Παραδοτέο 4.1: Κατάρτιση εκπαιδευτικού προγράμματος. Στο πλαίσιο του έργου

Transcript

1 Παραδοτέο 4.1: Κατάρτιση εκπαιδευτικού προγράμματος Στο πλαίσιο του έργου BORDER ACT: BIODIVERSITY OF THE RHODOPES AND VISTONIDA LAKE - DATUM FOR ECONOMIC RISE THROUGH ACTIVE COOPERATION OF THE TERRITORIES»ΣΤO ΠΛΑΙΣΙ0 ΤΟΥ ΠΚΠ INTERREG IVC ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ » ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΤΑΙΡΟ ΔΗΜΟ ΑΒΔΗΡΩΝ

2 Greek Students to Smolyan Αναχώρηση Ημέρα 1 η, Δευτέρα, 25/02/ /02/ /3/ Άφιξη στο Luxor Hotel Δείπνο Πρόγευμα Ημέρα 2 η, Τρίτη, 26/02/ Εγγραφή συμμετεχόντων Άνοιγμα του Συνεδρίου από έναν εκπρόσωπο του Δήμου Smolyan και από την ομάδα διαχείρισης του έργου Διάλειμμα Μαθήματα Δείπνο Συμμετοχή σε διεθνή προγράμματα: ευκαιρίες, εμπειρίες και διδάγματα Παρουσίαση καλών πρακτικών, έργων και πρωτοβουλιών σχετικά με τον τουρισμό

3 09.30 Πρόγευμα Μαθήματα Ημέρα 3 η, Τετάρτη 27/02/ /02/ /3/2013 Έργα τουρισμού, πρακτικές, διδάγματα και ευκαιρίες Περιβαλλοντικά έργα, πρακτικές, διδάγματα και ευκαιρίεςαντιμετώπισης συγκεκριμένων παραδειγμάτων και συζήτηση ιδεών έργων Ελαφρύ γεύμα Μαθήματα Παρουσίαση καλών πρακτικών και έργα τουρισμού χρηματοδοτούμενα Δείπνο Ημέρα 4 η, Πέμπτη 28/02/ Πρόγευμα Μαθήματα Έργα τουρισμού, πρακτικές, διδάγματα και ευκαιρίες Περιβαλλοντικά έργα, πρακτικές, διδάγματα και ευκαιρίεςαντιμετώπισης συγκεκριμένων παραδειγμάτων και συζήτηση ιδεών έργων Ελαφρύ γεύμα Επίσκεψη σε αξιοθέατα

4 20.00 Δείπνο Πρόγευμα Ημέρα 5 η, Παρασκευή 01/03/ /02/ /3/ Μαθήματα Ανάπτυξη ιδέας έργου τουρισμού, σχεδιασμός της ιδέας, ομαδική εργασία Δείπνο Πρόγευμα Μαθήματα Ημέρα 6 η, Σάββατο,02/03/2013 Παρουσίαση της ιδέας του έργου κάθε ομάδας και ψηφοφορία από όλους τους ομιλητές που εμπλέκονται και ο νικητής, που επιβραβεύτηκε με την εμπορευματοποίηση και εφαρμογή της ιδέας Απονομή πιστοποιητικών και κλείσιμο της κατάρτισης Ελαφρύ Γεύμα Επίσκεψη σε αξιοθέατα (Πινακοθήκη, Πλανητάριο, Λαογραφικό Μουσείο) Δείπνο

5 08.30 Πρόγευμα Φεστιβάλ μασκαράδων Ημέρα 7 η, Κυριακή, 03/03/ /02/ /3/ Αναχώρηση

6 1 st Day, Monday,25/02/ Departure Arrival at Luxor Hotel Dinner 2 nd Day, Tuesday, 26/02/ /02/ /3/ /02/ /3/ Breakfast 9.30 Registration of participants Opening by a representative of Smolyan Municipality and project management Break Lessons Dinner Participation in international programs: opportunities, experiences and lessons learned Presentation of good practices, projects and initiatives related to tourism Breakfast Lessons 3d Day, Wednesday, 27/02/2013 Tourism projects, practices, lessons learned and opportunities Environmental projects, practices, lessons learned and opportunities - of addressing specific examples and discuss project ideas

7 13.00 Light Lunch Lessons Presentation of good practices and eco-funded tourism projects Dinner 25/02/ /3/2013 4th Day, Thursday, 28/02/ Breakfast Lessons Tourism projects, practices, lessons learned and opportunities Environmental projects, practices, lessons learned and opportunities - of addressing specific examples and discuss project ideas Light Lunch Visit to sights Dinner 5th Day, Friday, 01/03/ Breakfast Lessons Developing tourism project idea, concept design, teamwork Dinner

8 6th Day, Saturday, 02/03/ /02/ /3/ Breakfast Lessons Presentation of ach group project idea and voting by all involved lecturers and the winner, who was awarded the commercialization and application of the concept Presentation of certificates and closing training Visit to sights (Gallery, Planetarium, Folk museum) Dinner 7th Day, Sunday, 03/03/ Breakfast Festival of the mummers Departure

9 Monday, 04/03/2013 Arrival at Porto Vistonis Hotel Dinner Tuesday,05/03/ Breakfast 9.30 Registration of participants Bulgarian Students to Avdera 04/03/ /3/ Opening by a representative of Smolyan Municipality and project management Break Lessons Dinner Participation in international programs: opportunities, experiences and lessons learned Presentation of good practices, projects and initiatives related to tourism 8.30 Breakfast Wednesday, 6/3/ Environmental Centre of Education of Vistonida Dinner Presentation of biodiversity of the area Presentation of Environmental of Education of Vistonida Environmental projects, practices Visit to archaeological Museum of Avdira Visit to the Straits of Nestos river

10 Thursday, 7/3/ Breakfast 9.00 Centre of Information of Lake of Vistonida for in situ training (2euros per person) Dinner Presentation of wetland ecosystems Visit to the wetland(agios Nikolaos, Porto Lagos, fishing cooperative, observation of fishes and birds with telescopes of the Centre Friday, 8/3/2013 Bulgarian Students to Avdera 04/03/ /3/ Breakfast 11:00 to 12:30 Presentation of each group s project idea, voting for a winner by all involved lecturers and bestowing a prize support to the winner to realize their idea. (so-called commercialization) Dinner Dinner Each panel is led by key experts using up to two non-key experts (local young people) that support work process, understanding between participants and relationship between participants and lectures in the project. This provides transfer methods and practices of national expertise towards local experts with development potential 8.30 Breakfast Saturday, 9/3/ Discussion with representatives of Smolyan Municipality and project management team

11 11.00 Presentation of certificates and closing training Excursion to Stavroupoli-Pomakochoria and old town of Xanthi Dinner Breakfast Departure Sunday, 10/3/2013 Bulgarian Students to Avdera 04/03/ /3/2013

12 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1:ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΩΝ, ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. 1.1: Αειφόρος Διαχείριση Υδάτων Material distributed 1.1.1: Εισαγωγή Το νερό δεν είναι εμπορικό προϊόν όπως όλα τα άλλα, αποτελεί κληρονομιά που πρέπει να προστατεύεται και να τυγχάνει κατάλληλης μεταχείρισης Το νερό είναι απαραίτητο για την επιβίωση και την ανάπτυξη του ανθρώπου. Είναι καθοριστικής σημασίας για τη ζωή του ανθρώπου και αναγκαίο για πολλές βιομηχανικές διαδικασίες και δραστηριότητες. Πρέπει επίσης να είναι διαθέσιμο σε επαρκή ποσότητα και ποιότητα στη φύση ώστε να εξασφαλίζεται η υποστήριξη της άγριας ζωής, των φυτών και των οικοσυστημάτων μοναδικής αξίας. Υπερβολικές ποσότητες ύδατος μπορεί να προκαλέσουν απώλεια της ζωής και σοβαρές ζημίες λόγω πλημμυρών, όπως συμβαίνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδόν κάθε χρόνο. Η λειψυδρία είναι εξίσου καταστροφική, όπως διαπιστώνεται κατά τις περιόδους ξηρασίας που παρατηρούνται όλο και συχνότερα. Λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις για τις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος αναμένεται να αυξηθούν η συχνότητα και η οξύτητα των ως άνω φαινομένων.

