ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ

Transcript

1 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Επιτροπή Νομικών Θεμάτων ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ Θέμα: Αιτιολογημένη γνώμη του Κοινοβουλίου της Δημοκρατίας της Μάλτας σχετικά με την πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών όσον αφορά τις διακυβερνητικές συμφωνίες και τις μη δεσμευτικές πράξεις μεταξύ των κρατών μελών και τρίτων χωρών στον τομέα της ενέργειας και την κατάργηση της απόφασης αριθ. 994/2012/ΕΕ (COM(2016)0053 C8-0034/ /0031(COD)) Βάσει του άρθρου 6 του πρωτοκόλλου αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, τα εθνικά κοινοβούλια δύνανται, εντός οκτώ εβδομάδων από την ημερομηνία διαβίβασης ενός σχεδίου νομοθετικής πράξης, να αποστείλουν στους προέδρους του Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής αιτιολογημένη γνώμη, στην οποία θα αναφέρουν τους λόγους για τους οποίους θεωρούν ότι η εν λόγω πράξη δεν συμμορφούται με την αρχή της επικουρικότητας. Το Κοινοβούλιο της Δημοκρατίας της Μάλτας απέστειλε τη συνημμένη αιτιολογημένη γνώμη επί της προαναφερθείσας πρότασης απόφασης. Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αρμόδια για την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας είναι η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων. NP\ doc PE v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Πρόεδρος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΠΙΣΗ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΜΗ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΚΑΙ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΑΡΙΘ. 994/2012/ΕΕ (COM(2015)53) Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Μάλτας εξέτασε την «πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών όσον αφορά τις διακυβερνητικές συμφωνίες και τις μη δεσμευτικές πράξεις μεταξύ των κρατών μελών και τρίτων χωρών στον τομέα της ενέργειας και την κατάργηση της απόφασης αριθ. 994/2012/ΕΕ (COM(2015)53)» και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν συνάδει με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Συνεπώς, στην παρούσα επιστολή επισυνάπτεται αιτιολογημένη γνώμη του Κοινοβουλίου της Μάλτας, όπως ορίζει το πρωτόκολλο αριθ. 2 της Συνθήκης της Λισαβόνας. Anġlu Farrugia Πρόεδρος PE v /5 NP\ doc

3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΗΣ ΜΑΛΤΑΣ: ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΠΙΣΗ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΜΗ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΚΑΙ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΑΡΙΘ. 994/2012/ΕΕ Το Κοινοβούλιο της Μάλτας λαμβάνει μεν υπόψη ότι οι πρωταρχικοί στόχοι της πρότασης αυτής είναι η διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και η διαφύλαξη της ασφάλειας του εφοδιασμού στην Ένωση, όπως ορίζει το άρθρο 194 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι της γνώμης, ωστόσο, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπερβαίνει τις αρμοδιότητες (ενεργεί ultra vires) που της αποδίδουν οι Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Κοινοβούλιο της Μάλτας σημειώνει ότι η Επιτροπή δικαιολογεί την πρότασή της βάσει μιας έκθεσης εκτίμησης επιπτώσεων, η οποία χρονολογείται στις 16 Φεβρουαρίου Η Επιτροπή επιχειρηματολογεί ότι η εν λόγω έκθεση καταδεικνύει ότι η αξιολόγηση μόνο από τα κράτη μέλη δεν είναι επαρκής και ικανοποιητική, ώστε να διασφαλίσει ότι οι διακυβερνητικές συμφωνίες (ΔΣ) θα συμμορφούνται προς τη νομοθεσία της ΕΕ, πράγμα που συνεπώς επιφέρει ανασφάλεια δικαίου. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η εκ των προτέρων εξασφάλιση της συμμετοχής της θα παρείχε την απαραίτητη προστιθέμενη αξία για την επίλυση των συγκρούσεων μεταξύ των υποχρεώσεων των κρατών μελών που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο και εκείνων που απορρέουν από το δίκαιο της ΕΕ. Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι πολιτικές αποφάσεις στον τομέα της ενέργειας δεν πρέπει να λαμβάνονται αποκλειστικά σε εθνικό επίπεδο, χωρίς τη συμμετοχή των γειτονικών χωρών και της ΕΕ, και ότι προκύπτει σαφώς προστιθέμενη αξία από την ενίσχυση της διαφάνειας και της συνεργασίας σε επίπεδο ΕΕ στο πλαίσιο της εν λόγω πρότασης. Το Κοινοβούλιο της Μάλτας θεωρεί ότι μια απλή δήλωση, σύμφωνα με την οποία η Επιτροπή θεωρεί ότι οι αξιολογήσεις των κρατών μελών δεν επαρκούν για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των ΔΣ προς το δίκαιο της ΕΕ, δεν δικαιολογεί την προσφυγή σε διατάξεις της νομοθεσίας της ΕΕ, βάσει των οποίων επιβάλλονται νέες υποχρεώσεις στα κράτη μέλη, προκειμένου αυτά να ενημερώνουν την Επιτροπή για την πρόθεσή τους να προβούν σε διαπραγματεύσεις αναφορικά με νέες ή υφιστάμενες ΔΣ ή αναφορικά με τροποποιήσεις υφιστάμενων ΔΣ και για την έγκριση μη δεσμευτικών πράξεων, ώστε αυτές να αξιολογούνται από την Επιτροπή. Το Κοινοβούλιο της Μάλτας τονίζει ότι το να υποχρεωθούν τα κράτη μέλη να ενημερώνουν την Επιτροπή για: (i) την πρόθεσή τους να προβούν σε διαπραγματεύσεις αναφορικά με νέες ή υφιστάμενες ΔΣ ή αναφορικά με τροποποιήσεις υφιστάμενων ΔΣ, έτσι ώστε η Επιτροπή να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις σε ρόλο παρατηρητή (εκ των προτέρων ενημέρωση) και (ii) την έγκριση μη δεσμευτικών πράξεων, ώστε αυτές να αξιολογούνται από την Επιτροπή, αντιβαίνουν στις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Η Επιτροπή τονίζει στη έκθεση εκτίμησής της σε αρκετά σημεία ότι περίπου το ένα τρίτο (17) των ΔΣ χαρακτηρίστηκαν ως «ανησυχητικές». Ωστόσο, αυτό το φαινομενικά υψηλό ποσοστό (34%) βασίζεται στην πραγματικότητα σε μια επιλεκτική ανάλυση ποσοτικού προσδιορισμού. Η Επιτροπή έλαβε ενημέρωση για 124 ΔΣ: 60% εκ των οποίων είχαν ως NP\ doc 3/5 PE v01-00

