PHARMANEWS PHARMANEWS / ΤΕΥΧΟΣ 182 / ΜΑΪΟΣ 2009 > ΘΕΟ ΩΡΟΣ ΜΟΥΝΤΟΚΑΛΑΚΗΣ. > Dr ANTONIO MARIA CALAFIORE Θ. ΜΟΥΝΤΟΚΑΛΑΚΗΣ Α.

Transcript

1 1 8 Χ Ρ Ο Ν Ι Α Κ Υ Κ Λ Ο Φ Ο Ρ Ι Α Σ PHARMANEWS Μ Α Ϊ Ο Σ Θ. ΜΟΥΝΤΟΚΑΛΑΚΗΣ > ΘΕΟ ΩΡΟΣ ΜΟΥΝΤΟΚΑΛΑΚΗΣ Αναζητώντασ τον «σωστό» γιατρό... > Η µηχανή ανάµεσά τουσ Α. ΑΝ ΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ > Η διεύρυνση τησ διαφθοράσ Μ. ΠΙΤΣΙΛΙ ΗΣ > Dr ANTONIO MARIA CALAFIORE «εν είναι όλα τα χέρια των χειρουργών ίδια» > Το θλιβερό τέλοσ του Κώστα Καραµανλή > Κόψτε το µια µέρα όχι... κάθε µέρα! Σ.Φ.Ε.Ε. > Κατανοώντασ τη φράση «φαρµακευτική δαπάνη» PHARMANEWS / ΤΕΥΧΟΣ 182 / ΜΑΪΟΣ 2009 Θ. ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ > Σχετικά µε το κάπνισµα... > «Αποκρυπτογράφηση» του Α (Η1Ν1) > Ιδιοκτησιακό καθεστώσ φαρµακείων info@pitsilidis.gr / > 151 και να καίνε... Τ. ΦΑΡΜΑΚΩΜΕΝΟΣ > Η εκδίκηση του παχουλού ISSN Μ. ΠΙΤΣΙΛΙ ΗΣ Α.Ε. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΛΥΦΑ Α Τ Ε Υ Χ Ο Σ

2

3

4

5

6

7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ Η µηχανή ανάµεσά τους 10 EDITORIAL Το θλιβερό τέλος του Κώστα Καραµανλή 12 ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ 151 και να καίνε 14 ] Ι ΕΕΣ ΚΑΙ ΣΚΕΨΕΙΣ Ο Σ.Φ.Ε.Ε. ΞΕΚΑΘΑΡΙΖΕΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΦΟΡΑ ΤΗ ΙΑΦΟΡΑ ΜΕΤΑΞΥ «ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΑΝΗΣ» ΚΑΙ «ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΝ» / Κατανοώντας τη φράση «φαρµακευτική δαπάνη» Η διεύρυνση της διαφθοράς 20 ΜΙΑ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕ ΙΟΥ / Σχετικά µε το κάπνισµα 22 ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞH ΘΕΟ ΩΡΟΣ ΜΟΥΝΤΟΚΑΛΑΚΗΣ / Αναζητώντας τον «σωστό» γιατρό 28 Dr ANTONIO MARIA CALAFIORE / «εν είναι όλα τα χέρια των χειρουργών ίδια» 36 ΣΑΣ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΥΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ στον παθολόγο για τις ουρολοιµώξεις 46 ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ / Απόφαση του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου 48 ] Κόψτε το µια µέρα όχι κάθε µέρα! 52 Θεραπεία µίας δόσης για την οξεία παρόξυνση της χρόνιας βρογχίτιδας 58 Σηµαντική πρωτιά για την Pfizer 58 ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΙ ΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΟ ΤΗΣ ΓΡΙΠΗΣ / 52 «Αποκρυπτογράφηση» του A (H1N1) 60 Περιοδοντική υγεία και εγκυµοσύνη 64 Ηχορύπανση: Οι θόρυβοι που µας αρρωσταίνουν 66 ΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥ 72 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ Η εκδίκηση του παχουλού 79 Ι ΙOΚΤΗΣΙΑ Μ. ΠΙΤΣΙΛΙ ΗΣ Α.Ε., Αγ. Νικολάου 102, Γλυφάδα, τηλ.: , Fax: , info@pitsilidis.gr ΚΩ ΙΚΟΣ / 1438 ΕΚ OΤΗΣ Mιχάλης Πιτσιλίδης, Λ. Πορφύρα 11, Bούλα ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ Nινέττα Βατικιώτη ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Θεόδουλος Παπαβασιλείου PHARMANEWS Μηνιαία Φαρµακευτική Εφηµερίδα. Εκδίδεται στην Αθήνα. ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚH IEYΘYΝΣΗ Κωνσταντίνος Σπίγγος, Μιχάλης Πιτσιλίδης OΙΚONOMΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ Γιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR Βιργινία Κάππα ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑ Α Θεόδουλος Παπαβασιλείου, Νάνσυ Χρηστίδη, Έλενα Κιουρκτσή ΙΑΦΗΜΙΣΗ Βασιλική Κούτσικου ΥΠΟ ΟΧΗ ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Σοφία Κολοβού ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Όλγα Κοσσυβάκη Βιβέττα Λαϊνιώτη ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Σταµάτης Κωνσταντάτος ΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ Μιχάλης Αιγινίτης Το περιοδικό διατηρεί το δικαίωµα επιλογής και συντόµευσης των δελτίων τύπου που λαµβάνει. Τα υλικά (slides, φωτογραφίες, κλπ.) δεν επιστρέφονται.

8

9 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ Η µηχανή ανάµεσά τους περάστε µέσα γιατρέ Σας περιµένουµε «Παρακαλώ, εδώ και πολλή ώρα Έχουµε µεγάλο πρόβληµα Από εδώ σας παρακαλώ». Με αυτά τα λόγια η κυρία Λιαλίκοφ υποδέχεται το γιατρό Κορολιόφ στο διήγηµα του Άντον Τσέχοφ «Μια ιατρική επίσκεψη». Η κυρία Λιαλίκοφ είναι εξαιρετικά ανήσυχη επειδή η µοναχοκόρη της ένοιωθε όλη την προηγούµενη νύχτα να χτυπά η καρδιά της τόσο γρήγορα και δυνατά που κανείς στο σπίτι δεν µπόρεσε να κοιµηθεί και όλοι φοβήθηκαν ότι θα πεθάνει. Η σκηνή που περιγράφει ο Τσέχοφ είναι τυπική της ατµόσφαιρας που χαρακτήριζε την επίσκεψη του γιατρού στο σπίτι, τις παλιότερες εποχές. Όλη η οικογένεια περίµενε µε ανυποµονησία το γιατρό και ένοιωθε ανακούφιση µε την άφιξή του. Ο γιατρός έµπαινε στο σπίτι µε ύφος σοβαρό που έδειχνε ότι από τη στιγµή εκείνη αναλάµβανε αυτός τον έλεγχο της κατάστασης. Αφού έπαιρνε τις απαραίτητε πληροφορίες από τον άρρωστο και τους δικούς του, προχωρούσε µεθοδικά στην εξέταση του αρρώστου. Παρατηρούσε τα µάτια του, του ζητούσε να βγάλει έξω τη γλώσσα και µετά να ανοίξει καλά το στόµα για να δει µέσα στο λαιµό του, έπληττε µε τα δάκτυλα το θώρακά του και στη συνέχεια, έβαζε τα ακουστικά στα αυτιά για να ακούσει την αναπνοή και τους ήχους της καρδιάς του και ψαχούλευε προσεκτικά την κοιλιά του επικεντρώνοντας την προσοχή του σε κάθε τι που ένοιωθε µε τις άκρες των δακτύλων του και επισηµαίνοντας θέσεις, όπου η πίεση του χεριού του προκαλούσε πόνο. Επιστρατεύοντας, έτσι, όλες του τις αισθήσεις -όραση, ακοή, αφή, όσφρηση (η αναπνοή του αρρώστου µυρίζει χαρακτηριστικά σε ορισµένες καταστάσεις) και σε πολύ παλιότερες εποχές, ακόµα και τη γεύση- ο γιατρός αναζητούσε τα σηµεία που θα τον κατεύθυναν προς τη διάγνωση. Στη διάρκεια, όµως, των τελευταίων πενήντα χρόνων, τα πράγ- µατα αλλάζουν µε όλο και ταχύτερο ρυθµό. Σήµερα, οι επισκέψεις στο σπίτι σπανίζουν, ενώ στα Από τον Θ. Μουντοκαλάκη, Οµότιµο Καθηγητή Παθολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών ιατρεία των γιατρών όλο και κάποιο µηχάνηµα (ηλεκτροκαρδιογράφος, συσκευή υπερήχων, ενδοσκοπικό όργανο) παρεµβάλλεται ανάµεσα στο γιατρό και τον άρρωστό του. Εντυπωσιακές συσκευές προηγµένης τεχνολογίας περιµένουν, εξ άλλου, τους αρρώστους στα διαγνωστικά κέντρα, που έχουν φυτρώσει σε κάθε γειτονιά. Στα κέντρα αυτά οι άρρωστοι παραπέµπονται συνήθως από το γιατρό τους. εν είναι λίγες, όµως, οι φορές, όπου ένας άρρωστος καταφεύγει σε ένα τέτοιο κέντρο µε αποκλειστικά δική του πρωτοβουλία, παρακάµπτοντας το γιατρό του. Οι µοντέρνες διαγνωστικές µηχανές δεν αποµακρύνουν τον άρρωστο µόνο από τον προσωπικό του γιατρό, αλλά και από το γιατρό που τις χειρίζεται. Παλιότερα, ο ακτινολόγος, φορώντας τη βαριά προστατευτική ποδιά του, βρισκόταν κοντά στον άρρωστο όταν του ζητούσε να κρατήσει την αναπνοή του για να του βγάλει µια ακτινογραφία. Σήµερα, ο άρρωστος αποµονωµένος µέσα στο κλουβί του, δέχεται από το µεγάφωνο τις εντολές του γιατρού, που καθισµένος, σε άλλο χώρο, µπροστά σε ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή, πατά πλήκτρα παρακολουθώντας στην οθόνη την εξέλιξη της διαγνωστικής διαδικασίας. Αλλά και στο επεµβατικό πεδίο, η µηχανή παρεµβάλλεται, στις µέρες µας, ανάµεσα στον άρρωστο και το γιατρό του. Στις κλασικές χειρουργικές επεµβάσεις, έστω και ναρκωµένος ο άρρωστος γνωρίζει ότι ο γιατρός του βρίσκεται από πάνω του, µε τα χέρια του σε άµεση επαφή µε το δικό του σώµα, σε όλη τη διάρκεια της εγχείρησης. Στη σύγχρονη εποχή, ο χειρουργός έχει τη δυνατότητα να επεµβαίνει στο σώµα του αρρώστου, χειριζόµενος από µακριά τους βραχίονες ενός άψυχου ροµπότ. Πριν από εικοσιπέντε περίπου χρόνια, ο εκδότης ενός µεγάλου Αµερικανικού ιατρικού περιοδικού παρατηρούσε: «Το γεγονός ότι η φροντίδα υγείας µπορεί να βελτιωθεί µε τη βοήθεια της τεχνολογίας δεν έχει τόσο µεγάλη σηµασία όσο το ύπουλο και κρυφό µήνυµα ότι η µηχανή θα υποκαταστήσει το γιατρό». Την ευθύνη για την αποτροπή ενός τέτοιου εφιαλτικού ενδεχοµένου µοιράζονται εξίσου οι γιατροί και οι άρρωστοι. 10 PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ 182

