Policy Briefing. Κυπροσ: Εξι Βηματα Προσ Μια Διευθετηση I. ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Policy Briefing. Κυπροσ: Εξι Βηματα Προσ Μια Διευθετηση I. ΠΕΡΙΛΗΨΗ"

Transcript

1 Policy Briefing Ευρώπη/Ενημερωτικό Δελτίο N 61 Λευκωσία/Κωνσταντινούπολη/Βρυξέλλες, 22 Φεβρουαρίου 2011 Κυπροσ: Εξι Βηματα Προσ Μια Διευθετηση I. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Με τις διαπραγματεύσεις για την επανένωση της Κύπρου, οι οποίες είναι εν εξελίξει από το 2008, να βρίσκονται σε αδιέξοδο, απαιτείται η λήψη δραστικών μέτρων. Όσο το αδιέξοδο συνεχίζει να υφίσταται, το κόστος για τους Ελληνοκύπριους, τους Τουρκοκύπριους, την Τουρκία και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αυξάνεται. Ούτε οι Ελληνοκύπριοι ούτε οι Τουρκοκύπριοι μπορούν να εκμεταλλευτούν πλήρως τις δυνατότητές τους σε ένα νησί, του οποίου το μέλλον φαντάζει διχοτομημένο, αβέβαιο, στρατoκρατούμενο και αντιμέτωπο με νέες οικονομικές δυσκολίες. Η υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ όπως και η συνεργασία ΕΕ-ΝΑΤΟ τίθενται σε κίνδυνο. Ειδικότερα, για να αποφορτισθεί η κατάσταση στο νησί και στις Βρυξέλλες, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από αμφότερα τα μέρη εντός του 2011 ή και μονομερώς αν κριθεί αναγκαίο ώστε να οικοδομηθεί εμπιστοσύνη και να ικανοποιηθούν τα κύρια αιτήματα και των δύο πλευρών χωρίς να προκαταλαμβάνεται το αποτέλεσμα μιας συνολικής διευθέτησης. Είναι αναγκαίο να ληφθούν προσωρινά μέτρα τώρα, καθώς οι συνομιλίες υπό την καθοδήγηση του ΟΗΕ φαίνεται να οδεύουν προς ακόμα ένα μη παραγωγικό χρόνο. Κανείς δεν θέλει να φέρει το στίγμα της διακοπής των διαπραγματεύσεων, κάτι που πιθανόν να τους οδηγούσε σε ατοπήματα, ωστόσο η συνάντηση της 26 ης Ιανουαρίου μεταξύ του Γενικού Γραμματέα Μπαν Κι-μουν και των ηγετών των δύο κοινοτήτων δεν σηματοδότησε κάποια νέα σύγκλιση. Το Συμβούλιο Ασφαλείας ζήτησε από τον Μπαν να υποβάλει μια έκθεση σχετικά με την πρόοδο της διαδικασίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου, μετά την ήδη επικριτική αξιολόγηση του Νοεμβρίου του Οι ελληνοκυπριακές βουλευτικές εκλογές του Μαΐου καθώς και οι τουρκικές γενικές εκλογές του Ιουνίου είναι πιθανόν να καθυστερήσουν την πρόοδο προς μια ολοκληρωμένη διευθέτηση. Οι συνομιλίες για το Κυπριακό, που συνεχίζονται επί δεκαετίες, τυπικά διακόπηκαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η πάροδος του χρόνου καθιστά ακόμη δυσκολότερη την επανένωση του νησιού, το οποίο παραμένει πολιτικά διαιρεμένο από το 1963 όταν οι Ελληνοκύπριοι κατέλαβαν την εξουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας και στρατιωτικά διαιρεμένο από την τουρκική εισβολή του 1974 από την οποία προέκυψε η τουρκοκυπριακή ζώνη στο βόρειο τρίτο του νησιού. Μετά από σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, οι θέσεις των δύο πλευρών παρουσιάζουν σημαντική α- πόκλιση ακόμη και στο νόημα του κοινού στόχου μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Παρόλο που επικρατεί ειρήνη και σχετική ελευθερία για την ανάπτυξη δεσμών μεταξύ των δύο πλευρών από το 2003, οι εμπορικές συναλλαγές και οι επισκέψεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων μέσω της Πράσινης Γραμμής μειώνονται. Η απουσία μιας διευθέτησης είναι επιζήμια για τα συμφέροντα όλων των πλευρών και διατηρεί την απογοήτευση σε υψηλά επίπεδα. Περισσότεροι από Κύπριοι είναι ακόμη εσωτερικά εκτοπισμένοι (ΕΕΠ) ενώ ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός τουρκικών στρατευμάτων παραμένει στο νησί. Λίγοι εκτός της στρατιωτικής ηγεσίας στην Άγκυρα γνωρίζουν αν πρόκειται για στρατιώτες, όπως υποστηρίζει η Τουρκία, ή , όπως υποστηρίζουν οι Ελληνοκύπριοι μια διχογνωμία που αποτελεί απλώς μία από τις πολλές ενδείξεις δυσπιστίας και απουσίας πληροφόρησης. Οι Τουρκοκύπριοι είναι απομονωμένοι από την ΕΕ, και στερούνται των μέσων για απευθείας εμπορικές συναλλαγές ή μετακινήσεις, παρόλο που είναι πολίτες της ΕΕ. Οι Ελληνοκύπριοι από το 2004 και έκτοτε έχουν χρησιμοποιήσει την ιδιότητα του μέλους της ΕΕ για να οδηγήσουν τις ευρω-τουρκικές σχέσεις σε τέλμα, μπλοκάροντας τα μισά από τα κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας. Η Crisis Group έχει λεπτομερώς παρουσιάσει από το 2006 σε τέσσερις εκθέσεις της πώς θα μπορούσαν να συγκλίνουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα 1.1 εκατομμυρίου Κυπρίων και τρίτων εμπλεκόμενων μερών μέσω μιας συνολικής πολιτικής διευθέτησης. Αυτό παραμένει το ιδανικότερο σενάριο, εφόσον όμως δε διαφαίνεται μια τέτοια εξέλιξη μέσα στους επόμενους μήνες, οι δύο πλευρές θα πρέπει να προχωρήσουν, όπως παρουσιάζεται παρακάτω, μέσα από μονομερείς ενέργειες, καθεμιά από τις οποίες μπορεί να συμβάλει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και να βοηθήσει στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος περισσότερο ευνοϊκού για την επίτευξη μιας συνολικής συμφωνίας: Η Τουρκία θα πρέπει να ανοίξει τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά της σε ελληνοκυπριακή χρήση, εκπληρώνοντας την υποχρέωση που πηγάζει από την υπογραφή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου το 2005 για την Τελωνειακή Ένωση με την ΕΕ, και να επιτρέψει στα ελλη-

2 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 2 νοκυπριακά αεροσκάφη να διασχίζουν τον εναέριο χώρο της. Οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να επιτρέψουν το άνοιγμα του λιμανιού της Αμμοχώστου για διεξαγωγή κυπριακού (συμπεριλαμβανομένου και τουρκοκυπριακού) εμπορίου με την ΕΕ, υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση και επίβλεψη της ΕΕ να σταματήσουν την πρακτική μπλοκαρίσματος κεφαλαίων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας και σε περίπτωση έναρξης εμπορικών συναλλαγών με την Τουρκία, ε- φόσον η τελευταία εφαρμόσει το Πρόσθετο Πρωτόκολλο, να προχωρήσουν στο άνοιγμα της Πράσινης Γραμμής για τα τουρκικά προϊόντα, ώστε να μπορούν έτσι να επωφεληθούν και οι Τουρκοκύπριοι. Η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι θα πρέπει να επιστρέψουν στους Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες τις περιουσίες που βρίσκονται στο ελεγχόμενο από τον τουρκικό στρατό θέρετρο-φάντασμα των Βαρωσίων, που θα υπόκειται προσωρινά στον έλεγχο του ΟΗΕ, ο ο- ποίος θα επιτηρεί την ανοικοδόμηση της περιοχής. Οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να επιτρέψουν τη διεξαγωγή ναυλωμένων πτήσεων προς το αεροδρόμιο Ερτζάν στην τουρκοκυπριακή ζώνη, υπό την επιτήρηση της ΕΕ. Η Τουρκία, η Ελλάδα, το Ην. Βασίλειο και οι δύο κυπριακές κοινότητες θα πρέπει να θέσουν σε λειτουργία ένα μηχανισμό για να εξακριβωθεί ο αριθμός των στρατευμάτων που βρίσκονται στο νησί. Παρομοίως, η τουρκοκυπριακή ηγεσία πρέπει να οργανώσει μαζί με τους Ελληνοκύπριους την απογραφή του πληθυσμού για να διαπιστωθεί ο ακριβής πληθυσμός του νησιού και το νομικό καθεστώς των κατοίκων του. Οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να συνεργαστούν με τους τουρκοκυπριακούς διοικητικούς φορείς όσο θα εκκρεμεί η εξεύρεση πολιτικής λύσης. Τούρκοι αξιωματούχοι θα πρέπει να συναντηθούν με Ελληνοκύπριους αξιωματού-χους και οι Τουρκοκύπριοι θα πρέπει να στηρίξουν την προσπάθεια αυτή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υποστηριζόμενη από την Ευρωπαϊκή Προεδρία, θα πρέπει να συνεχίσει να κινείται ως ειλικρινής διαμεσολαβητής για να εξασφαλίσει μια συμφωνία επί των προσωρινών μέτρων. Οι ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ θα πρέπει να αποφεύγουν τις φορτισμένες δηλώσεις ενόσω οι συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ είναι σε εξέλιξη και ενώ κανένα από τα εμπλεκόμενα μέρη δεν κωλυσιεργεί εμφανώς. Τα βήματα αυτά είναι προς το συμφέρον όλων και θα πρέπει να ληφθούν μονομερώς από τα εμπλεκόμενα μέρη που διαθέτουν τα μέσα να το πράξουν τέτοια βήματα δεν θα πρέπει να μετατίθενται για το μέλλον ούτε να εξαρτώνται αποκλειστικά από την επίτευξη μιας συμφωνίας και την ένδειξη αμοιβαιότητας. Μερικά από αυτά είναι ήδη γνωστά αλλά δεν έτυχαν εφαρμογής, καθώς αποτελούσαν μέρος διαπραγματεύσεων υψηλού επιπέδου, με κάθε πλευρά να αξιώνει ένα δικό της βήμα να αντιστοιχεί σε δύο των αντιπάλων της. Στο γενικότερο πλαίσιο του Κυπριακού τα πακέτα συμφωνιών έχουν περιορισμένες πιθανότητες επιτυχίας. Μόλις πρόσφατα, κατά το τελευταίο τετράμηνο του 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Βελγική Προεδρία προσπάθησαν να μεσολαβήσουν για επίτευξη συμφωνίας μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Τουρκίας για ένα σταδιακό άνοιγμα της θαλάσσιας και εναέριας κυκλοφορίας. Αυτή η προσπάθεια θα πρέπει να συνεχιστεί και κατά τη διάρκεια της Ουγγρικής Προεδρίας. Πρόκειται για μονομερείς ενέργειες, οι οποίες έχουν αποδώσει στο παρελθόν, όπως η απόφαση των Τούρκων και των Τουρκοκυπρίων το 2003 να ανοίξουν διόδους στα σύνορα, ώστε να μπορούν οι Κύπριοι να μετακινούνται ελεύθερα, και οι αποφάσεις των Ελληνοκυπρίων από το 2004 και έκτοτε να προσφέρουν σε μεμονωμένους Τουρκοκύπριους που ζουν στο βορρά κάποια δικαιώματα υπηκοότητας, συμπεριλαμβανομένης της ε- λεύθε-ρης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης το 2003 και της χορήγησης διαβατηρίων της ΕΕ από το Τα προτεινόμενα βήματα θα μπορούσαν να καλύψουν γνωστές ανάγκες των δύο κοινοτήτων και, χωρίς να υπονομεύουν τους στόχους κανενός από τα εμπλεκόμενα μέρη, να ανοίξουν το δρόμο για επιτυχείς διαπραγματεύσεις. Δεν θα προκαταλάμβαναν την τελική έκβαση των συνομιλιών, ή το πολυσυζητημένο ζήτημα του καθεστώτος, αλλά θα συνέβαλαν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης, η έλλειψη της οποίας αποτελεί τη βασική αιτία για το α- διέξοδο που υπάρχει εδώ και τρεισήμισι δεκαετίες. Σε κάποιες περιπτώσεις θα εκπλήρωναν ήδη υπάρχουσες υποσχέσεις, όπως η υποχρέωση της Τουρκίας να ανοίξει το θαλάσσιο χώρο και τα αεροδρόμιά της σε ελληνοκυπριακή χρήση, η υπόσχεση της ΕΕ για απευθείας εμπόριο με τους Τουρκοκύπριους και η συμφωνία της Τουρκίας για επιστροφή των περιουσιών που βρίσκονται στα Βαρώσια πριν από μια διευθέτηση. Αν διατηρηθεί το υφιστάμενο status quo, οι Ελληνοκύπριοι θα διαπιστώσουν πως η απόρριψη του ειρηνευτικού σχεδίου του ΟΗΕ το 2004, το οποίο απολάμβανε τη στήριξη της ΕΕ, οδήγησε στη βαθύτερη διχοτόμηση του νησιού οι Τουρκοκύπριοι ότι η επιλογή τους να εκλέξουν έναν σκληροπυρηνικό εθνικιστή για Πρόεδρο τον Απρίλιο του 2010 καθιστά την επικράτειά τους κάτι παραπάνω από επαρχία της Τουρκίας η Άγκυρα ότι η αποτυχία της να έλθει σε συμφωνία με τους Ελληνοκύπριους θα παγώσει την ένταξή της στην ΕΕ, μια εξέλιξη επιζήμια για την μεταρρυθμιστική ατζέντα της, την ευημερία της και την περιφερειακή ελκυστικότητά της και η Ελλάδα ότι είναι καταδικασμένη σε υψηλούς προϋπολογισμούς για την άμυνά της και σε αόριστες εντάσεις με την Τουρκία για την οριοθέτηση του Αιγαίου. Τέλος, η ΕΕ θα διαπιστώσει ότι η ήπια ισχύς της περιορίζεται από την έλλειψη μιας

3 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 3 υγιούς σχέσης με τον πιο σημαντικό μουσουλμανικό ε- ταίρο της και ότι η Κύπρος θα παραμείνει ένα ενοχλητικό σύμβολο της έλλειψης ικανότητας να τερματίσει την πολιτική και στρατιωτική διχοτόμηση ακόμη και ενός κράτους μέλους. II. ΠΟΥ ΠΡΟΣΚΡΟΥΟΥΝ ΟΙ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ Μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού παραμένει ι- διαίτερα συμφέρουσα συνολικά για το 1.1 εκατομμύριο κατοίκους του νησιού, τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ασφάλειας. 1 Από τη Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου του 1977 και 1979 και έπειτα στόχος υπήρξε η δημιουργία μιας ομοσπονδίας, που έχει περιγραφεί ποικιλοτρόπως είτε ως δικοινοτική, είτε ως διζωνική είτε και τα δύο. 2 Εν τούτοις, οι δύο πλευρές δεν έχουν ποτέ συμφωνήσει στον ορισμό αυτών των βασικών όρων, δεν βρίσκονται εγγύτερα σε έναν τέτοιο ορισμό και δεν εμπιστεύονται η μία την άλλη για να εφαρμόσουν οποιαδήποτε συμφωνία στην οποία θα μπορούσαν να καταλήξουν. 3 Οι προοπτικές για μια συνολική λύση ποτέ άλλοτε δεν έμοιαζαν πιο δυσοίωνες από το 2004 και έπειτα. Μικρή πρόοδος έχει σημειωθεί τον τελευταίο χρόνο στο νησί, και ο ΟΗΕ έχει αρχίσει να συζητά τη μείωση της εκεί παρουσίας του. Οι σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και της Τουρκίας είναι ψυχρές και οι ενταξιακές δια- 1 Για προηγούμενες μελέτες της Crisis Group για την Κύπρο, βλ. Crisis Group Ευρώπης Μελέτες: Νο 171, Το Αδιέξοδο της Κύπρου: Το Επόμενο Βήμα, 8 Μαρτίου 2006 Νο 190 Κύπρος: Αναστροφή της Διολίσθησης προς τη Διχοτόμηση, 10 Ιανουαρίου 2008 Επανένωση της Κύπρου: Η Ευνοϊκότερη έως Τώρα Συγκυρία, 23 Ιουνίου 2008 Νο 201 Κύπρος: Επανένωση ή Διχοτόμηση, 30 Σεπτεμβρίου 2010 και Νο 210, Κύπρος: Προς Γεφύρωση του Χάσματος στο Ιδιοκτησιακό, 9 Δεκεμβρίου Ο στόχος της ομοσπονδίας, χωρίς σαφή προσδιορισμό, τυγχάνει της υποστήριξης του 79% των Ελληνοκυπρίων και του 76% των Τουρκοκυπρίων. Ωστόσο, το 92% των Ελληνοκυπρίων συνεχίζει να προτιμά ένα ενιαίο κράτος, και το 90% των Τουρκοκυπρίων συνεχίζει να υποστηρίζει τη λύση των δύο κρατών. Αμφότερα τα μέρη θεωρούν την ομοσπονδία, όπως αυτή ορίζεται από την άλλη πλευρά χειρότερη από το status quo, παρόλο που το 53% των Τουρκοκυπρίων θα μπορούσε να υποστηρίξει την ελληνοκυπριακή εκδοχή. «Κύπρος 2015: Έρευνα και Διάλογος για ένα Βιώσιμο Μέλλον», Interpeace, Δεκέμβριος «Ο τρόπος με τον οποίο ορίζουν τη διζωνικότητα ισούται με διαχωρισμό. Οι συνομιλίες στην πραγματικότητα δεν προχωρούν». Συνέντευξη στην Crisis Group, Ελληνοκύπριος υψηλόβαθμος αξιωματούχος, Λευκωσία, Νοέμβριος «Πολλοί άνθρωποι λατρεύουν το λεκτικό ναρκοπέδιο, και για πολλούς αποτελεί δικαιολογία για να μην καταλήξουν ποτέ σε κάποια συμφωνία». Αλεξάντερ Ντάουνερ, Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, συνέντευξη, Cyprus Observer, 11 Ιουνίου πραγματεύσεις έχουν διακοπεί, γεγονότα που περιορίζουν ακόμα περισσότερο τη δυνατότητα της ΕΕ να υποστηρίξει μια συμφωνία για το Κυπριακό. Η μοναδική πρόταση σχετικά με το Κυπριακό που προκάλεσε δημόσια συζήτηση στις Βρυξέλλες το 2010, ο Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για Απευθείας Εμπόριο (ΚΑΕ), και την οποία τυπικά ακόμα μελετά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τέθηκε στο περιθώριο αμέσως μόλις έγινε αντιληπτή από τους πολιτικούς. Επί του παρόντος, μονομερή προσωρινά βήματα μπορούν να προσφέρουν το καλύτερο δυνατόν, εφόσον ούτε το εσωτερικό ούτε το εξωτερικό περιβάλλον είναι ευνοϊκό για την επίτευξη μιας συνολικής ειρηνευτικής συμφωνίας. A. ΣΤΟ ΝΗΣΙ Οι συνομιλίες μεταξύ του Ελληνοκύπριου ηγέτη Δημήτρη Χριστόφια και του τότε Τουρκοκύπριου ομολόγου του, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, ξεκίνησαν στις 21 Μαρτίου του 2008 και σημείωσαν ορισμένες αρχικές επιτυχίες. Στις 3 Απριλίου, προχώρησαν στη διάνοιξη ενός νέου σημείου διέλευσης μεταξύ των συνόρων στην Οδό Λήδρα, στην καρδιά της παλιάς τουριστικής πόλης της Λευκωσίας. Στις 23 Μαΐου, συμφώνησαν ότι η ομοσπονδία θα περιλαμβάνει δύο συνιστώντα κράτη και θα έχει ενιαία διεθνή προσωπικότητα. Στη 1 Ιουλίου, συμφώνησαν επί της αρχής σε ενιαία εθνική κυριαρχία και υπηκοότητα. Μία από τις λίγες θετικές εξελίξεις κατά τη διάρκεια του 2010, ήταν η διάνοιξη του σημείου διέλευσης του Λιμνίτη στις 14 Οκτωβρίου, έπειτα από περισσότερα από δύο χρόνια διαπραγματεύσεων, κατασκευής δρόμων και οικονομικής υποστήριξης από την ΕΕ, τις ΗΠΑ, την Κυπριακή Δημοκρατία και την Τουρκία. Με έξι επίσημα πεδία προς διαπραγμάτευση (διακυβέρνηση και καταμερισμός της εξουσίας, ζητήματα της ΕΕ, οικονομία, ιδιοκτησιακό, εδαφικό, ασφάλεια και εγγυήσεις) οι Ελληνοκύπριοι θεωρούν τα ζητήματα της υπηκοότητας και των εποίκων ως έβδομο πεδίο- οι Χριστόφιας και Ταλάτ είχαν 70 συναντήσεις. Στα ζητήματα της ΕΕ και την οικονομία υπήρξε συμφωνία επί της ουσίας, 4 όπως επίσης και στον ορισμό 22 κατηγοριών για τις αμφισβητούμενες περιουσίες. Περιορισμένη πρόοδος σημειώθηκε στο θέμα της υπηκοότητας, παρόλο που υπήρξε μια πρώτη δέσμευση από την πλευρά του Χριστόφια ότι θα επέτρεπε σε υπηκόους ή μετανάστες από την Τουρκία να γίνουν Κύπριοι πολίτες. Το εδαφικό, η ασφάλεια και οι εγγυήσεις δεν συζητήθηκαν επίσημα εξαιτίας της απροθυμίας των Τουρκοκυπρίων και των Τούρκων 4 Για παράδειγμα, οι δύο πλευρές συμφώνησαν στην ίδρυση μιας Κεντρικής Τράπεζας. «Εδώ δεν υπάρχουν εμπόδια σε ενδεχόμενη συμφωνία». Συνέντευξη στην Crisis Group, διεθνής αξιωματούχος, Λευκωσία, Νοέμβριος 2010.

4 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 4 να θιγούν αυτά τα ζητήματα μέχρι το τέλος των διαπραγματεύσεων. Οι Χριστόφιας και Ταλάτ ξόδεψαν τον περισσότερο από το χρόνο και την ενέργειά τους στη διακυβέρνηση και στον καταμερισμό της εξουσίας και ήρθαν σχετικά κοντά σε μια συμφωνία. Νωρίτερα, ο Χριστόφιας πρότεινε πως η προεδρία της ομοσπονδίας θα μπορούσε να εναλλάσσεται μεταξύ των μελών των δύο κοινοτήτων. Αργότερα, ο Ταλάτ δέχθηκε την πρόταση του Χριστόφια για διασταυρούμενη ψήφο, ώστε οι κοινότητες να έχουν αναλογικά λόγο στην εκλογή. Ωστόσο, οι συνεννοήσεις είναι εύθραυστες, και υπόκεινται στον όρο ότι τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί μέχρι να συμφωνηθούν όλα υπάρχει, επίσης, μεγάλος βαθμός αβεβαιότητας για το αν θα μπορούσαν να επιβιώσουν οι συνεννοήσεις αυτές ενός δημοψηφίσματος σε κάθε μία από τις δυο κοινότητες. 5 Οι ηγέτες έχουν κάνει περιορισμένα βήματα για να πείσουν τους εκλογείς για ενδεχόμενους συμβιβασμούς, στους οποίους εμπλέκονται μόνο ορισμένες ελίτ. 6 Επίσης, οι συνομιλίες δεν αντικατοπτρίζουν πλέον την πραγματική δημογραφική κατανομή του νησιού. 7 Ο Χριστόφιας, αν και περισσότερο ευέλικτος από τους προκατόχους του, περιορίστηκε από εθνικιστικά ελληνοκυπριακά μέσα και πήρε αποφάσεις που επιβράδυναν τη διαδικασία. 8 Μια ένδειξη ότι δεν ήταν όλα ομαλά ήρθε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Μπαν Κι-μουν στις 31 Ιανουαρίου του 2010, όταν οι Χριστόφιας και Ταλάτ αδυνατούσαν να ανακοινώσουν κάποια θετική εξέλιξη. 9 Η αντικατάσταση του Ταλάτ από τον αδιάλλακτο Ντερβίς Έρογλου στις εκλογές της 18ης Απριλίου σηματοδότησε μια νέα τουρκοκυπριακή απογοήτευση. Ο Έρογλου βεβαιώνει ότι δεσμεύεται για την επίτευξη συμφωνίας και η Τουρκία υποστηρίζει αυτή τη θέση. Ωστόσο, είναι ευρέως γνωστός ο ανέκαθεν σκεπτικισμός του για μια ομοσπονδιακή επανένωση και ο ισχυρισμός του ότι η τουρκοκυπριακή και η ελληνοκυπριακή κυριαρχία θα πρέπει να είναι ίσες. 10 Ο ΟΗΕ προσπάθησε να κρατήσει τους Χριστόφια και Ταλάτ συγκεντρωμένους στην επίτευξη ενός συμβιβασμού για το ιδιοκτησιακό, 11 αλλά όταν ο Μπαν τους συνάντησε το Νοέμβριο του 2010, οι συνομιλίες είχαν ήδη αρχίσει να παρουσιάζουν προβλήματα. Όπως αναφέρεται και στην έκθεση του Γενικού Γραμματέα, «οι συνομιλίες απλά για χάρη των συνομιλιών δεν είναι τελικά παραγωγικές ελλοχεύει ο σοβαρός κίνδυνος οι διαπραγματεύ- 5 Οι Τουρκοκύπριοι εκλογείς τον Απρίλιο του 2010 αντικατέστησαν τον Ταλάτ με τον Ντερβίς Έρογλου, γνωστό σκεπτικιστή σε σχέση με την επανένωση. Ο ΔΗΣΥ, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην ελληνοκυπριακή πλευρά, το ο- ποίο τίθεται υπέρ της προοπτικής ενός συμβιβασμού, υποστηρίζει ότι η πολλαπλή ψήφος και η εναλλαγή της προεδρίας δεν πρόκειται να γίνουν αποδεκτά από το ελληνοκυπριακό κοινό. Συνέντευξη στην Crisis Group, Χάρης Γεωργιάδης, εκπρόσωπος του ΔΗΣΥ, 2 Νοεμβρίου «Όχι περισσότεροι από 20 άνθρωποι στο νησί γνωρίζουν πραγματικά τι συμβαίνει». Συνέντευξη στην Crisis Group, άτομο που βρίσκεται κοντά στις διαπραγματεύσεις, Λευκωσία, Ιούνιος «Την αίσθηση [των Τουρκοκυπρίων] ότι μετατρέπονται σε μειονότητα μέσα στην ίδια την πατρίδα τους τη συμμερίζονται επίσης και οι Ελληνοκύπριοι εξαιτίας της αυξανόμενης μετανάστευσης από την ΕΕ, τη Ρωσία και τις Αραβικές Χώρες. Σύμφωνα με πρόσφατη εκτίμηση, ο ισχυρισμός ότι ο πληθυσμός του νησιού αποτελείται από Ελληνοκύπριους κατά 80% και Τουρκοκύπριους κατά 20% πλέον δεν ευσταθεί, καθώς η πραγματική κατανομή του πληθυσμού έχει ως εξής: 56% Έλληνες [Κύπριοι], 9% Τούρκοι [Κύπριοι] και 35% έποικοι από το εξωτερικό [συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας]». Sahin Alpay, Today s Zaman, 13 Δεκεμβρίου Με ενδιαφέρον βλέπουμε πως μια προοδευτική λύση που θα βασίζεται στην αρχή του ενός πολίτη μίας ψήφου, στα ατομικά δικαιώματα και που θα θέτει τέλος στα κοινοτικά όρια αρμοδιότητας θεωρείται ικανοποιητική από το 77% και ανεκτή από το 8% των Ελληνοκυπρίων, και ικανοποιητική από το 35% και ανεκτή από το 21% των Τουρκοκυπρίων», όπως παρατίθεται παραπάνω. 8 «Η εφημερίδα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία και μεγάλοι τηλεοπτικοί σταθμοί τίθενται εναντίον των βασικών προτάσεων που διατύπωσε ο Χριστόφιας στη διάρκεια της τρέχουσας διαδικασίας, ειδικά στα ζητήματα διακυβέρνησης και ιδιοκτησίας». Ηλεκτρονική επικοινωνία της Crisis Group, Λευτέρης Α- δειλίνης, συντάκτης της εφημερίδας Πολίτης, 20 Φεβρουαρίου Οι κινήσεις του Χριστόφια που επιβράδυναν τις συνομιλίες περιλαμβάνουν: συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας με σχηματισμούς που απορρίπτουν το συμβιβασμό και όχι προσέγγιση της αξιωματικής αντιπολίτευσης που τίθεται υπέρ ενός ενδεχόμενου συμβιβασμού, απόρριψη του Σχεδίου Ανάν ως βασικό κείμενο για συνομιλίες, συχνά ταξίδια τη στιγμή που οι Τουρκοκύπριοι ήταν έτοιμοι να προωθήσουν τις συνομιλίες, συχνές κατηγορίες προς την Τουρκία για το ότι είναι υπεύθυνη για όλα τα προβλήματα στο νησί παρόλο που η Τουρκία υποστήριζε τις διαπραγματεύσεις απέτυχε, επίσης να παράσχει σημαντική υποστήριξη στον Ταλάτ στις εκλογές στη βόρεια Κύπρο και εμφανιζόταν απρόθυμος να εμπνεύσει ενθουσιασμό για τις διαπραγματεύσεις στις τάξεις των Ελληνοκυπρίων. 9 «Εργάστηκαν πάνω στο προσχέδιο μιας έκθεσης έξι σελίδων. Είχαν συμφωνήσει σε ένα μηχανισμό που θα έθετε τέλος στο αδιέξοδο, στην κατανομή της εξουσίας, και στη συγκρότηση της γερουσίας. Ωστόσο, αυτό δεν ανακοινώθηκε. [Λίγο πριν την άφιξη του Μπαν, οι Ελληνοκύπριοι] τους την έφεραν στα αλήθεια». Συνέντευξη στην Crisis Group, άτομο κοντά στις διαπραγματεύσεις, Λευκωσία, Ιούνιος «Υπάρχουν δυο λαοί, δύο κράτη, δύο περιοχές στην Κύπρο». Ντερβίς Έρογλου, ομιλία, 15 Ιανουαρίου Βλ. Έκθεση της Crisis Group, Κύπρος: Προς Γεφύρωση του Χάσματος στο Ιδιοκτησιακό, όπως παρατίθεται παραπάνω

