Η ιστορία του μύθου και οι μύθοι της Ιστορίας 116

Transcript

1 116_ΜΥΘΟΙ Πέμπτη, 27 Σεπτεμβρίου :55 μμ Η ιστορία του μύθου και οι μύθοι της Ιστορίας 116 Η Μυθολογια είναι ξεχωριστος γνωστικος χωρος από την Ιστορια. Η ιστορια υποτιθεται ότι αναφερεται σε πραματικα γεγονοτα ένω η μυθολογια σε φανταστικα. α. «Φημί εγώ είναι το δίκαιον ουκ άλλο τι ή το του κρείττονος συμφέρον» (Πλάτων, Πολιτεία, 338 c). (=Εγώ ισχυρίζομαι (ή διαπιστώνω) ότι το δίκιο δεν είναι τίποτε άλλο παρά το συμφέρον του ισχυρού). Η μετριοτης μου λεγει ότι ιστορια είναι η του κρειττονος διηγησις. Η Ιστορια γραφεται από τους νικητές. Οι ηττημένοι γραφουν δικαιολογιες. Το εγκλημα των εγκληματιων πολεμου είναι ότι εχασαν τον πολεμο. Ουδεις νικητης χαρακτηρισθηκε εγκληματιας πολέμου αντιθετως εκυρηχθησαν μεγαλοι και το μεγαλειο τους μετριεται με το ποσους σφαξανε, τυφλωσανε, κρεμασανε. Η ιστορια υπηρετει το του κρειττονος συμφερον. Αν τα γεγονοτα διαφωνουν με τα συμφεροντα, τοτε διαστρεφονται τα γεγονοτα. Ετσι μια σειρα από μεγαλα ψεματα εχουν περασει στα επισημα βιβλια της ιστοριας, στα σχολικα βιβλια και τελικα στα κεφαλια των μαθητων. Προιοντος του χρονου οι μαθητες μαθαινουν ολο και λιγοτερα. Ετσι μαθαινουν ολο και λιγοτερα ψέματα. Οὔδεν κακόν ἀμιγές καλοῦ! Κατάλογος Μυθοι της αρχαιοτητας Η ταν ή επι τας Δεν το ελεγαν οι μαναδες των σπαρτιατων. Απλα ο Πλουταρχος αναφερει ότι ΜΙΑ Λάκαινα το ειπε στο παιδι της Αλλη προσαναδιδοῦσα τῷ παιδὶ τὴν ἀσπίδα καὶ παρακελευομένη "τέκνον", ἔφη, "ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾶς." Πλούταρχος - «Λακαίνων Αποφθέγματα»241F 16 Και αυτό είναι απιθανο. Η ασπιδα δεν ηταν καμια κατσαρολα ή άλλο οικειακο σκευος στη καλη διαθεση των μαναδων. Φυλασσονταν ως δημοσιο αγαθο σε αποθηκες δια τον φοβο επαναστασεων. Ιδαιτερα στη Σπαρτη που οι ειλωτες ηταν μια διαρκης απειλη. Μαρτυρειται (Αριστοφάνης) ότι ακομα και από τις ασπιδες που αφιερωνωνταν σε ναους αφαιρουσαν τους πορπακες, για να τις καταστήσουν ετσι αχρηστες. Η Ωραια Ελένη Μυθικο 'η ιστορικο προσωπο, αδιαφορο! Μυθος σιγουρα είναι ο τι ηταν η αιτια για τον τρωικο πολεμο! Μπορει να ηταν η αφορμμή. Το πλιατσικο και ο ελεγχος του ελλησποντου ηταν τα κυρια αιτια. Δεν συμφωνουν τοσοι ελληνες για μια γυναικα ενός ώστε να εκστρατευουν επι 10 χρονια, οσο ωραια και να ειναι. REM.one (On ) Page 1