10

11 EDITORIAL Το θλιβερό τέλος του Κώστα Καραµανλή ΗΠαρασκευή, 9 Μαΐου 2009 θα µείνει στη µνήµη µας για πάντα ως ηµέρα κοινοβουλευτικής εκτροπής, του πρώτου δηλαδή εν δηµοκρατία πραξικοπήµατος της µεταπολίτευσης. Πράγµατι, ο κ.κώστας Καραµανλής αποφάσισε εντυελώς αιφνιδιαστικά, το βράδυ αυτής της µαύρης Παρασκευής, να κλείσει τη Βουλή (!) λες και αποτελεί οικογενειακή του επιχείρηση, το βιντεοκλάµπ της Ραφήνας από το οποίο προµηθεύεται τα περίφηµα DVD του. Χρειάζεται εδώ µια διευκρίνιση για να αναδειχθεί το πρωτοφανές τής υπόθεσης: Η Βουλή δεν ανέστειλε απλώς τη λειτουργία της ενόψει των Ευρωεκλογών, όπως έχει ξαναγίνει και όπως ισχυρίζονται στα παράθυρα οι ταλαίπωροι και απληροφόρητοι προπαγανδιστές-εκπρόσωποι της Νέας ηµοπρασίας (µε συγχωρείτε για την ελαφρά τροποποίηση στον τίτλο του κυβερνώντος κόµµατος, αλλά είναι πλέον αναγκαία προκειµένου να αποδίδει ο τίτλος την πραγµατικότητα). Ο πρωθυπουργός, λοιπόν, αποφάσισε να τερµατίσει την τρέχουσα σύνοδο της Βουλής περίπου δυο µήνες πριν την κανονική της λήξη, µε αποτέλεσµα την άµεση παραγραφή όλων των αδικηµάτων των υπουργών του, µέχρι και το 2007!!! Απίστευτο θράσος. Με τον τρόπο αυτό ο κ.κώστας Καραµανλής δίνει ένα βίαιο τέλος στην όποια διαδικασία κάθαρσης µέσω της αποστολής στη Βουλή των πολλών σκανδαλωδών υποθέσεων που εκκρεµούν. Οι περισσότεροι δικαστές δεν θα στείλουν στη Βουλή µια υπόθεση η οποία έχει παραγραφεί για τα πολιτικά πρόσωπα που εµπλέκονται. Επιπλέον, µε το αιφνιδιαστικό κλείσιµο της Βουλής, ο πρωθυπουργός δίνει µια διέξοδο στο πολύ σοβαρό πρόβληµα, πολιτικό και ψυχολογικό, που αντιµετωπίζει ο ίδιος προσωπικά. Γιατί θα πρέπει να σηµειωθεί ότι την ίδια µέρα το πρωί, ο πρωθυπουργός µίλησε στη Βουλή µπροστά σε εντελώς άδεια έδρανα! Οι βουλευτές της συµπολίτευσης αγνόησαν µαζικά την παρουσία του αρχηγού τους στη Βουλή, κάτι που επίσης συµβαίνει για πρώτη φορά από το Οι βουλευτές της Νέας ηµοκρατίας Του Μ. Πιτσιλίδη pitsilidis@ gmail.com Για sms: προφανώς θεωρούν ότι ο αρχηγός τους φέρει µεγάλο µέρος ευθύνης για τη βροχή σκανδάλων που πέφτει ασταµάτητα στη χώρα από την πρώτη ηµέρα που ανέλαβε τη διακυβέρνηση η σεµνή και ταπεινή Νέα ηµοπρασία. Εξάλλου από τη φοβερή υπόθεση Παυλίδη, του χειρότερου ίσως «πολιτικού» στη σηµερινή σύνθεση της Βουλής, έγινε φανερό ότι η ισχύς του πρωθυπουργού βαίνει συνεχώς µειούµενη. Τρώει το ένα χαστούκι µετά το άλλο από τον κολοσσό της Ρόδου, χωρίς να µπορεί να αντιδράσει. Ο Πρωθυπουργός είναι, δυστυχώς, γαντζωµένος µε νύχια και µε δόντια στην καρέκλα του, παρά το αντίθετο που διατυµπανίζει σε κάθε ευκαιρία. Η αλήθεια είναι, όπως πάντα, απλή. Αν δεν ήταν γαντζω- µένος στην εξουσία όπως ένα θλιβερός ετοιµοθάνατος από τη ζωή, προ πολλού θα είχε αποφασίσει να διώξει του λαδιάρηδες και σκανδαλιάρηδες από το κόµµα του και να ζητήσει τη λαϊκή νοµιµοποίηση. Αυτή είναι η απλή αλήθεια. Αντίθετα, ο Κώστας Καραµανλής προσπαθεί να καλύψει τους «συνεργάτες» του και επιλέγει τη λύση της αποχώρησης από τη Βουλή όταν τα πράγµατα παίρνουν ιδιαίτερα δύσκολη τροπή. Και δεν είναι µόνον αυτό. Ο Τέλης Παυλίδης (σοφή η χρήση του Τέλης αντί του Αριστοτέλης που θα αποτελούσε προσβολή στον αρχαίο φιλόσοφο) επιστρέφει θριαµβευτικά στα νησιά του και στα τοπικά λαµόγια που αποτελούν τους σωµατοφύλακές του, βεβαιώνοντας ότι θα είναι πάλι υποψήφιος, θέλει δεν θέλει ο αρχηγός του, τον οποίο εµφανώς γράφει στις σόλες των παπουτσιών του. Και δεν έχει άδικο. Σύµφωνα µε το καταστατικό της Νέας ηµοπρασίας κάθε εν ενεργεία βουλευτής είναι αυτοδικαίως υποψήφιος στις επόµενες εκλογές! Εποµένως, για να µην είναι υποψήφιοι στις επόµενες εκλογές φυσιογνωµίες όπως ο Παυλίδης ο Κολοσσός, ο Βουλγαράκης ο Πελεκητής ή ο Ρουσσόπουλος ο Εφραιµοειδής, απαιτείται αλλαγή του καταστατικού είτε πραξικόπηµα. Το πολιτικό τέλος του κ.κώστα Καραµανλή είναι θλιβερό. Όλοι πιστεύουν ότι υπήρξε τόσο ανεπαρκής όσο κανείς στη µεταπολίτευση κι έτσι θα κλείσει την πορεία του: λίγο λίγο ως λίγος 12 PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ 182

12

13 ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ 151 και να καίνε µέχρι στιγµής άνδρας, πυροβόλησε εξ «Άγνωστος επαφής στο κεφάλι 29χρονη γυναίκα την ώρα που αυτή είχε µπει σε ζαχαροπλαστείο στα Καµίνια». «ιακόσια ευρώ, ένα κινητό τηλέφωνο και άγνωστος αριθµός πακέτων µε τσιγάρα είναι η λεία του ληστή που «χτύπησε» χθες, στις 22:30 το βράδυ, κατάστηµα ψιλικών στην Άνω Πόλη Θεσσαλονίκης». «Θύµα ληστείας έπεσε χθες, µέρα µεση- µέρι, ένας οδηγός αυτοκινήτου στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης, την ώρα που άλλαζε το λάστιχο του αυτοκινήτου του». «Με τα κλειδιά στο χέρι έµεινε ο ιδιοκτήτης ενός λυόµενου σπιτιού στη Ραφήνα. Πήγε στο εξοχικό του για να το καθαρίσει ενόψει των καλοκαιρινών διακοπών, αλλά διαπίστωσε ότι, άγνωστοι είχαν ξηλώσει το λυόµενο, το είχαν φορτώσει µε γερανό σε φορτηγό και εξαφανίστηκαν, χωρίς κανείς από τους περίοικους να αντιληφθεί οτιδήποτε». «Η Αθήνα είναι η τρίτη πιο βρώµικη πόλη της Ευρώπης σύµφωνα µε δηµοσκόπηση που έκανε µέσω του διαδικτύου ευρωπαϊκός ταξιδιωτικός οργανισµός». Όλα αυτά (και άλλα πολλά ακόµη) συνέβησαν µέσα στην προηγούµενη εβδοµάδα. Την ίδια ώρα, ετοιµάζονταν ο «νέος γύρος» για το παραδικαστικό, η Ιερά Σύνοδος βρίσκονταν σε αναβρασµό για το θέµα της καθαίρεσης του πρώην µητροπολίτη Αττικής κ. Παντελεήµονα, η υπόθεση Siemens «ξύνεται» από δω, «ξύνεται» από κει και αναµένεται το σωστό εκλογικό timing» για να ανοίξουν οι πληγές, η υπόθεση Παυλίδη αναδεικνύεται ασήµαντη µπροστά στο αναπαυτικό βόλεµα που προσφέρουν οι βουλευτικές καρέκλες, η οικονοµία πάει από το κακό στο χειρότερο, η Υγεία από το χειρότερο στο χείριστο και κατά τα άλλα όλα καλά, όλα ανθηρά! Ο πρωθυπουργός δηλώνει κάθε λίγο και λιγάκι ότι, η κυβέρνηση Του Θεόδουλου Παπαβασιλείου «Ο αριθµός «151», δεν αφήνει περιθώρια για σαφήνεια, αποφασιστικότητα και ξεκάθαρες δηλώσεις» επέλεξε «τον δύσκολο δρόµο» και όχι τις «εύκολες λύσεις». Ποιος µπορεί να αµφισβητήσει τα λεγό- µενά του; εν είναι πραγµατικά δύσκολο, ίσως και άθλος, να καταφέρνεις να κρύβεσαι επιτυχώς για τόσο µεγάλο χρονικό διάστηµα; εν είναι δύσκολο να θεωρείσαι ο καταλληλότερος πρωθυπουργός, ενώ προΐστασαι µιας ακατάλληλης (για ανηλίκους και ενηλίκους) κυβέρνησης; Σύµφωνα µε την εφηµερίδα «Το Βήµα», ο κ. Καραµανλής είπε στους συνεργάτες του, αµέσως µετά την ψηφοφορία στη Βουλή, ότι «δεν υπάρχει πια Παυλίδης για εµάς, τελείωσε», αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν πρόκειται να τον συµπεριλάβει ξανά στο ψηφοδέλτιο της ωδεκανήσου. Ο πρωθυπουργός το άφησε να εννοηθεί Ο αριθµός «151», δεν αφήνει περιθώρια για σαφήνεια, αποφασιστικότητα και ξεκάθαρες δηλώσεις. Όλα εννοούνται, υπάρχουν ως σκέψεις, ως σενάρια, αλλά µέχρι εκεί. Η καρέκλα της Βουλής, θεωρείται «καρέκλα σκηνοθέτη» των πολιτικών σεναρίων, καθορίζοντας και την παραµικρή λεπτοµέρεια στο «παίξιµο» των βουλευτών, αλλά και του ίδιου του πρωθυπουργού - πρωταγωνιστή. Την ίδια ώρα, ο ίδιος ο κ. Παυλίδης, δηλώνει έτοι- µος για νέα υποψηφιότητα στα ωδεκάνησα. «Προχωράµε, για τον τόπο µας», είπε χαρακτηριστικά! Σαν ηθοποιός από άλλη ταινία, που θέλει να µετατρέψει το «κοινωνικό δράµα» της κυβέρνησης σε ελληνική κωµωδία µε «φτηνό χιούµορ», καταστρέφοντας, παράλληλα, όλες τις βλέψεις για ένα εκλογικό Όσκαρ! (Όλα στο) Φως, κάµερα και πάµε γύρισµα Πρόζα, διαφάνεια και δάκρυ, θα αναγκάσουν σίγουρα το κοινό να ψηφίσει κατά συνείδηση Κι αν γίνουµε και λίγο Bollywood, δεν βαριέσαι! Σηµασία έχει να κάνει εισπράξεις η ταινία, να περνάµε καλά στα παρασκήνια, κι ας µη βγαίνει αυτό στον κόσµο! 14 PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ 182

