τυχερά παιχνίδια αλλά και οι εθιστικές σχέσεις. Τεχνητοί Θετικοί Ενισχυτές της Συμπεριφοράς Φάρμακα, τυχερά παιχνίδια, εθιστικές σχέσεις

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "τυχερά παιχνίδια αλλά και οι εθιστικές σχέσεις. Τεχνητοί Θετικοί Ενισχυτές της Συμπεριφοράς Φάρμακα, τυχερά παιχνίδια, εθιστικές σχέσεις"

Λυκούργος Βιτάλη
8 χρόνια πριν
Προβολές:

2 ΟΡΟΛΟΓΙΑ Κατάχρηση φαρμάκων (Drug Abuse)- μη ιατρική χρήση φαρμάκων Εθισμός (Addiction)- κατάσταση κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει καταναγκαστική συμπεριφορά για τη λήψη του φαρμάκου. Εξάρτηση (Dependence) -κατάσταση κατά την οποία το άτομο δεν λειτουργεί φυσιολογικά χωρίς το φάρμακο. Σύνδρομο στέρησης Ανταμοιβή (Reward) -ευχάριστη εμπειρία που σχετίζεται με το φάρμακο και συνοδεύεται από αλλαγές στην διάθεση και στην αντίληψη Ενίσχυση (Reinforcement)- αυξημένη συχνότητα και ένταση συμπεριφορών που εκδηλώνει ένα άτομο προκειμένου να λάβει, δηλαδή να αυτοχορηγήσει το εξαρτησιογόνο ερέθισμα Συμπεριφορά ρ αναζήτησης ης (craving, λαχτάρα)- ) έντονη επιθυμία απόκτησης της ουσίας

Σύνδρομο στέρησης Ανταμοιβή (Reward) -ευχάριστη εμπειρία που σχετίζεται με το φάρμακο και συνοδεύεται από αλλαγές στην διάθεση και στην αντίληψη Ενίσχυση (Reinforcement)-

3 Αντοχή Αντοχή -Tolerance- Η ίδια δόση δεν επιφέρει το αναμενόμενο αποτέλεσμα

4 Με τον όρο εθιστικές συμπεριφορές εννοούμε όλες τις συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται από επανάληψη και αδυναμία διακοπής. Σε αυτές περιλαμβάνεται ο αλκοολισμός, το κάπνισμα, η κατάχρηση φαρμάκων, κατάχρηση τροφής (βουλιμία), έντονη σεξουαλικότητα, τυχερά παιχνίδια αλλά και οι εθιστικές σχέσεις. Τεχνητοί Θετικοί Ενισχυτές της Συμπεριφοράς Φάρμακα, τυχερά παιχνίδια, εθιστικές σχέσεις Φυσικοί Ενισχυτές της Συμπεριφοράς Θηλασμός Τροφή Σεξουαλική συμπεριφορά Ανταμοιβή Μάθηση Επανάληψη Επιβίωση

σεξουαλικότητα, τυχερά παιχνίδια αλλά και οι εθιστικές σχέσεις.

5 Φάρμακα- Ενισχυτές Συμπεριφοράς

6 Φάρμακο-Ενισχυτής Τιμή, Διαθεσιμότητα, Ελεγκτικοί μηχανισμοί Τρίγωνο Εξάρτησης ης Δυνητικότητα εξάρτησης, Ενισχυτής συμπεριφοράς Στέρηση,Ανεργία Φτώχεια,Stress Ηλικία, Φύλο, Προσδοκίες ατόμου Κληρονομικότητα η Περιβάλλον Προσωπικότητα

Ενισχυτής συμπεριφοράς Στέρηση,Ανεργία Φτώχεια,Stress

7 Εξαρτησιογόνες ουσίες Κατασταλτικά ΚΝΣ Οπιούχα Βαρβιτουρικά Αγχολυτικά Αλκοόλη GHB Διεγερτικά ΚΝΣ Αμφεταμίνες Κοκαϊνη Συνθετικά παράγωγα Παραισθησιογόνα LSD Μεσκαλίνη, Peyote Κάνναβις βς Άλλα Οργανικοί Διαλύτες Διαχωριστικά Αναισθητικά Φαινσυκλιδίνη Κεταμίνη

Συνθετικά παράγωγα Παραισθησιογόνα LSD Μεσκαλίνη, Peyote

8 Βαρβιτουρικά Στεροειδή Πτητικοί Διαλύτες GBH MPTP Και άλλα...

