Medical Annals. Καρκινοειδείς όγκοι Βραχεία ανασκόπηση. ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Τόμος KA', Τεύχος 7-8, Σελ ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Medical Annals. Καρκινοειδείς όγκοι Βραχεία ανασκόπηση. ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Τόμος KA', Τεύχος 7-8, Σελ. 332-336 332 ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ"

Transcript

1 332 ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Τόμος KA', Τεύχος 7-8, Σελ Α Παθολογική Κλινική Ασκληπιείου Βούλας 2 Mediteranneo Hospital. Γλυφάδα. 3 Klnikum Weiden. Bayern, Germany. Καρκινοειδείς όγκοι Βραχεία ανασκόπηση Θ. Β. ΛΟΥΦΑ 1, Π. ΚΑΓΜΑΚΗΣ 1, Μ. ΜΑΤΑΛΙΩΤΑΚΗΣ 1, Ε.Π. ΚΑΓΜΑΚΗΣ 3, Μ.Ι. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚΗΣ 2 Επιχειρείται, βραχεία ανασκόπηση των καρκινοειδών όγκων, με επισήμανση των νεωτέρων δεδομένων ως προς την διάγνωση και αντιμετώπιση αυτών, αναδιφώντας την σχετική βιβλιογραφία. Λέξεις ευρετηρίου: Καρκινοειδείς όγκοι- ιάγνωση- Θεραπευτική αντιμετώπιση. Εισαγωγή Oι καρκινοειδείς όγκοι, ανήκουν σε μία μεγάλη ομάδα όγκων που ονομάζονται νευροενδοκρινείς γαστροεντεροπαγκρεατικοί οι οποίοι συμπεριλαμβάνουν και τα νεοπλάσματα από τα κύτταρα των νησιδίων του παγκρέατος. Ονομάζονται <<νευροενδοκρινείς>> για να δοθεί έμφαση στην νευροεκτοδερμική τους προέλευση και να διακρίνονται από τους πραγματικούς ενδοκρινείς όγκους.oι όγκοι αυτοί αρχικά ονομάσθηκαν APUDδώματα (Amine Precursor Uptake and Decarbocylation) δηλαδή αμίνης πρόδρομος πρόσληψη και απανθρακύλωση. H αναφερόμενη διεργασία είναι απαραίτητη για την παραγωγή μονοαμινικών νευρομεταβιβαστών, όπως η σεροτονίνη, η δοπαμίνη και η ισταμίνη 1,2. Οι όγκοι των κυττάρων των νησιδίων του παγκρέατος περιλαμβάνουν: ινσουλινώματα, γαστρινώματα, γλουκαγονώματα, σωματοστατινώματα και VIPώματα (Vasoactive Intestinal Peptide Tumors- Όγκοι Αγγειοκινητικών Εντερικών Πεπτιδίων).Το VIPόμμα του παγκρέατος καλείται και σύνδρομο παγκρεατικής χολέρας ή Verne-Morrison. Οι καρκινοειδείς όγκοι (KO) προέρχονται, κυρίως, από τα κύτταρα Kulchitsky του πνεύμονα ή από τα εντεροχρωμόφιλα κύτταρα του γαστρεντερικού σωλήνα. Τα εντεροχρωμόφιλα κύτταρα ανευρίσκονται κυρίως στον υποβλεννογόνιο χιτώνα του εντέρου και των κυρίων βρόγχων. Παρ όλο πού αμφότεροι οι όγκοι έχουν ίδια μορφολογικά χαρακτηριστικά εκκρίνουν διαφορετικές βιοδραστικές αμίνες, πεπτίδια ή αυξητικούς παράγοντες 1,2. Καρκινοειδείς όγκους, πρώτος, περιέγραψε το1888 ο Lubarsch, ο οποίος παρατήρησε στον ειλεό δύο ασθενών του, πολλαπλούς μικρούς όγκους. Τον όρο καρκινοειδές (karzinoid) πρώτος εισήγαγε ο Oberndorfer το 1907 για να περιγράψει στο έντερο μικρούς όγκους με χαμηλή συμπεριφορά κακοηθείας 3. Οι Gosset και Masson το 1914 χρησιμοποιώντας χρώση με άργυρο μπόρεσαν να παρουσιάσουν τα κύτταρα αυτών των όγκων. Ο Feyrter απέδειξε ότι τα νευροενδοκρινικά κύτταρα ευρίσκονται διασκορπισμένα σε όλη την γαστρεντερική οδό όπως ακόμα και σε άλλα σημεία 2. Η παγκόσμια ταξινόμηση των καρκινοειδών όγκων διακρίνεται σε όγκους προερχόμενους εμβρυολογικός από το πρόσθιο έντερο με εντόπιση στον πνεύμονα, στόμαχο, δωδεκαδάκτυλο και θύμο αδένα, από το μέσο έντερο και εντοπιζόμενους στη νήστιδα, ειλεό και εγγύς κόλον (σκωληκοειδής) και από το τελικό έντερο εντοπιζόμενους στο κόλον και ορθό 1,2,3,4. Ο επιπολασμός με σημαντικές κλινικές εκδηλώσεις είναι ανά έτος 1,2-2,1 ανά άτομα. Αιτιολογία Λίγοι παράγοντες είναι γνωστοί για την αιτιολογία των καρκινοειδών όγκων. Η υπεργαστριναιμία φαίνεται ότι συμβάλλει στην εμφάνιση των γαστρικών καρκινοειδών, διότι στην κακοήθη αναιμία, στην ατροφική γαστρίτιδα και στο σύνδρομο Zollinger-Ellison υπάρχει αυξημένο ποσοστό 4. Γενετικές διαταραχές συνδέονται με την εμφάνιση των νευροενδοκρινικών όγκων, καθώς ασθενείς με το σύνδρομο πολλαπλής ενδοκρινικής νεοπλασίας (MEN-1) σε ποσοστό 95%-100% εκδηλώνουν υπερπαραθυρεοειδισμό λόγω υπερπλασίας των παραθυρεοειδών αδένων, 54%-80% αδένωμα υποφύσεως, 8% καρκινοειδές των βρόγχων και του θύμου αδένα, 13%-30% γαστρικό καρκινοειδές και 95%-100% αναπτύσσουν παγκρεατο -ενδοκρινείς όγκους. Aκόμα τρεις φακωματώσεις είναι συνδεδεμένες με τους νευροενδοκρινικούς όγκους. Οι νόσοι von Hillel-Lindau, η von Recklihghausen s και η ηβώδης σκλήρυνση 4. Λίγες μελέτες έχουν εκτελεστεί, για να αποδείξουν την πιθανότητα της μετάλλαξης των πρωτοογκογονιδίων και της καταστολής των ογκοκατασταλτικών γονιδίων στην παθογένεση των νευροενδοκρινικών όγκων. εν αναφέρεται εξαλλαγή στα συνήθη ογκο- Book JUl_AUG.indb 332