4 αντικείμενο τη γενική συνεργασία στον τομέα της ενέργειας, ενώ 40% αφορούσαν είτε ειδικές συμφωνίες σχετικά με τον εφοδιασμό, τις εισαγωγές και τη διαμετακόμιση προϊόντων ενέργειας είτε τη θέσπιση κανόνων για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων φυσικού αερίου ή πετρελαίου, ή διμερείς ή πολυμερείς συμφωνίες για την ανάπτυξη σχετικών με την ενέργεια υποδομών. Η Επιτροπή σημείωσε τότε ότι οι ΔΣ που αφορούσαν τη γενική συνεργασία στον τομέα της ενέργειας δεν περιείχαν διατάξεις που προκαλούν ανησυχία (60%). Από το υπόλοιπο 40% των συμφωνιών, μόνο όσες αφορούσαν τον ενεργειακό εφοδιασμό και την ενεργειακή υποδομή (και οι οποίες, συνεπώς, συνιστούν ποσοστό μικρότερο του 40% των ΔΣ) κρίθηκε ότι περιείχαν διατάξεις που προκαλούν ανησυχία. Αν παραβλέψει κανείς το γεγονός ότι, από την κατηγορία του 40% των συμφωνιών, μόνο εκείνες που αφορούν τον ενεργειακό εφοδιασμό ή την ενεργειακή υποδομή περιείχαν αμφιλεγόμενες διατάξεις, πράγμα που οδηγεί στην ταξινόμηση των «προβληματικών συμφωνιών» ανά είδος, συνεχίζει να ισχύει το γεγονός ότι το ποσοστό των συμφωνιών που περιέχουν διατάξεις που προκάλεσαν ανησυχία ανέρχεται σε 13,7%, ποσοστό πολύ χαμηλότερο από εκείνο που αναφέρεται στην έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων προκειμένου να θεμελιωθεί η ανάγκη για νέα απόφαση του Συμβουλίου. Εν τέλει, οι 6 από τις 17 προβληματικές ΔΣ σχετίζονταν με την υπόθεση του South Stream, πράγμα που σημαίνει ότι το 4,8% των συμφωνιών σχετιζόταν με το θέμα αυτό. Επομένως, μόνο το 8,9% των ΔΣ περιείχαν άλλα ζητήματα και θα έπρεπε να αντιμετωπιστούν μεμονωμένα από την Επιτροπή. Βάσει της αρχής της αναλογικότητας, το χαμηλό αυτό ποσοστό δε θεωρείται επαρκές για τη δικαιολόγηση της θέσπισης μηχανισμού εκ των προτέρων ενημέρωσης. Το Κοινοβούλιο της Μάλτας τονίζει μεν ότι η συμμόρφωση των διακυβερνητικών συμφωνιών προς το δίκαιο της ΕΕ είναι σημαντική για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας στην ΕΕ, διαφωνεί ωστόσο με το ότι η διεξαγωγή εκ των προτέρων ελέγχων συμβατότητας από την Επιτροπή απαιτείται βάσει του άρθρου 3 της προτεινόμενης απόφασης του Συμβουλίου. Αυτό ενδέχεται να υπερβαίνει το πνεύμα της επικουρικότητας και της αναλογικότητας και να περιλαμβάνει τη μεταβίβαση μέρους των εθνικών κυριαρχικών εξουσιών κατά τη σύναψη συμφωνίας με τρίτες χώρες. Το Κοινοβούλιο της Μάλτας σημειώνει ότι, σε περίπτωση ασυμβατότητας με το δίκαιο της ΕΕ, υφίστανται ήδη μηχανισμοί που μπορούν να εφαρμοστούν, όπως ορίζουν οι Συνθήκες. Για παράδειγμα, σε περίπτωση παραβίασης της νομοθεσίας της ΕΕ για τον ανταγωνισμό, η Επιτροπή θα μπορούσε να καταφύγει στους μηχανισμούς που προβλέπονται στα τμήματα 1 και 2 του κεφαλαίου 1, τίτλος VII της ΣΛΕΕ. Σε περίπτωση ασυμβατότητας με την ΕΕ, η Επιτροπή θα μπορούσε επίσης να καταφύγει στην κίνηση διαδικασιών επί παραβάσει βάσει του άρθρου 258 της ΣΛΕΕ. Το άρθρο 7 της πρότασης περιγράφει τις υποχρεώσεις και την αξιολόγηση μη δεσμευτικών διακυβερνητικών συμφωνιών από την Επιτροπή. Το Κοινοβούλιο της Μάλτας πιστεύει ότι αφού οι εν λόγω συμφωνίες δεν είναι νομικά δεσμευτικές, δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι συνιστούν παραβίαση του δικαίου της Ένωσης. Στην Επιτροπή ανήκουν μόνο οι εξουσίες που της ανατίθενται από τα κράτη μέλη ή από τις συνθήκες. Παρομοίως, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει δικαιοδοσία μόνο σε περίπτωση μη νομικά δεσμευτικών συμφωνιών που παράγουν έννομες συνέπειες. Συνεπώς, αφού το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής PE v /5 NP\ doc