14

15 Ι ΕΕΣ & ΣΚΕΨΕΙΣ Ο Σ.Φ.Ε.Ε. ΞΕΚΑΘΑΡΙΖΕΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΦΟΡΑ ΤΗ ΙΑΦΟΡΑ ΜΕΤΑΞΥ Κατανοώντας τη φράση Η δηµόσια φαρ- µακευτική δαπάνη - σύµφωνα µε το International Classification of Health Accounts του ΟΟΣΑ, µε το οποίο έχει εναρµονιστεί και η χώρα µας - είναι η δαπάνη για φάρµακα που χορηγούνται σε έξω-νοσοκο- µειακούς ασθενείς και η οποία καλύπτεται από την κοινωνική ασφάλιση. Τον τελευταίο καιρό παρατηρείται µία σύγχυση ανάµεσα στην «φαρµακευτική δαπάνη» και τις «συνολικές φαρ- µακευτικές πωλήσεις». ηλαδή, «βαφτίζεται» ως «φαρµακευτική δαπάνη» το ποσό το οποίο σύµφωνα µε τα στοιχεία του ΕΟΦ αποτελεί τις «φαρµακευτικές πωλήσεις». Θα πρέπει καταρχήν να καταστεί σαφές ότι τα στοιχεία του ΕΟΦ αποδίδουν τις συνολικές φαρµακευτικές πωλήσεις, σε λιανικές τιµές οι οποίες περιλαµβάνουν το κέρδος του φαρµακεµπόρου, το κέρδος του φαρµακοποιού και το ΦΠΑ. Συγκεκριµένα, η Λιανική Τιµή ενός φαρµάκου έχει την δοµή που φαίνεται στο σχεδιάγραµµα 1. Ο ΕΟΦ καταγράφει σε µηνιαία βάση τις πωλήσεις φαρµάκων από τις φαρ- µακευτικές επιχειρήσεις προς τα Νοσοκοµεία και τις Φαρµακαποθήκες / Φαρµακεία. Αντίθετα, η δηµόσια φαρµακευτική δαπάνη - σύµφωνα µε το International Classification of Health Accounts του ΟΟΣΑ, µε το οποίο έχει εναρµονιστεί και η χώρα µας - είναι η δαπάνη για φάρµακα που χορηγούνται σε έξω-νοσοκοµειακούς ασθενείς και η οποία καλύπτεται από την κοινωνική ασφάλιση. Άρα, η φαρµακευτική δαπάνη είναι κλάσµα µόνον των συνολικών φαρ- µακευτικών πωλήσεων. Για να είµαστε ακόµα περισσότερο ακριβείς, θα πρέπει να επισηµανθεί επακριβώς ότι οι φαρµακευτικές πωλήσεις είναι ένα µέγεθος το οποίο συντίθεται από: Α) τη δηµόσια φαρµακευτική δαπάνη, η οποία επιβαρύνει την κοινωνική ασφάλιση (µέρος αυτής της επιβάρυνσης επιστρέφει στα δηµόσια ταµεία, καθώς σε αυτή περιλαµβάνεται ΦΠΑ 9% και λοιπά) Β) τις πωλήσεις φαρµάκων προς τα νοσοκοµεία (οι οποίες γίνονται σε Νοσοκοµειακή Τιµή: Χονδρική Τιµή µείον 13%), Γ) τις πωλήσεις φαρµάκων τα οποία επανεξάγονται (παράλληλες εξαγωγές) ) τις πωλήσεις φαρµάκων τα οποία διατίθενται είτε σε πολίτες της Ελλάδος είτε σε τουρίστες και τα οποία πληρώνουν οι ίδιοι Ε) τις πωλήσεις φαρµάκων που χρησιµοποιούνται από ηµεδαπούς ή αλλοδαπούς ασφαλισµένους σε ιδιωτικές Σχεδιάγραµµα 1 οµή Λιανικής Τιµής Φαρµάκου (Λ.Τ. =100) 100% 80% 60% 8,2% 23,8% 5,3% 40% 20% 62,7% 0% Παραγωγός Xoνδρέµπορος Φαρµακοποιός ΦΠΑ 16 PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ 182

16 Ι ΕΕΣ & ΣΚΕΨΕΙΣ «ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΑΝΗΣ» ΚΑΙ «ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΝ» «φαρµακευτική δαπάνη» ιάγραµµα 1 Πωλήσεις Φαρµάκων σε Αξία και Μερίδια Πωλήσεων προς Νοσοκοµεία και Φαρµακαποθήκες/ Φαρµακεία 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 5,50 76,2% 76,0% 76,0% 74,6% 75,9% 75,9% 76,1% 4,24 72,5% 3,83 3,48 3,02 2,61 2,17 1,78 23,8% 24,0% 24,0% 25,4% 24,1% 24,1% 23,9% 27,5% Νοσοκοµεία Φαρµακεία-Φαρµακαποθήκες Σύνολο 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Πηγή: ΕΟΦ-ΙΦΕΤ και υπολογισµοί ΙΟΒΕ Τα στοιχεία περιλαµβάνουν τις παράλληλες εξαγωγές ασφαλιστικές εταιρείες και καλύπτονται από αυτές ΣΤ) τη συµµετοχή των ασφαλισµένων, η οποία δεν επιβαρύνει τα ταµεία Ως προς το σηµείο (Β), οφείλουµε να τονίσουµε ότι οι πωλήσεις φαρµάκων προς στα νοσοκοµεία περιλαµβάνονται στη νοσοκοµειακή δαπάνη, επο- µένως εάν τις συµπεριλάβουµε, θα διπλοµετρηθούν. Ως προς τα σηµεία (Γ), ( ) & (Ε), οφείλουµε να επισηµάνουµε ότι οι πωλήσεις αυτές δεν αποτελούν δηµόσια φαρµακευτική δαπάνη απεναντίας, αποδίδουν εισόδηµα στο δηµόσιο, µέσω του ΦΠΑ, του φόρου εισοδήµατος, του φόρου µισθωτών υπηρεσιών, των εισφορών προς τα ταµεία κλπ. Ως εκ τούτου η φαρµακευτική δαπάνη, η οποία επιβαρύνει την κοινωνική ασφάλιση είναι πολύ µικρότερη των συνολικών φαρµακευτικών πωλήσεων. Συγκεκριµένα, για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού κράτους, η δηµόσια φαρµακευτική δαπάνη ανακοινώθηκε επισήµως µε υπουργική απόφαση της κυρίας Φάνης Πάλλη Πετραλιά και προκύπτει ότι το 2006 ήταν? ,71 και το 2007 ήταν? ,45. Η δαπάνη αυτή όπως είναι γνωστό αντιπροσωπεύει τα ποσά που πλήρωσαν τα ταµεία, σε λιανικές τιµές συµπεριλαµβανοµένου του ΦΠΑ µείον την συµµετοχή των πολιτών. Αυτή ακριβώς είναι η δηµόσια φαρµακευτική δαπάνη στην Ελλάδα. Το ποσό µε το οποίο πράγµατι επιβαρύνεται η κοινωνική ασφάλιση PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ

17 Ι ΕΕΣ & ΣΚΕΨΕΙΣ Πίνακας 1 Πωλήσεις Φαρµάκων σε Αξία (ex factory τιµές) ΕΤΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ (Ν.Τ.) ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ - ΣΥΝΟΛΟ ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΕΣ (Κ.Τ.) χιλ. e % µεταβολής χιλ. e % µεταβολής χιλ. e % µεταβολής % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % Πηγή: ΕΟΦ-ΙΦΕΤ και υπολογισµοί ΙΟΒΕ Τα στοιχεία περιλαµβάνουν και τις παράλληλες εξαγωγές Η αναφορά των πωλήσεων φαρµάκων σε λιανικές τιµές, (οι οποίες πωλήσεις περιλαµβάνουν φάρµακα που λόγω των παράλληλων εξαγωγών- δεν θα φτάσουν ποτέ στην εγχώρια λιανική αγορά), δηµιουργεί µία υπερβολικά διογκωµένη εικόνα της φαρµακευτικής δαπάνης. (δηλαδή το κράτος), κυµαίνεται κατ εκτίµηση στο 1/2 των συνολικών «φαρ- µακευτικών πωλήσεων». Αυτή είναι η «πραγµατική» φαρµακευτική δαπάνη». Η εκτίµηση αυτή προκύπτει µε βάση τις παραπάνω επισηµάνσεις, αλλά και τα παρακάτω δεδοµένα: Είναι σαφές ότι οι πωλήσεις φαρ- µάκων αποτελούν στοιχείο της προσφοράς του κλάδου και όχι της ζήτησης. Εποµένως, ο σωστός τρόπος αναφοράς των πωλήσεων αυτών θα ήταν σε ex factory τιµές και όχι σε λιανικές, όπως συνηθίζεται. Η αναφορά των πωλήσεων φαρµάκων σε λιανικές τιµές, (οι οποίες πωλήσεις περιλαµβάνουν φάρµακα που λόγω των παράλληλων εξαγωγών- δεν θα φτάσουν ποτέ στην εγχώρια λιανική αγορά), δηµιουργεί µία υπερβολικά διογκωµένη εικόνα της φαρµακευτικής δαπάνης. Επιπλέον, η µεταβολή των πωλήσεων σε τιµές λιανικής, περιλαµβάνει και την αύξηση που επήλθε από την αύξηση του ΦΠΑ τον Απρίλιο του 2005, κάτι το οποίο όµως δεν οφείλεται σε αλλαγή της καθεαυτής φαρµακευτικής αγοράς. Συνεπώς, οι πωλήσεις φαρµακευτικών προϊόντων σε όρους αξίας, ανήλθαν το 2007 στα 5,5 δισ. ευρώ (Πίνακας 1). Ο ρυθµός αύξησης των φαρµακευτικών πωλήσεων το 2007 ανήλθε στο 29,7%. Επιπλέον, µε αυτόν τον τρόπο παρουσίασης των στοιχείων προσδιορίζεται ακριβέστερα το µερίδιο των πωλήσεων προς τα νοσοκοµεία, το οποίο στον εναλλακτικό τρόπο υπολογισµού (µε τη χρήση της λιανικής τιµής) εµφανίζεται πολύ χαµηλότερο λόγω του ότι οι πωλήσεις προς φαρ- µακαποθήκες/ φαρµακεία περιλαµβάνουν το κέρδος του φαρµακεµπόρου και του φαρµακοποιού. Συνεπώς, για να προσεγγίσουµε τη φαρµακευτική δαπάνη, πρέπει από το σύνολο των πωλήσεων, να αφαιρέσουµε το 27,5% που αφορά σε πωλήσεις νοσοκοµειακών σκευασµάτων ( ιάγραµµα 1), και στη συνέχεια, από τα υπόλοιπα 4 δισ. ευρώ φαρµακευτικών πωλήσεων, να αφαιρεθούν και οι παράλληλες εξαγωγές (για τις οποίες, όµως, δεν υπάρχουν επίσηµα στοιχεία). Συνοψίζοντας, γίνεται αντιληπτό ότι στην Ελλάδα τα στοιχεία πωλήσεων φαρµάκων διαφέρουν αισθητά από τα στοιχεία φαρµακευτικής δαπάνης. Καθώς η φαρµακευτική δαπάνη είναι κλάσµα των συνολικών φαρµακευτικών πωλήσεων και εφόσον ληφθούν υπ όψη και όλες οι άλλες παράµετροι προκύπτει µε εγκυρότητα και αξιοπιστία ότι η επιβάρυνση των Ταµείων από τα φάρµακα είναι στην πραγµατικότητα πολύ µικρότερη απ αυτή που εµφανίζεται όταν βαφτίζουµε «δαπάνη» το συνολικό µέγεθος της εκτίµησης για τις «πωλήσεις». 18 PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ 182

18

19 Ι ΕΕΣ & ΣΚΕΨΕΙΣ Η διεύρυνση της διαφθοράς Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου Ηκαταβύθιση του ελληνικού πολιτικού συστήµατος στο αποκρουστικό τέλµα της διαφθοράς δεν είναι δυσεξήγητη. Σχεδόν από γεννησιµιού του το ελληνικό κοινοβουλευτικό σύστηµα έχει τις πόρτες ανοιχτές στην συναλλαγή και τις προσωπικές εύνοιες. Για χρόνια µιλά- µε για τις διαστάσεις της ρουσφετολογίας στην πολιτική µας ζωή. Ελάχιστοι, όµως, φρόντισαν να επισηµάνουν πως, το πελατειακό λεγόµενο σύστηµα δεν είναι παρά ο προθάλαµος προετοιµασίας της ελληνικής κοινωνίας για διαφθορά και ηθική παρακµή. Πού όµως εδράζεται στην Ελλάδα η πελατειακή πολιτική σκηνή και το κύκλω- µα της ευρείας ρουσφετολογίας, αν όχι στο ίδιο το εκλογικό σύστηµα; Είναι τυχαίο άραγε πως, µοναχά στην Ελλάδα κυριαρχεί για χρόνια του σύστηµα του σταυρού προτίµησης στις εκλογές κοινοβουλευτικών εκπροσώπων; Tι ακριβώς συµβολίζει ο σταυρός προτίµησης για την γενικότερη στάση της κοινωνίας απέναντι στην ηθική διάβρωση και την διαφθορά; Αποτελεί απλά την προετοι- µασία της κοινωνίας, για την αντιµετώπιση της πολιτικής σαν συστήµατος πλουτισµού, βόλεψης και τακτοποίησης προσωπικών θεµάτων και λογαριασµών. Η λογική του «κάνε µου αυτή την εξυπηρέτηση για να σε ψηφίσω», δεν είναι παρά η ψυχολογική προετοιµασία και ο εθισµός στον απόλυτο εκµαυλισµό του «κάνε µου την δουλειά και θα σου δώσω τόσα»!! Ο ίδιος ο πολίτης απαιτεί µέσω του πελατειακού συστή- µατος από τον πολιτικό να δέχεται και να επικροτεί την συναλλαγή. Άλλος απαιτεί εξυπηρετήσεις µε αντάλλαγµα την ψήφο του κι άλλος τα χρήµατά του. Και οι δύο ενθαρρύνουν την διαφθορά και την ηθική απαξίωση. ίχως, λοιπόν, αποφάσεις για αλλαγές στο πολιτικό σύστη- µα είναι απατηλός στόχος ο περιορισµός της συναλλαγής στην πολιτική και η συντριβή της διαφθοράς. Ολόκληρο, όµως, το κύκλωµα άσκησης πολιτικής στην Ελλάδα κινείται πάνω στα όρια της διαφθοράς. Ο συνδικαλισµός λ.χ. κατά βάση κρατικοδίαιτος συχνά προβάλλει αιτήµατα της επιχειρηµατικής τάξης σαν µετωπικές θέσεις για το συµφέρον των εργαζοµένων. Τελευταία ήρθε στο φώς της δηµοσιότητας η στάση των εργαζοµένων στην ΕΛΒΟ ( ηµόσιο και Μυτιληναίος) που επιχείρησαν συντονισµένα να εξασφαλίσουν την σύµφωνη γνώµη των κοµ- µάτων για την περίφηµη προµήθεια των 140 τρόλεϊ της εταιρίας ΜΑΝ, κόντρα πάντα στην επιτροπή αξιολόγησης που την είχε, για διάφορους λόγους, απορρίψει. Σύµφωνα µε δηµοσίευµα εφηµερίδας (Ε.Τ. 11/5) οι συνδικαλιστές «εκείνη την εποχή πολιορκούσαν τα πολιτικά γραφεία της Χ. Τρικούπη, του Περισσού και της Κουµουνδούρου, ζητώντας να µην περιοριστούν το έργο της εταιρίας και οι θέσεις απασχόλησης». Ολόκληρο το σύστηµα λειτουργίας της πολιτικής λοιπόν, κινείται πάνω στην λογική προώθησης επί µέρους συµφερόντων και επιδιώξεων, ανεξάρτητα βέβαια από το δηµόσιο συµφέρον. Ουδείς πραγµατικά νοιάζεται για τα χρήµατα των φορολογουµένων. Όλοι φροντίζουν για τις στενές προσωπικές τους οικονο- µικές επιδιώξεις, τις οποίες συχνά ονο- µατίζουν «κοινό καλό». Έρχεται πρόχειρα στην µνήµη µου η στάση τότε της ΓΣΕΕ, αλλά και του συνδικαλιστικού οργάνου των εργαζοµένων στον ΟΤΕ, ενάντια στις καταγγελίες µου για τις χαριστικές προµήθειες τω ψηφιακών του οργανισµού στην Siemens. Είχα κατηγορηθεί σαν ανθέλληνας (λες και η Siemens και η Ericsson που είχαν εξασφαλίσει την σχετική προµήθεια ήσαν ελληνικές εταιρίες!!), σαν ασυνείδητος νεοφιλελεύθερος και (αναπόφευκτα βέβαια) σαν πράκτορας ξένων συµφερόντων. Τώρα πλέον, που αποκαλύπτεται το βρωµερό παρασκήνιο εκείνων των ηµερών, το συνδικαλιστικό κίνηµα έχει χάσει την φωνή του. Είναι ολοφάνερο πως, η διαφθορά συνυπάρχει και επωάζεται στην αγκαλιά του κρατισµού. Εν τούτοις, πολλοί υποστηρικτές της διαφάνειας στην πολιτική δεν εννοούν να απαγκιστρωθούν από την αναγκαιότητα χρησιµοποίησης του δηµόσιου τοµέα σαν µοχλού κάθε νέας πολιτικής. Είναι χαρακτηριστικό πως, ακό- µη και η πλέον πρόσφατη συγκροτηµένη επίθεση εναντίον της νεοφιλελεύθερης οικονοµίας της αγοράς (Warwick Funnell, Robert Jupe, Jane Andrew, In Government We Trust: Market Failure and the Delusions of Privatisation. Pluto Press, 2009) πάσχει δραµατικά από έλλειψη εναλλακτικών προτάσεων για το µέλλον. Με οξείς βερµπαλιστικούς αφορισµούς και σκληρές επιθέσεις, κυρίως στην πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων, το βιβλίο των καθηγητών Funnel, Jupe και Andrew δεν προσθέτει απολύτως τίποτε στην συζήτηση για µια πολιτική µε µοχλό το κράτος. Η εµµονή των συγγραφέων βρίσκεται στην κατά την γνώµη τους αποτυχία της αγοράς και στην ανάγκη «επιστροφής της πίστης στο κράτος». Εντύπωση, επίσης, προκάλεσε και η θέση του γνωστού καθηγητή του Πανεπιστηµίου του Σικάγο και δικαστή Richard Posner (A Failure of Capitalism: The Crisis of '08 and the Descent into Depression. Harvard University Press, 2009), που καταλόγισε στις αγορές την βασική ευθύνη για την πρόσφατη οικονοµική κατάρρευση των οικονοµικών συστηµάτων. Αν κι ο δικαστής Posner οµολογεί τις ενοχές της παρέµβασης του δηµοσίου στα στεγαστικά θαλασσοδάνεια, επιµένει όµως πως, η βασική ευθύνη βρίσκεται στην άνευ ελέγχου λειτουργία των χρηµαταγορών. Εν τούτοις, κι αυτός από χρόνια οπαδός της ελεύθερης επιλογής και της ανοιχτής οικονοµίας δεν δείχνει να είναι σε θέση να παρουσιάσει συγκροτηµένες εναλλακτικές λύσεις. Η επιχειρηµατολογία, όµως, όλων πάσχει στην ανεύρεση της λογικής βάσης, πάνω στην οποία θα πρέπει να στηριχθεί αυτή η καινούργια πίστη στον έστω περιορισµένο κρατισµό. Γενικότητες, συναισθηµατική φόρτιση (µοναχά το κράτος λ.χ. υποστηρίζουν οι συγγραφείς του «In Government We Trust», µπορεί να φροντίζει τους αδύνατους) και σοβαρά κενά στις προτάσεις πολιτικής χαρακτηρίζει τις θέσεις των επανεµφανιζόµενων κρατιστών. Και βέβαια, σε καµία περίπτωση δεν φαίνεται από πουθενά η δυνατότητα καταπολέµησης της διαφθοράς µέσα στα πλαίσια ενός µεγάλου δηµόσιου τοµέα. Το κράτος δυστυχώς εκτρέφει, ενθαρρύνει και συντηρεί τις κάτω από το τραπέζι ανήθικες συναλλαγές. 20 PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ 182

