A.T.E.I. ΠΑΤΡΑΣ ΣΕΥΠ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Transcript

1 A.T.E.I. ΠΑΤΡΑΣ ΣΕΥΠ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Στάσεις και αντιλήψεις των τελειόφοιτων σπουδαστών της Κοινωνικής Εργασίας απέναντι στην ομοφυλοφιλία και τον ομοφυλοφιλικό γάμο» ΜΕΤΕΧΟΥΣΕΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΕΣ: Καράση Ευριδίκη Κυπραίου Μαρία Σώζου Κατερίνα ΠΑΤΡΑ 2006 ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Κ. Ρεγγίνα Γαϊτάνη Καθηγήτρια Εφαρμογών

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ- ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ...Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΜΕΛΕΤΗΣ...ΙΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι σελ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το πρόβλημα Σκοπός μελέτης Ορισμοί εννοιών Ιστορική ανασκόπηση...9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ ΑΙΤΙΑ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑΣ Βιολογικές θεωρίες Τα χρωμοσώματα Ομοφυλόφιλα γονίδια Οι ορμόνες Διαφοροποιήσεις στο νευρικό σύστημα και στον εγκέφαλο Ψυχιατρικές θεωρίες Κοινωνιολογικές θεωρίες...26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ Α. ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ 28 Α.3.1 Ορισμός της ομοφυλοφιλίας...28 Α.3.2 Επιπολασμός συχνότητα...30 Α.3.3 Μύθοι και πραγματικότητα...31 Α.3.4 Χαρακτηριστικά ομοφυλοφιλίας...35

3 Α.3.5 Κατηγορίες ομοφυλοφίλων...37 Α Ανδρική ομοφυλοφιλία...44 Α Γυναικεία ομοφυλοφιλία...48 Α.3.6 Ομοφυλοφιλία και κοινωνία...53 Α.3.7. Οικογένεια...55 Α.3.8 Στρατός...57 Α.3.9 Παιδεία...58 Α.3.10 Εκκλησία...59 Α.3.11 Εργασία...61 Β. ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΚΑΙ ΓΑΜΟΣ Β.4.1 Γάμος...62 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙV ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 4.1 Είδος της έρευνας- επιλογή στρατηγικής Σκοπός της έρευνας Υποθέσεις Διαδικασία και καθορισμός του δείγματος Ερωτηματολόγιο Περιορισμοί της έρευνας Τρόπος ανάλυσης των στοιχείων Περιγραφική κατανομή Στρατηγικές συγκρίσεις...74 ΚΕΦΑΛΑΙΟ V 5.1 Αποτελέσματα έρευνας Στατιστικές συσχετίσεις των υποθέσεων της έρευνας Συζήτηση..134

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ VΙ 6.1 Συμπεράσματα-Προτάσεις ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΜΕΡΟΣ Α: Ερωτηματολόγιο Έρευνας ΜΕΡΟΣ Β: Ομοφυλοφιλική Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β Νομοθεσίες

5 ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Φύλο ερωτηθέντων ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Εξάμηνο Φοίτησης ερωτηθέντων ΠΙΝΑΚΑΣ 3: Τόπος καταγωγής ΠΙΝΑΚΑΣ 4: Μορφωτικό επίπεδο πατέρα ΠΙΝΑΚΑΣ 5: Μορφωτικό επίπεδο μητέρας ΠΙΝΑΚΑΣ 6: Γνώμη των ερωτηθέντων απέναντι στους Ομοφυλόφιλους, που έχει αποκτηθεί από: ΠΙΝΑΚΑΣ 7: Πιστεύετε ότι η ομοφυλοφιλία είναι συμπεριφορά που οφείλεται: ΠΙΝΑΚΑΣ 8: Θεωρείτε ότι οι ομοφυλόφιλοι είναι: ΠΙΝΑΚΑΣ 9: Πιστεύετε ότι ένας ομοφυλόφιλος δεν αποκαλύπτει Την σεξουαλική του ταυτότητα γιατί: ΠΙΝΑΚΑΣ 10: Πιστεύετε ότι ένας ομοφυλόφιλος μπορεί να απολυθεί από τον εργοδότη του, αν αποκαλυφθεί η σεξουαλική του ταυτότητα; ΠΙΝΑΚΑΣ 11: Ο ομοφυλόφιλος μπορεί να υποστηρίξει τη θέση εργασίας του προσφεύγοντας στα Ελληνικά ή Ευρωπαϊκά δικαστήρια; ΠΙΝΑΚΑΣ 12: Εάν ναι πιστεύετε ότι θα δικαιωθεί; ΠΙΝΑΚΑΣ 13: Πιστεύετε ότι οι ομοφυλόφιλοι ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα; ΠΙΝΑΚΑΣ 14: Ποια η στάση σας για τους ομοφυλόφιλους; ΠΙΝΑΚΑΣ 15: Η στάση που έχετε διαμορφώσει για τους ομοφυλόφιλους είναι από: ΠΙΝΑΚΑΣ 16: Με ποιόν από τους παρακάτω χαρακτηρισμούς θα τους αποκαλούσατε; ΠΙΝΑΚΑΣ 17: Θα έκανες παρέα με έναν ομοφυλόφιλο/η; ΠΙΝΑΚΑΣ 18: θα ψήφιζες έναν ομοφυλόφιλο στις εκλογές;

6 ΠΙΝΑΚΑΣ 19: Αν ο γονιός του φίλου του παιδιού σας ήταν ομοφυλόφιλος ποια θα ήταν η στάση σας απέναντι σε αυτή την φιλία; ΠΙΝΑΚΑΣ 22: Πιστεύετε ότι στα έντυπα εκτός του άρρεν και θήλυ θα πρέπει να υπάρχει και ο χαρακτηρισμός ομοφυλόφιλος.. ΠΙΝΑΚΑΣ 23: Η υπόδηση ομοφυλόφιλων ρόλων σε θεατρικά/κινηματογραφικά έργα έτσι όπως παρουσιάζονται, βοηθά στην: ΠΙΝΑΚΑΣ 24: Θα αποδεχόσασταν ένα ομοφυλόφιλο άτομο μέσα στο οικογενειακό σας περιβάλλον? ΠΙΝΑΚΑΣ 25: Εάν ναι θα αποδεχόσασταν πιο εύκολα ένα μαθαίνατε ότι είναι ομοφυλόφιλος ο αδερφός σας ΠΙΝΑΚΑΣ 26: Ένα ναι, θα αποδεχόσασταν πιο εύκολα εάν μαθαίνατε ότι είναι ομοφυλόφιλη η αδερφή σας? ΠΙΝΑΚΑΣ 27: Θα διευκολύνατε/ μεσολαβούσατε να το ανακοινώσετε στους γονείς σας ΠΙΝΑΚΑΣ 28: Πιστεύετε ότι η οικογένεια είναι ο μόνος επιτρεπτός συμβίωσης των μελών της κοινωνίας ΠΙΝΑΚΑΣ 29: Πιστεύετε ότι πρέπει να επιτραπεί και στην Ελλάδα, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο ομοφυλόφιλος γάμος;. ΠΙΝΑΚΑΣ 30: Θεωρείτε ότι η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμα να δεχθεί τον ομοφυλόφιλο γάμο; ΠΙΝΑΚΑΣ 31: Πιστεύετε ότι, από έναν ομοφυλόφιλο γάμο θα πρέπει να απορρέουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με έναν ετερόφυλο; ΠΙΝΑΚΑΣ 32: Πιστεύετε ότι, ένας/μια ομοφυλόφιλος/η θα πρέπει να τελεί: ΠΙΝΑΚΑΣ 33: Πιστεύετε ότι τα ομοφυλόφιλα ζευγάρι θα πρέπει να συμπεριληφθούν στην νομοθεσία περί υιοθεσίας; ΠΙΝΑΚΑΣ 34: Πιστεύετε ότι τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια γυναικών μπορούν να ανταποκριθούν στις γονεϊκές υποχρεώσεις τους;

7 ΠΙΝΑΚΑΣ 35: Πιστεύετε ότι τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια αντρών μπορούν να ανταποκριθούν στις γονεϊκές υποχρεώσεις τους; ΠΙΝΑΚΑΣ 36: Θα συμφωνούσατε εάν ένα ομοφυλόφιλο ζευγάρι επιθυμούσε να αποκτήσει παιδί μέσω τράπεζας σπέρματος ή παρένθετης μητέρας; ΠΙΝΑΚΑΣ 37: Πιστεύετε ότι ένα παιδί που θα μεγαλώνει με ομοφυλόφιλους θα αναπτυχθεί φυσιολογικά; ΠΙΝΑΚΑΣ 38: εάν όχι γιατί ΠΙΝΑΚΑΣ 39: Πιστεύετε ότι το μάθημα της Σεξουαλικής Αγωγής θα μπορούσε να βοηθήσει την μείωση της προκατάληψης απέναντι στους ομοφυλόφιλους;