5 Ένωσης ενδέχεται να μην έχει δικαιοδοσία για κάποια τμήματα των διακυβερνητικών αυτών συμφωνιών, εκτός αν παράγουν έννομες συνέπειες, η Επιτροπή δεν έχει αρμοδιότητα ελέγχου για τα τμήματα εκείνα που δεν παράγουν έννομες συνέπειες. Βάσει της υφιστάμενης πρότασης τα κράτη μέλη θα παρείχαν στην ουσία στην Επιτροπή τη δυνατότητα να ελέγχει μη δεσμευτικές διακυβερνητικές συμφωνίες στο σύνολό τους, προκειμένου να αξιολογήσει τη συμβατότητά τους με το δίκαιο της ΕΕ, χωρίς να διακρίνει μεταξύ των τμημάτων που παράγουν έννομες συνέπειες και εκείνων που δεν παράγουν. Δεδομένου ότι το Κοινοβούλιο της Μάλτας διατηρεί επιφυλάξεις σχετικά με την έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων και λόγω του γεγονότος ότι (i) η πρόταση της Επιτροπής για τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων σχετικά με νέες ή υφιστάμενες διακυβερνητικές συμφωνίες ή σχετικά με τροποποιήσεις υφιστάμενων διακυβερνητικών συμφωνιών και για τη συμμετοχή της Επιτροπής στις διαπραγματεύσεις σε ρόλο παρατηρητή (εκ των προτέρων ενημέρωση) και (ii) η έγκριση μη δεσμευτικών πράξεων προς αξιολόγηση από την Επιτροπή, αντιβαίνουν στις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας: Το Κοινοβούλιο της Μάλτας αποφάσισε να διατυπώσει αντίρρηση στην πρόταση και να διαβιβάσει την παρούσα αιτιολογημένη γνώμη βάσει της διαδικασίας που ορίζεται στο άρθρο 6 του πρωτοκόλλου αριθ. 2 αναφορικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, το οποίο είναι προσαρτημένο στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Anġlu Farrugia Πρόεδρος NP\ doc 5/5 PE v01-00