2 Τόμος KA', τεύχος 7-8, Ιούλιος-Αύγουστος Καρκινοειδές Σύνδρομο (ΚΣ) Το καρκινοειδές σύνδρομο αναπτύσσεται σε ασθενείς με ενδοκρινικά δραστήριους καρκινοειδείς όγκους και έχει χαρακτηριστική κλινική εικόνα. Οφείλεται στην υπερέκκριση της σεροτονίνης και στην αδυναμία του ήπατος να τη μεταβολίσει. Πάνω από το 90% των περιπτώσεων διαγιγνώσκονται όταν ήδη έχουν αναπτυχθεί μεταστάσεις στο ήπαρ, το οποίο αδυνατεί να απενεργοποιήσει τις εκκρινόμενες ουσίες από τους ΚΟ. Έτσι ουσίες σαν τη σεροτονίνη διοχετεύονται στη συστηματική κυκλοφορία σε μεγάλες ποσότητες. Βέβαια στην ανάπτυξη του ΚΣ συμβάλλουν και άλλες ουσίες όπως η βραδυκινίνη, ισταμίνη, γαστρίνη, σωματοστατίνη και προσταγλανδίνες 4. Το καρκινοειδές σύνδρομο χαρακτηρίζεται, όπως αναφέρθη, από υπερπαραγωγή της σεροτονίνης και συνεπώς την αυξημένη απέκκριση του κυριοτέρου μεταβολίτου της, του 5-υδροξυλο- ινδολοξεικού οξέος (5-ΗΙΑΑ) στα ούρα. Η σεροτονίνη σχηματίζεται από την τρυπτοφάνη των τροφών. Φυσιολογικά λιγότερο από 1% της τρυπτοφάνης των τροφών μετατρέπεται σε σεροτονίνη ενώ μπορεί να προσεγγίσει και το 60%στίς περιπτώσεις ατόμων με καρκινοειδές σύνδρομο. Η τρυπτοφάνη μέσω της υδροξυλάσης της τρυπτοφάνης μετατρέπεται σε υδροξυτρυπτοφάνη (5-ΗΤP), η οποία μέσω της αποκαρβοξυλάσης του αρωματικού L-αμινοξέος μετατρέπεται σε σεροτονίνη (5-ΗΤ). Το ΚΣ διακρίνεται σε τυπικό και άτυπο. Στο τυπικό ΚΣ, η τρυπτοφάνη μετατρέπεται σε υδροξυτρυπτοφάνη (5ΗΤΡ) και άμεσα σε σεροτονίνη (5ΗΤ), η οποία αποθηκεύεται στα κύτταρα του όγκου είτε εκκρίνεται στην κυκλοφορία. Στο αγγειακό σύστημα, το μεγαλύτερο ποσοστό της σεροτονίνης αποθηκεύεται στα αιμοπετάλια και ένα μικρότερο ποσοστό παραμένει ελεύθερο. Το δεύτερο είναι το βιολογικώς ενεργό και προκαλεί την συμπτωματολογία του συνδρόμου. Η σεροτονίνη μετατρέπεται σε 5-υδροξυλό-ινδολοξεικό οξύ μέσω της μονοαμινοοξειδάσης (για καρκινοειδή από το πρόσθιο έντερο) ή της διαμονοοξειδάσης (για καρκινοειδή από το μέσο έντερο) 4,5. Στην άτυπη μορφή του ΚΣ ιδίως στους καρκινοειδείς όγκους του στομάχου οι οποίοι δεν διαθέτουν την αποκαρβοξυλάση των αρωματικών L-αμινοξέων η 5-ΗΤP είναι αυξημένη στη συστηματική κυκλοφορία. Η συγκέντρωση της σεροτονίνης στο αίμα είναι φυσιολογική, αλλά στα ούρα μπορεί να είναι αυξημένη διότι τα κύτταρα των νεφρών περιέχουν την αποκαρβοξυλάση των αρωματικών L-αμινοξέων. Αντίθετα το 5-ΗΙΑΑ είναι στα ανώτερα φυσιολογικά όρια 4. Η σεροτονίνη προκαλεί αυξημένη εντερική έκκρισηγονίδια όπως το k-ras στους όγκους του πεπτικού σωλήνα. Ακόμα δεν αναφέρεται αδρανοποίηση στο ογκοτασταλτικό γονίδιο p53. Έχει αναφερθεί υπερέκφραση των HER2/NEU,c-myc και c-ju σε μερικά καρκινοειδή. Στα καρκινοειδή των βρόγχων μπορεί να ανευρεθεί υψηλή έκφραση των c-fos, c-junc και c-met, όπως επίσης και των c-myc και l-myc 5. Εντόπιση Οι καρκινοειδείς όγκοι μπορούν να ανευρεθούν οπουδήποτε, αλλά σήμερα αναγνωρίζονται τρεις κυρίως θέσεις εντοπίσεως. Ανευρίσκονται στους βρόγχους, παχύ έντερο-ορθό, νήστιδα και ειλεό. Στο παρελθόν σαν πιο συχνή εντόπιση των καρκινοειδών όγκων αναφαίρετο η σκωληκοειδής απόφυση (περίπου 40%). Mελέτες από μεγάλα αντικαρκινικά κέντρα από το 1950 μέχρι το 1999 εν τούτοις αναφέρουν τους βρόγχους, τον πνεύμονα και το λεπτό έντερο σαν τις πιο συνήθεις θέσεις εντοπίσεως 5. Tα τελευταία έτη η συχνότητα των γαστρικών καρκινοειδών τριπλασιάσθηκε, η συχνότητα των καρκινοειδών της σκωληκοειδούς απόφυσης μειώθηκε περισσότερο από 16 φορές, ενώ τα καρκινοειδή του λεπτού εντέρου παραμένουν στο ποσοστό του 28% 5. Γενικά οι καρκινοειδείς όγκοι του γαστρεντερικού σωλήνα αποτελούν το 64% και του αναπνευστικού δένδρου το 28% όλων των καρκινοειδών. Παρόλο που συχνά είναι καλοήθεις με τοπική ανάπτυξη και χωρίς κλινικές εκδηλώσεις, αυτοί που εντοπίζονται στο λεπτό έντερο και τους πνευμονικούς βρόγχους, συνήθως, είναι κακοήθεις 4. Κλινική Εικόνα Τα συμπτώματα των καρκινοειδών όγκων εξαρτώνται από την θέση εντόπισης, εάν ο όγκος έχει δώσει μετάσταση και εάν υπάρχει έκκριση ορμονών. Μπορούν να είναι ενδοκρινικά αδρανείς ή να παράγουν πλήθος ουσιών (γαστρίνη ινσουλίνη, μοτιλίνη, νευροτενσίνη, γλυκογόνο, GRP, VIP,PP,ACTH,GH, PG, Σεροτονίνη κ.α.). Στο μεγαλύτερο ποσοστό είναι αδρανείς και η ύπαρξή τους πιθανολογείται από τις κλινικές τους εκδηλώσεις. Οι καρκινοειδείς όγκοι πού περιορίζονται εντός του γαστρεντερικού σωλήνα, επειδή οι εκκρινόμενες ορμόνες εισέρχονται εντός της συστηματικής κυκλοφορίας καταστρέφονται στο ήπαρ. Αυτοί οι όγκοι μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα εντερικής απόφραξης, όπως κοιλιακό άλγος, απώλεια βάρους, εναλλαγές στις κενώσεις και αιμορραγία από το πεπτικό σωλήνα 2,3. Καρκινοειδείς όγκοι πού εξορμώνται από άλλες περιοχές εκτός του γαστρεντερικού σωλήνα ή έχουν δώσει μεταστάσεις (π.χ. ήπαρ, πνεύμονα, πάγκρεας) παράγουν ορμόνες πού δεν καταστρέφονται στο ήπαρ και έτσι προκαλείται το καρκινοειδές σύνδρομο. Η πιθανότητα να αναπτύξουν κάποια ορμονική δραστηριότητα εξαρτάται και από το σημείο εντόπισης. Πιο συγκεκριμένα, ενδοκρινικά δραστήριοι είναι συνήθως οι ΚΟ που προέρχονται από τον ειλεό και το εγγύς παχύ έντερο. Η διάκριση μεταξύ ενεργών και ανενεργών ΚΟ είναι σημαντική διότι οι ανενεργοί έχουν και διαφορετική κλινική εικόνα, διάγνωση και αντιμετώπιση από τους ενεργούς. Πιο συγκεκριμένα, οι ανενεργοί ΚΟ μπορούν να εντοπιστούν με αγγειογραφία, CT ή MRI, βαριούχο υποκλυσμό, γαστροσκόπηση, κολονοσκόπη. Η δε επιβεβαίωση θα γίνει ιστολογικά, μετά από βιοψία. Στους όγκους με μεταστάσεις το σπινθηρογράφημα υποδοχέων σωματοστατίνης θέτει σε ποσοστό 96% την διάγνωση 6. Book JUl_AUG.indb 333

3 334 ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη εξέταση για τη διάγνωση είναι ο υπολογισμός του 5-υδροξυ-ινδολοξεικού οξέος (5-HIAA) στα ούρα 24ώρου. Το 5-ΗΙΑΑ είναι μεταβολίτης της σεροτονίνης, η φυσιολογική τιμή του είναι <10 mg/ημερησίως και στους ασθενείς με ΚΣ αυτή η τιμή είναι >50 mg/ημ. Η εξέταση του 5-ΗΙΑΑ έχει 73% ευαισθησία και 100% ειδικότητα για το ΚΣ. Επίσης γίνεται μέτρηση επιπέδων σεροτονίνης στο πλάσμα του αίματος και στα αιμοπετάλια. ιάφοροι παράγοντες μπορούν να δώσουν ψευδώς θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα 2. Στη πρώτη περίπτωση περιλαμβάνονται τροφές που περιέχουν σεροτονίνη (μπανάνες, ντομάτες, αβοκάντο, δαμάσκηνα, ανανάδες, μελιτζάνες κ.α.) και αντιβηχικά σιρόπια τα οποία περιέχουν γουαϊφενεσίδη. Στη δεύτερη περίπτωση περιλαμβάνονται φάρμακα όπως η ασπιρίνη, οι φαινοθειαζίδες και η L-Dopa 2. Η αξονική και μαγνητική τομογραφία μπορούν να καταδείξουν λεμφαδενικές μεταστάσεις στην κοιλία όπως επίσης όγκους μεσοθωρακίου και πνεύμονα. Επίσης προβαίνουμε σε βρογχοσκόπηση, γαστροσκόπηση και κολονοσκόπηση. Γίνεται ακόμα έλεγχος λειτουργίας θυρεοειδούς αδένα, παραθυρεοειδών, μέτρηση καλσιτονίνης, προλακτίνης, α-εμβρυικής πρωτεΐνηςκαι καρκινοεμβρυικού αντιγόνου 5. H παρουσία λειτουργικών υποδοχέων σωματοστατίνης έχει διάφορες κλινικές εφαρμογές μεταξύ των οποίων είναι και η ανίχνευση των όγκων και των μεταστάσεων. Το σπινθηρογράφημα με το ανάλογο της σωματοστατίνης το οκτρεοτίδιο DTPA σεσημασμένο με το ραδιενεργό νουκλεοτίδιο 111 Ιn (octreoscan), δίνει πληροφορίες για τον πρωτοπαθή όγκο και τυχόν δευτεροπαθείς εντοπίσεις με την προϋπόθεση να υπάρχουν υποδοχείς σωματοστατίνης 3,7. Το 111 In που είναι συνδεδεμένο με την φαινυλαλανίνη του τελικού άκρου της οκτρεοτίδης, δίδεται ενδοφλεβίως και την επομένη ημέρα ο ασθενής εξετάζεται με γ-camera όπου μπορεί να προσδιορισθεί η συγκέντρωση του ραδιοφαρμάκου. Η ακρίβεια του φτάνει το 90% και χρησιμοποιείται και για σταδιοποίηση. Θετικό σπινθηρογράφημα αντανακλά την αυξημένη παρουσία υποδοχέων σωματοστατίνης και όχι την κακοήθεια της νόσου. Αυξημένο ποσοστό υποδοχέων σωματοστατίνης, ανευρίσκονται στους όγκους πού έχουν εμβρυολογική προέλευση από την νευρική ακρολοφία όπως παραγαγγλίωμα, νευροβλάστομα, μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς, φαιοχρωμοκκύτωμα, νεοπλάσματα υποφύσεως, ενδοκρινικά νεοπλάσματα πνεύμονα, μηνιγγιώματα, καρκίνωμα μαστού επίσης στα λεμφοϋπερπλαστικά νοσήματα (Hodgkin και non-hodgkin λέμφωμα) και ακόμη υπάρχει πρόσληψη σε περιοχές με αυξημένη συγκέντρωση λεμφοκυττάρων (υποξείες φλεγμονές). Στην Αμερική, είναι διαθέσιμο ένα ανάλογο σωματοστατίνης, το συνθετικό πεπτίδιο βαπρεοτίδη, σεσημασμένο με 99 τεχνήτιο που ονομάζεται Neotect (ή P829) που φαίνεται να είναι επιλεκτικό στον υποδοχέα 5 της σωματοστατίνης και προσλαμβάνεται ευχερώς από τους πιο κακοήθεις όγκους. Είναι δυνατόν να ληφθούν απεικονίσεις τέσσερις ώρες μετά την χορήκινητικότητα δρώντας στους λείους εντερικούς μύες, μειωμένη εντερική απορροφητικότητα και ινωδογέννεση. Επίσης η σεροτονίνη μαζί με την ισταμίνη είναι υπεύθυνες για τις εκδηλώσεις από το αναπνευστικό σύστημα, την ενδοκοιλιακή ινωμάτωση και τη νόσο του Peyronie Όσο για τις καρδιαγγειακές επιπλοκές των ΚΟ και του ΚΣ, ο μηχανισμός ανάπτυξής τους δεν είναι απολύτως σαφής και αυτές αφορούν τις δεξιές καρδιακές κοιλότητες 6,7,8. Βέβαια η σημασία της σεροτονίνης στην ανάπτυξή τους είναι πολύ σημαντική, με την ενεργοποίηση των 5ΗΤ 3 υποδοχέων στο ενδοκάρδιο. Το συνηθέστερο και πιο σύντομα εμφανιζόμενο σύμπτωμα είναι το υποδόριο ερύθημα (cutaneous flushing),κυρίως στο πρόσωπο, τράχηλο και στους ώμους. Το 90% των ασθενών με ΚΟ εμφανίζουν το ερύθημα, το οποίο εκδηλώνεται συνήθως μετά από κατανάλωση οινοπνεύματος, καφέ, ζεστών ποτών, συγκεκριμένων φαγητών (σοκολάτα, καρύδια), φαρμάκων ή μετά από έντονο συναισθηματική φόρτιση. Το ερύθημα προκαλείται από την αγγειοδιασταλτική δράση της ισταμίνης και βραδυκινίνης, ουσιών που εκκρίνονται από τους ΚΟ. ιαρκεί λίγα λεπτά και μπορεί να εμφανισθεί πολλές φορές την ημέρα. Το ερύθημα, ανάλογα με την εντόπιση του όγκου μπορεί να διαφέρει. Οι ΚΟ του προσθίου εντέρου και ιδιαίτερα οι πνευμονικοί, έχουν ένα υποκύανο-ερυθρωπό ερύθημα που διαρκεί περισσότερο από το ζωηρόερυθρό ερύθημα του μέσου εντέρου 5,6. Άλλες κλινικές εκδηλώσεις του συνδρόμου είναι οι διάρροιες (70%) και ο έντονος κοιλιακός πόνοs (40%). Σε μερικές περιπτώσεις ασθενών αυτά τα συμπτώματα αποτελούν εκδηλώσεις του συνδρόμου δυσαπορρόφησης, το οποίο συχνά έχει ήδη αναπτυχθεί. Επίσης, η κλινική εικόνα του ΚΣ μπορεί να χαρακτηρίζεται από συρίττουσα αναπνοή /δύσπνοια (15%) μειωμένο libido (ίμερο) και διαταραχές στύσης. Λιγότερο συχνά αναπτύσσεται πελάγρα (5%) λόγω καταστροφής της τρυπτοφάνης από τον όγκο, με αποτέλεσμα μειωμένη παραγωγή νικοτινικού οξέος 2,4,5. Η πιο σοβαρή κλινική εκδήλωση του ΚΣ είναι η καρκινοειδής κρίση. Στους γαστρικούς ΚΟ με έντονη κλινική εικόνα ή σε ΚΟ με πολύ αυξημένο 5-ΗΙΑΑ παρουσιάζεται πολύ έντονο ερύθημα, διάρροια με κοιλιακό άλγος και καρδιακές εκδηλώσεις, όπως διαταραχές ρυθμού και αρτηριακής πίεσης και μπορεί να επέλθει και θάνατος εάν δεν αντιμετωπισθεί καταλλήλως. ιάγνωση Η διάγνωση των γαστροεντεροπαγκρεατικών όγκων στηρίζεται στα κλινικά συμπτώματα, στη συγκέντρωση των ορμονών, στην ακτινολογική και σπινθηρογραφική απεικόνιση με την τελική ιστολογική επιβεβαίωση. Πρόκληση ερυθήματος, μπορεί να προκαλέσουν και άλλα αίτια π.χ.: συστηματική μαστοκύτωση, χρόνια μυελοκυτταρική λευχαιμία, εμμηνόπαυση, υπερθυρεοειδισμός, βίπωμα, μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς, χλωροπροπαμίδη, αναστολείς διαύλων ασβεστίου κ.α. Κανένα όμως από τα προηγούμενα αίτια δεν προκαλεί αύξηση του 5-ΗΙΑΑ. Book JUl_AUG.indb 334