8 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ- ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ολοκληρώνοντας την πτυχιακή μας εργασία, νιώθουμε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε τους ανθρώπους εκείνους που μας συντρόφευσαν και μας βοήθησαν σε αυτή την προσπάθεια. Αρχικά, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε βαθύτατα την επόπτρια μας κα. Γαϊτάνη Ρεγγίνα, κοινωνική λειτουργό και καθηγήτρια εφαρμογών του τμήματος Κοινωνικής Εργασίας, του Α.Τ.Ε.Ι Πάτρας, για την καθοδήγηση, την βοήθεια και την αμέριστη συμπαράσταση της. Ένα μεγάλο ευχαριστώ οφείλουμε στην επαγγελματία Κοινωνική Λειτουργό, Χαραλάμπους Μαίρη DIPL. S.W. Art Therapy και τον επίκουρο καθηγητή κοινωνιολογίας Παπαδημητρίου Αθανάσιο για την αμέριστη συμπαράσταση και την βοήθεια τους για θέματα σχετικά με την πτυχιακή μας, έχοντας την διάθεση να βοηθήσουν προσφέροντας την συμπαράσταση και τον ενθουσιασμό τους. Σημαντική ήταν και η βοήθεια των καθηγητών Πενταράκη Μαρίας και Δρίτσα Ιωάννη, στην προώθηση των ερωτηματολογίων, καθώς και όλων των ερωτώμενων, οι οποίοι συνεργάστηκαν και αφιέρωσαν τον πολύτιμο χρόνο τους για την πραγματοποίηση της εν λόγω έρευνας. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε ιδιαιτέρως, τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Πατρών κ.κ. Χρυσόστομο για την συνέντευξη που μας παραχώρησε πάνω στις θέσεις της εκκλησίας σε σχέση με το θέμα της εργασίας μας, όπως επίσης και την κα. Βλάμη Ευαγγελία ενεργό μέλος της ΟΛΚΕ. Ευχαριστούμε όλους τους βιβλιοθηκονόμους των βιβλιοθηκών, Α.Τ.Ε.Ι Πάτρας, Πανεπιστημίου Πάτρας, του Ανοιχτού Πανεπιστημίου, Καπποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Κέντρου Ερευνών Ελλάδος, του Παιδαγωγικού Πανεπιστημίου Αθηνών, της Ιατρικής Σχολής Αθηνών καθώς επίσης και τις βιβλιοθήκες, των νοσοκομείων

9 Λαϊκό-Παίδων Αγλαΐα Κυριακού και Ευαγγελισμού και των δήμων Πάτρας, Χαλανδρίου και Αγ. Παρασκευής. Επιπλέον, ευχαριστούμε τα μέλη της Επιτροπής για την συμβολή τους στην πραγματοποίηση της Αξιολόγησης της Πτυχιακής. Τέλος την προσπάθεια για την πτυχιακή αυτή, την αφιερώνουμε στους γονείς μας, για την συμπαράσταση και κατανόηση τους σε όλη την διάρκεια των σπουδών μας.

10 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Η εργασία αυτή έχει βασικό σκοπό την μελέτη των στάσεων και των αντιλήψεων, των τελειόφοιτων σπουδαστών της κοινωνικής εργασίας για την ομοφυλοφιλία και τον ομοφυλοφιλικό γάμο. Στην προσπάθεια επίτευξης του σκοπού αυτού έγινε αναφορά στα παρακάτω θέματα : - Αναλύεται η έννοια της ομοφυλοφιλίας, που είναι ο βασικός όρος παρουσιάζοντας όλα τα αναγκαία στοιχεία για την κατανόηση του όρου «ομοφυλοφιλία». - Γίνεται η παρουσίαση μιας εκτενής ιστορικής ανασκόπησης - Αναφέρονται τα αίτια της ομοφυλοφιλίας - Εξετάζουμε την ομοφυλοφιλία εκτενέστερα. Δηλαδή αναφερόμαστε στην αντρική και στην γυναικεία ομοφυλοφιλία, την θέση που έχουν οι ομοφυλόφιλοι μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία - Αναλύεται εκτενέστερα η νομοθεσία που καλύπτει τα δικαιώματα τους στον εργασιακό χώρο, τον γάμο και την υιοθεσία. Το δεύτερο μέρος της εργασίας μας αποτελείται από μια έρευνα που στόχο έχει τη διερεύνηση της στάσης τελειόφοιτων σπουδαστών του τμήματος Κοινωνικής Εργασίας του ΑΤΕΙ Πάτρας απέναντι στην ομοφυλοφιλία και στο ομοφυλοφιλικό γάμο.

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ίσως την πιο πολυσυζητημένη και πολυδιάστατη θέση στην σύγχρονη κοινωνία, με αντιθέσεις, διαφωνίες αλλά και συγκρούσεις μεταξύ των κοινωνιών και ανθρώπων, να κατέχει η ομοφυλοφιλία. Ο χώρος που η κοινωνική ηθική προσπάθησε να περιχαρακώσει, ο τρόπος ζωής αλλά και η σεξουαλική έκφραση των ομοφυλόφιλων ήταν πάντα στο στόχαστρο και στην συνεχή αμφισβήτηση όλων των κοινωνικών αντιλήψεων. Οι περισσότεροι άνθρωποι, τυφλωμένοι συνήθως από τον φόβο τους για το επίμαχο αυτό θέμα, δεν μπορούν να σχηματίσουν αντικειμενική γνώμη. Περιπλέκουν την κατάσταση ακόμη περισσότερο, αναζητώντας την «αιτία» του κακού και τον τρόπο για να καταστείλουν μέσα τους κάθε ενδεχόμενο «μίασμα». Υπεραμύνονται της ομοφυλοφιλίας ή την κατακρίνουν αμείλικτα. Λίγοι όμως αποφασίζουν να εξετάσουν το θέμα και να δουν τι συμβαίνει στις σχέσεις αυτού του είδους. Για τους παραπάνω λόγους, αλλά και για το γεγονός ότι σημειώνεται ένας σημαντικός αριθμός θεωρητικών τοποθετήσεων, που επιδιώκουν να ερμηνεύσουν την προέλευση, τη φύση και τις διαστάσεις της ομοφυλοφιλικής συμβίωσης αποφασίσαμε από κοινού την επιλογή του συγκεκριμένου θέματος. Επιπλέον κίνητρο αποτέλεσε για μας και η πρωτοτυπία του θέματος, καθώς δεν έχει προηγηθεί άλλη σχετική προσέγγιση. 1

12 1.1 Το Πρόβλημα Έχουμε μεγαλώσει με τόσο άκαμπτες αντιλήψεις για την σεξουαλικότητα, έτσι ώστε να μας φαίνεται σχεδόν παράξενο να αναφερόμαστε σε αυτό το θέμα. Η σεξουαλικότητα είναι κάτι που αναπτύσσεται ανάμεσα σε έναν άνδρα και σε μια γυναίκα.(meulenbelt, 1984, σελ.19) Αν η σεξουαλικότητα ήταν τόσο φυσική, θα κάναμε απλώς αυτό που μας προκαλεί απόλυτη ευχαρίστηση, δε θα είχαμε προβλήματα και δε θα σκεφτόμασταν τόσο πολύ τι είναι «ομαλό». (ό.π.) Για πολλούς η ετεροφυλία θεωρείται ως κάτι δεδομένο και σαν την μόνη φυσιολογική ή επιτρεπτή σεξουαλική λειτουργία στις μεταξύ σχέσεις των ανθρώπων. Ωστόσο υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός αντρών και γυναικών που προτιμούν σεξουαλικά συντρόφους του ιδίου φύλου. (Ν.Μάνου, 1997,σελ.690) Όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως του αν είναι ομοφυλόφιλοι ή όχι αναζητούν μια τρυφερή σχέση με κάποιον που να ενδιαφέρεται για αυτούς. Όσον αφορά την ετεροφυλία μπορεί να επισφραγιστεί με έναν γάμο και να έχει ως φυσικό επακόλουθο την γέννηση παιδίων ( Σε μια κοινωνία που συνεχώς εξελίσσεται, είναι φυσικό πως θα εμφανίζονται εναλλακτικές μορφές οικογένειας που αρχίζουν να ξεφεύγουν από το «κοινωνικά» αποδεκτό μοντέλο του γνωστού ρητού : «Το αγόρι συνάντησε το κορίτσι, μετά ήλθε ο έρωτας, έπειτα ο γάμος και μετά τα παιδιά». Μέσα σε αυτές τις εναλλακτικές μορφές οικογένειας βρίσκονται και τα ζευγάρια ομοφυλοφίλων. Αλλά όπως συμβαίνει συχνά όταν ένα θέμα αφορά τους/τις ομοφυλόφιλους/ες και τα δικαιώματα τους εν γένει, υπάρχει διαφωνία απόψεων όταν το επίμαχο 2

13 θέμα έχει να κάνει με το γάμο και κατά πόσο ένας ομοφυλόφιλος ή ακόμα ένα ζευγάρι ομοφυλοφίλων είναι σε θέση να μεγαλώσει παιδιά. (ό.π ) 3

14 1.2.Σκοπός της Μελέτης Βασικός σκοπός της συγκεκριμένης μελέτης είναι όσο το δυνατόν καλύτερη προσέγγιση του φαινόμενου, που καλείται ομοφυλοφιλία ομοφυλοφιλικός γάμος και η κατανόηση ότι πρόκειται για ένα φαινόμενο, που εμφανίζεται σε μεγάλη μερίδα ανθρώπων. Θέτοντας ως κύριο άξονα της μελέτης το σκοπό αυτό, διατυπώθηκαν οι επιμέρους στόχοι, έτσι ώστε να καλυφθούν οι περισσότερες πτυχές του θέματος και να ερευνηθούν οι στάσεις και οι αντιλήψεις για ότι έχει αναφερθεί βιβλιογραφικά. Οι στόχοι είναι οι εξής : α) Η παρουσίαση της έννοιας της ομοφυλοφιλίας και η αναφορά σε διάφορες θεωρίες σχετικά με αυτήν. Η ανάλυση των χαρακτηριστικών της ομοφυλοφιλίας, ώστε να κατανοήσουμε πληρέστερα τη συμπεριφορά του ομοφυλόφιλου. β)h μελέτη και η διευκρίνηση του όρου γάμος (θρησκευτικός πολιτικός) και η αναφορά ορισμένων απόψεων. Γ)Η παράθεση μιας αναλυτικής ιστορικής αναδρομής της ομοφυλοφιλίας έτσι ώστε να συλλέξουμε πληροφορίες για τις ηθικές αξίες, τις σεξουαλικές παρεκκλίσεις σε παλαιότερες εποχές αλλά και την θέση την ομοφυλοφιλίας μέσα στο κοινωνικό περιβάλλον. Δ) Η καταγραφή των θεωριών που αιτιολογούν την σεξουαλική παρέκκλιση της ομοφυλοφιλίας (βιολογικές, ψυχιατρικές και κοινωνιολογικές θεωρίες). Ε) Η καταγραφή του νομικού πλαισίου που διέπει την ομοφυλοφιλία και τον θεσμό του γάμου. 4