9 Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΟΛΥΠΛΟΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

10 Νευροανατομικό Υπόστρωμα της Εξάρτησης

11 Ενδοκρανιακός αυτοερεθισμός (Olds and Milner,1954, Olds, 1977) Το ηλεκτρόδιο εμφυτεύτηκε στον έξω υποθάλαμο στο πρόσθιο τμήμα της έσω τηλεγκεφαλικής δεσμίδας

12 Ψυχοφαρμακολογία Νευροσυμπεριφoρική ρική εκτίμηση

13 Πειραματικά Πρότυπα-Αναπαραγωγή συστατικών εξάρτησης Προβλεπτικότητα εξαρτησιογόνου δράσης νέων φαρμάκων Αυτοχορήγηση Εξαρτησιογόνων Ουσιών

14 Εξαρτημένη συμπεριφορά προτίμησης θέσης

15 Nευροβιολογικό β λ ό Υπόστρωμα

16 Διατύπωση Ντοπαμινεργικής Θεωρίας Ανταμοιβής Νευροχημικοί προσδιορισμοί με τη βοήθεια της μεθόδου της εγκεφαλικής μικροδιαπίδυσης (in vivo Microdialysis) Η μέθοδος επιτρέπει τον προσδιορισμό των νευροδιαβιβαστών σε πειραματόζωο που διατηρεί τις αισθήσεις του (συνδυασμός νευροχημείας και συμπεριφοράς). ) Εμφύτευση καθετήρα (με άκρο από ημιδιαπερατή μεμβράνη) σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Η μέθοδος επιτρέπει τον προσδιορισμό αλλά και τη χορήγηση φαρμάκων σε συγκεκριμένες εγκεφαλικές δομές.

διατηρεί τις αισθήσεις του (συνδυασμός νευροχημείας και συμπεριφοράς).

17 Τα επίπεδα της DA αυξάνουν στον επικληνή πυρήνα του διαφράγματος (n.accumbens) μετά από χορήγηση κοκαίνης και αμφεταμίνης

18 Τα επίπεδα της DA αυξάνουν στον επικληνή πυρήνα του διαφράγματος (n.accumbens) κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής συμπεριφοράς

19 Τα επίπεδα της DA αυξάνουν στον επικληνή πυρήνα του διαφράγματος (n.accumbens) όταν ένα πεινασμένο πειραματόζωο λαμβάνει τροφή

20 Το Σύστημα Ανταμοιβής του Εγκεφάλου. Όταν ένα πειραματόζωο εκπαιδευτεί να δέχεται ηλεκτρικό ερέθισμα σε όπως η κοιλιακή συγκεκριμένες καλυπτρική περιοχές περιοχή του (VTA) εγκεφάλου και πρόσθιο τμήμα της έσω τελεγκεφαλικής λ δεσμίδας (ΜFB FB) στον υποθάλαμο, θα πατάει μοχλό για να διέγερση συνεχώς αδιαφορώντας για τροφή και νερό το δέχεται

συγκεκριμένες καλυπτρική περιοχές περιοχή του (VTA) εγκεφάλου και πρόσθιο τμήμα της