5 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 5 σεις να καταρρεύσουν οριστικά». 12 Όρισε μια άλλη συνάντηση για το τέλος Ιανουαρίου, στην οποία «οι ηγέτες θα πρέπει να είναι πλήρως προετοιμασμένοι με ένα πρακτικό σχέδιο για να ξεπεράσουν τα σημαντικότερα εναπομείναντα σημεία διαφωνίας». Καμία πρόοδος δεν σημειώθηκε στη συνάντηση και το μόνο που μπορούσε να ανακοινώσει ο Μπαν στις 26 Ιανουαρίου ήταν ότι θα συνεδρίαζαν εκ νέου σύντομα. Ο ΟΗΕ είναι απογοητευμένος και οι πρόσφατες δηλώσεις υποδηλώνουν ότι εξετάζει το ενδεχόμενο αλλαγών στην εντολή, στα επίπεδα ισχύος και στον ορισμό των επιχειρήσεων σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στο νησί. 13 Σε περίπτωση που οι συνομιλίες δεν οδηγήσουν πουθενά, μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να περιλαμβάνει το πέρας της αποστολής των καλών υπηρεσιών, όπως έχει συμβεί μετά από προηγούμενους αποτυχημένους διαπραγματευτικούς γύρους. Υπάρχει, επίσης, η προοπτική να αποσύρουν τους 850 στρατιώτες και τους 60 αστυνομικούς της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ (UNFICYP). Ωστόσο, ο ΟΗΕ δεν πρέπει να αποσυρθεί ακόμα. Παραμένει ο μοναδικός εξουσιοδοτημένος διαμεσολαβητής στις συνομιλίες. Ο Ειδικός Σύμβουλος Ντάουνερ χαίρει της εμπιστοσύνης των εμπλεκόμενων μερών για επικοινωνία μεταξύ της Άγκυρας, της Αθήνας και της Λευκωσίας. Αυτός και η ομάδα του θα πρέπει να ενθαρρύνουν τη διερεύνηση ενδεχόμενων προσωρινών βημάτων, συμπεριλαμβανομένης και της προετοιμασίας για την ανοικοδόμηση των Βαρωσίων και την εξακρίβωση του αριθμού των στρατευμάτων. Όλοι έχουν μερίδιο ευθύνης για τη χαμένη δυναμική. Με την πάροδο δεκαετιών ειρήνης δεν υπάρχει μεγάλη αίσθηση της πίεσης του χρόνου. Οι άνθρωποι αισθάνονται αποξενωμένοι από τη διαδικασία και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν βαθιά αμοιβαία έλλειψη εμπιστοσύνης. 14 Η έ- ντονη αίσθηση της αμοιβαίας επανεύρεσης μετά το ά- νοιγμα των συνόρων το 2003 έδωσε τη θέση της σε ένα αίσθημα ξεχωριστής συνύπαρξης. Ο βασικός δείκτης αλληλεπίδρασης, ο αριθμός των διελεύσεων από Κύπριους στην άλλη ζώνη, μειώθηκε κατά 8% από τον Απρίλιο του 2009 έως τον Απρίλιο του 2010, ενώ το αμοιβαίο εμπόριο σημείωσε πτώση κατά 16.8% κατά την ίδια περίοδο, παρόλο που τα ταξίδια από ξένους τουρίστες για αγορές και 12 «Έκθεση του Γενικού Γραμματέα για την Αποστολή των Καλών Υπηρεσιών στην Κύπρο», 24 Νοεμβρίου «Έκθεση του Γενικού Γραμματέα για τις επιχειρήσεις του ΟΗΕ στην Κύπρο», S/2010/605, 26 Νοεμβρίου % των Ελληνοκυπρίων και 69% των Τουρκοκυπρίων δεν ελπίζουν σε κάποιο διακανονισμό 84% και 70% δεν πιστεύει πως η άλλη πλευρά θα προβεί στους απαραίτητους συμβιβασμούς και 82% των Ελληνοκυπρίων και 68% των Τουρκοκυπρίων δεν εμπιστεύονται ότι η άλλη πλευρά θα εφαρμόσει ο- ποιαδήποτε συμφωνία. «Κύπρος 2015», όπως παρατίθεται παραπάνω. ξεναγήσεις σε αξιοθέατα πέρα από τη συνοριακή γραμμή αυξήθηκαν κατά 66%. 15 Ωστόσο, οι άνθρωποι ακόμη επιθυμούν να επιλύσουν τα προβλήματα που προέκυψαν από τις συνέπειες και τις αβεβαιότητες της παγωμένης` διαμάχης του Οι Ελληνοκύπριοι ζουν με την ανασφάλεια των τουρκικών στρατευμάτων στο κατώφλι τους οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι επιθυμούν αυτός ο στρατός να παραμείνει επειδή φοβούνται την ελληνοκυπριακή πλειοψηφία. Οι Ελληνοκύπριοι ζουν εκτοπισμένοι, ενώ το τουρκικό κράτος είναι διεθνώς υπόλογο για την κατάσχεση των περιουσιών τους. Το θέρετρο φάντασμα των Βαρωσίων παραμένει εγκαταλελειμμένο αντί να αποτελεί πηγή πλούτου για αμφότερα τα μέρη. Η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ, και μαζί της η συνεργασία ΕΕ- ΝΑΤΟ, χωλαίνει. Πολλοί γηγενείς Τουρκοκύπριοι επιθυμούν περισσότερη οικονομική ανεξαρτησία από την Τουρκία 16 αλλά αισθάνονται πως αδυνατούν να πράξουν κάτι τέτοιο ενόσω οι ζωές τους, το εμπόριο και οι μεταφορές υπόκεινται σε περιορισμούς από τη Λευκωσία. Πολλοί Ελληνοκύπριοι γνωρίζουν ελάχιστα για τη σύγχρονη Τουρκία και τη φοβούνται οι επιχειρηματίες και οι διανοούμενοι, παρόλα αυτά, αντιλαμβάνονται ότι το νησί τους δεν θα ευημερήσει πλήρως αν παραμείνει απομονωμένο από τη μεγαλύτερη και πιο δυναμική οικονομία της περιοχής. 15 Οι Ελληνοκύπριοι που ταξίδεψαν στο βορρά από την αρχή του χρόνου έως και τις 30 Απριλίου 2010 μειώθηκαν σε από , οι Τουρκοκύπριοι που πέρασαν στο νότο μειώθηκαν σε από Η συνολική αξία του αμοιβαίου εμπορίου μειώθηκε στα περίπου 5.2 εκατομμύρια, από 6.1 εκατομμύρια. Δεν αναφέρθηκαν μείζονα περιστατικά. Βλ. gulation/index_en.htm 16 Προστριβές σημειώθηκαν στις 28 Ιανουαρίου 2011 καθώς η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι αναγκάστηκαν να έρθουν πιο κοντά, όταν Τουρκοκύπριοι δημόσιοι υπάλληλοι και συνδικαλιστές διαμαρτυρήθηκαν για τα μέτρα λιτότητας που τους επιβλήθηκαν από την Άγκυρα. Τα πρωτοφανή σχόλια στα πλακάτ που κρατούσε το πλήθος συμπεριλάμβαναν: «Δεν θέλουμε τους κρατικούς σας αξιωματούχους, τα χρήματά σας ή τους στρατιώτες σας», «Εσείς μας σώσατε; Άντε γ.», και «Άγκυρα, πάρε τα χέρια σου από πάνω μας». Η σημαία της Κυπριακής Δημοκρατίας ανέμιζε εν μέσω ασμάτων για «Μία Κύπρο». Ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ερντογάν καταδίκασε με οργή το συμβάν ως «συνεργασία» με τους Ελληνοκυπρίους, ανακάλεσε τον πρέσβη της Τουρκίας στο νησί, τον αντικατέστησε με έναν γραφειοκράτη που θα είναι υπεύθυνος για τον περιορισμό του τουρκοκυπριακού ελλείμματος στον προΰπολογισμό και επέπληξε τους Τουρκοκύπριους διαφωνούντες: «Ποιοι νομίζετε πως είστε; Έχω μάρτυρες και βετεράνους πολέμου εκεί. Διατηρώ στρατηγικό ενδιαφέρον για αυτό το μέρος». Cyprus Mail, 28 Ιανουαρίου και 8 Φεβρουαρίου 2011, Milliyet, 5 Φεβρουαρίου 2011.

6 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 6 B. Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ Η ΕΕ θα έπρεπε να έχει αναλάβει κύριο ρόλο για την επίλυση του Κυπριακού και ανώτερα στελέχη της θα μπορούσαν να ασκήσουν πίεση ώστε να προχωρήσουν κάποιες συμφωνίες. 17 Μια ευρωπαϊκή λύση είναι ο στόχος και των δύο κυπριακών κοινοτήτων και της Τουρκίας, ακόμα και αν ορίζουν αυτή τη λύση διαφορετικά. Ωστόσο, οι Βρυξέλλες βρίσκονται σε δύσκολη θέση από το 2004, όταν δέχτηκαν την ελληνοκυπριακή Κυπριακή Δημοκρατία ως μέλος, παρόλο που οι Ελληνοκύπριοι απέρριψαν το Σχέδιο Ανάν, το οποίο υποστηριζόταν από τον ΟΗΕ και οραματιζόταν ένα ενωμένο νησί. 18 Βασιζόμενα στην αλληλεγγύη της ΕΕ, τα κράτη-μέλη δεν αγνοούν κάποιο άλλο κράτος μέλος σε ζητήματα τα οποία το ίδιο θεωρεί ζωτικού συμφέροντος. 19 Ημέρες προτού η Κυπριακή Δημοκρατία ενταχθεί στην ΕΕ, το Συμβούλιο αναγνωρίζοντας τον άδικο αποκλεισμό των Τουρκοκυπρίων συμφώνησε στη λήψη τριών μέτρων για να τους βοηθήσει ώστε να καταστεί και η δική τους ζώνη, η οποία θεωρείται μέρος της ΕΕ, συμβατή με τα κριτήρια της ΕΕ. Αυτά περιλάμβαναν τον Κανονισμό Οικονομικής Ενίσχυσης ύψους 259 εκατομμυρίων τον Κανονισμό της Πράσινης Γραμμής για να ρυθμισθεί η διακίνηση των ανθρώπων, αγαθών και υπηρεσιών στα σύνορα μεταξύ των Τουρκοκύπριων και των Ελληνοκύπριων και τον Κανονισμό του Απευθείας Εμπορίου (ΚΑΕ) για να αμβλυνθεί η απομόνωση των Τουρκοκυπρίων, η οποία οφείλεται στους ελληνοκυπριακούς εμπορικούς περιορισμούς. 20 Ο Κανονισμός για την Πράσινη 17 Η επίσκεψη του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο τον Ιούνιο του 2010 βοήθησε να επέλθει η συμφωνία για τη διάνοιξη του σημείου διέλευσης Λιμνίτης/ Yeşilırmak. Η επίσκεψη του Επιτρόπου υπεύθυνου για τη Διεύρυνση Štefan Στεφάν Φουλέ Füle ήταν επίσης καθοριστική για τη διάνοιξή του. Συνέντευξη στην Crisis Group, αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Κωνσταντινούπολη, Ιανουάριος Η Ελλάδα έθεσε όρο για τη διεύρυνση προς την κεντρική Ευρώπη και την αποδοχή της Λευκωσίας ως μέλος. Μετά το 1995, το Ην. Βασίλειο συναίνεσε στην παραχώρηση ιδιότητας μέλους στην Κύπρο πριν από μια διευθέτηση σε μια προσπάθεια να κερδίσει ένα μοχλό πίεσης για τις πολιτικές της Τουρκίας. Το 2004, η ΕΕ υποστήριξε το Σχέδιο Ανάν του ΟΗΕ για επανένωση και απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων, όπως έκαναν και οι Τουρκοκύπριοι και η Άγκυρα, αλλά οι Ελληνοκύπριοι απρόσμενα το απέρριψαν. Συνέντευξη στην Crisis Group, διπλωμάτες, Βρυξέλλες και Λευκωσία, «Αυτή [η προ-διακανονισμού παραχώρηση ιδιότητας μέλους] ήταν ένα τεράστιο, τεράστιο λάθος. Ωστόσο, η Κύπρος είναι μέλος τώρα. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα». Συνέντευξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος αξιωματούχος, Βρυξέλλες, Ιανουάριος Η εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου, του συνόλου των νόμων της ΕΕ, έχει ανασταλεί στην τουρκοκυπριακή ζώνη μέχρι να υπάρξει διευθέτηση. Το Συμβούλιο στις 26 Απριλίου του Γραμμή είναι λειτουργικός, αν και οι εμπορικές συναλλαγές είναι λίγες εξαιτίας της τουρκοκυπριακής απροθυμίας και των πολλών ανεπίσημων εμποδίων από πλευράς Ελληνοκυπρίων. 21 Ο Κανονισμός Οικονομικής Ενίσχυσης καθυστέρησε, κυρίως από τους Ελληνοκύπριους, αλλά εφαρμόστηκε μετά από δεκαοχτώ μήνες. 22 Οι αντιρρήσεις των Ελληνοκυπρίων έχουν μπλοκάρει τον ΚΑΕ εξ ολοκλήρου. Εκπληρώνοντας τη δέσμευση που είχε λάβει όταν χρίσθηκε υποψήφιο προς ένταξη κράτος, η Τουρκία στις 29 Ιουλίου του 2005 υπέγραψε το Πρόσθετο Πρωτόκολλο, δεσμευόμενη έτσι νομικά να επεκτείνει την Τελωνειακή Ένωση του 1995 προς όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου. 23 Συνόδευσε την υπόσχεσή της για υπογραφή, επικύρωση και εφαρμογή του Πρωτοκόλλου με μια επιστολή στην οποία υποστήριζε ότι η πράξη αυτή δεν ισοδυναμεί με οποιαδήποτε 2004 εξέφρασε έντονη λύπη για το γεγονός ότι η Κύπρος δεν είχε επανενωθεί πριν από την ένταξή της σημείωσε ότι ήταν αποφασισμένο να θέσει ένα τέλος στην απομόνωση της τουρκοκυπριακής κοινότητας, η οποία είχε εκφράσει την ξεκάθαρη επιθυμία της για ένα μέλλον εντός της ΕΕ και έστειλε ένα μήνυμα ενθάρρυνσης προς τους Τουρκοκύπριους. Σύμφωνα με τις οδηγίες του Συμβουλίου, η Επιτροπή διατύπωσε το πλαίσιο για τον ΚΑΕ λαμβάνοντας υπόψη της ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα είχε εκφράσει την ξεκάθαρη επιθυμία της για ένα μέλλον εντός της ΕΕ. Έκανε ρητή αναφορά στη σύσταση του Γενικού Γραμματέα Κόφι Ανάν της 28 ης Μαΐου που προέτρεπε τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας να μεταφέρουν το μήνυμα σε όλα τα κράτη για συνεργασία τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και σε επίπεδο διεθνών οργάνων για να εξαλείψουν τους περιττούς περιορισμούς και τα εμπόδια που έχουν ως αποτέλεσμα την απομόνωση των Τουρκοκυπρίων και την παρεμπόδιση της ανάπτυξής τους. «Πρόταση για Κανονισμό του Συμβουλίου περί ειδικών συνθηκών για το εμπόριο με τις περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας στις οποίες η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο», Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 7 Ιουλίου Μόνο περίπου το 10% των τουρκοκυπριακών εξαγωγών πραγματοποιούνται μέσω της Πράσινης Γραμμής, παρόλο που το πλουσιότερο νότιο μέρος του νησιού θα έπρεπε να αποτελεί την κύρια αγορά του βορρά. Για έναν κατάλογο των προβλημάτων βλ. Mete Hatay, Fiona Mullen και Τζούλια Καλημέρη, «Το εμπόριο στο εσωτερικό της Κύπρου: Κωλύματα, αντιθέσεις και ψυχολογικά εμπόδια», Peace Research Institute Όσλο (PRIO), Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. ec.europa.eu/cyprus/turkish_community/greenline_regulation /index_en.htm. 22 Τηλεφωνική συνέντευξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος αξιωματούχος, Ιανουάριος Επισήμως, Το Πρόσθετο Πρωτόκολλο στη Συμφωνία που καθιερώνει τη Σύνδεση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και της Τουρκίας μετά τη Διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επειδή η Συμφωνία Σύνδεσης υπογράφτηκε στην Άγκυρα το 1963, κάποιοι την αποκαλούν και Πρωτόκολλο της Άγκυρας ή Πρωτόκολλο Συμφωνίας της Άγκυρας.

7 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 7 μορφή αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας. 24 Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της προέβησαν σε αντιδήλωση στις 21 Σεπτεμβρίου του 2005, απορρίπτοντας τη δήλωση αυτή ως μονομερή και βεβαιώνοντας πως το άνοιγμα των διαπραγματευτικών κεφαλαίων θα εξαρτηθεί από την ε- φαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν όπως είχε προγραμματισθεί στις 3 Οκτωβρίου του Με την Άγκυρα να αρνείται ακόμη να το εφαρμόσει το Δεκέμβριο του Οι Ελληνοκύπριοι έπεισαν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να μπλοκάρει 8 από τα 35 κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. 26 Από το 2005, οι Ευρωπαϊκές Προεδρίες προσπάθησαν να διευκολύνουν το σταδιακό άνοιγμα του θαλάσσιου και εναέριου χώρου της Τουρκίας σε ελληνοκυπριακή χρήση σύμφωνα με το Πρόσθετο Πρωτόκολλο και να άρουν τα εμπόδια από πλευράς των Ελληνοκυπρίων για το ΚΑΕ και τις διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ. Οι προσπάθειες αυτές απέτυχαν καθώς τα εμπλεκόμενα στη διαμάχη μέρη πρόσθεσαν όρους για αυτή τη σχετικά ίση ανταλλαγή: η Τουρκία απαιτεί νομιμοποίηση για το τουρκοκυπριακό αεροδρόμιο Ερτζάν οι Ελληνοκύπριοι επιμένουν να τους επιστραφεί η περιοχή των Βαρωσίων από την Τουρκία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Βελγική Προεδρία της ΕΕ κατέβαλαν εκ νέου προσπάθειες κατά το διάστημα Σεπτεμβρίου Δεκεμβρίου 2010, αντιλαμβανόμενοι σε με- 24 Δήλωση στον τύπο, υπουργείο Εξωτερικών, 29 Ιουλίου Η Άγκυρα υποστηρίζει πως η Τελωνειακή Ένωση δεν σημαίνει άνοιγμα των λιμανιών και των αερολιμένων, και ότι οι περιορισμοί που θέτει στη χρήση τους από τους Ελληνοκύπριους αποτελεί ανταπόδοση στους ελληνοκυπριακούς περιορισμούς στις μεταφορές των Τουρκοκυπρίων. Ηλεκτρονική επικοινωνία της Crisis Group, Τούρκος αξιωματούχος, Φεβρουάριος «Δεν ξέρω γιατί [η Τουρκία] επέλεξε να δώσει αυτή τη μάχη με αυτό τον τρόπο. Σκόπιμα επιλέχθηκε από τον [εκλιπόντα σκληροπυρηνικό Ελληνοκύπριο Πρόεδρο Τάσσο] Παπαδόπουλο. Ήθελε να αποφύγει τη δημιουργία θέματος για το γεγονός της κατάληψης από τουρκικά στρατεύματα μέρους ενός κράτους της ΕΕ» (επειδή οι Ελληνοκύπριοι είχαν χάσει έδαφος σε ηθικό επίπεδο με την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν, με βάση το οποίο θα είχαν αποχωρήσει). Συνέντευξη στην Crisis Group, ανώτερος Ελληνοκύπριος αξιωματούχος, Νοέμβριος Οι Ελληνοκύπριοι διατύπωσαν πρόσθετες διαφωνίες το Δεκέμβριο του 2009 για να εμποδίσουν επιπλέον έξι διαπραγματευτικά κεφάλαια, «Εξαιτίας της μη εναρμόνισης [της Τουρκίας] με τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει η Κυπριακή Δημοκρατία αποφάσισε να προχωρήσει στην εισαγωγή ειδικών όρων και προϋποθέσεων για τα διαπραγματευτικά κεφάλαια, οι οποίοι σχετίζονται με κάθε μία από τις υποχρεώσεις της Τουρκίας, όπως περιέχονται στη Διακήρυξη του Σεπτεμβρίου του 2005, στο Διαπραγματευτικό Πλαίσιο και στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το Δεκέμβριο του 2006». Υπουργός Εξωτερικών κ. Κυπριανού, δήλωση στον τύπο, 9 Δεκεμβρίου γάλο βαθμό ότι η πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ α- σφυκτιούσε λόγω της έλλειψης ενταξιακών κεφαλαίων προς άνοιγμα και διαπραγμάτευση. Πρότειναν και στις δύο πλευρές ένα περιορισμένο πακέτο μέτρων, ξεκινώντας από το άνοιγμα εκ μέρους της Τουρκίας ενός λιμανιού προς ελληνοκυπριακή χρήση σε αντάλλαγμα ενός διαπραγματευτικού κεφαλαίου της ΕΕ. 27 Το περιεχόμενο των συνομιλιών εξελίχθηκε κατά τη διάρκεια του χρόνου, με την ΕΕ να προσπαθεί να εξισορροπήσει ανάμεσα στις απαιτήσεις της Τουρκίας που θα της εξασφάλιζαν το εισιτήριο στην ΕΕ και σε αυτές της Κύπρου. Ο Νταβούτογλου ήταν ιδιαίτερα πρόθυμος να προχωρήσει σε συμφωνία 28 και, σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη, πρότεινε να εφαρμοστεί το Πρόσθετο Πρωτόκολλο με αντάλλαγμα ουσιαστικές και απευθείας εμπορικές συναλλαγές με την ΕΕ για τους Τουρκοκύπριους και νομιμοποίηση του αεροδρομίου Ερτζάν για ορισμένες πτήσεις. 29 Οι Ελληνοκύπριοι δήλωσαν έτοιμοι για ένα μικρό προσωρινό βήμα που θα αντάλλασε το άνοιγμα των τουρκικών λιμανιών για τους Ελληνοκύπριους με την άρση ορισμένων εμποδίων στις διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ 30 επίσης, επανέφεραν την ιδέα για τη διεξαγωγή εμπορίου από την Αμμόχωστο υπό την επίβλεψη της ΕΕ σε αντάλλαγμα για την επιστροφή της περιοχής των Βαρωσίων από την Τουρκία. 31 Παρ όλα αυτά, οι Ελληνοκύπριοι συνέχισαν να εναντιώνονται στη νομιμοποίηση του αεροδρομίου Ερτζάν ή σε όποια συζήτηση για απευθείας εμπόριο από την πλευρά των Τουρκοκυπρίων, ακόμη και υπό την επίβλεψη της ΕΕ, όπως προτείνεται σε αυτό το ενημερωτικό δελτίο. 32 Οι προσπάθειες της ΕΕ θα πρέπει 27 Συνέντευξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος διπλωμάτης, Βρυξέλλες, Φεβρουάριος «Υπάρχει περισσότερος ενθουσιασμός στην τουρκική πλευρά. Ο [Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών] Νταβούτογλου Davutoğlu πραγματικά φιλοδοξεί να βρει μια λύση, επιθυμεί μια αλλαγή στη δυναμική». Τηλεφωνική συνέντευξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος αξιωματούχος, Φεβρουάριος Συνέντευξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος διπλωμάτης, Βρυξέλλες, Φεβρουάριος «Παρατηρήσαμε κάποια σημεία που άξιζαν στις τουρκικές προτάσεις [για το Ερτζάν], κατά μία έννοια αναλάβαμε την ευθύνη για αυτούς, τις στείλαμε στους Ελληνοκύπριους χωρίς να έχουμε την αίσθηση πως κρατούσαμε τις απαντήσεις αλλά σαν να τους λέγαμε αισθανόμαστε ότι εσείς μπορεί να επιθυμούσατε να ήσασταν μέρος αυτής της δημόσιας συζήτησης, μπορούσαμε να το λάβουμε ως βάση για μια διευθέτηση. Επιθυμούμε έντονα να μην αφήσουμε τη φλόγα να σβήσει». Βλ. παραπάνω. 30 Συνέντευξη στην Crisis Group, Ελληνοκύπριος ανώτερος α- ξιωματούχος, Λευκωσία, Νοέμβριος Χριστόφιας, Ελληνοκύπριος ηγέτης, ομιλία, 11 Οκτωβρίου «Οι Ελληνοκύπριοι δεν έχουν απαντήσει. Είναι λιγότερο φιλόδοξοι στο να εμπλακούν αμέσως [και έχουν] πολύ λιγότερη ανάγκη να προχωρήσουν. Η ελληνοκυπριακή πλευρά υποστηρίζει πως η Τουρκία θα πρέπει να κάνει το πρώτο βήμα. Δεν θα έλεγα ότι είναι αδιαλλαξία. Είναι περισσότερο: έχουμε άλ-

8 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 8 να συνεχισθούν με την υποστήριξη της Ουγγρικής Προεδρίας και θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την ευρύτερη υποστήριξη για ένταξη της Τουρκίας εκ μέρους ι- σχυρών κρατών-μελών. Όσο παραμένει η τωρινή κατάσταση, στην οποία κανένα εμπλεκόμενο μέρος δεν φέρει ξεκάθαρα την ευθύνη για το αδιέξοδο, τα κράτη της ΕΕ θα πρέπει να παραμείνουν ουδέτερα. 33 Παρόλα αυτά, τον Ιανουάριο οι συνομιλίες που διεξάγονται με την υποστήριξη του ΟΗΕ υπονομεύτηκαν από μια πρόχειρη, άστοχη δήλωση της Γερμανίδας Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ η οποία κατηγόρησε την Τουρκία για την έλλειψη προόδου, αγνοώντας τους Τουρκοκύπριους και επαινώντας τους Ελληνοκυπρίους για το ότι έχουν στην πραγματικότητα αποδείξει την προθυμία τους να προχωρήσουν σε συμβιβασμό. 34 Αν ισχυρά κράτη- μέλη επιθυμούν να επιβραδύνουν την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, πρέπει τουλάχιστον να το πράξουν απευθείας με την Άγκυρα και όχι να κρύβονται πίσω από το Κυπριακό Το Πρόβλημα της Άγκυρας με την ΕΕ α. 37 Η Βελγική Προεδρία του δεύτερου μισού του 2010 ήταν μόλις η δεύτερη Προεδρία από την έναρξη των διαπραγματεύσεων το 2005 κατά τη διάρκεια της οποίας κανένα από τα κεφάλαια δεν ανοίχθηκε. Το μέλλον δεν διαφαίνεται ελπιδοφόρο για το 2011 και ακόμη και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που μέχρι πρότινος ήταν φιλικά προσκείμενοι προς την Τουρκία έχουν αρχίσει να βλέπουν την ένταξή της ως ανέφικτη. 38 Οι επιθέσεις λαϊκισμού, οι οποίες εκμεταλλεύονται τους φόβους για το μεγάλο πληθυσμό της Τουρκίας, τη μουσουλμανική της ταυτότητα και το μέσο εθνικό εισόδημα που ισούται με το μισό του αντίστοιχου μέσου όρου της ΕΕ, έχουν αμβλύνει δραματικά την πίστη των Τούρκων σχετικά με την υποψηφιότητά τους στην ΕΕ. 39 Η μη επίλυση του Κυπριακού προκαλεί την αυξανόμενη απομόνωση της Τουρκίας ακόμα και από μέχρι πρότινος θετικά διακείμενες ευρωπαϊκές χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ, αν και για την παρεμπόδιση της συνεργασίας μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ την οποία προκαλεί η διένεξη Κύπρου- Τουρκίας είναι υπεύθυνες και οι δύο χώρες. 40 Θεωρητικά, εμποδίζει το σχεδιασμό και την ανταλλαγή πληροφοριών σε περιπτώσεις που οι αποστολές της ΕΕ και του ΝΑΤΟ συμπίπτουν όπως στην περίπτωση των Βαλκανίων ή στο Αφγανιστάν, αν και στην πράξη έχουν βρεθεί ad hoc λύσεις. Εν τούτοις, οι συχνές τουρκικές δηλώσεις με τις ο- ποίες καταφέρονται κατά της ΕΕ δεν βοηθούν την κατά- Η επίλυση του κυπριακού προβλήματος έχει καταστεί ακόμα πιο δύσκολη καθώς οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ έχουν χάσει τη δυναμική τους. 36 Μόνο τρία από τα διαπραγματευτικά κεφάλαια μπορούν ακόμα να ανοιχτούν εξαιτίας των εμποδίων που προβάλλονται από κράτη μέλη, κυρίως από τη Λευκωσίλες ιδέες. Επιθυμούν να είναι σίγουροι πως κάτι θα έρθει σε αντάλλαγμα, και επιθυμούν πολύ μεγάλα ανταλλάγματα [όπως τα Βαρώσια]». Τηλεφωνική συνέντευξη στην Crisis Group, α- ξιωματούχος της ΕΕ, Φεβρουάριος «Δεν είναι μόνο ένας ο ένοχος για την απουσία διευθέτησης του Κυπριακού». Nathalie Tocci, «Η Αξιοθαύμαστη Έλλειψη Διορατικότητας στο τρίγωνο ΕΕ-Τουρκίας Κύπρου», Istituto Affari Internazionali, Οκτώβριος Μετά τη συνάντησή της με τον Χριστόφια, η Μέρκελ δήλωσε επιπλέον: «βλέπουμε ότι κάνετε πολλά βήματα και βλέπουμε επίσης ότι η τουρκική πλευρά δεν ανταποκρίνεται αναλόγως σε αυτά τα βήματα». Λευκωσία, Associated Press, 12 Ιανουαρίου Παραδόξως, η Μέρκελ το 2007 είχε εισηγηθεί στο γερμανικό κοινοβούλιο πως η αποδοχή των Ελληνοκυπρίων στην ΕΕ ήταν λάθος εφόσον «καμία χώρα που δεν έχει επιλύσει τα εσωτερικά της προβλήματα δεν θα πρέπει να εισέρχεται στην ΕΕ». Today s Zaman, 13 Ιανουαρίου «Όλοι γνωρίζουν ότι το Κυπριακό δεν θα λυθεί μέχρι η Ευρώπη να αποφασίσει να αντιμετωπίσει την Τουρκία ως μέλος. Όταν το κάνει αυτό η Ευρώπη [και πιέσει τη Λευκωσία], το Κυπριακό θα λυθεί στη στιγμή». Συνέντευξη στην Crisis Group, Hélène Flautre, συμπρόεδρος της Κοινής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Τουρκίας ΕΕ, Κωνσταντινούπολη, 26 Μαΐου Συνέντευξη στην Crisis Group, αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βρυξέλλες, Φεβρουάριος Από τα 33 εφαρμόσιμα επίσημα διαπραγματευτικά κεφάλαια, δεκατέσσερα έχουν παγώσει εξαιτίας ζητημάτων σχετικών με το Κυπριακό. Η Γαλλία έχει μπλοκάρει κατηγορηματικά πέντε, συμπεριλαμβανομένου και ενός που έχει μπλοκάρει και η Λευκωσία. Μερικά ακόμη κράτη έχουν ανεπισήμως εμποδίσει την πρόοδο κάποιων εξ αυτών, καθώς επίσης και άλλων κεφαλαίων, αλλά δεν έχουν προβάλει σαφή εμπόδια. 38 «Το παιχνίδι αυτό με εκείνους να υποκρίνονται ότι θα ενταχθούν και εμάς να υποκρινόμαστε ότι θα τους δεχθούμε έχει πλέον χαλάσει». Συνέντευξη στην Crisis Group, ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος, Βρυξέλλες, Ιανουάριος «Ο τρόπος που διαπραγματεύονται, απλά δεν μπορώ να τους φαντασθώ να κάθονται στον ίδιο δωμάτιο με μας ως μέλη». Συνέντευξη στην Crisis Group, ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος, Βρυξέλλες, Ιανουάριος «Η Τουρκία είναι μια μουσουλμανική χώρα και αν μπει στην ΕΕ, εμείς θα φύγουμε το Ισλάμ αποτελεί μεγάλη απειλή και το Κοράνι είναι ένα βάρβαρο βιβλίο που υποκινεί τη βία». Geert Wilders, αρχηγός του Δανέζικου Κόμματος για την Ε- λευθερία, Sabah, 6 Μαρτίου Σκληρά λόγια χρησιμοποιήθηκαν σε εσωτερικές συναντήσεις του ΝΑΤΟ που οδήγησαν στη Σύνοδο Κορυφής της Λισαβόνας το Νοέμβριο. «Δεν έχω ξανακούσει να χρησιμοποιείται τέτοιου είδους γλώσσα. Κατέληξαν στην ιδέα ότι αυτή [η επιχείρηση στο Αφγανιστάν] δείχνει ότι το ΝΑΤΟ βρίσκεται σε πόλεμο και, Μουσουλμάνος ή μη, δεν μπορείς να κάνεις σαν αδερφή και να μην πολεμήσεις μαζί μας». Συνέντευξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος διπλωμάτης, Άγκυρα, Δεκέμβριος 2010.

9 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 9 σταση. 41 Τούρκος αξιωματούχος, ο οποίος υπηρετεί στην Ευρώπη δήλωσε ότι, «η στρατηγική της θυματοποίησης, το να απαιτούμε από την Ευρώπη να μας αγαπάει, απλώς δεν είναι αποτελεσματική». 42 Ωστόσο, η Άγκυρα ακόμα δεσμεύεται ως προς την υποψηφιότητά της για είσοδο στην ΕΕ 43 και αν επιθυμεί να αυξήσει εκ νέου τις πιθανότητές της θα πρέπει να κάνει ένα σημαντικό βήμα. Το πιο ευθύ θα ήταν η εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου. Η αυξανόμενη εμπιστοσύνη, το εμπόριο και ο διάλογος, που θα αποτελούσαν απότοκα ενός τέτοιου βήματος, θα έδιναν ώθηση στο στρατόπεδο των Ελληνοκυπρίων που τάσσονται υπέρ ε- νός συμβιβασμού. 44 Επίσης. θα ωθούσε εκείνους τους Ελληνοκύπριους και τους Ευρωπαίους σκληροπυρηνικούς που τρέφουν αντιτουρκικά αισθήματα να τηρήσουν αμυντική στάση, θα έδινε στις τουρκικές εταιρείες απευθείας πρόσβαση στις κυπριακές αγορές, θα νομιμοποιούσε την εξωτερική πολιτική των μηδενικών προβλημάτων της Τουρκίας 45 και θα διάνοιγε το δρόμο των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ για χρόνια. Η σύγκλιση με την ΕΕ κατά την περίοδο αποτέλεσε το κρίσιμο συστατικό, το οποίο μεταμόρφωσε την Τουρκία στον σημερινό οικονομικά επιτυχημένο και ελκυστικό περιφερειακό παράγοντα. 46 Όπως εύλογα απαιτεί η Άγκυρα από την πιο ισχυρή ΕΕ να αναλάβει την πρωτοβουλία για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων, έτσι και η πιο ισχυρή Τουρκία θα πρέπει να προσεγγίσει την 100 φορές μικρότερη ελληνοκυπριακή κοινότητα. 41 «Η Τουρκία τυγχάνει άδικης μεταχείρισης από την ΕΕ σε ό,τι αφορά την ενταξιακή της πορεία και τα 27 κράτη μέλη προσπάθησαν να ξεγελάσουν την Τουρκία σε αυτή τη διαδικασία που διαρκεί 50 χρόνια Η Τουρκία έχει κάνει υπομονή 50 χρόνια. Αν η ΕΕ δεν επιθυμεί να δεχθεί την Τουρκία ως πλήρες μέλος, είναι υποχρεωμένη να το ανακοινώσει, επειδή η υπομονή μας έχει και τα όριά της». Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ομιλία, Ερζερούμ, 7 Ιανουαρίου Συνέντευξη στην Crisis Group, Νοέμβριος Έκανε τη σύγκριση της πρόκλησης της αντιστροφής της τάσης του τουρκο-σκεπτικισμού στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ με τη δυσκολία αλλαγής πορείας ενός μεγάλου δεξαμενόπλοιου. 43 «Ο στρατηγικός μας στόχος είναι η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ». Αχμέτ Νταβούτογλου υπουργός Εξωτερικών, Συνέδριο Βοσπόρου, 24 Οκτωβρίου «Η μοναδική μου ελπίδα είναι ότι η τουρκική κυβέρνηση θα κάνει κάποια αποφασιστικά βήματα». Συνέντευξη στην Crisis Group, Χάρης Γεωργιάδης, εκπρόσωπος του ελληνοκυπριακού αντιπολιτευόμενου κόμματος ΔΗΣΥ, το οποίο τάσσεται υπέρ ενός συμβιβασμού, Λευκωσία, 2 Νοεμβρίου «Με όλους τους γείτονές μας, χωρίς εξαίρεση, επιθυμούμε το μέγιστο βαθμό οικονομικής και κοινωνικής ολοκλήρωσης».αχμέτ Νταβούτογλου υπουργός Εξωτερικών, συνέντευξη, NTV, 12 Φεβρουαρίου Βλ. Crisis Group Ευρώπης Έκθεση Νο 184, Τουρκία και Ευρώπη: Ο Δρόμος Μπροστά, 17 Αυγούστου Ο Κανονισμός για το Απευθείας Εμπόριο Το μεγαλύτερο μέρος της δημόσιας συζήτησης στις Βρυξέλλες για το Κυπριακό το 2010 εστίασε στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2004 για τον ΚΑΕ. Ο Κανονισμός αυτός θα επέτρεπε στους Τουρκοκύπριους να πραγματοποιούν εξαγωγές απευθείας στην ΕΕ με προνομιακούς τελωνειακούς δασμούς, αντί να εξαναγκάζονται σε εξαγωγές μέσα από τα ελληνοκυπριακά λιμάνια ή να πληρώνουν εξωτερικούς δασμούς στην ΕΕ. Οι Ελληνοκύπριοι κλείδωσαν` το ζήτημα του ΚΑΕ με το που ε- ντάχθηκαν στην ΕΕ, με το επιχείρημα ότι αφορούσε σε ένα θεμελιώδες ζήτημα σύμφωνα με το Πρωτόκολλο 10 της ενταξιακής συνθήκης και ως εκ τούτου απαιτούσε ομοφωνία στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 47 Η νομική υπηρεσία του Συμβουλίου συμφώνησε ότι πράγματι η Λευκωσία έχει το δικαίωμα άσκησης βέτο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ισχυρίζεται ότι θα πρέπει να επιτραπεί στους Τουρκοκύπριους το απευθείας εμπόριο με την ΕΕ και ότι το εμπόριο με περιοχές εκτός της δημοσιονομικής και τελωνειακής επικράτειας της ΕΕ (π.χ. τη βόρεια ζώνη) πρέπει να ρυθμιστεί από τους κανόνες που ισχύουν για τις τρίτες χώρες. 48 Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, που τέθηκε σε ισχύ το 2009, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μοιράζεται τις αποφάσεις σχετικά με το εμπόριο με το Συμβούλιο, έτσι ο ΚΑΕ έγινε ένα από τα πολλά θέματα που παραπέμφθηκαν σε αυτό. 49 Μια θετική ψήφος από το Κοινοβούλιο θα χρειαζόταν ακόμη την έ- γκριση του Συμβουλίου για να τεθεί σε ισχύ, αλλά θα τροφοδοτούσε μια δημόσια συζήτηση η οποία μπορεί και να καθιέρωνε το ζήτημα της Κύπρου στην ατζέντα της ΕΕ. 50 Ωστόσο, η επιτροπή Εμπορίου παρέπεμψε τον ΚΑΕ 47 «Ο ΚΑΕ είναι το χειρότερο πράγμα που μας συνέβη από το 1974». Συνέντευξη στην Crisis Group, Ελληνοκύπριος αξιωματούχος, Λευκωσία, Μάιος Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκος Κυπριανού δήλωσε σε μια συνέντευξή του πως αν το μέτρο περνούσε, η Κύπρος θα ήταν έτοιμη να παγώσει το σύνολο της ετήσιας χρηματοδότησης της Τουρκίας από την ΕΕ, που συνήθως ανέρχεται σε μερικά εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Καθημερινή, 12 Σεπτεμβρίου Αυτό συμπεριλαμβανόταν στο Άρθρο 133 της παλιάς συνθήκης (Άρθρο 207 της Συνθήκης της Λισαβόνας), που ρύθμιζε τις εμπορικές συναλλαγές της ΕΕ με τρίτες χώρες και περιοχές. «Πρόταση για Κανονισμό του Συμβουλίου», όπως παρατίθεται παραπάνω. 49 Παρόλο που η Επιτροπή υποστήριζε πως η διαδικασία είναι αυτόματη, Ευρωπαίος αξιωματούχος δήλωσε πως «θα προκαλούσε μια εις βάθος συζήτηση (καλώς εχόντων των πραγμάτων) επί της ουσίας στο ΕΚ». Ηλεκτρονική επικοινωνία της Crisis Group, Απρίλιος Οι Τουρκοκύπριοι, θεωρητικά πλέον πλήρεις πολίτες της ΕΕ, έχασαν το δικαίωμά τους στο προνομιακό εμπόριο όχι λόγω της τουρκικής εισβολής αλλά επειδή οι αρχές τους άρχισαν να χρησιμοποιούν σφραγίδες από την αυτοαποκαλούμενη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, εκθέτοντας τους Τουρκοκύπριους σε δικαστικές ενέργειες από την πλευρά των Ελλη-

10 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 10 στην επιτροπή Νομικών Υποθέσεων, η Νομική Υπηρεσία του Κοινοβουλίου συμφώνησε με την αντίστοιχη υπηρεσία του Συμβουλίου και η Νομική επιτροπή αποφάσισε τον Οκτώβριο του 2010 με ψήφους 18 προς 5 ότι ο ΚΑΕ δεν αφορούσε στο διεθνές εμπόριο με μια τρίτη χώρα. Παρόλο που η απόφαση αυτή ήταν αποτέλεσμα του ενεργού ελληνοκυπριακού λόμπι και ένδειξη του εντεινόμενου τουρκο-σκεπτικισμού που επικρατούσε στις Βρυξέλλες, οι γνώστες των πραγμάτων εξεπλάγησαν με την α- πόρριψη εκ μέρους του Κοινοβουλίου μιας πρώτης τάξεως ευκαρίας να ασκήσει την εξουσία που του παρείχε η Συνθήκη της Λισαβόνας και, έτσι, απέφυγε ένα μείζον θέμα. 51 Ο Χριστόφιας έπειτα παρότρυνε την Επιτροπή να αποσύρει τον ΚΑΕ. Η Επιτροπή δεν το έπραξε, αλλά πιθανόν η ισχύς του να αμβλυνθεί μέσα σε ένα πλήθος μέτρων στο συμβούλιο των προέδρων των κομμάτων του Κοινοβουλίου. 3. Το Δίλημμα των Ελληνοκυπρίων Οι Ελληνοκύπριοι είναι οι πρώτοι που παραδέχονται ότι απομονωμένοι στο ανατολικότερο σημείο της ΕΕ και δίπλα στις ακτές της Τουρκίας χρειάζονται την ασφάλεια την οποία θα εγγυόταν η προθυμία και η ικανότητα της Άγκυρας να ενσωματωθεί στην ΕΕ. Παρόλα αυτά, έχουν παρακωλύσει την ενταξιακή διαδικασία, προκαλώντας ένα φαύλο κύκλο κατά τον οποίο οι Τούρκοι ηγέτες και η κοινή γνώμη αναρωτιούνται αν αξίζει να συνεχίσουν και οι τουρκο-σκεπτικιστές χρησιμοποιούν τέτοιες δηλώσεις για να υπονομεύσουν τη σύγκλιση. Ο Χριστόφιας εξήγησε: Δεν επιθυμούμε να μπλοκάρουμε την πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ. Δεν σκοπεύουμε να κρατήσουμε κλειστά τα κεφάλαια της Τουρκίας με την ΕΕ. Ωστόσο βλέπουμε πως οι Τούρκοι ηγέτες συμπεριφέρονται ως αυτοκράτορες, καταπατώντας μας ως δύναμη κατοχής με μεγάλη αλαζονεία και ματαιοδοξία νοκυπρίων εντός της ΕΕ που πήρε καταστροφικές διαστάσεις το Βλ. Didem Akyel και Hugh Pope, «Η Συνθήκη της Λισαβόνας Δημιουργεί μια Αχτίδα Ελπίδας για το Κυπριακό (The Lisbon Treaty Shines a Ray of Hope on Cyprus)», 15 Α- πριλίου 2010, στο 51 «Οι Ελληνοκύπριοι χρησιμοποιούν όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους για να μπλοκάρουν τον ΚΑΕ, αλλά δε διακατέχονται από την ίδια ζέση και για την εξεύρεση λύσης». Συνέντευξη στην Crisis Group, διπλωμάτης, Λευκωσία, Ιούνιος «Η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε μόλις τρεις μέρες α- φότου ο εισηγητής συμπλήρωσε την έκθεσή του. Ο χειρισμός του ζητήματος ήταν τελείως ανορθόδοξος, από την αρχή έως το τέλος». Συνέντευξη στην Crisis Group, αξιωματούχος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νοέμβριος επιθυ-μούμε να βοηθήσουμε την Τουρκία, αλλά πρώτα θα πρέπει η Τουρκία να βοηθήσει τον εαυτό της. 52 Μόνο η εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου από την Τουρκία, το άνοιγμα των λιμανιών και αερολιμένων σε ελληνοκυπριακή χρήση, μπορεί να οδηγήσει στο άνοιγμα των οκτώ διαπραγματευτικών κεφαλαίων που πάγωσαν` εξαιτίας της επιμονής των Ελληνοκυπρίων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το Ωστόσο, η Λευκωσία υπερέβη τα εσκαμμένα με τα μονομερή εμπόδια που έθεσε σε ακόμα έξι κεφάλαια το 2009, 53 αυξάνοντας τον κίνδυνο να καταρρεύσει η όλη διαδικασία και να μειωθούν τα ενδεχόμενα κίνητρα της Άγκυρας για κινήσεις καλής θελήσεως προς τους Ελληνοκυπρίους. 54 Επίσης, επιτρέπει στους Ευρωπαίους τουρκο-σκεπτικιστές να κρύβονται πίσω από το Κυπριακό και μερικές φορές ακόμη και να πιέζουν τους Ελληνοκύπριους (και την Ελλάδα) να ενεργούν με τέτοιο τρόπο απλώς και μόνο για να διατηρήσουν την ε- νταξιακή πορεία της Τουρκίας ζωντανή. 55 Οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει επίσης να προσέξουν την απώλεια συμμάχων. Η Αθήνα, η οποία έως τότε παρείχε την υποστήριξή της, άρχισε να απεμπλέκεται από το κυπριακό πρόβλημα μετά την ένταξη της Λευκωσίας στην ΕΕ. 56 Επίσης κράτη-μέλη της ΕΕ που επιζητούν μια εποικοδομητική σχέση με την Τουρκία έχουν γίνει όλο και περισσότερο εχθρικοί απέναντι στην -όπως την αντιλαμβάνονται- κατάχρηση από πλευράς των Ελληνοκυπρίων της αλληλεγ- 52 Δημήτρης Χριστόφιας. Ελληνοκύπριος ηγέτης, συνέντευξη στη Milliyet, 7 Ιανουαρίου «Η αλλαγή διάθεσης εντός της ΕΕ μας ανησυχεί. Επιθυμούμε να υπάρχει ένα πρόβλημα μόνο, το Κυπριακό. Θα θέλαμε η Τουρκία να έχει μια ξεκάθαρη επιλογή, αν λύσουν το Κυπριακό, να μπορούν να ενταχθούν στην ΕΕ». Συνέντευξη στην Crisis Group, ανώτερος Ελληνοκύπριος αξιωματούχος, Λευκωσία, Νοέμβριος «Θα ήταν λανθασμένος υπολογισμός να πιστεύουν πως μπλοκάροντας την ενταξιακή διαδικασία με την Τουρκία θα αυξήσουν τις πιθανότητες για ένα διακανονισμό». Štefan Füle, Ευρωπαίος επίτροπος για τη Διεύρυνση, ομιλία, Κύπρος, 14 Οκτωβρίου Η τουρκική πολιτική περιορίζεται από την πτώση της υποστήριξης για την ΕΕ στο εσωτερικό της χώρας από 78% σε 38%, από το 2004 έως το www. transatlantictrends.org. 55 «Σε δύο περιπτώσεις η Ελλάδα και η Κύπρος έπρεπε να πείσουν τους Γερμανούς να ανοίξουν ένα [κεφάλαιο], έστω κι αν τα κριτήρια δεν πληρούνταν». Συνέντευξη στην Crisis Group, Έλληνας αξιωματούχος, Αθήνα, Νοέμβριος Για παράδειγμα, το Δεκέμβριο του 2009 η Ελλάδα υποστήριξε το άνοιγμα του κεφαλαίου για το περιβάλλον, ενώ οι Ελληνοκύπριοι δεν το έκαναν. «Δεν πρόκειται για αποσύνδεση. Α- πλά θα πρέπει να αφήσουμε την ενταξιακή διαδικασία της ΕΕ- Τουρκίας και την επίλυση του Κυπριακού να ακολουθήσουν το δικό τους δρόμο θα πρέπει να δούμε τις δύο διαδικασίες ως διακριτούς τομείς δράσης, που συνδέονται και είναι παράλληλοι αλλά έχουν τη δική τους αυτόνομη πολυπλοκότητα και δυναμική». Συνέντευξη στην Crisis Group, Έλληνας αξιωματούχος, Αθήνα, Νοέμβριος 2010.

11 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 11 γύης της ΕΕ. 57 Για τους λόγους αυτούς, η άρση των ε- μποδίων στα διαπραγματευτικά κεφάλαια της Τουρκίας με την ΕΕ θα εξυπηρετούσαν τα ελληνοκυπριακά συμφέροντα στον ίδιο βαθμό με αυτά οποιουδήποτε άλλου ε- μπλεκόμενου μέρους. Γ. ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ Η επιβράδυνση της διαδικασίας τα τελευταία χρόνια υποδηλώνει ότι οι προοπτικές για κάποια σημαντική εξέλιξη στις συνομιλίες του ΟΗΕ είναι ελάχιστες. Η πάροδος του χρόνου καθιστά την επίλυση του Κυπριακού ολοένα και δυσκολότερη. Τα εμπλεκόμενα μέρη πιθανόν να επιθυμούν τη διατήρηση του status quo, που αποτελεί έναν συνδυασμό λογικής του μη χείρονος και του αν δεν μπορούμε να έχουμε αυτό που θέλουμε, δεν θα το έχετε ούτε και εσείς. Στο μεταξύ, η ανάπτυξη της Κύπρου και η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ παραμένουν υποτονικές. Οι επόμενες ενότητες παραθέτουν τα πιο προφανή βήματα που θα μπορούσαν να υπερκεράσουν αυτά τα εμπόδια, όπως επίσης και για ποιο λόγο αξίζει να εφαρμοσθούν γρήγορα και μονομερώς, χωρίς αναφορές σε ακολουθία ή αμοιβαιότητα. Υπολογισμοί μηδενικού αθροίσματος για το ποιος πρέπει να κάνει πρώτος το βήμα έχουν παρεμποδίσει τις διαπραγματεύσεις εδώ και πολύ καιρό. Τα μέτρα αυτά δεν θα συνεπάγονται αναγνώριση του status αλλά θα συμβάλουν στο να μη δηλητηριάζονται από το μακροχρόνιο αδιέξοδο άλλα θέματα όπως οι σχέσεις της ΕΕ-Τουρκίας, ΕΕ-ΝΑΤΟ και Ελλάδας- Τουρκίας. Αν κάποιος παράγοντας επιθυμεί να πιέσει για πρόοδο, τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή. Υπάρχουν πιθανοί συνδυασμοί, όπως η Τουρκία να επιστρέψει τα Βαρώσια και σε αντάλλαγμα οι Ελληνοκύπριοι να επιτρέψουν τις διεθνείς πτήσεις στο Ερτζάν, ή η διεξαγωγή διαλόγου μεταξύ Ελληνοκύπριων και Τούρκων αξιωματούχων και ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών φορέων. Ένας Έλληνας εμπειρογνώμονας υπαινίχθηκε ότι μια λογική ανταλλαγή θα ήταν το απευθείας εμπόριο υπό την επίβλεψη του ΟΗΕ ή της ΕΕ και η απελευθέρωση των διαπραγματευτικών κεφαλαίων σε α- ντάλλαγμα για το άνοιγμα των λιμανιών και των αερολιμένων της Τουρκίας προς ελληνοκυπριακή χρήση και ε- πιστροφή των περιουσιών στα Βαρώσια. 58 Δεδομένης της συχνής αποτυχίας διαπραγμάτευσης μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, πολλοί αμφιβάλλουν για τη δυνατότητα τέτοιων δομημένων πακέτων. 59 Οι Ελληνοκύπριοι πιστεύουν ότι και η παραμικρή διεθνής επαφή με τους Τουρκοκύπριους ισοδυναμεί με αναγνώριση της διακριτής κοινοτικής ταυτότητά τους ή de facto εθνικής κυριαρχίας τους που θα τους οδηγούσε στην απώλεια ενδιαφέροντος για μια ομοσπονδιακή λύση. Παρομοίως, οι Τουρκοκύπριοι που επιθυμούν μια στενά ενοποιημένη ομοσπονδία εναντιώνονται στα προσωρινά μέτρα, φοβούμενοι μήπως οι Ελληνοκύπριοι μείνουν ευχαριστημένοι με το νέο status quo και η κοινότητά τους παραμείνει απομονωμένη. 60 Ωστόσο, η αδράνεια έχει ούτως ή άλλως φέρει ακριβώς αυτό το αποτέλεσμα: την έλλειψη ενδιαφέροντος για τις συνομιλίες, την εδραίωση της διχοτόμησης και τη μοιρολατρική αποδοχή του status quo. Σε α- ντίθεση, οποιοδήποτε μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης θα βοηθούσε να οικοδομηθεί διάλογος και εμπιστοσύνη 61 χωρίς την εξάλειψη της αμοιβαίας καχυποψίας, δεν φαίνεται να υπάρχουν και πολλές ελπίδες για μια πολιτική διευθέτηση. Όπως ετέθη από Ελληνοκύπριο αξιωματούχο: Η συνολική προσέγγιση είχε τη λογική της. Ωστόσο χρειαζόμαστε ενδιάμεσα μέτρα. Οι συνομιλίες της ΕΕ με την Τουρκία δεν προχωρούν. Ο ΚΑΕ πνέει τα λοίσθια. Οι άνθρωποι χάνουν τις ελπίδες τους. Οι άνθρωποι στους δρόμους λένε, «δεν μπορούν να συμφωνήσουν για ένα πέρασμα πώς θα καταλήξουν σε μια [ολοκληρωμένη] συμφωνία; Δεν μπορούν να συμφωνήσουν στην [αποκατάσταση] μιας εκκλησίας, πώς μπορούν να ξαναχτίσουν μια πόλη; 62 III. ΤΟ ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ Η Άγκυρα απαγόρευσε στα πλοία που φέρουν την κυπριακή σημαία να εισέρχονται στα λιμάνια της για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 1987, ενώ το Μάιο του 1997 επέκτεινε την απαγόρευση σε όλα τα πλοία που αποπλέουν από ελληνοκυπριακά λιμάνια ή βρίσκονται υπό διαχείριση ή ιδιοκτησία φορέων που συνδέονταν με την Κυπρια- 57 «Στις Βρυξέλλες, όλοι [είναι δυσαρεστημένοι με] τους Ελληνοκύπριους. Υπάρχει πλέον πολύ λίγη υπομονή για αυτούς τώρα». Συνέντευξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος διπλωμάτης, Άγκυρα, Δεκέμβριος «Ένα τέτοιο πακέτο θα άνοιγε το δρόμο σε ένα διακανονισμό πριν εγκαταλείψουν την προτιμώμενη λύση, όλα τα εμπλεκόμενα μέρη θα πρέπει να καταβάλουν μια σοβαρή προσπάθεια». Συνέντευξη στην Crisis Group, Θάνος Ντόκος, επικεφαλής του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ), Αθήνα, Νοέμβριος «Οι ορθολογικές προτάσεις δεν θα έχουν αποτέλεσμα, εφόσον το ζήτημα του Κυπριακού είναι παράλογο». Συνέντευξη στην Crisis Group, Τούρκος αξιωματούχος, Άγκυρα, Δεκέμβριος Συνέντευξη στην Crisis Group, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, Τουρκοκύπριος πρώην ηγέτης, 29 Νοεμβρίου «Όποτε υπάρχει έστω και η παραμικρή ευχάριστη είδηση, η ατμόσφαιρα αλλάζει αμέσως». Συνέντευξη στην Crisis Group, Τάκης Χατζηδημητρίου, Ελληνοκύπριος πρώην διαπραγματευτής στην ΕΕ, Λευκωσία, 2 Νοεμβρίου Συνέντευξη στην Crisis Group, Νοέμβριος 2010.

12 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 12 κή Δημοκρατία. 63 Αυτό το εμπάργκο εν μέρει ως αντίδραση στους ελληνοκυπριακούς περιορισμούς που τέθηκαν στο τουρκοκυπριακό εμπόριο-έχει μειώσει τη ζήτηση για πλοία που να σχετίζονται με Ελληνοκύπριους και έχει εκμηδενίσει την προσπάθεια της Λευκωσίας να καταστεί το διαμετακομιστικό κέντρο της ανατολικής Μεσογείου. 64 Αυτή η κατάσταση συνεχίζεται, εξαιτίας της μη ε- φαρμογής του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου εκ μέρους της Άγκυρας (βλ. Ενότητα ΙΙ.Β παραπάνω), μια θέση που δεν τυγχάνει της υποστήριξης κανενός κράτους της ΕΕ 65 και μια επιπλοκή που δεν είχε σχεδιάσει η Τουρκία. 66 Η ΕΕ υποστηρίζει πως η Τουρκία υπολείπεται των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη Συνθήκη. 67 Η Τουρκία υποστηρίζει ότι τώρα χρειάζεται κάτι σε α- ντάλλαγμα για την εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, όπως: το αμοιβαίο άνοιγμα των λιμανιών και των αεροδρομίων την εφαρμογή του ΚΑΕ από την ΕΕ απευθείας πτήσεις προς το αεροδρόμιο Ερτζάν ή μια εκ νέου δέσμευση της ΕΕ για ένταξή της. 68 Η κοινή γνώμη, υποστηρίζει η Τουρκία, περιμένει κάτι τέτοιο. Ωστόσο, αυτή η κοινή γνώμη δεν έχει δώσει και τόση σημασία στο Κυπριακό τα τελευταία χρόνια και οι ηγέτες του κυβερνώ- 63 Πλοία με τουρκική σημαία, ωστόσο, μπορούν να ελλιμενισθούν σε ελληνοκυπριακά λιμάνια, δραστηριότητα η οποία αυξήθηκε μέσα στο «Τα Τουρκικά Περιοριστικά Μέτρα για την Κύπρο και τις Θαλάσσιες Μεταφορές και το Ελεύθερο Ε- μπόριο στην ΕΕ», ενημερωτικό έγγραφο της Κυπριακής Δημοκρατίας, 2 Δεκεμβρίου Οι Ελληνοκύπριοι υποστηρίζουν πως οι μεταφορτώσεις α- νέρχονται στο 10% του αντίστοιχου επιπέδου τους προ του 1997, στερώντας τους ετήσια έσοδα ύψους 100 εκατομμυρίων ευρώ. Υποστηρίζουν πως τα μέτρα μείωσαν τη ζήτηση για ελληνοκυπριακές υπηρεσίες στις θαλάσσιες μεταφορές, που α- ντιστοιχούν στο 25% των ενδιάμεσων θαλάσσιων μεταφορών παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου και του 11% του στόλου θαλάσσιων μεταφορών της ΕΕ. Βλ. παραπάνω. 65 Οι Ελληνοκύπριοι παραθέτουν άλλες πέντε νομικές πράξεις ανάμεσα στην Τουρκία και την ΕΕ, οι οποίες καταπατούνται από το εμπάργκο της Τουρκίας, από τη Συμφωνία της Άγκυρας το 1963 έως την Τελωνειακή Ένωση το Βλ. παραπάνω. 66 «Έχουμε εγκλωβιστεί. Έπρεπε να το είχαμε εφαρμόσει εδώ και πολύ καιρό». Συνέντευξη στην Crisis Group, ανώτερος Τούρκος διπλωμάτης στο εξωτερικό, Νοέμβριος «Όταν διαπραγματευόμασταν το Πρόσθετο Πρωτόκολλο [αφού είχε μπλοκαριστεί ο ΚΑΕ], δεν είχαμε καμία απολύτως προσδοκία ότι δεν θα προχωρούσε. Ήταν εξ ολοκλήρου μια διαπραγμάτευση ρουτίνας». Συνέντευξη στην Crisis Group, Τούρκος αξιωματούχος, Άγκυρα, Δεκέμβριος Για παράδειγμα, βλ. «Έκθεση Προόδου Τουρκίας 2010 (Turkey 2010 Progress Report)», Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 9 Νοεμβρίου 2010, σελ «Δεν πρέπει να παραχωρήσουμε τίποτα χωρίς αντάλλαγμα μέχρι να πουν ότι είμαστε σε καλό δρόμο σε ό,τι αφορά την ένταξη». Συνέντευξη στην Crisis Group, Suat Kınıklıoğlu, μέλος του Τουρκικού Κοινοβουλίου, Άγκυρα, 15 Δεκεμβρίου ντος κόμματος AKP διαθέτουν ισχυρή πειθώ πράγματι αυτοί είναι που έχουν βοηθήσει να μετατραπεί το Πρόσθετο Πρωτόκολλο σε ψυχολογικό εμπόδιο, όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα. Η επιμονή τους στη μη εφαρμογή του κάνει κάποιους να αναρωτιούνται αν οι ισλαμιστικοί ή εθνικιστικοί κύκλοι χρησιμοποιούν το Κυπριακό για να παγώσουν τη σύγκλιση με την Ευρώπη, όπως περίπου κάνουν και οι Ευρωπαίοι πολιτικοί που είναι κατά της έ- νταξης της Τουρκίας. 69 Το άνοιγμα των λιμανιών και των αεροδρομίων σε ελληνοκυπριακή χρήση δεν θα έλυνε όπως είναι φυσικό το Κυπριακό ούτε θα επιτύγχανε την ένταξη στη ΕΕ από μόνο του. Όσοι Ευρωπαίοι εναντιώνονται στην ένταξη της Τουρκίας θα στραφούν σε άλλα θέματα που η Άγκυρα θα πρέπει να επιλύσει τελικά, όπως η παρουσία των τουρκικών στρατευμάτων στο νησί ή η αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας. 70 Δεν είναι καν σίγουρο ότι θα οδηγούσε στην άρση εκ μέρους των Ελληνοκυπρίων του μπλοκαρίσματος των έξι διαπραγματευτικών κεφαλαίων της ενταξιακής συμφωνίας στο οποίο είχαν προβεί το Ωστόσο, η εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου σχεδόν σίγουρα θα έπειθε την ΕΕ να άρει το μπλοκάρισμα των οκτώ διαπραγματευτικών κεφαλαίων που έχουν παγώσει από το 2006, 72 ενώ οι Ελληνοκύπριοι θα διαθέτουν πλέον λίγα επιχειρήματα για να δικαιολογήσουν νέα εμπόδια. 73 Μερικά χρόνια με συνεχόμενα θετικά νέα θα βοηθούσαν να διευρυνθεί στην Ευρώπη η υποστήριξη για μια μεταβαλλόμενη Τουρκία, να ενισχυθεί εκ νέου το ηθικό για μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία σε συμφωνία με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, να προχωρήσουν οι συνομιλίες για το Κυπριακό και να ανοίξουν οι πόρτες για την επαφή και το εμπόριο μεταξύ της Τουρκίας και των Ελληνοκυπρίων. Εν τέλει, θα βοηθήσει τους Τουρκοκύπριους, οι οποίοι δηλώνουν την προτίμησή τους 69 Συνέντευξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος διπλωμάτης, Άγκυρα, Δεκέμβριος Η ΕΕ ξεκαθαρίζει ότι «η αναγνώριση όλων των κρατώνμελών είναι απαραίτητο συστατικό μέρος της ενταξιακής διαδικασίας. Επομένως, η ΕΕ υπογραμμίζει τη σημασία που αποδίδει στην εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και όλων των κρατών-μελών της ΕΕ, όσο πιο σύντομα γίνεται», διακήρυξη, 21 Σεπτεμβρίου Συνέντευξη στην Crisis Group, ανώτερος Ελληνοκύπριος αξιωματούχος, Λευκωσία, Νοέμβριος Ένα από αυτά τα κεφάλαια έχει, επίσης, μπλοκάρει και η Γαλλία σύμφωνα με τη θέση του Προέδρου Σαρκοζί ότι δεν θα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης τίποτα που να υποδηλώνει τη δυνατότητα μιας πραγματικής ένταξης. 73 «Αν η Τουρκία εφαρμόσει το Πρωτόκολλο της Άγκυρας, η Κύπρος δεν θα μπλοκάρει τα κεφάλαια της Τουρκίας Δεν νομίζω πως υπάρχει τέτοιο κλίμα (στις Βρυξέλλες) που να επιτρέπει σε κάποιον να πάει αμέσως και να απαιτήσει την απόσυρση (των τουρκικών στρατευμάτων)». Συνέντευξη στην Crisis Group, Έλληνας αξιωματούχος, Αθήνα, Νοέμβριος 2010.

13 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 13 στην ενσωμάτωση στην ΕΕ, 74 και όχι σε άλλες επιλογές τις οποίες κατά καιρούς υποστηρίζουν Τούρκοι πολιτικοί, όπως η ταϊβανοποίηση ή ένωση με την Άγκυρα. 75 Αν όντως η Τουρκία εφαρμόσει το Πρόσθετο Πρωτόκολλο, οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να χαλαρώσουν τον Κανονισμό της Πράσινης Γραμμής, ώστε να επιτρέπεται η μεταφορά προϊόντων τουρκικής προέλευσης μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Αυτό θα επέτρεπε στους Τουρκοκύπριους να συμμετέχουν στην αποτελεσματική ανάπτυξη του εμπορίου, αντί να εξαναγκάζονται σε παραγκωνισμό καθώς οι Τούρκοι και οι Ελληνοκύπριοι έμποροι απολαμβάνουν ένα άδικο πλεονέκτημα. Σε ένα σχετικό θέμα, η Τουρκία πρέπει επίσης να άρει την απαγόρευση στα ελληνοκυπριακά αεροσκάφη να διασχίζουν τον εναέριο χώρο της, από τη στιγμή που οι Ελληνοκύπριοι επιτρέπουν στις πολιτικές τουρκικές αερογραμμές να πετούν μέσα στην Περιοχή Ελέγχου Πτήσεων (FIR) της Λευκωσίας. Πρόκειται για θέμα εθνικής κυριαρχίας που δεν συνδέεται με το Πρόσθετο Πρωτόκολλο, αλλά η κίνηση αυτή θα αποτελούσε έναν άριστο επιπρόσθετο τρόπο για να αποδείξει στη Λευκωσία ότι παίρνει στα σοβαρά τη λύση του Κυπριακού. IV. ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ Υπάρχει διεθνής συναίνεση ως προς το ότι η απομόνωση των Τουρκοκυπρίων είναι άδικη και ότι οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να άρουν τις εμπορικές τους απαγορεύσεις Το 79% των Τουρκοκυπρίων τίθεται υπέρ ενός συναινετικού διαχωρισμού των δύο κρατών μέσα στα πλαίσια της ΕΕ. Το 54% βρίσκει την περίπτωση της ταϊβανοποίησης εντελώς α- παράδεκτη και το 52% βρίσκει τη λύση να καταστούν επαρχία της Τουρκίας εντελώς απαράδεκτη. «Κύπρος 2015», όπως παρατίθεται παραπάνω. 75 Ερωτηθείς σχετικά με το ποια πολιτική θα είναι η πλέον κατάλληλη σε περίπτωση που οι συνομιλίες για την επανένωση αποτύχουν, Τούρκος υπουργός δήλωσε, «απλά θα την προσαρτήσουμε». Συνέντευξη στην Crisis Group, Άγκυρα, 22 Δεκεμβρίου Ο ΟΗΕ έχει δηλώσει σταθερά ότι είναι εναντίον αυτών των περιορισμών. «Η τουρκοκυπριακή ηγεσία και η Τουρκία έχουν καταστήσει σαφές ότι σέβονται την επιθυμία των Τουρκοκυπρίων για επανένωση σε μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία. Η τουρκοκυπριακή ψήφος έχει αναιρέσει κάθε λογική για άσκηση πίεσης και απομόνωσή τους. Ελπίζω ότι τα μέλη του Συμβουλίου μπορούν να καθοδηγήσουν όλα τα κράτη να συνεργαστούν τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και σε επίπεδο διεθνών οργάνων, για να απαλειφθούν οι περιττοί περιορισμοί και τα εμπόδια που έχουν ως αποτέλεσμα την απομόνωση των Τουρκοκυπρίων και που παρεμποδίζουν την ανάπτυξή τους όχι με σκοπό την αναγνώριση ή την παροχή βοήθειας για απόσχιση, αλλά ως θετική συνεισφορά προς το στόχο της επανένωσης». Έκθεση του Γενικού Γραμματέα για την Αποστολή των Καλών Υπηρεσιών στην Κύπρο, 28 Μαΐου Θεωρητικά, θα έπρεπε να αποδεχθούν τον ΚΑΕ, αλλά αυτό φαντάζει πλέον ανεφάρμοστο, εφόσον έχουν πείσει δύο βασικά όργανα της ΕΕ να αποδεχθούν τη δική τους αντίληψη. Εναλλακτικά, θα μπορούσαν να κηρύξουν το λιμάνι της Αμμοχώστου ανοιχτό, υπό τουρκοκυπριακή διαχείριση, για προνομιακό εμπόριο με την ΕΕ, που θα περιλαμβάνει φυτοϋγειονομικούς ελέγχους πριν την εξαγωγή των προϊόντων, ελέγχους πριν την αποστολή τους και τελική τελωνειακή έγκριση. Κάτι τέτοιο πιθανόν να ικανοποιούσε τις ανάγκες των Τουρκοκυπρίων. Επίσης, θα ήταν κάτι απλό για την ΕΕ, καθώς το μόνο που θα χρειαζόταν θα ήταν ένας καινούριος κανονισμός για τέτοιου είδους εμπορικές συναλλαγές που θα αντικαθιστούσε τον ΚΑΕ και τρεις με τέσσερις υπάλληλοι της ΕΕ για να σφραγίζουν τα έγγραφα του Τουρκοκυπριακού Εμπορικού Επιμελητηρίου και να πραγματοποιούν επισκέψεις ελέγχους στις καλλιέργειες εσπεριδοειδών. Οι Τουρκοκύπριοι υποστηρίζουν ότι ως πολίτες της ΕΕ που ζουν εντός της επικράτειας της ΕΕ δικαιούνται απευθείας εμπόριο υπό ένα φυσιολογικό προνομιακό εμπορικό καθεστώς 77 πως η ΕΕ το υποσχέθηκε το και πως αν και έχουν τη δυνατότητα εμπορικών συναλλαγών με την ΕΕ μέσω του ελληνοκυπριακού νότου, αυτό περιλαμβάνει επιπλέον έξοδα, ψυχολογικά εμπόδια και σε ο- ρισμένες περιπτώσεις διακρίσεις. 79 Οι Ελληνοκύπριοι απάντησαν πως ο ΚΑΕ θα νομιμοποιούσε το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος. 80 Ένα ελληνοκυπριακό ενημερωτικό δελτίο υπαινίσσεται ότι ο ΚΑΕ θα ενίσχυε όσους Τουρκοκύπριους τάσσονται υπέρ της διχοτόμησης, θα υπονόμευε τις προσπάθειες της ΕΕ για επανένωση της Κύπρου και ότι γενικά δεν είναι απαραίτητος, εφόσον η τουρκοκυπριακή οικονομική ανάπτυξη είναι δυνατή μέσω του εμπορίου της Πράσινης Γραμμής. Επίσης, υποστηρίζει ότι το απευθείας εμπόριο θα παραβίαζε τους ελληνοκυπριακούς νόμους με βάση τους οποίους έκλεισαν όλοι οι εξωτερικοί τουρκοκυπριακοί λιμένες και ότι ο ΚΑΕ εσφαλμένα θεωρεί τη βόρεια Κύπρο ως έδαφος ε- κτός ΕΕ. 81 Ωστόσο, τον Αύγουστο του 2004, ο εκλιπών Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος, 77 Η ΕΕ θεωρεί όλη την Κύπρο επικράτεια της ΕΕ, αν και το κεκτημένο έχει ανασταλεί στο βορρά. 78 «Πρόταση για Κανονισμό του Συμβουλίου», όπως παρατίθεται παραπάνω. 79 Βλ. Hatay, Mullen και Καλημέρη, «Το Εμπόριο στο Εσωτερικό της Κύπρου (Intra-Island Trade in Cyprus)», όπως παρατίθεται παραπάνω. 80 Συνέντευξη με τον υπουργό Εξωτερικών Κυπριανού, Καθημερινή, 12 Σεπτεμβρίου Πρέσβης Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή, «Η Υποτιθέμενη Απομόνωση των Τουρκοκυπρίων: Μύθος και Πραγματικότητα (The Alleged Isolation of Turkish Cypriots: Myth and Reality)», Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δεκέμβριος 2006.

14 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 14 πρότεινε να επιτραπεί να έχουν οι Τουρκοκύπριοι εμπορικές συναλλαγές με την ΕΕ από την Αμμόχωστο στο βορρά αν δέχονταν την επίβλεψη της ΕΕ, την από κοινού διαχείριση του λιμανιού με τους Ελληνοκυπρίους και την απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων από τα Βαρώσια. Οι Ελληνοκύπριοι επανέλαβαν αυτή τους την πρόταση το 2005, προσθέτοντας ένα αίτημα για παύση στις πωλήσεις ή την οικοδόμηση των εγκαταλελειμμένων περιουσιών τους στο βορρά. Δεν υπήρξε συμφωνία, κυρίως επειδή σε αντάλλαγμα για τα Βαρώσια, οι Τουρκοκύπριοι απαίτησαν νομιμοποίηση του αεροδρομίου Ερτζάν. Το 2006, ως μέρος των πολλών αποτυχημένων προσπαθειών να πεισθεί η Τουρκία για την εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου ανοίγοντας κάποια από τα λιμάνια σε ελληνοκυπριακή χρήση και οι Ελληνοκύπριοι να ά- ρουν τα εμπόδια στις διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, η Φινλανδική Προεδρία της ΕΕ πρότεινε ότι θα μπορούσε το λιμάνι της Αμμοχώστου να χρησιμοποιηθεί και από τις δύο κοινότητες για διεθνές εμπόριο υπό την επίβλεψη της ΕΕ. Οι ελληνοκυπριακές απαιτήσεις για τα Βαρώσια και οι τουρκικές για το αεροδρόμιο Ερτζάν καταδίκασαν και αυτή την προσπάθεια. Τον Ιούλιο του 2010, ο Χριστόφιας επανέφερε την πρόταση για άνοιγμα του λιμανιού της Αμμοχώστου και από τις δύο κοινότητες, προσθέτοντας και μια προσφορά για την από κοινού αποκατάσταση της ιστορικής παλιάς πόλης που γειτνιάζει με την τουρκοκυπριακή ζώνη. Παρόλο που αποδέχτηκε την επίβλεψη και όχι τη διαχείριση του λιμανιού από πλευράς ΕΕ, οι Τουρκοκύπριοι την απέρριψαν επειδή οι Ελληνοκύπριοι συνέχιζαν να απαιτούν την επιστροφή των Βαρωσίων σε αντάλλαγμα. 82 Ο όρος να επιστραφούν τα Βαρώσια σε αντάλλαγμα για τη διεξαγωγή απευθείας διεθνούς εμπορίου δεν έχει σχεδόν καμία πιθανότητα να γίνει αποδεκτός ακόμα και από τους πιο μετριοπαθείς Τουρκοκύπριους, ενώ αποδυναμώνει και τα νομικά επιχειρήματα των Ελληνοκυπρίων. 83 Ο ισχυρι- σμός ότι το διεθνές εμπόριο προάγει τη διχοτόμηση είναι λανθασμένος: αντιθέτως, η απαγόρευση έχει αυτό το α- ποτέλεσμα. Η Αμμόχωστος ήδη αναπτύσσει μια σχετικά καλή επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά αυτή κατά ένα τρόπο δένει τους Τουρκοκύπριους με την Τουρκία. Πριν επιτύχουν οι Ελληνοκύπριοι να απαγορεύσουν το απευθείας προνομιακό εμπόριο των Τουρκοκυπρίων με την ΕΕ το 1994 οι υψηλοί δασμοί που συνεπαγόταν αυτή η απαγόρευση κατέστρεψαν τις τουρκοκυπριακές επιχειρήσεις ένδυσης- το 78% των τουρκοκυπριακών εξαγωγών κατέληγε σε κράτη της ΕΕ. Μέχρι το 2009 αυτό το ποσοστό έπεσε στο 19%. 84 Μανιχαϊστικά επιχειρήματα επί τις αρχής δεν ταιριάζουν με την υπάρχουσα περίπλοκη νομική, πολιτική και οικονομική κατάσταση. Η απαίτηση για δικοινοτική διαχείριση του λιμανιού πριν από την ύπαρξη μιας συνολικής διευθέτησης είναι μη ρεαλιστική. Δεν χρειάζεται να προδικάζουμε το αποτέλεσμα των συνολικών συνομιλιών που θα καθορίσουν το αν η διαχείριση του λιμανιού θα τεθεί υπό την επίβλεψη ενός ομοσπονδιακού ή συνιστώντος κράτους. Οι Τουρκοκύπριοι έχουν δηλώσει πως ενδεχομένως να δεχθούν την επίβλεψη από την ΕΕ των εξαγωγών από το λιμάνι της Αμμοχώστου, ενώ εκκρεμεί ένας διακανονισμός. 85 Αυτό θα βοηθούσε τόσο τους Κύπριους παραγωγούς όσο και τους καταναλωτές της ΕΕ. Οι ελληνοκυπριακές αρχές αναφέρονται στην Αμμόχωστο ως κλειστό λιμάνι και από καιρού εις καιρόν φυλακίζουν και έναν καπετάνιο που ήταν αρκετά απερίσκεπτος ώστε να πλεύσει σε κάποιο ελληνοκυπριακό λιμάνι αφού πρώτα έχει περάσει από το τουρκοκυπριακό λιμάνι αλλά δεν διαθέτουν τα μέσα να εφαρμόσουν αυτή την απαγόρευση και, έτσι, σχεδόν πλοία ελλιμενίζονται εκεί κάθε χρόνο. 86 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δηλώσει πως δεν υπάρχει απαγόρευση για κάτι τέτοιο. 87 Επίσης, υποστηρίζει πως η τουρκοκυπριακή ζώνη αποτελεί νόμιμα επικράτεια της ΕΕ και μέρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά εφόσον παραμένει εκτός της φορολογικής και τελωνειακής της επικράτειας εξαιτίας της αναστολής 82 Σε ομιλία της 6 ης Νοεμβρίου ο Τουρκοκύπριος ηγέτης δήλωσε πως το ζήτημα των Βαρωσίων θα μπορούσε να συζητηθεί μόνο ως μέρος των διαπραγματεύσεων για το εδαφικό. Maraş toprak la görüşülür [Τα Βαρώσια θα συζητηθούν ως μέρος του εδαφικού ], Kıbrıs Gazetesi, 7 Νοεμβρίου Αυτό θα αποτελούσε «ταπείνωση για τους Τουρκοκύπριους». Συνέντευξη στην Crisis Group, Ταλάτ Τουρκοκύπριος πρώην ηγέτης, Βρυξέλλες, 29 Νοεμβρίου «Αν το απευθείας ε- μπόριο είναι ζήτημα καθεστώτος, τότε ας δουλέψουμε πάνω στο καθεστώς. Ας το αποσυνδέσουμε από τα Βαρώσια. Αυτό θα αποδείκνυε αν το πρόβλημα είναι στην πραγματικότητα το απευθείας εμπόριο ή κάτι άλλο. Οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να είναι ξεκάθαροι. Το αίτημα για τα Βαρώσια δεν είναι πιθανό να γίνει αποδεκτό». Τηλεφωνική συνέντευξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος αξιωματούχος, Ιανουάριος Ερωτώμενος σχετικά με το πώς η επιστροφή των Βαρωσίων θα μπορούσε να αλλάξει τη νομικίστικη απόρριψη του ΚΑΕ στη βάση της μη αναγνώρισης των τουρκοκυπριακών διοικητικών αρχών, Ελληνοκύπριος αξιωματούχος δήλωσε, «εμείς είμαστε ο πιο αδύνατος κρίκος, οπότε είμαστε περισσότερο έτοιμοι να παρακάμψουμε τις αρχές μας δεν ξέρω!» Συνέντευξη στην Crisis Group, Λευκωσία, Μάιος Akyel και Pope, Η Συνθήκη της Λισαβόνας, όπως παρατίθεται παραπάνω. 85 Ο Τουρκοκύπριος πρώην ηγέτης Ταλάτ δήλωσε ότι αποδέχεται πως ένας φορέας της ΕΕ θα μπορούσε να παρακολουθεί τις εξαγωγές αλλά απορρίπτει οποιαδήποτε μορφή διαχείρισης του λιμένα από την ΕΕ. Συνέντευξη στην Crisis Group, Βρυξέλλες, 29 Νοεμβρίου Συνέντευξη στην Crisis Group, Τουρκοκύπριος αξιωματούχος, Άγκυρα, Δεκέμβριος Ευρωπαϊκή Επιτροπή, απάντηση σε ερώτηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, 18 Ιανουαρίου 2008.

15 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 15 του κοινοτικού κεκτημένου εκεί, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τρίτη χώρα για εμπορικούς λόγους. Νομικά, η ΕΕ μπορεί και όντως εφαρμόζει εξωτερικούς εμπορικούς κανόνες σε ορισμένα άλλα εδάφη της ΕΕ, 88 οπότε λογικά θα μπορούσε να κάνει το ίδιο για περιοχές που είναι υπό τον έλεγχο των Τουρκοκυπρίων. Το Πρωτόκολλο 10 της Ενταξιακής Συνθήκης δηλώνει ότι «τίποτα στο παρόν Πρωτόκολλο δεν αποκλείει τη λήψη μέτρων με στόχο την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής». Το εμπόριο από την Αμμόχωστο υπό αυτές τις συνθήκες δεν θα οδηγούσε στην αναγνώριση ενός de facto τουρκοκυπριακού κράτους αλλά μάλλον θα στηριζόταν στο Τουρκοκυπριακό Εμπορικό Επιμελητήριο έναν από τους λίγους τουρκοκυπριακούς φορείς που αναγνωρίζονται από τους Ελληνοκύπριους, εφόσον ιδρύθηκε πριν από το το οποίο θα φρόντιζε για τις διαδικασίες των εξαγωγών. Το άνοιγμα του λιμανιού της Αμμοχώστου θα παρείχε σε όλους τους Κύπριους περισσότερη πρόσβαση στις αγορές της ΕΕ και θα ενθάρρυνε τις επενδύσεις. Η σύγκλιση του επιπέδου ευημερίας των δύο πλευρών θα βοηθούσε στην επανένωση δύο πολιτικά ι- σοδύναμων κοινοτήτων και συνιστώντων κρατών και θα βελτίωνε τη διακυβέρνηση στο νησί. 89 V. ΤΑ ΒΑΡΩΣΙΑ Τα τουρκικά στρατεύματα από την εισβολή του 1974 κι έπειτα έχουν καταλάβει το έρημο, περιφραγμένο πρώην θέρετρο των Βαρωσίων (Maraş) στα νότια προάστια της Αμμοχώστου, αρχικά με σκοπό να το χρησιμοποιήσουν ως διαπραγματευτικό χαρτί σε έναν μελλοντικό διακανονισμό. 90 Διάσπαρτες σε μια έκταση άνω των 6 τ.χλμ. βρί- 88 Παραπέμπει στους Ceuta, Melilla, Gibraltar, Buesingen, Campione d Italia και Helgoland. «Πρόταση για Κανονισμό του Συμβουλίου (Proposal for a Council Regulation)», όπως παρατίθεται παραπάνω. 89 «Έχω την αίσθηση ότι δεν ενδιαφέρονται για την οικονομική ανάπτυξη των Τουρκοκυπρίων, επιθυμούν να τους στραγγίσουν για να τους καταστήσουν πιο αδύναμους». Τηλεφωνική συνέντευξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος αξιωματούχος, Ιανουάριος «Ο εξαναγκασμός μας σε απομόνωση είχε τις συνέπειές του. Έχουμε μεγαλύτερη μαύρη αγορά, υπάρχουν τα καζίνα, υπάρχει η διακίνηση ναρκωτικών ουσιών και ανθρώπων». Τηλεφωνική συνέντευξη στην Crisis Group, Erol Kaymak, Κύπριος ακαδημαϊκός και ειδικός στις δημοσκοπήσεις, 1 Ιανουαρίου «Οι στρατιώτες κατέλαβαν τη γη σε δύο μέρες αλλά οι [Τούρκοι] πολιτικοί δεν έχουν φέρει κανένα αποτέλεσμα εδώ και πάνω από δέκα χρόνια». Kenan Evren, πρώην αρχηγός και διοικητής του τουρκικού στρατού ξηράς κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής επιχείρησης του 1974 στην Κύπρο, όπως παρατίθεται στους Hugh Pope και Nicole Pope, Αποκαλύπτοντας την Τουρκία: Η Ιστορία της Μοντέρνας Τουρκίας (Turkey Unveiled: σκονται εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις περισσότερων από 100 ξενοδοχείων, κατοικιών, εκατοντάδων ε- μπορικών επιχειρήσεων, δημόσιων κτηρίων, εστιατορίων, μουσείων και σχολείων, ενός νεκροταφείου και μερικών εκκλησιών. Πριν από 36 χρόνια η πόλη αποτελούσε την εστία κατοίκων (κυρίως Ελληνοκυπρίων), ενώ πλέον είναι κενή εκτός από δύο παραλιακά ξενοδοχεία που χρησιμοποιούνται από τον τουρκικό στρατό. Η αμμώδης παραλία μήκους τριών χιλιομέτρων, που κάποτε αποτελούσε εξαιρετικό σημείο διακοπών, είναι πλέον κλειστή. 91 Οι Ελληνοκύπριοι ζητούν την επιστροφή του στους αρχικούς ιδιοκτήτες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και επακόλουθη υπαγωγή του σε ελληνοκυπριακό πολιτικό έλεγχο. Έχουν αποτελέσει κεντρικό σημείο σε αναρίθμητα προτεινόμενα πακέτα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Οι Τουρκοκύπριοι και η Τουρκία γενικά, αν και όχι πάντα, υποστηρίζουν ότι όλες οι εδαφικές προσαρμογές, συμπεριλαμβανομένων και των Βαρωσίων, θα μπορέσουν μόνο να αποτελέσουν μέρος μιας συνολικής λύσης 92 και ατομικών αποζημιώσεων με βάση αποφάσεις της Επιτροπής Ακίνητης Περιουσίας. Ήδη από το Μάιο του 1979, αμφότερα τα μέρη συμφώνησαν ότι οι Ελληνοκύπριοι θα μπορούσαν να επανεγκατασταθούν στα Βαρώσια πριν από έναν πλήρη πολιτικό διακανονισμό. 93 Τα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας 550 (1984) και 789 (1992) ζητούσαν την υπαγωγή A History of Modern Turkey) (Νέα Υόρκη 2004), σελ Παρόλα αυτά, ανώτεροι Τούρκοι αξιωματικοί του στρατού παραμένουν επιφυλακτικοί μπροστά στο ενδεχόμενο της επανένωσης και απρόθυμοι να εγκαταλείψουν τα Βαρώσια ένας εξ αυτών, σύμφωνα με αναφορές, απέστειλε επιστολή στον υ πουργό Εξωτερικών Gül προειδοποιώντας τον να μη δεχθεί τη φινλανδική πρόταση που συμπεριλάμβανε την εκκένωση των Βαρωσίων το Ο στρατός αρνήθηκε την ύπαρξη μιας τέτοιας έκθεσης. Vatan, 3 Δεκεμβρίου Σχεδόν όλες οι ιδιοκτησίες στα Βαρώσια ανήκαν σε Ελληνοκύπριους τα διεθνή δικαστήρια έχουν απορρίψει τα τουρκικά επιχειρήματα ότι το μεγαλύτερο μέρος της γης είχε κατασχεθεί κατά τη διάρκεια της βρετανικής αποικιοκρατίας από τουρκικά μουσουλμανικά φιλανθρωπικά ιδρύματα (evkaf). Έκθεση της Crisis Group, Κύπρος: Προς Γεφύρωση του Χάσματος στο Ιδιοκτησιακό, όπως παρατίθεται παραπάνω. 92 Σε μια επιστολή του προς τον Μπάν Κι-μουν, πριν από την τριμερή συνάντηση του Νοεμβρίου με συμμετοχή και του ΟΗ- Ε, ο Έρογλου έγραψε ότι το καθεστώς των Βαρωσίων θα πρέπει να αποτελέσει μέρος της συνολικής λύσης. Zaman, 4 Νοεμβρίου Η πρωτοβουλία των δέκα σημείων που υπογράφηκε μεταξύ του Ραούφ Ντενκτάς και του Σπύρου Κυπριανού έδινε προτεραιότητα στην «επίτευξη συμφωνίας για την επανεγκατάσταση στα Βαρώσια υπό την αιγίδα του ΟΗΕ ταυτόχρονα με την έ- ναρξη εξέτασης από τους συνομιλητές των συνταγματικών και εδαφικών πτυχών μιας συνολικής διευθέτησης», ώστε η συμφωνία για τα Βαρώσια να «εφαρμοσθεί χωρίς να αναμένεται το αποτέλεσμα της συζήτησης για τις άλλες πτυχές τους Κυπριακού».

16 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 16 τους στη διοίκηση του ΟΗΕ. Οι διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν τη Δέσμη Ιδεών του Γενικού Γραμματέα Μπούτρος-Γκάλι το 1992 εξέτασαν το ενδεχόμενο επιστροφής τους στους Ελληνοκυπρίους, αλλά σταμάτησαν σύντομα. Το 2004, οι Τουρκοκύπριοι, με την υποστήριξη της Τουρκίας, αποδέχτηκαν την επιστροφή των Βαρωσίων υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση εντός ενός έτους ως μέρος του Σχεδίου Ανάν. Γενικότερα, περισσότερες ιδέες για τα Βαρώσια βρίσκονται σε ένα τουρκοκυπριακό πακέτο προτάσεων για το ιδιοκτησιακό ζήτημα, το οποίο συντάχθηκε με την υποστήριξη της Άγκυρας και παρουσιάστηκε στις συνομιλίες υπό τη διαμεσολάβηση του ΟΗΕ το Σεπτέμβριο του Αφήνοντας κατά μέρος τον τελικό πολιτικό έλεγχο, τα Βαρώσια θα συμπεριλαμβάνονταν στο μοντέλο αστικής ανάπλασης που θα επεκτεινόταν σε ολόκληρο το νησί και θα διεκπεραιωνόταν από μια δικοινοτική Εταρεία Ανάπτυξης Ακινήτων. 94 Οι Τουρκοκύπριοι ελπίζουν πως η εκ νέου ανάπτυξη της πόλης των Βαρωσίων θα μπορούσε να απορροφήσει πολλούς Ελληνοκύπριους που δικαιούνται να επιστρέψουν στις περιουσίες τους στο βορρά, και οι οποίοι αντ αυτού θα επιλέξουν να εγκατασταθούν στα Βαρώσια. 95 Το Δεκέμβριο του 2010, οι Ελληνοκύπριοι αγνόησαν επιδεικτικά μια πρωτοβουλία Τουρκοκύπριων επιχειρηματιών να ανοίξουν τα Βαρώσια προς ανοικοδόμηση και σταδιακή επανεγκατάσταση Ελληνοκυπρίων υπό τουρκοκυπριακό έλεγχο και σε συντονισμό με τον ΟΗΕ. 96 Η Τουρκία, η οποία θα ήταν πρόθυμη να δει τα Βαρώσια να μετατρέπονται σε ειδική ζώνη υπό τουρκοκυπριακό έλεγχο, εφόσον οι Τουρκοκύπριοι είχαν το δικαίωμα να εργάζονται εκεί και να παρέχουν αγαθά και υπηρεσίες, φαίνεται να υποστηρίζει την ιδέα αυτή. 97 Καμία από αυτές τις περίπλοκες διευθετήσεις δεν έχει εφαρμοσθεί. Υποθέτοντας ότι η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι παραμένουν ακόμη πρόθυμοι να επιτρέψουν στους Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες περιουσιών να επι- 94 Βλ. την Έκθεση της Crisis Group, Κύπρος: Προς Γεφύρωση του Χάσματος στο Ιδιοκτησιακό, όπως παρατίθεται παραπάνω. 95 Συνεντεύξεις στην Crisis Group, Τουρκοκύπριοι που βρίσκονται κοντά στις συνομιλίες, Λευκωσία, Οκτώβριος Ο τουρκοκυπριακός βορράς θα παρέχει αγαθά, υπηρεσίες και κεφάλαια και η πλήρης επιστροφή της πόλης δεν θα εξετασθεί εκτός μιας συνολικής διευθέτησης. «İşadamlarının Maraş önerisi» [Πρόταση για τα Βαρώσια από τους επιχειρηματίες], Yeni Düzen, 3 Δεκεμβρίου Ο Ελληνοκύπριος δήμαρχος της Μόρφου κατήγγειλε την προσφορά ως σχεδιασμένη για να προκαλέσει διχασμό και να τερματίσει τις προσπάθειες για την επιστροφή των Βαρωσίων στους Ελληνοκύπριους. «Η πρόταση για το άνοιγμα των Βαρωσίων μοιάζει με ρίψη ωρολογιακής βόμβας (Proposal to open Varosha throwing us a time bomb)», Cyprus Mail, 8 Δεκεμβρίου Συνεντεύξη στην Crisis Group, Τούρκος αξιωματούχος, Ά- γκυρα, Δεκέμβριος στρέψουν πριν την εξεύρεση μιας λύσης, όπως συμφωνήθηκε το 1979, τότε θα πρέπει να κάνουν μια νέα αρχή ξεκινώντας τις συνομιλίες για επιστροφή των Βαρωσίων στους ιδιοκτήτες τους, υπό τον επ αόριστο έλεγχο του ΟΗΕ, ενόσω εκκρεμεί η διευθέτηση του τελικού καθεστώτος. Μόλις υπάρξει μια συνολική συμφωνία, οι Τουρκοκύπριοι πιθανόν να μην προσπαθήσουν να διατηρήσουν τον έλεγχο των Βαρωσίων, των οποίων ο σημαντικός και συμπαγής ελληνοκυπριακός πληθυσμός θα μετρίαζε την εικόνα που οι ίδιοι έχουν για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, στην οποία ορισμένοι μόνο Ελληνοκύπριοι θα ζούσαν εντός του τουρκοκυπριακού συνιστώντος κράτους. Θα υπήρχαν πλεονεκτήματα για όλα τα μέρη αν η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι επιχειρούσαν μονομερώς μια τέτοια μεταβολή. Τα περισσότερα κτήρια, ειδικά τα ξενοδοχεία και τα ακίνητα εμπορικής χρήσης, θα πρέπει να ανοικοδομηθούν και οι τουρκοκυπριακές εταιρείες θα μπορούσαν να κερδίσουν κι αυτές μερίδιο από την αναπτυξιακή έκρηξη που θα προέκυπτε. 98 Θα πρέπει να υ- πάρξει ένα αναπτυξιακό σχέδιο υπό τη μέριμνα του ΟΗΕ, σχεδιασμένο σε συνεννόηση με τους ιδιοκτήτες περιουσιών και υπό την επίβλεψη του ΟΗΕ, ώστε όλες οι προσφορές να είναι ανοιχτές για ιδιωτικές εταιρείες που θα έχουν τη βάση τους και στις δύο κοινότητες. Αν η Τουρκία είχε εφαρμόσει το Πρόσθετο Πρωτόκολλο, η ανεπτυγμένη οικοδομική βιομηχανία της θα μπορούσε επίσης να προσφέρει πολλά. Η χρηματοδότηση από πλευράς ΕΕ θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια πρόοδο στην κατεύθυνση μιας διευθέτησης του Κυπριακού. 99 Επίσης, με αυτόν τον τρόπο η Τουρκία θα εξάλειφε μέρος των οικονομικών υποχρεώσεών της έναντι Ελληνοκύπριων ιδιοκτητών στους οποίους αρνείται πρόσβαση στις 98 Κατά τραγική ειρωνεία, οι ελληνοκυπριακές επιχειρήσεις παραμένουν αμφίθυμες, καθώς ένα νέο θέρετρο πρώτης ποιότητας θα μπορούσε να προκαλέσει μείωση στις τιμές των ακινήτων οπουδήποτε αλλού εντός της ζώνης τους. Συνέντευξη στην Crisis Group, ανώτερος Ελληνοκύπριος αξιωματούχος, Νοέμβριος «Θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι για την Αμμόχωστο, μαζί με τον ΟΗΕ. Θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ενοποιητικός παράγοντας για τα κράτη μέλη μετά τη Λισαβόνα. Μια επιστολή υπογεγραμμένη και από τον Χριστόφια και από τον Έρογλου δεν θα μπορούσαν να την αγνοήσουν». Συνέντευξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος αξιωματούχος, Βρυξέλλες, Νοέμβριος «Θα πληρώσουμε». Συνεντεύξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος αξιωματούχος, Βρυξέλλες, Ιανουάριος Ω- στόσο, άλλος αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε πως τα κράτη της ΕΕ δεν ήταν πρόθυμα το 2004 να υποστηρίξουν ένα πακέτο ανοικοδόμησης των Βαρωσίων ύψους 8 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο έβλεπαν ως ένα ιδιωτικό έργο ανάπλασης ενός παραθαλάσσιου θερέτρου.

17 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 17 περιουσίες τους. 100 Θα εμπνέονταν, επίσης, εμπιστοσύνη στις τάξεις των Ελληνοκυπρίων, η οποία θα διευκόλυνε τις συνομιλίες για μια πολιτική διευθέτηση. Οι Ελληνοκύπριοι υποστηρίζουν ότι θα ένιωθαν άνετα αν για τα ε- πόμενα δέκα με δεκαπέντε χρόνια η πόλη θα υπόκειται στον έλεγχο του ΟΗΕ, μέχρι να ολοκληρωθεί η ανοικοδόμηση, αλλά περιμένουν ότι το θέρετρο θα περιέλθει τελικά στον έλεγχό τους. 101 Το τελευταίο αυτό βήμα εξαρτάται από μια πολιτική διευθέτηση, αλλά η μεταβίβαση των Βαρωσίων στον προσωρινό έλεγχο του ΟΗΕ και η σύνδεση του τελικού καθεστώτος με μια συνολική διευθέτηση θα ενίσχυε τα κίνητρα των Ελληνοκυπρίων για την εξεύρεση μιας συνολικής λύσης, εγγύτερα στην καθιερωμένη προτίμηση των Τούρκων για μια πιο χαλαρή ομοσπονδιακή λύση. 102 VI. ΤΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΕΡΤΖΑΝ Υπάρχει μια δόση αναλήθειας όσον αφορά το αεροδρόμιο Ερτζάν στην τουρκοκυπριακή ζώνη. 103 Ενώ οι Τουρκοκύπριοι παραπονιούνται για απομόνωση καθώς καμία διεθνής πτήση δεν μπορεί να γίνει δεκτή, και οι Ελληνοκύπριοι επίσημα συμπεριφέρονται σαν να εύχονται να μην υπήρχε καν το αεροδρόμιο, ένας αριθμός κρατικών και ιδιωτικών τουρκικών αερογραμμών πραγματοποιεί 60 πτήσεις την εβδομάδα. Δεκάδες πτήσεις καταλήγουν σε ευρωπαϊκές και άλλες πόλεις αφού προσγειωθούν στην Τουρκία 104 οι αφίξεις και οι αναχωρήσεις από τις σύγ- χρονες εγκαταστάσεις μπορούν να παρακολουθούνται από το διαδίκτυο. Οι Ελληνοκύπριοι περιστασιακά χρησιμοποιούν το αεροδρόμιο για να επισκεφτούν την Κωνσταντινούπολη, όπως και Ευρωπαίοι και Αμερικανοί τουρίστες που το χρησιμοποιούν μερικές φορές κατά την επιστροφή από τις διακοπές τους στην ελληνοκυπριακή ζώνη. Ωστόσο, το Ερτζάν παραμένει ένα σημείο έντονων διαφωνιών. Η Λευκωσία επιτυχώς επικαλέστηκε το δικαίωμά της ως διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Κύπρου να μπλοκάρει τις απευθείας πτήσεις προς όλες τις κατευθύνσεις εκτός από την Τουρκία. 105 Πιστεύουν πως οποιαδήποτε τέτοια πρόσβαση θα παραχωρούσε απαράδεκτη νομιμοποίηση στην τουρκοκυπριακή διοίκηση. 106 Μία από τις μόνες καταγεγραμμένες απευθείας πτήσεις από το Ερτζάν προς οπουδήποτε αλλού εκτός της Τουρκίας, μία μοναδική πτήση προς το Μπακού του Αζερμπαϊτζάν τον Ιούλιο του 2005, είχε ως αποτέλεσμα οι Ελληνοκύπριοι να μπλοκάρουν το ξεκίνημα της Πολιτικής Γειτονίας της ΕΕ προς το Νότιο Καύκασο για έξι μήνες. Οι Τουρκοκύπριοι και οι Τούρκοι ηγέτες συχνά ζητούν την ύπαρξη απευθείας πτήσεων από το αεροδρόμιο Ερτζάν, με μερικούς να θεωρούν πως το άνοιγμα του Ερτζάν είναι απαραίτητο για να δώσει στους Τούρκους πολιτικούς την πολιτική κάλυψη για να εφαρμόσουν το Πρόσθετο Πρωτόκολλο. 107 Το Λονδίνο υποστήριξε το ενδεχόμενο πτήσεων από το Ην. Βασίλειο, 108 αλλά τον Ο- 100 Οι εκτοπισμένοι ιδιοκτήτες έχουν καταθέσει αρκετές αγωγές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και την τουρκοκυπριακή Επιτροπή Ακίνητης Περιουσίας (ΕΑΠ), που ενδεχομένως να ανέρχονται σε μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Βλ. Έκθεση της Crisis Group, Κύπρος: Προς Γεφύρωση του Χάσματος στο Ιδιοκτησιακό, όπως παρατίθεται παραπάνω. Η μεγαλύτερη υπόθεση (στην ΑΕΠ), ύψους σχεδόν 115 εκατομμυρίων ευρώ, αφορά και στα Βαρώσια. 101 Συνέντευξη στην Crisis Group, ανώτερος Ελληνοκύπριος αξιωματούχος, Λευκωσία, Νοέμβριος Άπαξ και τους επιστραφούν τα Βαρώσια, «οι Ελληνοκύπριοι θα χάσουν το ενδιαφέρον τους» για τη διαπραγμάτευση μιας κλειστής ομοσπονδίας. Συνέντευξη στην Crisis Group, Έλληνας πολιτικός αναλυτής, Αθήνα, Νοέμβριος Χτισμένο κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου από τους Βρετανούς ως το πρώτο αεροδρόμιο της Λευκωσίας και γνωστό στους Ελληνοκύπριους ως Τύμπου από το όνομα της παρακείμενης κοινότητας, το τωρινό όνομα του αεροδρομίου προέρχεται από έναν Τούρκο ελεγκτή εναέριας κυκλοφορίας της πολεμικής αεροπορίας, ο οποίος πέθανε κατά τη διάρκεια της πρώτης μέρας της εισβολής του Επειδή το Ερτζάν δεν αναγνωρίζεται από καμία άλλη χώρα εκτός της Τουρκίας, θεωρητικά κανένα διεθνές σχέδιο πτήσης δεν μπορεί να ξεκινά ή να καταλήγει εκεί. Στην πράξη, το αεροδρόμιο και ορισμένοι ταξιδιωτικοί πράκτορες χαρακτηρίζουν τις πτήσεις στους πίνακες αναχωρήσεων, σε διαφημίσεις και στις πωλήσεις εισιτηρίων ως απευθείας για διεθνείς προορισμούς. Για παράδειγμα, βλ Από τη στιγμή που η τουρκοκυπριακή διοίκηση δεν αναγνωρίζεται διεθνώς, δεν μπορεί να εγκρίνει επίσημα τη χρήση του Ερτζάν σύμφωνα με τη Σύμβαση του Σικάγου το Μόνο η Λευκωσία μπορεί να υποβάλει αίτηση στο Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO). Βλ. «Περιορισμοί που έχουν επιβληθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία σε σκάφη, τα οποία χρησιμοποιούν παράνομα τα λιμάνια στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου», «Οι απευθείας πτήσεις αποτελούν σημείο το οποίο δε γίνεται αποδεκτό από τις ελληνοκυπριακές αρχές. Θα σήμαιναν την αναγνώριση ενός ξεχωριστού εναέριου χώρου, κάτι το οποίο δεν μπορεί να συμβεί». Συνέντευξη στην Crisis Group, Αλέξανδρος Λόρδος, Ελληνοκύπριος δημοσκόπος, ο οποίος τίθεται υπέρ μιας διευθέτησης, Λευκωσία, 27 Μαΐου «Θα πρέπει να τους δοθεί κάτι σε αντάλλαγμα και αυτό πρέπει να είναι το Ερτζάν». Τηλεφωνική συνέντευξη στην Crisis Group, Τούρκος αξιωματούχος, Φεβρουάριος Αν δεν υπήρχαν νομικά εμπόδια, η κυβέρνηση «θα ήταν α- ποφασισμένη να θέσει ένα τέλος στην απομόνωση της τουρκοκυπριακής κοινότητας και να υποστηρίξει τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών προς το σκοπό αυτό. Στα πλαίσια αυτά, η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι οι α- πευθείας πτήσεις μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της βόρειας Κύπρου θα συνέβαλαν ουσιαστικά στον τερματισμό της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων». Βασιλικό Δικαστήριο, α- πόφαση [2010] EWCA Civ 1093, 12 Οκτωβρίου 2010.