20

21 Ι ΕΕΣ & ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΙΑ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕ ΙΟΥ Σχετικά µε το κάπνισµα Tου Αντώνη Kαρκαγιάννη, (Αναδηµοσίευση από την εφηµερίδα «Καθηµερινή») Το κάπνισµα είναι πολύ κακή και βλαβερή συνήθεια. Σας το λέει ένας µανιώδης καπνιστής. Καπνίζω επί 64 χρόνια, δεν το έκοψα παρά µόνο όταν έτυχε να βρεθώ στην αποµόνωση, νοσοκοµειακή ή άλλη. Για την ώρα δεν µου προκάλεσε καρκίνο, αλλά έχει βλάψει πολύ σοβαρά την υγεία µου και πλέον µε δυσκολεύει στην καθη- µερινή ζωή. Αν θα έπρεπε να συµβουλεύσω κάποιον, θα του έλεγα να µην καπνίσει ποτέ. Ταυτόχρονα, όµως, πρέπει να σας εξοµολογηθώ ότι, αγαπώ το τσιγάρο και το κάπνισµα και δεν θέλω να το κόψω, παρόλο που µου είναι πλέον βασανιστικό. εν είναι απλή συνήθεια, είναι εξάρτηση που περικλείει τη στέρηση και το πέρασµα από τη στέρηση στην ανακούφιση και στην απόλαυση. Είναι περίπου το ίδιο µε την απόλαυση που αισθάνεται ο πεινασµένος ή ο διψασµένος όταν βρίσκει τροφή ή νερό. Κάθε τσιγάρο που ανάβω, κρύβει αυτή την ειδική απόλαυση µετά τη στέρηση. Πιστεύω ότι, είναι η δύναµη που µας κρατάει δεµένους από τις εξαρτήσεις. Όταν απαλλαγείς από την εξάρτηση, θα στερηθείς και την απόλαυση που δεν αντικαθίσταται από καµιά άλλη ακριβώς όµοια. Επειδή, µάλιστα, έτυχε να βγάζω το ψωµί µου ως γραφιάς, η εναλλαγή της στέρησης και της απόλαυσης συνοδεύει το βάδισµα της γραφής, που συνήθως είναι και βάδισµα της σκέψης, και ταυτίζεται µαζί του. Εκατοµµύρια άνθρωποι, που µε κάποιο τρόπο συνέδεσαν το τσιγάρο µε την καθηµερινή τους ζωή, κατάφεραν να κόψουν το κάπνισµα και σχεδόν όλοι δηλώνουν ευτυχισµένοι που το έκοψαν. Συνεπώς, µην παίρνετε τοις µετρητοίς αυτά που σας λέω για µένα. Είναι µόνο για µένα και τίποτα περισσότερο. Θεωρώ όλα τα µέτρα που αποβλέπουν στον περιορισµό του καπνίσµατος θεµιτά και ορθά. Εκτός από τις απαγορεύσεις, που συνήθως φέρουν το αντίθετο από το επιδιωκόµενο αποτέλεσµα. Τα κατασταλτικά µέτρα για τη χρήση µιας ουσίας (ναρκωτικά, οινόπνευµα και τώρα καπνός) έχουν αποτύχει πλήρως και παντού. εν περιόρισαν τη χρήση ναρκωτικών ουσιών, οινοπνεύµατος ή καπνού. Αντιθέτως, στην πρώτη περίπτωση µέχρι σήµερα και στη δεύτερη, σε µεγάλη περίοδο σε συγκεκριµένη χώρα, διαµορφώνουν πραγµατικά µυθική «µαύρη αγορά» µε µεγάλα κέρδη, πολλές υποσχέσεις και πολλές φαντασιώσεις, που τελικά επιταχύνουν τη διάδοση της χρήσης. Θα απαγορεύσετε την πώληση τσιγάρων σε νέους κάτω των 18 ετών. εν µπορώ να φαντασθώ µε ποιο τρόπο θα ελέγχεται αυτή η απαγόρευση. Εκείνο που φαντάζοµαι και τροµάζω, είναι ότι έξω από κάθε σχολείο θα περιµένει και ένας «µαυραγορίτης», που θα πουλάει τσιγάρα σε υψηλή τιµή και, ενδεχοµένως, µαζί µε τα «παράνοµα» τσιγάρα και µερικές άλλες παράνοµες ουσίες. Εύχοµαι να µην οδηγηθούµε στην εξάρτηση από το παράνοµο τσιγάρο, όπως οδηγηθήκαµε στην ποικιλόµορφη και δαιδαλώδη εξάρτηση από το παράνοµο ναρκωτικό. εν µπορώ να καταλάβω, επίσης, γιατί θα πρέπει να προστατεύσουµε ενήλικες και νοήµονες ανθρώπους και δεν τους αφήνουµε ελεύθερους να συµφάγουν στο ίδιο εστιατόριο µε καπνιστές ή να τους στερήσουµε τη χαρά να το διακινδυνεύσουν. Ή αν θέλουν µπορούν να επιλέξουν ένα άλλο εστιατόριο... καθαρό και αποστειρω- µένο. Γενικώς, παρατηρείται προτίµηση και σε µερικούς λατρεία στα κατασταλτικά µέτρα που µας απαλλάσσουν από τον κόπο να σκεφθούµε οτιδήποτε άλλο διαφορετικό. Νοµίζουµε ότι θα µας απαλλάξουν από τα ναρκωτικά, από τα τσιγάρα, από τους µετανάστες, από τη βία και την εγκληµατικότητα, από τις διαδηλώσεις. εν µας απάλλαξαν ποτέ και πουθενά. Εκείνο που τελικά µένει είναι οι κατασταλτικοί µηχανισµοί... Ορθή και λογική είναι η βαριά φορολόγηση των τσιγάρων. Όχι για να τιµωρήσουµε τους καπνιστές, αλλά για να γνωρίζουν, ότι καπνίζοντας επιβαρύνουν σηµαντικά το σύστηµα υγείας µε επιπρόσθετες δαπάνες. 22 PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ 182

22

23 ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ & ΠΕΡΑΣΕ Από τη δηµοσιογραφική οµάδα της εφηµερίδας «ιάγνωση» ιοικήσεις σε ελεύθερη πτώση! Μετά το «ροµοκαΐτειο» σειρά είχε «Η Παµµακάριστος» Κι αν λάβουµε υπόψη και τις πρόωρες αποµακρύνσεις αρκετών διοικητών νοσηλευτικών ιδρυµάτων στο παρελθόν που οδήγησαν, µάλιστα, σε µια σειρά από δικαστικές διαµάχες-, µπορούµε µε βεβαιότητα να καταλήξουµε στο συµπέρασµα ότι, η παρούσα κυβέρνηση «δεν το χει» το «διοικητικό» θέµα! Η µία µετά την άλλη «πέφτουν» οι διοικήσεις των νοσοκοµείων εξαιτίας προβλη- µατικών νοµοθετικών ρυθµίσεων και επιλογών, που ακυρώνονται συνεχώς την τελευταία τριετία από το Συµβούλιο της Επικρατείας. Πριν από λίγε µέρες, προέκυψε πρόβληµα µε τη διοίκηση που διόρισε το υπουργείο Υγείας στο νοσοκοµείο «Η Παµµακάριστος», διορισµός που ακυρώθηκε µε απόφαση της Ολοµέλειας του ΣτΕ, καθώς εντοπίστηκαν συνταγµατικές παραβάσεις στον Ν. 3329/05. Η Ολοµέλεια ΣτΕ έκρινε ότι, η κυβέρνηση παραβίασε τις διατάξεις του Συντάγµατος που δεν επιτρέπουν να αλλοιώνεται πλήρως η σύνθεση των διοικήσεων ιδρυµάτων και ακύρωσε το διορισµό του διοικητή και µελών του.σ., υποστηρίζοντας ότι, µε την υπάρχουσα σύνθεση, είχε χαθεί η πλειοψηφία που πρέπει πάντα να έχουν τα µέλη, που έχουν οριστεί κατά τις ιδρυτικές πράξεις. Το ανώτατο δικαστήριο, ακολουθώντας ουσιαστικά τη συνταγµατική προστασία των ιδρυµάτων, ακύρωσε τον διορισµό της διοίκησης της «Παµµακαρίστου», όπως έκανε προ τετραµήνου για τη διοίκηση του «ροµοκαϊτειου». Στην απόφαση της Ολοµέλειας ΣτΕ (1192/09) υπογραµµίζεται ότι, κατά παράβαση του Συντάγ- µατος ο Ν. 3329/05 επέτρεψε στον υπουργό Υγείας να αλλοιώνει τη βούληση του δωρητή ή του διαθέτη σχετικά µε τον τρόπο διοίκησης και διαχείρισης της περιουσίας των νοσοκοµείων - ιδρυµάτων. έχτηκε δε ότι ο διορισµός των διοικήσεων από τον υπουργό δεν µπορεί να δικαιολογηθεί, ούτε µε την επίκληση επιχειρηµάτων για πληµµελή διαχείριση και διοίκηση της περιουσίας, που θα µπορούσε να οδηγήσει σε µέτρα διοικητικής φύσης. Νέα χειρουργεία για τον «Ευαγγελισµό» Το ποσό των 30 εκατ. ευρώ ανακοίνωσε πως διαθέτει η Εθνική Τράπεζα για την ανέγερση και τον εξοπλισµό νέας πτέρυγας σύγχρονων χειρουργείων στο νοσοκο- µείο «Ευαγγελισµός», η οποία υπολογίζεται ότι, θα είναι έτοιµη σε διάστηµα είκοσι µηνών από τη λήψη των σχετικών αδειών. Με τα νέα χειρουργεία ο «Ευαγγελισµός» θα επιλύσει χρόνια λειτουργικά του προβλή- µατα και θα στηρίξει την επιστηµονική έρευνα. Η τράπεζα έχει ήδη αναθέσει την αρχιτεκτονική προµελέτη της νέας πτέρυγας, η οποία ενώ εκπονείται, τίθεται και υπό την έγκριση της διοίκησης και των επιστηµονικών οµάδων του «Ευαγγελισµού» και των Τεχνικών Υπηρεσιών του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Για τη µορφή του νέου κτιρίου, η προµελέτη θα τεθεί για έγκριση στη ιεύθυνση Νεότερων Μνηµείων του ΥΠΠΟ. Εκπαίδευση αυτιστικών ατόµων Η πρόοδος της τεχνολογίας έρχεται να καλύψει τα κενά που υπάρχουν σε επίπεδο εξειδικευµένου προσωπικού για περιπτώσεις αυτιστικών παιδιών. Ένα καινοτόµο ερευνητικό πρόγραµµα µε τίτλο «Εκπαίδευση αυτιστικών ατόµων µε τη χρήση νέων τεχνολογιών», που υλοποιήθηκε σε συνεργασία της Μονάδας Ακοής-Οµιλίας & ιαταραχών Επικοινωνίας της Ω.Ρ.Λ. Κλινικής του νοσοκοµείου «ΑΧΕΠΑ» και του Εργαστηρίου Ιατρικής Πληροφορικής, τίθεται σε εφαρ- µογή. «Πρόκειται για ένα εύκολο και λειτουργικό εργαλείο προσαρµοσµένο στις ανάγκες της κάθε οικογένειας µε αυτιστικό παιδί που θα µπορεί να χρησιµοποιηθεί και στο σπίτι, από τους ίδιους τους γονείς», επισήµανε η υπεύθυνη του προγράµµατος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, κα Μαγδαληνή Χίτογλου-Αντωνιάδου. «Το αυτιστικό άτοµο θα κάθεται µπροστά στην οθόνη του υπολογιστή και θα επικοινωνεί µε αυτό το είδωλο, το πρόσωπο του οποίου µπορεί να έχει οικεία όψη ή ακόµα και φωνή συγγενικού του προσώπου», συµπλήρωσε. Στόχος του προγράµµατος είναι η υποστήριξη των αυτιστικών παιδιών, των γονέων τους και των εκπαιδευτών, καθώς η χρήση του aviator συµβάλει στη βελτίωση της αναπτυξιακής διαδικασίας του αυτιστικού παιδιού -επικοινωνία, γνωστική απόδοση, κοινωνική αλληλεπίδραση, συµπεριφορικές δεξιότητες, και συµπεριφορικά προβλήµατα-, γιατί ο εγκέφαλος των αυτιστικών παιδιών λειτουργεί καλύτερα µε την τεχνολογία παρά µε τους ανθρώπους ώστε το άτοµο µε αυτισµό να µπορεί να ζήσει µία καλύτερη ζωή. Σύµφωνα µε το ερευνητικό πρόγραµµα ένα ανθρωπόµορφο είδωλο (aviator) θα εµφανίζεται στην οθόνη του υπολογιστή, θα επικοινωνεί µε το αυτιστικό άτοµο και θα το εκπαιδεύει σε θέµατα αυτονοµίας και αυτοεξυπηρέτησης, π.χ. πώς να πλύνει τα χέρια του, πώς να φτιάξει ένα σάντουιτς, πώς να κάνει µπάνιο, πώς να χτενιστεί, πώς να βάλει χυµό και να πιει κ.α., σε θέµατα κοινωνικών δεξιοτήτων -σούπερ µάρκετ, λεωφορείο, γιατρός-, σε θέµατα χρόνου -χθες, σήµερα, αύριο-, χώρου -πάνω, κάτω, καθώς και σε θέµατα συντονισµού και χρήσης της κίνησης του σώµατος. Η πρόοδος και η εξέλιξη της πορείας του παιδιού θα καταγράφονται σε αρχείο ώστε να συµβάλλουν στην πορεία της εκπαίδευσης. Το aviator θα µπορεί να πάρει στεναχωρηµένες ή χαρούµενες εκφράσεις ανάλογα µε το αν πέτυχε ή δεν πέτυχε η εκπαίδευση. 24 PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ 182

24

25 ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ & ΠΕΡΑΣΕ Ο µαιευτήρας πότης! Σε διαθεσιµότητα τέθηκε, µε απόφαση της ιοίκησης του Νοσοκοµείου Κορίνθου, µαιευτήρας του Ιδρύµατος, ύστερα από καταγγελία ότι προέβη σε τοκετό, ενώ βρισκόταν σε κατάσταση µέθης, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή της µητέρας και του παιδιού. Την καταγγελία έκανε ο σύζυγος της νεαρής γυναίκας. Όπως δήλωσε σχετικά µε την υπόθεση, ο διοικητής του Νοσοκοµείου, κ. Ιωάννης Ευθυµιάδης, αµέσως µετά την καταγγελία παραγγέλθηκε η διενέργεια Ε..Ε., η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ ο µαιευτήρας ετέθη σε «αναστολή καθηκόντων». Για την υπόθεση συνεδρίασε και το ιατρικό συµβούλιο του Ιδρύµατος, του οποίου τα µέλη συνέταξαν πόρισµα, που θα συµπεριληφθεί στην Ε..Ε.. Να σηµειωθεί ότι, η µητέρα είναι καλά στην υγεία και έχει πάρει εξιτήριο από το νοσοκοµείο, ενώ το νεογέννητο διακοµίσθηκε και νοσηλεύεται στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Νεογνών του Γενικού Νοσοκοµείου Νίκαιας, στον Πειραιά. Αποχώρηση = Απαξίωση Σε πλήρη απαξίωση οδηγείται, σύµφωνα µε τους εργαζόµενους, το Γενικό Νοσοκοµείο της Ρόδου, µετά την αποχώρηση των 30 εποχιακών νοσηλευτών. Οι συµβάσεις τους λήγουν στις 30 Μαΐου, αλλά µε γνωµάτευση του Νοµικού Συµβουλίου, απολύθηκαν πριν από λίγες µέρες. Η αποχώρησή τους αναµένεται να προκαλέσει σοβαρά προβλήµατα στη λειτουργία του Νοσοκο- µείου, ενώ δεν αποκλείεται, κάποιες κλινικές να αναγκαστούν να βάλουν λουκέτο. Στους 30 νοσηλευτές οφείλονται τα δεδουλευµένα από τον Ιανουάριο µέχρι σήµερα, το δώρο Πάσχα και σε ορισµένους το δώρο Χριστουγέννων, καθώς και οι υπερωρίες από τον Αύγουστο. Και όλα αυτά συµβαίνουν λίγο πριν το καλοκαίρι, κατά τη διάρκεια του οποίου, οι ανάγκες του νοσοκο- µείου αυξάνονται, δεδοµένης της µεγάλης τουριστικής κίνησης που έχει πάντα το νησί της Ρόδου. Κυνηγώντας τον αρουραίο! «Την Τετάρτη 1/4/2009, σηµειώθηκε στο νοσοκοµείο Ρεθύ- µνου τραγελαφικό περιστατικό, µοναδικό ίσως στα ευρωπαϊκά χρονικά. Χειρουργηµένος ασθενής, σε δωµάτιο του 1ου ορόφου, αφού ευχαρίστησε τον γιατρό του για την επιτυχηµένη επέµβασή του, συζητούσε µε τους συγγενείς του, που είχαν έλθει να τον επισκεφτούν, όταν ξαφνικά δέχθηκε την επίθεση ποντικού µεγάλου µεγέθους, πιθανώς αρουραίου, ο οποίος δάγκωσε επανειληµµένα τον πρόσφατα χειρουργηµένο ασθενή! Από τις φωνές των συγγενών συγκεντρώθηκαν νοσοκόµες, οι οποίες τροµαγµένες µπροστά στο µέγεθος του ποντικού προσέθεσαν και αυτές τις δικές τους εκκλήσεις για βοήθεια, ανεβασµένες στις καρέκλες, µέχρι τη στιγµή που την κατάσταση έσωσαν οι συγγενείς του ασθενή, που αποµόνωσαν και εξόντωσαν τον ποντικό «εισβολέα» στις τουαλέτες του νοσοκοµείου. Επειδή αυτά τα φαινόµενα δηµιουργούν αλγεινή εικόνα για τη λειτουργία των νοσοκοµείων και της παρεχόµενης περίθαλψης, επειδή εδώ και 5 χρόνια µε την υποχρηµατοδότηση της υγείας και από το οικονοµικό επιτελείο της Κυβέρνησης και την καθυστέρηση της ολοκλήρωσης της επέκτασης του νοσοκοµείου, οδηγήσατε τα πράγµατα σε τραγελαφικές καταστάσεις, θέτοντας σε κίνδυνο και απειλή από την έλλειψη στοιχειωδών κανόνων καθαριότητας, την υγεία των ασθενών του Νοσοκοµείου Ρεθύµνου, ερωτάται ο υπουργός: Σε ποιες ενέργειες προτίθεστε να προβείτε για τη βελτίωση των απαράδεκτων συνθηκών υγιεινής που παρατηρούνται στο νοσοκοµείο Ρεθύµνου; Πως ακριβώς υλοποιείται η προεκλογικά πολυδιαφηµισµένη κοινωνική πολιτική του Κυβερνόντος Κόµµατος, όταν παρέχονται τριτοκοσµικές υγειονοµικές υπηρεσίες στους ασθενείς του Νοσοκοµείου Ρεθύµνου που κρίνονται ιδιαίτερα επικίνδυνες για τη δηµόσια υγεία;», αναφέρει το κείµενο της ερώτησης που κατέθεσε στη Βουλή, ο Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, κ. Μιχάλης Καρχιµάκης. Τα σχόλια είναι περιττά Ρεκόρ πλαστών συνταγών! Νέο «χτύπηµα» δέχεται η αξιοπιστία του Ο.Π.Α.., µετά την αποκάλυψη που είδε το φως της δηµοσιότητας, ότι το 96% των συνταγών του Ταµείου, που εκδόθηκαν το 2003 στον Πειραιά, ήταν πλαστό. Η υπόθεση αποκαλύφθηκε µετά από έλεγχο που διενήργησαν Επιθεωρητές του υπουργείου Υγείας, στον Ο.Π.Α.. και συγκεκριµένα στην Περιφερειακή Υπηρεσία του Πειραιά, ενώ όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο, το ποσό που αναλογεί στις πλαστές συνταγές ανέρχεται περίπου σε ευρώ. Το ποσό αυτό καταλογίζεται στους υπευθύνους, οι οποίοι και καλούνται να τα επιστρέψουν, πέραν των υπολοίπων νόµιµων συνεπειών που θα προκύψουν από την έρευνα του Εισαγγελέα προς τον οποίο έχουν διαβιβαστεί τα πορίσµατα. Σύµφωνα µε τα δηµοσιεύµατα, η έρευνα αυτή ξεκίνησε από το Σώµα Επιθεωρητών Υγείας, πριν από τέσσερις µήνες, καλύπτοντας τη χρονική περίοδο από το 2003 και καλύπτει και το Ο γενικός γραµµατέας του υπουργείου Υγείας, κ. Αριστείδης Καλογερόπουλος, σχολίασε σχετικά µε το θέµα, ότι πρόκειται για έλεγχο που ξεκίνησε παλαιότερα και αυτεπάγγελτα το Σώµα Επιθεωρητών Υγείας και Πρόνοιας, προφανώς έπειτα από καταγγελίες. «Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας είχε ενηµερωθεί και είχε ζητήσει τότε να συνεχιστεί η έρευνα έως και το Το πρώτο σκέλος της έρευνας, µέχρι το 2003, ολοκληρώθηκε πρόσφατα και συνεχίζεται για τα επόµενα χρόνια», σηµείωσε, ενώ πρόσθεσε πως το υπουργείο Υγείας ζήτησε από τη διοίκηση του Σώµατος Επιθεωρητών να παραπέµψει την υπόθεση στον εισαγγελέα, καθώς υπήρχε ο κίνδυνος παραγραφής των αδικηµάτων. 26 PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ 182

