Γαστρεντερικό σύστημα

Transcript

1 Φυτοθεραπευτική αντιμετώπιση προβλημάτων του γαστρεντερικού συστήματος Διαμάντω Λάζαρη Επίκουρη Καθηγήτρια Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Τομέας Φαρμακογνωσίας Φαρμακολογίας, Εργαστήριο Φαρμακογνωσίας, Θεσσαλονίκη, ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής Θεσσαλονίκη, Μαΐου 2016

2 Γαστρεντερικό σύστημα Το γαστρεντερικό σύστημα είναι ένα από τα βασικότερα ανατομικά συστήματα του οργανισμού, τόσο του ανθρώπου όσο και των ζώων, βασικός ρόλος του οποίου είναι η δίοδος, η πέψη, η απορρόφηση και η αποβολή της τροφής. Περιλαμβάνει την στοματική κοιλότητα, τον φάρυγγα, τον οισοφάγο, το στομάχι, το δωδεκαδάκτυλο το λεπτό και το παχύ έντερο, καθώς και την σκωληκοειδή απόφυση, το ήπαρ, τη χολή, το πάγκρεας και τον σπλήνα.

3 συνήθη προβλήματα του γαστρεντερικού συστήματος καούρες, φουσκώματα, αέρια, ερυγές (ρεψίματα), δυσκοιλιότητα, διάρροιες, κολίτιδα, έλκος, γαστρίτιδα, πόνος στο στομάχι, γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), Ελκώδης κολίτιδα, Νόσος του Crohn.

4 συνήθη προβλήματα του γαστρεντερικού συστήματος

5 Χρόνια φλεγμονώδη εντερικά νοσήματα Το κατώτερο έντερο, το παχύ έντερο ή το κόλον, που μετρά περίπου 6 ½ πόδια σε έναν ενήλικα, είναι ειδικά προσαρμοσμένο για απορρόφηση των υγρών από τα κόπρανα και την προς τα εμπρός κίνηση των αποβλήτων τροφίμων. Ο βλεννογόνος απορροφά υγρά και κάποια σωματίδια των τροφίμων, αλλά επίσης εκκρίνει λίπαντική βλέννα και είναι ένας μηχανισμός για την απέκκριση των ουσιών από το αίμα μέσα στο έντερο. Σε χρόνια φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, υπάρχει μια ισχυρή συσχέτιση με Σε χρόνια φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, υπάρχει μια ισχυρή συσχέτιση με γενετικούς δείκτες στο αίμα και με ύπαρξη αυτοάνοσης φλεγμονώδους νόσου σε άλλα σημεία του σώματος. Υπάρχουν σημαντικά αυξημένα επίπεδα προσταγλανδινών στον ορό, κόπρανα και εντερικά βλεννογόνο. Συγκεκριμένα υπάρχει μία αύξηση στα επίπεδα των λευκοτριενίων που σχηματίζονται από το αραχιδονικό οξύ και τα οποία προάγουν τη φλεγμονή. Η χλωρίδα του εντέρου είναι συνήθως πολύ διαταραγμένη. Επηρεάζεται η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και εμφανίζονται διάρροια, ζύμωση και μετεωρισμός. Στην ενεργό ελκώδη κολίτιδα υπάρχει σημαντική μείωση στην ποσότητα της βλέννας που παράγεται στο κόλον, καθώς και μια μείωση της περιεκτικότητας της βλέννης σε θείο.