4 Τόμος KA', τεύχος 7-8, Ιούλιος-Αύγουστος γηση της αναγκαίας δόσης, που είναι πλεονέκτημα όσον αφορά το χρόνο λήψεως των αποτελεσμάτων συγκριτικά με την 111 In οκτεοτρίδη. Το σπινθηρογράφημα με 131 Ι-MIBG ( 131 Ι-μεταιωδολο-βενζυλ-γουανιδίνη) είναι ειδικό στο να εντοπίζει και να επιβεβαιώνει την παρουσία του φαιοχρωμοκυττώματος και του νευροβλαστώματος, αλλά έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό στην ανίχνευση και στη θεραπεία των καρκινοειδών όγκων. Η διάγνωση ιστολογικά στηρίζεται στην αντίδραση με την χρώση αργύρου δηλαδή εάν προσλαμβάνουν ή όχι άργυρο (αργυρόφιλοι ή αργυρόφοβοι). Σήμερα χρησιμοποιείται ή ανοσοϊστοχημεία με εντόπιση χρωμογραφινών (Α,Β,C), της ειδικής νευρωνικής ενολάσης και της συναπτοφυσίνης. Κυρίως χρησιμοποιείται η χρωμογραφίνη Α, ή οποία ανήκει στις γλυκοπρωτεΐνες όπως η χρωμογραφίνη Β και σεκρετογραφίνη ΙΙ. Σε συνδυασμό με το 5-ΗΙΑΑ των ούρων 24ώρου είναι αρκετά για τη διάγνωση των ΚΟ του μέσου εντέρου 4,5, καθώς και δοκιμασίες πρόκλησης ερυθήματος με τη χορήγηση γλυκονικού ασβεστίου, κατεχολαμινών, πενταγαστρίνης ή αλκοόλης 5. Η εντόπιση του πρωτοπαθούς όγκου και η έκταση της νόσου είναι απαραίτητη για την επιλογή της θεραπείας και την πρόγνωση. Επειδή τα συμπτώματα είναι αόριστα και ασαφή η διάγνωση σε μεγάλο ποσοστό καθυστερεί από 2 μέχρι 20 χρόνια 2. Η επιβεβαίωση της διάγνωσης γίνεται με την βιοψία. Θεραπεία Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκινοειδούς συνδρόμου, μπορεί να απαιτήσει περισσότερες από μία προσεγγίσεις. Επειδή σχεδόν όλοι οι ασθενείς με καρκινοειδές σύνδρομο εμφανίζουν μεταστατική νόσο, γίνεται χειρουργική αφαίρεση του όγκου και των επιχωρίων λεμφαδένων αλλά η εκτομή μόνον, σπάνια θεραπεύει. Γίνεται συμπτωματική θεραπεία της δύσπνοιας με βρογχοδιασταλτικά, της διάρροιας με λοπεραμίδη (Imodium), της καρδιακής ανεπάρκειας με διουρητικά, του ερυθήματος με φαινοθειαζίδες ή Η 2 -αναστολέων, της πελάγρας με νικοτινικό οξύ (Νιασίνη). Ακόμα δίδονται ενζυμικοί αναστολείς της μετατροπής της 5-ΗΤP σε σεροτονίνη όπως η φαινοξυβενζαμίνη και η μεθυλντόπα (Aldomet) και γενικά αποφυγή όλων των παραγόντων που προκαλούν την έναρξη των συμπτωμάτων, ιδιαίτερα στη περίπτωση της ύπαρξης μεταστάσεων 9. Άλλη προσέγγιση είναι η αναστολή έκκρισης των ορμονών από τα καρκινοειδή κύτταρα. Επειδή η μέση διάρκεια ζωής της φυσικής ορμόνης σωματοστατίνης είναι λίγα λεπτά και η ανασταλτική της δράσης έχει μεγάλο φάσμα είναι εμπόδιο για να χρησιμοποιηθεί στη θεραπευτική αντιμετώπιση των καρκινοειδών όγκων. Έτσι δημιουργήθηκαν τα ανάλογα της σωματοστατίνης, τα οποία δρουν στους πέντε υποδοχείς της σωματοστατίνης (κυρίως στους 2 και 5) που υπάρχουν σε αυτούς τους όγκους. Οκτρεοτίδη (octreotide): Ένας δραστικός αναστολέας της έκκρισης ορμονών από τα καρκινοειδή κύτταρα (θεραπεία εκλογής για διάρροια και ερύ- θημα), ήταν το πρώτο ανάλογο που δημιουργήθηκε. Έχει μέση ημιπερίοδο ζωής περί τις δύο ώρες και δραστικά επίπεδα περί τις 8 ώρες. ίδεται υποδόρια σε δόση μg δύο ή τρεις φορές ημερησίως με υψίστη δόση 1500 μg. Η δράση της συνίσταται στην αναστολή της απελευθέρωσης της αυξητικής ορμόνης της υποφύσεως 11. Η οκτρεοτίδη επίσης καταστέλλει την έκκριση της σεροτονίνης, την ενδοκρινική έκκριση του παγκρέατος, του στομάχου και του εντέρου. Σε μεγάλη δόση μπορεί να οδηγήσει σε απόπτωση. Έχει αντιαγγειογενετικό μηχανισμό δράσης σε μη κλινικά μοντέλα, προφανώς δεσμεύοντας την δράση του επιδερμικού αυξητικού παράγοντα. Ακόμα επιβραδύνει τον χρόνο της γαστροεντερικής διάβασης ρυθμίζοντας την μεταφορά τού ύδατος και των ηλεκτρολυτών. Η οκτρεοτίδη βελτιώνει την εικόνα σε >80% των ασθενών και μειώνει στο 70% αυτών την αποβολή 5-ΗΙΑΑ κατά 50% 2. Οι παρενέργειές είναι λίγες, όπως, λιθίαση, υπεργλυκαιμία και υπασβεστιαιμία. Από το καρδιαγγειακό σύστημα μπορεί να εμφανισθούν ανωμαλίες στο ΗΚΓ όπως παράταση του QT, αρρυθμίες, βραδυκαρδία, υπέρταση, επιδείνωση καρδιακής ανεπάρκειας. Από το ΚΝΣ, διαταραχές ύπνου, ευερεθιστότητα, κεφαλαλγία, (18%) κατάθλιψη, εμβοές. Από το ενδοκρινικό, υπογοναδισμός, διαταραχές εμμηνορρυσίας. Λανρεοτίδη (lanreotide): Είναι το δεύτερο ανάλογο της σωματοστατίνης και προσφάτως κυκλοφόρησε και η βαπρεοτίδη. Επί πλέον έχει επιτευχθεί η κυκλοφορία, σε μορφές βραδείας αποδέσμευσης και των δύο αυτών αναλόγων και η θεραπεία γίνεται 1 φορά μηνιαίως. Η οκτρεοτίδη-lar (octreotide long acting release) mg i.m κάθε 4 εβδομάδες και λανρεοτίδη PR (lanreotide-prolonged release). Tα ανάλογα χορηγούμενα σε μηνιαία βάση, βελτιώνουν κατά πολύ την ζωή των ασθενών, οι οποίοι θα πρέπει κατ αρχάς να σταθεροποιηθούν με οκτρεοτίδη για διάστημα ημερών πριν από την μετάβαση σε ανάλογα βραδείας αποδέσμευσης. Ύφεση εμφανίζεται σε ποσοστό 30%-70%. Σε καταστάσεις stress (αναισθησία, χειρουργικές επεμβάσεις) θα πρέπει ο ασθενής εκτός από το ανάλογο της σωματοστατίνης, να λαμβάνει επιπλέον οκτρεοτίδη (ταχείας δράσεως) με ενδοφλέβια χορήγηση 12 ώρες, κατά την διάρκεια της επέμβασης και 48 ώρες ακολούθως (50μg/h) 4. Ιντερφερόνη-α: Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ή μόνη της ή σε συνδυασμό με τα ανάλογα της σωματοστατίνης, σε ασθενείς πού δεν έχουν καλή ανταπόκριση στα ανάλογα. Ενεργοποιεί τα Τ-φονικά κύτταρα και ρυθμίζει την ορμονική λειτουργία, την κλινική συμπτωματολογία και την αύξηση του όγκου. Χορηγείται σε δόση 3-9 MU 3-7 φορές/εβδ 10. Στοχευόμενη Ραδιοϊσοτοπική θεραπεία: Υπάρχει ομόφωνη αποδοχή πώς η αντιμετώπιση των συμπαγών όγκων έχει πολλαπλή προσέγγιση. H στοχευόμενη ραδιοϊσοτοπική θεραπεία προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα συγκρινόμενη με την συμβατική θεραπεία. Η εκλεκτική επιλογή των όγκων μηδενίζει την δυνητικά τοξικότητα των υγιών ιστών. Ακόμα η στοχευόμενη θεραπεία είναι καλύτερα ανεκτή και επιτρέπει υψηλή Book JUl_AUG.indb 335