15 1.3. Ορισμοί εννοιών - Ομοφυλοφιλία : Σύμφωνα με τον Γιοβάνη ορίζεται ως η σεξουαλική αντιστροφή των φύλων που στον άνδρα όπως και στην γυναίκα είναι αποτέλεσμα ασυνείδητων συμπλεγμάτων. ( Για τον Φρόιντ η ομοφυλοφιλία είναι μια καθολική παρόρμηση η οποία δικαιολογείται ως μια αναστολή της σεξουαλικής ανάπτυξης και κατά συνέπεια μπορεί να γιατρευτεί.(τσαρούχας,1990,σελ.78) - Ομοφυλοφιλοφοβία : Είναι όλες οι αρνητικές στάσεις και συμπεριφορές ως προς την ομοφυλοφιλία και τους ομοφυλόφιλους (ομοφυλό αρνητισμός).(ό.π.) Είναι το μίσος ή η μη ανοχή και ο φόβος για όποιον άνθρωπο δηλώνει λεσβία, gay ή αμφισεξουαλικός. Υιοθετείται και από τους ίδιους τους ομοφυλοφίλους όταν ζουν και κινούνται μέσα σε μία ομοφοβική κοινωνία με αποτέλεσμα να θεωρούν τον εαυτό τους άρρωστο ή διεφθαρμένο. Στρέφονται πολύ εύκολα στην κατανάλωση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών ή χρησιμοποιούν ρατσιστική συμπεριφορά προς τους άλλους ομοφυλόφιλους που πολλές φορές είναι πιο βίαιη και από αυτήν των ετεροφυλόφιλων. ( Κατά την Elisabeth Badinter, η ομοφυλοφοβία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ετεροφυλοφιλικής αρρενωπότητας σε σημείο που να παίζει 5

16 ουσιαστικό ψυχολογικό ρόλο : να επισημαίνει ποιος είναι ομοφυλόφιλος και να δείχνει ποιος είναι ετεροφυλόφιλος. - Γάμος : είναι η νόμιμη σύζευξη μεταξύ άντρα και γυναίκας. Θρησκευτικός γάμος- πολιτικός γάμος είναι η τελετή που ακολουθεί αυτή η σύζευξη ( ελληνικό λεξικό Τεγόπουλος- Φυτράκης) Ο γάμος είναι ένας θεσμός, που μπορεί να οριστεί ως κοινωνικά αναγνωρισμένη ένωση δύο ετερόφυλων προσώπων, που χαρακτηρίζονται από: Την αμοιβαία πρόθεση μακρόχρονης διατήρησης της, Την κατά κανόνα συνοίκηση των συζύγων, Την ρύθμιση των γενετήσιων σχέσεων, μεταξύ των συζύγων και των υπολοίπων προσώπων εντός και εκτός της οικογένειας. Την οικονομική συνεργασία των συζύγων, και Την από κοινού αντίληψη υποχρεώσεων διατροφής, ανατροφής και αποκατάστασης των κοινών τέκνων. ( Τσαούσης, 2001, σ. 438) Έννοια και νομική φύση του γάμου-κοινωνική σημασία: Ο νόμος δεν ορίζει τι είναι ο γάμος. Προφανώς ακολουθεί την κοινά αποδεκτή έννοιά του, όπως μας την έχει κληροδοτήσει η μακραίωνη ιστορία του. Στην έννοια αυτή μπορούμε να πούμε πως περιλαμβάνονται (ενιαία για όλες τις μορφές γάμου) εννοιολογικά στοιχεία, τα ακόλουθα: α)συμφωνία δύο προσώπων, β)που ανήκουν σε διαφορετικό φύλο, δηλαδή ενός άντρα και μιας γυναίκας, γ)να ζήσουν σε κοινωνία βίου μεταξύ τους, δηλαδή σε διαρκή συμβίωση, η οποία δ)αναγνωρίζεται από την πολιτεία σε ιδιαίτερο νομικό καθεστώς, συνεπαγόμενο δικαιώματα και υποχρεώσεις. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά του γάμου δείχνουν ότι 6

17 η θεωρητική-ιδεολογική διαμάχη ως προς τη νομική φύση του γάμου, αν δηλαδή ο γάμος είναι σύμβαση ή θεσμός, ξεπερνιέται εύκολα μαζί με την μονομέρεια και των δύο απόψεων. Γιατί ο γάμος είναι και σύμβαση, με προέχουσα φυσικά την ηθική της σημασία, και θεσμός, όχι βέβαια καθηλωμένος και άκαμπτος, αλλά υποκείμενος σε πολλές παραλλαγές και σε δυνατότητα εξελίξεων. Ας σημειωθεί ότι ο όρος γάμος μπορεί να χρησιμοποιηθεί, και χρησιμοποιείται πράγματι, είτε για την ιδρυτική πράξη, ή για την έννομη σχέση της συμβίωσης που προκύπτει από την ιδρυτική πράξη. Αν λείπει η διαφορά του φύλου, έχουμε ανυπόστατο γάμο (έστω και αν τα πρόσωπα του ιδίου φύλου, που συζούν, έχουν και σεξουαλικές σχέσεις), έστω και αν έχουν τελέσει την συστατική πράξη γάμο. Στην έννοια συνεπώς του γάμου, όπως την αντιλαμβάνεται σήμερα ο Έλληνας νομοθέτης, δεν ανήκει η συμβίωση ομοφύλων. ( - Θρησκευτικός γάμος: είναι ο γάμος, που συνάπτεται με την παρουσία θρησκευτικού ή εκκλησιαστικού αντιπροσώπου. Είναι εννιά από τα επτά μυστήρια της εκκλησίας, και η τέλεση του, γίνεται με την αντίστοιχη ιερολογία. (Χ. Γιοβάνης, 1998) - Πολιτικός Γάμος: είναι ο γάμος, που τελείται σύμφωνα με τους νόμους της Πολιτείας. Η εγκυρότητα του, αναγνωρίζεται εφόσον γίνεται ενώπιον των πολιτικών αρχών του Δήμου ή της Κοινότητας, που το ζευγάρι επέλεξε για την τέλεση του. (ο.π.) - Σεξ : ταυτότητα του φύλου, βιολογική και κοινωνική. - Σεξουαλικός ρόλος : η ψυχική ωρίμανση και η βιολογική γνώση στην 7

18 αναζήτηση της ηδονής. - Σεξουαλική συμπεριφορά : το δικαίωμα της επιλογής, μεταξύ δύο ατόμων διεκδικώντας την ικανοποίηση. (Ινστιτούτο Ψυχικής Και Σεξουαλικής Υγείας) 8

19 1.4. Ιστορική ανασκόπηση Σύμφωνα με τον Fagan ο οποίος παρουσίασε τα συμπεράσματα ανθρωπολόγων πριν από χρόνια εμφανίστηκαν οι άντρες και οι γυναίκες που αποτελούν τους ιστορικούς προγόνους της σημερινής κοινωνίας. Οι άνθρωποι τότε ζούσαν σε οργανωμένες ομάδες με το σύστημα του γένους, που σημαίνει την καταγωγή από την ίδια μητέρα. Όσον αφορά τον τρόπο συμβίωσης υπήρχε πολυγαμία. Ο ρόλος του άντρα-πατέρα καθώς και της γυναίκας-μητέρας δεν ήταν ξεκάθαρος όπως και η σχέση του σεξ με την αναπαραγωγή. Παρόλα αυτά δεν γίνεται κάποια νύξη περί ομοφυλοφιλίας ή αμφιφυλίας(χ.αντωνοπούλου,1997,σελ.28-29) Αμερικάνοι Ανθρωπολόγοι, ο Φορντ και Μπιτς ασχολήθηκαν ειδικώς πάνω σε αυτό το θέμα. Βρήκαν ότι σε 49 από τις 76 πρωτόγονες κοινωνίες κάποια μορφή ομοφυλοφιλίας θεωρείτο κοινωνικά αποδεκτή. Στην περίπτωση των Σιουανι της Βορείου Αφρικής και των Κέρσι της Νέας Γουινέας βρήκαν πρωτόγονες κοινωνίες όπου η ομοφυλοφιλία ήταν γενική μεταξύ των αντρών. Και στις δύο αυτές κοινωνίες οι έφηβοι θεωρούνταν ως παρεκκλίνοντες εάν δεν έπαιρναν μέρος σε αυτές τις ομοφυλοφιλικές πράξεις.(μ.α.ατταλίδη,1982,σελ 19) Συμπερασματικά λοιπόν στις κοινωνίες αυτές η ομοφυλοφιλία ήταν ανεκτή και γενική αλλά δεν μπορούσε να γίνει λόγος για ύπαρξη αποκλειστικά ομοφυλόφιλων ατόμων, αλλά για μια θεσμοποίηση της αμφισεξουαλικότητας(ο.π.) Στην Βίβλο το πρώτο ζευγάρι ομοφυλοφίλων που εντοπίζεται είναι ο βασιλιάς Δαβίδ και ο εραστής του Ιωνάθαν, που έζησαν τον 14 ο αιώνα. (Μ.Μπάντμαν,2000,σελ.123) Η Μπεατρίς Μπάνταμαν χαρακτηριστικά αναφέρει ότι η 9

