Θρεπτική αξία: (ως φαίνεται στον κατωτέρω πίνακα) Πίνακας 2.1: Κατά προσέγγιση περιεκτικότητα μερικών μορφών πράσου σε 100 γραμμάρια φαγώσιμου μέρους.

Transcript

1 ΠΡΑΣΟ 26

2 27 ΠΡΑΣΟ Είδος: Allium porrum L. (το καλλιεργούμενο) A. ampeloprasum (άγριο) Α. tuberosum (Κίνα) Χρωματοσώματα: 4n = 2x = 32 Οικογένεια: Lilliaceae ή Amaryllidaceae ή Alliaceae Καταγωγή: Α. Μεσόγειος (3.200 π.χ. στην Αίγυπτο) Αρχαία Ελλάδα (γνωστό) Χρήση: μαγειρική (τηγανητό, βραστό, ψητό) σαλάτες Θρεπτική αξία: (ως φαίνεται στον κατωτέρω πίνακα) Πίνακας 2.1: Κατά προσέγγιση περιεκτικότητα μερικών μορφών πράσου σε 100 γραμμάρια φαγώσιμου μέρους. Σ υ σ τ α τ ι κ ά Φ α γ ώ σ ι μ ο μ έ ρ ο ς Ψευδοστέλεχος κοινού πράσου Φύλλα Chive (αγριόπρασο) α. Κύρια στοιχεία Ενέργεια (θερμίδες) Νερό (%) Πρωτεΐνες (γρ.) 2,2 1,8 Λίπος (γρ.) 3 6 Υδατάνθρακες (γρ.) 12 5,8 β. Βιταμίνες Βιταμίνη Α (ΙU) Βιταμίνη Β1 (mg) 1,1 1,0 Βιταμίνη Β2 (mg) 0,6 0,7 Νιασίνη (mg) 5,0 7,0 Βιταμίνη C (mg) γ. Ανόργανα άλατα Ca (mg) Fe (mg) Mg (mg) P (mg) Να (mg) K (mg) Πηγή: National Food Review (1978) USDA Εξάπλωση: (ως φαίνεται στον κατωτέρω πίνακα)

3 28 ΠΙΝΑΚΑΣ 2.2: Ολική έκταση και παραγωγή πράσου στην Ελλάδα κατά την χρονική περίοδο Έκταση Παραγωγή Μέση Έτος Έκταση Παραγωγή Μέση Έτος (στρέμ/τα) (τόνοι) απόδοση (στρέμ/τα) (τόνοι) απόδοση (κιλά/στρ.) (κιλά/στρ.) Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Υπουργείου Γεωργίας

4 29 ΚΥΡΙΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΠΡΑΣΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (περισσότερα από 500 στρέμματα ανά νομό) Δυτική Μακεδονία (Κοζάνη, Καστοριά) Κεντρική Μακεδονία (Θεσσαλονίκη, Ημαθία, Πιερία) Θεσσαλία (Λάρισα, Τρίκαλα, Καρδίτσα) Ανατολική Μακεδονία (Σέρρες, Δράμα, Καβάλα) Θράκη (Έβρος, Ροδόπη, Ξάνθη) Αττική Φθιώτιδα Ιωάννινα Ηράκλειο Κρήτης Λέσβος Βοτανικοί χαρακτήρες Φυτό: ποώδες, διετές με ψευδοστέλεχος. Ουδέτερο ως προς τον φωτοπεριοδισμό. Βλαστός: μία πλάκα (δίσκος) με μεριστωματικά κύτταρα Ρίζα: Θυσανώδης, σχετικά επιπολαιόριζο φυτό Φύλλα: αλληλοκαλυπτόμενα, με επίπεδο έλασμα, λογχοειδή, τοποθετημένα σε δύο σειρές. Σχηματίζουν ψευδοστέλεχος στη βάση τους (50-70 εκ.) Εικόνα 2.1: Φυτά πράσου

5 30 Εικόνα 2.2: Σχηματική παράσταση ψευδοστελέχους πράσου Α. Κατά μήκος τομή Β. Εγκάρσια τομή ψδσ = ψευδοστέλεχος βφ = βάση φύλλων κφ = κεντρικό φύλλο μπ = μεριστωματική πλάκα ρ = ρίζα εφ = επάλληλα, κυλινδρικά φύλλα Ανθικό στέλεχος Σχηματίζεται το δεύτερο έτος από το κέντρο του φυτού. Συμπαγές, λείο, ισοδιαμετρικό. Ταξιανθία: Σκιάδιο με άνθη. Άνθη: λευκά ή ρόδινα, εξαμερή.