6 συνήθη προβλήματα του γαστρεντερικού συστήματος Η νόσος του Κρον Καλείται επίσης τοπική εντερίτιδα και αναφέρεται σε μια χρόνια φλεγμονή όλου του πεπτικού σωλήνα. Συνήθως επηρεάζεται ο ειλεός. Εμφανίζεται περίπου εξίσου σε άνδρες και γυναίκες. Βασικά συμπτώματα: χρόνια διάρροια (σπάνια με αίμα στα κόπρανα), μετεωρισμός, χαμηλός πυρετός, απώλεια όρεξης και βάρους, αίσθημα κακουχίας και ένα αίσθημα πληρότητας ή μερικές φορές πόνος στον αριστερό λαγόνιο βόθρο. Τα συμπτώματα συχνά υποχωρούν και μπορεί να επανεμφανισθούν μετά την πάροδο πολλών μηνών ή ετών, αλλά κάθε υποτροπή τείνει να είναι μεγαλύτερη και πιο σοβαρή από ό, τι η προηγούμενη. Μερικές φορές ο ασθενής θα παρουσιάσει μια οξεία έναρξη της νόσου που εκδηλώνεται ως εντερική απόφραξη, περιτονίτιδα ή άλλες μορφές της «οξείας κοιλίας».

7 συνήθη προβλήματα του γαστρεντερικού συστήματος Ελκώδης κολίτιδα Φλεγμονή του βλεννογόνου του παχέος εντέρου ή του ορθού. Η αιτιολογία της ελκώδους κολίτιδας είναι ασαφής, αλλά μπορεί να σχετίζεται με λοίμωξη, αλλεργία, αυτοάνοσες διαταραχές και ψυχογενείς παράγοντες. Συχνά συνυπάρχει με νόσο του Crohn και η αιτιολογία μπορεί να επικαλύπτονται. Συμπτώματα: συνήθως χρόνια διάρροια με ποικίλους βαθμούς αίματος και βλέννας στα κόπρανα. Συνυπάρχει συνήθως, ήπιο κοιλιακό άλγος. Εάν η εξέλκωση περιορίζεται μόνο στο ορθό ή σιγμοειδές κόλον τότε τα κόπρανα μπορεί να είναι φυσιολογικά.

8 Θεραπείες με φυτά Καθώς τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται αυξητική τάση της θεραπευτικής χρήσης των φυτών και των προϊόντων φυτικής προελεύσεως για την αντιμετώπιση ή/και την πρόληψη ήπιων παθήσεων, στην παρούσα εισήγηση εξετάζονται τα φυτά που χρησιμοποιούνται συχνότερα για την αντιμετώπιση των γαστρεντερικών ενοχλήσεων και τα οφέλη τους είναι διαπιστωμένα.

9 Θεραπείες με φυτά Φυτά με βλέννη Στυπτικά Αντιφλεγμονώδη Τονωτικά Ανοσοενισχυτικά

10 Θεραπείες με φυτά Αντιφλεγμονώδη Φυτά που μειώνουν τις φλεγμονώδεις διεργασίες μέσω ποικίλλων μηχανισμών. Καταπραΰνουν τον ερεθισμένο βλεννογόνο με επικάλυψη αυτών με βλέννη, βελτιώνουν την κυκλοφορία στην πληγείσα περιοχή και ρυθμίζουν τις λειτουργίες της κορτιζόλης και τις δράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος. Calendula officinalis (Marigold) Salix nigra/alba (Black/White Willow) Filipendula ulmaris (Meadowsweet) Dioscorea villosa (Wild Yam) Glycyrrhiza glabra (Licorice) Harpagophytum procumbens (Devil s Claw) Althea officinalis (Marshmallow) Ulmus fulvus (Slippery elm) Curcuma longa (Turmeric)

11 Θεραπείες με φυτά Στυπτικά Βελτιώνουν τον τόνο, προλαμβάνουν την αιμορραγίας, εμποδίζουν την απώλεια υγρών. Όλα περιέχουν τανίνες (αντιβακτηριακά, αντι-ιικά και αντιφλεγμονώδη). Agrimonia eupatoria (Agrimony) Quercus alba / rubra (White / Red Oak) Geranium maculatum (Cranesbill) Geranium robertianum (Herb robert) Potentilla spp. (Tormentil) Capsella bursa-pastoris (Shepherd s Purse) Rubus ideaus (Red raspberry) Geum urbanum (Avens)