20 ομοφυλοφιλική σχέση εντοπίζεται πολύ νωρίτερα από την Αρχαία Ελλάδα, στους Σουμέριους, Αιγύπτιους και Ασσύριους οι οποίοι κοινωνικά την καταδικάζουν. (ο.π.) Στην Αρχαία Ελλάδα οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις ήταν τόσο διαδεδομένες που οι Ρωμαίοι αποκαλούσαν την ομοφυλοφιλία «ελληνική συνήθεια». Δεν ήταν μια γενική συνήθεια αλλά κάτι που παρατηρούνταν στην αριστοκρατική τάξη. Πέρα από αυτή την τάξη οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις φαίνεται να καταδικάζονται και να γελοιοποιούνται.(μ.α.ατταλίδη,1982,σελ.21) Στις ανώτερες τάξεις της Αθήνας η παιδεραστία ήταν κάτι το πολύ φυσικό. Δεν είχε όμως την έννοια της παιδοφιλίας όπως αποδίδεται σήμερα. Επρόκειτο για έναν έρωτα μεταξύ ενός άνδρα και ενός εφήβου, όπου ο «εραστής», ο μεγαλύτερος από τους δύο, αναλαμβάνει την μόρφωση του νεαρού «ερωμένου», που είναι τουλάχιστον δεκατριών ετών και δεν έχει βγάλει ακόμη γένια. Όταν αυτά εμφανιστούν σηματοδοτείται η ενηλικίωση του δεύτερου, ανδρώνεται, προσανατολίζοντας το ενδιαφέρον του στο γυναικείο φύλο, διακόπτοντας οποιαδήποτε σχέση με τον εραστή του.(μ.μπαντμαν,2000,σελ ) Στην Σπάρτη όπου ίσχυε η στρατιωτική παιδεία, θεωρούσαν ότι τέτοιοι δεσμοί περιορίζονταν στον έρωτα του πνεύματος. Ο Σωκράτης στο έργο του Χαρμίδη παρουσιάζεται να θαυμάζει στο γυμναστήριο με «ορθάνοικτα μάτια» την υπέροχη πλαστικότητα του σώματος των εφήβων. Ο Αριστοφάνης ως κωμωδιογράφος στα κείμενα του κοροϊδεύει τους παιδεραστές: «Συναντάς τον γιό μου στην έξοδο του γυμναστηρίου, δροσερό ακόμα από το μπάνιο του, και δεν τον φιλάς, δεν τον αγκαλιάζεις, δεν τον χαϊδεύεις χαμηλά; Και μας παριστάνεις και τον φίλο» 10

21 Έτσι προσπάθησε να περιγράψει τον πατέρα να αγανακτεί επειδή πρόσβαλαν τον γιό του! Οι περισσότεροι φιλόσοφοι θέλουν τον έρωτα μεταξύ «εραστή ερωμένου» να είναι μια αγνή πνευματική σχέση, παρόλα αυτά μια γρήγορη παρατήρηση των ελληνικών αγγείων δημιουργεί σύγχυση γιατί απεικονίζουν χωρίς αναστολές σκηνές σοδομισμού (σοδομίζω =έρχομαι σε πρωκτική επαφή με κάποιον) και άλλου τύπου σαρκικής επαφής.(ο.π.σελ.128) Ο παιδεραστής θεωρείται φιλόσοφος και τέλειος αριστοκράτης. Περιγράφεται ως αρρενωπός και ιδιαίτερα χαρισματικός σε κοινωνικό επίπεδο. Ο Αριστοφάνης γελά ασταμάτητα με αυτούς, που αλλάζουν το όνομα τους σε γυναικείο, κάνουν αποτρίχωση και ξυρίζονται, φορούν ψεύτικες βλεφαρίδες και περούκες. Τελικά αυτό που οι εν λόγω συγγραφείς καταδικάζουν δεν είναι τόσο η ομοφυλοφιλία όσο ο χαρακτήρας της, που έχει στοιχεία θηλυπρέπειας. Αλλά ακόμα περισσότερο η παθητικότητα που δεν συμπορεύεται με την αρρενωπότητα. (ο.π. σελ.134) Εκτός από την Σπάρτη και την Αθήνα, υπάρχουν καταγραφές και για άλλες περιοχές της Ελλάδος όπως η Σίφνος, η Κρήτη και η Λέσβος. Όσον αφορά την Σίφνο, οι κάτοικοι φαίνεται να έχουν την ερεθιστική συνήθεια «να ξύνουν τον πισινό τους», εξού και το ρήμα «σιφνιάζω» που σημαίνει «αυτός που μιμείται τους Σίφνιους, ο σκαλίζων με το δάκτυλο τον πισινό».(ο.π. σελ.136) Στην Κρήτη, η κατάσταση δεν αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερη λεπτότητα. Οι Κρήτες έχουν μια πιο δυναμική εκδοχή για την σχέση εραστή ερωμένου: [...τρεις μέρες νωρίτερα, ο εραστής πληροφορεί τους φίλους του πως διάλεξε ένα νεαρό αγόρι. Και την προγραμματισμέ- 11

22 νη μέρα, οι φίλοι απαγάγουν τον ερωμένο. Όταν η απαγωγή τελειώσει, ο εραστής φιλά το αγόρι, του προσφέρει κάποιο δώρο και το οδηγεί, μαζί με τους φίλους του σε ένα μέρος κατάλληλο για κυνήγι και διασκέδαση. Εκεί περνούν ζωή χαρισάμενη και κυνηγούν το πολύ για δύο μήνες και ύστερα ξαναγυρίζουν στο χωριό με όμορφες αναμνήσεις και μερικά δώρα. Ο εραστής προσφέρει τότε ένα βόδι, ένα πολεμικό εξοπλισμό και ένα κύπελο στο νεαρό σύντροφό του, ο οποίος με την σειρά του διηγείται ι όσα συνέβησαν στους χωρικούς. Οφείλει ακόμα να αναφέρει εάν οι φίλοι του υπήρξαν βίαιοι απέναντί του...] (Μ. Μπάντμαν,2000.σελ. 138) Στην Λέσβο εμφανίζεται το 16 ο αιώνα πχ. η λυρική ποιήτρια Σαπφώ η οποία στην ιδιωτική της ζωή ύμνησε την γυναικεία ομορφιά και διηύθυνε ένα είδος οικοτροφείου για κορίτσια. Βασιζόμενοι στα διασωθέντα ποιήματα της σχολής αυτής αποδεικνύεται ότι η παιδεραστία απέκτησε ανταγωνιστές, ακόμα και ανάμεσα στις γυναίκες (ο.π. σελ. 137) Στην Ρώμη κατά τους ειδικούς, η πρώτη νύξη για τη ρωμαϊκή παιδεραστία χρονολογείται από το 433π.Χ. Οι Ρωμαίοι ευγενείς προσπαθούν να μιμηθούν τους Έλληνες σε όλους τους τομείς, χωρίς να το επιτυγχάνουν πάντα. Στα υψηλά κοινωνικά στρώματα οι γονείς ακολουθώντας τα Αθηναϊκά στρώματα ψάχνουν για σχολεία όπου τα παιδιά θα μπορέσουν να γλιτώσουν από τις διαστροφές των «Γραικύλων».(ο.π. σελ. 140) Στη ρωμαϊκή ζωή υπήρχε σεξουαλική ελευθερία αλλά και πολλά περιοριστικά διατάγματα. Κατά περιόδους η νομοθεσία άλλαζε σε πολύ βασικά ζητήματα. Η ομοφυλοφιλία και ο αυνανισμός όχι μόνο ήταν 12

23 ανεκτά, αλλά και εξιδανικευμένα σε θεωρητικό επίπεδο, αργότερα όμως τέτοιου ίδιου σεξουαλικές επαφές αντιμετωπίζονταν με την πιο αυστηρή τιμωρία.(αντωνοπούλου, 1997, σελ. 36) Ο Ernest Borneman στο έργο του «Η Πατριαρχία» αναφέρει την αντίληψη που είχαν οι Ρωμαίοι για τον «άξιο» ενεργητικό σύντροφο και από την άλλη για τον «θηλυπρεπή και ανάξιο» παθητικό σύντροφο, μια λογική που έφτανε ως το σημείο να αφήνει ποινικά ατιμώρητο τον πρωκτικό βιασμό, αλλά και να τον επιβάλλει ως ποινή σε ορισμένα εγκλήματα όπως η μοιχεία.(ε.borneman, 1988, σελ.572) Αργότερα τα πράγματα σοβαρεύουν, συμβόλαια γάμου απαγορεύουν την ύπαρξη παλλακίδων ή νεαρών αγοριών που προσφέρουν ερωτικές υπηρεσίες. Η ομοφυλοφιλία εμφανίζεται, ως μια πρόσθετη απειλή για τον πληθυσμό. (Μ.Μπαντμαν, 2000, σελ.141) Με την έλευση του χριστιανισμού οι απόψεις περί ομοφυλοφιλίας αλλάζουν ραγδαία. Στον χριστιανισμό εμφανίζεται η έννοια της «αμαρτίας» και καταδικάζεται η ομοφυλοφιλία ενοχοποιώντας την, για την διάλυση της οικογένειας. Οι ακρότητες που υπήρξαν στο Βυζάντιο, οι καταβολές του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και οι ήπιες κλιματολογικές συνθήκες του γεωγραφικού χώρου μέσα στον οποίο άνθισε ο Βυζαντινός πολιτισμός οδήγησαν στην ικανοποίηση των αισθήσεων κόντρα στους κοινωνικό-θρησκευτικούς κανόνες.(κ.ταχτσής, 1992, σελ.56) Ακόμα και ο Ιησούς αναφέρθηκε ελάχιστα στην ομοφυλοφιλία, την πορνεία και τις σεξουαλικές σχέσεις. Οι απόστολοι προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν και να διαπραγματευτούν όλα τα ζητήματα αναφερόμενοι πάντα στην διδασκαλία του Ιησού.(Χ. Αντωνοπούλου, 1997, σελ.37) Ο Απόστολος Παύλος δείχνει να αποστρέφεται την πράξη της 13