5 336 ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ απορροφητικότητα της ακτινοβολίας συγκριτικά με την έξωθεν χορηγούμενη ακτινοβολία 11. Αυτή η θεραπεία χρησιμοποιείται σε ασθενείς με συμπτώματα στους οποίους η επέμβαση είναι αδύνατος ή έχουν μεταστατική νόσο 11,12,13. Η αρχή της θεραπείας συνίσταται στην αυξημένη πρόσληψη του ραδιοϊσοτόπου κατά την σκιαγράφηση. Χορήγησης υψηλών δόσεων από 111 In-DTPA, octreo tide σε ασθενείς με μεταστατική νόσο ήταν ενθαρρυντικά αλλά μερική ύφεσης ήταν ασυνήθης. Πλήρης και μερική ύφεση σε ποσοστό 10%-30% έχει επιτευχθεί με το ραδιοϊσότοπο Υττριο ( 90 Υ-DOTA, Tyr3 octreotide) {OctereoTher) 12,13. Ακόμα πιο πρόσφατα χρησιμοποιείται και το ραδιοϊσότοπο Λουτέλιο ( 177 Lu-DOTA0, Tyr3 Ocreotate) το οποίο έχει υψηλή συγγένεια με τον υποδοχέα 2 και φαίνεται να έχει καλύτερη αποτελεσματικότητα στους μικρούς όγκους. Χρησιμοποιώντας αμφότερα τα ραδιοϊσότοπα, πρώτα χορηγώντας 90 Y και μετά 177 Lu υπάρχει μεγαλύτερη ανταπόκριση των όγκων πού φέρουν μικρές και μεγάλες βλάβες 14,15. Η βελτίωση της κακοήθειας είναι ανάλογα συνδεδεμένη με το υψηλό ποσοστό σύνδεσης των υποδοχέων σωματοστατίνης στο σπινθηρογράφημα, με την μικρή ηπατική μετάσταση και με τον υψηλό δείκτη Karnofsky 15,16. Αντένδειξη αποτελούν η κύηση, η γαλουχία, η μυελοκαταστολή, η νεφρική ανεπάρκεια. Πάντως η διάρκεια της θεραπευτικής ανταπόκρισης για τα δύο ραδιοϊσότοπα είναι περισσότερο από δύο έτη 16. Εμβολισμός της ηπατικής αρτηρίας: Συνήθως μαζί με χημειοθεραπεία με dacarbazin, doxorubicin,5-fu, methotrexate, streptozotocin η οποία χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις μεταστάσεων. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνδυασμός, πλατίνης, ανθρακυκλίνης, 5-φλουοροουρακίλης και στρεπτοκίνης 4,5. Τέλος, συνιστάται και μεταμόσχευση ήπατος, ιδιαίτερα σε νεαρά άτομα, όπου η μεταστατική νόσος είναι περιορισμένη εντός του ήπατος 4. Πρόγνωση Η πρόγνωση εξαρτάται από την εντόπιση. Την καλύτερη έχουν οι όγκοι με εντόπιση στο ορθό (5ετής επιβίωση-87%) και ακολουθούν όλοι οι υπόλοιποι με περίπου 75%. Συνήθως η επιβίωση κυμαίνεται από 5-8 χρόνια, ενώ αν υπάρχουν μεταστάσεις περίπου 3 χρόνια 4. ABSTRACT Carcinoid tumors. Brief review. TH.B. LOUFA, P. KAGMAKIS, M. MATALIOTAKIS, E.P. KAGMAKIS, M.J. HADJIYANNAKIS The authors prescribe briefly the carcinoid tumors with special attention to newer methods on diagnosis and therapeutic approaches with are presented at the concerning bibliography. Key words: carcinoid tumors-diagnosis-therapeutic approaches. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Μ. Ι. Χατζηγιαννάκης. Θεραπεία Nεοπλασμάτων. (Λευχαιμίες, Λεμφώματα, Συμπαγείς όγκοι). Έκδοση Β. Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης. Αθήνα Σελ Σ. Α. Ράπτης. Γαστρεντερικές ορμόνες και ενδοκρινικοί όγκοι του γαστρεντερικού σωλήνα και του παγκρέατος. Εσωτερική Παθολογία. Επιστημονικές εκδόσεις Γρ. Κ. Παρισιάνος Αθήνα 1998 σελ Oberndorfer S. Karzinoid tumoren des Dunndarms. Frankf Z Pathol 1907; 1: Robert T. Jensen. Endocrine tumors of the GI tract and pancreas. In: Harrison s Principles of Internal Medicine 16 th Edition 2005 Vol II; pp St. R.T., Jensen, G. M. Doherty. Carcinoid tumors and the carcinoid syndrome. In: Cancer Principles and Practice of Oncology 7 th Edition. V. T. De Vita, S Hellman A. Rosenberg. Ed. Lippincott Williams and Wilkins Philadelphia pp David J Fox and Rajdeep S. Khattar. Carcinoid Heart Disease: Presentation, diagnosis and management. Heart 2004; 90: Heidi M. Connolly, Hartzell V. Schaff, Charles J. Mullany et al; Carcinoid Heart Disease: impact of pulmonary valve replacement in right ventricular function and remodeling.circulation 2002;106; Heidi M. Connolly, Hartzell V.Schaff, Charles J. Mullany et al; Surgical management of left-sided carcinoid heart disease. Circulation 2001;104; J. K. Ramage JK, A H G Davies, J Ardill, N Bax et al; Guidelines for the management of gastroenteropathic neuroendocrine (including carcinoid) tumors. Gut 2005; 54(Suppl IV): iv1-iv Frahk M, Klose KJ, Wied M, et al.: Combination therapy with octreotide and alpha-interferon; effect on tumor growth in metastatic endocrine gastroenteropancreatic tumors. Am J Gastroenterol 94(5): V J Lewington. Targeted radioclide therapy for neuroendocrine tumours. Endocrine-Related Cancer (2003) Weiner Ronald E, Thakur Mathew. Raliolabeled Peptides in Oncology: Role in Diagnosis and Treatment. BioDrus. Volume 19(3):2005 p De Jong M, Breeman WA, Valkeme D et al. Combination radionuclide therapy using 177-Lu and 90-Y-labeled somatostatin analogs. J. Nucl Med , 136s-7s 14. G.A. Kaltas, D. Papadogias, P. Makras and A B Grossman. Treatment of advanced neuroendocrine tumours with radiolabelled somatostatin analogues. Endocrine-Related Cancer 2005:12 (4) Dik J. Kwekkboom, Jaap J. Teunissen, Willem H. et al. Radiolabeled somatostatin analog [177Lu-DOTAO,Tyr3] octeotate in patients with endocrine gastroenteropancreatic tumors. J Clin Oncol, Vol 23, No 12 (Apr 20) 2005: pp Dik J. Kwekkeboom, MD, Jan Mueller-Brand, MD, Giovanni Paganelli, MD et al. Overview of Results of Peptide Receptor Radionuclide Therapy with 3 Radiolabeled Somatostatin Analogs. J Nucl Med Vol. 45. No 11. November 2004 Book JUl_AUG.indb 336

Πρόκειται για 4 μικρούς αδένες στο μέγεθος "φακής" που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται

Πρόκειται για 4 μικρούς αδένες στο μέγεθος φακής που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται Πρόκειται για 4 μικρούς αδένες στο μέγεθος "φακής" που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται παραθορμόνη και ρυθμίζει τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα. Ορμόνες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΟΓΚΟ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ

ΚΛΙΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΟΓΚΟ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ 1 ΚΛΙΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΟΓΚΟ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Οι ενδοκρινικοί όγκοι του πεπτικού συστήματος και του παγκρέατος αποτελούν μία σπάνια κατηγορία

Διαβάστε περισσότερα

Aννα Αγγελούση Ακαδημαϊκή Υπότροφος Ενδοκρινολογικό τμήμα, ΕΚΠΑ

Aννα Αγγελούση Ακαδημαϊκή Υπότροφος Ενδοκρινολογικό τμήμα, ΕΚΠΑ 11.11.2017 Aννα Αγγελούση Ακαδημαϊκή Υπότροφος Ενδοκρινολογικό τμήμα, ΕΚΠΑ 1897: Aναγνώριση των εντεροχρωμαφφιανών κυττάρων, τα οποία δημιουργούν τους καρκινοειδείς όγκους απο τον Kulchitsky 1924: Seale

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΝΕΤ. NET ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ. Ιωσήφ Σγουρός Παθολόγος- Ογκολόγος Επιμελητής Α ΓΟΝΚ «Οι Άγιοι Ανάργυροι»

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΝΕΤ. NET ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ. Ιωσήφ Σγουρός Παθολόγος- Ογκολόγος Επιμελητής Α ΓΟΝΚ «Οι Άγιοι Ανάργυροι» ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΝΕΤ. NET ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ Ιωσήφ Σγουρός Παθολόγος- Ογκολόγος Επιμελητής Α ΓΟΝΚ «Οι Άγιοι Ανάργυροι» ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Νοέμβριος 2012 Άντρας 54 ετών Αιτία προσέλευσης στο

Διαβάστε περισσότερα

Hormones and GI εντερο-ενδοκρινικά (εντεροχρωμοφινικά ECU κύτταρα)

Hormones and GI εντερο-ενδοκρινικά (εντεροχρωμοφινικά ECU κύτταρα) Hormones and GI 15 τύποι ορμονο-εκκριτικά εντερο-ενδοκρινικά κύτταρα Στο βλεννογόνου: στομάχου, λεπτού και παχέος εντέρου Πολλά εξ αυτών εκκρίνουν μόνο μια ορμόνη Ταυτοποιούνται με τα γράμματα G κύτταρα,

Διαβάστε περισσότερα

Στην περισσότερο επιτυχημένη αντιμετώπιση του καρκίνου έχει συμβάλλει σημαντικά η ανακά-λυψη και εφαρμογή των καρκινι-κών δεικτών.