12 Θεραπείες με φυτά Καταπραϋντικά Φυτά ιδιαίτερα πλούσια σε βλέννη που απαλύνουν και προστατεύουν τους ερεθισμένους ή φλεγμένοντες ιστούς. Έχουν αντιφλεγμονώδη καθώς και επουλωτική δράση. Symphytum off. (Comfrey) Althaea off. (Marshmallow) Ulmus fulvus (Slippery Elm)

13 Θεραπείες με φυτά Τονωτικά και αναγεννητικά βλεννογόνου Θρέφουν και ενισχύουν τους βλεννογόνους και βελτιώνουν την ακεραιότητά τους. Συνδυάζονται πολύ καλά με τη χρήση της Ν- ακετυλογλυκοζαμίνης η οποία βελτιώνει την ποιότητα και ρυθμίζει την ποσότητα της βλέννας που παράγεται. Gotu kola (Centella asiatica) Plantain (Plantago lanceolata / major) Goldenseal (Hydrastis canadensis

14 Παραδοσιακά Φάρμακα Φυ υτικής Προέλευσης για την αντιμετώπιση γαστρεντερ ρολογικών προβλημάτων Achillea Millefolii herba Achillea millefolium L. Achillea Millefolii flos Achillea millefolium L. Agrimonia Agrimoniae herba Agrimonia eupatoria L. Althaea Althaeae radix Althaea officinalis L. Artemisia Absinthii herba Artemisia absinthium L. Centaurium Centaurii herba Centaurium erythraea Rafn. s.l. Chamaemelum Chamomillae romanae flos Chamaemelum nobile (L.) All. (Anthemis nobilis L.) Cichorium Cichorii intybi radix Cichorium intybus L. Cinnamomum Cinnamomum verum J. S. Presl (Cinnamomum Cinnamomi corticis aetheroleum zeylanicum Nees) Cinnamomum Cinnamomi cortex Cinnamomum verum J. S. Presl, (Cinnamomum zeylanicum Nees) Curcuma Curcumae longae rhizoma Curcuma longa L. Curcuma Curcumae xanthorrhizae Curcuma xanthorrhiza Roxb. (C. xanthorrhiza rhizoma D. Dietrich). Cynara Cynarae folium Cynara scolymus L. Foeniculum Foeniculi dulcis fructus Foeniculum vulgare Miller subsp. vulgare var. dulce (Miller) Thellung. Foeniculum Foeniculi amari fructus Foeniculum vulgare Miller subsp. vulgare var. vulgare Fumaria Fumariae herba Fumaria officinalis L., Gentiana Gentianae radix Gentiana lutea L. Glycyrrhiza Harpagophytum Liquiritiae radix Harpagophyti radix Hypericum Hyperici herba Hypericum perforatum L. Juniperus Juniperi aetheroleum Juniperus communis L. Juniperus Juniperi pseudo-fructus Juniperus communis L. Linum Lini semen Linum usitatissimum L. Marrubium Marrubii herba Marrubium vulgare L. Matricaria Matricariae flos Matricaria recutita L. Glycyrrhiza glabra L. and/or Glycyrrhiza inflata Bat. and/or Glycyrrhiza uralensis Fisch. Harpagophytum procumbens DC.; Harpagophytum zeyheri Decne

15 Παραδοσιακά Φάρμακα Φυ υτικής Προέλευσης για την αντιμετώπιση γαστρεντερ ρολογικών προβλημάτων Melissa Melissae folium Melissa officinalis L. Mentha Menthae piperitae aetheroleum Mentha x piperita L. Mentha Menthae piperitae folium Mentha x piperita L. Origanum Origani dictamni herba Origanum dictamnus L. Peumus Boldi folium Peumus boldus Molina Pimpinella Anisi aetheroleum Pimpinella anisum L. Pimpinella Anisi fructus Pimpinella anisum L. Potentilla Tormentillae rhizoma Potentilla erecta (L.) Raeusch. Quercus Quercus cortex Quercus robur L.; Quercus petraea (Matt.) Liebl.; Quercus pubescens Willd. Rosmarinus Rosmarini aetheroleum Rosmarinus officinalis L. Rosmarinus Rosmarini folium Rosmarinus officinalis L. Rubus Rubi idaei folium Rubus idaeus L. Salvia Salviae officinalis folium Salvia officinalis L. Taraxacum Taraxaci radix cum herba Taraxacum officinale Weber ex Wigg. Zingiber Zingiberis rhizoma Zingiber officinale Roscoe