2 ωραια και να ειναι. Ο Ομηρος σά δεύτερη αιτία του τρωικού πολέμου μετά τήν έκδίκησι για τή θρυλική αρπαγή τής Ελένης αναφέρει τήν άπόκτησι μετάλλων καΐ μάλιστα τοϋ σιδήρου Ο Περικλης Καιάδας Η Δικη του Χριστου Βλ. Σταυρωση Του μεσαιωνα Ο ρωμαικος χαιρετισμος Οι αρχαιοι ελληνες στρατιωτες δεν αναφερεται πως χαιρετουσαν. Μεταξυ τους οι πολιτες εδεξιούντο (δηλ. Εκαναν χειραψία, εδιναν τα χέρια, πβλ. δεξίωση). Αλλα ουτε και για τους Ρωμαιους υπαχουν μαρτυριες: ειναι ενας καλοστημενος μυθος που προηλθε απο την χειρονομια της ορκομωσιας. Προτειναν το χερι τους πανω στον βωμο ( Πβλ. Φρ. Δεν βαζω το χερι μου στην φωτια 1, δεν ειμαι βεβαιος, δεν παιρνω ορκο) ή σε καποιο ιερο αντικειμενο. Επικαλουμενοι θεοκρισία ή θεοδικια, δηλαδη την θεια τιμωρια αν παραβουν τον ορκο τους ή ψευδορκησουν. Ομως θεωρηθηκε ως χαιρετισμος απο τους Φασιστες και Ναζι και απο τα Ελληνικα παρακλαδια τους Μεταξα και Χρυση Αυγη. ΜΕΤΑΞΙΚΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ REM.one (On ) Page 2

3 ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ - REM.one (On ) Page 3

4 Pasted from < Ο ΟΡΚΟΣ ΤΗΣ ΑΙΘΟΥΣΑΣ ΤΟΥ ΣΦΑΙΡΙΣΤΗΡΙΟΥ - ΤΟΥ J. L. DAVID (ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ) Ο ΟΡΚΟΣ ΤΩΝ ΟΡΑΤΙΩΝ ΤΟΥ J. L. DAVID REM.one (On ) Page 4

5 HAMLET Never make known what you have seen tonight. 160 HORATIO / MARCELLUS My lord, we will not. HAMLET Nay, but swear 't. HORATIO In faith, my lord, not I. MARCELLUS Nor I, my lord, in faith. HAMLET Upon my sword. 165 MARCELLUS We have sworn, my lord, already. HAMLET Indeed, upon my sword, indeed. GHOST cries under the stage Swear. REM.one (On ) Page 5

6 ΑΝΑΓΛΥΦΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΨΙΔΑ ΤΟΥ ΤΡΑΙΑΝΟΥ (κλικ για μεγεθυνση) Στο αναγλυφο το πληθος εμφανως χαιρεταει, μαλλον ανοργανωτα, συνηθως ομως με σφιγμενη γροθια παρα με ρωμαικο χαιρετισμο οπως τον θελουν οι μεταγενεστεροι παραχαρακτες της ιστοριας. Κατι αναλογο εκανε και ο ιδρυτης του φασισμου Mussolini για επιδειξη πυγμης General Dwight D. Eisenhower (ΗΠΑ) Στα παλια Αγγλικα πολεμικα General Henri Honoré Giraud (Γαλλία) Μιχαλολιάκος -ΧΑ (Ελλάδα) REM.one (On ) Page 6

7 Κάθε ναύτης χαιρετούσε έναν αξιωματικό με τον ίδιο χαιρετισμό. Ο ναυτικός χαιρετισμός ήταν ασυνήθης. Ο ναύτης κρατούσε την παλάμη του στραμμένη προς το πρόσωπό του. Αυτό απέκρυβε την παλάμη του η οποία ήταν μαυρισμένη από την πίσσα από τα σχοινιά. ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1 ΤΟ ΧΕΡΙ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ Η φραση εχει ερεισμα στην αρχαιοτητα. Παρομοιες εικονες με τον ορκο των Ορατιων ηταν και το χερι στη φωτια του Γαϊου Μουκίου Σκεβόλα= Αριστεροχειρας. Δεν πηρε ορκο αλλα ηθελε να δειξει ποσο ατρομητη και αποφασισμενοι ηταν οι Ρωμαιοι. Εκοτε πασρονομαστηκε σκαιβολας (αριστεροχειρας), ηταν ο ιδυτης ενς οικου ευγενων, και τα παιδια του πηραν το επιθετο πια Σκεβολας. Ετσι και στην Ελλαδα αν ο πατερας ειναι αριστερος τηον "τιτλο" επαιρναν