Στην περισσότερο επιτυχημένη αντιμετώπιση του καρκίνου έχει συμβάλλει σημαντικά η ανακά-λυψη και εφαρμογή των καρκινι-κών δεικτών. Όλες μαζί οι μορφές καρκίνου αποτελούν, παγκοσμίως τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά από τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Τα κρούσματα συνεχώς αυξάνονται και σε πολλές αναπτυγμένες χώρες αποτελεί την πρώτη αιτία

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την birisioan Πέμπτη, 23 Φεβρουάριος :36 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 23 Φεβρουάριος :12

Συντάχθηκε απο τον/την birisioan Πέμπτη, 23 Φεβρουάριος :36 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 23 Φεβρουάριος :12 Οι παραθυρεοειδείς είναι συνήθως τέσσερις αδένες, με μέγεθος και εμφάνιση σαν μια φακή, που βρίσκονται συνήθως ανά δύο στην οπίσθια επιφάνεια κάθε λοβού του θυρεοειδή. Αυτοί είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

(10%) Υαιοχρωμοκύττωμα Όγκος του μυελού των επινεφριδίων. Μπορεί να εμφανισθεί ως: ποραδικό Οικογενές

(10%) Υαιοχρωμοκύττωμα Όγκος του μυελού των επινεφριδίων. Μπορεί να εμφανισθεί ως: ποραδικό Οικογενές Υαιοχρωμοκύττωμα Όγκος του μυελού των επινεφριδίων Μπορεί να εμφανισθεί ως: ποραδικό Οικογενές ΜΕΝ-2Α και ΜΕΝ-2Β Νόσος von Hippel-Lindau Νευρο-ινωμάτωση Oικογενές χωρίς άλλη συνοδό νόσο (10%) Υαιοχρωμοκύττωμα

Διαβάστε περισσότερα

Βιοδείκτες στους νευροενδοκρινείς όγκους

Βιοδείκτες στους νευροενδοκρινείς όγκους Βιοδείκτες στους νευροενδοκρινείς όγκους Δρ Καλλιόπη Παζαΐτου Παναγιώτου Ενδοκρινολόγος Συντονίστρια Διευθύντρια Τμήμα Ενδοκρινολογίας ΑΝΘ «Θεαγένειο» Δεν έχω κάτι να δηλώσω Δομή ομιλίας 1. Εισαγωγικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ. Οι ρυθμιστές του οργανισμού

ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ. Οι ρυθμιστές του οργανισμού ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Οι ρυθμιστές του οργανισμού Είδη αδένων στον άνθρωπο o Εξωκρινείς αδένες: εκκρίνουν το προϊόν τους μέσω εκφορητικού πόρου είτε στην επιφάνεια του σώματος (π.χ. ιδρωτοποιοί και σμηγματογόνοι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΟΓΚΩΝ ΠΑΝΟΣ ΠΡΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΟΓΚΩΝ ΠΑΝΟΣ ΠΡΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΟΓΚΩΝ ΠΑΝΟΣ ΠΡΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΟΓΚΩΝ (ΝΕΤς) ΓΑΣΤΡΟΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΙ ΝΕΤς Νέες περιπτώσεις : 5/100.000/έτος Συχνότητα :

Διαβάστε περισσότερα

TI NEOTEΡΟ ΣΤΟΥΣ ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΟΓΚΟΥΣ ΤΟ 2015. Ορισμοί-Κατάταξη-Ιστολογία. Δ Ροντογιάννη

TI NEOTEΡΟ ΣΤΟΥΣ ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΟΓΚΟΥΣ ΤΟ 2015. Ορισμοί-Κατάταξη-Ιστολογία. Δ Ροντογιάννη TI NEOTEΡΟ ΣΤΟΥΣ ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΟΓΚΟΥΣ ΤΟ 2015 Ορισμοί-Κατάταξη-Ιστολογία Δ Ροντογιάννη Νευροενδοκρινή νεοπλάσματα Ταξινόμηση Βιολογικοί δείκτες Μοριακή Παθολογία Νευροενδοκρινή νεοπλάσματα Ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

NET OF UNKOWN PRIMARY. Παπανικολάου Σπυρίδων Ογκολόγος-Παθολόγος Ιατρικό κέντρο Παλαιού Φαλήρου

NET OF UNKOWN PRIMARY. Παπανικολάου Σπυρίδων Ογκολόγος-Παθολόγος Ιατρικό κέντρο Παλαιού Φαλήρου NET OF UNKOWN PRIMARY Παπανικολάου Σπυρίδων Ογκολόγος-Παθολόγος Ιατρικό κέντρο Παλαιού Φαλήρου Πρόκειται για ασθενή 64 ετών η οποία παρουσίασε οξύ κοιλιακό άλγος και απευθύνθηκε στα επείγοντα νοσοκομείου.

Διαβάστε περισσότερα

Ιδιαιτερότητες χειρουργικής αντιμετώπισης ΝΕΤ εντέρου

Ιδιαιτερότητες χειρουργικής αντιμετώπισης ΝΕΤ εντέρου Ιδιαιτερότητες χειρουργικής αντιμετώπισης ΝΕΤ εντέρου Γεώργιος Χ. Σωτηρόπουλος, MD, PhD, FACS, FEBS Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Essen Αν. Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ Αθήνα 11.11.2017 Αντιμετώπιση

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Λουκά 3 ο Έτος Τμήμα Νοσηλευτικής Σχολή Επιστημών Υγείας Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Σοφία Λουκά 3 ο Έτος Τμήμα Νοσηλευτικής Σχολή Επιστημών Υγείας Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου Νευροβλάστωμα Σοφία Λουκά 3 ο Έτος Τμήμα Νοσηλευτικής Σχολή Επιστημών Υγείας Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου Ορισμός: Κακοήθες νεόπλασμα το οποίο προέρχεται από αρχέγονα εξωδερμικά κύτταρα (νευροβλάστες)

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση νευροενδοκρινών όγκων

Διάγνωση νευροενδοκρινών όγκων Διάγνωση νευροενδοκρινών όγκων Δρ Καλλιόπη Παζαΐτου Παναγιώτου Ενδοκρινολόγος, Συντονίστρια Διευθύντρια Τμήμα Ενδοκρινολογίας-Ενδοκρινικής Ογκολογίας ΑΝΘ «Θεαγένειο» Νευροενδοκρινείς όγκοι (1) Είναι μια

Διαβάστε περισσότερα

Γαστρεντερικές ορμόνες, νεύρωση & αιμάτωση. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.

Γαστρεντερικές ορμόνες, νεύρωση & αιμάτωση. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. Γαστρεντερικές ορμόνες, νεύρωση & αιμάτωση Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 02/12/2016 Φυσιολογία Συστημάτων Ακαδημαϊκό Ετος 2016-2017 Οικογένεια

Διαβάστε περισσότερα

Νοσος Cushing Μάθετε περισσότερα

Νοσος Cushing Μάθετε περισσότερα Journalist Handbook 1 Πληροφορίες για Δημοσιογράφους Νοσος Cushing Μάθετε περισσότερα Νοσος Cushing 3 TΙ ΕΙΝΑΙ Η ΝΟΣΟΣ CUSHING; Πριν μιλήσουμε για τη Νόσο Cushing, θα πρέπει να κατανοήσουμε την ασθένεια

Διαβάστε περισσότερα

Βιοψία εκτομής (εκπυρήνιση) Μερική παγκρεατεκτομή, σώμα-ουρά παγκρέατος. Μερική παγκρεατεκτομή, ουρά παγκρέατος. Δεν καθορίζεται.

Βιοψία εκτομής (εκπυρήνιση) Μερική παγκρεατεκτομή, σώμα-ουρά παγκρέατος. Μερική παγκρεατεκτομή, ουρά παγκρέατος. Δεν καθορίζεται. Section A: Είδος επέμβασης A1. Βιοψία εκτομής (εκπυρήνιση) Παγκρεατο12δακτυλεκτομή(επέμβαση Whipple ), μερική παγκρεατεκτομή Παγκρεατο12δακτυλεκτομή(επέμβαση Whipple), ολική παγκρεατεκτομή Μερική παγκρεατεκτομή,

Διαβάστε περισσότερα

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο είδη αδένων, οι εξωκρινείς και οι ενδοκρινείς. Οι εξωκρινείς (ιδρωτοποιοί αδένες, σμηγματογόνοι αδένες κ.ά.) εκκρίνουν το προϊόν τους στην επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΑΥΤΟΧΘΟΝΑ ΒΙΟ ΡΑΣΤΙΚΑ ΜΟΡΙΑ. Π. Παππάς

ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΑΥΤΟΧΘΟΝΑ ΒΙΟ ΡΑΣΤΙΚΑ ΜΟΡΙΑ. Π. Παππάς ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΑΥΤΟΧΘΟΝΑ ΒΙΟ ΡΑΣΤΙΚΑ ΜΟΡΙΑ Π. Παππάς ΑΥΤΟΧΘΟΝΑ ΒΙΟ ΡΑΣΤΙΚΑ ΜΟΡΙΑ Κατηγορίες ιστικών ορµονών Αποκαρβοξυλιωµένα αµινοξέα (ισταµίνη, σεροτονίνη) Πολυπεπτίδια (κινίνες, ουσία Ρ) Εικοσανοειδή

Διαβάστε περισσότερα

NETS ΤΟΠΙΚΟ-ΠΕΡΙΟΧΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΟΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΟΣ ΒΙΟΚΛΙΝΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

NETS ΤΟΠΙΚΟ-ΠΕΡΙΟΧΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΟΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΟΣ ΒΙΟΚΛΙΝΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ NETS ΤΟΠΙΚΟ-ΠΕΡΙΟΧΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΟΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΟΣ ΒΙΟΚΛΙΝΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Επιθηλιακά νεοπλάσματα με επικρατούσα νευροενδοκρινική διαφοροποίηση Συχνότητα εμφάνισης NET 1,9-5,76/100,000/

Διαβάστε περισσότερα

14. ΤΡΟΦΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ

14. ΤΡΟΦΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ 14. ΤΡΟΦΟΒΛΑΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ Υδατιδώδης μύλη κύηση ολική μερική Διεισδυτική μύλη κύηση Χοριοκαρκίνωμα PSTT (placental site trophoblastic tumors) Η ολική και μερική υδατιδώδης

Διαβάστε περισσότερα

SHOOT THE EXPERT: ΝΕT παγκρέατος

SHOOT THE EXPERT: ΝΕT παγκρέατος ΣΥΝΕΔΡΙΑ 4 SHOOT THE EXPERT: ΝΕT παγκρέατος Ilias Athanasiadis, MD Medical Oncologist Director of the Oncology Department MITERA Hospital, HYGEIA Athens, November 11, 2017 Presenter: Nikolaos Pistamaltzian,

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Έλλη Παπαδόδημα, Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια Κέντρου Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Μεταβολισμού, Ευρωκλινική Αθηνών