6 31 Παράγοντες που επηρεάζουν το σχηματισμό ανθικού στελέχους για παραγωγή σπόρου - Ηλικία (2 ο έτος) - Ευρωστία φυτών - Κατάσταση υγείας των φυτά - Χαμηλές θερμοκρασίες (<15 ο C) Η σταθερή θερμοκρασία των 15 ο C (μέρα-νύχτα) ευνοεί το σχηματισμό ανθικού στελέχους και το 1 ο έτος (ανεπιθύμητο). Η συνεχής ανάπτυξη του φυτού μέρα και νύχτα ευνοεί το σχηματισμό ανθικού στελέχους ακόμη και στους 21 ο C (ανεπιθύμητο). Καρπός: κάψα (τρίχωρη) με μαύρους σπόρους. Βολβός: υποτυπώδης. Ανεπιθύμητη βολβοποίηση - Πολύ μεγάλη φωτοπερίοδος (19-24 ώρες)+θερμοκρασία (15-18 ο C) ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΡΑΣΟΥ Θερμοκρασία: θανατηφόρος πολύ χαμηλή: σε συνθήκες βαθμιαίας προσαρμογής αντέχει έως και 17 ο C (όταν αυτή είναι μικρής διάρκειας) καταλληλότερη o C Υγρασία: ατμόσφαιρας: υψηλή (καλές βροχοπτώσεις) εδάφους: υψηλή, όχι υπερβολική. Έδαφος (καταλληλότερο): μέσης σύστασης, ελαφρύ, βαθύ γόνιμο, πλούσιο σε οργανική ουσία αρδευόμενο-καλά αποστραγγιζόμενο PH: 6,5-7,5

7 32 Προετοιμασία χωραφιού: Κανονική άροση Σβάρνισμα ή φρεζάρισμα Ενσωμάτωση της κοπριάς (καλύτερο είναι αυτό να γίνει στην προηγούμενη καλλιέργεια και όχι αμέσως πριν τη σπορά του πράσου) Ενσωμάτωση των βασικών λιπασμάτων Επιμελημένη καταστροφή των ζιζανίων Βασική λίπανση: α. Απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία Για παραγωγή 1000 χλ./στρεμ. προϊόντος αφαιρούνται από το έδαφος: 4,5 μονάδες Ν 1,5» Ρ ,5» Κ 2 0 β. Συνιστώμενες ποσότητες λιπασμάτων στο στρέμμα κιλά καλά χωνεμένης κοπριάς κιλά θειικής αμμωνίας (21-0-0) κιλά απλού υπερφωσφορικού (0-20-0) κιλά θειικό κάλλιο (0-0-50) Σπορά σε σπορείο: Προετοιμασία υποστρώματος: (δες Γενική Λαχανοκομία) Σπορά: Σε βραγιές ή αλέες (θερμοσπορείο ή ψυχρό σπορείο) Εποχή: Δεκέμβριος-Φεβρουάριος (θερμοσπορείο) Ιούνιος-Ιούλιος (ψυχρό σπορείο) Μέθοδος: στα πεταχτά σε γραμμές εκ. (επί γραμμής 2-3 εκ.) Βάθος: 0,5-1 εκ. Ποσότητα σπόρου: 400 γρ. για ένα στρέμμα 3-6 γρ./m 2 σπορείου φυτά 1 γραμ. περιέχει σπόρους Εκταση σπορείου m 2 παράγει φυτά, αρκετά για ένα (1) στρέμμα καλλιέργειας

8 33 Συνθήκες φυτρώματος σπόρου: Θερμοκρασία άριστη: ο C μη ικανοποιητική: ο C ακατάλληλη (απαγορευτική): >27 ο C Φως: πλήρες σκότος. Περιποιήσεις στο σπορείο: συνήθεις (ποτίσματα, βοτανίσματα, αραίωμα, ψεκασμοί) Παραμονή σπορόφυτων στο σπορείο: 3-3,5 μήνες. Κατάλληλο σπορόφυτο για μεταφύτευση: διάμετρος ψευδοστελέχους : 0,5-1 εκ. (πάχος μολυβιού) ύψος φυτού: εκ. εκρίζωση (πότισμα-τράβηγμα) μεταφορά στην αποθήκη Διαλογή υγιών και κατάλληλων σπορόφυτων Ψαλίδισμα ριζών και υπέργειου τμήματος.