13 1.1.2: Αειφόρος Διαχείριση του νερού στην Ευρωπαϊκή Ένωση Η Ευρωπαϊκή Ένωση 1 (ΕΕ) καθιερώνει κοινοτικό πλαίσιο για την προστασία και τη διαχείριση του ύδατος. Αρχικά, τα κράτη μέλη πρέπει να ταυτοποιήσουν και να αναλύσουν τα ευρωπαϊκά ύδατα, ταξινομημένα ανά υδρογραφική λεκάνη και ανά περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού. Στη συνέχεια εγκρίνουν σχέδια διαχείρισης και προγράμματα μέτρων, προσαρμοσμένα σε κάθε υδατικό σύστημα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θεσπίζει πλαίσιο για την προστασία: των εσωτερικών επιφανειακών, των υπογείων υδάτων, των μεταβατικών υδάτων, και των παράκτιων υδάτων. Η παρούσα οδηγία-πλαίσιο έχει θέσει πολυάριθμους στόχους, όπως πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης, προώθηση μίας βιώσιμης χρήσης του νερού, προστασία του περιβάλλοντος, βελτίωση της κατάστασης των υδατικών οικοσυστημάτων και το μετριασμό των αρνητικών επιπτώσεων των πλημμυρών και της ξηρασίας. Απώτερος στόχος της είναι να επιτύχει «καλή κατάσταση» από οικολογική και χημική άποψη σε όλα τα κοινοτικά ύδατα μέχρι το Μέτρα διαχείρισης και προγράμματα μέτρων Το 2009, ήτοι εννέα χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της οδηγίας-πλαισίου, έχουν καταρτιστεί τα σχέδια διαχείρισης για κάθε περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού λαμβάνοντας υπόψη τα πορίσματα των αναλύσεων και των μελετών για το εν λόγω θέμα. 1 Πηγή: Επίσημο site νομοθεσίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση:

14 Τα σχέδια αυτά καλύπτουν την περίοδο Θα αναθεωρηθούν το 2015, και ύστερα ανά εξαετία. Τα σχέδια διαχείρισης πρέπει να έχουν εφαρμοστεί το Στοχεύουν: 1. Στην πρόληψη της επιδείνωσης, τη βελτίωση και την αποκατάσταση των υδατικών συστημάτων των επιφανειακών υδάτων, την επίτευξη του στόχου της καλής οικολογικής και χημικής κατάστασης αυτών, το αργότερο μέχρι τα τέλη του 2015, και τη μείωση της ρύπανσης λόγω απορρίψεων και εκπομπών επικίνδυνων ουσιών 2. Στην προστασία, τη βελτίωση και την αποκατάσταση της κατάστασης των υπόγειων υδάτων, στην πρόληψη της ρύπανσής τους και της επιδείνωσης της κατάστασής τους με στόχο την ισορροπία μεταξύ άντλησης και ανανέωσης 3. Στη διατήρηση των προστατευόμενων περιοχών. Τα σχέδια διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμού μπορούν να συμπληρώνονται με την κατάρτιση λεπτομερέστερων προγραμμάτων και σχεδίων διαχείρισης ανά υπολεκάνη, τομέα ή τύπο ύδατος. Η προσωρινή επιδείνωση της κατάστασης των υδατικών συστημάτων δεν συνιστά παράβαση της παρούσας οδηγίας-πλαισίου εάν είναι αποτέλεσμα εξαιρετικών και απρόβλεπτων συνθηκών συνεπεία ατυχήματος, φυσικού αιτίου ή ανωτέρας βίας. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών στην υλοποίηση της παρούσας οδηγίας-πλαισίου, ιδίως σε ό,τι αφορά τα σχέδια διαχείρισης των λεκανών απορροής ποταμού. Προσχέδια των σχεδίων διαχείρισης πρέπει να υποβάλλονται σε δημόσια διαβούλευση, για διάστημα τουλάχιστον 6 o μηνών. Από το 2010, τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η πολιτική τιμολόγησης αποτελεί κίνητρο ώστε οι καταναλωτές να χρησιμοποιούν τους πόρους κατά τρόπο αποτελεσματικό και οι επιμέρους κλάδοι της οικονομίας να συμβάλλουν στην ανάκτηση του κόστους των υπηρεσιών που συνδέονται με τη χρήση των υδάτων, συμπεριλαμβανομένου του κόστους για το περιβάλλον και τους πόρους.

15 1.2: Βιοποικιλότητα 1.2.1: Γενικά Στοιχεία Μετά τη συνάντηση και την υπογραφή της συνθήκης του "Ρίο" το 1992, ο όρος "βιοποικιλότητα" άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως και αναφέρεται από όλους, ειδικούς και μη, ως πανάκεια που λύνει όλα τα οικολογικά προβλήματα. Ο όρος ήταν γνωστός στην οικολογία πολύ πιο πριν από τη συνάντηση του Ρίο και χρησιμοποιούνταν για να εκφράσει την ποικιλία των μορφών ζωής σε έναν συγκεκριμένο χώρο. Παρά όμως την απλότητα και σαφήνεια του όρου, το περιεχόμενό του είναι μια από τις πλέον αφηρημένες και αμφιλεγόμενες έννοιες της οικολογίας. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχει μία, αλλά πολλές βιοποικιλότητες, σε διάφορα επίπεδα οργάνωσης της ζωής και ότι δεν είναι ενιαίος ο τρόπος έκφρασης ή καλύτερα εκτίμησής της. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες η ανθρωπότητα επωφελήθηκε κατά πολύ από την ανάπτυξη που εμπλούτισε τη ζωή μας. Ωστόσο, μεγάλο μέρος της εν λόγω ανάπτυξης συνδυάστηκε με την υποβάθμιση της βιοποικιλότητας, ήτοι της ποικιλότητας και της έκτασης των φυσικών συστημάτων. Η εν λόγω απώλεια βιοποικιλότητας σε επίπεδο οικοσυστημάτων, ειδών και γονιδίων προκαλεί ανησυχίες, όχι μόνο λόγω της ιδιαίτερης εγγενούς αξίας της φύσης, αλλά και επειδή συνεπάγεται επιδείνωση των «υπηρεσιών των οικοσυστημάτων» που παρέχουν τα φυσικά συστήματα. Βιοποικιλότητα: περιλαμβάνει όλα τα βιολογικά είδη, οικοσυστήματα και το γενετικό τους απόθεμα. Η βιοποικιλότητα ορίζεται από την ποικιλία και την ποικιλότητα των συστατικών της στοιχείων. Οικοσύστημα: αυτόνομο σύστημα το οποίο αποτελείται από ένα ή περισσότερα οικολογικά ενδιαιτήματα και βιολογικά είδη που διαμένουν σε αυτά. Ρυθμίζεται από τις σχέσεις μεταξύ των επιμέρους στοιχείων του. Υπηρεσίες οικοσυστήματος: όλες οι υπηρεσίες που παρέχονται από τα οικοσυστήματα, ήτοι η παραγωγή τροφίμων, καυσίμων, ινών και φαρμακευτικών προϊόντων, η ρύθμιση

16 του νερού, ο αέρας και το κλίμα, η διαφύλαξη της γονιμότητας του εδάφους και ο κύκλος των θρεπτικών συστατικών. Σε πιο πρακτικό επίπεδο, η αξία της φύσης έγκειται στην απόλαυση και έμπνευση που παρέχει. Μολονότι η συγκεκριμένη αξία είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί, αποτελεί το υπόβαθρο για το μεγαλύτερο μέρος των τουριστικών και ψυχαγωγικών κλάδων. Από οικονομική σκοπιά, η βιοποικιλότητα εξασφαλίζει οφέλη για τις παρούσες και τις μέλλουσες γενεές, μέσω των υπηρεσιών που παρέχουν τα οικοσυστήματα. Οι εν λόγω υπηρεσίες περιλαμβάνουν την παραγωγή τροφίμων, καυσίμων, ινών και φαρμάκων, τη ρύθμιση του νερού, του ατμοσφαιρικού αέρα και του κλίματος, τη διατήρηση της γονιμότητας του εδάφους και του κύκλου των θρεπτικών συστατικών. Είναι δύσκολο να αποδοθούν συγκεκριμένες οικονομικές αξίες στις εν λόγω υπηρεσίες σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά σχετικοί υπολογισμοί θεωρούν ότι είναι της τάξης των εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Στις υπηρεσίες αυτές στηρίζονται η οικονομική ανάπτυξη, η απασχόληση και η ευημερία. Στις αναπτυσσόμενες χώρες μάλιστα, είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας. Εντούτοις, περίπου δύο τρίτα των υπηρεσιών που παρέχουν τα οικοσυστήματα σε παγκόσμιο επίπεδο υποβαθμίζονται, λόγω της υπέρμετρης εκμετάλλευσης και της απώλειας του βιολογικού πλούτου που εξασφαλίζει τη σταθερότητά τους. Χαρακτηριστικό τεκμήριο της εν λόγω υποβάθμισης αποτελούν, για παράδειγμα, η ραγδαία συρρίκνωση των αλιευτικών αποθεμάτων, η ευρύτατα διαδεδομένη απώλεια της γονιμότητας του εδάφους, οι έντονες μειώσεις των επικονιαστικών ειδών και η μειωμένη ικανότητα κατακράτησης των πλημμυρικών υδάτων από τους ποταμούς. Η ανθρώπινη επινοητικότητα και τεχνολογία μπορεί να υποκαταστήσει μόνο μέχρι ένα ορισμένο σημείο το συγκεκριμένο σύστημα υποστήριξης της ζωής και ακόμη και στις περιπτώσεις που αυτό είναι δυνατόν, συχνά το κόστος υπερβαίνει τις δαπάνες που απαιτούνται για τη διαφύλαξη της ήδη υφιστάμενης βιοποικιλότητας. Από κάποιο σημείο και μετά, συχνά είναι πολύ δύσκολη - ή αδύνατη - η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων. Η εξάλειψή τους είναι οριστική. Τελικά, η ανθρωπότητα δεν μπορεί να επιζήσει χωρίς αυτό το σύστημα υποστήριξης ζωής.