και παιδια του. Ετυμολογια Scævola, se, m. (dim. de scæva), surnom dans la gens Mucia; Διάσημος ο Mucius Scevola [Romain qui, venu pour tuer Porsena dans son camp frappa un secretaire, fut arrete et, comme pour punir sa main droite de sa maladresse, la plaga sur un brasier ardent et la laissa bruler; d ou son surnom de sceevola, gaucher] : Liv. 2, 12 u P. To scævus απο το αρχαιο ελληνικο επιθετο σκαιος : αυτόςπου χαρακτηρίζεται από βιαιότητα και έλλειψη ευγένειας, αγωγής και καλλιέργειας σκαιός»άριστερός δυτικός δυσμενής, δυσοίωνος' άριστιρόχειρ, δυσκίνητος, άδέξιος» : έκ τοΰ *σκαιfός > Λατ. scævus αριστερός (-yo- inld., πβ. λαιός REM.one (On ) Page 7

8 Εν τουτω Νικα Ο αριχιδολοφόνος Κωνσταντίνος, ο κατά την εκκλησία Μέγας, ήταν Ρωμαίος και δε γνωριζε οΰτε καν ελληνικά. Πως διαβασε στον ουρανο το "εν τουτω νικα" είναι μυστηριο! Η παραδοση μαλιστα λεει ότι μονον αυτος μπορεσε να δει το οραμα. Αρα δεν υπηρε περίπτωση να του το μετέφρασε καποιος της ακολουθιας του. Ο τιμιος σταυρος Το ξυλο δεν διατηρειται ποτε μέσα στο χωμα.εχετε δει ποτε ξυλινο ευρημα σε ανασκαφες; Θαυμα θα μου πειτε διοτι ο τιμιος σταυρος ηταν ιερος. Όμως βρεθηκαν και των δυο ληστων που ηταν κακοι (ο αριστερος σιγουρα). Παντως ουδεις συγγραφεας αναφερει κατι σχετικο με πραγματικα χακατηριστικα του Σταυρου. Το κανανε οι παπαδες κομματακια και τον μοσχοπουλησανε το δε περιεργο είναι ότι τα αποθεματα Τιμιου ξύλου δεν εξαντλουνται. Καραβιές ολοκληρες από Τιμιο Ξυλο εχουν εξαχθει πανταχου προς δοξαν της παπαδιστικης ατιμιας. Ο Κωνσταντινος ο Κοπρωνυμος Δεν ηταν όπως τον παριστανουν. Απλα ανηκε στους ηττημενους (εικονομαχος). Ελλάς Ελληνων Χριστιανων Ο ορος ελληνας είναι τελειως αντιθετος του χριστιανος. Στο βυζαντιο δε Ελληνας σημαινε ειλωλατρης και εθεωρειτο υβρις. Βλ. λ. Ο ενδοξος μας Βυζαντινισμος Οι αυτοκράτορες τοο Βυζαντίου δεν ήταν Έλληνες. Ο αριχιδολοφόνος Κωνσταντίνος, ο κατά την εκκλησία Μέγας, ήταν Ρωμαίος και δε γνωριζε οΰτε καν ελληνικά. Ο Θεοδόσιος ήταν Ισπανός. 0 Ιουστινιανός ήταν Ιλλυριός, ο Ηράκλειος ήταν Καππαδόκης. ο Βασίλειος, ο ιδρυτής της Μακεδόνικης Δυναστείας, ήταν Αρμένιος, ο Ιωάννης Τσιμισκής ήταν Αρμένιος, επίσης, και ό τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου (ο Έλληνας μαρμαμωμένος βασιλιάς, όπως τον αποκαλούν οι ελληνορθόδοξοι χριστιανοί) Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ήταν Σέρβος στην καταγωγή ( Κονσταντίν Ντράγκατς). Το φονταμενταλιστικό Βυζάντιο σφράγισε τις φιλοσοφικές σχολές και στη θέση τους ίδρυσε αντίστοιχες εκκλησιαστικές. Το Βυζάντιο επι δέκα ολόκληρους αιώνες δεν κατόρθωσε να παράγει ούτε ένα βιβλίο που να διαβάζεται