16 Αχιλλέα η χιλιόφυλλος (Achillea millefolium (DC). W. Koch.) - Compositae, Αγριαψιθιά, ή χιλιόφυλλο Είναι γνωστό από την Αρχαιότητα ως φυτό αρωματικό και φαρμακευτικό. Το όνομα του γένους Achillea προέρχεται από τον Αχιλλέα, τον Έλληνα ήρωα, ο οποίος χρησιμοποίησε το φυτό στις πληγές του για να σταματήσει την αιμορραγία στη διάρκεια του τρωικού πολέμου. Το όνομα του είδους millefolium είναι λατινικό και σημαίνει "χίλια φύλλα". Ο Διοσκουρίδης το χρησιμοποιούσε ως αιμοστατικό. Περιέχει σεσκιτερπενικές λακτόνες και αιθέριο έλαιο πλούσιο σε προαζουλένια, που μετατρέπονται εύκολα σε αζουλένια. Επίσης, περιέχει πολλά φλαβονοειδή. Χρησιμοποιείται τοπικά κατά του κνησμού και ως αντιφλογιστικό σε δερματολογικά προβλήματα. Παραδοσιακά χρησιμοποιείται κατά της αιμορραγίας. H δρόγη συμπεριλαμβάνεται σε λίστα φυτών, τα οποία πρέπει να αποφεύγονται δύο εβδομάδες πριν από εγχειρήσεις, διότι μπορούν να προκαλέσουν αλλεργίες κά.

17 Αχιλλέα η χιλιόφυλλος (Achillea millefolium (DC). W. Koch.) - Compositae, Αγριαψιθιά, ή χιλιόφυλλο Παραδοσιακό φαρμακευτικό προϊόν φυτικής προέλευσης για 1) την προσωρινή απώλεια της όρεξης, 2) τη συμπτωματική θεραπεία ήπιων σπασμωδικών γαστρεντερικών ενοχλήσεων, περιλαμβανομένου του τυμπανισμού και του μετεωρισμού, 3) τη θεραπεία μικρών επιφανειακών πληγών, 4) τη συμπτωματική θεραπεία σπασμών που συνδέονται με την έμμηνο ρύση.

18 Αχιλλέα η χιλιόφυλλος (Achillea millefolium (DC). W. Koch.) - Compositae, Αγριαψιθιά, ή χιλιόφυλλο Φαρμακευτική μορφή Δρόγη ως ρόφημα για χρήση από του στόματος. Δρόγη για προετοιμασία εγχύματος για δερματική χρήση. Φυτικά παρασκευάσματα σε υγρή μορφή για την από του στόματος χρήση (υγρά εκχυλίσματα, βάμματα)

19 Αχιλλέα η χιλιόφυλλος (Achillea millefolium (DC). W. Koch.) - Compositae, Αγριαψιθιά, ή χιλιόφυλλο Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση Η χρήση σε παιδιά κάτω των 12 ετών δεν έχει τεκμηριωθεί λόγω έλλειψης επαρκών στοιχείων. Εάν παρατηρηθούν ενδείξεις λοίμωξης του δέρματος, πρέπει να ζητείται ιατρική συμβουλή