21 Οδοί Ανταμοιβής στο ΚΝΣ

22 Φάρμακο Μηχανισμός Δράσης Οπιούχα Κοκαΐνη Αμφεταμίνη Αιθανόλη Νικοτίνη Κανναβινοειδή Φαινσυκλιδίνη Ψευδαισθησιογόνα Εισπνεόμενοι διαλύτες Αγωνιστές σε μ,δ,κ υποδοχείς οπιοειδών Έμμεσος αγωνιστής σε ντοπαμινεργικούς υποδοχείς Έμμεσος αγωνιστής σε ντοπαμινεργικούς υποδοχείς Διευκολύνει τη λειτουργία του GABA A και αναστέλλει NMDA Αγωνιστής σε νικοτινικούς χολινεργικούς υποδοχείς Αγωνιστές σε CB 1 και CB 2 υποδοχείς Ανταγωνιστής σε NMDA υποδοχείς Μερικοί αγωνιστές σε 5-ΗΤ υποδοχείς Άγνωστος ΗΤ 2Α

23 Η Ντοπαμινεργική Υπόθεση της Φαρμακοεξάρτησης Υπόθεση: Προτείνει ότι τα περισσότερα εξαρτησιογόνα φάρμακα ασκούν τη δράση τους μέσω της ντοπαμίνης και των αντίστοιχων νευρωνικών κυκλωμάτων Άμεσα Διεγερτικά ΚΝΣ (Αμφεταμίνη, Κοκαίνη) ή Έμμεσα Αλκοόλη, Νικοτίνη, Μορφίνη, Βαρβιτουρικά ρ Φάρμακο Κοκαΐνη Αμφεταμίνη Οπιούχα Νικοτίνη Πρωτεύουσα Θέση Δράσης DAT <5HT <NET VMAT, DAT μ & γ οπιοειδείς υποδοχείς Νικοτινικός Υποδοχέας Ach Δευτερεύουσα Θέση Δράσης camp, PKA, CREB-P, Δfos camp, PKA, CREB-P, Δfos camp, PKA, CREB-P, Δfos Αλκοόλη GABA, NMDA υποδοχείς camp, Κανάλια Ιόντων, Δfos, NOS

24 Οδοί Ανταμοιβής 5-ΗΤ Εγκεφαλίνη Ντοπαμίνη D2 Υποδοχέας Κοιλιακή Καλυπτρική περιοχή Επικληνής πυρήνας διαφράγματος μορφί νη Εγκεφαλίνη GABA D2 Υποδοχέας Ντοπαμίνη Μέλαινα Ουσία Αμυγδαλή Ιππόκαμπος Ντοπαμινεργική Υπόθεση της Φαρμακοεξάρτησης Υπόθεση: Τα περισσότερα ερα εξαρτησιογόνα φάρμακα ασκούν τη δράση τους μέσω της ντοπαμίνης και των αντίστοιχων νευρωνικών κυκλωμάτων Άμεσα Διεγερτικά ΚΝΣ (Αμφεταμίνη, Κοκαΐνη) ή Έμμεσα Αλκοόλη, Νικοτίνη, Μορφίνη, Βαρβιτουρικά Ανταμοιβή GABA Ανταμοιβή

25 Το σύνδρομο μειωμένης ανταμοιβής συνδέεται με ένα πλήθος συμπεριφορών ρ και διαταραχών της προσωπικότητας που φαίνεται ότι βασίζονται σε ένα κοινό γενετικό υπόστρωμα, αυτό των μειωμένων D2 υποδοχέων. Σύμφωνα με τη θεωρία των Bayes's Theorem τα άτομα που φέρουν το αλληλόμορφο A1 του D2 υποδοχέα έχουν 74 % πιθανότητα να αναπτύξουν σύνδρομο μειωμένης ανταμοιβής (Blum et al. 1996b). Ο τύπος της διαταραχής που θα εκδηλωθεί καθορίζεται από άλλους γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που δεν έχουν διευκρινιστεί ακόμα.