σήμερα από έναν καλλιεργημένο άνθρωπο. Η μεγάλη και μοιραία πληγή του Βυζαντίου αποδεικνύεται ο μοναχισμός. Ο κόσμος συρρέει κατά χιλιάδες στις μονές, η εκκλησία καρπούται τις περιουσίες τους και το κράτος αδυνατεί να στελεχώσει τα ένοπλα τμήματα του. Στρατιές μοναχών λυμαίνονται την αυτοκρατορία, αρνούμενοι υπακοή στοος νόμους, και φυσικά τη στράτευση, απομυζώντας πόρους αλλά και δύναμη της αυτοκρατορίας. Την εποχή που ο φουκαράς ο Παλαιολόγος προσπαθούσε να σώσει την Κωνσταντινούπολη, που ήταν ό,τι είχε απομείνει από τη μεγάλη αυτοκρατορία, μόνο το Άγιο Ορος στέγαζε μοναχούς. Μ' αυτόν τον τρόπο βοήθησε η εκκλησία! 228 Για του Χριστου τη Πιστη την Αγία - Σταυροφοριες Την εικονα δινει γλαφυροτατα ο Νικος Τσιφορος στο Βιβλιο του «Σταυροφοριες» υποτιτλιζοντάς το ως εξης: "Ητοι βιβλιον ωφελιμοτατον αμα και χρησιμοτατον περι το πώς υπηγασιν οι χριστιανοι να κλεψωσι και να ληστευσωσι τους ανθρωπους του Αντιχρίστου". Τοιυ χριστου η πιστις, οι Αγιοι τοποι κλπ ηταν προσχηματα για λεηλασια. Αν προορισμος τους ηταν η Ιερουσαλημ, γιατι σταθηκανε στην Κωνσταντινούπολη και εκλεψαν ο,τι κλεβεται; REM.one (On ) Page 8

9 ο,τι κλεβεται; Της εθνεγερσιας Το κρυφό σχολειό Δεν υπαρχει καμια μαρτυρια για την υπαρξη κρυφων σχολειων. Αντιεθετα πολλοι παλαιοί λογιοι το καταγγελουν ως ψευδος. Οι τουρκοι χρειαζονταν τους μορφωμενους Ελληνες. Τους απασχολουσαν μαλιστα ως διερμηνεις ο Μωαμεθανισμος απαγορευει να μιλουν οι πιστοι τους ξενες γλωσσες ιδως οι Σουλτάνοι. Βεβαια το τουρκικο κρατος δεν χρηματοδοτουσε την Παιδεια αλλα ούτε και την εμποδιζε. Επισης δεν κατεδιωκαν τα σχολεια αρκει να μην τα πληρωνων. Το πεφημο Φροντιστηριον της Τραπεζουντος ιδρυθηκε το 1682 και λειτουγει μεχρι σήμερα. Το Φροντιστήριο της Τραπεζούντος στις αρχές του 20ου αιώνα Ο Γυζης βεβαια λανσαρισε το μυθο, αθελα του, με το περιφημο πινακα του ενώ σιγονταριζε το παιδικο τραγουδι "Φεγγαράκι μου λαμπρό, φέγγε μου να περπατώ " Βεβαια αν η νυξ ηταν ζοφωδης και ασεληνος τα παιδια εκαναν σκασιαρχειο. Που ομορφα επεξηγουν οι νεωτεροι χιουμορίστες REM.one (On ) Page 9

10 Που ομορφα επεξηγουν οι νεωτεροι χιουμορίστες Και καπηλευονται τα φασιστοειδη της εποχης μας Το μόνο μέλημα των Τούρκων ήταν να εισπράτουν τους φόρους. Βλ. Αρθρο του Γ. Σιέττου στο περιοδικο ΙΧΩΡ τευχ. 68 Σελ 27 με τιτλο "Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΚΡΥΦΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΠΕΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΚΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ" Μύθοι και σκληρές αλήθειες για την Επανάσταση του 1821 Προστέθηκε από 24grammata 24grammata.com/ ιστορία REM.one (On ) Page 10