20 Αχιλλέα η χιλιόφυλλος (Achillea millefolium (DC). W. Koch.) - Compositae, Αγριαψιθιά, ή χιλιόφυλλο Ανεπιθύμητες δράσεις: Αντιδράσεις υπερευαισθησίας του δέρματος έχουν αναφερθεί. Η συχνότητα δεν είναι γνωστή. Αν άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες συμβούν, θα πρέπει να ζητείται η γνώμη ιατρού

21 Φασκόμηλο (Salvia officinalis) Lamiaceae φασκόμηλο, φασκομηλιά, χαμοσφακιά, μηλοφασκιά, λουσφάκι, φάσκος, αγριοσφακιά, μοσχακίδη, αλιφασκιά Αιθέριο έλαιο (θουγιόνη, π-κυμένιο, κινεόλη, βορνεόλη κ.ά). α-θουγιόνη β-θουγιόνη Παραδοσιακές χρήσεις που εγκρίνονται για τα φύλλα φασκόμηλου (ξηρό εκχύλισμα, τσάι, υγρό εκχύλισμα και βάμμα) είναι: α) τη συμπτωματική θεραπεία της ήπιας δυσπεψίας, όπως αίσθημα καύσου και φούσκωμα, β) την ανακούφιση της υπερβολικής εφίδρωσης, γ) τη συμπτωματική θεραπεία των φλεγμονών στο στόμα ή το λαιμό, δ) την ανακούφιση των φλεγμονών του δέρματος των ανήλικων.

22 Φασκόμηλο (Salvia officinalis) Lamiaceae Πολυφαινόλες από την Salvia officinalis

23 Φασκόμηλο (Salvia officinalis) Lamiaceae φασκόμηλο, φασκομηλιά, χαμοσφακιά, μηλοφασκιά, λουσφάκι, φάσκος, αγριοσφακιά, μοσχακίδη, αλιφασκιά Δρόγη ως αφέψημα για χρήση από του στόματος. Δρόγη (για την προετοιμασία εγχύματος) για στοματικό βλεννογόνο και δερματική χρήση. Φυτικά παρασκευάσματα σε στερεά ή υγρή μορφή για χρήση από το στόμα. Υγρά ή ημι-στερεά σκευάσματα για στοματοβλεννογονική χρήση.

24 Φασκόμηλο (Salvia officinalis) Lamiaceae φασκόμηλο, φασκομηλιά, χαμοσφακιά, μηλοφασκιά, λουσφάκι, φάσκος, αγριοσφακιά, μοσχακίδη, αλιφασκιά Ένδειξη α): συμπτωματική θεραπεία της ήπιας δυσπεψίας, όπως καούρα και φούσκωμα Δρόγη για την παρασκευή τσαγιού: 1-2 g σε βραστό νερό τρεις φορές ημερησίως. Ξηρό εκχύλισμα: 320 mg διαιρεμένα σε 3-4 δόσεις. Υγρό εκχύλισμα (1: 7,2): 20 σταγόνες τρεις φορές ημερησίως. Υγρό εκχύλισμα (1: 3.5-5): 10 σταγόνες τρεις φορές καθημερινά σε κάποιο υγρό. Βάμμα: αιθανόλη 70% V / V 2-3 ml τρεις φορές καθημερινά

25 Φασκόμηλο (Salvia officinalis) Lamiaceae φασκόμηλο, φασκομηλιά, χαμοσφακιά, μηλοφασκιά, λουσφάκι, φάσκος, αγριοσφακιά, μοσχακίδη, αλιφασκιά Η πρόσληψη των θουγιονών δεν πρέπει να υπερβαίνει 6,0 mg / ημέρα Παρασκευάσματα φασκόμηλου δεν θα πρέπει να λαμβάνονται για περισσότερο από 2 εβδομάδες. Αλληλεπιδράσεις Παραδοσιακή χρήση : Δεν έχουν αναφερθεί. Η πρόσληψη παρασκευασμάτων των φύλλων του φασκόμηλου θα μπορούσε να επηρεάσει το αποτέλεσμα των φαρμακευτικών προϊόντων που ενεργούν μέσω του υποδοχέα GABA (π.χ. βαρβιτουρικά, βενζοδιαζεπίνες), ακόμη και αν δεν έχει παρατηρηθεί κλινικά. Ως εκ τούτου, η ταυτόχρονη χρήση με τέτοια φαρμακευτικά προϊόντα δεν συστήνεται.