26 Μάθηση Μνήμη Φάρμακο- Μάθηση Ενισχυτής Μνήμη Τροφή Sex Φιλία Xάδι Ευχαρίστηση Κέντρο Ανταμοιβής Ντοπαμίνη

27 ΔΙΕΓΕΡΤΙΚΑ ΚΝΣ

28 Διεγερτικά ΚΝΣ Φάρμακα που αυξάνουν μυϊκό τόνο και πνευματικές λειτουργίες. Η δράση τους ποικίλει από την αύξηση εγρήγορσης και αυπνίας(καφεϊνη) έως τη πρόκληση σπασμών (στρυχνίνη) ή θάνατο λόγω υπερδιέγερσης. Καρδιακός ρυθμός Ρυθμός αναπνοής Αστάθεια Τρόμος Ανόρθωση τριχών Σπασμοί

29 Mοριακή ή βάση διέγερσης ΚΝΣ Έλλειψη ισορροπίας μεταξύ αναστολής και διέγερσης στον εγκέφαλο. Η υπερδιεγερσιμό τητα των νευρώνων οφείλεται σε : Ενίσχυση ή βελτίωση της διεγερτικής νευροδιαβίβασης (π.χ. αμφεταμίνη) Καταστολή ή ανταγωνισμός της ανασταλτικής νευροδιαβίβασης (π.χ. στρυχνίνη) Προσυναπτικός έλεγχος της απελευθέρωσης αναστολτατικού νευροδιαβιβαστή (π.χ. πικροτοξίνη)

30 Κατηγοριοποίηση Διεγερτικών Αναληπτικά ΚΝΣ Διεγερτικά αναπνοής Σπασμογόνα Ψυχοκινητικά διεγερτικά Συμπαθομιμητικά ή αδρενεργικά διεγερτικά Μεθυλοξανθίνες

31 ΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ Πεντυλενετραζόλη διαγνωστικό στην επιληψία και πειραματικό μοντέλλο σπασμών Δοξαπράμη διεγείρει την αναπνοή, αυξάνει πίεση, χρήσιμο στη δηλητηρίαση από βαρβιτουρικά και εισπνεόμενα αναισθητικά. Νικεταμίδη(coramine) coramine)-παλαιότερα για τη διέγερση αντανακλαστικών ως καρδιοτονωτικό και στη λιποθυμία Πικροτοξίνη πειραματικά Στρυχνίνη πειραματικά νικεταμίδη δοξαπράμη στρυχνίνη nux vomica

32 Αναληπτικά Διαφορετικής χημικής δομής Απορροφούνται από το στόμα Μικρός χρόνος δράσης πρόκληση σπασμών Ηπατικός μεταβολισμός Ανεπιθύμητες ενέργειες: Σπασμοί που χαρακτηρίζονται από οπισθότονο Αντιμετώπιση σπασμών με διαζεπάμη ή κλοναζεπάμη Ε.Φ.

33 Ψυχοκινητικά Διεγερτικά Αμφεταμίνες- Κοκαΐνη Μηχανισμός δράσης αμφεταμίνη Απελευθέρωση βιογενών μονοαμινών. Αναστολή επαναπρόσληψης Αγωνιστές σε υποδοχείς DA και 5-HT Ανταγωνιστές σε μερικούς αδρενεργικούς υποδοχείς Μπορεί να αναστείλουν ΜΑΟ Θεραπευτικές χρήσεις Κοκαΐνη παλαιότερα ως τοπικό αναισθητικό Αμφεταμίνη ή μεθυλφαινιδάτη Υπερκινητικό σύνδρομο Ναρκοληψία(υποδιεγερσιμότητα του φλοιού) Φαινφλουραμίνη Παχυσαρκία αλλά σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες κοκαΐνη

35 Οξεία χορήγηση προκαλεί αϋπνία, μείωση κόπωσης, ανύψωση διάθεσης, αύξηση κινητικότητας, ομιλίας, ευφορία (rush). Μείωση όρεξης, διέγερση αναπνοής ειδικά μετά από χορήγηση βαρβιτουρικών ή αλκοόλ. Ναυτία, έμετος, ρίγη, προβλήματα συγκέντρωσης, μνήμης, επιθετικότητα. Υπερδοσολογία : υπερδιέγερση, ρ τρόμος και σπασμοί. Ταχυκαρδία, υπέρταση, κρίσεις πανικού, ψευδαισθήσεις,νεφρική ανεπάρκεια, εγκεφαλική αιμοραγία και θάνατος από υπερθερμία. Αντιμετώπιση υπερδοσολογίας - Σημαντικό ποσό αναλλοίωτο από τα ούρα. Οξίνηση ούρων με χλωριούχο αμμώνιο επιταχύνει την απομάκρυνση και εμποδίζει επαναρρόφηση από τα νεφρικά σωληνάρια. Κατασταλτικά.