17 Στο πλαίσιο αυτό οι ανησυχίες για τη βιοποικιλότητα αποτελούν συστατικό στοιχείο του προβληματισμού σχετικά με την αειφόρο ανάπτυξη και στοιχείο του υποβάθρου επί του οποίου βασίζονται η ανταγωνιστικότητα, η ανάπτυξη και η απασχόληση, καθώς και η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης. Η πρόσφατη αξιολόγηση των οικοσυστημάτων, που εκτελέστηκε από το γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, τονίζει ότι οι περισσότερες από τις εν λόγω υπηρεσίες υποβαθμίζονται, τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι διασπαθίζουμε το κεφάλαιο φυσικών πόρων της γης και θέτουμε σε κίνδυνο την ικανότητα των οικοσυστημάτων να υποστηρίξουν τις μέλλουσες γενναίες. Η εν λόγω επιδείνωση είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί μόνο εάν επέλθουν ουσιαστικές αλλαγές στην πολιτική και στην πράξη. Σε επίπεδο Κοινότητας, έχει πλέον ως επί το πλείστον συγκροτηθεί το πολιτικό πλαίσιο για την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αξίζει να σημειωθεί για παράδειγμα ότι οι στόχοι σχετικά με τη βιοποικιλότητα έχουν ήδη ενσωματωθεί στην στρατηγική της ΕΕ για την αειφόρο ανάπτυξη (SDS) και τη συνεργασία της Λισαβόνας υπέρ της ανάπτυξης και της απασχόλησης, καθώς και σε ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών και τομεακών πολιτικών. Το 1998 εγκρίθηκε η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για τη βιοποικιλότητα, ενώ τα αντίστοιχα προγράμματα δράσης εκδόθηκαν το Τα περισσότερα από τα κράτη μέλη έχουν ήδη εκπονήσει ή εκπονούν ανάλογες στρατηγικές ή/και προγράμματα δράσης. Μολονότι έχουν επιτευχθεί σοβαρές πρόοδοι και έχουν παρατηρηθεί τα πρώτα συμπτώματα επιβράδυνσης της απώλειας της βιοποικιλότητας, ο ρυθμός και η έκταση της εφαρμογής των ως άνω μέτρων δεν ικανοποιούν. Μεγάλο μέρος της βιοποικιλότητάς μας εξακολουθεί να είναι λίαν υποβαθμισμένη και η κατάσταση επιδεινούται περαιτέρω. Τονίζονται ιδιαίτερα δύο από τις απειλές που αντιμετωπίζει η βιοποικιλότητα. Η πρώτη αφορά την απερίσκεπτη χρήση και ανάπτυξη της γης. Τα κράτη επωμίζονται εν προκειμένω ιδιαίτερες ευθύνες και καλούνται, μέσω του βελτιωμένου σχεδιασμού, να συμφιλιώσουν

18 τις ανάγκες χρήσης και ανάπτυξης της γης με τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και τη διαφύλαξη των υπηρεσιών που παρέχουν τα οικοσυστήματα. Η δεύτερη απειλή αφορά την ολοένα και μεγαλύτερη επίδραση της κλιματικής αλλαγής στη βιοποικιλότητα. Λόγω αυτής, καθίσταται εισέτι επιτακτικότερη η ανάγκη ανάληψης αποτελεσματικής δράσης για την αντιμετώπιση των εκπομπών των αερίων που επιδεινώνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ώστε να επιτευχθούν ακόμη καλύτερα αποτελέσματα από τα προβλεπόμενα. Παράλληλα καλούμαστε να υποστηρίξουμε την προσαρμογή της βιοποικιλότητας στην αλλαγή του κλίματος, εξασφαλίζοντας ότι τα μέτρα για την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος και τον μετριασμό των επιπτώσεών της δεν είναι επιβλαβή για την βιοποικιλότητα. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής βασίζεται κατά πολύ στις εισαγωγές από αναπτυσσόμενες χώρες, στις οποίες η παραγωγή και η μεταφορά προϊόντων συχνά ενδέχεται να συνεπάγονται απώλεια της βιοποικιλότητας. Για να επιτευχθούν θετικά αποτελέσματα, επιβάλλεται να μεγιστοποιηθεί η αποδοτικότητα των μεθόδων, προστατεύοντας τη βιοποικιλότητα, διπλασιάζοντας δε τις προσπάθειες για την προστασία της βιοποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, με την παροχή αναπτυξιακής βοήθειας, την ανάπτυξη εμπορικών σχέσεων και της παγκόσμιας διακυβέρνησης :Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας (22 Μαΐου) Βιοποικιλότητα, είναι η ίδια η ζωή, που την πληθώρα και την πολυμορφία της όλοι μας έχουμε την υποχρέωση να διαφυλάξουμε και να κληροδοτήσουμε στις επόμενες γενιές. Όσο μεγαλύτερη είναι η ποικιλία των οργανισμών στον πλανήτη, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να προστατεύσουμε την ίδια τη ζωή. Γιατί απειλείται η Βιοποικιλότητα Η απώλεια της βιοποικιλότητας που παρατηρείται σήμερα στον πλανήτη, οφείλεται στο ότι ο εντατικός ρυθμός εκμετάλλευσης της φύσης από τον άνθρωπο δεν συμβαδίζει με το ρυθμό εξέλιξης και ισορροπίας της φύσης.

19 Βασικές αιτίες που απειλούν τη βιοποικιλότητα είναι: Η καταστροφή και η υποβάθμιση των οικοσυστημάτων (δάση, υγρότοποι, θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα, κ.λπ.). Η ρύπανση του περιβάλλοντος (η ρύπανση του αέρα, του νερού, του εδάφους όπως και των οργανισμών από φυτοφάρμακα και ζιζανιοκτόνα). Η ερημοποίηση των εδαφών. Η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων (τα συστήματα εντατικής γεωργικής παραγωγής, η ανεξέλεγκτη δόμηση, οι παράνομες εξορύξεις η λαθροθηρία κ.λπ.. Η εξάπλωση ξενικών ειδών. Η κλιματική αλλαγή. Προστασία της βιοποικιλότητας στον κόσμο Το 2010 ανακηρύχθηκε από τον ΟΗΕ Διεθνές Έτος Βιοποικιλότητας, με σκοπό να επαναπροσανατολίσει την παγκόσμια κοινότητα προς την διαφύλαξη του πλούτου της ζωής - της βιοποικιλότητας - στο σύνολο του πλανήτη. Δυστυχώς, ο στόχος που είχε τεθεί από την Ευρώπη για την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας έως το 2010 δεν επιτεύχθηκε. Για το λόγο αυτό, στη συνάντηση των Ευρωπαίων Υπουργών Περιβάλλοντος, που έγινε τον Μάρτιο 2010 στις Βρυξέλλες, συμφωνήθηκε μια μεγάλη κοινή προσπάθεια για την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων, με παράλληλη προώθηση της αποκατάστασής της σε διεθνές επίπεδο ως το Η Ελλάδα αγωνίζεται για την προστασία της βιοποικιλότητας Η Ελλάδα είναι χώρα προικισμένη με ιδιαίτερη βιολογική κληρονομιά. Διαθέτει ένα δίκτυο από 419 περιοχές Natura, οι οποίες καταλαμβάνουν πλέον του 27,3% της χερσαίας και του 6,1% της θαλάσσιας έκτασής της. Πολλές από αυτές είναι ήδη προστατευόμενες από την ελληνική νομοθεσία και άλλες από διεθνείς συνθήκες, όπως αυτή του Ραμσάρ. Το νέο «Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας» δείχνει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την ολοκληρωμένη προστασία των ειδών και των οικοσυστημάτων τους. Η σημασία της βιοποικιλότητας πρέπει να ενσωματωθεί σε κάθε έργο και δραστηριότητα που