18 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 18 κτώβριο του 2010, εταιρείες τουρκικών συμφερόντων απέτυχαν να πάρουν την έγκριση των βρετανικών δικαστηρίων για τη διαδρομή, με τους δικαστές να παραθέτουν στην απόφασή τους τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας που απαγορεύουν την αναγνώριση της αυτοαποκαλούμενης Τουρκικής Δημοκρατίας της Βορείου Κύπρου. 109 Προς το τέλος του 2010 έγινε μια προσπάθεια για την επίτευξη ενός διακανονισμού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Βελγική Προεδρία, οι οποίες προώθησαν στους Ελληνοκύπριους τις τουρκικές προτάσεις για τη νομιμοποίηση της κυκλοφορίας από το Ερτζάν, 110 που πιθανόν να περιλαμβάνουν ναυλωμένες πτήσεις με κωδικούς και κάποιο βαθμό επίβλεψης από τον ΟΗΕ. 111 Για να ξεπεραστούν οι ανησυχίες των Ελληνοκύπριων όσον αφορά το καθεστώς της αναγνώρισης, το αεροδρόμιο θα μπορούσε να περιέλθει στην επίβλεψη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων και της διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας, του ελέγχου των διαβατηρίων και του τελωνείου. Η Λευκωσία θα πρέπει κατόπιν να ζητήσει ένα διεθνή κώδικα εντοπισμού και ελεύθερα να επιτρέψει την ομαλή κυκλοφορία. Οποιεσδήποτε εξαγωγές από το Ερτζάν θα μπορούσαν να επιβλέπονται από αξιωματούχους της ΕΕ κατά τον ίδιο τρόπο όπως τα αγαθά από το λιμάνι της Αμμοχώστου. Στην πράξη δεν θα άλλαζε κάτι ιδαίτερα αν ο Χριστόφιας επέτρεπε τη χρήση του για μερικές δεκάδες ναυλωμένες πτήσεις την εβδομάδα, ενόσω εκκρεμεί μια πολιτική διευθέτηση. Προς το παρόν, η ιδιοκτησία και η εμπορική διαχείριση θα πρέπει να αφεθεί στους Τουρκοκύπριους, καθώς το ζήτημα της αρμοδιότητας σχετικά με το αεροδρόμιο θα πρέπει να διευθετηθεί στα πλαίσια των κυρίως συνομιλιών. 112 Η είσοδος των ατόμων θα πρέπει να ρυθμιστεί με βάση τα κριτήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας, της ο- ποίας το καθεστώς βίζας θα πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να επιτρέπει στους Τούρκους πολίτες να επισκέπτονται ολόκληρο το νησί. Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να επιβλέπει 109 Το Ψήφισμα 541 (1983) του Συμβουλίου Ασφαλείας αποδοκίμασε τη διακήρυξη της ανεξάρτητης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου», τη θεώρησε νομικά άκυρη και καλούσε όλα τα κράτη να σεβαστούν την κυριαρχική και εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το Ψήφισμα 550 (1984) καλούσε όλα τα κράτη να μην αναγνωρίσουν το υποτιθέμενο κράτος. Καμία χώρα πλην της Τουρκίας δεν το αναγνωρίζει. 110 «Οι μελέτες σκοπιμότητας με στόχο το άνοιγμα του αεροδρομίου Ερτζάν σε περιορισμένη διεθνή χρήση υπό διεθνή έ- λεγχο αποτελούν μέρος των συνομιλιών». Ηλεκτρονική επικοινωνία της Crisis Group, Ευρωπαίος διπλωμάτης, Φεβρουάριος Συνέντευξη στην Crisis Group, διεθνής αξιωματούχος, Κωνσταντινούπολη, Ιανουάριος Σύμφωνα με το Σχέδιο Ανάν, τα θέματα της εναέριας και θαλάσσιας κυκλοφορίας θα ενέπιπταν στην αρμοδιότητα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. τη διαχείριση της πολιτικής κυκλοφορίας από το Ερτζάν, αν και, όπως έχει η κατάσταση, η γειτνιάζουσα Περιοχή Ελέγχου Πτήσεων (FIR) της Άγκυρας θα πρέπει να εξακολουθεί να ορίζει τον Έλεγχο του Ερτζάν ως σημείο ε- παφής για τα αεροσκάφη που πρόκειται να εισέλθουν στην περιοχή της. Αυτό θα βοηθούσε να λυθεί το ζήτημα ελέγχου του εναέριου χώρου πάνω από την τουρκοκυπριακή ζώνη, καθιστώντας έτσι το ταξίδι ασφαλέστερο. 113 Ένα σημαντικό βήμα για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη θα πρέπει να είναι η εκατέρωθεν παροχή πλήρους πληροφόρησης, ώστε στις οθόνες των υπολογιστών των ελεγκτών της Λευκωσίας, της Άγκυρας και του Ερτζάν να εμφανίζονται τα ίδια αεροσκάφη. Η ελεγχόμενη χρήση του Ερτζάν θα χάριζε στους Τουρκοκύπριους κάποια ενσωμάτωση στην ΕΕ και στους Ελληνοκύπριους την επίδειξη καλής θέλησης και κάποια ε- πιρροή την οποία έως τώρα δεν διέθεταν. Από την άλλη πλευρά, η άρνηση για τη λειτουργία του αεροδρομίου δεν έχει εμποδίσει τη σταθερή του επέκταση ούτε έχει επιτύχει κάτι πέρα από την αναποτελεσματική τιμωρία της Τουρκίας και των Τουρκοκύπριων. 114 Ένας Ελληνοκύπριος πρώην υπουργός Εξωτερικών προειδοποίησε τους συμπατριώτες του να μην γίνουν οι «Δον Κιχώτες του 21 ου αιώνα»: Εμείς, οι Ελληνοκύπριοι, ζούμε στο δικό μας κόσμο. Περιμένουμε τον Ρομπέν των Δασών να έρθει να μας υπερασπιστεί, ενώ το έδαφος κάτω από τα πόδια μας υποχωρεί συνεχώς. Ακόμα κυνηγάμε τα όνειρά μας. Στο παρελθόν απορρίπταμε ό,τι ήταν καλό, στοχεύοντας σε ό,τι μπορεί και να ήταν καλύτερο. Σήμερα, δεν υπάρχει καλό πλέον και θα πρέπει να επιλέξουμε μεταξύ του μέτριου και του ανεκτού με 500 πτήσεις διενεργούνται καθημερινά πάνω από την Κύπρο, συμπεριλαμβανομένων και μεγάλων αερομεταφορέων της ΕΕ, και αναγκάζονται να συνεργασθούν με δύο ομάδες ε- λεγκτών εναέριας κυκλοφορίας, οι οποίες δεν επικοινωνούν μεταξύ τους και ανταγωνίζονται για τον έλεγχο των αεροσκαφών στον ίδιο χώρο πάνω από την τουρκική ζώνη. Συνέντευξη στην Crisis Group, Ευρωπαίος διπλωμάτης, Λευκωσία, Νοέμβριος Στις επιπλοκές συγκαταλέγεται και ο τρόπος με τον οποίο οι πιλότοι μπορούν επίσημα να συνομιλούν με τον έλεγχο του αεροδρομίου Ερτζάν όταν αυτός εκπροσωπεί τον έλεγχο της Άγκυρας, αλλά τους έχει ζητηθεί να τον αγνοούν ευγενικά σε διαφορετική περίπτωση. Βλ. «Αγενής Αεροπορία (Uncivil Aviation)», Aerosafety World, Αύγουστος «Μερικές φορές νομίζω πως οι [Ελληνοκύπριοι] πελάτες μου ενεργούν μόνο από επιθυμία για εκδίκηση». Συνέντευξη στην Crisis Group, δικηγόρος που εκπροσωπεί την ελληνοκυπριακή κυβέρνηση στο εξωτερικό, Απρίλιος Νίκος Ρολάνδης, «Ένας Γενικός Γραμματέας που δεν χαμογελά πλέον (A secretary-general who does not smile any more)», Cyprus Mail, 19 Δεκεμβρίου 2010.

19 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 19 VII. ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΩΝ Οι ακυρώσεις των στρατιωτικών ασκήσεων εκ μέρους της τουρκικής και της ελληνοκυπριακής ηγεσίας τα τελευταία τρία χρόνια έχουν συμβάλει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Η Άγκυρα θα μπορούσε να κάνει ένα περαιτέρω βήμα προς αυτή την κατεύθυνση δηλώνοντας την ετοιμότητά της για καταμέτρηση των στρατιωτών που απαρτίζουν το στρατό της στην Κύπρο. Μια συμφωνία για αμοιβαία απόσυρση των στρατευμάτων θα πρέπει να αποτελεί μέρος της τελικής πολιτικής διευθέτησης. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Τουρκοκύπριοι παραμένουν πεπεισμένοι ότι χρειάζονται την τουρκική στρατιωτική παρουσία και τις εγγυήσεις, 116 αλλά η Άγκυρα θα πρέπει να είναι ξεκάθαρη για την πρόθεσή της να αποσύρει το μεγαλύτερο μέρος των στρατιωτών της. Όσο δεν δίνει ένα τέλος στις αντιλήψεις ότι κατέχει στρατιωτικά μέρος της επικράτειας της ΕΕ, η Τουρκία δεν θα μπορέσει ποτέ να γίνει μέλος της ΕΕ, και χωρίς να πείσει τους Ελληνοκύπριους για την προθυμία της να αποσυρθεί, δεν θα επιτύχει μια πολιτική διευθέτηση που να επιτρέπει στα στρατεύματά της να αποχωρήσουν. Επιτρέποντας την καταμέτρηση των στρατιωτών της, η Τουρκία θα μπορούσε να περιορίσει το ελληνοκυπριακό αίσθημα περί απειλής, χωρίς στην πραγματικότητα να αποχωρήσει κανείς από τους στρατιώτες της. Ο ΟΗΕ ή κάποιος άλλος αμοιβαία αποδεκτός μηχανισμός θα μπορούσε να καταμετρήσει όλους τους στρατιώτες στο νησί, συμπεριλαμβανομένων και των συνταξιούχων Ελλήνων αξιωματικών με την ισχυρή Εθνική Φρουρά, η οποία α- παρτίζεται από άνδρες, αλλά και τις βρετανικές βάσεις. Ένας τέτοιος μηχανισμός καταμέτρησης θα είναι αναγκαίος ως μέρος μιας ενδεχόμενης πολιτικής διευθέτησης. Σχεδόν βέβαια θα καταδείκνυε σημαντικές διαφορές μεταξύ του πραγματικού αριθμού των Τούρκων στρατιωτών και της εικόνας που έχουν οι Ελληνοκύπριοι. Οι αξιωματούχοι της Λευκωσίας δημόσια υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ο ΟΗΕ ανεπίσημα εκτιμά ότι ανέρχονται στις και η Τουρκία ανεπίσημα υποστηρίζει ότι πρόκειται απλά για Αν οι συνομιλίες για διευθέτηση αποκτήσουν νέα δυναμική, η Τουρκία θα μπορούσε να οργανώσει την απόσυρ- 116 Ενώ το 98% των Ελληνοκύπριων επιθυμούν την απόσυρση των ξένων στρατευμάτων και το 96% να τεθεί ένα τέλος στις ξένες εγγυήσεις και στο δικαίωμα επέμβασης, στην τουρκοκυπριακή κοινότητα τα ποσοστά πέφτουν στο 31% και 25% αντίστοιχα. «Κύπρος 2015», όπως παρατίθεται παραπάνω. 117 Συνέντευξη στην Crisis Group, διεθνής αξιωματούχος, Λευκωσία, Νοέμβριος Συνέντευξη στην Crisis Group, Τούρκος αξιωματούχος, Ά- γκυρα, Ιούνιος ση ως μέρος της οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Με την Τουρκία να απέχει απλώς 40 μίλια, υπάρχουν πολύ περισσότερα στρατεύματα στο νησί από όσα χρειάζονται για να εμπνεύσουν ασφάλεια στους Τουρκοκύπριους. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους η Άγκυρα μπόρεσε να συμφωνήσει με το Σχέδιο Ανάν, το οποίο προέβλεπε τελική απόσυρση των στρατευμάτων και παραμονή μόνο 650 Τούρκων και 950 Ελλήνων στρατιωτών στο νησί, που αντιστοιχούν στα μεγέθη των συνθηκών του Μια βάσιμη αίσθηση ότι τα τουρκικά στρατεύματα ετοιμάζονται να αποχωρήσουν θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει την Τουρκία να πείσει τρίτα μέρη 119 για τη μείωση ή την απόσυρση των ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ. 120 Παρομοίως, για να οικοδομηθεί διαφάνεια και εμπιστοσύνη, οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θα πρέπει να αναζητήσουν από κοινού διεθνή βοήθεια για να διεξαχθεί ταυτόχρονη απογραφή του πληθυσμού σε ολόκληρο το νησί. Αυτό θα μπορούσε να συμπέσει με την επόμενη ημερομηνία για απογραφή του πληθυσμού της Κυπριακής Δημοκρατίας (1 Οκτωβρίου 2011). Θα έδινε απαντήσεις σε πολλά ζητήματα, και κυρίως στον αριθμό των τουρκικής καταγωγής κατοίκων του βορρά, 121 τον οποίο τόσο οι Τουρκοκύπριοι όσο και οι Ελληνοκύπριοι επιθυμούν να μάθουν. 122 Επίσης, θα προσδιοριζόταν και ο α- 119 «Πρέπει να δώσουμε την εντύπωση ότι υπάρχει εξομάλυνση και ότι η Τουρκία δεν αποτελεί απειλή, αν θέλουμε να αποχωρήσει η ΟΥΝΦΙΚΥΠ». Συνέντευξη στην Crisis Group, Τουρκοκύπριος που βρίσκεται κοντά στις διαπραγματεύσεις, Κωνσταντινούπολη, Νοέμβριος Ολοένα και περισσότερο, διεθνείς αξιωματούχοι τοποθετούνται υπέρ αυτής της προοπτικής, αλλά η Ρωσία, προεξέχουσα υποστηρικτής των Ελληνοκυπρίων στο Συμβούλιο Ασφαλείας την αποκλείει. Συνεντεύξεις στην Crisis Group, διπλωμάτες, Νέα Υόρκη, Ιούνιος Ο Γενικός Γραμματέας Μπαν Κιμουν, μόλις πρόσφατα, κατά την ανανέωση από το Συμβούλιο Ασφαλείας της εντολής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ (Ψήφισμα 1953), α- ναφέρθηκε ακροθιγώς σε αυτή την προοπτική όταν μίλησε για το σχέδιό του «να προβεί σε ευρύτερη αξιολόγηση της παρουσίας του ΟΗΕ στην Κύπρο, με σκοπό να προτείνει τρόπους για περαιτέρω προσαρμογές στις τρέχουσες εξελίξεις», 15 Δεκεμβρίου Μια τουρκοκυπριακή απογραφή του πληθυσμού το 2006, στην οποία εμπεριέχονταν ερωτήσεις που θα μπορούσαν να αποτελέσουν βάση για μελλοντικές απόπειρες, κατέδειξε de facto κατοίκους στον αριθμό αυτό συμπεριλαμβάνονταν κάτοικοι που ήταν πολίτες μόνο της αυτοαποκαλούμενης Τουρκικής Δημοκρατίας της Βορείου Κύπρου, κάτοικοι με διπλή υπηκοότητα (συμπεριλαμβανομένων με τουρκική υπηκοότητα) και κάτοικοι με τουρκική υπηκοότητα μόνο. 122 «Απαιτούμε να διεξαχθεί απογραφή του πληθυσμού πριν την ύπαρξη μιας λύσης, ώστε να είναι ξεκάθαρο ποιοι είναι οι έ- ποικοι και ποιοι όχι, έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ποιοι θα αποκτήσουν την κυπριακή υπηκοότητα, η οποία θα παραχωρηθεί από το ομόσπονδο κράτος». Δημήτρης Χρι-

20 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 20 κριβής πληθυσμός στο βορρά, τον οποίο ακόμα και οι τουρκικές αρχές φαίνεται να μη γνωρίζουν. 123 Οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να αποσύρουν τις αντιρρήσεις για βοήθεια της ΕΕ προς τις τουρκοκυπριακές διοικητικές αρχές ώστε αυτές να φέρουν εις πέρας το δικό τους κομμάτι όσον αφορά στην απογραφή του πληθυσμού, αίροντας με αυτόν τον τρόπο το παράδοξο να ασκούν κριτική για έλλειψη διεθνούς εποπτείας που στην ουσία οι ίδιοι έχουν εμποδίσει, και έπειτα να βασίσουν κάποια από τα δικά τους επιχειρήματα στα δεδομένα που θα προκύψουν από την απογραφή. 124 VIII. ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΕΝΩ ΕΚΚΡΕΜΕΙ Η ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ Ο θυμός που διαφαίνεται στα λόγια των Τουρκοκύπριων και Ελληνοκύπριων αξιωματούχων όταν αναφέρονται στην άλλη πλευρά καταδεικνύει το επίπεδο της αμοιβαίας απογοήτευσης. Η βαθιά παρεξήγηση για τους στόχους της άλλης πλευράς, κυρίως η δυσπιστία για το αν η άλλη πλευρά επιθυμεί ειλικρινά τη διευθέτηση, μπορεί να αποδοθεί στην πλήρη σχεδόν απουσία διαλόγου. Ένας λόγος είναι η άρνηση της Άγκυρας να αναγνωρίσει την εξουσία των ελληνοκυπριακών αρχών και η άρνηση των Ελληνοκυπρίων να συνομιλήσουν απευθείας με τις de facto τουρκοκυπριακές αρχές πέρα από τις συνομιλίες που διεξάγονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Επίσης, οι Τουρκοκύπριοι διατηρούν με θέρμη τον παραδοσιακό τους ρόλο ως διαμεσολαβητές μεταξύ της Άγκυρας και της Λευκωσίας ως μια σπάνια πηγή πίεσης, 125 ενώ ταυτόχρονα τυγχάνουν της υποστήριξης των Τούρκων αξιωματούχων, οι οποίοι επιζητούν να προστατέψουν το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων στις διαπραγματεύσεις. Η τουρκική πλευρά υποστηρίζει ότι η ελληνοκυπριακή ηγεσία άδραξε παράνομα τον τίτλο της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1963/ Ωστόσο, η Δημοκρατία είναι πλέον μέλος της ΕΕ και του ΟΗΕ, και η Άγκυρα έχει α- πομονωθεί εξαιτίας της άρνησής της να συνδιαλέγεται κανονικά με τους αξιωματούχους της. Η πολιτική που εφαρμόζεται είναι ασυνεπής: οι Τούρκοι αξιωματούχοι μερικές φορές αντιμετωπίζουν τους Ελληνοκύπριους ως επίσημους εκπροσώπους της Κυπριακής Δημοκρατίας, για παράδειγμα, στις συναντήσεις της ΕΕ. 127 Οι Τούρκοι και οι Ελληνοκύπριοι έχουν κοινό ενδιαφέρον να σπάσει ο πάγος πριν η Λευκωσία αναλάβει την προεδρία της ΕΕ κατά το δεύτερο ήμισυ του Μια θετική εξέλιξη σημειώθηκε το Φεβρουάριο του 2010, όταν η Τουρκία προσκάλεσε Ελληνοκύπριους να συναντηθούν με τον υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου στο γραφείο του στην Άγκυρα και άλλους να συναντήσουν τον πρωθυπουργό Ερντογάν και τον επικεφαλής διαπραγματευτή για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ Εγκεμέν Μπαγίς. 128 Η συνάντηση με τον Ερντογάν έπεισε την πλειοψηφία των συμμετεχόντων και τους Ελληνοκύπριους ψηφοφόρους τους ότι η Τουρκία είναι αποφασισμένη στόφιας, ομιλία, Λονδίνο, 16 Μαΐου «Μια απογραφή πληθυσμού στο βόρειο μέρος της Κύπρου κρίνεται επειγόντως απαραίτητη για να διευκρινιστεί ποιος βρίσκεται εκεί για τουριστικούς λόγους και ποιος ως παράνομο εργατικό δυναμικό». Σερντάρ Ντενκτάς, Τουρκοκύπριος ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος, όπως παρατέθηκε στην Kıbrıs, 5 Ιανουαρίου «Είναι ο πληθυσμός αυτού του μέρους ; Είναι ; Είναι ; Ή είναι ένα εκατομμύριο, όπως γίνεται και στις ανοιχτές δημοπρασίες; χρειάζεται σοβαρή κρατική μεταρρύθμιση». Τζεμίλ Τσιτσέκ, Τούρκος υπουργός, ομιλία που δημοσιεύθηκε στην Kıbrıs, 6 Οκτωβρίου «Όταν ήλθαμε σε επαφή με τους Ελληνοκύπριους για αυτό, το θεώρησαν ως αναγνώριση και προχώρησαν σε τόσο πολλά διαβήματα που δεν μπορούσαμε να συνεχίσουμε. Ωστόσο, θα είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε». Τηλεφωνική συνέντευξη στην Crisis Group, αξιωματούχος της ΕΕ, Ιανουάριος «Η αποκαλούμενη απογραφή, η οποία δεν διεξήχθη υπό την επιτήρηση διεθνών οργανισμών, θεωρείται ιδιαίτερα αναξιόπιστη εξαιτίας της μη νομιμοποίησης του καθεστώτος που τη διεξήγαγε». Τα αποτελέσματα της τουρκοκυπριακής απογραφής «αντικατοπτρίζουν τους ίδιους αριθμούς τους οποίους είχε υπολογίσει και η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε σχέση με τον αριθμό των εποίκων». Παράνομες Δημογραφικές Αλλαγές (Illegal Demographic Changes), υπουργείο Εξωτερικών, «Επιθυμούν να με παρακάμψουν και να απευθυνθούν στον Ταγίπ [Ερντογάν] Εγώ είμαι ο εκπρόσωπος». Συνέντευξη στην Crisis Group, Ντερβίς Έρογλου, Τουρκοκύπριος ηγέτης, Λευκωσία, 3 Ιουνίου Όταν ο ΟΗΕ ήθελε να στείλει ειρηνευτικές δυνάμεις στην Κύπρο το 1964, χρειαζόταν μια κυβέρνηση με την οποία να συνεργασθεί. Η Τουρκία, επιδιώκοντας να προστατέψει τους Τουρκοκύπριους από περαιτέρω θανάτους, δέχθηκε ότι αυτή θα πρέπει να είναι η Κυπριακή Δημοκρατία. Η πρεσβεία τους στη Λευκωσία συνέχισε να συνδιαλέγεται με τη Δημοκρατία μεταξύ 1963 και 1974, και οι Ελληνοκύπριοι και οι Τούρκοι διαπραγματεύονταν επίσημα τα έτη Συνεντεύξεις στην Crisis Group, συνταξιούχοι Τούρκοι και Ελληνοκύπριοι διπλωμάτες, Κωνσταντινούπολη, Λευκωσία, Νοέμβριος/ Δεκέμβριος «Στη συνάντηση του Συμβουλίου του Οργανισμού, η Τουρκία θα πρέπει να απαντήσει σε ερωτήσεις που θα τεθούν από τον Κύπριο εκπρόσωπο. Μου θυμίζει έργο του Ιονέσκο». Συνέντευξη στην Crisis Group, Έλληνας αξιωματούχος, Αθήνα, Νοέμβριος Η πρώτη συνάντηση (19 Φεβρουαρίου) ήταν με το Ελληνοτουρκικό Φόρουμ και το Κυπριακό παράρτημά του. Η δεύτερη (27 Φεβρουαρίου) συμπεριελάμβανε δημοσιογράφους, έναν πολιτικό, ένα πρώην ανώτερο αξιωματούχο, ακαδημαϊκούς και Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους ακτιβιστές που τάσσονται υπέρ μιας διευθέτησης.