26 Υπερικό (Hypericum perforatum) Hypericaceae σπαθόχοροτο, βαλσαμόχορτο, λειχηνόχορτο, περίκη, χελωνόχορτο, κοψοβότανο, ψειροβότανο, κουκτσούδι Φυτικό φάρμακο καθιερωμένης χρήσης για α) τη θεραπεία επεισοδίων ήπιας έως μέτριας καταθλιψης (σύμφωνα με το ICD-10), αντισπασμωδικό, επουλωτικό και βελτιωτικό της ποιότητας του ύπνου σε αϋπνίες β) τη βραχυχρόνια θεραπεία των συμπτωμάτων των ήπιων καταθλιπτικών διαταραχών H y p e r i c i n H y p e r f o r i n

27 Υπερικό (Hypericum perforatum) Hypericaceae σπαθόχοροτο, βαλσαμόχορτο, λειχηνόχορτο, περίκη, χελωνόχορτο, κοψοβότανο, ψειροβότανο, κουκτσούδι Παραδοσιακό φαρμακευτικό προϊόν φυτικής προέλευσης για α) την ανακούφιση της προσωρινής ψυχικής εξάντλησης, β) τη συμπτωματική θεραπεία των ήσσονων φλεγμονών του δέρματος (όπως το ηλιακό έγκαυμα), και ως βοήθημα στην επούλωση των μικρών πληγών. αντισπασμωδικό, επουλωτικό και βελτιωτικό της ποιότητας του ύπνου σε αϋπνίες γ) την ανακούφιση των συμπτωμάτων των ήπιων γαστρεντερικών διαταραχών. H y p e r i c i n H y p e r f o r i n

28 Υπερικό (Hypericum perforatum) Hypericaceae σπαθόχοροτο, βαλσαμόχορτο, λειχηνόχορτο, περίκη, χελωνόχορτο, κοψοβότανο, ψειροβότανο, κουκτσούδι Αντενδείξεις Γνωστή υπερευαισθησία στο φυτό. Ιστορικό φωτοευαισθησίας. Σε τάσεις αυτοκτονίας που οφείλονται σε σοβαρή κατάθλιψη ή μανιοκατάθλιψη. Εγκυμοσύνη. Ανεπιθύμητες ενέργειες Αλλεργική αντίδραση μετά την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία (φωτοευαισθησία). Κεφαλαλγία. Κατακράτηση υγρών / συχνοουρία.

29 Υπερικό (Hypericum perforatum) Hypericaceae σπαθόχοροτο, βαλσαμόχορτο, λειχηνόχορτο, περίκη, χελωνόχορτο, κοψοβότανο, ψειροβότανο, κουκτσούδι Αλληλεπιδράσεις Η χρόνια χρήση του Hypericum προκαλεί επαγωγή του CYP3A4 Κλινικά σημαντικές αλληλεπιδράσεις με φάρμακα όπως: -Διγοξίνη -Βαρφαρίνη -Κυκλοσπορίνη -Ινδιναβίρη Οι αλληλεπιδράσεις οδηγούν σε αναποτελεσματική θεραπεία

30 Δενδρολίβανο (Rosmarinus officinalis) Lamiaceae ροζμαρίνι, λασμαρί, αρισμαρές, δυοσμαρίνι, δροσιά της θάλασσας Τα φύλλα περιέχουν 0.5 to 2.5 % αιθερίου ελαίου (1,8-cineole, borneol, bornyl acetate, verbenone, camphene, etc.) Τύπος ευκαλυπτόλης (Ιταλία, Μαρόκο, Τυνησία), τύπος καμφοράς-βορνεόλης (Ισπανία) και τύπος α- πινενίου-βερμπενόνης (Γαλλία, Κορσική). Φαινολικές ενώσεις: φαλαβονοειδή, φαινολικά οξέα, (ροσμαρινικό οξύ), τρικυκλικά διτερπένια (καρνοσόλη και καρνοσικό οξύ). ροσμαρινικό οξύ καρνοσόλη καρνοσικό οξύ

