Αναπαράςταςθ Γνϊςθσ ςτον Παγκόςμιο Ιςτό Ενότθτα 1: Ειςαγωγι Το όραμα του Σθμαςιολογικοφ Ιςτοφ

Transcript

1 Αναπαράςταςθ Γνϊςθσ ςτον Παγκόςμιο Ιςτό Ενότθτα 1: Ειςαγωγι Το όραμα του Σθμαςιολογικοφ Ιςτοφ Ιωάννθσ Χατηθλυγεροφδθσ Πολυτεχνικι Σχολι Τμιμα Μθχ/κϊν Η/Υπολογιςτϊν & Πλθροφορικισ

2 Περιεχόμενα ενότθτασ 1. Περιεχόμενα Μακιματοσ 2. Ο ςθμερινόσ Ιςτόσ (Syntactic Web) 3. Μθχανζσ Αναηιτθςθσ 4. Σθμαντικόσ Ιςτόσ (Semantic Web) 5. Διαχείριςθ Γνϊςθσ - Ιςτόσ 6. Διαχείριςθ Γνϊςθσ - Σθμ. Ιςτόσ 2/26

3 Περιεχόμενα ενότθτασ 7. Ηλεκτρονικό Εμπόριο - Ιςτόσ 8. Ηλεκτρονικό Εμπόριο - Σθμ. Ιςτόσ 9. Τεχνολογίεσ Σθμαντικοφ Ιςτοφ 10.Μεταδεδομζνα 11.Σφγκριςθ HTML - XML 12.RDF (Οντότθτα - Ιδιότθτα - Τιμι) 13.Πυραμίδα Σθμαντικοφ Ιςτοφ 3/26

4 Περιεχόμενα Μακιματοσ Ειςαγωγι XML-XML Schema RDF-RDF Schema Οντολογίεσ (γλϊςςα OWL) Περιγραφικζσ Λογικζσ Συλλογιςτζσ (Reasoners) Κανόνεσ 4/26

5 Ο ςθμερινόσ Ιςτόσ (Syntactic Web) Πολφ ςθμαντικι εξζλιξθ - Αλλαγι προοπτικισ των Η/Υ Βαςικζσ εξυπθρετιςεισ είναι: αναηιτθςθ και χριςθ πλθροφοριϊν, αναηιτθςθ και επαφι με άλλα άτομα, παραγγελία προϊόντων κλπ Δεν υπάρχει επαρκισ υποςτιριξθ από εργαλεία λογιςμικοφκφρια εργαλεία χριςθσ: μθχανζσ αναηιτθςθσ 5/26

6 Μθχανζσ Αναηιτθςθσ Βαςίηονται ςε λζξεισ-κλειδιά Προβλιματα o Υψθλι ανάκλθςθ, χαμθλι ακρίβεια o Χαμθλι ι κακόλου ανάκλθςθ (ςπάνια) o Εξάρτθςθ από τισ λζξεισ o Επιςτρζφουν μεμονωμζνεσ ςελίδεσ Μετά τθν αναηιτθςθ δεν υπάρχει άλλθ βοικεια (π.χ. υποςτιριξθ ανάκλθςθσ πλθροφοριϊν) 6/26

7 Σθμαντικόσ Ιςτόσ (Semantic Web) Κίνθτρο: Περιεχόμενο ιςτοςελίδων μθ άμεςα επεξεργάςιμο από μθχανζσ Πικανι λφςθ: Χριςθ υπαρχουςϊν μεκόδων ΤΝ-δφςκολθ και πολφπλοκθ Προτεινόμενθ: Δθμιουργία νζων μεκόδων για τθν περιγραφι/αναπαράςταςθ του περιεχόμενου Οργανιςμόσ: Κοινοπραξία Παγκοςμίου Ιςτοφ (WWW Consortium-W3C) 7/26