Γράφει: Έλλη Παπαδόδημα, Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια Κέντρου Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Μεταβολισμού, Ευρωκλινική Αθηνών Γράφει: Έλλη Παπαδόδημα, Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια Κέντρου Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Μεταβολισμού, Ευρωκλινική Αθηνών Ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός είναι μια «αθόρυβη», «σιωπηρή» και παραγνωρισμένη

Διαβάστε περισσότερα

Μερικές από τις φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή την παρουσίαση προέρχονται από τa παρακάτω βιβλία: - Rosai and Ackerman s Surgical Pathology. 10th Edition, Vol. 1, Elsevier, 2011 - Baloch ZW,

Διαβάστε περισσότερα

Φαιοχρωμοκύττωμα. Ευγενία Γκαλιαγκούση. Επιμελήτρια Β, B Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Φαιοχρωμοκύττωμα. Ευγενία Γκαλιαγκούση. Επιμελήτρια Β, B Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Φαιοχρωμοκύττωμα Ευγενία Γκαλιαγκούση Επιμελήτρια Β, B Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Φαιοχρωμοκύττωμα (Ι) Aπό χρωμαφινικά κύτταρα του μυελού των επινεφριδίων (85-90%)

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία

Ανατομία - Φυσιολογία ΦΥΣΙΟ ΠΝΕΥΜΩΝ Ανατομία - Φυσιολογία Φυσιολογική α/α Ακτινοανατομία Ακτινοανατομία Αγγειογραφία πνευμονικών αρτηριών Β ρ ο γ χ ο γ ρ α φ ί α Πύκνωση Αντικατάσταση του αέρα των κυψελίδων από υλικό, συνήθως

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΜΕ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΟ ΙΩΔΙΟ ΡΑΔΙΟΠΕΠΤΙΔΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΟΓΚΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΟ 131Ι ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ Το ραδιενεργό

Διαβάστε περισσότερα

Νευροενδοκρινείς όγκοι (NETs) Χειρουργική αντιμετώπιση

Νευροενδοκρινείς όγκοι (NETs) Χειρουργική αντιμετώπιση 1 ο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΕΜ-ΚΑΠΕΣ Νευροενδοκρινείς όγκοι (NETs) Χειρουργική αντιμετώπιση Γρηγόριος Π. Χατζημαυρουδής Λέκτορας Χειρουργικής Β Χειρουργική Κλινική ΑΠΘ Θεσσαλονίκη, 24 Νοεμβρίου 2013 Σύγκρουση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

ΚΑΡΔΙΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΡΔΙΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Άννα Ιµπρισίµη, ΤΕ Νοσηλεύτρια, Δ Παθολογική κλινική, ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» Δάφνη Μαυροπούλου, ΤΕ Νοσηλεύτρια, Δ Παθολογική κλινική, ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» Ελένη Καλαϊτζή,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΑΔΕΝΑ

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΑΔΕΝΑ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΑΔΕΝΑ ενημερωτικός οδηγός για τον ασθενή και την οικογένεια Ο θυρεοειδής αδένας: έχει σχήμα πεταλούδας, βρίσκεται στο λαιμό ακριβώς μπροστά από το λάρυγγα και αποτελείται από δύο λoβούς,

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη.

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Καρκίνος του προστάτη Επιδημιολογία: Αποτελεί τον συχνότερα διαγνωσμένο καρκίνο στον άνδρα. 186.320

Διαβάστε περισσότερα

Με ποια συμπτώματα μπορεί να εκδηλώνεται η κοιλιοκάκη;

Με ποια συμπτώματα μπορεί να εκδηλώνεται η κοιλιοκάκη; ΚΟΙΛΙΟΚΑΚΗ Σαββίδου Αβρόρα Η κοιλιοκάκη είναι η δυσανεξία (κάτι που ο οργανισμός δεν ανέχεται) στη γλουτένη, πρωτεΐνη που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, τη βρώμη και τη σίκαλη. Η αντίδραση του οργανισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ - ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ - ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ - ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Βασικές γνώσεις I SBN 960-372-069-0 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΑΡΙΣ Α. ΚΟΣΜΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ Μ Ε Ρ Ο Σ Ι ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ Κεφάλαιο 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ... 3 Το καρκινικό κύτταρο... 3 Κυτταρικός

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι συχνοί και αποτελούν το συχνότερο ενδοκρινολογικό πρόβλημα σε πολλές χώρες. Οι πιθανότητες ότι κάποιος θα ανακαλύψει έναν τουλάχιστον όζο θυρεοειδούς είναι 1 στις 10 ενώ σε

Διαβάστε περισσότερα

Βλέννα, υδαρές υγρό. ή τοιχωματικό ή οξυπαραγωγικό = HCl + ενδογενή παράγοντα. βλέννα. ή ζυμογόνο ή πεπτικό = πεψινογόνο

Βλέννα, υδαρές υγρό. ή τοιχωματικό ή οξυπαραγωγικό = HCl + ενδογενή παράγοντα. βλέννα. ή ζυμογόνο ή πεπτικό = πεψινογόνο Στόμαχος Δομή βλεννογόνου στομάχου - Γαστρικοί αδένες Βλέννα, υδαρές υγρό ή τοιχωματικό ή οξυπαραγωγικό = HCl + ενδογενή παράγοντα βλέννα ή ζυμογόνο ή πεπτικό = πεψινογόνο Κύτταρα G = γαστρίνη Διάσπαρτα

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΜΦΩΜΑ ΗΟDGKIN. Αλεξάνδρα Κουράκλη-Συμεωνίδου Απαρτιωμένη διδασκαλία 2015

ΛΕΜΦΩΜΑ ΗΟDGKIN. Αλεξάνδρα Κουράκλη-Συμεωνίδου Απαρτιωμένη διδασκαλία 2015 ΛΕΜΦΩΜΑ ΗΟDGKIN Αλεξάνδρα Κουράκλη-Συμεωνίδου Απαρτιωμένη διδασκαλία 2015 ΛΕΜΦΩΜΑ ΗΟDGKIN Επιδημιολογία - Αιτιοπαθογένεια Δικόρυφη καμπύλη εμφάνισης κορυφές: 15-40 έτη, >60 έτη : = Μικρή υπεροχή (1.5-2.0/1)

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ KAI ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Νικόλαος Χ. Σύρμος ANAΠΑΡΑΓΩΓΗ Ο άνθρωπος αναπαράγεται με αμφιγονική αναπαραγωγή. Δύο γαμετικά κύτταρα,το ωάριο (θηλυκό)

Διαβάστε περισσότερα

Η ανίχνευση νεφρικών όγκων αυξάνει περίπου κατα 1% κατ' έτος. Η τυχαία ανεύρεση μικρών όγκων είναι σήμερα η πλειονότητα των νεφρικών όγκων.

Η ανίχνευση νεφρικών όγκων αυξάνει περίπου κατα 1% κατ' έτος. Η τυχαία ανεύρεση μικρών όγκων είναι σήμερα η πλειονότητα των νεφρικών όγκων. Ενδείξεις και περιορισμοί στη διαδερμική βιοψία των νεφρικών μαζών Αδαμόπουλος Βασίλειος Md.- FEBU Επιμ.Β' Γ.Ν.Καβάλας- Ουρολογική Κλινική Το Πρόβλημα... Η ανίχνευση νεφρικών όγκων αυξάνει περίπου κατα

Διαβάστε περισσότερα

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο είδη αδένων, οι εξωκρινείς και οι ενδοκρινείς. Οι εξωκρινείς (ιδρωτοποιοί αδένες, σμηγματογόνοι αδένες κ.ά.) εκκρίνουν το προϊόν τους στην επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις :

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις : Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις : Οι όρχεις αποτελούν κομμάτι του αναπαραγωγικού συστήματος (παραγωγή σπερματοζωάριων) του άνδρα αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Section A: ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Section A: ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΟΡΘΟΥ ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Section A: ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A1. Εθνικότητα Ελληνική Άλλη Εθνικότητα Άλλη Εθνικότητα A2. Τωρινό Επάγγελμα A3. Έτη στο τωρινό

Διαβάστε περισσότερα

www.cirse.org Επεμβατική Ογκολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική

www.cirse.org Επεμβατική Ογκολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική Επεμβατική Ογκολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική www.cirse.org Cardiovascular and Interventional Radiological Society of Europe Cardiovascular and Interventional

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ Από το σημείο στη διάγνωση

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ Από το σημείο στη διάγνωση ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ Σ. ΜΠΕΝΑΚΗ Επ. Καθηγητή Ακτινολογίας ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ Από το σημείο στη διάγνωση Έκδοση αναθεωρημένη ISBN 960-90471-0-6 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Εντοπίζεται συνήθως τυχαία διότι δεν εκδηλώνεται με πόνο. Εξαίρεση αποτελούν κάποιες πολύ σπάνιες προχωρημένες περιπτώσεις.

Εντοπίζεται συνήθως τυχαία διότι δεν εκδηλώνεται με πόνο. Εξαίρεση αποτελούν κάποιες πολύ σπάνιες προχωρημένες περιπτώσεις. 8SELIDO ENTIPO AGALIAZO.indd 1 Εισαγωγή Το έντυπο που κρατάτε στα χέρια σας έχει γραφτεί για να ρίξει φως στα σημαντικά σημεία για τον καρκίνου του θυρεοειδούς ο οποίος αποτελεί έναν από τους πιο σπάνιους

Διαβάστε περισσότερα

ΟΓΚΟΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΟΓΚΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

ΟΓΚΟΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΟΓΚΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΟΓΚΟΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Ο όγκος του εγκεφάλου είναι μια μάζα από μη φυσιολογικά κύτταρα η οποία αναπτύσσεται μέσα η δίπλα από τον εγκέφαλο. Υπάρχουν διάφορα είδη όγκων του εγκεφάλου. Κάποιοι όγκοι είναι καλοήθεις

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Διάλεξη 5: Σακχαρώδης Διαβήτης και Άσκηση Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς, Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 5 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα ΙΙΙ. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος και τα Φύλλα Οδηγιών Χρήσης

Παράρτημα ΙΙΙ. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος και τα Φύλλα Οδηγιών Χρήσης Παράρτημα ΙΙΙ Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος και τα Φύλλα Οδηγιών Χρήσης Σημείωση : Οι τροποποιήσεις στην Περίληψη των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

15/1/2018. Δρ. Σάββας Παρασκευόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Θεσσαλονίκη 2-5 /11/ ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο

15/1/2018. Δρ. Σάββας Παρασκευόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Θεσσαλονίκη 2-5 /11/ ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο Η χρήση του PET CT στην Ογκολογία και όχι μόνο Δρ. Σάββας Παρασκευόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Θεσσαλονίκη 2-5 /11/2017 11ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο 1 Τι είναι το PET SCAN; Η Pet scan (pozitron emission

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:./04/2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 ο ΘΕΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: Ενδοκρινείς αδένες ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Κ. Λυμπερόπουλος Γ.Ν.Α «Γ.Γεννηματάς»

Κ. Λυμπερόπουλος Γ.Ν.Α «Γ.Γεννηματάς» Κ. Λυμπερόπουλος Γ.Ν.Α «Γ.Γεννηματάς» Χολαγγειοκαρκίνωμα Ιστολογικά τα χολαγγειοκαρκινώματα αποτελούνται απο: Κύτταρα βλεννοεκκριτικού αδενοκαρκινώματος Ινώδη συνδετικό ιστό σε άλλοτε άλλη αναλογία Τα

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα λόγια για τους καρκίνους, τη γενετική τους βάση και διερεύνηση

Λίγα λόγια για τους καρκίνους, τη γενετική τους βάση και διερεύνηση Λίγα λόγια για τους καρκίνους, τη γενετική τους βάση και διερεύνηση Ο καρκίνος είναι μια ιδιαίτερα ετερογενής νόσος, που προκύπτει από συσσώρευση μεταλλάξεων του DNA. Η αιτιολογία του καρκίνου είναι πολυπαραγοντική,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ 1 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ Κυριακή Σταματέλου Ειδικός Νεφρολόγος, MBA Τι είναι η νεφρολιθίαση; Η νεφρολιθίαση λέγεται κοινά «πέτρες στα νεφρά» και είναι γνωστή στην ανθρωπότητα από τα αρχαία χρόνια.