24 ομοφυλοφιλίας, είτε είναι αντρική είτε είναι γυναικεία, θεωρούσε ότι η πράξη αυτή δεν ήταν «φυσική» αλλά «παρά φύσιν». Είναι αφύσικη και αντίθετη με τους ηθικούς αλλά και βιολογικούς νόμους. Ο μέγας οικουμενικός διδάσκαλος και Πατέρας της Εκκλησίας, Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναπτύσσει το θέμα αυτό στην Ε ερμηνευτική επιστολή του απόστολου Παύλου προς τους Ρωμαίους. Με βάση την μετάφραση της επιστολής, λέει ότι καθετί που ξεπερνά τους νόμους του Θεού επιθυμεί πράγματα αλλόκοτα και όχι νόμιμα, όλα τα πάθη είναι ατιμωτικά προ πάντων όμως η μανία για τους άντρες και θεωρεί τους ομοφυλόφιλους χειρότερους από φονιάδες γιατί οι φονιάδες μπορεί να σκοτώνουν το σώμα αλλά οι ομοφυλόφιλοι σκοτώνουν την ψυχή. (Μ. Ε. Μιχαηλίδη, 1994, σελ.43) Αργότερα στην Μεσαιωνική εποχή παρατηρείται μονοσεξουαλικότικα. Ο αρσενικός και θηλυκός κόσμος ήταν εντελώς χωρισμένος. Οι ποιητές χρησιμοποιούν τις λέξεις αγάπη, έρωτας μόνο για τις σχέσεις ανάμεσα σε δύο άντρες. Η σχέση αυτή ήταν ομοφυλοφιλική, κατά ένα μέρος της, αφού χαρακτηρίζονταν ως πλατωνική. Ο Τζον Μποσγουέλ, ανακάλυψε πρόσφατα, χειρόγραφα, που αποδεικνύουν ότι οι καθολικοί και οι ορθόδοξοι ιερείς πάντρευαν άτομα ομόφυλα στην εποχή του Μεσαίωνα κάτι που αμφισβητήθηκε από τους εκκλησιαστικούς κύκλους. Επίσης υποστήριξε ότι οι ενώσεις αγίων, όπως του Πέτρου και Παύλου δεν ήταν παρά γάμοι ομοφυλοφίλων, κάτι που απέδειξε παραθέτοντας τα χειρόγραφα των «ενώσεων» των αγίων και μαρτύρων Σέργιου και Βάκχου και των μαρτύρων Περπετούα και Φελιτσιτάς. Επέμεινε ότι δεν επρόκειτο για «τελετές αδελφοποίησης». Παράλληλα σε ιταλικό μοναστήρι βρέθηκε κώδικας που περιγράφει την ευλογημένη ένωση μεταξύ δύο αντρών και χρησιμοποιείται η ελληνική λέξη «γάμος».(κ. Τσαρούχας, 1990, σελ.41-43) 14

25 Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, όντας πανέμορφος άντρας δεν ενδιαφερόταν για το σεξ, όμως δικάστηκε για σοδομισμό. Ο ζωγράφος Ντε Μπάτσι σαφώς πιο ερωτικά ενεργός από όσο στην τέχνη επωμίστηκε το τίτλο «Σόδομα». Η μόδα του σοδομισμού, όπως και η άνθηση της ομοφυλοφιλίας και της αμφιφυλοφιλίας, οδηγούν τον πάπα να διατάξει το σκέπασμα των αγαλμάτων και των πινάκων που απεικόνιζαν γυμνά σώματα.(μ.μπάντμαν, 2000, σελ.154) Στην ίδια περίπου εποχή (17 ο -18 ο αιώνα) παρατηρείται στη Γαλλία και Αγγλία κρίση της αρρενωπότητας. Οι «Επιτηδευμένοι» της υψηλής κοινωνίας υιοθέτησαν μια εκλεπτυσμένη και θηλυπρεπή μόδα περούκα με μακριά μαλλιά, εντυπωσιακά φτερά, τραχηλιές, ψεύτικες ελιές, αρώματα, ρουζ που αντιγράφηκε. Το πορτρέτο του θηλυπρεπούς άνδρα που υιοθετεί γυναικεία φερσίματα προκαλούσε ένα φόβο ομοφυλοφιλίας ο οποίος δεν παρατηρούνταν στους επικριτές των «Επιτηδευμένων» της Γαλλίας. (E.Badinter, 1992, σελ.27-30) Το 1905 γίνεται μια πραγματική έκρηξη της ομοφυλοφιλίας. Στην Γερμανία τυπώνονται 320 εκδόσεις για ομοφυλόφιλους και παρουσιάζει τέτοια πολιτιστική και πολιτική εξέλιξη το κίνημα των ομοφυλοφίλων που μόνο η Απελευθέρωση Gay στις ΗΠΑ μπορεί να συγκριθεί πριν από 10 περίπου χρόνια στην οποία καθιερώθηκαν οι Drag Dance (χοροί τραβεστί) και η κόκκινη γραβάτα ως σύμβολο σεξουαλικής διαστροφής. Από τη μια υπήρχε ο ισχυρισμός ότι η ομοφυλοφιλία ήταν αβλαβής στα υψηλά αξιώματα του κράτους αλλά από την άλλη η κοινή γνώμη απαιτούσε κάθαρση.(γκυ Οκενγκεμ, 1983, σελ.42-75) Αυτή την «κάθαρση» θέλησε να κάνει ο Χίτλερ που κατεδίωξε μια κατηγορία ομοφυλοφίλων που παρουσίαζε έκδηλα συμπτώματα φυλετικού εκφυλισμού. Οι λόγοι της δολοφονίας του ομοφυλόφιλου Ρεμ και των συντρόφων του ήταν καθαρά πολιτικοί και το πνεύμα της 15

26 ομοφυλοφιλίας των ταγμάτων εργασίας επέζησε αλώβητο μεταξύ των Ες- Ες, που το πλέγμα ανωτερότητας που τους είχαν καλλιεργήσει, τους έκανε να θεωρούν όλους εκτός της Άριας φυλής σαν κατώτερα όντα.(κ.ταχτσης, 1992, σελ.57-58) Στον ελλαδικό χώρο, μετά την τουρκοκρατία έως και στις μέρες μας, παρά την ηπιότητα της νομοθεσίας η πραγματικότητα για τους ομοφυλόφιλους ήταν και είναι σκληρή.(κ. Ταχτσής,1992, σελ.59) Στην Αθήνα ανοίγει το πρώτο λεσβιακό μπαρ (Σνόμπ) που λειτούργησε από το 1968 έως το Παράλληλα αρχίζουν να εμφανίζονται στις δυο μεγάλες πόλεις Αθήνα και Θεσσαλονίκη, λεσβιακές ομάδες. Στο ΑΚΟΕ (Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλάδας) που ιδρύθηκε το 1977 δούλευαν λεσβίες και υπήρχε πρόσβαση στις γυναίκες(ε. Λεοντίδου, 1992, σελ.83-85). Οι Έλληνες ομοφυλόφιλοι συνυπάρχουν ειρηνικά με τον μη δεδηλωμένο ομοφυλόφιλο πληθυσμό, παίζοντας ένα παιχνίδι με ορισμένους κανόνες : να είναι διακριτικοί, να έχουν αξιόλογη επαγγελματική επίδοση ή σε αντίθετη περίπτωση, να αποδέχονται σιωπηρά ένα μειωμένο κοινωνικό status. (Κ. Ταχτσής, 1992, σελ.60) 16

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ II ΑΙΤΙΑ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑΣ Αν εξετάσουμε την ιστορία της σεξουαλικότητας ξεκινώντας από τους Homo Sapiens θα δούμε ότι οι αντρικοί και γυναικείοι ρόλοι, οι σεξουαλικές πρακτικές και αντιλήψεις είναι μια συσσώρευση από κανόνες που ξεκίνησαν και δημιουργήθηκαν αιώνες νωρίτερα. Για τους πρώτους ανθρώπους η σεξουαλική επαφή ήταν μια απολαυστική απασχόληση και φαίνεται ότι δεν μπορούσαν να συνδέσουν την σχέση ανάμεσα στην σεξουαλική πράξη και στην γέννηση. Αυτό σημαίνει ότι ο ρόλος του αρσενικού στην γέννηση ήταν μέχρι τότε άγνωστος. (Χριστίνα Αντωνοπούλου, 1997, σελ. 28) Η ομοφυλοφιλία όμως φαίνεται να υπήρχε από πολύ παλιά και οι πρωτόγονες κοινωνίες όχι μόνο την αποδέχονταν αλλά και την θεωρούσαν ως ένα είδος τελετουργίας για την προετοιμασία του εφήβου να γίνει άντρας. Η ομοφυλοφιλική συμπεριφορά τότε επιβραβευόταν ως στοιχείο ανδρικής σεξουαλικότητας και απόδειξη ανδρείας και γενναιότητας. Άρχισε να βγαίνει έξω από την κοινωνική ζωή των ανθρώπων, από τον Μεσαίωνα μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο όπου στην Ευρώπη και την Αμερική υπήρχαν έντονα συντηρητικές και αυταρχικές κοινωνίες. Φαίνεται πως η ομοφυλοφιλία άρχισε να μελετάται συστηματικά από το (Θάνος Ε. Ασκητής, 1997, σελ.116) Από τότε μέχρι σήμερα το ερώτημα που απασχολεί την επιστημονική έρευνα είναι κατά πόσο οι γεννητικοί παράγοντες ή οι περιβαλλοντικές επιδράσεις ή ο συνδυασμός και των δύο ευθύνονται για την στερεοτυπική συμπεριφορά και τους ρόλους των δύο φύλων. ( Αλέξανδρος Κ. 17

28 Κακαβούλης, 1995 σελ. 39 ) Οι ερμηνείες μπορούν να διακριθούν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες : στις βιολογικές-γονιδιακές, στις ψυχιατρικές και στις κοινωνιολογικές ερμηνείες. 18