11 24grammata.com/ ιστορία Ο «ΦΑΝΕΡΟ» ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΦΕΡΕ ΤΟΝ ΞΕΣΗΚΩΜΟ Του Μανώλη Πιμπλή Χάρη στον πασίγνωστο πίνακα του Νικολάου Γύζη, που φιλοτεχνήθηκε το 1886, πέρασε στη συλλογική συνείδηση ο όρος «Κρυφό σχολειό». Στο δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα κατασκευάστηκαν, λένε σήμερα οι ιστορικοί, οι «μύθοι» για την ικανότητα των Ελλήνων να αντιστέκονται στους Οθωμανούς και να βρίσκουν διαύλους διάσωσης της ελληνικής ταυτότητας. Τότε διαδόθηκε και εδραιώθηκε η άποψη ότι η Εκκλησία λειτούργησε κρυφά ελληνικά σχολειά κάτω από τη μύτη των Τούρκων. Μύθος που συντηρείται και σήμερα με «Κρυφά σχολειά»-μουσεία σε όλη την Ελλάδα: στην Πεντέλη, στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας και, επάνω, σε κρύπτη της Μονής Αγίου Γεωργίου Φενεού, στην Κορινθία Το ελληνικό σχολειό επί Τουρκοκρατίας όχι μόνο δεν ήταν κρυφό αλλά και οδήγησε, μέσω του εκσυγχρονισμού του, στην Επανάσταση του 21, υποστηρίζουν ιστορικοί που αναλύουν στα «ΝΕΑ» παρανοήσεις και πραγματικότητες του Αγώνα της Ανεξαρτησίας «Τα ελληνικά διδάσκονταν ελεύθερα επί Τουρκοκρατίας ήδη από τον 14ο αιώνα, οπότε οι Τούρκοι άρχισαν να ελέγχουν περιοχές με χριστιανικούς πληθυσμούς», λέει στα «ΝΕΑ» ο Αλέξης Πολίτης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στον Τομέα Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας. Άρα δεν υπήρχε «κρυφό σχολειό», αλλά φανερό. «Οι Τούρκοι, έχοντας οι ίδιοι ένα γραπτό ιερό κείμενο, το Κοράνι, ήξεραν καλά ότι χωρίς ιερά βιβλία δεν υπάρχει χριστιανική εκκλησία. Και γνωρίζουμε ότι αναγνώριζαν τον χριστιανισμό, όπως και τον εβραϊσμό ως θρησκεία κατώτερη μεν της μουσουλμανικής, αλλά νόμιμη. Άδεια απαιτείτο μόνο για την ανέγερση καινούργιων ναών και αυτό, μάλλον, για λόγους φορολόγησης. Δεν ξέρουμε περίπτωση που να μη δόθηκε αυτή η άδεια. Αυτά πρακτικά σημαίνουν ότι δεν υπήρχε χωριό από τα βάθη της Ασίας έως τα Βαλκάνια, στο οποίο να μη βρίσκεται έστω ένας εγγράμματος άνθρωπος, ο παπάς, που να μπορεί να διαβάσει το Ευαγγέλιο και τα βιβλία της θείας λειτουργίας», υποστηρίζει ο Αλέξης Πολίτης. Ως προς τη διδασκαλία των ελληνικών, «δεν υπάρχει ούτε μία μαρτυρία που να λέει ότι εμποδιζόταν. Για την πρώιμη οθωμανική περίοδο ξέρουμε ότι υπήρχαν χιλιάδες άνθρωποι που γνώριζαν γράμματα. Αυτοί κάπου θα τα είχαν διδαχθεί. Και το ότι δεν διασώζονται πολλές πρώιμες πηγές οφείλεται στον τρόπο που οι άνθρωποι σημείωναν στα λεγόμενα παράφυλλα, δηλαδή στα άγραφα λευκά φύλλα των βιβλίων και σε οποιοδήποτε σημείο τους υπήρχε ελεύθερος χώρος όσα ήθελαν να διατηρήσουν στη μνήμη τους. Μπλοκάκι δεν υπήρχε. Τα παλιά βιβλία (κυρίως ευαγγέλια και λειτουργικά κείμενα) όμως φθείρονταν και αντικαθίσταντο. Και έτσι χάνονταν πολλές πληροφορίες για τη ζωή τους». Από μια εποχή και πέρα υπάρχουν, συνεχίζει ο Αλέξης Πολίτης, «ατελείωτες μαρτυρίες για σχολεία και πληρωμές δασκάλων από την κοινότητα. Και καμία ότι κάποιος εμποδίστηκε να μάθει ελληνικά. Ειδικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έχουμε σημαντική αύξηση του αριθμού των σχολείων. Είναι πολλά τα σχολεία που μνημονεύονται. Αντίθετα, πουθενά δεν μνημονεύεται ότι ένας παπάς διδάσκει κρυφά στο σπίτι του. Στο Λεξικό του Γεώργιου Κωνσταντίνου (α έκδοση 1757, αναφέρεται η ύπαρξη 35 ανώτερων σχολείων σε 29 πόλεις, κάτι ανάλογο των σημερινών γυμνασίων, όπου δηλαδή υπάρχουν περισσότεροι του ενός δάσκαλοι. Για το Αϊβαλί ή Κυδωνίες έχουμε και τα σχέδια του σχολείου (1817) με αίθουσα διδασκαλίας, βιβλιοθήκη, δωμάτια για τους οικοτρόφους και παρεκκλήσι. Γιατί, βέβαια, η εκ παίδευση ήταν στενά συνδεδεμένη με τη θρησκευτική ζωή. Μετά το 1800 στα Γιάννενα αναφέρονται τρία σχολεία. Σε Αϊβαλί, Χίο και Σμύρνη τα σχολεία, πάλι, δεν ελέγχονταν από την Εκκλησία. Οι πλουσιότεροι του τόπου έφτιαχναν νέα σχολεία προκειμένου να εισαχθεί η νέα μόρφωση, κυρίως η πειραματική φυσική και τα μαθηματικά. Το 1820, πριν από την Επανάσταση, το Πατριαρχείο κατάφερε να τα διαλύσει (με διάφορους τρόπους: μετακαλούσε, ας πούμε, τους καθηγητές στην Κωνσταντινούπολη) γιατί διαφωνούσε με τους νεωτερισμούς των εκπαιδευτικών». Με άλλα λόγια υπήρχαν σχολεία και δεν ήταν καθόλου κρυφά. «Ήταν στη μέση της Σμύρνης, στη μέση της Πόλης. Το 1758 χτίστηκε ένα τεράστιο κτίριο στον Άθω. Στο περίφημο στις μέρες μας Βατοπέδι. Ο Κ. Θ. Δημαράς πρόλαβε και φωτογράφισε τα ελάχιστα ερείπια που είχαν απομείνει το Λέγεται μάλιστα ότι ταξίδεψε στο Άγιον Όρος ως θεοσεβούμενος και επέστρεψε άθεος!». «Κρίμας τα μαύρα τα παιδιά» REM.one (On ) Page 11

12 «Κρίμας τα μαύρα τα παιδιά» «Υπήρχαν πολλοί μορφωμένοι παπάδες. Οι περισσότεροι όμως, οι παπάδες στα χωριά δηλαδή, ήταν ανίκανοι να διδάξουν κάτι περισσότερο από γραφή και ανάγνωση. Γι αυτό και ο Διαφωτισμός φτιάχνει δικά του σχολεία, στέλνοντας εκπαιδευτικούς στο εξωτερικό με υποτροφία. Μέχρι το 1780, χονδρικά, η μόρφωση ήταν μια ανακύκλωση, σταθερά επαναλαμβανόμενη στον χρόνο. Οι μαθητές μάθαιναν να διαβάζουν, δεν έπαιρναν γνώσεις. Όπως τώρα μαθαίνει κάποιος αγγλικά, να ξέρουν απλώς τον κώδικα (γραπτής) επικοινωνίας». Προς το τέλος του 18ου αιώνα, ένας πολύ σημαντικός εκπρόσωπος του Διαφωτισμού, ο Δημη τράκης Καταρτζής, έκανε τη θλιβερή διαπίστωση: «Άρα είναι πάλε για δάσκαλος, ότ αυτό έμαθε κι άλλο δεν ξέρει, γιατί δεν έμαθε τίποτες στον κόσμο και στον τόπο που βρίσκεται, στον αιώνα και στον καιρό που ζει. Κρίμας τα μαύρα τα παιδιά». «Ο Κοραής πάλι, στα σύντομα απομνημονεύματά του, γράφει για τη μαθητεία του στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης τα ίδια περίπου χρόνια ότι περισσότερο ξύλο έφαγε εκεί παρά γράμματα έμαθε», παρατηρεί ο Αλέξης Πολίτης. «Με λίγα λόγια, για να παραφράσουμε και το γνωστό ποιηματάκι Φεγγαράκι μου λαμπρό, γράμματα μαθαίνανε, όχι όμως πράγματα. Αυτό άλλαξε μετά το 1780 γιατί οι έμποροι χρειάζονταν και άλλες γνώσεις. Έπρεπε να ξέρουν λ.χ. τι παράγει η Γαλλία και ποια προϊόντα είναι φτηνά στη Βιέννη. Το αίτημα είχε ωφελιμιστική βάση. Ταυτόχρονα όμως, επειδή κάθε έμπορος είχε έναν ανταποκριτή- συνήθως συγγενή του- στην Ευρώπη, προκειμένου να οργανώνει τη διακίνηση των προϊόντων, μαζί διακινούνταν και οι καινούργιες ιδέες. Και διαμορφώνονταν νέες απαιτήσεις: είτε πολιτικές (για δημιουργία δικού τους κράτους) είτε καθαρά κοινωνικές. Κάπου εκεί, 1791, εκδίδεται και το Σχολείον των ντελικάτων εραστών του Ρήγα Βελεστινλή, μετάφραση (και παράφραση) γαλλικών διηγημάτων, που εισάγει το θέμα της ατομικής διασκέδασης. Έως τότε η διασκέδαση ήταν ομαδική υπόθεση, στα πανηγύρια. Από εκείνη την περίοδο και μετά, ένας γραμματικός σήμερα θα λέγαμε κατώτερος υπάλληλοςμπορούσε πλέον να διαβάσει και τα λεγόμενα ερωτικά μυθιστορήματα. Αναζητούσε δηλαδή και τη διασκέδαση μέσα από τη μόρφωση. Η τεχνολογία των γραμμάτων τού έδινε πρόσβαση σε μια ζωή που δεν μπορούσε να ζήσει και που τη ζούσε μέσω της φαντασίας», εξηγεί ο καθηγητής. «Η δημόσια ιστορία βρίσκεται σε καθυστέρηση» «Η απόκλιση ανάμεσα στην επιστημονική και τη δημόσια ιστορία αποτελεί σοβαρό πολιτιστικό πρόβλημα για την Ελλάδα», λέει στα «ΝΕΑ» ο ιστορικός Βασίλης Παναγιωτόπουλος, ομότιμος διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. «Η δημόσια ιστορία κυριαρχείται από μύθους και αφηγήσεις φορτισμένες συναισθηματικά. Και την ώρα που η επιστημονική ιστορία γίνεται όλο και πιο σοβαρή, λύνει προβλήματα της εθνικής συγκρότησης, η δημόσια ιστορία- σχολικά εγχειρίδια, τηλεόραση, εκλαϊκευτικά βιβλία- αναπαράγει στερεότυπα, συνήθως μέσω ερασιτεχνών λογίων». Οι ιστορικοί αισθάνονται πικρία γιατί ενώ παράγουν υπεύθυνο έργο, η γενική εικόνα που αναπαράγει η δημόσια ιστορία βρίσκεται σε καθυστέρηση. «Υπάρχουν δράσεις που βελτιώνουν την κατάσταση» λέει ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος. «Παράδειγμα η έκδοση βιβλίων υψηλής εκλαΐκευσης που επιχειρείται στα «ΝΕΑ» (Ιστορική Βιβλιοθήκη). Ενώ έριξε στην αγορά έργα δύσκολα, γραμμένα επιστημονικά και κάπως βαριά, που δεν υπηρετούν τη λαϊκή