26

27 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 28 PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ 182

28 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΘΕΟ ΩΡΟΣ ΜΟΥΝΤΟΚΑΛΑΚΗΣ [ΟΜΟΤΙΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ] Αναζητώντας τον «σωστό» γιατρό Συνέντευξη στον Θεόδουλο Παπαβασιλείου Φωτογραφίες Κανάρης Τσίγκανος Να ξεκινήσουµε κύριε καθηγητά µε µια ερώτηση που αφορά στο πριν και στο τώρα. Πού εντοπίζετε τις βασικές διαφορές των γιατρών της δικής σας γενιάς µε τους νέους γιατρούς σήµερα; Πιστεύω ότι, οι σηµερινοί γιατροί, σε σύγκριση µε την εποχή που πρωτοβγήκα εγώ από το πανεπιστήµιο, σχεδόν µισό αιώνα πριν, είναι εκ των πραγ- µάτων καλύτερα πληροφορηµένοι, αφού έχουν δυνατότητες πρόσβασης στην πληροφορία, αδιανόητες για τους νέους εκείνης της εποχής. Την εποχή που άρχισα εγώ να ασκούµαι στην ειδικότητα της παθολογίας, η µόνη πηγή πρόσβασης στη βιβλιογραφία ήταν το Index Medicus. Ήταν κάποιοι τόµοι, σαν τηλεφωνικοί κατάλογοι, που περιείχαν λήµµατα, που παρέπε- µπαν σε πρόσφατες δηµοσιεύσεις. Κάθε µήνα κυκλοφορούσε ένας τόµος και στο τέλος κάθε χρόνου κυκλοφορούσε ο συνολικός (cumulative) τόµος για όλο το έτος. Στη βιβλιοθήκη υπήρχαν, λοιπόν, πάρα πολλοί τόµοι, τους οποίους έπρεπε να ψάξει κανείς υπο- µονετικά για να βρει σε ποια περιοδικά υπήρχαν δηµοσιεύσεις για το θέµα που τον ενδιέφερε. Σήµερα, οι περισσότεροι φοιτητές της ιατρικής έχουν αποκτήσει µεγάλη εξοικείωση µε το ίντερνετ όπου µπορούν να βρουν όποια πληροφορία θέλουν. Αυτό βέβαια έχει το πλεονέκτηµα της ταχείας πρόσβασης στην πληροφορία, αλλά και το µειονέκτηµα ότι ανάµεσα στις χρήσι- µες πληροφορίες υπάρχουν αναπόφευκτα και τα καλούµενα «σκουπίδια». Κι αυτό είναι που µας ζητούν οι φοιτητές µας σήµερα: Να τους βοηθήσουµε να αναγνωρίζουν τα ουσιαστικά, να αξιολογούν τις πληροφορίες. Μια άλλη διαφορά είναι ότι οι σηµερινοί νέοι έχουν µεγαλύτερη ανεξαρτησία σκέψης σε σύγκριση µε τους φοιτητές της δικής µου εποχής. Τότε, κυριαρχούσε η «ιατρική αυθεντία». Οι γνώσεις µάς επιβάλλονταν µέσω του συγγράµµατος του καθηγητή ή της διδασκαλίας του από έδρας. Σήµερα, οι αυθεντίες αµφισβητούνται διεθνώς και, σιγά - σιγά και στην Ελλάδα. Στις µέρες µας, οι ιατρικές αποφάσεις βασίζονται όχι σε γνώµες αυθεντιών, αλλά στις καλούµενες «ενδείξεις» (evidences). Ενδείξεις (και όχι αποδείξεις µια και η ισχύς τους δεν είναι αδιαµφισβήτητη, αλλά ποικίλλει), που προέρχονται από τις καλούµενες κλινικές µελέτες έκβασης. Οι µελέτες αυτές αποσκοπούν στο να δείξουν πώς τροποποιείται η έκβαση µιας αρρώστιας, είτε από παράγοντες κινδύνου, είτε από θεραπευτικές παρεµβάσεις. Καλύτερη πληροφόρηση, λοιπόν, πιο «ανοιχτά µυαλά» Τι είναι αυτό που λείπει στην εκπαίδευσή τους; Εκείνο που λείπει, είναι ένας αναπροσανατολισµός της ιατρικής εκπαίδευσης προς την ουσία της ιατρικής. Οι περισσότεροι από αυτούς που διδάσκουν ιατρική σήµερα περιορίζονται στη µετάδοση στείρων γνώσεων γύρω «Τα πρώτα χρόνια της µεταπολίτευσης είχα δει ένα σύνθηµα που µου είχε κάνει µεγάλη εντύπωση. Σ ένα τοίχο των κτηρίων της ιατρικής σχολής κάποιοι είχαν γράψει: «εν χρειάζεται να έχεις γνώση, για να έχεις γνώµη». Εγώ δεν συµφωνώ µε αυτή την αντίληψη». Είναι ένας άνθρωπος που προτιµά να εκφέρει υπεύθυνη άποψη, µόνο για πράγµατα που γνωρίζει, σε αντίθεση µε τη «µόδα της εποχής», που κυριολεκτικά επιβάλει να έχουµε γνώ- µη για τα πάντα. Ο οµότιµος καθηγητής Παθολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών, κ. Θεόδωρος Μουντοκαλάκης, σε «κερδίζει» από την πρώτη στιγµή. Ίσως γιατί σε κάνει να νιώθεις άνετα, όπως νιώθεις όταν συζητάς µε τον οικογενειακό σου γιατρό ή ακόµη και µε κάποιο φίλο. Ίσως, γιατί σου εµπνέει το θαυµασµό και το σεβασµό, που εµπνέουν οι πραγ- µατικοί δάσκαλοι. Ίσως, γιατί µέσα από µια συζήτηση µαζί του, κατορθώνεις να κατανοήσεις το πραγµατικό νόηµα της ιατρικής, που πολλές φορές στις µέρες µας, χάνεται κάπου ανάµεσα σε συγγράµµατα, «περιπτώσεις», πληροφορίες και πελατειακές σχέσεις PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ

29 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ από τις σύγχρονες βιολογικές και τεχνολογικές εξελίξεις, ξεχνώντας ότι µετά την αποφοίτησή τους, οι περισσότεροι φοιτητές θα γίνουν κλινικοί γιατροί και, κατά συνέπεια, θα έρχονται σε επαφή µε αρρώστους. Η επαφή, όµως, µε τον άρρωστο προϋποθέτει την ικανότητα ανάπτυξης διαπροσωπικών σχέσεων. Την ικανότητα αυτή µερικοί την διαθέτουν ως χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς τους. Άλλοι όµως, έχουν έµφυτη δυσκολία στο να το επιτυγχάνουν αυτό. Οι φοιτητές, που επιλέγονται για να φοιτήσουν σε µια ιατρική σχολή δεν υποβάλλονται σε συνέντευξη ή κάποιο τεστ από το οποίο θα µπορούσε να προκύψει ποιος είναι ικανός για διαπροσωπικές σχέσεις και ποιος όχι. Κάποιος, λοιπόν, θα πρέπει να τους βοηθήσει να αποκτήσουν αυτή την ικανότητα κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους. Σε πολλές ιατρικές σχολές άλλων χωρών, το πρόγραµµα σπουδών περιλαµβάνει σειρές µαθηµάτων µε θέµα τις διαπροσωπικές σχέσεις του γιατρού µε τον άρρωστο. Πώς συζητάς µε τον άρρωστο, πώς εξασφαλίζεις την εµπιστοσύνη του, ώστε να επιτύχεις καλύτερη συνεργασία µαζί του κ.ο.κ.. Επιπλέον, στους στόχους της εκπαίδευσης αυτών των ιατρικών σχολών περιλαµβάνεται και η διαµόρφωση κατάλληλης στάσης (attitude) του φοιτητή απέναντι στην ιατρική και τον άρρωστο. Και µοναδικό εκπαιδευτικό µέσο για την επίτευξη κατάλληλης στάσης είναι η πρόταση στους φοιτητές κατάλληλων προτύπων για µίµηση. Τα πρότυπα αυτά θα αναζητήσει ο φοιτητής ανά- µεσα στους εκπαιδευτές τους και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο µεταξύ των κριτηρίων που χρησιµοποιούνται για την επιλογή του διδακτικού προσωπικού είναι απαραίτητο να περιλαµβάνεται και η δυνατότητα του να αποτελεί κάποιος κατάλληλο πρότυπο για µίµηση (αυτό που οι ξένοι ονο- µάζουν role model). Το πιστεύετε, δηλαδή, αυτό που λένε ότι, η µισή τέχνη της ιατρικής είναι η ρητορική και οι επικοινωνιακές ικανότητες του γιατρού; Αυτό το έλεγε ο Ψυχάρης, αλλά είναι κάτι που ήταν από την αρχαιότητα γνωστό. Ο ρήτορας Γοργίας, στο οµότιτλο έργο του Πλάτωνα, ήταν αδερφός γιατρού. Επισκεπτόταν λοιπόν συχνά αρρώστους, µαζί µε τον αδερφό του και άλλους συναδέλφους του, µε σκοπό να παρεµβαίνει όταν χρειαζόταν, για να πείθει τους αρρώστους να υποβάλλονται στην προτεινόµενη θεραπεία, όταν αυτό δεν κατάφερναν να το κάνουν οι ίδιοι οι γιατροί. Χρειάζεται, εποµένως, η ρητορική, αλλά σίγουρα από µόνη της δεν αρκεί. Η «ρητορική» περιλαµβάνεται στο γενικό όρο, «bedside manner», που χρησιµοποιείται ευρέως στις αγγλοσαξονικές χώρες και σηµαίνει τη συµπεριφορά του γιατρού προς τον άρρωστο. Καµιά φορά, ο όρος αυτός αναφέρεται και µε την αρνητική του έννοια, υποδηλώνει, δηλαδή, ότι επιδίωξη του γιατρού που χρησιµοποιεί αυτό τον τρόπο προσέγγισης του αρρώστου, δεν είναι να βοηθήσει τον άρρωστο, αλλά να εδραιώσει µια πελατειακή σχέση µαζί του. Το πορτοφόλι του άρρωστου, πολλές φορές παρατείνει τη θεραπεία του λένε κάποιοι Ακριβώς. Γι αυτό το λόγο ο σωστός γιατρός χρησιµοποιεί τους «καλούς τρόπους» µε µοναδικό σκοπό να κάνει καλύτερα τη δουλειά του. Οι σωστοί επαγγελµατίες κάθε είδους, δεν λένε «πώς θα αποκτήσω καλή πελατεία», αλλά «πώς θα προσφέρω καλές υπηρεσίες, ώστε να αποκτήσω καλή πελατεία». Και ένας γιατρός κάνει καλά τη δουλειά του όταν ο άρρωστος πηγαίνει καλά και µένει ικανοποιηµένος από τις υπηρεσίες που του προσφέρει. Για τους πραγµατικούς γιατρούς, αυτούς που ασκούν την ιατρική από αγάπη, αυτή είναι µεγαλύτερη ικανοποίηση. Θυµάµαι το δάσκαλο µου τον Γεώργιο Μερίκα. Ήταν καθηγητής, έγινε ακαδηµαϊκός, αλλά ξεκίνησε από γιατρός της γειτονιάς. Έλεγε, λοιπόν: «Όταν ήµουν νέος γιατρός και µε ξυπνούσαν από το τηλέφωνο µέσα στα άγρια χαράµατα για να τρέξω σε κάποιον άρρωστο, δεν δυσανασχετούσα. Αντίθετα, ένιωθα πραγµατική ηδονή, επειδή αυτό το τηλεφώνηµα ήταν απόδειξη ότι κάποιος εµπιστευόταν την υγεία του σε µένα». Θεωρείτε ότι οι νέοι γιατροί «κλίνουν» περισσότερο προς την ιατρική που είναι επικεντρωµένη στην «περίπτωση», παρά στον άρρωστο; Ο φοιτητής δείχνει ενδιαφέρον - αυτό έκανα κι εγώ ως φοιτητής, άλλωστε - όταν κάποιος έµπειρος γιατρός αναλύει µια περίπτωση αρρώστου και εξηγεί µε ποιο τρόπο καταλήγει στη σωστή στη διάγνωση και αποφασίζει την κατάλληλη θεραπεία. Είναι µια καθαρά εγκεφαλική διαδικασία, σαν 30 PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ 182

30

31 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ εκέµβριος 2002: Απονοµή βραβείου εξαίρετης Πανεπιστηµιακής ιδασκαλίας από τον τότε Πρόεδρο της ηµοκρατίας, κ. Κωστή Στεφανόπουλο. να διαβάζεις αστυνοµικό µυθιστόρη- µα και παρακολουθείς πώς φτάνει ο Ηρακλής Πουαρό στη λύση του µυστηρίου. Ο άρρωστος, όµως, δεν είναι «περίπτωση». Είναι ένας άνθρωπος που έχει τα δικά του προβλήµατα, βλέπει την αρρώστια του µε τα δικά του µάτια, έχει τις δικές του προτεραιότητες, τη δική του στάση απέναντι στη ζωή. Υπάρχουν άνθρωποι που φοβούνται τον θάνατο και κάποιοι άλλοι που σου λένε (και, πραγµατικά, το πιστεύουν) ότι, «εγώ δεν φοβά- µαι το θάνατο, αλλά δεν θέλω να υποφέρω». Είναι δύο διαφορετικοί άρρωστοι, παρόλο που µπορεί να έχουν ακριβώς την ίδια αρρώστια και ο γιατρός πρέπει να τους αντιµετωπίσει κατανοώντας και τις δικές τους αντιλήψεις για την αρρώστια, τη ζωή και το θάνατο. Μετά έρχεται το περιβάλλον του αρρώστου. Υπάρχουν άρρωστοι που είναι µόνοι και αβοήθητοι και άλλοι που έχουν το στοργικό οικογενειακό τους περιβάλλον. Είναι κι εδώ διαφορετικοί άρρωστοι, που µπορεί να πάσχουν από την ίδια ακριβώς αρρώστια. Υπάρχει ακόµα το υπερπροστατευτικό οικογενειακό περιβάλλον, που καταδυναστεύει τον άρρωστο και παίρνει αποφάσεις - κυρίως σε περιπτώσεις ηλικιωµένων - για λογαριασµό του. Ο γιατρός τώρα βρίσκεται σε δίληµµα, για το τι πρέπει να κάνει: να πάρει τη γνώµη του αρρώστου ή να ακολουθήσει τις υποδείξεις των συγγενών, που του λένε «µην του πεις τι έχει», «είναι ηλικιωµένος, ας µην τον ταλαιπωρήσουµε µε άλλες εξετάσεις και θεραπείες»; Όλα αυτά δείχνουν, πόσο µπορεί να διαφέρουν οι άρρωστοι µεταξύ τους, παρά το γεγονός ότι έχουν την ίδια αρρώστια και ποιες δυσκολίες αντιµετωπίζει ένας γιατρός, που δεν έχει εκπαιδευτεί στο πώς να επιλύει τέτοιου είδους προβλήµατα. Πώς θα πει, π.χ., ένας γιατρός στον άρρωστο «πρέπει να κανονίσεις τα οικονοµικά σου, να φροντίσεις τα κληρονοµικά σου, γιατί δεν σου µένει πολύς χρόνος ζωής;». Θα το πει απότοµα και ψυχρά, θα το πει δακρύζοντας και συµπονώντας, γεγονός που θα τον καταστήσει πολύ αδύνατο ως στήριγµα στα µάτια του αρρώστου ή θα καταφέρει να συµπαρασταθεί ουσιαστικά στον άρρωστο, δίνοντάς του να καταλάβει ότι θα φροντίσει να τον βοηθήσει όσο το δυνατόν καλύτερα, αφού συζητήσει υποµονετικά µαζί του, ώστε να αντιληφθεί και τις δικές του προτιµήσεις; Κατανοώντας τον ασθενή και το περιβάλλον του, δεν οδηγείται, κάποιες φορές αναπόφευκτα, ο γιατρός σε ένα συναισθηµατικό δέσιµο, που µπορεί να επηρεάσει την κρίση του; Είναι κι αυτό κάτι το οποίο πρέπει να µάθει ο νέος γιατρός. Πρέπει να µάθει ότι, δεν πρέπει να δένεται µε τον άρρωστο. Η διατήρηση της κατάλληλης απόστασης από τον άρρωστο είναι ένα πολύ λεπτό θέµα. Τόσο στην οικονοµία, όσο και στην ιατρική υπάρχει µια αρχή, που όσο σκληρή κι αν είναι, αποτελεί, δυστυχώς, πραγµατικότητα. Στην οικονοµία, όσο περισσότερα χρήµατα διαθέσεις σε µία οµάδα ανθρώπων, τόσο περισσότερα χρήµατα θα στερήσεις από µία άλλη οµάδα. Το ίδιο ισχύει και στην ιατρική. Τον επιπλέον χρόνο που θα αφιερώσεις σε ένα άρρω- 32 PHARMANEWS > ΜΑΪΟΣ 2009 > ΤΕΥΧΟΣ 182