29 2.1 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Πως διαμορφώνονται οι διαφορετικοί ρόλοι και οι συμπεριφορές των δύο φύλων; Αρκετοί δίνουν έμφαση στις γενετικές, ορμονικές και ανατομικές διαφορές μεταξύ τους πιστεύοντας ότι η κοινωνία απλώς ενισχύει, αναγνωρίζει και προωθεί τους ρόλους που αντιστοιχούν στην βιολογική δομή των δύο φύλων. (Αλέξανδρος Κ. Κακαβούλης, 1995, σελ. 39) Αυτή η βιολογική δομή και τα χαρακτηριστικά του «αγοριού» και του «κοριτσιού» διαμορφώνονται από τέσσερις διαφορετικούς παράγοντες οι οποίοι είναι σημαντικοί καθ όλη την διάρκεια της ανθρώπινης ζωής: Τα χρωμοσώματα. Τα χρωμοσώματα είναι μικρά ινώδη σωματίδια, τα οποία συμβολίζονται με Χ και Υ και βρίσκονται στον πυρήνα των κυττάρων. Κάθε κύτταρο εμπεριέχει 46 χρωμοσώματα διαταγμένα σε 23 ζεύγη εκ των οποίων τα 22 είναι κοινά και στα δύο φύλα. Το 23 ο ζεύγος που είναι διαφορετικό αποτελείται στα θηλυκά από δυο όμοια χρωμοσώματα ΧΧ ενώ στα αρσενικά από δύο ανόμοια χρωμοσώματα ΧΥ. Το γονίδιο Υ είναι αυτό που είναι αυτό που καθορίζει κατά την σύλληψη την δημιουργία των ανδρικών γεννητικών οργάνων. (Αλέξανδρος Κ. Κακαβούλης, 1995, σελ.41) 19

30 2.1.2 Ομοφυλόφιλα Γονίδια Μέσα στα χρωμοσώματα υπάρχουν τα γονίδια τα οποία μεταφέρουν τα χαρακτηριστικά και τις πληροφορίες για την κατασκευή του οργανισμού και επιδρούν ιδιαίτερα στις πρώτες 6-12 εβδομάδες της εξέλιξης. Έρευνες δείχνουν ότι τα γονίδια μπορεί να ευθύνονται για την ομοφυλοφιλία. Το πείραμα έγινε σε δύο μονοζυγωτικούς διδύμους που είχαν το ίδιο γενετικό υλικό και κατέδειξε ότι αν ένας από τους δύο διδύμους είναι ομοφυλόφιλος οι πιθανότητες να είναι και ο άλλος ανέρχονται στο ποσοστό του % και στους ετεροζυγωτικούς το ποσοστό είναι 25-30% ( Οι ορμόνες Οι ορμόνες που ρόλος τους είναι να εκτελούν τις εντολές που δίνουν τα γονίδια είναι χημικές ουσίες, και είναι σημαντικές για τη διαμόρφωση της σωματικής δομής, τη ρύθμιση της ανάπτυξης και τη λειτουργία των οργανικών συστημάτων.(αλέξανδρος Κ. Κακαβούλης, 1995,σελ.42) Είναι καθοριστικές για την ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων, όπου κατά την εμβρυϊκή περίοδο τα αγόρια παράγουν την ανδρική ορμόνη τεστοστερόνη που εκκρίνεται στους όρχεις και την ουσία MIF, η οποία όταν απουσιάζει έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία γυναικείων γεννητικών οργάνων. Ομοίως στα κορίτσια παράγονται τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη που εκκρίνονται από τις ωοθήκες. Οι ορμόνες που αναφέρθηκαν παραπάνω καθορίζουν επίσης τις ερωτικές διαθέσεις και τις επιθυμίες των δύο φύλων και διαμορφώνουν έτσι την σεξουαλική τους συμπεριφορά. ( Θάνος Ε. Ασκητής, 1997, σελ.121) 20

31 Διαφοροποιήσεις στο νευρικό σύστημα και στον εγκέφαλο. Αυτή η άποψη φαίνεται να προβληματίζει αρκετούς ερευνητές οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η κύρια βιολογική αιτία της ομοφυλοφιλίας, είναι μια πολύ μικρή διαφορά στη δομή του εγκεφάλου η οποία οφείλεται στην δράση των ορμονών. Ένας από τους υποστηριχτές αυτής της θεωρίας ο νευρολόγος Σιμόν Λεβέι, ισχυρίζεται ότι ένας πυρήνας νευρώνων ο INAH3 που βρίσκεται στον υποθάλαμο του εγκεφάλου παίζει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της σεξουαλικής συμπεριφοράς. Στους άντρες αυτός ο πυρήνας είναι τριπλάσιος σε μέγεθος σε σχέση με τις γυναίκες ενώ στους ομοφυλόφιλους άντρες είναι ελάχιστα μεγαλύτερος από των γυναικών. Το μικρό μέγεθος μπορεί να οφείλεται στο στρες της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη το οποίο επηρεάζει τα επίπεδα τεστοστερόνης στο έμβρυο. ( 21

32 2.2 ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Η ψυχιατρική ανάλυση της ανθρώπινης σεξουαλικότητας έχει ηλικία περίπου ενός αιώνα. Ο άνθρωπος που επηρέασε περισσότερο με την επιστημονική του ανάλυση και τις ιδέες του, τις ψυχιατρικές θεωρίες ήταν ο Sigmund Freud, ο οποίος συντέλεσε αποφασιστικά στην κατανόηση των ανθρωπίνων συμπεριφορών και κινήτρων. Όρισε ότι υπάρχουν δύο δυνάμεις κινήτρου της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η μία είναι η σεξουαλική ορμή- libido, και η άλλη είναι το ένστικτο του θανάτου. Για τον Feud η libido, βρίσκεται σε διαφορετικές περιοχές του σώματος γνωστές ως ερωτογενείς ζώνες οι οποίες μετατίθενται, ανάλογα με την ηλικία, σε σημεία που προκαλείται μεγαλύτερη ηδονή. Τα στάδια αυτά είναι: Το πρώτο στάδιο ( όλο το πρώτο έτος της ηλικίας) είναι το στοματικό στάδιο όπου η ηδονή και η ευχαρίστηση βρίσκεται στο στόμα του παιδιού ( χείλη, γλώσσα) και την βιώνει με τον θηλασμό. Το δεύτερο στάδιο είναι το πρωκτικό στάδιο (2 ο και 3 ο έτος της ηλικίας του παιδιού) όπου η ηδονή επιτυγχάνεται με την ικανοποίηση των φυσιολογικών αναγκών και το παιδί αρχίζει να ελέγχει τους σφιγκτήρες ούρησης και αφόδευσης. (Ράνυ Καλούρη-Αντωνοπούλου, 2000, σελ.39 ) 22

33 Το τρίτο στάδιο (4 ο και 6 ο έτος ηλικίας περίπου) είναι το φαλλικό στάδιο όπου το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στα γεννητικά όργανα και το παιδί αρχίζει να διαμορφώνει την ταυτότητα του φύλου του. Χαρακτηριστικό αυτής της ηλικίας είναι η επιθυμία για υποκατάσταση της σχέσης με τον γονέα του αντίθετου φύλου (Οιδιπόδειο σύμπλεγμα- σύμπλεγμα της Ηλέκτρας) και γι αυτό βλέπουν τον γονέα του ίδιου φύλου ως αντίπαλο. Στο τέλος αυτού του σταδίου σταματάει η επιθυμία του αντίθετου φύλου και έχουμε την ταύτιση με τον γονέα του ίδιου φύλου. (Ράνυ Καλούρη-Αντωνοπούλου, 2000, σελ.39 ) Την περίοδο αυτή οι γονείς θα πρέπει να βρίσκονται δίπλα στα παιδιά για να ισχυροποιήσουν τους ρόλους τους και να μπορέσει το κορίτσι να ταυτιστεί με την μητέρα και το αγόρι με τον πατέρα αντίστοιχα. Αυτή η ταύτιση με τον ομόφυλο γονέα είναι ιδιαίτερα σημαντική για τον ψυχοσεξουαλικό προσανατολισμό του παιδιού ( gr) Ακολουθεί μια λανθάνουσα περίοδος από το 6 ο έτος έως 11 χρονών όπου τα παιδιά δημιουργούν ομόφυλες σχέσεις και δραστηριοποιούνται κοινωνικά. ( Κατά την διάρκεια της εφηβείας έχουμε και πάλι την αφύπνιση και την έξαρση της libido όπου όλα τα στάδια μαζί θα συγχωνευθούν για να υπάρξει η βιολογική λειτουργία της αναπαραγωγής. (Χριστίνα Αντωνοπούλου, 1997, σελ.68) Αυτή η περίοδος είναι καθοριστική για την συγκρότηση της προσωπικότητας γιατί οι έντονες σεξουαλικές ορμές της ήβης έρχονται σε σύγκρουση με τις ηθικές δεσμεύσεις που επιβάλλει η 23

34 κοινωνία. (Ράνυ Καλούρη-Αντωνοπούλου, 2000,σελ. 39) Επίσης ο έφηβος μέσα από συγκρούσεις με το γονεϊκό του περιβάλλον θα προσπαθήσει να ισχυροποιήσει το Εγώ του αμφισβητώντας και αναζητώντας καινούριους στόχους. Ο πιο σημαντικός στόχος είναι η ωρίμανση και η διαμόρφωση της ταυτότητας του για να μπορέσει το άτομο αργότερα να πραγματοποιήσει σωστές και ουσιαστικές διαπροσωπικές σχέσεις. ( www,askitis.gr) Σύμφωνα λοιπόν με τον Freud, οι γονεϊκοί ρόλοι είναι πολύ σημαντικοί για την σωστή ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη του παιδιού και του ατόμου γενικότερα. Επιστήμονες επίσης υποστηρίζουν ότι το γονεϊκό μοντέλο της υπερπροστατευτικής μητέρας και του ιδιαίτερα αυταρχικού και αυστηρού πατέρα μπορεί να οδηγήσουν το παιδί στην ομοφυλοφιλία λόγω του φόβου του προς τον πατέρα. Και αυτό γιατί τα συναισθήματα του άγχους και του φόβου του παιδιού δεν βρίσκουν σωστή αντιμετώπιση από την μητέρα, διότι η υπερπροστασία της ίδιας απέναντι στο παιδί αυξάνει τον φόβο του προς τον πατέρα. Σε αντίθετους ρόλους υπάρχει και το μοντέλο της αυταρχικής μητέρας με έναν άβουλο πατέρα όπου ο φόβος του παιδιού προς την δεσποτική μητέρα από την μια και η έλλειψη ενός ισχυρού αντρικού προτύπου από την άλλη μπορεί να οδηγήσει στην απώθηση του γυναικείου φύλου. Υπάρχει και η αιτιολογία της τραυματικής εμπειρίας του βιασμού κατά την παιδική ηλικία, μια εμπειρία πολύ δυσάρεστη για το θύμα η οποία δημιουργεί πολλά προβλήματα στην ψυχοσύνθεση του, δημιουργώντας συγχρόνως αισθήματα ενοχής. Το πιο συνηθισμένο είναι μια τέτοιου είδους εμπειρία να λειτουργήσει ανασταλτικά στην παγίωση μιας 24