Διαβάστε περισσότερα

Νευροενδοκρινείς όγκοι παγκρέατος: από την κλινική υπόνοια στη διαγνωστική προσέγγιση και θεραπευτική αντιμετώπιση.

Νευροενδοκρινείς όγκοι παγκρέατος: από την κλινική υπόνοια στη διαγνωστική προσέγγιση και θεραπευτική αντιμετώπιση. ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Νευροενδοκρινείς όγκοι παγκρέατος: από την κλινική υπόνοια στη διαγνωστική προσέγγιση και θεραπευτική αντιμετώπιση. Ιωάννης Πιλπιλίδης Γαστρεντερολόγος,

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος της λειτουργίας της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος

Έλεγχος της λειτουργίας της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος Έλεγχος της λειτουργίας της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος Φλεγμονή Ανεπάρκεια ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Φλεγμονή που συνοδεύεται από διάφορα συμπτώματα στο σκύλο και

Διαβάστε περισσότερα

1. Ορισµός Νόσου. 4. Συµπτωµατολογία / Κλινική εικόνα / Ευρήµατα (εργαστηριακά κ.α.)

1. Ορισµός Νόσου. 4. Συµπτωµατολογία / Κλινική εικόνα / Ευρήµατα (εργαστηριακά κ.α.) 1. Ορισµός Νόσου 2. Παθογένεια: η µελέτη της δηµιουργίας µιας παθολογικής κατάστασης, µια παθολογική κατάσταση σε συνάρτηση µε το αίτιο που την προκαλεί 3. Επιδηµιολογία: είναι η επιστηµονική µελέτη των

Διαβάστε περισσότερα

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι. gr

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι.  gr Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κατά τη διάρκεια υποσιτισµού ή βαριάς µη θυρεοειδικής νόσου, παρατηρούνται µεταβολές των επιπέδων των θυρεοειδικών ορµονών στο αίµα, που

Διαβάστε περισσότερα

Μιχάλης Τσαματσούλης Χειρουργός Θώρακος. Καρδιοχειρουργική Κλινική Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός»

Μιχάλης Τσαματσούλης Χειρουργός Θώρακος. Καρδιοχειρουργική Κλινική Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός» Μιχάλης Τσαματσούλης Χειρουργός Θώρακος Καρδιοχειρουργική Κλινική Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός» Ασθενής 62 ετών με ΛΕΙΟΜΥΟΣΑΡΚΩΜΑ ΔΕΞΙΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΚΑΤΩ ΚΟΙΛΗΣ ΦΛΕΒΑΣ Το λειομυοσάρκωμα (LMS) της κάτω κοίλης φλέβας

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές αρχών φαρμακολογίας

Εφαρμογές αρχών φαρμακολογίας Εφαρμογές αρχών φαρμακολογίας Χριστίνα Δάλλα Λέκτορας Φαρμακολογίας Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών cdalla@med.uoa.gr www.med.uoa.gr/pharmacology Ισχύς (potency) ενός φαρμάκου (συνήθως εκφράζεται σε

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αλεξία Θωμοπούλου MSc, Διατροφολόγος- Κλινική Διαιτολόγος, Ειδική στον καρκίνο

Γράφει: Αλεξία Θωμοπούλου MSc, Διατροφολόγος- Κλινική Διαιτολόγος, Ειδική στον καρκίνο Γράφει: Αλεξία Θωμοπούλου MSc, Διατροφολόγος- Κλινική Διαιτολόγος, Ειδική στον καρκίνο Η αντιμετώπιση του ογκολογικού ασθενή είναι μια περίπλοκη υπόθεση διότι εκτός από την κύρια θεραπεία (είτε χημειοθεραπεία

Διαβάστε περισσότερα

σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου επί τουλάχιστον 3

σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου επί τουλάχιστον 3 Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ) ανήκει σε μια ομάδα λειτουργικών διαταραχών του πεπτικού σωλήνα. Το κοιλιακό άλγος, ο μετεωρισμός και η εναλλαγή των συνηθειών του εντέρου αποτελούν τυπικά συμπτώματα.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΤΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΥΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑ ΓΙΩΡΓΟ ΜΙΙΦΡΟΝΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟ ΚΕΝΣΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

ΘΤΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΥΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑ ΓΙΩΡΓΟ ΜΙΙΦΡΟΝΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟ ΚΕΝΣΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΘΤΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΥΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑ ΓΙΩΡΓΟ ΜΙΙΦΡΟΝΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟ ΚΕΝΣΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Θυρεοειδικές ορμόνες - δράσεις Οι θυρεοειδικές ορμόνες επηρεάζουν όλους τους ιστούς και τα οργανικά συστήματα στο σωμα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΥΛΑΙΑΣ ΦΛΕΒΑΣ ΚΑΙ ΚΙΡΣΩΝ. Δρ Πάρις Παππάς, f-cirse, EBIR Δ/ΝΤΗΣ ΕΣΥ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Π.Γ.Ν.Α. ΛΑΪΚΟ

ΕΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΥΛΑΙΑΣ ΦΛΕΒΑΣ ΚΑΙ ΚΙΡΣΩΝ. Δρ Πάρις Παππάς, f-cirse, EBIR Δ/ΝΤΗΣ ΕΣΥ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Π.Γ.Ν.Α. ΛΑΪΚΟ ΕΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΥΛΑΙΑΣ ΦΛΕΒΑΣ ΚΑΙ ΚΙΡΣΩΝ Δρ Πάρις Παππάς, f-cirse, EBIR Δ/ΝΤΗΣ ΕΣΥ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Π.Γ.Ν.Α. ΛΑΪΚΟ Ανατομία Εμβολισμός δεξιού κλάδου Ο εμβολισμός κλάδου της πυλαίας φλέβας, με σκοπό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ ACTH

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ ACTH ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ ACTH Ενδείξεις: Διάγνωση επινεφριδιακής ανεπάρκειας, διαταραχή της σύνθεσης στεροειδών ή έλλειψη απάντησης στην ACTH. Διαδικασία: Η δοκιμασία αρχίζει στις 09:00π.μ. Cotrosyn (1-24

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος

Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος Πάνω από ένα αιώνα πριν, ο J. Hutchinson, ένας χειρουργός-δερματολόγος, αναγνώρισε την πρώτη περίπτωση σαρκοείδωσης, στο Λονδίνο. Στα χρόνια πριν και μετά την

Διαβάστε περισσότερα

Πεπτικό σύστημα Περιγραφή

Πεπτικό σύστημα Περιγραφή Πεπτικό Σύστημα Πεπτικό σύστημα Περιγραφή Το γαστρεντερικό σύστημα (ΓΕΣ) αποτελείται από τα κοίλα όργανα που εκτείνονται από το στόμα έως τον πρωκτό και τους επικουρικούς αδένες που ευθύνονται για την

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε. ΠΟΙΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΩΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ; Χειρουργική ενδοκρινών αδένων Θυροειδής επινεφρίδια Παραθυροειδής ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε. Ο ρόλος του θυρεοειδή αδένα: Ο θυρεοειδής

Διαβάστε περισσότερα

Στις απορίες μας απαντά ο κος Θεμιστοκλής Σ. Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός

Στις απορίες μας απαντά ο κος Θεμιστοκλής Σ. Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός Στις απορίες μας απαντά ο κος Θεμιστοκλής Σ. Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός Όταν μιλάμε για σκωληκοειδίτιδα αναφερόμαστε στη φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης του τυφλού που οφείλεται σε απόφραξη του

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρικής Απεικόνισης

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρικής Απεικόνισης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρικής Απεικόνισης Διδάσκοντες Ιωάννης Β. Φεζουλίδης Καθηγητής Μαριάννα Βλυχού Αναπλ. Καθηγήτρια Έφη Καψαλάκη Αναπλ. Καθηγήτρια Αικατερίνη

Διαβάστε περισσότερα

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ www.printo.it/pediatric-rheumatology/gr/intro Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ Έκδοση από 2016 2. ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ 2.1 Πως μπαίνει η διάγνωση; Γενικά ακολουθείται η παρακάτω προσέγγιση: Κλινική υποψία:

Διαβάστε περισσότερα

Η βρογχοκήλη δεν είναι ψηλαφητή ή ορατή ακόμα και σε έκταση του τραχήλου

Η βρογχοκήλη δεν είναι ψηλαφητή ή ορατή ακόμα και σε έκταση του τραχήλου Βρογχοκήλη είναι η διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα. Η βρογχοκήλη ποικίλλει σημαντικά σε μέγεθος, και η διόγκωση μπορεί να είναι διάχυτη καθ 'όλη την έκταση του αδένα ή ακανόνιστη και να επηρεάζει μέρος

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Τι είναι ο υδροκέφαλος παθολογική αύξηση της ποσότητας εγκεφαλονωτιαίου υγρού εντός της κρανιακής κοιλότητας που αντανακλά σε αύξηση των διαστάσεων των κοιλιών του εγκεφάλου. Η

Διαβάστε περισσότερα

18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ

18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι η συχνότερη μορφή γυναικολογικού καρκίνου στις ΗΠΑ ( 6% όλων των νεοδιαγνωσθέντων καρκίνων στις γυναίκες). Η πρόγνωση είναι σχετικά καλή καθώς

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ Εκπόνηση: Δρ. Αναστάσιος Παππάς

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ Εκπόνηση: Δρ. Αναστάσιος Παππάς ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ Εκπόνηση: Δρ. Αναστάσιος Παππάς Νοσοκομείο. ερευνητής. Ημερομηνία συνέντευξης: α/α: Ονοματεπώνυμο ασθενούς:.φύλο: Ύψος: cm. Βάρος: Kgr. Μέγιστο βάρος:. Διάρκεια..