20 πραγματοποιείται στη χώρα μας και να αποτελέσει μέρος της καθημερινής μας κουλτούρας και πρακτικής. Στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής έχουν ήδη συγκροτηθεί και λειτουργούν δύο ομάδες εργασίας για την επεξεργασία και ολοκλήρωση της Εθνικής Στρατηγικής και του Σχεδίου Δράσης για τη Βιοποικιλότητα, όπως και για τη δημιουργία του θεσμικού πλαισίου για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στην Ελλάδα. Τόσο το νέο θεσμικό πλαίσιο, μετά την ψήφισή του από τη Βουλή, όσο και η νέα Στρατηγική θα αποτελέσουν τα βασικά εργαλεία της χώρας μας για την αποτελεσματική προστασία της πανίδας, της χλωρίδας και των οικοτόπων της. Βασικές κατευθύνσεις της Στρατηγικής και του νέου θεσμικού πλαισίου αποτελούν: Η αναγνώριση των υπηρεσιών που προσφέρουν τα οικοσυστήματα: παραγωγικές (παραγωγή τροφίμων, καυσίμων ινών και φαρμάκων), ρυθμιστικές της ποιότητας και ποσότητας των νερών, του αέρα και του κλίματος, προστατευτικές του εδάφους και του κύκλου θρεπτικών στοιχείων και πολιτιστικές, όπως οικοτουρισμός και περιβαλλοντική εκπαίδευση. Η ενσωμάτωση και εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου για την προστασία της βιοποικιλότητας. Η ενίσχυση των προστατευόμενων περιοχών, με ένα σαφές καθεστώς διαχείρισης των περιοχών του δικτύου Natura 2000, όπου θα προβλέπονται ρυθμίσεις για την προστασία ευαίσθητων οικοσυστημάτων, όπως οι μικροί υγρότοποι, καθώς και των ενδημικών ειδών. Η απόκτηση της απαραίτητης γνώσης για την κατάσταση των ειδών και οικοσυστημάτων, ως κύριο εργαλείο για την αποτελεσματική διαχείριση και προστασία της βιοποικιλότητας. Η αντιμετώπιση της απειλής εξάπλωσης ξενικών ειδών. Ο περιορισμός της ανεξέλεγκτης δόμησης για την προστασία του φυσικού χώρου, μέσω της αναθεώρησης ξεπερασμένων νομικών διατάξεων και της θεσμοθέτησης μηχανισμών ελέγχου για την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού εγκλήματος.

21 Η ενσωμάτωση της συνιστώσας της διατήρησης της βιοποικιλότητας σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού και στις τομεακές και αναπτυξιακές πολιτικές της χώρας. 1.3: Η προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφόρα την πολιτική της βιοποικιλότητας 1.3.1: Εισαγωγή Η πολιτική προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2 αναγνωρίζει ότι η βιοποικιλότητα δεν κατανέμεται ομαλά και ότι ορισμένα οικολογικά ενδιαιτήματα και είδη κινδυνεύουν περισσότερο από άλλα. Ως εκ τούτου αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη δημιουργία και την παρεχόμενη προστασία ενός ουσιαστικού δικτύου τόπων ύψιστης φυσικής αξίας στο πλαίσιο του Natura Ωστόσο, η εν λόγω προσέγγιση αναγνωρίζει επίσης ότι μεγάλο μέρος της βιοποικιλότητας δεν καλύπτεται από τις ως άνω περιοχές. Ως εκ τούτου προβλέπεται η ανάληψη δράσης για το περιβάλλον εκτός του Natura 2000, με την άσκηση ειδικής πολιτικής για τη φύση (για παράδειγμα με ενέργειες υπέρ των απειλούμενων ειδών και για τη σύνδεση των τόπων του Natura 2000), καθώς και με την ένταξη των μελημάτων σε ό,τι αφορά τη βιοποικιλότητα στη γεωργική, την αλιευτική και τις υπόλοιπες πολιτικές. Σε διεθνές επίπεδο, η ΕΕ εστιάζει το ενδιαφέρον της στην ενίσχυση της σύμβασης για τη βιολογική ποικιλομορφία (CBD) και σε άλλες συμφωνίες που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα, εξασφαλίζοντας την εφαρμογή τους και υποστηρίζοντας τη βιοποικιλότητα με εξωτερική αρωγή. Η ΕΕ έχει αναπτύξει δραστηριότητες σχετικά με την κανονιστική ρύθμιση του μη βιώσιμου εμπορίου απειλουμένων ειδών και έχει προωθήσει τις συνέργειες μεταξύ του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και των πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών. Μέχρι σήμερα 2 Πηγή: Επίσημο site νομοθεσίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση:

22 έχει αποδοθεί σχετικά περιορισμένη σημασία στη βιοποικιλότητα, στο πλαίσιο των διμερών και πολυμερών εμπορικών συμφωνιών : Η βιοποικιλότητα στην εσωτερική πολιτική της ΕΕ Η διαφύλαξη των σημαντικότερων οικολογικών ενδιαιτημάτων και βιολογικών ειδών Η ανάληψη δράσης εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης βασίζεται εν προκειμένω στις οδηγίες για τα πτηνά και τους οικοτόπους (ενδιαιτήματα) (τις αποκαλούμενες «οδηγίες για τη φύση»). Μολονότι δεν έχουν ακόμη πλήρως εφαρμοσθεί σε όλα τα κράτη μέλη, σημειώθηκαν ουσιαστικές πρόοδοι όσον αφορά το χαρακτηρισμό των τόπων του δικτύου Natura Το εν λόγω δίκτυο αποτελείται από τόπους «επαρκούς επιφάνειας» των διακοσίων σημαντικότερων τύπων οικολογικών ενδιαιτημάτων στην ΕΕ. Το δίκτυο καλύπτει πλέον περίπου 18% του εδάφους της ΕΕ 15. Παράλληλα έχει προχωρήσει ομαλά η επέκτασή του στις χώρες ΕΕ 10. Τα προγράμματα δράσης που εφαρμόζονται για συγκεκριμένα βιολογικά είδη αποδεικνύονται επωφελή για ορισμένα από τα πλέον απειλούμενα εξ αυτών στην ΕΕ. Μεταξύ των προβλημάτων που εξακολουθούν να εκκρεμούν, συγκαταλέγεται η απουσία του δικτύου προστατευομένων περιοχών Natura 2000 στο θαλάσσιο περιβάλλον, οι επιβλαβείς επιπτώσεις των αναπτυξιακών δραστηριοτήτων στους τόπους του Natura 2000 και οι περιορισμένες πιστώσεις που διατίθενται για την αποτελεσματική διαχείριση των τόπων και την ανάληψη δράσεων υποστήριξης. Τα πλήρη οφέλη του δικτύου όσον αφορά την βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων θα καταστούν αισθητά μόνο μετά την αντιμετώπιση των εισέτι υφιστάμενων προβλημάτων. Οι ακριτικές περιφέρειες και τα υπερπόντια διαμερίσματα και εδάφη των κρατών μελών είναι διεθνούς σημασίας για τη βιοποικιλότητα αλλά ως επί το πλείστον δεν καλύπτονται από τις οδηγίες για τη φύση.