36 Μεθαμφεταμίνη : meth speed chalk ice crystal glass MDMA (Methylenedioxymethamphetamine) : ecstasy E Adam XTC M&M Κοκαΐνη- Κρακ- Crack:. Coke, Flake, Snow, Dust, Happy Dust, Gold Dust, Heaven Dust, Girl, Cecil, Lorine, C, Toot, Blow,Charlie Cocaine- HCl +NaHCO3 Cocaine + H2O + CO2 + NaCl Speedballing- όρος που χρησιμοποιείται για την Ε.Φ. χρήση μίγματος ηρωίνης ης -κοκαΐνης στην ίδια σύριγγα ργγ

37 Η οξεία χορήγηση κοκαΐνης και αμφεταμίνης: μεταβάλλει την επαναπρόσληψη των βιογενών αμινών Εξάρτηση: η μακροχρόνιες προσαρμογές ρμ οι οποίες προκαλούνται από τα αυξημένα επίπεδα των βιογενών αμινών. Αυτές οι προσαρμογές τροφοδοτούν το κύκλωμα των κινήτρων, διευκολύνοντας τον σχηματισμό συνηθειών με κέντρο τη λήψη του φαρμάκου

39 D2 Υποδοχείς στον Εθισμό Cocaine Meth Alcohol Food DOE/BNL, NIDA, ONDCP

40 The Runs Κοκαΐνη/Αμφεταμίνη Λήψη φαρμάκου The Blues Κόπωση Κατάθλιψη Υπερφαγία αναζήτηση Λήψη φαρμάκου αναζήτηση Λήψη φαρμάκου ύπνος αναζήτηση CRASH Λήψη φαρμάκου

43 Mεθυλοξανθίνες θ λ ξ θί Καφεΐνη: καφές ( mg/φλιτζάνι φλιτζάνι) τσάι (30-40 mg/ φλιτζάνι) κακάο (15-18mg/ 18mg/ φλιτζάνι) Θεοφυλλίνη: τσάι και κακάο Θεοβρωμίνη: κακάο

44 Mηχανισμός Δράσης Ήπια αύξηση ΝΕ και DA Αύξηση συγκέντρωσης c AMP Ανταγωνισμός υποδοχέων αδενοσίνης(νευρορυθμιστής) Μεταβάλλει ενδοκυττάρια συγκέντρωση ασβεστίου Η αδενοσίνη, φαίνεται ότι διευκολύνει τον ύπνο δρώντας σε συστήματα εγρήγορσης στον εγκέφαλο, όπως το χολινεργικό.

45 Φαρμακολογικές δράσεις/ Ανεπιθύμητες ενέργειες Μικρές δόσεις: : mg/ 250mg/καφείνης po Αύξηση πνευματικής δραστηριότητας, μείωση ζάλης και κόπωσης Μεγαλύτερες δόσεις: : mg/ ερεθιστικότητα, ανησυχία, τρόμος, αϋπνία, πονοκέφαλος, ταχυκαρδία, αρρυθμίες, διαταραχή ΓΕΣ, αυξημένη διούρηση Ακόμα μεγαλύτερες δόσεις : > 1000 mg Υπερδιέγερση, delirium i και σπασμοί Εξάρτηση, ήπιο σύνδρομο στέρησης

Σχετικά έγγραφα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία Ι

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φαρμακολογία Ι Φάρμακα Κ.Ν.Σ. Διδάσκοντες: Μ. Μαρσέλος, Μ. Κωνσταντή, Π. Παππάς, Κ. Αντωνίου, Γ. Λεονταρίτης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό