ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΝΤΥΠΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ για ένταξη στο Ε.Π. «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

Transcript

1 ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΝΤΥΠΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ για ένταξη στο Ε.Π. «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΠΡΑΞΗΣ: ΦΟΡΕΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ: «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ - Β ΦΑΣΗ» ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ (ΥΠΔΒΜΘ) 1

2 ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΦΟΡΕΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ (ΥΠΔΒΜΘ) Εν.Διοικ.Τομέας Α /βάθμιας και Β /βάθμιας Εκπαίδευσης ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΘΕΣΗ ΣΤΟ ΦΟΡΕΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Ανδρέα Παπανδρέου 37, Μαρούσι Αττικής ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΦΟΡΕΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ (αφορά στο φορέα που θα συμμετέχει στο έργο κατά τη διάρκεια υλοποίησης και θα αναλάβει την λειτουργία του έργου μετά τη λήξη της χρηματοδότησης του) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΘΕΣΗ ΣΤΟ ΦΟΡΕΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (ΙΕΠ) ΓΚΛΑΒΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (ΙΕΠ) Τσόχα 36, Αθήνα ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ-(ΟΙ) ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ-(ΟΙ): ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ: Η παρούσα πράξη φιλοδοξεί να ενοποιήσει σημαντικές δράσεις επιμόρφωσης που υλοποιούνται αυτή τη στιγμή στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», των οποίων δικαιούχοι ήταν ο Οργανισμός Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών (ΟΕΠΕΚ), το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (ΠΙ) και το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας (ΚΕΕ). Το ΙΕΠ, ως καθολικός διάδοχος των ανωτέρω φορέων, καθίσταται αυτοδίκαια δικαιούχος των πράξεων αυτών, αναλαμβάνοντας πλέον κεντρικό ρόλο στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Τούτο εξάλλου αποτελεί, μεταξύ άλλων, αρμοδιότητα και σκοπό του ΙΕΠ, σύμφωνα με το εδάφιο (γγ), της παραγράφου 3, του Άρθρου 2 του ιδρυτικού του νόμου Ν.3966/ΦΕΚ Α118, Η συνολική / ολιστική προοπτική του ΙΕΠ, που με τον ανωτέρω νόμο ορίζεται ως ο ενιαίος φορέας εκπαιδευτικής πολιτικής ανοίγει νέες δυνατότητες για την αξιοποίηση της εμπειρίας που προέκυψε μέχρι σήμερα από την υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών. 1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΠΡΑΞΗΣ & ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Ι. Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Η ΑΝΑΓΚΗ Ο θεσμός της επιμόρφωσης, πέρα από τη προσωπική και την επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού, συνδέεται στενά με τις κατευθύνσεις του «Νέου Σχολείου» του 21ου αιώνα και το ρόλο που καλείται ο ίδιος να αναλάβει. Η νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα θέτει στο επίκεντρο των αλλαγών το μαθητή, τον βλέπει ως επένδυση για το μέλλον, σε ένα σχολείο ψηφιακό, καινοτόμο, πράσινο, ολοήμερο, ανοιχτό στην κοινωνία, χωρίς κοινωνικές, οικονομικές μορφωτικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές διακρίσεις και ανισότητες. Ο εκπαιδευτικός καλείται να διαμορφώσει ένα δημιουργικό και ανοιχτό εκπαιδευτικό περιβάλλον με μεγαλύτερη αυτονομία, αυτενέργεια, καινοτόμο διάθεση, δημιουργικότητα και συνεργατικό κλίμα σχέσεων. Η επιμόρφωσή του, επομένως, προβάλλει ως πρωταρχική ανάγκη. Αφορά όχι μόνο τη διδακτική μεθοδολογία και την παιδαγωγική πρακτική που πρέπει να εφαρμόσει, αλλά και την αλλαγή της στάσης του έναντι των εκπαιδευτικών εξελίξεων και τον μετασχηματισμό του σε συνδημιουργό τους. Η σύγχρονη επιμορφωτική αντίληψη θεωρεί τον εκπαιδευτικό ως φορέα της επιμόρφωσής του, που σημαίνει ότι ο ίδιος καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις επιμορφωτικές του ανάγκες, βάσει των οποίων καταρτίζονται οι θεματικές ενότητες του εκάστοτε επιμορφωτικού προγράμματος και ωθεί και τη σχολική μονάδα, στην οποία ανήκει, στην ανάληψη στοχευμένων επιμορφωτικών πρωτοβουλιών. Η ενεργός συμμετοχή, εξάλλου, του εκπαιδευτικού στα επιμορφωτικά προγράμματα που τον αφορούν συμβαδίζει με τις βασικές αρχές της Εκπαίδευσης Ενηλίκων που αντιλαμβάνονται τον επιμορφούμενο ως συμμέτοχο και διαμορφωτή στην επιμορφωτική διαδικασία. Σημαίνει επίσης τη μετατροπή και του ίδιου του εκπαιδευτικού σε επιμορφωτή των συναδέλφων του, με βάση κοινά προβλήματα και νέες επιμορφωτικές ανάγκες. 2

3 Στο πλαίσιο του ΕΠ του ΥΠΔΒΜΘ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» υλοποιήθηκαν και υλοποιούνται σημαντικά έργα στον τομέα της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Στο πλαίσιο αυτών των εθνικής εμβέλειας έργων δοκιμάστηκαν νέες επιτυχημένες μορφές επιμόρφωσης, αξιοποιώντας τα αποτελέσματα και τις καλές πρακτικές συναφών προγραμμάτων, με απτά αποτελέσματα στην εκπαιδευτική κοινότητα, όπως: αλλά και διάθεση σημαντικού ποσού για την επιμόρφωση μέχρι σήμερα περίπου επιμορφωτών και περίπου εκπαιδευτικών, σημαντικές βελτιώσεις στη διαδικασία και το περιεχόμενο της επιμόρφωσης (με έμφαση στο σχεδιασμό του επιμορφωτικού προγράμματος, στη συμμετοχική και βιωματική διδασκαλία, στην επιμόρφωση των επιμορφωτών, στα επιμορφωτικά υλικά), προσπάθεια ενσωμάτωσης των βασικών στρατηγικών του «Νέου Σχολείου», εισαγωγή νέων στοιχείων από την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, εφαρμογή καινοτόμων θεματικών περιοχών και μεθοδολογιών βασισμένων στη εργασία στην τάξη και στον αναστοχασμό της, υλοποίηση των επιμορφωτικών δράσεων από διαφορετικούς φορείς, με διαφορετικές ταχύτητες εξέλιξης των προγραμμάτων καθώς και σημαντικές επικαλύψεις, με συνέπειες στην αποδοτικότητα αρκετών προγραμμάτων και στην ανταπόκριση τόσο της εκπαιδευτικής κοινότητας όσο και της ελληνικής κοινωνίας. Σύμφωνα με τις εν λόγω συστάσεις της Επιτροπής Ανεξαρτήτων Εμπειρογνωμόνων σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ, σκόπιμο είναι να δρομολογηθεί η σταδιακή αποκέντρωση στις πολιτικές εκπαίδευσης ώστε να οργανώνονται με επίκεντρο το σχολείο. Ειδικά στην επιμόρφωση οι συστάσεις αυτές απαιτούν να δοθεί έμφαση σε ενδοσχολικές επιμορφώσεις και σε επιμορφώσεις με πρωτοβουλία της σχολικής μονάδας ή ομάδων σχολικών μονάδων. Στη Β φάση του «Προγράμματος Επιμόρφωσης» αλλά και λαμβάνεται υπόψη η μεθοδολογία που ήδη εφαρμόσθηκε στην πρώτη εφαρμογή που έλαβε χώρα στο πλαίσιο των Πράξεων με MIS , , (Α Φάσης του «Μείζονος Προγράμματος Επιμόρφωσης»), φυσικά, με τις όποιες αναπροσαρμογές αυτής της μεθοδολογίας κριθούν αναγκαίες, αξιοποιείται, έπειτα από αξιολόγηση, το υλικό επιμόρφωσης επιμορφωτών και επιμορφούμενων που παρήχθη κατά την Α Φάση, αξιοποιούνται τα σχολεία που συμμετείχαν ως πόλος διάχυσης των νέων επιμορφωτικών προσπαθειών, ενσωματώνονται στο φυσικό αντικείμενο της παρούσας πράξης οι νέες οργανωτικές απαιτήσεις που προκύπτουν από τις συστάσεις των Εμπειρογνωμόνων του ΟΟΣΑ για να γίνει πράξη η ενδοσχολική επιμόρφωση. ΙΙ ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΟ ΕΡΓΟ («ΠΡΑΞΗ»/ «ΠΡΑΞΕΙΣ») (α) Στόχος της Πράξης: Το «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ - Β ΦΑΣΗ» εντάσσει όλες τις επιμέρους επιμορφωτικές δράσεις (με την εξαίρεση της επιμόρφωσης στην ένταξη των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη) σε ένα κοινό πρόγραμμα επιμόρφωσης το οποίο διέπεται από τις ακόλουθες βασικές αρχές: Συντονισμός όλων των επιμέρους επιμορφωτικών δράσεων και ένταξή τους σε ένα ενιαίο πλαίσιο ώστε να επιτευχθεί κοινή φιλοσοφία, οικονομίες κλίμακας, αποφυγή άσκοπων αλληλοεπικαλύψεων και ταυτόχρονα μέγιστη αξιοποίηση των επιμορφωτικών υλικών, των επιμορφωτών και των διατιθέμενων πόρων. Δημιουργία μητρώου πιστοποιημένων επιμορφωτών ανά θεματικό πεδίο. Θεσμοθέτηση κοινής κοστολόγησης των επιμορφωτικών υπηρεσιών (ώρα επιμόρφωσης, σελίδες επιμορφωτικού υλικού, ώρα υποστήριξης επιμορφούμενων, μετακινήσεις, οδοιπορικά, κ.λπ.) στα διάφορα θεματικά πεδία. Δυνατότητα πολλαπλής χρήσης των επιμορφωτικών υλικών σε διαφορετικά πεδία επιμόρφωσης με μικρές προσαρμογές. Επιπλέον στο πλαίσιο του έργου επιχειρείται: Σταδιακή μετάβαση από τον «πάνω προς τα κάτω» (top down) προσδιορισμό των επιμορφωτικών αναγκών με βάση τις εθνικές εκπαιδευτικές πολιτικές, (π.χ. νέα προγράμματα σπουδών, αξιολόγησηαυτοαξιολόγηση, ερευνητικές εργασίες (project ) κτλ.), στον από τα «κάτω προς τα πάνω» (bottom up) προσδιορισμό συγκεκριμένων θεματικών πεδίων επιμόρφωσης με βάση τις ανάγκες των σχολικών μονάδων, όπως διαχείριση σχολικής τάξης, βία και παραβατικότητα, μαθητική διαρροή, εισαγωγή καινοτομιών στην εκπαιδευτική διαδικασία κτλ.. 3

4 4 Ενσωμάτωση νέων, σύγχρονων κατευθύνσεων στην επιμόρφωση, με έμφαση στην επιμόρφωση με αφετηρία τη σχολική μονάδα και τις ανάγκες της ή καλύτερα τις ανάγκες ομάδων (clusters) σχολικών μονάδων, ώστε να φύγουμε από τη λογική μιας επιμόρφωσης τύπου «delivery» και να μεταβούμε σε μια περισσότερο συμμετοχική και διαδραστικού τύπου επιμόρφωση. Αξιοποίηση του θεσμού του σχολικού συμβούλου με ανάπτυξη των επαγγελματικών δεξιοτήτων του ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει στις νέες ανάγκες και εκπαιδευτικές πολιτικές για την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών.. Αξιοποίηση νέων ρόλων ή θεσμών, όπως ο μέντορας (mentor) κ.ά., πέρα από τους παραδοσιακούς επιμορφωτικούς θεσμούς (π.χ. σχολικός σύμβουλος), που και αυτοί θα συμβάλουν στην ουσιαστική καθοδήγηση των εκπαιδευτικών. Αξιοποίηση νέων κατευθύνσεων για την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών, οι οποίες σχετίζονται με τη βελτίωση και την αποτελεσματικότητα του σχολείου (school improvement and school effectiveness), την εκπαιδευτική ηγεσία (educational leadership), τις κοινότητες μάθησης (learning communities) και τη δικτύωση (networking). Έμφαση στο «μαθαίνω από το συνάδελφο», στην πρακτική κατεύθυνση της επιμόρφωσης, στις συμμετοχικές, εργαστηριακές και βιωματικές μορφές επιμόρφωσης, οι οποίες έχουν αποδειχτεί ιδιαίτερα αποτελεσματικές και αποδεκτές από την εκπαιδευτική κοινότητα. Στη λογική αυτή θα πρέπει, εκτός από τα παραδοσιακά σεμινάρια, να αξιοποιηθούν τα εργαστήρια (workshops), οι μελέτες περίπτωσης (case studies), οι επισκέψεις σε σχολεία (school visits), η συναδελφική παρατήρηση και άλλες σύγχρονες μέθοδοι επιμόρφωσης. Προτεραιότητα σε σχολεία που εμπράκτως και τεκμηριωμένα έχουν αποδείξει το ενδιαφέρον τους για την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών (π.χ. σχολεία που συμμετέχουν επιτυχώς στο πρόγραμμα της αυτοαξιολόγησης σχολικής μονάδας, τα πιλοτικά σχολεία εφαρμογής των νέων Π.Σ. κ.ά). Σχολεία αυτού του τύπου μπορούν να αποτελούν χώρο επισκέψεων, μελετών περίπτωσης, δικτύωσης κ.τ.λ. Με άλλα λόγια τα σχολεία αυτά που ήδη υπάρχουν στο σύστημα μπορούν να γίνουν «πυρήνες επιμόρφωσης» και για άλλα σχολεία που βρίσκονται στην ίδια γεωγραφική περιφέρεια με αυτά. Τα προγράμματα επιμόρφωσης που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο της πράξης «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ - Β ΦΑΣΗ» υπηρετούν τους ακόλουθους στόχους, οι οποίοι διέπουν το σχεδιασμό και την υλοποίησή τους: ανάδειξη της φιλοσοφίας και των στόχων του «Νέου Σχολείου», ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών σχετικά με την αντίληψη και την πρακτική του «Νέου Σχολείου», ουσιαστική συμβολή στην επιτυχία του «Νέου Σχολείου», αναδεικνύοντάς το ως βασικό πυλώνα αλλαγής και μετασχηματισμού, αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης, στη δημιουργία προϋποθέσεων επαναοριοθέτησης του ρόλου του εκπαιδευτικού ως σχεδιαστή και εμψυχωτή της σύγχρονης διδακτικής πράξης, αλλαγή της φυσιογνωμίας ολόκληρης της σχολικής μονάδας σε μια κοινότητα μάθησης, που διαχειρίζεται και οργανώνει με σύγχρονους τρόπους την παραγωγή γνώσης στους κόλπους της, βελτίωση της επικοινωνίας εκπαιδευτικού - μαθητή μέσα στην τάξη, καλλιέργεια των γνώσεων των εκπαιδευτικών σχετικά με τις ψυχικές, κοινωνικές, πνευματικές και άλλες ανάγκες των παιδιών σε κάθε στάδιο ανάπτυξής τους, αξιοποίηση πολυτροπικών διδακτικών για όλα τα αντικείμενα σύμφωνα με τις εθνικές προδιαγραφές των Προγραμμάτων Σπουδών, ανάπτυξη της ικανότητας των εκπαιδευτικών για έγκαιρη διάγνωση και διαχείριση των μαθησιακών προβλημάτων και των ιδιαίτερων καταστάσεων των μαθητών στην καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική, δημιουργία συνεργατικών Κοινοτήτων Μάθησης και υποστήριξης των εκπαιδευτικών με τη μεθοδολογία της εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης, σύνδεση του σχολείου με τις διαδικασίες της Δια Βίου Μάθησης, ανάπτυξη ικανοτήτων των μαθητών, όπως δημιουργικότητα, κριτική σκέψη, επικοινωνία, συνεργατικότητα, προγραμματισμός ενεργειών, εξοικείωση με τις τέχνες, ανάληψη πρωτοβουλιών, ικανότητα του «μαθαίνω να μαθαίνω», ανάπτυξη στάσεων και δεξιοτήτων που υπηρετούν το κλίμα συνεργασίας ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς και ανάμεσα στους μαθητές, ανάπτυξη θετικής στάσης και δεξιότητας στη διαχείριση της απόκλισης και της διαφορετικότητας (πολιτισμικής, απόδοσης, ή άλλης), ώστε να αξιοποιείται ως πλούτος και να μη γίνεται μοχλός περιθωριοποίησης ή σύγκρουσης, κατανόηση των συμπεριφορών ατόμων μελών εντός και εκτός τάξης ως έκφραση δυναμικών του

5 ευρύτερου πλαισίου (τμήματος, σχολείου κλπ.). παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ (π.χ. εκπαιδευτικό λογισμικό, διαδραστικός πίνακας, ψηφιοποιημένο εκπαιδευτικό υλικό κ.ά.) στην εκπαιδευτική πράξη. Οι εκπαιδευτικοί που θα επιμορφωθούν: θα έρθουν σε επαφή με νέες μεθόδους διδακτικής προσέγγισης των γνωστικών τους αντικειμένων με έμφαση στη διδακτική πράξη και με αξιοποίηση του άξονα «σχέσεις και ομάδα» στη διδακτική πρακτική, θα υποβοηθηθούν στην αντιμετώπιση ζητημάτων διαχείρισης κρίσεων και προβληματικών καταστάσεων στη τάξη ή το σχολείο σε αυθεντικά περιβάλλοντα μάθησης, θα έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν συνεργατικές κοινότητες και δίκτυα μάθησης και θα βελτιώσουν τις βασικές ικανότητές τους στην παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ. (β) Θεματικές Ενότητες Επιμόρφωσης Η Β Φάση του Προγράμματος Επιμόρφωσης προτείνεται να καλύψει, με διαδικασία από πάνω προς τα κάτω (top down) για τον προσδιορισμό επιμορφωτικών αναγκών, θεματικές ενότητες οι οποίες άπτονται τρεχουσών εθνικών εκπαιδευτικών πολιτικών (αξιολόγηση-αυτοαξιολόγηση, νέα προγράμματα σπουδών, ερευνητικές εργασίες - project, μέντορες κ.τ.λ.). Η διαδικασία «από κάτω προς τα πάνω» (bottom up), ενώ διατρέχει το σύνολο του Προγράμματος, εφαρμόζεται συγκεκριμένα σε διακριτή θεματική ενότητα. Οι προτεινόμενες θεματικές περιοχές είναι: I. Αξιολόγηση εκπαιδευτικού - αυτοαξιολόγηση και βελτίωση σχολικής μονάδας, στην οποία θα κληθούν να επιμορφωθούν όσοι εμπλέκονται στις σχετικές διαδικασίες. Για ένα μεγάλο τμήμα του έργου θα αξιοποιηθεί το ήδη έτοιμο υλικό και οι επιμορφωτές του προγράμματος της αυτοαξιολόγησης με μικρές μόνο προσαρμογές II. Επιμόρφωση σε σχέση με το εκπαιδευτικό έργο, δηλαδή, επιμόρφωση στα νέα προγράμματα σπουδών Πρωτοβάθμιας (Νηπιαγωγείο, Δημοτικό) και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Γυμνάσιο, Λύκειο, Επαγγελματικό Λύκειο), τον εγγραμματισμό, με σκοπό την αναβάθμιση στα αναμενόμενα επίπεδα του εγγραμματισμού (literacy) στη γλώσσα και τις θετικές επιστήμες των μαθητών της υποχρεωτικής εκπαίδευσης (5-15 ετών) και τις ερευνητικές εργασίες (project) και τη διερευνητική μάθηση. Για ένα μέρος του προγράμματος που αφορά την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών υποχρεωτικής εκπαίδευσης στα νέα προγράμματα σπουδών μπορεί να αξιοποιηθεί το ήδη έτοιμο υλικό με τις αναγκαίες προσαρμογές και οι επιμορφωτές του προγράμματος των νέων προγραμμάτων σπουδών, καθώς και υλικό και επιμορφωτές που σχετίζονται με τη διδακτική των γνωστικών αντικειμένων από την Α Φάση του Μείζονος Προγράμματος Επιμόρφωσης. Μετά από τις δομικές αλλαγές τόσο στην Επαγγελματική Εκπαίδευση όσο και το Λύκειο Γενικής Παιδείας, σύμφωνα με το νέο νόμο που προγραμματίζεται να κατατεθεί για ψήφιση την Άνοιξη του 2013, θα προχωρήσουμε στην εκπόνηση των νέων προγραμμάτων σπουδών και επομένως η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών του Γενικού Λυκείου και των εκπαιδευτικών της επαγγελματικής εκπαίδευσης θα σχεδιασθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νέου νόμου. Για μέρος του προγράμματος επιμόρφωσης στις ερευνητικές εργασίες (project) και τη διερευνητική μάθηση θα αξιοποιηθεί το ήδη έτοιμο υλικό και οι επιμορφωτές του προγράμματος των ερευνητικών εργασιών για το Λύκειο. III. Επιμόρφωση στη λειτουργία της τάξης και του σχολείου γενικότερα, με έμφαση στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για την ομαλή μετάβαση των μαθητών από τη μία βαθμίδα της εκπαίδευσης στην άλλη, την εισαγωγή νέων ρόλων στο σχολείο, όπως μέντορες (mentoring and coaching), τη διαχείριση προβλημάτων μέσα στην τάξη και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών των ακριτικών περιοχών. IV. Διοίκηση της εκπαίδευσης, θεματική ενότητα που αφορά στην επιμόρφωση των στελεχών της Εκπαίδευσης σε θέματα διοικητικής νομοθεσίας, διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού, νέων θεσμών και εκπαιδευτικών λειτουργιών προκειμένου να αναβαθμιστεί το πολυδιάστατο έργο τους. V. Προγράμματα βασισμένα στο σχολείο που πραγματοποιούνται με τη διαδικασία από κάτω προς τα πάνω (bottom up) μετά από αίτημα της σχολικής μονάδας (school based) ή ομάδας σχολείων. Μερικές από τις παραπάνω περιοχές ενσωματώνουν πλήρως δράσεις που υλοποιούνταν μέχρι σήμερα από διακριτές πράξεις. Το σύνολο των δράσεων που προτείνεται να υλοποιηθούν στο πλαίσιο του «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ - Β ΦΑΣΗ» χαρακτηρίζονται από τη λογική της αποκέντρωσης της επιμόρφωσης, βασίζονται και στη σχολική μονάδα (school based) και καλύπτουν τις εξής Θεματικές Ενότητες (ΘΕ): 5

6 1. Αξιολόγηση εκπαιδευτικού & αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας 2. Νέα προγράμματα σπουδών για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 3. Εγγραμματισμός 4. Ερευνητικές εργασίες (projects) 5. Ομαλή μετάβαση μεταξύ των βαθμίδων της εκπαίδευσης 6. Εισαγωγή του θεσμού των μεντόρων (mentoring and coaching) 7. Διαχείριση προβλημάτων σχολικής τάξης 8. Διοίκηση της εκπαίδευσης 9. Προγράμματα επιμόρφωσης βασισμένα στο σχολείο (γ) Μεθοδολογία υλοποίησης της επιμόρφωσης Σύμφωνα με την εμπειρία από προηγούμενα επιμορφωτικά προγράμματα και με βάση τα προσδοκώμενα αποτελέσματα από την υλοποίηση της πράξης «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ - Β ΦΑΣΗ», προτείνεται η υλοποίηση των επιμορφωτικών δράσεων στις 6 Θεματικές Ενότητες, που αναφέρθηκαν ανωτέρω. Η επιμόρφωση θα διεξαχθεί κατά κύριο λόγο στις σχολικές μονάδες, αλλά θα αξιοποιηθούν, ανάλογα με τις ανάγκες, και περιφερειακές δομές επιμόρφωσης εκπαιδευτικών (ΠΕΚ, κ.λπ.), η οποίες κατά περίπτωση θα αναλάβουν και συντονιστικό ρόλο. Στο πλαίσιο των επιμορφωτικών δράσεων θα υπάρχει για τα στελέχη της εκπαίδευσης (περιφερειακοί διευθυντές, διευθυντές εκπαίδευσης, σχολικοί σύμβουλοι, διευθυντές σχολικών μονάδων) ταχύρρυθμη επιμόρφωση / ενημέρωση για το πρόγραμμα. Στο πλαίσιο της πράξης «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ - Β ΦΑΣΗ» θα εκπονηθούν Οδηγοί (για την επιμόρφωση επιμορφωτών και την επιμόρφωση εκπαιδευτικών) σε συμβατική και ψηφιακή μορφή (κατάλληλη για εξ αποστάσεως εκπαίδευση) με παραδείγματα και μελέτες περίπτωσης και βιβλιογραφία - δικτυογραφία για περαιτέρω μελέτη για κάθε μία από τις 6 Θεματικές Ενότητες, με αξιοποίηση και εμπλουτισμό ανάλογων υλικών όπου έχουν ήδη παραχθεί στο πλαίσιο της υλοποίησης προγενέστερων πράξεων. Επιμόρφωση εκπαιδευτικών Η επιμόρφωση στις Θεματικές Ενότητες της πράξης θα πραγματοποιηθεί με τη μορφή δια ζώσης (σεμινάρια σε ομάδες των 20 περίπου εκπαιδευτικών) και, σε μικρότερο βαθμό, με εφαρμογή εξ αποστάσεως επιμόρφωσης. Για κάθε μία από τις ανωτέρω Θεματικές Ενότητες έχουν προσδιοριστεί συγκεκριμένοι τύποι εργασιών (tasks) με βάση την υλοποίηση των οποίων δομείται η διαδικασία της επιμόρφωσης. Οι εργασίες αυτές εξασφαλίζουν το συλλογικό σχεδιασμό, τη δράση και τον αναστοχασμό των μελών της ομάδας που θα επιμορφωθεί και οδηγούν στην παραγωγή συγκεκριμένου παραδοτέου. Στο πλαίσιο της επιμόρφωσης αξιοποιείται το υφιστάμενο εκπαιδευτικό υλικό για τη συγκεκριμένη Θεματική Ενότητα (το οποίο περιλαμβάνει και πρόσθετη βιβλιογραφία). Το παραδοτέο των μελών της ομάδας αξιολογείται από τον επιμορφωτή και με βάση αυτή την αξιολόγηση πιστοποιούνται τα μέλη της για τη συγκεκριμένη Θεματική Ενότητα. Προκειμένου να διασφαλιστεί το αδιάβλητο της σχετικής διαδικασίας πιστοποίησης λαμβάνονται τα εξής μέτρα: α) Το παραδοτέο της ομάδας παρουσιάζεται, σε ειδική συγκέντρωση, στο σύνολο του συλλόγου διδασκόντων του κάθε σχολείου και αναρτάται στην ιστοσελίδα του σχολείου. β) Σε επίπεδο Διεύθυνσης ή Περιφέρειας οργανώνεται ειδική ημερίδα παρουσίασης των παραδοτέων ανά Θεματική Ενότητα. γ) Διενεργείται δειγματοληπτικός έλεγχος σε ποσοστό των παραδοτέων από δεύτερο ανεξάρτητο επιμορφωτή. Τα παραδοτέα που έχουν την καλύτερη αξιολόγηση ενσωματώνονται ως επιμορφωτικό υλικό στη Θεματική Ενότητα και αναρτώνται στην ιστοσελίδα του ΙΕΠ. Για την υλοποίηση της επιμόρφωσης στη Θεματική Ενότητα «Ενδοσχολική επιμόρφωση στο πλαίσιο της αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας» ακολουθούνται τα παρακάτω βήματα: 1. Σε κάθε σχολική μονάδα, η οποία συμμετέχει στην υλοποίηση της πράξης και ταυτόχρονα στο πρόγραμμα αυτοαξιολόγησης, επιλέγεται μια θεματική ενότητα επιμόρφωσης, κατά τρόπο που να τεκμηριώνεται από την έκθεση αυτοαξιολόγησης. 2. Η επιμόρφωση υλοποιείται από επιμορφωτή της επιλογής των εκπαιδευτικών και υποστηρίζεται από τους σχολικούς συμβούλους. Επιμόρφωση επιμορφωτών Η επιλογή των επιμορφωτών θα γίνει με ανοιχτή και δημόσια πρόσκληση, ενώ τα κριτήρια επιλογής τους θα καθοριστούν από τα όργανα διοίκησης και διαχείρισης της πράξης. Σε κάθε περίπτωση θα αξιοποιηθούν επιμορφωτές παλαιότερων πράξεων όπως «Α Φάση του Μείζονος Προγράμματος Επιμόρφωσης», «ΝΕΟ 6

7 ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Η Μετάβαση: Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών νέων ειδικοτήτων και δασκάλων στα δημοτικά σχολεία» και «Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Λυκείων στο αντικείμενο: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ (PROJECT)» και επιμορφωτές ήδη εγγεγραμμένοι σε υφιστάμενα σχετικά μητρώα. Οι επιμορφωτές που θα δραστηριοποιηθούν στην υλοποίηση της πράξης διακρίνονται σε 2 κατηγορίες: 1. Εκπαιδευτές Επιμορφωτών Οι Εκπαιδευτές Επιμορφωτών, αφού πρώτα εκπαιδευτούν οι ίδιοι από την ομάδα επιστημονικής υποστήριξης της κάθε Θεματικής Ενότητας, θα εκπαιδεύσουν και θα υποστηρίξουν το σύνολο των επιμορφωτών σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης της πράξης. Τα στελέχη της ομάδας επιστημονικής υποστήριξης θεωρούνται Εκπαιδευτές Επιμορφωτών. Με τη λήξη της επιμόρφωσης οι Εκπαιδευτές Επιμορφωτών πιστοποιούνται οριστικά και εγγράφονται σε μητρώο επιμορφωτών. 2. Επιμορφωτές Θα επιμορφωθούν από τους Εκπαιδευτές Επιμορφωτών και μετά θα αναλάβουν την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Μέρος της επιμόρφωσης των Επιμορφωτών είναι και η εκπόνηση συγκεκριμένων εργασιών (tasks), που θα αξιολογηθούν από τους Εκπαιδευτές Επιμορφωτών. Οι Εκπαιδευτές Επιμορφωτών θα αναλάβουν επίσης την επίβλεψη - στήριξη των Επιμορφωτών καθ όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Για τη Θεματική Ενότητα «Εισαγωγή του θεσμού των μεντόρων» θα αξιοποιηθούν μόνο Εκπαιδευτές Επιμορφωτών, οι οποίοι και θα επιμορφώσουν με τη σειρά τους εκπαιδευτικούς ως Μέντορες. Με τη λήξη της επιμόρφωσης οι Επιμορφωτές θα λάβουν αρχική πιστοποίηση, μέσα από σχετική διαδικασία που θα σχεδιαστεί στο πλαίσιο του αντίστοιχου υποέργου και θα αποφασιστεί από τα όργανα διοίκησης και διαχείρισης της πράξης. Μετά το πέρας της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, και υπό την προϋπόθεση θετικής αξιολόγησης του επιμορφωτή από τους επιμορφούμενους, θα χορηγείται η οριστική πιστοποίηση και ο Επιμορφωτής θα εγγράφεται σε μητρώο επιμορφωτών, κατηγοριοποιημένο ανά θεματική ενότητα. Με το ίδιο σύστημα που περιγράφηκε ανωτέρω θα επιλεγούν, θα επιμορφωθούν και θα πιστοποιηθούν και οι Εκπαιδευτές Υποστηρικτών και Υποστηρικτές της Επιμόρφωσης με βάση το σχολείο (school based). (δ) Προγραμματισμός υλοποίησης Για κάθε μία από τις θεματικές ενότητες της Β φάσης του Προγράμματος Επιμόρφωσης προβλέπεται ένα μεταβατικό στάδιο κατά το πρώτο εξάμηνο του 2013 ενώ η πλήρης ανάπτυξη του προγράμματος αρχίζει το δεύτερο εξάμηνο του 2013 και εξελίσσεται διαδοχικά τα 2 εξάμηνα του έτους Στο μεταβατικό στάδιο, κατά το πρώτο εξάμηνο του προγράμματος, προβλέπονται δράσεις προετοιμασίας και ευαισθητοποίησης της εκπαιδευτικής κοινότητας για το νέο τρόπο επιμόρφωσης. Η κάθε φάση της εξάμηνης επιμόρφωσης για κάθε θεματικό πεδίο περιλαμβάνει δια ζώσης και εξ αποστάσεως επιμόρφωση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών. Για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών των ακριτικών περιοχών και του εξωτερικού θα αξιοποιηθούν τεχνικές και τεχνολογίες εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (e-learning). Επιμορφούμενοι εκπαιδευτικοί Επιμορφωτές Διάρκεια επιμόρφωσης Αξιολόγηση εκπαιδευτικού στελέχη της εκπαίδευσης Επιλέγονται, στη βάση της εμπειρογνωμοσύνης τους σε ζητήματα αξιολόγησης, από το μητρώο επιμορφωτών (50-70) 18 ώρες Αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας Διευθυντές Σχολικών Μονάδων Ομάδα επιμορφωτών, οι οποίοι αξιοποιήθηκαν και στην αντίστοιχη πράξη, η οποία υλοποιήθηκε 16 ώρες Νέα προγράμματα σπουδών για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέντορες, επιλεγμένοι, από το σχετικό μητρώο, επιμορφωτές, Διευθυντές σχολικών μονάδων Εμπειρογνώμονες/συντάκτες των νέων Π.Σ., σύμβουλοι του Υπ. Παιδείας, στελέχη του πρώην Π.Ι., μέλη ΔΕΠ, στελέχη της εκπαίδευσης, έμπειροι εκπαιδευτικοί και ειδικοί επιστήμονες 30 ώρες 7

8 Εγγραμματισμός Εκπαιδευτικοί των 2 πρώτων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου, κυρίως σε περιοχές με κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Σε ορισμένες περιοχές η επιμόρφωση θα επεκταθεί και σε εκπαιδευτικούς της 5ης και 6ης τάξης του Δημοτικού και της 1ης τάξης του γυμνασίου 100 Επιμορφωτές 30 ώρες Ερευνητικές εργασίες (projects) Ομαλή μετάβαση μεταξύ των βαθμίδων της εκπαίδευσης Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέντορες, επιλεγμένοι, από το σχετικό μητρώο, επιμορφωτές, Διευθυντές σχολικών μονάδων Εκπαιδευτικοί των σχετικών τάξεων των σχολικών μονάδων 30 ώρες 100 επιμορφωτές 30 ώρες (ενδοσχολική) Εισαγωγή του θεσμού των μεντόρων (mentoring and coaching) Δάσκαλοι, φιλόλογοι, μαθηματικοί, φυσικοί και εκπαιδευτικοί ξένων γλωσσών με γεωγραφική κατανομή, Δ/τες ολιγοθέσιων σχολείων Επιστήμονες ή ερευνητές εγνωσμένης επάρκειας στο πεδίο της επιμόρφωσης / συνεχιζόμενης και δια βίου εκπαίδευσης και μάθησης των εκπαιδευτικών, στα αναλυτικά προγράμματα και σε ζητήματα γενικής και ειδικής μεθοδολογίας 30 ώρες Διαχείριση προβλημάτων σχολικής τάξης Εκπαιδευτικοί Α- βάθμιας και Β-βάθμιας εκπαίδευσης επιμορφωτές 30 ώρες στα ΠΕΚ ή ενδοσχολικά Διοίκηση της εκπαίδευσης Εκπαιδευτικοί, προϊστάμενοι Διευθύνσεων του Υπουργείου 13 Περιφερειακοί Διευθυντές 26 Προϊστάμενοι των Τμημάτων Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης των Περιφερειακών Διευθύνσεων. 116 Διευθυντές Εκπαίδευσης 800 Σχολικοί Σύμβουλοι Α και Β Εκπαίδευσης περίπου Διευθυντές Σχολικών Μονάδων Α και Β Εκπαίδευσης Ειδικευμένοι σε θέματα Διοίκησης Επιστήμονες και Εμπειρογνώμονες, Μέλη ΔΕΠ, μέλη του ΙΕΠ, εξειδικευμένοι εκπαιδευτικοί και στελέχη Π.Ε. και Δ.Ε. Οι επιμορφωτές θα επιλεγούν μέσα από σχετικό μητρώο 30 ώρες Προγράμματα επιμόρφωσης βασισμένα στο σχολείο εκπαιδευτικοί ανά περίοδο ή εκπαιδευτικοί ανά σχολικό έτος 00 Υποστηρικτές για 600 περίπου τμήματα εκπαιδευτικών των 20 περίπου ατόμων καθένα 40 ώρες Στο πλαίσιο της πράξης «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ - Β ΦΑΣΗ» θα επιμορφωθούν συνολικά εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε διάφορες 8

9 θεματικές ενότητες, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2014, ώστε να αξιοποιηθεί πλήρως το σχολικό έτος για την υλοποίηση. Εκτιμάται ότι ο αριθμός αυτός των επιμορφωμένων εκπαιδευτικών αποτελεί μια κρίσιμη μάζα που μπορεί να δράσει πολλαπλασιαστικά στο μέλλον για την εμπέδωση των νέων εκπαιδευτικών πολιτικών στο σύνολο των σχολείων της χώρας. ΙΙΙ ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Δράση 1: Δράση 2: Δράση 3: Δράση 4: Δράση 5 Δράση 6 Δράση 7 Δράση 8 Δράση 9 Δράση 10 Δράση 11 Δράση 12 Δράση 13 Δράση 14 Δράση 15: Δράση 16: Δράση 17: Δράση 18: Δράση 19: Δράση 20: Συντονισμός και Παρακολούθηση της υλοποίησης Ανάπτυξη επιστημονικών και τεχνολογικών εργαλείων, εγκατάσταση και λειτουργία συστημάτων και υποδομών υλοποίησης της πράξης Εξ αποστάσεως εκπαίδευση Αναπαραγωγή και Διανομή Εκπαιδευτικού Υλικού Αξιολόγηση εκπαιδευτικού Αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας Νέα προγράμματα σπουδών για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Εγγραμματισμός Ερευνητικές εργασίες (projects) Ομαλή μετάβαση μεταξύ των βαθμίδων της εκπαίδευσης Εισαγωγή του θεσμού των μεντόρων (mentoring and coaching) Διαχείριση προβλημάτων σχολικής τάξης Διοίκηση της εκπαίδευσης Προγράμματα επιμόρφωσης βασισμένα στο σχολείο Πιστοποίηση Σύμβουλος Τεχνικής Υποστήριξης του Έργου Διατροφή Δράσεις Δημοσιότητας Εξωτερική Αξιολόγηση της πράξης Εσωτερική Αξιολόγηση της πράξης 2. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΟΥ (Σχεδιαζόμενοι Χρόνοι Επιμέρους Δράσεων) ΔΡΑΣΗ: ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ (ΗΗ ΜΜ ΕΕΕΕ) ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΛΗΞΗΣ (ΗΗ ΜΜ ΕΕΕΕ) 1. Συντονισμός και Παρακολούθηση της υλοποίησης 2. Ανάπτυξη επιστημονικών και τεχνολογικών εργαλείων, εγκατάσταση και λειτουργία συστημάτων και υποδομών υλοποίησης της πράξης 3. Εξ αποστάσεως εκπαίδευση 4. Αναπαραγωγή και Διανομή Εκπαιδευτικού Υλικού 5. Αξιολόγηση εκπαιδευτικού 6. Αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας 7. Νέα προγράμματα σπουδών για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 8. Εγγραμματισμός 9. Ερευνητικές εργασίες (projects) 10. Ομαλή μετάβαση μεταξύ των βαθμίδων της εκπαίδευσης 11. Εισαγωγή του θεσμού των μεντόρων (mentoring and 9

10 coaching) 12. Διαχείριση προβλημάτων σχολικής τάξης 13. Διοίκηση της εκπαίδευσης 14. Προγράμματα επιμόρφωσης βασισμένα στο σχολείο 15. Πιστοποίηση 16. Σύμβουλος Τεχνικής Υποστήριξης του Έργου 17. Διατροφή 18. Δράσεις Δημοσιότητας 19. Εξωτερική Αξιολόγηση της πράξης 20. Εσωτερική Αξιολόγηση της πράξης ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: 3. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ (Κατανομή σε Δράσεις) ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ Π/Υ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΔΡΑΣΕΩΝ Α/Α ΤΙΤΛΟΣ ΔΡΑΣΗΣ & ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΟΣΤΟΥΣ (αμοιβές εμπειρογνωμόνων, αμοιβές προσωπικού, παραγωγή υλικού, ανάπτυξη πλατφόρμας κλπ) ΠΡΟΫΠΟΛΟ- ΓΙΣΜΟΣ 1. Συντονισμός και Παρακολούθηση της υλοποίησης Ανάπτυξη επιστημονικών και τεχνολογικών εργαλείων, εγκατάσταση και λειτουργία συστημάτων και υποδομών υλοποίησης της πράξης Εξ αποστάσεως εκπαίδευση Αναπαραγωγή και Διανομή Εκπαιδευτικού Υλικού Αξιολόγηση εκπαιδευτικού 6. Αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας 7. Νέα προγράμματα σπουδών για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 8. Εγγραμματισμός 9. Ερευνητικές εργασίες (projects) 10. Ομαλή μετάβαση μεταξύ των βαθμίδων της εκπαίδευσης 11. Εισαγωγή του θεσμού των μεντόρων (mentoring and coaching) 12. Διαχείριση προβλημάτων σχολικής τάξης 13. Διοίκηση της εκπαίδευσης 14. Προγράμματα επιμόρφωσης βασισμένα στο σχολείο 15. Πιστοποίηση

11 16. Σύμβουλος Τεχνικής Υποστήριξης του Έργου Διατροφή Δράσεις Δημοσιότητας Εξωτερική Αξιολόγηση της πράξης Εσωτερική Αξιολόγηση της πράξης ΣΥΝΟΛΟ 11