8 Διαχείριςθ Γνϊςθσ - Ιςτόσ Αναηιτθςθ πλθροφοριϊν: εξαρτάται από τισ μθχανζσ αναηιτθςθσ δθλ. λζξεισ-κλειδιά. Εξαγωγι πλθροφοριϊν: Απαιτείται ανκρϊπινθ προςπάκεια και χρόνοσ. Συντιρθςθ πλθροφοριϊν: Προβλιματα αςυνζπειασ ςε ορολογίεσ. Αποκάλυψθ πλθροφοριϊν: Γίνεται με μεκόδουσ εξόρυξθσ δεδομζνων που δεν είναι πάντα αποτελεςματικζσ (π.χ. κατανεμθμζνθ πλθροφορία). Προβολι (view) πλθροφοριϊν: ο περιοριςμόσ προςπζλαςθσ είναι δφςκολο να υλοποιθκεί ςτον ιςτό. 8/26

9 Διαχείριςθ Γνϊςθσ - Σθμ. Ιςτόσ Γνϊςθ οργανωμζνθ ςε εννοιολογικζσ περιοχζσ. Αυτοματοποίθςθ ςυντιρθςθσ γνϊςθσ. Ερωτιματα αντί λζξεων-κλειδιϊν. Οι απαντιςεισ κα παρουςιάηονται με τρόπο φιλικό και δομθμζνο. Υποςτιριξθ απαντιςεων ερωτθμάτων ςε περιςςότερα από ζνα ζγγραφα. Δυνατότθτα κακοριςμοφ δικαιωμάτων πρόςβαςθσ ςε ζγγραφα. 9/26

10 Ηλεκτρονικό Εμπόριο - Ιςτόσ Στισ περιςςότερεσ περιπτϊςεισ ο καταναλωτισ επιςκζπτεται τα διάφορα καταςτιματα και «ξεφυλλίηει» τισ τιμζσ, τισ προςφορζσ κλπ ϊςτε να κάνει τθν επιλογι του. Η δθμιουργία shopbots διευκολφνει, αλλά ζχει αρκετζσ δυςκολίεσ και ανάπτυξθσ και εκπλιρωςθσ των αναγκϊν των πελατϊν. Η εξαγωγι πλθροφοριϊν ςτθρίηεται ςε ανάλυςθ λζξεωνκειμζνων και ευρετικζσ προςεγγίςεισ (εξαγωγι πλθροφοριϊν περιοριςμζνθσ ζκταςθσ) 10/26

11 Ηλεκτρονικό Εμπόριο - Σθμ. Ιςτόσ Πλθροφορίεσ τιμολόγθςθσ και προϊόντων μποροφν να εξάγονται ςωςτά, χωρίσ λάκθ. Πρόςκετεσ πλθροφορίεσ π.χ. ςχετικά με τθν υπόλθψθ των θλεκ-καταςτθμάτων μποροφν να ανακτϊνται από ανεξάρτθτεσ πθγζσ. Το λογιςμικό των shobots κα είναι λιγότερα πολφπλοκο. Πιο προχωρθμζνοι πράκτορεσ κα μποροφν να καταςκευαςτοφν, που κα διεξάγουν ακόμθ και διαπραγματεφςεισ. 11/26

12 Τεχνολογίεσ Σθμαντικοφ Ιςτοφ Μεταδεδομζνα (Metadata) Οντολογίεσ (Ontologies) Λογικι (Logic) Πράκτορεσ (Agents) 12/26

13 Μεταδεδομζνα (1 από 3) Υπάρχουςεσ ιςτοςελίδεσ ςε HTML o Προςβάςιμεσ από τον άνκρωπο μόνο o Ακατάλλθλεσ για αυτόματθ πρόςβαςθ από μθχανζσ o Ακόμθ και προχωρθμζνα ςυςτιματα (π.χ. υπερ-ευφυείσ πράκτορεσ) δεν μποροφν να ζχουν επαρκι πρόςβαςθ o Προςβαςιμότθτα Κατανοθςθμότθτα 13/26

14 Μεταδεδομζνα (2 από 3) Παράδειγμα-Προςζγγιςθ Web (HTML) <H1>Alex Physiotherapy Center</H1> Welcome to the home page of Alex Physiotherapy Center. Our experienced therapists Mr John Carry and Miss Maria Stand as well as our secretary Miss Linda Johnson are available to serve you. <H2>Consultation hours</h2> Monday 11am 7pm <br> Tuesday 11am 7pm <br>... We do not offer consultation during the week of <a href =...> Panachaikoi Agones </a> games 14/26