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΜΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΝ Α Π Λ Η Ρ Ω Τ Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ϊ Σ ΤΑΜ Ε Ν Η ΟΥ Ρ ΟΛΟ Γ Ι ΚΟΥ- Ο Γ ΚΟΛΟ Γ Ι ΚΟΥ Τ Μ Η Μ ΑΤΟ Σ ΑΝ Θ «Θ Ε ΑΓ Ε Ν Ε Ι Ο» ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ Βασική

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟ ΙΑ. ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ. Ν.N. ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ

ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟ ΙΑ. ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ. Ν.N. ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕ ΟΚΤΡΕΟΤΙ ΙΟ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΣΥΧΝΑ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟ ΙΑ. Γ. Χασάν, Α. Ρησγγίτς, Ε. Αγγελονίδου, Λ. Μπόργκι, Τ.Εξιάρα, Μ.Πασαλίδου, Ε.Πασχαλινού, Σ. Σαρίδου. ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ. Ν.N. ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά

Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά Ο καρκίνος του παχέος εντέρου ορθού αποτελεί το δεύτερο πιο συχνό καρκίνο σε γυναίκες και άνδρες και αντιπροσωπεύει το 13% όλων των καρκίνων. Στην

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΟΓΚΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ. Β. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Λέκτορας Νευροχειρουργικής Π.Γ.Ν.Π.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΟΓΚΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ. Β. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Λέκτορας Νευροχειρουργικής Π.Γ.Ν.Π. ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΟΓΚΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Β. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Λέκτορας Νευροχειρουργικής Π.Γ.Ν.Π. ΓΛΟΙΩΜΑΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΓΛΟΙΩΜΑΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΠΙΛΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΑΣΤΡΟΚΥΤΩΜΑ (WHO I) ΑΣΤΡΟΚΥΤΩΜΑ (WHO II) ΑΝΑΠΛΑΣΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

σύγκριση με το NCCN Νέες κατευθυντήριες οδηγίες της ENETS: αλλαγές από το 2015 και

σύγκριση με το NCCN Νέες κατευθυντήριες οδηγίες της ENETS: αλλαγές από το 2015 και Νέες κατευθυντήριες οδηγίες της ENETS: αλλαγές από το 2015 και σύγκριση με το NCCN ΝΕΤ MASTERCLASS 2016 Γεώργιος Μπούτζιος Επιμελητής Β Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας ΓΝΑ ΛΑΙΚΟ Disclosure There is no

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Β.Πρασόπουλος /ντής Πυρηνικής Ιατρικής PET/CT.Θ.Κ.Α. Υγεία ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΘΥΡΕΟΕΙ ΟΥΣ -Ραδιοφάρµακο εκλογής I 131 -Εφαρµογή σε καλοήθεις και κακοήθεις

Διαβάστε περισσότερα

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία; Γράφει: Χρήστος Μαρκόπουλος, Αν. Καθηγητής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Διευθυντής Κλινικής Μαστού Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Μαστού 1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρική ρύθμιση όγκου αίματος και εξωκυτταρίου υγρού. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό»

Νεφρική ρύθμιση όγκου αίματος και εξωκυτταρίου υγρού. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Νεφρική ρύθμιση όγκου αίματος και εξωκυτταρίου υγρού Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Διαμερίσματα σωματικών υγρών 28,0 L Νεφρικοί μηχανισμοί ρύθμισης εξωκυτταρίου υγρού Ο όγκος του εξωκυτταρίου

Διαβάστε περισσότερα

Τερζή Κατερίνα ΔΤΗΝ ΑΝΘ ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ

Τερζή Κατερίνα ΔΤΗΝ ΑΝΘ ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ Τερζή Κατερίνα ΔΤΗΝ ΑΝΘ ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ Δεν έχω (προσωπικά ή ως μέλος εργασιακής/ερευνητικής ομάδας) ή μέλος της οικογένειάς μου οποιοδήποτε οικονομικό ή άλλου είδους όφελος από

Διαβάστε περισσότερα

Υπερπαραθυρεοειδισμός : Μπορεί να είναι η αιτία των συμπτωμάτων σας;

Υπερπαραθυρεοειδισμός : Μπορεί να είναι η αιτία των συμπτωμάτων σας; Υπερπαραθυρεοειδισμός : Μπορεί να είναι η αιτία των συμπτωμάτων σας; Συνεχής κούραση; Χαμηλά επίπεδα ενέργειας; Πόνοι στους μύες και στις αρθρώσεις; Αναγούλες, δυσκοιλιότητα και στομαχικός πόνος; Δίψα

Διαβάστε περισσότερα

PET-CT : περιορισμοίpitfalls. Ευθυμιάδου Ρωξάνη Διευθύντρια τμήματος PET-CT Θεραπευτήριο «Υγεία»

PET-CT : περιορισμοίpitfalls. Ευθυμιάδου Ρωξάνη Διευθύντρια τμήματος PET-CT Θεραπευτήριο «Υγεία» PET-CT : περιορισμοίpitfalls Ευθυμιάδου Ρωξάνη Διευθύντρια τμήματος PET-CT Θεραπευτήριο «Υγεία» PET/CT CT PET Κλινικές εφαρμογές PET-CT Καρδιολογία 5% Νευρολογία 5% Ογκολογία 90% PET-CT PET CT PET-CT Περιορισμοί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ( Η.Π.Α ) Νόσοι πεπτικού και ήπατος : 50 εκατοµµύρια επισκέψεις σε : Ιατρούς Νοσοκοµεία Τµήµατα επειγόντων Πιο συχνές διαγνώσεις : Τροφικές γαστρεντερίτιδες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Είναι συχνός ο καρκίνος του προστάτη; Ποιοί παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με τον καρκίνο του προστάτη ;

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Είναι συχνός ο καρκίνος του προστάτη; Ποιοί παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με τον καρκίνο του προστάτη ; ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Είναι συχνός ο καρκίνος του προστάτη; Πρόκειται για το συχνότερο καρκίνο και τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο στους άνδρες. Η συχνότητά του αυξάνει με την αύξηση της ηλικίας και το

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 6 Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ 1 Έλεγχος της ενέργειας Τα πραγματικά «Βιοκαύσιμα» 2 Υδατανθρακούχα τρόφιμα 3 Σημασία της ρύθμισης κατανάλωσης

Διαβάστε περισσότερα

Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη. Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη

Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη. Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη Σχεδιασμός Ακτινοθεραπείας Προστάτη Σχεδιασμός Ακτινοθεραπείας Προστάτη (Treatment Planning): σύγκριση απεικόνισης μεταξύ Αξονικής και

Διαβάστε περισσότερα

PET/CT versus DWI-MRI στην ογκολογία του θώρακος. Ευθυμιάδου Ρωξάνη Τμήμα Αξονικής, Μαγνητικής Τομογραφίας & PET-CT ΔΘΚΑ «Υγεία»

PET/CT versus DWI-MRI στην ογκολογία του θώρακος. Ευθυμιάδου Ρωξάνη Τμήμα Αξονικής, Μαγνητικής Τομογραφίας & PET-CT ΔΘΚΑ «Υγεία» PET/CT versus DWI-MRI στην ογκολογία του θώρακος. Ευθυμιάδου Ρωξάνη Τμήμα Αξονικής, Μαγνητικής Τομογραφίας & PET-CT ΔΘΚΑ «Υγεία» Ca πνεύμονος Η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στο δ υτικό κόσμο. 3.000.000

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ. Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ. Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια Βασικές έννοιες Εθισμός Μερικές από τις ουσίες που καταναλώνει ο άνθρωπος προκαλούν εθισμό, δηλαδή μεταβάλλουν τη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Μέρος Ι Υπερβολικό άγχος;

Μέρος Ι Υπερβολικό άγχος; Μέρος Ι Υπερβολικό άγχος; Η Ellie δεν είχε καλή επίδοση στο µάθηµα Φυσιολογίας παρά τις προσπάθειές της: µελέτησε πριν και µετά τις παραδόσεις, διάβασε και καθαρόγραψε τις σηµειώσεις της, Μελέτησε µε την

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ

ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ Μεταβολισμός της κορτιζόλης Η κορτιζόλη μεταβολίζεται στο ήπαρ. Στην συνέχεια οι μεταβολίτες συζευγνύνται με γλυκουρονιδικές και θειικές ομάδες, γίνονται υδατοδιαλυτά, εισέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω;

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω; Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω; MegalakriaBroshure.indd 1 17/11/2010 1:27:39 μμ Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών

Διαβάστε περισσότερα

¹ Ά Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Γ.Ν.Α. Ιπποκράτειο ²Μονάδα Μικροχειρουργικής, Νοσοκομείο Κ.Α.Τ Αθηνών

¹ Ά Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Γ.Ν.Α. Ιπποκράτειο ²Μονάδα Μικροχειρουργικής, Νοσοκομείο Κ.Α.Τ Αθηνών ΔΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΝΕΓΧΕΙΡΗΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ. ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΑΥΤΟ ΙΑΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΗΣ ΕΝΔΟΠΡΟΘΕΣΗΣ Βρακοπούλου Γαβριέλλα- Ζωή ¹, Δουλάμη Γεωργία¹,Λαρεντζάκης

Διαβάστε περισσότερα

Άνδρας77 ετώνμεδύσπνοια, οιδήματακαιυποκαλιαιμία. Διαφορική Διάγνωση

Άνδρας77 ετώνμεδύσπνοια, οιδήματακαιυποκαλιαιμία. Διαφορική Διάγνωση Άνδρας77 ετώνμεδύσπνοια, οιδήματακαιυποκαλιαιμία Διαφορική Διάγνωση Γεροβασίλη Βίκυ Ειδικευόµενη Ε Παθολογικής Κλινικής ιευθ: Αθανάσιος Σκουτέλης ΣτοιχείαΑπόΚλινικήΕικόνα Πρόσφατη έναρξη Απορρύθμιση Αρτηριακής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ Ορισμός : Μεσοθωράκιο είναι ο εξωυπεζωκοτικός χώρος που παρεμβάλλεται μεταξύ των πνευμόνων Περιλαμβάνει την καρδιά και τα μεγάλα αγγεία, το περικάρδιο,

Διαβάστε περισσότερα

Ποιες βλάβες μπορεί να προκαλέσει η υπέρταση στον οργανισμό;

Ποιες βλάβες μπορεί να προκαλέσει η υπέρταση στον οργανισμό; Ποιες βλάβες μπορεί να προκαλέσει η υπέρταση στον οργανισμό; H υπέρταση δεν είναι αυτή καθ αυτή πάθηση, αλλά παθολογική κατάσταση, που δυνητικά μπορεί να προκαλέσει βλάβη ζωτικών οργάνων και νόσο, ανάλογα

Διαβάστε περισσότερα