31 Δενδρολίβανο (Rosmarinus officinalis) Lamiaceae ροζμαρίνι, λασμαρί, αρισμαρές, δυοσμαρίνι, δροσιά της θάλασσας Χρησιμοποιείται ως άρτυμα στη μαγειρική. Άνθη: πηγή για την παραγωγή μελιού. Εναλλακτική λύση έναντι των συνθετικών αντιοξειδωτικών. Αιθέριο έλαιο και εκχυλίσματα: "συντηρητικό" σε τροφές και ποτά. Τρυφεροί βλαστοί και φύλλα: αρωματικό. Τα φύλλα του δενδρολίβανου αποτελούν παραδοσιακό φαρμακευτικό προϊόν φυτικής προέλευσης για τη συμπτωματική ανακούφιση της δυσπεψίας και των ήπιων διαταραχών του γαστρεντερικού σωλήνα. Χρησιμοποιείται ως χολαγωγό, εφιδρωτικό, διουρητικό, εμμηναγωγό, καθαρτικό και τονωτικό. Επίσης, χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της κεφαλαλγίας, διαταραχών της εμμήνου ρύσεως, σε προβλήματα μνήμης, σε διαστρέμματα και μώλωπες.

32 Μελισσόχορτο (Melissa officinalis) Lamiaceae μελισσοβότανο, μελισσάκι, μέλισσα, κιτροβάλσαμο Αιθέριο έλαιο (κιτράλη, κιτρονελλάλη, λιναλοόλη, γερανιόλη). Στην αρωματοποιία και στην παρασκευή ηδύποτων. Διαθέσιμες κρέμες με εκχύλισμα του φυτού για την θεραπεία του ιού του απλού έρπητα. Παραδοσιακό φαρμακευτικό προϊόν φυτικής προέλευσης για την ανακούφιση α) ήπιων συμπτωμάτων ψυχικού στρες υπναγωγό. β) συμπτωματική θεραπεία ήπιων γαστρεντερικών διαταραχών, περιλαμβανομένου του τυμπανισμού και του μετεωρισμού.

33 Cynara scolymus (Asteraceae) Τα φύλλα της αγκινάρας αποτελούν Παραδοσιακό φαρμακευτικό προϊόν φυτικής προέλευσης για Την συμπτωματική ανακούφιση των πεπτικών διαταραχών όπως δυσπεψία με μια αίσθηση της πληρότητας, φούσκωμα και μετεωρισμός. Cynarin Cynaropicrin (1) Grosheimin (2) Cynaroside

34 Taraxacum officinale (Asteraceae) Α. Οι ρίζες και η πόα του ταραξάκο αποτελούν παραδοσιακό φαρμακευτικό προϊόν φυτικής προέλευσης για την ανακούφιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με ήπιες διαταραχές του πεπτικού συστήματος (όπως αίσθημα κοιλιακή πληρότητα, μετεωρισμός, και αργή πέψη) και προσωρινή απώλεια της όρεξης Β. Τα φύλλα του ταραξάκο αποτελούν παραδοσιακό φαρμακευτικό προϊόν φυτικής προέλευσης για την αύξηση της ποσότητας των ούρων σε ήπιες διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος

35 Artemisia absinthium (Asteraceae) Η πόα της αρτεμίσιας αποτελεί παραδοσιακό φαρμακευτικό προϊόν φυτικής προέλευσης για Α. προσωρινή απώλεια της όρεξης Β. την ανακούφιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με ήπιες γαστρεντερικές διαταραχές O θυιόνη Αψινθίνη