23 Η κάλυψη της βιοποικιλότητας από τη στρατηγική για την αειφόρο ανάπτυξη, τη συνεργασία της Λισαβόνας υπέρ της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης καθώς και την πολιτική περιβάλλοντος Η διαφύλαξη της βιοποικιλότητας αποτελεί καθοριστικής σημασίας στόχο της στρατηγικής για την αειφόρο ανάπτυξη και του έκτου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον (έκτο ΠΔΠ).Έχει επίσης αναγνωριστεί ως σημαντικός στόχος που θα μπορούσε να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (δύο τρίτα των κρατών μελών αντιμετωπίζουν το εν λόγω ζήτημα στα εθνικά μεταρρυθμιστικά τους προγράμματα στο πλαίσιο της συμφωνίας της Λισαβόνας). Οι ουσιαστικές πρόοδοι που σημειώνονται στον τομέα της πολιτικής περιβάλλοντος αποδεικνύονται επωφελείς για τη βιοποικιλότητα. Οι πλέον εμφανείς επιτυχίες αφορούν τη μείωση των επιπτώσεων των ρύπων από σημειακές πηγές, όπως είναι οι συνέπειες των αστικών λυμάτων στην οικολογική κατάσταση των ποταμών. Ωστόσο, οι διάχυτοι ρύποι, όπως οι αερομεταφερόμενοι ρύποι που προκαλούν το φαινόμενο του ευτροφισμού, εξακολουθούν να αποτελούν σοβαρή πίεση. Οι πλέον πρόσφατες οδηγίες πλαίσιο και οι θεματικές στρατηγικές για το νερό, τον ατμοσφαιρικό αέρα, το θαλάσσιο περιβάλλον, το έδαφος, τους φυσικούς πόρους, τα αστικά κέντρα και τα φυτοφάρμακα (της οποίας οδηγίας - επίκειται η έκδοση) αναμένεται να εξασφαλίσουν, με την εφαρμογή τους, περαιτέρω βήματα προόδου. Η κάλυψη της βιοποικιλότητας από την πολιτική για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη Η γεωργία, δεδομένου ότι διαχειρίζεται μεγάλο μέρος του εδάφους της ΕΕ, εξασφαλίζει τη διαφύλαξη γονιδίων, βιολογικών ειδών και οικολογικών ενδιαιτημάτων. Ωστόσο, τις πρόσφατες δεκαετίες, η εντατικοποίηση και η εξειδίκευση, παράλληλα με την περιθωριοποίηση και την υποαξιοποίηση του εδάφους, προκάλεσαν σοβαρές απώλειες βιοποικιλότητας. Η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ), από κοινού με την ευρύτερη αναπτυξιακή δυναμική του γεωργικού τομέα, ήταν μία από τις δυνάμεις που κίνησαν τις ως άνω διαδικασίες, αλλά έχει (μετά το 1992) προσαρμοστεί στην καλύτερη αντιμετώπιση των

24 αναγκών της βιοποικιλότητας. Η μεγαλύτερη χρήση των αγρο περιβαλλοντικών μέτρων, της ορθής γεωργικής πρακτικής, των βιολογικών καλλιεργειών και η υποστήριξη των μειονεκτικών περιοχών, αποδείχθηκε επωφελής για τη βιοποικιλότητα στις καλλιεργούμενες εκτάσεις. Η μεταρρύθμιση της ΚΓΠ το 2003, προώθησε τα προαναφερόμενα (και άλλα μέτρα) υπέρ της βιοποικιλότητας. Τα μέτρα στο πλαίσιο της πολιτικής αγοράς και εισοδημάτων, συμπεριλαμβανόμενης της πολλαπλής συμμόρφωσης, του καθεστώτος ενιαίας ενίσχυσης ανά γεωργική εκμετάλλευση (αποσύνδεσης) και της διαμόρφωσης αυτών, αναμένεται να εξασφαλίσει έμμεσα οφέλη στη βιοποικιλότητα. Ο νέος κανονισμός για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης προβλέπει, μεταξύ άλλων, βελτίωση της αρωγής που παρέχεται στο Natura 2000, διατηρεί τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα και τις πληρωμές για τις περιοχές που εμφανίζουν μειονεκτήματα και προβλέπει τη λήψη δέσμης μέτρων υπέρ της αειφόρου δασικής διαχείρισης (ορισμένα εκ των οποίων έχουν εκπονηθεί ειδικά για να βελτιωθεί η οικολογική αξία των δασών) όπως οι δασό περιβαλλοντικές ενισχύσεις. Ωστόσο η πλήρης αξιοποίηση των εν λόγω μέτρων θα εξαρτηθεί από τον τρόπο εφαρμογής τους από τα κράτη μέλη και το διαθέσιμο προϋπολογισμό. Η κάλυψη της βιοποικιλότητας από την πολιτική περιφερειακής ανάπτυξης και χωροταξίας Οι οδηγίες για τη φύση και η οδηγία για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων δημόσιων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (οδηγία EIA) καθιστά υποχρεωτική την εξέταση των πιθανών επιπτώσεων ορισμένων έργων περιφερειακής ανάπτυξης και χωροταξίας. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η μελέτη εναλλακτικών δυνατοτήτων και η εκπόνηση μέτρων για την πρόληψη και τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων. Έχει αποδειχθεί πλέον η χρησιμότητα των προσεκτικών εκτιμήσεων των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα αρχικά στάδια της όλης διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Ωστόσο, συχνά ανάλογες μελέτες πραγματοποιούνται πολύ αργά ή είναι χαμηλής ποιότητας. Η πρόσφατη θέσπιση της εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων (περιβαλλοντικές εκτιμήσεις στρατηγικού χαρακτήρα -SEA) αναμένεται να διευκολύνει τον συγκερασμό των αναγκών της διατήρησης της φύσης με τις αντίστοιχες της

25 οικονομικής ανάπτυξης, εξασφαλίζοντας την απόδοση της δέουσας προσοχής στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε πολύ πρωϊμότερο στάδιο της διαδικασίας προγραμματισμού. Ο έλεγχος των αλλοχθόνων ειδών Τα επεκτατικά αλλόχθονα είδη στηρίζονται στο έκτο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον ως μια από τις προτεραιότητες δράσης. Μολονότι υποστηρίχθηκαν ορισμένα τοπικά προγράμματα εκρίζωσης με πιστώσεις του LIFE, η Κοινότητα δεν έχει ακόμη διαμορφώσει συνολική στρατηγική για την αντιμετώπιση αυτού του θέματος : Η βιοποικιλότητα στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ Διεθνής διακυβέρνηση Η ΕΕ διαδραματίζει ενεργό ρόλο στη διεθνή διακυβέρνηση όσον αφορά τη βιοποικιλότητα. Ωστόσο, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θεωρούν ωστόσο ότι η εφαρμογή της CBD πρέπει να ενισχυθεί ουσιαστικά. Η ΕΕ εφαρμόζει επίσης με ζήλο σειρά άλλων διεθνών συμφωνιών που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα και μεριμνά για την αξιοποίηση των μεταξύ τους συνεργειών. Εξωτερική αρωγή Τα κράτη μέλη αποτελούν σημαντικούς χορηγούς του Παγκοσμίου Ταμείου (προστασίας του) Περιβάλλοντος, που υποστηρίζει διάφορα έργα βιοποικιλότητας. Ωστόσο, οι εν λόγω πιστώσεις αντιπροσωπεύουν λιγότερο του 1% των συνολικών ετησίων προϋπολογισμών αναπτυξιακής ενίσχυσης της Κοινότητας και των Κρατών μελών. Η πρόοδος όσον αφορά την καλύτερη κάλυψη των θεμάτων της βιοποικιλότητας από τους εν λόγω προϋπολογισμούς υπήρξαν απογοητευτική, ως επί το πλείστον λόγω της χαμηλής προτεραιότητας που συχνά αποδίδεται στη βιοποικιλότητα σε σύγκριση με άλλες, επιτακτικές ανάγκες.

26 Ωστόσο η ανακοίνωση της Επιτροπής για τη συνοχή της αναπτυξιακής πολιτικής διευκρινίζει: «η ΕΕ επιβάλλεται να αυξήσει τη χρηματοδότηση που προορίζεται για τη βιολογική ποικιλότητα και να ενισχύσει τα μέτρα για την ενσωμάτωση της βιολογικής ποικιλότητας στην αναπτυξιακή βοήθεια». Οι φιλοδοξίες αυτές προωθούνται περαιτέρω με την νέα αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ήτοι την ευρωπαϊκή συναίνεση για την αναπτυξιακή συνεργασία) και με την ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας. Διεθνές εμπόριο Άρχισαν προσπάθειες για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις του εμπορίου ξυλείας από τροπικά δάση, αλλά ελάχιστα έχουν γίνει για να αντιμετωπιστούν άλλα αίτια της αποδάσωσης που σχετίζονται με το εμπόριο. Έχουν επιτευχθεί κάποιες πρόοδοι στον τομέα του εμπορίου των ειδών της αγρίας ζωής με την ενεργή δέσμευση στη σύμβαση για το διεθνές εμπόριο απειλουμένων ειδών. Γενικότερα η ΕΕ έχει προωθήσει την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στο διεθνές εμπόριο ( για παράδειγμα με το έργο της όσον αφορά τις εκτιμήσεις του αντικτύπου των εμπορικών δραστηριοτήτων στην Αειφορία) καθώς και την ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών μελημάτων στις προσπάθειες που καταβάλλονται σε παγκόσμιο επίπεδο για να αντιμετωπιστούν οι μη βιώσιμες μορφές παραγωγής και κατανάλωσης, με περιορισμένα εντούτοις συγκεκριμένα αποτελέσματα για τη βιοποικιλότητα μέχρι σήμερα. Κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) Το κοινοτικό σύστημα EMAS επιδιώκει να οιστρηλατήσει τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς (είτε πρόκειται για ιδιωτικές εταιρείες είτε για δημόσιους οργανισμούς) να βελτιώσουν τα περιβαλλοντικά τους αποτελέσματα. Ο καινούριος κανονισμός έχει στόχο την ανάπτυξη του υφισταμένου συστήματος και την ενθάρρυνση συμμετοχής σε αυτό μεγαλύτερου αριθμού οργανισμών. Αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα, καθώς δημιουργεί προστιθέμενη αξία όσον αφορά το ρυθμιστικό έλεγχο, την εξοικονόμηση κόστους και το γόητρό τους στο κοινό, υπό την προϋπόθεση ότι μπορούν να επιδεικνύουν βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεών τους.

27 Το κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) αποτελεί εργαλείο ανοιχτό στην εκούσια συμμετοχή των οργανισμών που συστάθηκαν εντός ή εκτός της Κοινότητας. Αποσκοπεί στην προαγωγή της διαρκούς βελτίωσης των περιβαλλοντικών αποτελεσμάτων των οργανισμών που προέρχονται από κάθε τομέα οικονομικής δραστηριότητας, μέσω: περιβαλλοντικής ανάλυσης όλων των περιβαλλοντικών πτυχών καθιέρωσης και εφαρμογής συστήματος οικολογικής διαχείρισης με βάση τα αποτελέσματα της περιβαλλοντικής ανάλυσης συστηματικής, αντικειμενικής και περιοδικής αξιολόγησης των συστημάτων αυτών ανταλλαγής πληροφοριών επί των επιτευχθέντων αποτελεσμάτων διαβούλευσης με το κοινό και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη ενεργού συμμετοχής των εργαζομένων και της κατάλληλης κατάρτισής τους. Καταχώρηση των οργανισμών Περιβαλλοντική ευθύνη Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θεσπίζει ένα κοινό πλαίσιο ευθύνης για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών που προκαλούνται στα ζώα, στα φυτά, στους φυσικούς οικοτόπους και στους υδάτινους πόρους, καθώς και στο έδαφος. Το καθεστώς ευθύνης εφαρμόζεται, αφενός, σε ορισμένες επαγγελματικές δραστηριότητες οι οποίες απαριθμούνται ρητώς και, αφετέρου, στις άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες οσάκις ο φορέας εκμετάλλευσης ενήργησε εκ δόλου ή εξ αμελείας. Επιπλέον, εναπόκειται στις δημόσιες αρχές να μεριμνούν ώστε οι υπεύθυνοι φορείς εκμετάλλευσης να λαμβάνουν ή να χρηματοδοτούν οι ίδιοι τα αναγκαία μέτρα πρόληψης ή αποκατάστασης. οι άμεσες ή έμμεσες ζημίες που προκαλούνται στο υδάτινο περιβάλλον που καλύπτεται από την κοινοτική νομοθεσία στον τομέα της διαχείρισης των υδάτων οι άμεσες οι έμμεσες ζημίες που προκαλούνται στα είδη και στα φυσικά ενδιαιτήματα που προστατεύονται σε κοινοτικό επίπεδο από την οδηγία περί «άγριων πτηνών» και από την οδηγία περί «φυσικών ενδιαιτημάτων»

28 η άμεση ή έμμεση μόλυνση του εδάφους η οποία δημιουργεί σοβαρό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Πρόληψη και αποκατάσταση ζημιών Όταν εμφανίζεται μια άμεση απειλή περιβαλλοντικής ζημιάς, η αρμόδια αρχή η οποία έχει διοριστεί από κάθε κράτος μέλος: υποχρεώνει το φορέα εκμετάλλευσης (δυνητικός ρυπαίνων) να λάβει τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα, ή η ίδια η αρχή λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα και στη συνέχεια ανακτά τα έξοδα τα οποία σχετίζονται με τα εν λόγω μέτρα. Όταν επέρχεται η ζημία, η αρμόδια αρχή: υποχρεώνει τον σχετικό φορέα εκμετάλλευσης να λάβει τα κατάλληλα μέτρα αποκατάστασης (τα οποία καθορίζονται βάσει των κανόνων και των αρχών που αναφέρονται στο παράρτημα ΙΙ της οδηγίας), ή λαμβάνει η ίδια τα κατάλληλα μέτρα και ανακτά στη συνέχεια τα έξοδα. Εάν προκληθούν πολλαπλές ζημιές, η αρμόδια αρχή δύναται να αποφασίσει τη σειρά προτεραιότητας κατά την αποκατάσταση των διαφόρων ζημιών. Η αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών λαμβάνει διαφορετική μορφή ανάλογα με το χαρακτήρα της ζημίας: για τις ζημίες του εδάφους, ο οδηγία απαιτεί την απορρύπανση των μολυνθέντων εδαφών ούτως ώστε να μην υπάρχει πλέον κανένας κίνδυνος αρνητικών επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία για τις ζημίες που αφορούν ύδατα ή προστατευόμενα βιολογικά είδη και φυσικά ενδιαιτήματα, η οδηγία αποσκοπεί στην αποκατάσταση του περιβάλλοντος ως είχε πριν από τις ζημίες. Προς τούτο, οι θιγέντες φυσικοί πόροι ή οι υπηρεσίες που υπέστησαν υποβάθμιση επιβάλλεται να αποκατασταθούν ή να αντικατασταθούν με άλλα φυσικά στοιχεία, απολύτως όμοια, αντίστοιχου επιπέδου ή ισοδύναμα, είτε στον τόπο του συμβάντος είτε, εν ανάγκη, σε άλλη τοποθεσία.

29 1.3.4.: Αναπτυξιακά Προγράμματα για την Προστασία του Περιβάλλοντος και των Υδροβιότοπων Προγράμματα Interreg Η Ευρωπαϊκή ένωση θα µπορούσε να χαρακτηριστεί ως ο ιδανικός θεσµός διά µέσω του οποίου θα µπορούσαν να επιλυθούν οι περιβαλλοντικές διαφορές ανάµεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Σε αυτό συµβάλλει το γεγονός ότι η ΕΕ αποτελεί το µοναδικό διεθνή οργανισµό ο οποίος µπορεί να οργανώνει κοινοτικές στρατηγικές για την προστασία του περιβάλλοντος και να επιβάλει δεσµευτικές περιβαλλοντικές συµφωνίες για τα κράτη µέλη. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση συµµετέχει σε διεθνείς συµφωνίες που αφορούν το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη, όπως το πρωτόκολλο του Kyoto και σε αποφάσεις του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα και την ερηµοποίηση. Έχει συνεπώς την υποχρέωση να συµβάλλει ουσιαστικά στην επίτευξη των στόχων που θέτουν οι παραπάνω αποφάσεις µέσω των πολιτικών της για το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη. Σύµφωνα µε την κοινοτική αντίληψη η εφαρµογή των πολιτικών αυτών απαιτεί το σχεδιασµό σε ευρύτερες χωρικές ή και διασυνοριακές περιοχές, τη διάχυση τεχνολογιών και κατάλληλων µεθοδολογιών οι οποίες συµβάλλουν στην ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων µε έµφαση στο υδάτινο δυναµικό και την ενέργεια, την παραγωγή µικρότερου όγκου σκουπιδιών και τη µείωση των αρνητικών επιπτώσεων της οικονοµικής δραστηριότητας στο περιβάλλον. Οι στόχοι και οι προτεραιότητες της ΕΕ για το περιβάλλον περιγράφονται στο 6 ο Πρόγραµµα ράσης για το Περιβάλλον και αφορούν κυρίως την προστασία της φύσης όσον αφορά την περιβαλλοντική διάσταση, αλλά και αυτή της προστασίας της δηµόσιας υγείας.

30 Το πρόγραµµα INTERREG IIIA ΕΛΛΑ Α-ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ µέσω του Μέτρου 3.2 ( ΠΡΟΣΤΑΣΊΑ, ΑΝΑ ΕΙΞΗ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΟΎ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ) ενισχύει πράξεις που εξυπηρετούν τις προαναφερόµενες διεθνείς συµφωνίες, αλλά και το 6ο Πρόγραµµα ράσης για το Περιβάλλον, καθώς σχεδιάστηκε για να να αντιµετωπίσει προβλήµατα υψηλής προτεραιότητας, µέσω της ανάληψης κοινών δράσεων στην περιοχή για την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων και των προστατευµένων περιοχών, έχοντας ως γενικότερο στόχο την κοινωνική και οικονοµική ανάπτυξη πάντα µε κύριο άξονα τον σεβασµό των αρχών της αειφορίας. Αυτό γίνεται σαφές από τη ρητή πολιτική θέση ότι οι επενδύσεις στον τοµέα των υποδοµών να στηρίζονται σε µια ολοκληρωµένη εθνική περιβαλλοντική πολιτική, η οποία θα έχει ως πρακτική εφαρµογή την αρχή «Ο ρυπαίνων πληρώνει». Η αρχή αυτή εφαρµόζεται κατ εξοχήν στις περιβαλλοντικές και βιοµηχανικές υποδοµές και στις υποδοµές µεταφορών και ενέργειας. Η συνδροµή των διαρθρωτικών ταµείων στις εν λόγω υποδοµές θα αντανακλούσε την εφαρµογή της ως άνω αρχής. Το INTERREG III-A / PHARE CBC εφαρµόστηκε επί της ήδη αποχτειθήσας εµπειρίας σε επίπεδο ελληνοβουλγαρικής συνεργασίας από το INTERREG II PHARE CBC ( ) το οποίο αποτέλεσε για την Ελλάδα και τη Βουλγαρία µια πρώτη σηµαντική ευκαιρία για θεσµοθετηµένη, προγραµµατική συνεργασία µε στόχο την από κοινού λήψη αποφάσεων για την ανάπτυξη των παραµεθόριων ελληνοβουλγαρικών περιοχών. Στον τοµέα του περιβάλλοντος υπήρξε σαφής στρατηγική στοχευµένη κατά προτεραιότητα σε θέµατα ποιότητας και διαχείρισης κοινών υδατικών πόρων, και δευτερευόντως σε θέµατα εναέριας ρύπανσης. Στα πλαίσια του INTERREG II έχει ολοκληρωθεί ερευνητικό έργο µε τίτλο «Προκαταρκτική έρευνα για µια ολοκληρωµένη διαχείριση των υδάτων της λεκάνης απορροής του ποταµού Νέστου», είχαν συνταχθεί προδιαγραφές, µε βάση την Οδηγία πλαίσιο για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων (2000/60 ΕΕ), για την προκήρυξη διεθνούς διαγωνισµού για την ανάθεση µελέτης για την «Ολοκληρωµένη διαχείριση των υδάτων της λεκάνης απορροής του ποταµού Νέστου». Στηριγµένη στη συνεργασία των συναρµόδιων φορέων για τo περιβάλλον και από τις δύο πλευρές που

31 Το πρόγραµµα PHARE CBC αποτελεί το συνεργαζόµενο χρηµατοδοτικό πρόγραµµα από τη βουλγαρική πλευρά. Το PHARE έχει έναν «προενταξιακό προσανατολισµό», και επικεντρώνεται στην υποστήριξη εκείνων των προτεραιοτήτων που θα βοηθήσουν τις χώρες υπο ένταξη να εκπληρώσουν τα κριτήρια της Κοπεγχάγης. Για την Ελλάδα ο σχεδιασµός του προγράµµατος INTERREG III βασίστηκε στην συµπληρωµατικότητα που όφειλε να έχει σε σχέση µε τα µέτρα που προωθούνταν στα πλαίσια του Γ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. To ΠΚΠ INTERREG IIIΑ/PHARE CBC Ελλάδα Βουλγαρία , εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή µε την απόφαση Ε (2001) 4076 / Με την απόφαση Ε (2002) 1703 / χορηγήθηκε επιπλέον ενίσχυση ύψους που αφορά στην Ειδική Ενίσχυση για τις περιοχές που συνορεύουν µε τις υποψήφιες χώρες. 27 δηµιουργήθηκε στα πλαίσια του INTERREG II επιδείχθηκε η περαιτέρω συνεργασία για τη µελέτη και άλλων περιοχών κοινού ενδιαφέροντος. Σύµφωνα µε τον δικτυακό τόπο της Κοινoτικής Πρωτοβουλίας Interreg, oι καθυστερήσεις που προέκυψαν από τις προβλεπόµενες διαφορετικές διαδικασίες στο PHARE & INTERREG δεν επέτρεψαν η πολύ σηµαντική αυτή εργασία να ολοκληρωθεί. Όµως η σηµαντική εµπειρία που αποκτήθηκε και το προϊόν της συνεργασίας κατέστησαν εύκολη τη συνέχιση στην επόµενη περίοδο (INTERREG III). Πρόγραμμα ΕΠΠΕΡΑΑ Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» - ΕΠΠΕΡΑΑ Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» - ΕΠΠΕΡΑΑ, με γνώμονα την Πράσινη Ανάπτυξη και επίκεντρο τον Άνθρωπο και τις πραγματικές του ανάγκες, χρηματοδοτεί έργα και παρεμβάσεις στη βάση μιας ολοκληρωμένης Στρατηγικής, που αφορά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ο συνολικός προϋπολογισµός του Επιχειρησιακού Προγράµµατος ανέρχεται σε ΕΥΡΩ, εκ των οποίων ΕΥΡΩ αντιστοιχεί σε κοινοτική συνδροµή και ΕΥΡΩ σε εθνική συµµετοχή. Επιπλέον του ποσού αυτού, εκτιµάται ότι θα διατεθούν εθνικοί πόροι ύψους ΕΥΡΩ για την κάλυψη

32 δαπανών των έργων, που δεν συγχρηµατοδοτούνται από την ΕΕ, όπως απαλλοτριώσεις (µεγαλύτερες από κάποιο ποσοστό του κόστους του έργου), προβλεπόµενα έσοδα, κλπ. Το σύνολο των ανωτέρω ποσών υπολογίζεται να ανέλθει στα ΕΥΡΩ. ιατύπωση των στρατηγικών, γενικών στόχων και αξόνων προτεραιότητας του ΕΠ Ο Στρατηγικός Στόχος για τον Τοµέα Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης κατά την Περίοδο είναι: Η Προστασία, Αναβάθµιση και Αειφόρος ιαχείριση του Περιβάλλοντος ώστε να αποτελέσει το υπόβαθρο για την προστασία της δηµόσιας υγείας, την άνοδο της ποιότητας ζωής των πολιτών καθώς και βασικό παράγοντα βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της οικονοµίας. Η στρατηγική του Προγράµµατος, κυρίως, εστιάζει στην προσπάθεια ενσωµάτωσης των κοινοτικών οδηγιών σχετικά µε τα αστικά λύµατα και τα αστικά στερεά απόβλητα την εφαρµογή της οδηγίας 60/2000, την προώθηση των πράσινων µεταφορών και την κατασκευή αντιπληµµυρικών υποδοµών και υποδοµών ύδρευσης. Η στρατηγική του Προγράµµατος αναλύεται σε επτά βασικές στρατηγικές προτεραιότητες/ επιλογές: 1. Προστασία Ατµοσφαιρικού Περιβάλλοντος Ενίσχυση «Πράσινων» Μεταφορών - Αντιµετώπιση Κλιµατικής Αλλαγής Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας. (Άξονες Προτεραιότητας 1 και 6) 2. Προστασία και διαχείριση υδατικών πόρων. (Άξονες Προτεραιότητας 2 και 7) 3. Πρόληψη, αντιµετώπιση και διαχείριση περιβαλλοντικών κινδύνων. (Άξονες Προτεραιότητας 3 και 8) 4. Προστασία εδαφικών συστηµάτων και διαχείριση στερεών αποβλήτων. (Άξονας Προτεραιότητας 4) 5. Προστασία Φύσης και Βιοποικιλότητας. (Άξονας Προτεραιότητας 9) 6. Ανάπτυξη Θεσµών και Μηχανισµών για αποτελεσµατική άσκηση περιβαλλοντικής πολιτικής και ευαισθητοποίησης των πολιτών. (Άξονας Προτεραιότητας 10)

33 7. Τεχνική Βοήθεια (Άξονες Προτεραιότητας 5 και 11) Αναλυτικά οι γενικοί στόχοι που διατυπώνονται είναι: ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 1 Η Αειφορική ιαχείριση των περιβαλλοντικών µέσων, του φυσικού αποθέµατος και των Αστικών Κέντρων (Έδαφος, Υδατικό Περιβάλλον, Ατµόσφαιρα, Φύση) ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 2 Η Βελτίωση της αποτελεσµατικότητας της ηµόσιας ιοίκησης στο σχεδιασµό και την εφαρµογή περιβαλλοντικής πολιτικής και η βελτίωση της απόκρισης της Κοινωνίας και των Πολιτών σε θέµατα Περιβαλλοντικής Προστασίας2. Άξονες Προτεραιότητας περιεχόµενο, κύρια έργα/δράσεις συνοπτικό Για την επίτευξη των γενικών στόχων του παρόντος Επιχειρησιακού Προγράµµατος, διαµορφώνονται διακριτοί τοµείς παρέµβασης, που οργανώνονται επιχειρησιακά σε δύο Οµάδες Αξόνων Προτεραιότητας (Α και Β), µια για κάθε ένα από τα Κοινοτικά Ταµεία που χρηµατοδοτούν το ΕΠ, το Ταµείο Συνοχής και το ΕΤΠΑ αντίστοιχα. Οι Άξονες διαµορφώνονται έτσι ώστε να περιλαµβάνουν δράσεις που συµβάλλουν στην επίτευξη των τεθέντων γενικών στόχων. ιαµορφώνονται έτσι οι παρακάτω Άξονες Προτεραιότητας : Για κάθε Άξονα Προτεραιότητας έχουν ορισθεί ειδικοί στόχοι. ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΟΜΑ ΑΣ Α ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΝΟΧΗΣ Α1. Προστασία Ατµοσφαιρικού Περιβάλλοντος & Αστικές Μεταφορές Αντιµετώπιση Κλιµατικής Αλλαγής Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας Α2. Προστασία και ιαχείριση Υδατικών Πόρων Α3. Πρόληψη & Αντιµετώπιση Περιβαλλοντικού Κινδύνου Α4. Προστασία Εδαφικών Συστηµάτων ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων

34 ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΟΜΑ ΑΣ Β ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΕΤΠΑ Β1. Προστασία Ατµοσφαιρικού Περιβάλλοντος Αντιµετώπιση Κλιµατικής Αλλαγής Β2. Προστασία & ιαχείριση Υδατικών Πόρων Β3. Πρόληψη & Αντιµετώπιση Περιβαλλοντικού Κινδύνου Β4. Προστασία Φυσικού Περιβάλλοντος & Βιοποικιλότητας Β5. Θεσµοί & Μηχανισµοί Η προστασία του περιβάλλοντος, η ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων, η αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί η παγκόσμια κλιματική αλλαγή και η υιοθέτηση ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου, αποτελούν κύριες συνιστώσες της Στρατηγικής του ΕΠΠΕΡΑΑ. Θεμελιώδης προτεραιότητα της περιβαλλοντικής πολιτικής που υπηρετεί το ΕΠΠΕΡΑΑ για την περίοδο , αλλά και αναπόσπαστο μέρος του πυλώνα που αφορά στην προστασία της ατμόσφαιρας και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, είναι η εξοικονόμηση Ενέργειας και η αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Για μια πράσινη και ενεργειακά βιώσιμη ανάπτυξη που έχει επίκεντρο τον Άνθρωπο και το Περιβάλλον, το ΕΠΠΕΡΑΑ παρεμβαίνει στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων για τον περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης και τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, συμβάλλοντας καθοριστικά όχι μόνο στην εξοικονόμηση ενέργειας, αλλά και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οι Άξονες 1 & 6 του ΕΠΠΕΡΑΑ που αφορούν στην Προστασία του Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος, στις Αστικές Μεταφορές, στην Αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, έχουν ως γενικό στόχο τη συμβολή στη μείωση της ρύπανσης του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος και την αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής με την υλοποίηση έργων εξοικονόμησης ενέργειας και αξιοποίησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Με προϋπολογισμό που υπερβαίνει το 450 εκ. ευρώ, στο πλαίσιο του ΕΠΠΕΡΑΑ, χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

35 και εθνικούς πόρους, σημαντικές παρεμβάσεις που αφορούν στην ενεργειακή απόδοση, συμπαραγωγή και ορθολογική διαχείριση της ενέργειας, σε καινοτόμες βιοκλιματικές αναβαθμίσεις, καθώς και σε πρότυπα επιδεικτικά έργα αξιοποίησης των ΑΠΕ, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη μείωση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας, την αναζωογόνηση του αστικού περιβάλλοντος και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Προστασία και ανόρθωση υδατικών και δασικών πόρων Ν. Ροδόπης Ο Νομός Ροδόπης, διαθέτει πλούσιους φυσικούς και πολιτισμικούς πόρους, οι οποίοι ωστόσο δεν χρησιμοποιούνται πάντα συνετά και προς όφελος της αειφόρου ανάπτυξης της περιοχής. Τα κυριότερα προβλήματα προέρχονται στο μεν πεδινό τμήμα του νομού, από την εντατικής μορφής άσκηση της γεωργίας, η οποία αποτελεί και την κύρια οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων, στο δε ορεινό τμήμα από την έντονη και ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση των δασικών οικοσυστημάτων. Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων διατυπώθηκαν σκοποί προστασίας και προτάθηκαν παρεμβάσεις μέσω μελέτης την οποία εκπόνησε το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ). Μέρος αυτών των παρεμβάσεων εντάχθηκαν στο έργο με τίτλο «Προστασία και ανόρθωση υδατικών και δασικών πόρων Νομού Ροδόπης» που εγκρίθηκε από την Επιτροπή Χρηματοδοτικού Μηχανισμού Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. Φορέας υλοποίησης του έργου είναι η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, μέσω των αρμοδίων διευθύνσεων της (Υδάτων, Δασών, Γεωργικής Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Χωροταξίας), με συνεργαζόμενους φορείς: α) το ΕΚΒΥ, β) το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Αν. Μακ. και Θράκης και γ) το Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας Ισμαρίδας. Γενικός σκοπός του προτεινόμενου έργου είναι η διατήρηση των υδατικών και δασικών πόρων του Ν. Ροδόπης. Ειδικότεροι σκοποί του έργου αφορούν: α) στην ενδυνάμωση των διαδικασιών λήψης, διαχείρισης και μετάδοσης μετεωρολογικών, υδρολογικών και δασικών πληροφοριών στο Ν. Ροδόπης. β) στην ανόρθωση των λειτουργιών και αξιών του οικοσυστήματος της λίμνης Ισμαρίδας, γ) στην

36 αποκατάσταση και ανόρθωση υποβαθμισμένων δασικών οικοσυστημάτων στο Ν. Ροδόπης, δ) στην ενημέρωση του ευρύτερου κοινού καθώς και στη διάδοση των αποτελεσμάτων του έργου σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Κατά συνέπεια, για την υλοποίηση του έργου όλοι οι συμβαλλόμενοι φορείς θα προβούν στις ακόλουθες δράσεις : Ανάπτυξη υποδομής χωρικών δεδομένων σε επίπεδο περιφέρειας. Στο πλαίσιο της δράσης αυτής θα αναπτυχθούν δύο διαδικτυακά Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών για τη Διεύθυνση Δασών και Υδάτων αντίστοιχα, καθώς και για μια κοινή πύλη γεωγραφικών πληροφοριών σε επίπεδο Περιφέρειας ΑΜΑΘ. Εγκατάσταση δικτύου μετεωρολογικών και υδρομετρικών σταθμών.στο πλαίσιο της δράσης αυτής θα εγκατασταθεί ένα πλήρες δίκτυο παρακολούθησης κλιματικών και υδρολογικών παραμέτρων αποτελούμενο από 8 μετεωρολογικούς σταθμούς, 7 σταθμηγράφους και 6 υπόγειους σταθμηγράφους. Προστασία και αποκατάσταση του οικοσυστήματος της λίμνης Ισμαρίδας. Στη φάση αυτή θα γίνει ανάλυση των πιέσεων που ασκούντα στη λίμνη από την υφιστάμενη διαχείριση των αγρο-οικοσυστημάτων, οφειλόμενες στα λιπάσματα, στην άρδευση και σε αυθαίρετες αλλαγές στη χρήση γης. Αξιολόγηση των λειτουργιών και αξιών της λίμνης. Εγκατάσταση και ανόρθωση προστατευτικών δασών στο Ν.Ροδόπης.Η δραστηριότητα αυτή περιλαμβάνει φυτεύσεις σε δύο περιοχές στα ορεινά και εργασίες προστασίας των φυτειών. Διαχείριση και δραστηριότητες δημοσιότητας. Η δράση αυτή περιλαμβάνει τη συνολική διαχείριση του έργου, τη δημόσια ενημέρωση γύρω από τις αξίες και τον φυσικό πλούτο του νομού, διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη, τη διάχυση και προώθηση των αποτελεσμάτων του έργου