21 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 21 για την επίτευξη μιας διευθέτησης, η οποία θα περιλαμβάνει και την τελική απόσυρση των στρατευμάτων. 129 Ωστόσο, η Λευκωσία απέρριψε αυτές τις κινήσεις 130 και η Τουρκία δεν κατέβαλε διαρκείς προσπάθειες να πείσει τους ενδιαφερόμενους αξιωματούχους ή την κοινή γνώμη για την καλή της πίστη. 131 Ενώ το υπουργείο Εξωτερικών έχει εργαστεί σκληρά για να υποστηρίξει τους Τουρκοκύπριους στις συνομιλίες και στο άνοιγμα του περάσματος του Λιμνίτη, η πολιτική ηγεσία ενοχλημένη από την αργή πρόοδο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ και απασχολημένη με άλλους τομείς της έντονης εξωτερικής της πολιτικής- έχει επιδείξει περιορισμένη συναίσθηση της έλλειψης χρονικών περιθωρίων. 132 Νέες δυνατότητες διαλόγου φαίνεται να υπήρξαν τον Ιανουάριο του Ο Ερντογάν επέδειξε προθυμία να α- ποδεχθεί ένα μακροχρόνιο ελληνοκυπριακό αίτημα ώστε η ΕΕ να συμμετάσχει σε μια πολυμερή συνάντηση για το Κυπριακό και υπογράμμισε τη σημασία των πρόσωπο με πρόσωπο συνομιλιών, παρόλο που μια κοινά αποδεκτή φόρμουλα δεν έχει βρεθεί ακόμη. 133 Η Τουρκία χρειάζε- 129 «Κανένας δεν μπορεί και δεν πρέπει να αμφιβάλλει για την ειλικρίνεια της Τουρκίας», δήλωσε ο Ερντογάν. Επανειλημμένα έχει τονίσει ότι στόχος της Τουρκίας ήταν μια βιώσιμη συνολική διευθέτηση, ήθελε απλά να φέρει εις πέρας αυτό που της αναλογούσε και θα σεβόταν μια ενδεχόμενη λύση. Επανέλαβε ότι τα τουρκικά στρατεύματα θα αποσυρθούν, αλλά μόνο μετά την ύπαρξη λύσης. Μέλη της Crisis Group ήταν παρόντα στην ομιλία. 130 «Η Τουρκία θα πρέπει να προχωρήσει από τα λόγια στα έργα και ενεργά να αποδείξει ότι επιθυμεί μια λύση για την Κύπρο». Στέφανος Στεφάνου, Κυπριακό Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, 2 Μαρτίου Εκτός από τα ζητήματα που σχετίζονται με την Κύπρο, ανώτερος Ελληνοκύπριος αξιωματούχος δήλωσε πως «η έλλειψη εμπιστοσύνης από μέρους μας έχει κάποια αιτία», που πηγάζει από την αποτυχία της Τουρκίας να επικυρώσει τα πρωτόκολλα που υπέγραψε το 2009 για την εξομάλυνση των σχέσεών της με την Αρμενία, από τη μη εφαρμογή των συμφωνιών για επανεισδοχή των προσφύγων από την Ελλάδα και από τις συνεχιζόμενες στρατιωτικές υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά του Αιγαίου. Συνέντευξη στην Crisis Group, Λευκωσία, Νοέμβριος «Η Άγκυρα, απασχολημένη με τις πολύπλευρες προσπάθειές της σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής σε περισσότερο υποσχόμενους τομείς, άφησε το Κυπριακό σε δεύτερη μοίρα». Nathalie Tocci, Η Αξιοθαύμαστη Έλλειψη Διορατικότητας στο Τρίγωνο ΕΕ, Τουρκίας, Κύπρου, Istituto Affari Internazionali, Οκτώβριος Υποστηρίζοντας την τουρκική ιδέα του πολυμερούς διαλόγου μεταξύ Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων αξιωματούχων που θα παρίστανται ως ισότιμοι συνομιλητές, μια πρόταση την οποία οι Ελληνοκύπριοι απορρίπτουν, ο Erdoğan υποστήριξε, «έχετε συναντηθεί μαζί [με τους Τουρκοκύπριους] για συνομιλίες 45 φορές έως τώρα, τι τίτλους είχατε σε αυτές τις συναντήσεις; Θα έχετε τους ίδιους τίτλους [και στις πολυμερείς συνομιλίες]. Τα ζώα γνωρίζονται μεταξύ τους με τη μυρωδιά, ται αυτές τις επαφές ώστε να κατανοήσει την αίσθηση απειλής που έχουν οι Ελληνοκύπριοι. 134 Υπάρχουν επίσης πολλά θέματα προς συζήτηση πέραν της πολιτικής διευθέτησης, όπως η πιθανότητα πώλησης νερού εκ μέρους των Τουρκοκυπρίων στους Ελληνοκύπριους μέσω ενός αγωγού που σχεδιάζει να κατασκευάσει η Τουρκία και ο οποίος θα ξεκινά από τα παράλιά της. Ο Χριστόφιας άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να αποσύρει το αίτημά του να αναγνωρίζεται επίσημα ως ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας στις διμερείς συναντήσεις. 135 Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να ακολουθήσει, έστω και με κάποια καθυστέρηση, την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων η οποία εξελίσσεται εδώ και μια δεκαετία. 136 Αν οι Ελληνοκύπριοι είναι έτοιμοι για μια ανεπίσημη συνάντηση ώστε να σπάσει ο πάγος, η Τουρκία θα πρέπει τουλάχιστον προσωρινά να αποσύρει το αίτημά της για παρουσία του Έρογλου ως ισότιμου του Χριστόφια. 137 Μια εναλλακτική προσέγγιση για τους Ελληνοκύπριους θα ήταν να αποδεχθούν τις εμπιστευτικές προτάσεις της Τουρκίας να συνδυάζεται κάθε επίοι άνθρωποι με το διάλογο. Θα καθίσουμε κάτω και θα μιλήσουμε». Ενημέρωση στα ΜΜΕ, Ερζερούμ, 7 Ιανουαρίου «Η προσπάθεια αυτή του Ερντογάν είναι πολλά υποσχόμενη αλλά δεν είναι αρκετή. Χρειαζόμαστε απευθείας συνομιλίες Ο Χριστόφιας χρειάζεται να δει μια σημαντική κίνηση εκ μέρους της Τουρκίας που θα καταδεικνύει ότι η Τουρκία δεν θα ελέγχει τη χώρα τους. Συμβολικές χειρονομίες, εκφράσεις μεταμέλειας και αναγνώριση της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι τα βασικά συστατικά για τη συμφιλίωση». Συνέντευξη στην Crisis Group, Hubert Faustmann, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου, Λευκωσία, 26 Μαΐου Αποσύροντας ρητά την απαίτηση να τον υποδέχονται ως τον αναγνωρισμένο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο Χριστόφιας δήλωσε: «Επιθυμώ να συναντήσω τον Ερντογάν και τον Γκιουλ, ακόμα και αν οι συναντήσεις αυτές είναι ανεπίσημες. Θα ήθελα να τους εξηγήσω το όραμά μου για μια διευθέτηση. Ας φάμε ψάρι με θέα το Βόσπορο, χωρίς να παραμερίζουμε τους Τουρκοκύπριους. Μπορούμε να λύσουμε το Κυπριακό με τον Ερντογάν». Συνέντευξη στη Milliyet, 7 Ιανουαρίου «Ούτε η Ελλάδα, ούτε η Τουρκία είναι έτοιμες να περιμένουν τις δύο πλευρές στην Κύπρο να βρουν μια λύση, ώστε να θέσουν τις μεταξύ τους σχέσεις σε μια υγιή βάση. Και είναι σχεδόν έτοιμες να προχωρήσουν άσχετα με το τι θα γίνει με την Κύπρο, οι πολιτικοί της οποίας αδυνατούν να δεχθούν ότι οι καιροί έχουν αλλάξει». Κύριο άρθρο, Cyprus Mail, 15 Μαΐου Ηλεκτρονική επικοινωνία της Crisis Group, ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος, Ιανουάριος Μετά την πρόταση του Χριστόφια, ο Erdoğan δήλωσε πως ευχαρίστως θα συμμετείχε σε μια συνάντηση με Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους και εκπροσώπους από την Ελλάδα, την Τουρκία και τον ΟΗΕ μετριάζοντας την πρότερη πολιτική του που ήθελε να διατηρεί την ΕΕ σε απόσταση από τις συνομιλίες για το Κυπριακό, δήλωσε πως η ΕΕ θα μπορούσε να συμμετάσχει «αν εσείς το επιθυμείτε». Ενημέρωση στα ΜΜΕ, Ερζερούμ, 7 Ιανουαρίου 2011.

22 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 22 σκεψη Ελληνοκυπρίων αξιωματούχων στην Άγκυρα με μια αντίστοιχη επίσκεψη Τουρκοκυπρίων αξιωματούχων στην Αθήνα. Η αρχή θα μπορούσε να γίνει από τους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους επικεφαλείς διαπραγματευτές με μεμονωμένες επισκέψεις ενημέρωσης. Παρομοίως, οι δύο πλευρές θα πρέπει να βρουν ένα τρόπο να αναζωογονήσουν τις συζητήσεις για τη συμμετοχή των τουρκοκυπριακών πανεπιστημίων και αθλητικών ο- μάδων στα ευρωπαϊκά δίκτυα και τους διεθνείς διαγωνισμούς. Ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό, ενώ εκκρεμεί η διευθέτηση, θα ήταν να δημιουργηθεί ένα προσωρινό κυβερνητικό τμήμα για τουρκοκυπριακούς οργανισμούς στην Κυπριακή Δημοκρατία, ή ένα τμήμα στα ήδη υπάρχοντα σχετικά ιδρύματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κάτι τέτοιο δεν θα είναι δυσκολότερο να το αποδεχθούν οι Τουρκοκύπριοι από ό,τι τα διαβατήρια της Δημοκρατίας τα οποία πλέον έχουν στην κατοχή τους περισσότεροι από από αυτούς. IX. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Πέντε Γενικοί Γραμματείς του ΟΗΕ έχουν διαθέσει τις καλές υπηρεσίες τους για να συμβάλουν στις διαπραγματεύσεις για την επανένωση της Κύπρου, για σχεδόν περισσότερο από πέντε δεκαετίες, αλλά κανείς δεν έχει επιτύχει το στόχο αυτό μέχρι στιγμής. Ο διεξαγόμενος σημαντικός γύρος των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ προχωρά με δυσκολία. Αυτές οι συνομιλίες είναι ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί μια συνολική πολιτική διευθέτηση, να βρεθεί μια λύση για το τελικό καθεστώς και το μέγεθος της τουρκοκυπριακής ζώνης, να καθιερωθούν πλήρεις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας, να διευκρινιστεί το μέγεθος της έκτασης που θα παραδώσουν στους Ελληνοκύπριους η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι, και να επέλθει συμφωνία σχετικά με τις περιουσίες σε αμφότερες τις πλευρές του νησιού. Επομένως, οι συνομιλίες θα πρέπει να συνεχιστούν. Ακόμα όμως και να υπάρξει κάποια θετική εξέλιξη, θα χρειαστεί πολύς κόπος για να πεισθεί ο κόσμος να αποδεχθεί σε δημοψήφισμα μια ενδεχόμενη συμφωνία. Τα ε- μπλεκόμενα μέρη θα πρέπει να ξεπεράσουν τη βαθιά έλλειψη εμπιστοσύνης. Τα βήματα που θα πρέπει να γίνουν είναι ξεκάθαρα. Οι Ελληνοκύπριοι επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στα τουρκικά λιμάνια, τους αερολιμένες, και τον εναέριο χώρο, να επανακτήσουν τις περιουσίες τους στα Βαρώσια, να πεισθούν ότι τα τουρκικά στρατεύματα θα αποχωρήσουν και να συνομιλούν απευθείας με την Τουρκία. Οι Τουρκοκύπριοι επιθυμούν διεθνείς πτήσεις για το αεροδρόμιο Ερτζάν, απευθείας εμπόριο με την ΕΕ και το δικαίωμα της συμμετοχής των αθλητικών τους ο- μάδων και των πανεπιστημίων σε διεθνείς εκδηλώσεις. Η Τουρκία επιθυμεί να δοθεί ένα τέλος στα εμπόδια που θέτουν οι Ελληνοκύπριοι στα μισά διαπραγματευτικά της κεφάλαια με την ΕΕ. Τα βήματα αυτά, όπως περιγράφονται παραπάνω, ουσιαστικά θα επέφεραν λίγες αλλαγές στη διζωνική, δικοινοτική πραγματικότητα. Ωστόσο, θα άμβλυναν τις εντάσεις, θα εξομάλυναν τις σχέσεις μεταξύ όλων των εμπλεκομένων μελών, θα οικοδομούσαν μια αίσθηση εμπιστοσύνης και θα άνοιγαν το δρόμο σε μια συνολική πολιτική διευθέτηση. Τα κράτη και οι φορείς της ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξουν αυτά τα μέτρα, καθώς ενδεχόμενη διευθέτηση θα επιφέρει σημαντικά οφέλη. Η συνέχιση της διχοτόμησης της Κύπρου και η αποξένωση της Τουρκίας συνεπάγονται μια έντονα αρνητική δυναμική η οποία θα πρέπει να ξεπεραστεί ώστε να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική συνεργασία σε επίπεδο οργανισμών μεταξύ της ΕΕ-ΝΑΤΟ, οι θετικές σχέσεις με μια ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη και η πλήρης ένταξη στη γρήγορα αναπτυσσόμενη οικονομία της Ευρώπης. Η διαδικασία με την αποκλειστική συμμετοχή των Κυπρίων έχει σημειώσει πολύ μικρή πρόοδο. Οι εξωτερικές δυνάμεις θα πρέπει να ενθαρρύνουν τις δυο πλευρές να εφαρμόσουν κάποια, και κατά προτίμηση όλα, τα βήματα που περιγράφονται στην παρούσα έκθεση. Το γενικότερο κλίμα θα μπορούσε, επίσης, να βελτιωθεί με μια ισχυρή εκ νέου δέσμευση της ΕΕ για ένταξη της Τουρκίας. Ενδεχόμενη αποτυχία για αναζωογόνηση της διαδικασίας θα καταδικάσει τις συνομιλίες του ΟΗΕ. Δεν θα αποτελέσει έκπληξη, αν η διεθνής κοινότητα αποστασιοποιηθεί, συμπεραίνοντας ότι οι δυο πλευρές δεν ενδιαφέρονται να πράξουν το κάτι παραπάνω για να επιτευχθεί μια διευθέτηση. Τότε αναμφίβολα θα παραμείνει αποστασιοποιημένη, μέχρι να υπάρξουν εσωτερικές συζητήσεις, οι οποίες θα επιτρέψουν στους πολιτικούς να προχωρήσουν ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους για το τι είδους ομοσπονδία επιθυμούν και τι μπορούν ρεαλιστικά να επιτύχουν, ανάμεσα στους Τουρκοκύπριους για το αν επιθυμούν να αποτελούν μέρος της Τουρκίας ή μιας επανενωμένης Κύπρου και στην Τουρκία για το αν πραγματικά επιθυμεί να προχωρήσει με την υποψηφιότητά της στην ΕΕ. Λευκωσία/Κωνσταντινούπολη/Βρυξέλλες, 22 Φεβρουαρίου 2011

23 Crisis Group Ευρώπη Ενημερωτικό Δελτίο N 61, 22 Φεβρουαρίου 2011 Σελίδα 23 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ A ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Εγκεμέν Μπαγίς: Εφικτή η επαναλειτουργία της Χάλκης

Εγκεμέν Μπαγίς: Εφικτή η επαναλειτουργία της Χάλκης 09/02/2019 Εγκεμέν Μπαγίς: Εφικτή η επαναλειτουργία της Χάλκης / Επικαιρότητα «Καλή επίσκεψη που έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε ένα πολύ επιτυχημένο «success story» και για τις δύο πλευρές» χαρακτηρίζει

Διαβάστε περισσότερα

Η Ντόρα Μπακογιάννη στέλνει µέσω του "Π" πολλαπλά µηνύµατα στην Τουρκία

Η Ντόρα Μπακογιάννη στέλνει µέσω του Π πολλαπλά µηνύµατα στην Τουρκία Η Ντόρα Μπακογιάννη στέλνει µέσω του "Π" πολλαπλά µηνύµατα στην Τουρκία «ιαρκής η επικοινωνία µε Χριστόφια» Συνέντευξη στον Λευτέρη Αδειλίνη Την ανάγκη να λάβει σοβαρά υπόψη η Τουρκία τη διεθνή πεποίθηση

Διαβάστε περισσότερα

Προς Χανς Γκερτ Πέτερινγκ. Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Βρυξέλλες. Εξοχότατε

Προς Χανς Γκερτ Πέτερινγκ. Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Βρυξέλλες. Εξοχότατε Προς Χανς Γκερτ Πέτερινγκ Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Βρυξέλλες Εξοχότατε Όπως πολύ καλά γνωρίζετε, οι Τουρκοκύπριοι επιθυµούν σφόδρα τη σύναψη αµοιβαίας συµφωνίας στο Κυπριακό πρόβληµα µε το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

Παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού, στο Συνέδριο του Economist με θέμα

Παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού, στο Συνέδριο του Economist με θέμα Παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού, στο Συνέδριο του Economist με θέμα «LOOKING INTO THE CYPRUS ISSUE - A GLIMMER OF HOPE» 4 Νοεμβρίου 2014 Συγχαίρω το περιοδικό Economist

Διαβάστε περισσότερα

«Δεν δίνουμε λευκή επιταγή ούτε κάνουμε εκπτώσεις στην Τουρκία»

«Δεν δίνουμε λευκή επιταγή ούτε κάνουμε εκπτώσεις στην Τουρκία» Συνέντευξη στον ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 30/11/2008 «Δεν δίνουμε λευκή επιταγή ούτε κάνουμε εκπτώσεις στην Τουρκία» Συνέντευξη στον Κώστα Βενιζέλο Η υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος, Ντόρα Μπακογιάννη,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠΡΟΣ. ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη

ΚΥΠΡΟΣ. ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη ΚΥΠΡΟΣ ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη 1974-2016 1974-2016 ΚΥΠΡΟΣ ΑΚΟΜΑ ΥΠΟ ΚΑΤΟΧΗ, ΑΚΟΜΑ ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΗ Τον Ιούλιο του 1974 η Τουρκία εισέβαλε στην Κυπριακή Δημοκρατία, παραβιάζοντας τον Καταστατικό Χάρτη

Διαβάστε περισσότερα

Διαιρεμένη Κύπρος: Αντιμετωπίζοντας μια ατελή πραγματικότητα

Διαιρεμένη Κύπρος: Αντιμετωπίζοντας μια ατελή πραγματικότητα This site uses cookies. By continuing to browse the site you are agreeing to our use of cookies. Review our legal notice and privacy policy for more details. Διαιρεμένη Κύπρος: Αντιμετωπίζοντας μια ατελή

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ

ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 3. Η πορεία προς το αδιέξοδο Δεκατρία χρόνια μετά την ιστορική ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πέντε χρόνια ύστερα από την οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη στο τηλεοπτικό δίκτυο TRT-Türk 20/6/2009. Στον Aliser Delek

Συνέντευξη στο τηλεοπτικό δίκτυο TRT-Türk 20/6/2009. Στον Aliser Delek Συνέντευξη στο τηλεοπτικό δίκτυο TRT-Türk 20/6/2009 Στον Aliser Delek ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στις ελληνοτουρκικές σχέσεις υπάρχουν διαφορετικά θέματα. Ένα από τα πρώτα είναι η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής

Διαβάστε περισσότερα

Βουλευτικές εκλογές 2016

Βουλευτικές εκλογές 2016 Βουλευτικές εκλογές 2016 23η Παγκύπρια Έρευνα Πολιτικής Κουλτούρας & Εκλογικής Συμπεριφοράς Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου Λευκωσία Απρίλιος 2016 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Βραβείο Πρωτοποριακής Δημιουργίας Γιάννος Κρανιδιώτης,

Βραβείο Πρωτοποριακής Δημιουργίας Γιάννος Κρανιδιώτης, Βραβείο Πρωτοποριακής Δημιουργίας Γιάννος Κρανιδιώτης, Εκδήλωση απονομής του Βραβείου για το 2014 στην Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στο Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο Ομιλία:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠΡΟΣ. ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη 1974-2014

ΚΥΠΡΟΣ. ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη 1974-2014 ΚΥΠΡΟΣ ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη 1974-2014 ΦΩΤΟ: Κάτια Χριστοδούλου 1974-2014 ΚΥΠΡΟΣ ΑΚΟΜΑ ΥΠΟ ΚΑΤΟΧΗ, ΑΚΟΜΑ ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΗ Τα αποτελέσματα της στρατιωτικής εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ. Αξιολογώντας το παρελθόν και το παρόν, προβλέποντας το μέλλον

ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ. Αξιολογώντας το παρελθόν και το παρόν, προβλέποντας το μέλλον ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ Αξιολογώντας το παρελθόν και το παρόν, προβλέποντας το μέλλον ΣΥΣΤΗΜΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΕΝΑ «ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ» ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ «Το ευρωπαϊκό big-bang, η απόφαση

Διαβάστε περισσότερα

Διακήρυξη της Μάλτας, από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, για τις εξωτερικές πτυχές της μετανάστευσης: το ζήτημα της διαδρομής της κεντρικής

Διακήρυξη της Μάλτας, από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, για τις εξωτερικές πτυχές της μετανάστευσης: το ζήτημα της διαδρομής της κεντρικής Βαλέτα, 3 Φεβρουαρίου 2017 (OR. en) Διακήρυξη της Μάλτας, από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, για τις εξωτερικές πτυχές της μετανάστευσης: το ζήτημα της διαδρομής της κεντρικής Μεσογείου 1. Χαιρετίζουμε

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία στο συνέδριο "Νοτιοανατολική Ευρώπη :Κρίση και Προοπτικές" (13/11/2009) Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε.

Ομιλία στο συνέδριο Νοτιοανατολική Ευρώπη :Κρίση και Προοπτικές (13/11/2009) Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε. Ομιλία στο συνέδριο "Νοτιοανατολική Ευρώπη :Κρίση και Προοπτικές" (13/11/2009) Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε. ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΔΟΧΗ ΑΛΛΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ Κύριοι Υπουργοί, Κύριοι Πρέσβεις,

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0341/7. Τροπολογία. Σοφία Σακοράφα, Νικόλαος Χουντής εξ ονόματος Ομάδας GUE/NGL

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0341/7. Τροπολογία. Σοφία Σακοράφα, Νικόλαος Χουντής εξ ονόματος Ομάδας GUE/NGL 21.11.2018 A8-0341/7 7 Σοφία Σακοράφα, Νικόλαος Χουντής του 2018 για την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας Οριζόντια τροπολογία - Να αντικατασταθούν οι λέξεις «Μακεδονία», «μακεδονικός/ή»

Διαβάστε περισσότερα

Το κοινό ανακοινωθέν των «28» και της Τουρκίας μετά τη Σύνοδο Κορυφής έχει ως εξής:

Το κοινό ανακοινωθέν των «28» και της Τουρκίας μετά τη Σύνοδο Κορυφής έχει ως εξής: Το κοινό ανακοινωθέν των «28» και της Τουρκίας μετά τη Σύνοδο Κορυφής έχει ως εξής: 1.Μετά τη συνάντησή τους με τον πρωθυπουργό Νταβούτογλου, οι αρχηγοί των κρατών της ΕΕ και των κυβερνήσεων αναφέρθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

Η δήλωση της Μπρατισλάβας

Η δήλωση της Μπρατισλάβας Μπρατισλάβα, 16 Σεπτεμβρίου 2016 Η δήλωση της Μπρατισλάβας Σήμερα, συναντιόμαστε στην Μπρατισλάβα σε μια κρίσιμη στιγμή για το ευρωπαϊκό μας σχέδιο. Στη σύνοδο κορυφής των 27 κρατών μελών στην Μπρατισλάβα

Διαβάστε περισσότερα

European Year of Citizens 2013 Alliance

European Year of Citizens 2013 Alliance European Year of Citizens 2013 Alliance MANIFESTO Η ενεργός συμμετοχή του ευρωπαίου πολίτη είναι άμεσα συνδεδεμένη με την επιδίωξη των Ευρωπαϊκών συλλογικών στόχων και αξιών που προβλέπονται στις Συνθήκες

Διαβάστε περισσότερα

Ντέλια Βελκουλέσκου: Μα Πολ εσύ ήσουν εκείνος που το πρότεινε αυτό. Είναι πολύ δύσκολο να υπαναχωρήσω τώρα.

Ντέλια Βελκουλέσκου: Μα Πολ εσύ ήσουν εκείνος που το πρότεινε αυτό. Είναι πολύ δύσκολο να υπαναχωρήσω τώρα. Πόλ Τόμσεν: Αυτό που με ανησυχεί είναι ότι θέτουμε μια ημερομηνία για την επιστροφή της αποστολής, ενώ ενδεχομένως δεν θα έχουμε μια συμφωνία στο εσωτερικό της Τρόικας για το πώς θα προχωρήσουμε. Ντέλια

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά θέματα προς συζήτηση:

Βασικά θέματα προς συζήτηση: ΕΝΟΤΗΤΑ 8. ΚΟΙΝΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, ΚΟΙΝΗ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Βασικά θέματα προς συζήτηση: Η ανάπτυξη της Κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας Η λήψη των αποφάσεων

Διαβάστε περισσότερα

Συνθήκη της Λισαβόνας

Συνθήκη της Λισαβόνας Συνθήκη της Λισαβόνας Α. Εισαγωγή Στις 13 Δεκεμβρίου 2007, οι αρχηγοί των είκοσι επτά χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπέγραψαν τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Με τη Συνθήκη τροποποιούνται οι δύο βασικές Συνθήκες

Διαβάστε περισσότερα

3 O ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ «Η συμβολή της Κύπρου στη νέα Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Στρατηγική»

3 O ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ «Η συμβολή της Κύπρου στη νέα Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Στρατηγική» 3 O ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ «Η συμβολή της Κύπρου στη νέα Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Στρατηγική» ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ HILTON PARK 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ κ. ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΥΛΛΟΥΡΗ 1 Αγαπητέ κύριε

Διαβάστε περισσότερα

Μαρί-Κωνστάνς Κων/νου

Μαρί-Κωνστάνς Κων/νου ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η συγκεκριμένη έκδοση γεννήθηκε μέσα από την ανάγκη να καταγραφούν και να προβληθούν, έστω συνοπτικά, τα κυρίως θέματα που απασχολούν τη νέα γενιά, ενώ παράλληλα καταδεικνύει πως η επαφή, η επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ MINISTER OF FOREIGN AFFAIRS, CYPRUS

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ MINISTER OF FOREIGN AFFAIRS, CYPRUS THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ MINISTER OF FOREIGN AFFAIRS, CYPRUS 14 th CYPRUS SUMMIT Europe: Performing a balancing act Cyprus: Leaving no stone unturned ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 1 THE ECONOMIST

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Ευρωβουλευτή ΑΚΕΛ, Νεοκλή Συλικιώτη. Αγαπητοί φίλοι,

Ομιλία Ευρωβουλευτή ΑΚΕΛ, Νεοκλή Συλικιώτη. Αγαπητοί φίλοι, Ομιλία Ευρωβουλευτή ΑΚΕΛ, Νεοκλή Συλικιώτη Αγαπητοί φίλοι, Είναι με μεγάλη τιμή και χαρά που συμμετέχω σήμερα στην απονομή του "Βραβείου του Ευρωπαίου Πολίτη" στους συμπατριώτες μας Ali Tuncay και Τάκη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2186(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2186(INI) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 20.11.2013 2013/2186(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την έκθεση 2013 για την ιθαγένεια της ΕΕ. Πολίτες της ΕΕ: Τα δικαιώματά σας, το μέλλον σας (2013/2186(INI))

Διαβάστε περισσότερα

10 χρόνια από την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση: διδάγματα και προοπτικές

10 χρόνια από την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση: διδάγματα και προοπτικές Europe at Schools through Art and Simulation (EuropeStARTS) 11 Μαΐου 2014 10 χρόνια από την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση: διδάγματα και προοπτικές Ευαγόρας Λ. Ευαγόρου Λέκτορας

Διαβάστε περισσότερα

Το Μανιφέστο των Δικαιωμάτων του Παιδιού

Το Μανιφέστο των Δικαιωμάτων του Παιδιού Το Μανιφέστο των Δικαιωμάτων του Παιδιού Τα παιδιά αποτελούν το μισό του πληθυσμού στις αναπτυσσόμενες χώρες. Περίπου 100 εκατομμύρια παιδιά ζουν μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ζωή των παιδιών σε ολόκληρο

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0055/15. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0055/15. Τροπολογία 7.6.2017 A8-0055/15 15 Οριζόντια τροπολογία Να αντικατασταθούν οι λέξεις «Μακεδονία», «μακεδονικός/ή» με τις λέξεις «η χώρα», «της χώρας», σε ολόκληρο το κείμενο 7.6.2017 A8-0055/16 16 Αιτιολογική αναφορά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ I. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 21.12.2016 COM(2016) 816 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Tρέχουσα κατάσταση και πιθανή μελλοντική πορεία όσον αφορά την κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

PUBLIC ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 5 Μαρτίου 2003 (OR. fr,en) 6998/03 LIMITE ELARG 20

PUBLIC ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 5 Μαρτίου 2003 (OR. fr,en) 6998/03 LIMITE ELARG 20 Conseil UE ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 5 Μαρτίου 2003 (OR. fr,en) 6998/03 LIMITE PUBLIC ELARG 20 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΗΜΕΙΟΥ «I» της : Γενικής Γραμματείας προς : την Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων

Διαβάστε περισσότερα

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/0334(NLE)

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/0334(NLE) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 10.6.2013 2012/0334(NLE) *** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη

Διαβάστε περισσότερα

Νόμιμο δικαίωμά μας τα 12 μίλια

Νόμιμο δικαίωμά μας τα 12 μίλια Εφημερίδα: Hürriyet Ημερομηνία: 28/3/201 Συντάκτης: Cansu Çamlibel Μετάφραση: Βαλέρια Αντωνοπούλου Νόμιμο δικαίωμά μας τα 12 μίλια Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Δημήτρης Δρούτσας, ο οποίος λίγο καιρό

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών: Η ύδρευση και η αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα!

Πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών: Η ύδρευση και η αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα! Ιστορική αναδρομή Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συνδικάτων Δημόσιων Υπηρεσιών (EPSU) αποφάσισε να προβεί στην συλλογή ενός εκατομμυρίου υπογραφών υπέρ της καθιέρωσης της ύδρευσης ως ανθρώπινου δικαιώματος στο

Διαβάστε περισσότερα

ζωή για τη δική της ευδαιμονία. Μας κληροδοτεί για το μέλλον προοπτικές χειρότερες από το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά.

ζωή για τη δική της ευδαιμονία. Μας κληροδοτεί για το μέλλον προοπτικές χειρότερες από το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά. Φίλες και Φίλοι, Από το 2007, όταν έθεσα για πρώτη φορά υποψηφιότητα για την ηγεσία της προοδευτικής παράταξης, χάσαμε πολλά. Μία ολόκληρη δεκαετία. Γύρω μας, ο κόσμος αλλάζει. Δυστυχώς,τώρα που ξαναγράφεται

Διαβάστε περισσότερα

Κώστας Σημίτης Ομιλία στην εκδήλωση για την αίτηση ένταξης της Ελλάδας στο Ευρώ

Κώστας Σημίτης Ομιλία στην εκδήλωση για την αίτηση ένταξης της Ελλάδας στο Ευρώ Κώστας Σημίτης Ομιλία στην εκδήλωση για την αίτηση ένταξης της Ελλάδας στο Ευρώ Ζάππειο Μέγαρο, Αθήνα, 9 Μαρτίου 2000 Σήμερα είναι μια ιστορική στιγμή για την χώρα. Η αίτηση ένταξης στην ΟΝΕ σηματοδοτεί

Διαβάστε περισσότερα

Οι Στάσεις της Κοινής Γνώμης απέναντι στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας & στο ζήτημα της ονομασίας

Οι Στάσεις της Κοινής Γνώμης απέναντι στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας & στο ζήτημα της ονομασίας Οι Στάσεις της Κοινής Γνώμης απέναντι στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας & στο ζήτημα της ονομασίας Οκτώβριος 2008 0857 / Διάγραμμα 1 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ: ΑΝΑΘΕΣΗ: ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη «Η Ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ Εμπειρίες από την εισδοχή άλλων Βαλκανικών κρατών»

Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη «Η Ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ Εμπειρίες από την εισδοχή άλλων Βαλκανικών κρατών» ΟΜΙΛΙΑ Βουλευτή β Αθηνών, πρώην Υφυπουργού Εξωτερικών κ. Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη Στο συνέδριο του ΚΕΠΠ με θέμα: «Η Ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ Εμπειρίες από την εισδοχή άλλων Βαλκανικών κρατών» Κυρίες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΘΕΡΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΠΑ ΛΥΣΗ

ΣΤΑΘΕΡΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΠΑ ΛΥΣΗ Review from 08/05/2017 Articlesize (cm2): 1637 ΠΟΛΙΤΗΣ, από σελίδα 1 Customer: Author: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ Rubric: ΚΥΠΡΙΑΚΟ Subrubric: Έρευνα Mediatype: Print Δημοσκόπηση Πανεπιστημίου Κύπρου ΣΤΑΘΕΡΗ ΣΤΗΡΙΞΗ

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0234/1. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0234/1. Τροπολογία 28.6.2017 A8-0234/1 1 του 2016 για την Τουρκία Παράγραφος 3 3. υπογραμμίζει τη στρατηγική σημασία που έχουν οι καλές σχέσεις ΕΕ- Τουρκίας και την υψηλή προστιθέμενη αξία της συνεργασίας στο θέμα της αντιμετώπισης

Διαβάστε περισσότερα

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/0122(NLE)

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/0122(NLE) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 19.4.2013 2012/0122(NLE) *** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελλάδα και ο Κόσμος 2018

Η Ελλάδα και ο Κόσμος 2018 Η Ελλάδα και ο Κόσμος 018 Έρευνα κοινής γνώμης για την εξωτερική πολιτική Ελλάδα και Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ: PUBLIC ISSUE(Α.Μ. ΕΣΡ: 8) Μέλος ΣΕΔΕΑ,

Διαβάστε περισσότερα

Κυρίες και κύριοι, θα μιλήσω αγγλικά. Είναι ένας τρόπος για να προσπαθήσω να γεφυρώσω το χάσμα επικοινωνίας που υπάρχει συνήθως όταν χρησιμοποιούμε

Κυρίες και κύριοι, θα μιλήσω αγγλικά. Είναι ένας τρόπος για να προσπαθήσω να γεφυρώσω το χάσμα επικοινωνίας που υπάρχει συνήθως όταν χρησιμοποιούμε Κυρίες και κύριοι, θα μιλήσω αγγλικά. Είναι ένας τρόπος για να προσπαθήσω να γεφυρώσω το χάσμα επικοινωνίας που υπάρχει συνήθως όταν χρησιμοποιούμε διαφορετικές γλώσσες. Η γλώσσα των επιχειρηματιών είναι

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0320/5. Τροπολογία. Helmut Scholz εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0320/5. Τροπολογία. Helmut Scholz εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL 7.11.2018 A8-0320/5 5 Αιτιολογική σκέψη B α (νέα) Β α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η φτώχεια παραμένει η σημαντικότερη πρόκληση για τη Γεωργία και ο κύριος λόγος για τον οποίο οι γεωργιανοί εγκαταλείπουν τη

Διαβάστε περισσότερα

Έγγραφο συνόδου ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. εν συνεχεία των ερωτήσεων με αίτημα προφορικής απάντησης B8-0019/2019 και B8-0020/2019

Έγγραφο συνόδου ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. εν συνεχεία των ερωτήσεων με αίτημα προφορικής απάντησης B8-0019/2019 και B8-0020/2019 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Έγγραφο συνόδου B8-0238/2019 9.4.2019 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ εν συνεχεία των ερωτήσεων με αίτημα προφορικής απάντησης B8-0019/2019 και B8-0020/2019 σύμφωνα με το άρθρο 128 παράγραφος

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 26.6.2014 COM(2014) 386 final 2014/0197 (COD) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1215/2009 του

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 1η Σεπτεμβρίου 2008 (OR.fr) 12594/08 CONCL 3

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 1η Σεπτεμβρίου 2008 (OR.fr) 12594/08 CONCL 3 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 1η Σεπτεμβρίου 2008 (OR.fr) 12594/08 CONCL 3 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: Προεδρίας προς: τις αντιπροσωπίες Θέμα: ΕΚΤΑΚΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΩΝ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ 1η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

***I ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/0415(COD)

***I ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/0415(COD) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 20.12.2013 2013/0415(COD) ***I ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

Έγγραφο συνόδου B7-0000/2012 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. σύμφωνα με το άρθρο 110 παράγραφος 2 του Κανονισμού

Έγγραφο συνόδου B7-0000/2012 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. σύμφωνα με το άρθρο 110 παράγραφος 2 του Κανονισμού ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Έγγραφο συνόδου 18.12.2012 B7-0000/2012 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ εν συνεχεία δήλωσης της Επιτροπής σύμφωνα με το άρθρο 110 παράγραφος 2 του Κανονισμού σχετικά με τη συνολική έκθεση

Διαβάστε περισσότερα

Τα Δυτικά Βαλκάνια. Νομική βάση. Στόχοι. Ιστορικό. Μέσα

Τα Δυτικά Βαλκάνια. Νομική βάση. Στόχοι. Ιστορικό. Μέσα Τα Δυτικά Βαλκάνια Η ΕΕ έχει αναπτύξει μια πολιτική για τη στήριξη της βαθμιαίας ενσωμάτωσης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Ένωση. Την 1η Ιουλίου 2013 η Κροατία υπήρξε η πρώτη από τις επτά χώρες

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0234/26. Τροπολογία. Mario Borghezio, Edouard Ferrand, Marcel de Graaff εξ ονόματος της Ομάδας ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0234/26. Τροπολογία. Mario Borghezio, Edouard Ferrand, Marcel de Graaff εξ ονόματος της Ομάδας ENF 28.6.2017 A8-0234/26 26 του 2016 για την Τουρκία Παράγραφος 8 8. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, σύμφωνα με το διαπραγματευτικό πλαίσιο, να προχωρήσουν χωρίς καθυστέρηση σε επίσημη αναστολή των ενταξιακών

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0055/30. Τροπολογία. Louis Aliot εξ ονόματος της Ομάδας ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0055/30. Τροπολογία. Louis Aliot εξ ονόματος της Ομάδας ENF 7.6.2017 A8-0055/30 30 Αιτιολογική σκέψη B B. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μεταρρυθμίσεις και οι προετοιμασίες για την προσχώρηση παρεμποδίζονται από την πολιτική πόλωση, τη βαθιά αμοιβαία καχυποψία και την

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελλάδα και ο Κόσμος 2018

Η Ελλάδα και ο Κόσμος 2018 Η Ελλάδα και ο Κόσμος 2018 Έρευνα κοινής γνώμης για την εξωτερική πολιτική 2 Στάσεις απέναντι στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις Απρίλιος 2018 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ: PUBLIC ISSUE(Α.Μ. ΕΣΡ: 8) Μέλος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου 8.4.2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με τον κανονισμό που αφορά την άσκηση των δικαιωμάτων της Ένωσης για την εφαρμογή και την επιβολή των διεθνών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 2 Μαρτίου 2011 (04.03) (OR. en) 6524/11 Διοργανικός φάκελος: 2010/0384 (NLE) PI 10

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 2 Μαρτίου 2011 (04.03) (OR. en) 6524/11 Διοργανικός φάκελος: 2010/0384 (NLE) PI 10 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 2 Μαρτίου 2011 (04.03) (OR. en) 6524/11 Διοργανικός φάκελος: 2010/0384 (NLE) PI 10 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : Προεδρίας προς : το Συμβούλιο αριθ. προηγ. εγγρ. : 6520/11 PI

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 21.3.2013 COM(2013) 152 final 2013/0085 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την εξουσιοδότηση των κρατών μελών να κυρώσουν, προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη

Διαβάστε περισσότερα

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2016/0205(NLE)

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2016/0205(NLE) Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου 2016/0205(NLE) 31.10.2016 *** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη της συνολικής οικονομικής και εμπορικής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Επωνυμία εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Επωνυμία εντολέα ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος Μέγεθος δείγματος/ γεωγραφική κάλυψη Χρονικό διάστημα συλλογής

Διαβάστε περισσότερα

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/0332(NLE)

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/0332(NLE) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 10.6.2013 2012/0332(NLE) *** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΟΣΙΟ «Οι ενεργειακοί πόροι της Κύπρου και τα νέα δεδοµένα στην Ανατολική Μεσόγειο»

ΣΥΜΠΟΣΙΟ «Οι ενεργειακοί πόροι της Κύπρου και τα νέα δεδοµένα στην Ανατολική Μεσόγειο» ΣΥΜΠΟΣΙΟ «Οι ενεργειακοί πόροι της Κύπρου και τα νέα δεδοµένα στην Ανατολική Μεσόγειο» 26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2012 ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ κ. ΗΜΗΤΡΗ ΣΥΛΛΟΥΡΗ 1 Αγαπητή κυρία Υπουργέ Αγαπητοί φίλοι

Διαβάστε περισσότερα

4ο ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ. «ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Ώρα για αποφάσεις» ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ HILTON PARK 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2015

4ο ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ. «ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Ώρα για αποφάσεις» ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ HILTON PARK 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2015 4ο ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ «ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Ώρα για αποφάσεις» ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ HILTON PARK 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2015 ΟΜΙΛΙΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ κ. Μάριου Καράντωνα 1 Έντιμε κύριε υπουργέ, Έντιμε κύριε πρόεδρε

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 27.10.2015 COM(2015) 535 final 2015/0249 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την ολοκλήρωση της αναθεώρησης 3 της συμφωνίας της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο H ΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 6.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο H ΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 6.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο H ΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 6.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μετά από δέκα χρόνια διαπραγµατεύσεις και τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου της Κοπεγχάγης (12-13 εκεµβρίου 2002), η Ευρωπαϊκή Ένωση αναµένει

Διαβάστε περισσότερα

Σήμερα, ακούστηκε η φωνή του Έλληνα, η φωνή της Ελληνίδας.

Σήμερα, ακούστηκε η φωνή του Έλληνα, η φωνή της Ελληνίδας. ΜΕΓΑΛΗ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΓΙΑ ΤΗ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ Σήμερα, ακούστηκε η φωνή του Έλληνα, η φωνή της Ελληνίδας. Φωνή δυνατή. Φωνή

Διαβάστε περισσότερα

EL Ενωμένη στην πολυμορφία EL A8-0062/17. Τροπολογία

EL Ενωμένη στην πολυμορφία EL A8-0062/17. Τροπολογία 12.6.2017 A8-0062/17 17 του 2016 για το Κοσσυφοπέδιο Αιτιολογική σκέψη Δ Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ έχει θέσει το κράτος δικαίου, τα θεμελιώδη δικαιώματα, την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών, περιλαμβανομένης

Διαβάστε περισσότερα

Τα Δυτικά Βαλκάνια. Νομική βάση. Στόχοι. Ιστορικό. Μέσα

Τα Δυτικά Βαλκάνια. Νομική βάση. Στόχοι. Ιστορικό. Μέσα Τα Δυτικά Βαλκάνια Η ΕΕ έχει αναπτύξει μια πολιτική για τη στήριξη της βαθμιαίας ενσωμάτωσης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Ένωση. Την 1η Ιουλίου 2013 η Κροατία υπήρξε η πρώτη από τις επτά χώρες

Διαβάστε περισσότερα

Η Σύμβαση της Χάγης της 13 ης Ιανουαρίου 2000 σχετικά με τη διεθνή προστασία των ενηλίκων

Η Σύμβαση της Χάγης της 13 ης Ιανουαρίου 2000 σχετικά με τη διεθνή προστασία των ενηλίκων ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Γ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Η Σύμβαση της Χάγης της 13 ης Ιανουαρίου 2000 σχετικά με τη διεθνή προστασία των

Διαβάστε περισσότερα

18475/11 ΔΠ/νκ 1 DG H 2A

18475/11 ΔΠ/νκ 1 DG H 2A ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 12 Δεκεμβρίου 2011 (13.12) (OR. en) 18475/11 Διοργανικός φάκελος : 2009/0157 (COD) JUSTCIV 356 CODEC 2397 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : Προεδρίας προς : το Συμβούλιο αριθ. προηγ.

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΏΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ)

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΏΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ) Πολυδεύκης Παπαδόπουλος ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΏΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ) 1950 9 Μαΐου Ο Ρομπέρ Σουμάν, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, εκφωνεί έναν σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Διονύσιος Τσιριγώτης Λέκτορας, Τμήμα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Ελλάδα-Τουρκία-Ε.Ε.

Διονύσιος Τσιριγώτης Λέκτορας, Τμήμα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Ελλάδα-Τουρκία-Ε.Ε. Διονύσιος Τσιριγώτης Λέκτορας, Τμήμα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών Πανεπιστήμιο Πειραιώς Ελλάδα-Τουρκία-Ε.Ε. Η Ελληνική στρατηγική επιλογή του «εξευρωπαϊσμου» των Ελληνοτουρκικών διαφορών και του Κυπριακού,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ. Διακήρυξη των Αθηνών της 1ης Συνόδου των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ. Διακήρυξη των Αθηνών της 1ης Συνόδου των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 9/9/2016 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Διακήρυξη των Αθηνών της 1ης Συνόδου των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ Εμείς, οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων

Διαβάστε περισσότερα

9109/10 ΓΓ/γομ 1 DG G 1

9109/10 ΓΓ/γομ 1 DG G 1 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 28 Απριλίου 2010 (07.05) (OR. en) 9109/10 Διοργανικός φάκελος : 2009/0125 (CNS) POSEIMA 3 POSEICAN 3 POSEIDOM 3 REGIO 36 UD 117 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : Γενικής Γραμματείας

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 27.7.2017 COM(2017) 398 final 2017/0176 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη σύναψη της συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ομοσπονδίας Αγίου Χριστοφόρου

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 17.9.2015 COM(2015) 460 final 2015/0218 (COD) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Σχετικά με την εφαρμογή έκτακτων αυτόνομων εμπορικών μέτρων

Διαβάστε περισσότερα

XT 21014/19 1 UKTF. Βρυξέλλες, 20 Μαρτίου 2019 (OR. en) XT 21014/19 BXT 15 CO EUR-PREP 10. ΣΗΜΕΙΩΜΑ Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου

XT 21014/19 1 UKTF. Βρυξέλλες, 20 Μαρτίου 2019 (OR. en) XT 21014/19 BXT 15 CO EUR-PREP 10. ΣΗΜΕΙΩΜΑ Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Βρυξέλλες, 20 Μαρτίου 2019 (OR. en) XT 21014/19 BXT 15 CO EUR-PREP 10 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Αντιπροσωπίες Έγγραφο σχετικό με τη συμφωνία για την αποχώρηση

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ. Εργασία της μαθήτριας Έλλης Βελέντζα για το πρόγραμμα ΣινΕφηβοι

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ. Εργασία της μαθήτριας Έλλης Βελέντζα για το πρόγραμμα ΣινΕφηβοι Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ Εργασία της μαθήτριας Έλλης Βελέντζα για το πρόγραμμα ΣινΕφηβοι Ο πόλεμος του Βιετνάμ(1965-1975) ήταν η μεγαλύτερη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ανατολής κατά την διάρκεια του

Διαβάστε περισσότερα

Δυνατή φωνή ξεκάθαρες θέσεις Νίκος Τορναρίτης

Δυνατή φωνή ξεκάθαρες θέσεις Νίκος Τορναρίτης Δυνατή φωνή ξεκάθαρες θέσεις Νίκος Τορναρίτης Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος Υποψήφιος Ευρωβουλευτής Ο Νίκος Τορναρίτης είναι η δυνατή φωνή που χρειάζεται η Κύπρος στην Ευρώπη. Μια σταθερή φωνή με ξεκάθαρες

Διαβάστε περισσότερα

Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο

Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο Έως σήμερα, υπήρξαν πέντε πολυετή δημοσιονομικά πλαίσια (ΠΔΠ). Η Συνθήκη της Λισαβόνας μεταμόρφωσε το ΠΔΠ από μια διοργανική συμφωνία σε μια νομικά δεσμευτική πράξη. Το ΠΔΠ,

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 23.5.2014 COM(2014) 290 final 2014/0151 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλαδική πολιτική Πανελλαδική έρευνα γνώμης ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ιανου Ιαν άριος 200 ουάριος 2008 Έρευνα 7-10/1

Πανελλαδική πολιτική Πανελλαδική έρευνα γνώμης ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ιανου Ιαν άριος 200 ουάριος 2008 Έρευνα 7-10/1 Πανελλαδική πολιτική έρευνα γνώμης ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ιανουάριος 2008 1 Ανάθεση : Εφημερίδα ΤΟ ΠΑΡΟΝ. Ταυτότητα της έρευνας Περίοδος έρευνας: Η έρευνα διεξήχθη από 7 έως και 10 Ιανουαρίου 2008. Τύπος έρευνας: Tηλεφωνική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Ευρωβαρόμετρο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Τακτικό EB 69.2) - Άνοιξη 2008 Αναλυτική σύνθεση

ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Ευρωβαρόμετρο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Τακτικό EB 69.2) - Άνοιξη 2008 Αναλυτική σύνθεση Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας Διεύθυνση Γ Σχέσεις με τους πολίτες ΜΟΝΑΔΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ 15/09/2008 ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2009 Ευρωβαρόμετρο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Τακτικό EB 69.2) - Άνοιξη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 2.9.2010 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά αριθ. 370/2000, του κ. Özkan Nissen ( γερμανού, τούρκου και αλβανού υπηκόου) σχετικά με προβλήματα που αντιμετωπίζει

Διαβάστε περισσότερα

Προεδρικές εκλογές 2018

Προεδρικές εκλογές 2018 Προεδρικές εκλογές 2018 25 η ΠαγκύπριαΈρευνα Πολιτικής Κουλτούρας & Εκλογικής Συμπεριφοράς Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου Λευκωσία Νοέμβριος 2017 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΟΜΝΗΜΑ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΟΜΝΗΜΑ Βρυξέλλες, 4 Απριλίου 2018 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαντά στις συμπληρωματικές ερωτήσεις της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τον διορισμό

Διαβάστε περισσότερα

Ξέφυγε η Τουρκία: Ζητά με ΝΟΤΑΜ αποστρατικοποίηση της Κάσου

Ξέφυγε η Τουρκία: Ζητά με ΝΟΤΑΜ αποστρατικοποίηση της Κάσου Παραλήρημα άνευ προηγουμένου από τους Τούρκους Μετά τις προκλητικές δηλώσεις Τσαβούσογλου ότι τα Ίμια είναι τουρκικά, βάζουν στο στόχαστρο και τα Δωδεκάνησα Στήνουν «θερμό» επεισόδιο στο Αιγαίο Ανησυχία

Διαβάστε περισσότερα

Έγγραφο συνόδου B7-0000/2012 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. σύμφωνα με το άρθρο 110 παράγραφος 2 του Κανονισμού

Έγγραφο συνόδου B7-0000/2012 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. σύμφωνα με το άρθρο 110 παράγραφος 2 του Κανονισμού ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Έγγραφο συνόδου 13.11.2012 B7-0000/2012 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ εν συνεχεία δήλωσης της Επιτροπής σύμφωνα με το άρθρο 110 παράγραφος 2 του Κανονισμού σχετικά με την έκθεση προόδου

Διαβάστε περισσότερα

Τα Δυτικά Βαλκάνια. Νομική βάση. Στόχοι. Γενικό πλαίσιο. Μέσα

Τα Δυτικά Βαλκάνια. Νομική βάση. Στόχοι. Γενικό πλαίσιο. Μέσα Τα Δυτικά Βαλκάνια Η ΕΕ έχει αναπτύξει πολιτική στήριξης της βαθμιαίας ενσωμάτωσης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Ένωση. Την 1η Ιουλίου 2013 η Κροατία υπήρξε η πρώτη από τις επτά χώρες που έγινε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ MAIN OPPOSITION LEADER, PRESIDENT OF NEW DEMOCRACY PARTY

ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ MAIN OPPOSITION LEADER, PRESIDENT OF NEW DEMOCRACY PARTY THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ MAIN OPPOSITION LEADER, PRESIDENT OF NEW DEMOCRACY PARTY AT THE WORLD IN 2017 GALA DINNER ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017 1 THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Βρυξέλλες, 21 Αυγούστου 2013

Βρυξέλλες, 21 Αυγούστου 2013 Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας ΜΟΝΑΔΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (EB79.5) Βρυξέλλες, 21 Αυγούστου 2013 «ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 2014»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 5 Ο χάρτης των Βαλκανίων

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Οκτωβρίου Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Οκτωβρίου Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ 17 o Εθνικό Συνέδριο Ενέργειας Ενέργεια & Ανάπτυξη 2012 30-31 Οκτωβρίου 2012 Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα Έντιμε Κύριε Υπουργέ, Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, Είναι

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 4.4.2017 COM(2017) 164 final 2017/0075 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της διμερούς συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ

ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ 1ο Σχέδιο Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ιάρκεια: Ολιγόλεπτο Θέµατα: 3 ΘΕΜΑ 1ο Ο Β Παγκόσµιος πόλεµος και οι µεταπολεµικές σχέσεις Ελλάδας-Αλβανίας ΠΗΓΗ Το πώς έβλεπε η αλβανική

Διαβάστε περισσότερα

Κύπρος. Κύπρος VPRC Γ/ Α. 1,6% Ναι, τα γνωρίζω 66,5% Όχι, δεν τα γνωρίζω 25,3% γνωρίζω. Ναι, τα 74,1% Γ/ Α 0,6% Όχι, δεν τα γνωρίζω 31,9%

Κύπρος. Κύπρος VPRC Γ/ Α. 1,6% Ναι, τα γνωρίζω 66,5% Όχι, δεν τα γνωρίζω 25,3% γνωρίζω. Ναι, τα 74,1% Γ/ Α 0,6% Όχι, δεν τα γνωρίζω 31,9% ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΑΝΑΝ Γνωρίζετε ή δεν γνωρίζετε τα βασικά σηµεία του (τελικού) σχεδίου Ανάν; (1-2/04/2004) Όχι, δεν τα γνωρίζω 31,9% 1,6% Ναι, τα γνωρίζω 66,5% Όχι, δεν τα γνωρίζω 25,3% 0,6% Ναι,

Διαβάστε περισσότερα

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες η αποχαρακτηρισμένη έκδοση του προαναφερόμενου εγγράφου.

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες η αποχαρακτηρισμένη έκδοση του προαναφερόμενου εγγράφου. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 9 Φεβρουαρίου 2018 (OR. en) 11314/02 DCL 1 COASI 20 CIREFI 48 WTO 92 AΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ του εγγράφου: ST11314/02 RESTREINT UE/EU RESTRICTED Με ημερομηνία: 30 Αυγούστου

Διαβάστε περισσότερα

Δημοσκόπηση της Pulse RC για το Ποντίκι

Δημοσκόπηση της Pulse RC για το Ποντίκι Δημοσκόπηση της Pulse RC για το Ποντίκι Του Γιώργου Ηλ. Αράπογλου, γενικού διευθυντή της Pulse RC Η σημερινή δημοσκόπηση, πρώτη του Σεπτεμβρίου μετά τη «χαλάρωση» του Αυγούστου, αποτελεί «προσγείωση» όλων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 Επιτροπή Αναφορών 2009 20.02.2009 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0082/2006, της κ. Julia Kelly, βρετανικής ιθαγένειας, σχετικά με διακριτική μεταχείριση σε βάρος κατοίκων

Διαβάστε περισσότερα

15206/14 AΣ/νικ 1 DG D 2C

15206/14 AΣ/νικ 1 DG D 2C Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 14 Νοεμβρίου 2014 (OR. en) 15206/14 FREMP 198 JAI 846 COHOM 152 POLGEN 156 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Προεδρία Συμβούλιο Διασφάλιση του σεβασμού του

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0026/2. Τροπολογία. Igor Šoltes εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0026/2. Τροπολογία. Igor Šoltes εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE 8.2.2017 A8-0026/2 2 του 2016 για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη Παράγραφος 4 4. ζητεί να διατηρηθεί η μεταρρυθμιστική ορμή, προκειμένου να μετασχηματιστεί η Βοσνία-Ερζεγοβίνη σε ένα πλήρως αποτελεσματικό, χωρίς

Διαβάστε περισσότερα