36 Χαμομήλι (Matricaria chamomilla L. - Asteraceae) χαμαίμηλο, χαμομάθαις, ασπρολούλουδο, μαρτολούλουδο, παναιρίτσα Τα άνθη δίνουν ένα αιθέριο έλαιο που έχει βαθύ κυανό χρώμα (χαμαζουλένιο, βισαβολόλη, φαρνεζένιο, καδινένιο, μυρκένιο κ.ά.), τα συστατικά του οποίου είναι γνωστά για την ηρεμιστική, αντι-ερεθιστική και αντισηπτική δράση τους. Περιέχει φλαβονοειδή, φαινολοξέα και κουμαρίνες. Τα φλαβονοειδή έχουν θετικά αποτελέσματα επί της περιφερειακής μικροκυκλοφορίας και μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι ουσίες αυτές δρουν ως παγίδες των ελευθέρων ριζών, οπότε έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις αντιδράσεις φλεγμονής. Το φυτό χρησιμοποιείται λόγω της ικανότητός του να ξανθαίνει τα μαλλιά και ως αντιφλογιστικό σε ερυθήματα, πληγές, εγκαύματα και δοθιήνες. Επίσης, περιέχει σεσκιτερπενικές λακτόνες, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις, οπότε η παρουσία τους στο τελικό προϊόν είναι ανεπιθύμητη.

37 Χαμομήλι (Matricaria chamomilla L. - Asteraceae) χαμαίμηλο, χαμομάθαις, ασπρολούλουδο, μαρτολούλουδο, παναιρίτσα Τα άνθη του χαμομηλιού αποτελούν παραδοσιακό φαρμακευτικό προϊόν φυτικής προέλευσης για Α. συμπτωματική θεραπεία ήπιων γαστρεντερικών ενοχλήσεων, όπως φούσκωμα και σπασμοί Β. ανακούφιση των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος. Γ. θεραπεία του ελκών και φλεγμονών του στόματος και του λαιμού. Δ. επικουρική θεραπεία των ερεθισμών του δέρματος και των βλεννογόνων του πρωκτού και της περιοχής των γεννητικών οργάνων. Ε. θεραπεία ήσσονος φλεγμονής του δέρματος (ηλιακό έγκαυμα), επιφανειακών πληγών και δοθιήνων.

38 Χαμομήλι (Matricaria chamomilla L. - Asteraceae) χαμαίμηλο, χαμομάθαις, ασπρολούλουδο, μαρτολούλουδο, παναιρίτσα Α. συμπτωματική θεραπεία ήπιων γαστρεντερικών ενοχλήσεων, όπως φούσκωμα και σπασμοί Δοσολογία - Παρασκευή Έφηβοι, ενήλικες και ηλικιωμένοι Εφάπαξ δόση: 1,5-4 g της σε 150 ml βραστό νερό ως έγχυμα Ημερήσια δόση: 3-4 φορές Παιδιά (6 μηνών - 2 ετών) Εφάπαξ δόση: 0,5-1,0 g ημερήσια δόση: 2-4 φορές Παιδιά (2-6 ετών) Εφάπαξ δόση: 1,0-1,5 g ημερήσια δόση: 2-4 φορές Παιδιά (6-12 ετών) Εφάπαξ δόση: 1,5-3,0 g ημερήσια δόση: 2-4 φορές

39 Κρανιά (Cornus mas) Cornaceae Ταννίνες Φλαβονοειδή Κατά της διάρροιας και των εντερικών παθήσεων. Ο φλοιός, οι βλαστοί και οι ρίζες χρησιμοποιούνταν ως αντιπυρετικά. Τα κράνα χρησιμοποιούνται σε καρδιακές παθήσεις, κοιλόπονο, σε πόνους περιόδου, στομαχικές και εντερικές διαταραχές, ως χωνευτικό και ως τονωτικό.