35 ομοφυλόφιλης σεξουαλικής συμπεριφοράς και μόνο σε περιπτώσεις αυτοκαταστροφής, το θύμα θα επιλέξει να τιμωρήσει τον εαυτό του θεωρώντας ότι έτσι τιμωρεί τον άντρα βιαστή του. (Κώστας Τσαρούχας, 1990, σελ.85 ) Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι για την εμφάνιση της ομοφυλοφιλίας δεν αρκούν μόνο οι βιολογικοί και ψυχολογικοί παράγοντες. Σημαντική επίσης είναι η εξέταση των κοινωνικών παραγόντων και θεωριών και πως τα στερεότυπα της συμπεριφοράς επηρεάζουν τους ρόλους των φύλων και τις θέσεις αυτών μέσα στην κοινωνία. 25

36 2.3 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Οι κοινωνιολόγοι υποστηρίζουν ότι για να γίνει κάποιος ομοφυλόφιλος υπάρχουν συγκεκριμένα μέλη και κοινωνικές δυνάμεις στο περιβάλλον τους, όπως οι γονείς και οι φίλοι, οι οποίοι αλληλεπιδρούν με τα παιδιά με έναν συγκεκριμένο τρόπο που τα βοηθάει να στραφούν στην ομοφυλοφιλία. Τα παιδιά με ομοφυλόφιλη συμπεριφορά πέρα από την βιολογική προδιάθεση που έχουν στις ορμόνες και στα γονίδια τους που τους δημιουργεί την επιθυμία για άτομα του ίδιου φύλου, πιστεύεται ότι γεννιούνται επίσης με μια διάχυτη, ουδέτερη σεξουαλική επιθυμία. Μόνο μέσα από μια συνεχή αλληλεπίδραση με τους γονείς και άλλους από το κοινωνικό περιβάλλον μπορούν να περιορίσουν και να εστιάσουν το σεξουαλικό τους ενδιαφέρον σε μια συγκεκριμένη σεξουαλική επιλογή. (Alex Thio, Μαρία Μπαρπάτση μετάφραση, σελ. 573) Οι αλληλεπιδράσεις και οι συμπεριφορές των γονέων επηρεάζουν σημαντικά τον σεξουαλικό προσανατολισμό των παιδιών. Για παράδειγμα, αγόρια που μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον όπου η μητέρα εξουσίαζε ή ήταν υπερπροστατευτική, ή σε ένα σπίτι όπου ο πατέρας ήταν ανίσχυρος ή δεν συγκέντρωνε τον απαιτούμενο σεβασμό, θα γοητευτούν βέβαια από τύπους «σκληρούς», δηλαδή από άντρες με τραχιές ασχολίες, που απαιτούν σωματική κούραση και δουλειά στο ύπαιθρο. Αγόρια που νιώθουν να μειονεκτούν σε επίπεδο πνευματικό υπερτιμούν τους μορφωμένους και καλλιεργημένους άντρες. (Γ. Μ. Μπήτσερ, 1966, σελ.106) Ο πρώτος σεξουαλικός προσανατολισμός επιτυγχάνεται με την σωματική επαφή των παιδιών με τους γονείς και με την συμπεριφορά των δεύτερων, ανάλογη με το φύλο του παιδιού και ανάλογη με τις κοινωνικές επιδράσεις. (Alex Thio, Μαρία Μπαρπάτση μετάφραση, σελ. 573) 26

37 Αυτές οι κοινωνικές επιδράσεις που διαμορφώνουν την συμπεριφορά των δύο φύλων οφείλονται κυρίως στις αντιλήψεις που επικρατούν σε μια κοινωνία για τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχουν οι γυναίκες και οι άντρες τα οποία ονομάζονται κοινωνικά στερεότυπα των φύλων. (Αλέξανδρου Κ. Κακαβούλη, 1995, σελ.19 ) Στην χώρα μας οι αντιλήψεις αυτές έχουν επηρεαστεί από την θρησκεία, όπου η συντηρητική θρησκευτική ιδεολογία αποδίδει συγκεκριμένους ρόλους στον άντρα και στην γυναίκα ( Κώστας Τσαρούχας, 1990, σελ.85) Ως ρόλος του φύλου ορίζεται το σύνολο των σταθερών μορφών συμπεριφοράς και δράσης που μια κοινωνία πιστεύει ότι πρέπει να έχει ένας άντρας και μια γυναίκα και διαμορφώνεται στο άτομο από την επίδραση των στερεοτυπικών αντιλήψεων και επιδράσεων του κοινωνικού περιβάλλοντος. Από την πρώτη στιγμή της σύλληψης και την πληροφορία για το φύλο του παιδιού δημιουργείται και το ανάλογο κλίμα υποδοχής και προσδοκιών. Στο δεύτερο έτος της ηλικίας τους τα παιδιά αναπτύσσουν στερεοτυπικές συμπεριφορές, επιλέγοντας δραστηριότητες και συμπεριφορές μιμούμενοι τις αντιλήψεις και συμπεριφορές των μεγαλύτερων προσώπων. Κατά την παιδική και εφηβική ηλικία αναπτύσσονται τα στερεοτυπικά γνωρίσματα των φύλων με πιο αφηρημένες διαστάσεις, περιλαμβάνοντας τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, τις γνωστικές επιδόσεις και τα επαγγέλματα. Παράλληλα όμως έχουμε και τις κοινωνικές επιδράσεις οι οποίες δημιουργούν πιο ευέλικτες αντιλήψεις για τους ρόλους των δυο φύλων και την προέλευση τους. (Αλέξανδρου Κ. Κακαβούλη, 1995, σελ.37) 27

38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ Α. ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ Α.3.1. Ορισμός της ομοφυλοφιλίας - Ομοφυλοφιλία είναι η ερωτική επιθυμία και διέγερση με άτομα του ιδίου φίλου. (Ελληνικό Σεξολογικό Ινστιτούτο) - Όταν η σεξουαλική ορμή παρατηρείται σε άτομα του ιδίου φύλου αντικρίζουμε ένα λοξοδρόμισμα, που το γνωρίζουμε με διάφορα ονόματα ως «σεξουαλική αναστροφή», «αντίθετο σεξουαλικό συναίσθημα», «ουρανισμό», ή γενικότερα ως «ομοφυλοφιλία», που αντιτίθεται στην «ετεροφυλία». Ομοφυλοφιλία είναι ο καλύτερος γενικός όρος για τον χαρακτηρισμό όλων των μορφών της ανωμαλίας ενώ ο όρος της «σεξουαλικής αναστροφής» χρησιμοποιείται ορθότερα στις σύμφυτες και καθορισμένες φαινομενικά μορφές.( Χάβελοκ Έλλις, 1963, σελ.191) - Η ομοφυλοφιλία είναι όρος που αναφέρεται στο σεξουαλικό προσανατολισμό, και συγκεκριμένα στην έλξη ή σεξουαλική επιθυμία ενός ατόμου προς άτομα του ιδίου φύλου. (Μ. Λαγουμίδου, 1996, σελ.27) - Σύμφωνα με τον Alfred Kinsey : Οι άνθρωποι δεν αντιπροσωπεύουν δυο ξεχωριστούς πληθυσμούς, τον ετεροφυλικό και τον ομοφυλοφιλικό. Ο κόσμος δεν μπορεί να χωριστεί σε πρόβατα και κατσίκες. Δεν είναι όλα τα πράγματα μαύρα 28

39 ή όλα άσπρα. Είναι θεμελιώδης στοιχείο της ταξινόμησης ότι η φύση σπάνια αντιμετωπίζει ξεχωριστές κατηγορίες. Μόνο ο ανθρώπινος νους εφευρίσκει κατηγορίες και προσπαθεί να χωρίσει τα γεγονότα. Ο κόσμος είναι συνεχής σε κάθε του πλευρά. Όσο πιο γρήγορα μάθουμε για την ανθρώπινη σεξουαλική συμπεριφορά, τόσο πιο γρήγορα θα φτάσουμε στο σημείο να κατανοήσουμε τις πραγματικότητές του σεξ. (Α. Thio, τέταρτη έκδοση, σελ. 532) - Για τον Φρόιντ η ομοφυλοφιλία είναι μια καθολική παρόρμηση η οποία δικαιολογείται ως μια αναστολή της σεξουαλικής ανάπτυξης και κατά συνέπεια μπορεί να γιατρευτεί. «Το μήνυμα του Φρόιντ αποκαλύπτεται διφορούμενο : ο ομοφυλόφιλος είναι ένας ανώμαλος, που δεν είναι άρρωστος» (Ε. Badinter, 1992, σελ. 192) 29

