Ομιλία Διευθύνοντος Συμβούλου κ. Χρήστου Αλεξάκη Κυρίες και κύριοι καλημέρα σας,

Transcript

1 Ομιλία Διευθύνοντος Συμβούλου κ. Χρήστου Αλεξάκη Κυρίες και κύριοι καλημέρα σας, Θεωρώ ότι το θέμα της εκδήλωσης είναι εξαιρετικά επίκαιρο δεδομένης της καθοριστικής σημασίας της προσέλκυσης επενδύσεων στην κατεύθυνση εξόδου της χώρας από την πιο σοβαρή οικονομική κρίση της νεώτερης ιστορίας της. Είναι πλέον σε όλους σαφές, η οικονομική ανάπτυξη αποτελεί όρο εθνικής επιβίωσης. Στην Invest in Greece, βασικό μας μέλημα δεν είναι μόνο να προσδιορίσουμε τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας, αλλά παράλληλα κάτι που είναι εξίσου σημαντικό να εντοπίσουμε και τα ελλείμματά της, προκειμένου να τα εξαλείψουμε και να βρεθούμε έτσι σε θέση να προωθήσουμε αποτελεσματικά τη χώρα μας ως ελκυστικό επενδυτικό προορισμό. Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να καταθέσω την εμπειρία μου περιγράφοντας τα συνηθισμένα εμπόδια που συναντά ένας επενδυτής κατά την υλοποίηση της επένδυσής του και που οφείλουμε να τα αντιμετωπίσουμε ως προκλήσεις για ουσιαστικές τομές. Καταρχήν, η οικονομική και πολιτική κατάσταση της χώρας διαμορφώνει το επιχειρηματικό κλίμα και συνεπώς μπορεί να αποτελέσει κίνητρο ή αντικίνητρο για επενδύσεις. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι υπάρχουν αντικίνητρα που για δεκαετίες δυσκολεύουν την υλοποίηση επενδύσεων στη χώρα μας, αλλά παράλληλα υπάρχουν και αντικίνητρα τα οποία αναδύθηκαν μέσα από την κρίση την οποία διερχόμαστε. Τα πρώτα επιτρέψτε μου να πω πως είναι πιο σημαντικά διότι η μακροχρόνια αδυναμία θεραπείας τους τα κάνει να δείχνουν μέρος της ελληνικής πραγματικότητας. Είναι μια ασθένεια που αντί να τη θεραπέψουμε μαθαίνουμε να ζούμε με αυτήν. 1

2 Ο κάθε επενδυτής στο νεοκλασικό οικονομικό υπόδειγμα επενδύει εφόσον η απόδοση της επένδυσης συνεχίζει και είναι μεγαλύτερη από το κόστος υλοποίησής της. Η απόδοση είναι η βασική μεταβλητή την οποία οι επενδυτές αξιολογούν για να αποφασίσουν να πράξουν ή να μην πράξουν. Οποιοσδήποτε παράγοντας επηρεάζει τη μεταβλητή αυτή είναι ιδιαίτερης σημασίας και πρέπει οι πολιτικές να είναι τέτοιες ώστε η επενδυτική απόδοση να επηρεάζεται θετικά. Οι σύγχρονοι επενδυτές έχουν ποσοτικοποιήσει και αξιολογούν όμως και μια άλλη μεταβλητή. Τον επενδυτικό κίνδυνο. Ο επενδυτικός κίνδυνος μετριέται και αντιπαραβάλλεται με την αναμενόμενη απόδοση και οι επενδυτές ανάλογα με το προφίλ τους αναλαμβάνουν ή απορρίπτουν επενδυτικά σχέδια. Αυτό που δεν θέλουν οι επενδυτές σε καμία περίπτωση όμως είναι ο μη μετρήσιμος κίνδυνος. Αυτό που δεν θέλουν είναι η αβεβαιότητα ή αλλιώς οι άγνωστοι άγνωστοι. Η εξάλειψη της αβεβαιότητας, η ρύθμιση του επενδυτικού κινδύνου σε αποδεκτά όρια και η δημιουργία συνθηκών υψηλών αποδόσεων είναι στην ουσία η δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τις επενδύσεις. Δεν θα προσπαθήσω στην παρουσίασή μου να πω τα πράγματα απλά. Και αυτό, διότι τα πράγματα είναι απλά και απλά αντιμετωπίζονται, φτάνει να υπάρχει η πολιτική βούληση, η μηχανισμός υλοποίησης και η κοινωνική συναίνεση. Θα ξεκινήσω την παρουσίαση με τα εμπόδια που προκύπτουν από το φορολογική πολιτική και νομοθεσία. Οι αλλεπάλληλες αλλαγές, οι αιφνιδιαστικές ρυθμίσεις και έκτακτες εισφορές ανατρέπουν πλήρως τον οικονομικό προγραμματισμό των επιχειρήσεων, γεγονός που δημιουργεί την αίσθηση της αβεβαιότητας στον επενδυτή. Από την άλλη μεριά, η φορολογία θεωρείται αρκετά υψηλή και συνεπώς αποτρεπτική για επενδύσεις εφόσον μειώνει δραστικά την αναμενόμενη απόδοση από μια πιθανή επένδυση. 2

3 Με τον τρόπο αυτό περιορίζεται το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας έναντι ανταγωνιστικών χωρών ως προς την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων, οι οποίες μέχρι πρόσφατα δεν αποτελούσαν επενδυτικούς προορισμούς. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ξεκάθαρα, ότι σε φορολογικά συστήματα που δεν περιέχουν εκπλήξεις επιπλέον φορολογικών επιβαρύνσεων και έκτακτες εισφορές αυξάνονται οι πιθανότητες προσέλκυσης μεγαλύτερων και περισσότερων επενδύσεων, γεγονός που επιταχύνει τους ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας υποδοχής. Η μη ορθολογική φορολογική πολιτική μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα όχι απλά να αποθαρρύνεται η προσέλκυση νέων και παραγωγικών επενδύσεων, αλλά να αναγκάζονται επενδυτές που είναι ήδη εγκατεστημένοι στην χώρα να σκέφτονται να αποσύρουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες. Η κοινή λογική επιβεβαιώνεται από σχετικές μελέτες που έχουν δείξει τη θετική συσχέτισή μεταξύ εκροών κεφαλαίων και απόδοσης μετά από φόρους της επένδυσης. Γενικότερα και μιλώντας για φορολογική νομοθεσία, η πολυπλοκότητα και η συχνή μεταβολή του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία των επιχειρήσεων στην Ελλάδα αποτελεί ένα δύσκολο εμπόδιο για τη υλοποίηση και την προσέλκυση επενδύσεων. Πρέπει να αναφέρω ότι εκτός της φορολογικής νομοθεσίας συχνά οι επενδυτές παραπονιούνται ότι αλλάζει και η εργατική νομοθεσία. Οι επενδυτές επίσης παραπονούνται ότι πολλές φορές υπάρχει και ασάφεια των νομοθεσιών αυτών, που από τη μία μεριά δημιουργεί αβέβαιο επιχειρηματικό κλίμα και από την άλλη επιτρέπει στη Δημόσια Διοίκηση την κατά περίπτωση ερμηνεία της νομοθεσίας. Η ασάφεια σε πολλές περιπτώσει εντείνεται και από μια επικρατούσα πολυνομία. Νομοθετήματα που αλληλοεπικαλύπτονται, με αποτέλεσμα να δημιουργούν ασάφειες και στρεβλώσεις κατά την εφαρμογή τους. H πολυνομία υπονομεύει την ασφάλεια δικαίου, δυσχεραίνει την αναζήτηση 3

4 της ισχύουσας κάθε φορά ρύθμισης και τέλος δημιουργεί γκρίζες ζώνες, οι οποίες διευκολύνουν τις παρερμηνείες. Η πολυνομία καλλιεργεί τη μεροληψία και τη γραφειοκρατία και τη διαφθορά. Τέλος θα ήθελα να αναφέρω ότι η συνολική κατάσταση επιβαρύνεται και από ρυθμούς απόδοσης δικαιοσύνης που δεν είναι αυτοί που θα ήθελαν οι επενδυτές ώστε να δουν δικαστικές υποθέσεις να τελειώνουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Οι επενδυτές θέλουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να τελειώνουν και όχι να περιμένουν χωρίς να στηρίζονται σε κάποιο άξονα χρόνου ενώ έχουν μάθει να ζουν με αυτόν όταν υπολογίζουν αποδόσεις και καθαρές παρούσες αξίες των επενδυτικών τους σχεδίων. Στερούμε από την επενδυτική κοινότητα το μπουσουλά της που είναι ο χρονικός ορίζοντας. Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι τα κίνητρα πολλές φορές για να καταγγελθεί ένα επενδυτικό σχέδιο δεν είναι πάντα αγνά. Έχουμε παραδείγματα επενδυτικών σχεδίων περισσότερο ή λιγότερο στρατηγικής σημασίας τα οποία σύρονται στα δικαστήρια εκ του πονηρού γνωρίζοντας οι καταγγέλλοντες ότι η εκδίκαση της υπόθεσης θα πάρει χρόνια και η υλοποίηση της επένδυσης θα αργήσει. Βασιζόμενοι σε αυτό οι καταγγέλλοντες προσπαθούν να διεκδικήσουν από τους επενδυτές πράγματα που δεν δικαιούνται για να το θέσω κομψά. Ας περάσουμε τώρα σε έναν παράγοντα που, δεδομένης της εξάρτησης των επιχειρήσεων από το Δημόσιο κατά τη διάρκεια υλοποίησης των επιχειρηματικών τους σχεδίων, βρίσκεται σε κυρίαρχη θέση μεταξύ των αντικινήτρων. Φυσικά αναφέρομαι στην μη αποτελεσματική γραφειοκρατία. Οι πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες ελέγχου και έγκρισης επενδυτικών σχεδίων καθώς και η υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στις κεντρικές υπηρεσίες των υπουργείων σε βάρος των περιφερειακών υπηρεσιών αποτελούν κάποιες από τις εκφάνσεις της μη αποτελεσματικής 4

5 γραφειοκρατίας που αποθαρρύνουν τις επενδύσεις στη χώρα μας. Αναρωτιέται κανείς πως εάν δεν υπάρξει ένα σύστημα γενικής υποδοχής και κατεύθυνσής τους μέσα στο λαβύρινθο της ελληνικής γραφειοκρατίας πώς θα γίνουν επενδύσεις; Δεν πρέπει ωστόσο να ξεχνά κανείς, ότι ενεργό ρόλο διαδραματίζουμε και εμείς οι ίδιοι, οι πολίτες αυτής της χώρας. Είναι γνωστό ότι η κοινωνική αποδοχή των επενδύσεων αποτελεί καταλυτικό παράγοντα στην προσέλκυση τους. Πολλές φορές συναντάται η εχθρική υποδοχή επενδύσεων από τοπικές κοινωνίες, που συνήθως οφείλεται στην έλλειψη επιχειρηματικής συνείδησης, στο πλαίσιο της οποίας γίνεται αποδεκτή και ταυτόχρονα προωθείται η επιχειρηματικότητα και η καινοτομία. Χρειαζόμαστε την ευρεία κοινωνική συναίνεση για να προσελκύσουμε επενδύσεις. Για να πετύχουμε αυτή τη συναίνεση χρειάζεται οικονομική παιδεία. Το κοινό συμφέρον, τα ανταποδοτικά οφέλη, η κοινωνική απόδοση και το κοινωνικό μέρισμα πρέπει να γίνουν έννοιες κατανοητές από τον πολύ κόσμο. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι μπορεί κάποιος να κερδίζει δημιουργώντας αξίες συνδυάζοντας έξυπνα παραγωγικούς συντελεστές και όχι κατ ανάγκη κλέβοντας αξίες από το κοινωνικό σύνολο. Παράλληλα όμως με τα κύρια αντικίνητρα που ανέφερα μέχρι τώρα, τα οποία καθιστούν εχθρικό και άσχημο το επενδυτικό περιβάλλον της Ελλάδας, καταγράφουμε το διάστημα αυτό και επιπλέον εμπόδια εξαιτίας της οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα. Έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια ιδιαίτερα σοβαρή αρνητική οικονομική συγκυρία, τόσο σε διεθνές όσο και σε εγχώριο επίπεδο. Ζούμε καθημερινά την ενίσχυση σεναρίων πιστοληπτικής υποβάθμισης της χώρας και την απογοήτευση από το σύνολο της κοινωνίας, σχεδόν στο όριο 5

6 της εθνικής κατάθλιψης, η οποία μοιραία μεταφράζεται σε έλλειμμα εμπιστοσύνης, αξιοπιστίας και σεβασμού. Έτσι όμως, δεν μπορούμε να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των αγορών. Ποιος μπορεί να προσελκύσει εάν έχει χάσει την ζωτικότητα, την αυτοεκτίμηση την εμπιστοσύνη στις δυνάμεις και τις ικανότητες του. Σε έναν κάποιο βαθμό η οικονομία μας βρίσκεται στο σημείο που βρίσκεται διότι το συλλογικό ασυνείδητο μας λέει ότι εκεί αξίζουμε να είμαστε. Αυτό πρέπει να το αντιστρέψουμε. Πρέπει να καλύψουμε το κενό ενός μακρόπνοου οράματος, από το οποίο θα προέκυπτε και μια ενιαία εθνική επικοινωνιακή στρατηγική, καταλυτική για την ανατροπή του κακού brand name της χώρας διεθνώς. Η έλλειψη ενιαίας στρατηγικής δεν συντελεί στην αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας στη διεθνή επενδυτική κοινότητα και δεν βοηθά στην ανατροπή του αρνητικού κλίματος στις διεθνείς αγορές. Τα πιο πάνω γίνονται εντονότερα λόγω της έλλειψης εξωστρέφειας που χαρακτηρίζει τις ελληνικές επιχειρήσεις αλλά και γενικότερα το κοινωνικό σύνολο. Χρειαζόμαστε συντονισμένες ενέργειες που θα ενίσχυαν την εξωστρέφεια τη χώρας και κατά συνέπεια θα αύξαναν τις πιθανότητες προσέλκυσης ξένων επενδύσεων. Μετά από όλα αυτά τα άσχημα στοιχεία που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το επιχειρηματικό περιβάλλον της χώρας μας, θα έλεγε κανείς πώς μπορεί ένας επενδυτής να αποφασίσει να τοποθετήσει κεφάλαια στη χώρα μας; Και όμως εμείς στην Invest in Greece έχουμε καταγράψει αύξηση στο επενδυτικό ενδιαφέρον για τη χώρα και ιδιαίτερα σε κάποιους τομείς που η χώρα εμφανίζει σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, όπως η ενέργεια και ο τουρισμός. Οι εξαγωγές μας παρουσιάζουν αυξητική κίνηση. 6

7 Η τάση αυτή δεν πρέπει να μας φαίνεται και τόσο περίεργη. Στην πραγματικότητα αποτελεί επιβεβαίωση της βασικών οικονομικών αρχών. Ο υψηλός κίνδυνος συμβαδίζει με υψηλές αναμενόμενες αποδόσεις, αρκεί ο κίνδυνος να είναι υπολογίσιμος. Η αίσθηση του κινδύνου οδηγεί σε πιο αποτελεσματικές πρακτικές και καλύτερη διαχείριση πόρων. Αυτό ακριβώς είναι κάτι που πρέπει να επιδιώξουμε: δημιουργία σαφών και ξεκάθαρων κανόνων ώστε όλοι οι παίκτες της αγοράς να κάνουν τα κουμάντα τους. Κίνητρα ώστε οι παίκτες τις αγοράς να δώσουν τον καλύτερο τους εαυτό όχι πλέον σε ένα παιχνίδι επιβίωσης αλλά σε ένα παιχνίδι μεγιστοποίησης του οφέλους. Πώς μπορούμε να το πετύχουμε αυτό; Καταρχήν με τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μέσω ενός ολοκληρωμένου και συντονισμένου σχεδίου ανάπτυξης καθώς και μέσω της χάραξης ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου προβολής της χώρας, με στόχο τη μακροπρόθεσμη αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας. Είναι επιτακτική ανάγκη, λοιπόν, να αλλάξουμε την αρνητική εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό. Στην προσπάθεια αυτή και στην κατεύθυνση ενιαίας προβολής της Ελλάδας, έχει συσταθεί από το Υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας ομάδα εργασίας με συμμετέχοντες την Invest in Greece, τον ΕΟΤ, τον ΟΠΕ και εκπροσώπους από το ΥΠΕΞ, με στόχο τη δημιουργία ενός ενιαίου εθνικού brand. 7

8 Στο εσωτερικό της χώρας παράλληλα, πρέπει να μεριμνήσουμε για να κάνουμε την Ελλάδα έναν φιλικό επενδυτικό προορισμό. Η επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας απαιτεί και ένα περιβάλλον φιλικό και ελκυστικό προς τις επιχειρήσεις το οποίο θα διαμορφωθεί μέσω ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ανάπτυξης το οποίο μεταξύ άλλων θα παρέχει τα απαραίτητα εργαλεία προσέλκυσης και τους αναγκαίους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς. Αυτό λοιπόν που ουσιαστικά καλούμαστε να κάνουμε για να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των αγορών, είναι να δείξουμε ότι είμαστε αποφασισμένοι να δομήσουμε μια νέα οικονομική πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που θα βασίζεται σε ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης, ένα παραγωγικό μοντέλο ανταγωνιστικό, με εξωστρέφεια, καινοτομία, και ισχυρή παρουσία στις αγορές. Στην κατεύθυνση αυτή, έχουν γίνει πρόσφατα βήματα με δραστικές μεταρρυθμίσεις και νέα νομοθετήματα, καθώς και στη θέσπιση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων. Κυρίες και κύριοι, Όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις συνιστούν μία συντονισμένη προσπάθεια για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος της χώρας μας, προκειμένου να υπερκεραστούν τα αντικίνητρα επένδυσης που σας παρουσίασα στην αρχή. Είναι μια προσπάθεια για να μπούμε σε μια Νέα Εποχή Επενδύσεων, μια όμορφη εποχή, με τα νέα δεδομένα, τις δυσκολίες και τις προκλήσεις αλλά και τις πολλές αναδυόμενες ευκαιρίες. 8

9 Οι επενδύσεις ουσιαστικά αποτελούν το οξυγόνο για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας και την έξοδο από την κρίση. Σε αυτή την προσπάθεια πρέπει να είμαστε όλοι μαζί για να καταφέρουμε να προχωρήσει η χώρα μας προς το μέλλον. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. 9