήθως τα λουστρίνια λασπώνουν και δίνουν την εντύπωση σ' αυτούς που τα φορούν ότι φαίνονται γίγαντες, ενώ πίσω από τις λάσπες κρύβονται κάποια µεταµορφωµένα ανθρωπάκια που γίνονται βάρη της γης.'' Η παρέα ενθουσιάστηκε και ξέσπασε σε χειροκροτήµατα, φωνάζοντας ''άξιος - άξιος, πες µας και άλλα πες µας και άλλα.'' Ο φιλόσοφος Προκόπης είχε έφεση στο λόγο, είχε την ευχέρεια της έκφρασης και µία ευρυ- µάθεια από κάποια συσσώρευση γνώσεων που απέκτησε από την µελέτη πολλών αξιόλογων βιβλίων. -52-

51 αγάπες στη ροµαντική εποχή Το πειραχτήρι όµως, ο Σωσίπατρος, πάντα έριχνε τις σπόντες του σε σηµείο που παρεξηγήθηκε η Αφροδίτη και πήρε την θέση του υπερασπιστή, φωνάζοντας στο Σωσίπατρο "να σκάσει και να ακούσει, για να ξεστραβωθεί, που όλο κουταµάρες λέει". Η επέµβαση αυτή της Αφροδίτης απετέλεσε το έναυσµα, τον σπινθήρα του έρωτα του Προκόπη για την Αφροδίτη, που από καιρό φώλιαζε µυστικά στα στήθη του και ίσως λόγω της ατολµίας που τον διέκρινε, προς το γυναικείο φύλλο, δεν τον εξωτερίκευε, ίσως όµως να τον δυσκόλευε και ο λόγος που γνώριζε ότι η Αφροδίτη είχε συναισθηµατικό δεσµό µε τον Πέτρο και αυτός µαζί µε την ατολµία του, ήταν ο πιο βασικός λόγος, αφού τα παιδιά της παρέας της εποχής εκείνης έδειχναν ανυπολόγιστο σεβασµό στις συναισθηµατικές σχέσεις των φίλων. Ορµώµενος από αυτήν την υπερασπιστική θέση που πήρε η Αφροδίτη, ο φιλόσοφος άρχισε πάλι το λόγο συνεχίζοντας ότι "στη ζωή µας, θα δούµε πολλά, θα δούµε καιρούς ταραγµένους, κυβερνήσεις να έρχονται και να φεύγουν δίνοντας όλες τις ίδιες υποσχέσεις, που να µη τις χωνεύει το στο- µάχι µας και ακόµη θα δούµε τις θυσίες των λαών, να δένονται µε τις αλυσίδες του δήθεν καθωσπρεπισµού και θα υποχρεωνόµαστε να κρατάµε κλειστά - σφιχτά τα χέρια, για να µη τελειώσει αυτή η απαίσια και για την ολιγαρχία εξαίσια ζωή. Θα δούµε ακόµη -53-

52 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ανίκανους και ατάλαντους να κυβερνούν τους ικανούς και τη ζωή να δίνει στους λίγους τα πολλά και στους πολλούς τα λίγα και σε κάποιους την ανθρώπινη δυστυχία". Με τις τελευταίες λέξεις σταµάτησε για λίγο ο Προκόπης το µονόλογό του και άρχισε να τους κοιτάει όλους έναν, προς ένα στα µάτια και µετά από µια σύντοµη σιγή, συνέχισε λέγοντας τους ότι "κάποια µέρα όλοι θα δικαστούµε για τις πράξεις µας εδώ στη ζωή. Μπορεί ο λαός να επικαλείται την πρόχειρη ρήση, ότι όλα εδώ πληρώνονται, εδώ είναι η κόλαση, εδώ και ο παράδεισος, εγώ όµως προσωπικά πιστεύω, ότι όλοι µας θα περάσουµε από Θεία δίκη, ακόµη και οι επίγειοι δικαστές, για τους αθώους που τους χαρακτήρισαν ένοχους και τους τιµώρησαν και για όσους αδίκησαν και όταν η ετυµηγορία θα 'ναι καταδικαστική και όσο ο επίγειος δικαστής θα εκλιπαρεί και θα ζητάει συγχώρεση από τη δικαιοσύνη που δε θα µπορεί να τη διακρίνει µε γυ- µνούς οφθαλµούς, θα πάρει την εντολή να ξαναγυρίσει στη γη, να δικαστεί από τους ανθρώπους για να συνειδητοποιήσει την αβάσταχτη θλίψη της αδικίας". Στη συνέχεια ο Προκόπης ανέπτυξε τη θεωρία του Σωκράτη περί της ψυχής, µίλησε ακόµη για το γάµο και τον έρωτα, που από αιώνες τώρα λειτουργεί σαν µέσο για την κοινωνική αναβάθµιση. " Όλοι ψάχνουν είπε για µια καλή νύφη και ένα καλό -54-

53 αγάπες στη ροµαντική εποχή γαµπρό, εγώ όµως πιστεύω στον έρωτα. Μ' αυτόν νιώθεις το ταίριασµα της χηµείας που ερεθίζει τα συναισθήµατα και τα σκιρτήµατα της ψυχής και όταν το στόµα σου ξεραίνεται από το αντίκρισµα στη συνάντηση των µατιών, τότε αυτό θα πει έρωτας, αυτή η σχέση, αυτή η στιγµή που νιώθεις το εσωτερικό σου να πυρακτώνεται σαν λάβα ηφαιστείου, τότε αυτό θα πει έρωτας, αυτό δεν εξαγοράζεται µε κανένα νόµισµα". Και κατέληξε, "βιώνουµε την εποχή των αντιθέσεων, βρισκόµαστε στο µεταίχµιο που αρχίζουν να σβήνουν οι προκαταλήψεις που θέτουν τον άνθρωπο έρµαιο της µοίρας, του πεπρωµένου, του ιδεατού κόσµου, που πρωταγωνιστεί η φαντασία και η εκµετάλλευση, βρισκόµαστε στο χρόνο εκείνον που η γενιά µας θα παλέψει σε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανατροπή των αδικιών, να ανατρέψουµε το παράνοµο που σµίλεψαν οι ισχυροί της γης για να εκµεταλλεύονται τον κόσµο και ας παραδειγµατιστούµε από τους συνεχείς αγώνες του λαού, που οι αλλαγές δικαιώνουν τα γεγονότα, που ότι θεωρείτο παράνοµο άλλοτε, τώρα είναι νόµιµο και ότι τότε για λόγους σκοπιµότητας χαρακτηρίστηκε ιερό, σήµερα θεωρείται αστείο, όπως ακόµη και πιο παλαιότερα η επίσηµη εκκλησιαστική άρνηση ότι η γη κινείται, στη σηµερινή εποχή η άρνηση αυτή θεωρήθηκε γελοία, ας είµαστε έτοιµοι για τους νέους αγώνες". Αλλά η νύκτα είχε προχωρήσει αρκετά και -55-

54 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ πριν η παρέα αναχωρήσει για την οικογενειακή της θαλπωρή, ο φιλόσοφος εισέπραττε ακόµη και από το πειραχτήρι για δεύτερη φορά τα χειροκροτήµατα. χάνονταν µέσα στα σκοτεινά καντούνια της Μητρόπολης πιασµένοι χέρι χέρι. (σελ. 45) -56-

55 ΟΤΑΝ ΟΙ ΚΑΡ ΙΕΣ ΣΚΙΡΤΟΥΝ Ο Γιάννης και η Χρύσα ήταν δυο ονειροπόλα παιδιά που δεν έβλεπαν την ώρα να συναντηθούν. Η αγάπη τους ήταν τόσο δυνατή που σκορπούσε στην παρέα φως. Βράδια ατελείωτα κάτω από τα άστρα µιλούσαν για τη ζωή τους, στις νύκτες µένανε ώρες ασάλευτοι αγκαλιασµένοι κάτω από το φως του φεγγαριού, µε µοναδική συντροφιά τον κτύπο της καρδιάς τους και µε τη φαντασία τους πλάθανε χιλιάδες όνειρα για τη µελλοντική τους ζωή. Και οι δυο αυτές νεανικές καρδιές κτυπούσαν στην ίδια συχνότητα. Χώριζαν τα βράδια για να πάνε στα σπίτια τους και οι καρδιές τους αποχωριζότανε από το σώµα τους και φτερούγιζαν αγκαλιασµένες στα στενά της αγαπηµένης τους γειτονιάς και όταν άρχιζε να ροδίζει η αυγή στο πρωινό ξύπνηµα, ζούσαν µε την προσµονή της θείας ευτυχίας, που πριν από το σχολείο θα αντίκριζαν ο ένας τα µάτια του άλλου, αυτή η µαγνητική συνάντηση των µατιών οδηγούσε τους δύο ερωτευµένους στα έδρανα του -57-