15 Μεταδεδομζνα (3 από 3) Παράδειγμα-Προςζγγιςθ Semantic Web (XML) <company> <treatmentoferred>phisiotherapy</treatmentoferred> <companyname>alex Phisiotherapy Center</companyName> <staff> <therapist>john Carry</therapist> <therapist>maria Stand</therapist> <secretary>linda Johnson</secretary> </staff> </company> 15/26

16 Σφγκριςθ HTML - XML HTML <H1>Αναπαράζηαζη Γνώζης</H1> <UL> <LI>Καθηγηηής: Ιωάννης Χαηζής </LI> <LI>Επίπεδο: Προπηστιακό </LI> </UL> XML <course> <title> Αναπαράζηαζη Γνώζης </title> <teacher> Ιωάννης Χαηζής </teacher> <level> Προπηστιακό </level> </course> - Το όραμα του Σθμαςιολογικοφ Ιςτοφ 16

17 RDF (Οντότθτα - Ιδιότθτα - Τιμι) RDF: παρζχει πλθροφορίεσ για πόρουσ ςτο διαδίκτυο Object -> Attribute-> Value taught-by Πάτρα name tel #Ioannis lives-in <rdf:description rdf:about= #Ioannis > <tel>25463</tel> </rdf:description> 17/26

18 Πυραμίδα Σθμαντικοφ Ιςτοφ Εικ. 1: The Berners-Lee Semantic WXML, at XML eb Birthday Cake Tim Berners-Lee, Semantic Web on 2000, December 6, Washington, DC. 18/26

19 SPARQL Signature Cryptography Πυραμίδα Σθμαντικοφ Ιςτοφ Proof Trust Logic OWL Rules Bit DLP for OWL/Rul RDF Schema RDF Core XML+NS+XML Schema Unicode Εικ. 2: Semantic Web Architecture Tim Berners-Lee, Web for real people, April URI 19/26

20 Χρθματοδότθςθ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτo πλαίςιo του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Πανεπιςτιμιο Ακθνών» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθν αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 20/26

21 Σθμείωμα Ιςτορικοφ Εκδόςεων Ζργου Το παρόν ζργο αποτελεί τθν ζκδοςθ /26

22 Σθμείωμα Αναφοράσ Copyright: Πανεπιςτιμιον Πατρϊν, Ιωάννθσ Χατηθλυγεροφδθσ, «Αναπαράςταςθ Γνϊςθσ ςτον Παγκόςμιο Ιςτό. Ειςαγωγι». Ζκδοςθ: 1.0. Πάτρα Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: 22/26

23 Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά, Μθ Εμπορικι Χριςθ Παρόμοια Διανομι 4.0 *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων». [1] Ωσ Μθ Εμπορικι ορίηεται θ χριςθ: που δεν περιλαμβάνει άμεςο ι ζμμεςο οικονομικό όφελοσ από τθν χριςθ του ζργου, για το διανομζα του ζργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομικι ςυναλλαγι ωσ προχπόκεςθ για τθ χριςθ ι πρόςβαςθ ςτο ζργο που δεν προςπορίηει ςτο διανομζα του ζργου και αδειοδόχο ζμμεςο οικονομικό όφελοσ (π.χ. διαφθμίςεισ) από τθν προβολι του ζργου ςε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί.

24 Διατιρθςθ Σθμειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το Σθμείωμα Αναφοράσ το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ. 24/26

25 Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (1/2) Το Ζργο αυτό κάνει χριςθ των ακόλουκων ζργων: Εικόνα 1: Tim Berners-Lee, Semantic Web on XML, at XML 2000, December 6, Washington, DC. Εικόνα 2: Tim Berners-Lee, Web for real people, April /26

26 Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (2/2) Οι διαφάνειεσ είναι κατά μεγάλο μζροσ βαςιςμζνεσ ςτο βιβλίο "Ειςαγωγι ςτον Σθμαςιολογικό Ιςτό", των Grigoris Antoniou και Frank van Harmelen, Β' ΖΚδοςθ, 2009 (Ελλθνικι Ζκδοςθ). 26/26