9 34 Εικόνα 2.3: Σπορόφυτα πράσου έτοιμα για μεταφύτευση Φύτευση στο χωράφι Εποχή: από Μάρτιο μέχρι Αύγουστο-Σεπτέμβριο απογευματινές ώρες ή συννεφιασμένες ημέρες Αποστάσεις: μεταξύ γραμμών: εκ. επί γραμμής: εκ. Σε επίπεδο έδαφος μεγάλων λεκανών (πότισμα με κατάκλυση ή με τεχνητή βροχή) Τρόπος φύτευσης: επί ξηρού εδάφους ανοίγονται λάκκοι 10Χ10 εκ. σε υγρό έδαφος ανοίγονται οπές Βάθος φύτευσης: το ίδιο με εκείνο του σπορείου Εικόνα 2.4: Καλλιέργεια πράσου. Α: αμέσως μετά τη μεταφύτευση, Β: στα πρώτα μετά

10 35 την εγκατάσταση βλαστικά στάδια Καλλιεργητικές εργασίες-φροντίδες - ποτίσματα - Βοτανίσματα-σκαλίσματα - Χημική ζιζανιοκτονία στο πράσο Α Προφυτρωτικά (πριν τη μεταφύτευση επί γυμνού εδάφους). - Amex EC (Butralin) γρ/στρέμμα, διασπορά και ελαφρό πότισμα: καταπολεμά αγρωστώδη και πλατύφυλλα. - Dachtal (Chlorthal dimethyl) γρ/στρέμμα. (διάλυση σε 50 lit. νερό και ψεκασμός της επιφάνειας). Καταπολεμά τους βλαστάνοντες σπόρους αγρωστωδών και πλατύφυλλων. - Stomp 330E (Pentimethalin) γραμ. σε λίτρα νερό και ψεκασμός ενός στρέμματος. Όχι σε αμμώδη ή πλούσια σε οργανική ουσία εδάφη. Καταπολεμά αγρωστώδη και πλατύφυλλα. Β Μεταφυτρωτικά ( Όταν τα φυτά αποκτήσουν 3-5 φύλλα). - Ζιζαλόν (alloxydim): ψεκασμός γρ./στρέμμα, όταν τα ζιζάνια αποκτήσουν 1-4 φύλλα. Καταπολεμά τα αγρωστώδη. - Totril (ioxynil): 65 γρ/στρέμμα σε lit νερού. Για ετήσια πλατύφυλλα. - Linuron (Afalon): γρ./στρέμμα σε lit νερού. Για νεαρά ετήσια αγρωστώδη και πλατύφυλλα. - Tribunil (methabenz thiazuron): γρ/στρέμμα σε lit νερού. Όχι σε αμμώδη και τυρφώδη εδάφη. Κατάλληλο για βλαστάνοντες σπόρους και νεαρά ζιζάνια ετήσιων αγρωστωδών και πλατύφυλλων. - Παραχώματα (σκοπός: η λεύκανση του ψευδοστελέχους) - Επιφανειακή λίπανση (40-45 κιλά/στρέμμα NH 4 NO 3 σε 3 δόσεις) - Φυτοπροστασία (εφαρμογή του κατάλληλου προγράμματος ψεκασμών) - Συγκομιδή (από Ιούλιο-Αύγουστο ή από Νοέμβριο-Δεκέμβριο) 7-8 μήνες από την ημερομηνία σποράς

11 36 Εικόνα 2.5: Συγκομισθέντα πράσα - Διατήρηση για 2-3 μήνες (0 ο C % Σ.Υ.) για 1-2 μήνες σε συνήθη χώρο δροσερό και αεριζόμενο Ποικιλίες πράσου Α Ελληνικές Άργους: στέλεχος μακρύ και λεπτό Μακεδονίας: στέλεχος μακρύ και λεπτό Χαλκίδας (Ν. Αρτάκης): στέλεχος χονδρό Β Ξενικές Furor Elephant Gigante d inverno Arcona Arcansas Swiss Giant Musselburgh Acadia Mercato di Copenaghen Εχθροί-Ασθένειες: δες Κρεμμύδι και Σκόρδο Σποροπαραγωγή - απόσταση χωραφιού από άλλη καλλιέργεια πράσου: τουλάχιστον m - επιλογή φυτών προηγούμενου έτους: τα καλύτερα (ευρωστότερα) τα πλέον αντιπροσωπευτικά της ποικιλίας τα υγιέστερα - Μεταφύτευση στο κατάλληλο χωράφι: Τον επόμενο της σποράς Μάρτιο. Όταν το φυτό συμπληρώσει την ανάπτυξή του. - Άνθηση : τέλος άνοιξης.

12 37 - Ωρίμαση σπόρων-συγκομιδή: Ιούλιος-Αύγουστος. ΙΝΑΚΑΣ 1.2: Ολική έκταση και παραγωγή πράσου στην Ελλάδα κατά την χρονική περίοδο Έτος Έκταση Παραγωγή Μέση παραγωγή (στρέμματα) (τόνοι) (κιλά/στρέμμα)

13 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Υπουργείου Γεωργίας 38