56 ΕΡΩΤΕΣ-ΜΙΣΗ, ΠΑΘΗ ΣΤΗ ΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ σχολείου ευτυχισµένους. Ο Γιάννης µια φορά την εβδοµάδα είχε τάξει την καρδιά του να βρίσκεται κάτω από το παράθυρο της αγαπηµένης του, εκεί στου δρόµου τη γωνιά, µέσα στην παγωνιά, κάτω από το φως των αστεριών µε χορωδία που είχε στήσει µε τους φίλους του, µέσα στης νύκτας τη σιγαλιά µε την κιθάρα του και τη µελωδική φωνή, της τραγουδούσε σε λα µινόρε, τραγούδια που της θύµιζαν συνέχεια τη µεγάλη του αγάπη. Χαρές, γέλια και ευτυχία, εκδροµές σε µαγευτικές γωνιές, πάντα µαζί και όνειρα από χίλιες και µια νύκτες, µε υποσχέσεις για µια ζωή γεµάτη αγάπη, γεµάτη έρωτα. Συχνές επισκέψεις σε από- µερα ξωκλήσια, ανάµατα κεριών και όρκους αιώνιας αγάπης, µια αγάπη που µε τα µάτια της νεανικής τους καρδιάς, θα διαρκούσε και πέραν από αυτή τη ζωή, µέχρι την αιωνιότητα, αφού συχνά υποσχότανε ο ένας στον άλλον, ότι δε θα τους χωρίσει τίποτα, ούτε ο θάνατος, αλλά άλλες οι βουλές του θεού έρωτα και άλλες των ανθρώπων. Φαίνεται πως οι έρωτες της Χρύσας και του Γιάννη έγιναν αντιληπτοί από τους δικούς τους και όπως ήταν φυσικό η εποχή δεν επέτρεπε τέτοια ερωτικά ολισθήµατα και τα νέα κυκλοφόρησαν στα καντούνια από ψίθυρο, σε ψίθυρο µε ταχύτητα αστρική και αυτό ενόχλησε τους γονείς των ερωτευ- -58-

57 αγάπες στη ροµαντική εποχή µένων, που αναγκάστηκαν να πάρουν περιοριστικά µέτρα σε βάρος τους. Όµως άλλες οι επιθυµίες και οι εντολές του κυρίου και άλλες των ερωτοχτυπηµένων από το βέλος του φτερωτού γιου της Αφροδίτης έρωτα, που ζουν σε άλλη διάσταση. Οι ερωτευµένοι οδηγούµενοι από τα συναισθήµατά τους και από τη δύναµη της καρδιάς δε γνωρίζουν ανασταλτικούς παράγοντες, έτσι µε την πρωτόγνωρη αυτοπεποίθηση που τους χαρίζει η δύναµη της αγάπης, αποφασίζουν και οι δυο να δώσουν λύση, µια λύση που τους οδηγεί στο στέριωµα της αγάπης τους και εάν τη λύση αυτή δεν τη δίνουν οι δικοί τους άνθρωποι, τότε µοιραία θα τη δώσουν οι καρδιές τους. Με αυτές τις σκέψεις και οδηγούµενοι από τους κτύπους της καρδιάς τους, πήραν την απόφαση και εµφανίσθηκαν ενώπιον των γονιών τους, εκµυστηρεύτηκαν την αγάπη τους και ζήτησαν τη συ- µπαράσταση τους. Όµως στην αντίπερα όχθη η αγάπη δεν λειτουργούσε µε τα σκιρτήµατα της καρδιάς, αλλά µε την ψυχρή λογική και οι φαµίλιες έδωσαν τη στερεότυπη απάντηση που συνήθως δίνουν οι γονείς:''τελειώστε πρώτα το σχολείο σας, οριστικοποιήστε τις σπουδές σας και εµείς δε θα έχουµε κα- µιά αντίρρηση, αλλά τώρα, τώρα προέχει το µέλλον σας, η επαγγελµατική σας αποκατάσταση.'' -59-