40 Α.3.2. Επιπολασμός και συχνότητα Ομοφυλοφιλική συμπεριφορά παρατηρείται σε πολλές κοινωνίες. Ο καθορισμός του επιπολασμού της ομοφυλοφιλίας, θεωρείται δύσκολο, πρώτον γιατί υπάρχει σύγχυση ως προς τον ορισμό και δεύτερον γιατί ένα μεγάλο ποσοστό ομοφυλοφιλίας είναι άγνωστο εξαιτίας των κοινωνικών διακρίσεων και πιέσεων που αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα στην ανοιχτή αποκάλυψη του ομοφυλοφιλικού προσανατολισμού. Σήμερα από τα πιο έγκαιρα στοιχεία που διαθέτουμε είναι αυτά του Kinsey και των συνεργατών του, που στις εργασίες τους, που διεξάχθηκαν το 1948 και το 1953 για την σεξουαλική συμπεριφορά αντρών και γυναικών στις ΗΠΑ, πήραν συνεντεύξεις από άντρες και περίπου γυναίκες. Ο Kinsey βρήκε ότι 4% των αντρών ήταν καθόλα ομοφυλόφιλοι στην διάρκεια της ενήλικης τους ζωής, ενώ ένα 10% ήταν κατεξοχήν ομοφυλόφιλοι τουλάχιστον για τρία χρόνια μεταξύ 16 και 55 χρονών. Έκπληξη δημιούργησε στους Αμερικάνους το ποσοστό του 37% των αντρών, που είπαν ότι είχαν τουλάχιστον μια σεξουαλική εμπειρία με ομόφυλο άτομο που έφτασε ή όχι σε οργασμό, μετά την έναρξη της εφηβείας τους. Όσον αφορά τον επιπολασμό της ομοφυλοφιλίας μεταξύ των γυναικών τα στοιχεία έδειξαν ότι ήταν μικρότερο από αυτό των αντρών. Συγκεκριμένα το 28% των γυναικών από το δείγμα ανέφεραν κάποια ομοφυλοφιλική εμπειρία ή διέγερση σε κάποια φάση της ζωής τους, ενώ το 13% είχαν και οργασμό. Γενικά πάντως μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ο επιπολασμός της αποκλειστικής ή κατεξοχήν ομοφυλοφιλίας στους άντρες είναι περίπου 4-6% και στις γυναίκες περίπου 2%. (Μ.Μάνου, 1997, σελ.691) 30

41 Α.3.3 Μύθοι και πραγματικότητα Γύρω από το φαινόμενο της ομοφυλοφιλίας έχουν ειπωθεί κατά καιρούς διάφορες ανακρίβειες για το τι είναι αλήθεια και τι ψέματα. Επιπρόσθετα έχουν διαμορφωθεί εσφαλμένες εντυπώσεις για την συμπεριφορά και τα χαρακτηριστικά των ομοφυλοφίλων. Ένας από τους πιο γνωστούς μύθους, είναι ότι οι gay είναι τυπικά θυληπρεπείς και οι λεσβίες ανδροπρεπείς. Στην πραγματικότητα, δύσκολα κάποιος μπορεί να ξεχωρίσει τους ομοφυλόφιλους από τους ετερόφυλους κάτι που τεκμηριώνεται από αποτελέσματα επίσημων ερευνών. Οι έρευνες αυτές αναφέρουν ότι οι περισσότεροι gay είναι τόσο ανδροπρεπείς όσο και οι συμβατικοί άντρες και ότι οι περισσότερες λεσβίες είναι τόσο θυληπρεπείς όσο και οι συμβατικές γυναίκες.( Α. Τhio, 4 η έκδοση, σελ.535) Ένας δεύτερος μύθος είναι ότι οι ομοφυλόφιλοι επιδιώκουν να παρενοχλούν ή να αποπλανούν νεαρά άτομα. Στην πραγματικότητα όμως δεν δείχνουν περισσότερο σεξουαλικό ενδιαφέρον για την κατηγορία αυτή απ ότι οι ετερόφυλοι για τα μικρά κορίτσια. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν οι έρευνες που έγιναν στο Νοσοκομείο Παίδων του Ντένβερ στο Κολοράντο. Εκεί για ένα χρόνο μεταξύ του 1991 και 1992, υπήρχαν 387 υποθέσεις για τις οποίες υπήρχαν υποψίες ότι επρόκειτο για περιπτώσεις σεξουαλικής αποπλάνησης παιδιών. Μόνο σε μια ο δράστης ήταν ομοφυλόφιλος ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις τα αγόρια και τα κορίτσια είχαν κακοποιηθεί από ετεροφυλικούς άντρες, οι οποίοι ανήκαν στο άμεσο οικογενειακό τους περιβάλλον [πατέρας, παππούδες, πατριοί και θείοι]. (ό.π.) Ένας τρίτος μύθος είναι ότι οι ομοφυλόφιλοι έχουν καθορισμένους 31

42 σεξουαλικούς ρόλους είτε του ενεργού, είτε του παθητικού συντρόφου. Ο ενεργητικός σύντροφος λέγεται ότι κάνει στοματικό έρωτα στον παθητικό. Όμως η αλήθεια είναι ότι στην πλειοψηφία τους οι ομοφυλόφιλοι αλλάζουν σχετικά συχνά μεταξύ τους, τους ρόλους. Επίσης τα ομοφυλοφιλικά ζευγάρια αναμένεται να συμπεριφέρονται όπως τα ετεροφυλικά ζευγάρια, όπου με βάση την παράδοση ο άντρας έχει τον ρόλο του κυρίαρχου συζύγου και η γυναίκα τον ρόλο της υποταγμένης συζύγου. Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική : οι σύντροφοι μέσα σε μια ομοφυλοφιλική σχέση μοιάζουν με δυο πολύ καλούς φίλους, που είναι ίσοι και μοιράζονται τα πάντα και συνεπώς και οι δύο μπορεί να μαγειρεύουν, να δουλεύουν ή να εκφράζουν τα συναισθήματά τους. (ό.π.) Ένας τέταρτος μύθος είναι ότι οι ομοφυλόφιλοι χαρακτηρίζονται ως άρρωστοι με αιτιογόνες παράγοντες κάποια ψυχική ασθένεια. Κάποιοι ομοφυλόφιλοι ειδικότερα αυτοί που επισκέπτονται κάποιο ψυχίατρο, είναι ίσως συναισθηματικά διαταραγμένοι, αλλά το ίδιο μπορεί να πει κανείς και για αρκετούς ετερόφυλους που προβαίνουν σε αυτή την κίνηση. Για αυτό, όπως θεωρείται σφάλμα να βγάζουμε αυτό το συμπέρασμα, είναι σφάλμα να λέμε το ίδιο για τους ομοφυλόφιλους. Προς απόδειξη αυτού, ο Αμερικάνικος Ψυχιατρικός Σύλλογος από το 1973 σταμάτησε να συμπεριλαμβάνει την ομοφυλοφιλία στο Διαγνωστικό και Στατιστικό εγχειρίδιο του ως διανοητική ασθένεια. Παρόλα αυτά είναι οι αρκετοί ψυχίατροι, ψυχαναλυτές και ψυχολόγοι που συνεχίζουν να θεωρούν ότι η ομοφυλοφιλία είναι μια διανοητική ασθένεια που μπορεί να θεραπευτεί. (ό.π.) Επιπλέον ένας πέμπτος μύθος είναι ότι οι ομοφυλόφιλοι θεωρούνται ανώμαλοι ή πιστεύεται ότι παίρνουν μέρος σε αφύσικες ερωτικές πράξεις και για αυτό δεν μπορούν να έχουν μια ικανοποιητική σεξουαλική ζωή. 32

43 Έρευνες όμως έχουν δείξει πως δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στους ετεροφυλόφιλους και τους ομοφυλόφιλους όσο αφορά στην σωματική τους ικανότητα να απολαμβάνουν το σεξ. Διαφορά θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε στην οπτική γωνία από την οποία βλέπουν οι ομοφυλόφιλοι και οι ετερόφυλοι την ερωτική επαφή. Για τους μεν ομοφυλόφιλους μοιάζει με ένα παιχνίδι που έχει ενδιαφέρον καθ όλη την διάρκεια του και που βασικό ρόλο παίζει η σωματική επαφή(φιλία, χάδια κλπ.) και έπειτα η επικέντρωση στα γεννητικά όργανα. Από την άλλη για τους ετερόφυλους είναι μια πιο γρήγορη διαδικασία επικεντρωμένη στον οργασμό και την γεννητική απόλαυση. (ό.π.) Ένας έκτος μύθος είναι ότι οι ομοφυλόφιλοι είναι σεξουαλικά υπερενεργητικοί και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να κάνουν έρωτα όλη την ώρα. Στην πραγματικότητα όμως οι ομοφυλόφιλοι άντρες κάνουν σχεδόν με την ίδια συχνότητα έρωτα όπως και οι ετερόφυλοι. Από την άλλη οι λεσβίες γυναίκες δεν δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για το σεξ από ότι οι ετεροφυλικές γυναίκες. Ενώ οι περισσότερες παντρεμένες γυναίκες κάνουν έρωτα δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα, η συχνότητα για την πλειοψηφία των λεσβιών είναι περίπου μια φορά την εβδομάδα(ό.π) Σχετικά με τον προηγούμενο μύθο συμπεραίνουμε ότι οι ομοφυλόφιλοι έχουν πάρα πολλές ερωτικές σχέσεις. Ενώ η ίδια η κοινωνία καταδικάζει τους ομοφυλόφιλους ή τις γυναίκες που έχουν μια ποικιλία ερωτικών συντρόφων, φαίνεται να είναι περισσότερο ανεκτική με τους ετεροφυλικούς άντρες που εμπλέκονται στις ίδιες δραστηριότητες, χαρακτηρίζοντας τους «Δον Ζουάν», «Γυναικοκατακτητές» ή «Δυναμικούς Άντρες». Η εναλλαγή ερωτικών συντρόφων ανάμεσα σε ομοφυλόφιλους άντρες έχει μεγαλύτερη σχέση με την ιδέα του αντρισμού παρά με την ομοφυλοφιλία. Η συχνότερη εναλλαγή συντρόφων είναι 33