μυθολογία, το εγχείρημα πέρασε με επιτυχία στο ευρύ κοινό». Οι ιστορικοί επιμένουν: «Κρυφό σχολειό» δεν υπήρξε ποτέ. Κατά το μεγαλύτερο μέρος της οθωμανικής περιόδου δίδασκαν, πράγματι, παπάδες. Από τα τέλη του 18ου αιώνα αρχίζουν και διδάσκουν και μη ιερωμένοι- κάποιοι έμπαιναν στην τάξη με κοστούμι, άλλοι πετούσαν τα ράσα. Από το 1818 εφαρμόζεται η αλληλοδιδακτική μέθοδος- ο καλός μαθητής δίδασκε τους νεώτερους. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός δεν βρισκόταν στην Αγία Λαύρα την 25η Μαρτίου και δεν ευλόγησε λάβαρο. Βρισκόταν στην Πάτρα όπου, στην πλ. Αγίου Γεωργίου (λέει ο Σπυρίδων Τρικούπης), «διέταξε και έστησαν σταυρόν». Ο ορισμός ως αφετηρία της Επανάστασης της 25ης Μαρτίου 1821 είναι μέρος μιας αφήγησης που ενέχει από τη μεριά της Εκκλησίας τον συμβολισμό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Στην πραγματικότητα, όλο τον Μάρτιο οι ελληνοτουρκικές συγκρούσεις στην Πελοπόννησο ήταν καθημερινές. Στρατιωτικά, η Ελλάδα ηττήθηκε κατά κράτος. Στα τέλη του 1827 ο Ιμπραήμ ήλεγχε την Πελοπόννησο και ο Κιουταχής τη Στερεά. Ο Γάλλος στρατηγός Μαιζόν έδιωξε από την REM.one (On ) Page 12

13 Πελοπόννησο και ο Κιουταχής τη Στερεά. Ο Γάλλος στρατηγός Μαιζόν έδιωξε από την Πελοπόννησο τον Ιμπραήμ. «Η Ελλάδα ήταν το Βιετνάμ των Ευρωπαίων» «Η καλύτερη ζωή ζητάει και ελευθερίες», υπογραμμίζει ο Αλέξης Πολίτης. «Και πολιτικές ελευθερίες. Που αναζητήθηκαν, φυσιολογικά, στο ήδη υπάρχον κεφάλαιο του τόπου, δηλαδή τις αρχαιοελληνικές ρίζες. Όμως, στα χρόνια του Διαφωτισμού, και ιδίως τη Γαλλικής Επανάστασης, η αρχαία Ελλάδα ταυτιζόταν με την αρχαία Αθήνα, με τη Δημοκρατία (το ζήτημα των δούλων, βέβαια, ξεχνιόταν και τότε εύκολα). Η στροφή λοιπόν των Νεοελλήνων από το 1780, ακόμη περισσότερο από το 1800 προς την αρχαιότητα εμπεριείχε και μια δημοκρατική συνδήλωση. Από την άλλη, η σύνδεση των Νεοελλήνων με τους αρχαίους επέτρεπε πιο εύκολα στους Ευρωπαίους να θεωρήσουν τους Έλληνες ισότιμο με αυτούς έθνος. Και η ύπαρξη μιας μεσαίας ελληνόφωνης τάξης- κυρίως έμποροι- έκανε την ευρωπαϊκή αστική τάξη που τότε συγκρουόταν με τους ευγενείς να αισθάνεται αλληλέγγυη με τους επαναστατημένους χριστιανούς». «Για να κατανοήσουμε καλύτερα την ευρωπαϊκή υποστήριξη προς τον ελληνικό αγώνα, θα πρέπει να δούμε τη στάση εκείνης της γενιάς Ευρωπαίων αστών κάπως σαν τη στάση της δικής μου γενιάς απέναντι στο Βιετνάμ. Το 1965 το Βιετνάμ ήταν το αδύνατο σημείο των Αμερικανών. Για τους Ευρωπαίους αστούς, η στάση των βασιλιάδων της Ιεράς Συμμαχίας (με τους οποίους συγκρούονταν οι αστοί) που το 1814 ενίσχυσαν τον αλλόθρησκο σουλτάνο, ήταν ένα ανάλογο αδύνατο σημείο. Ως αστούς εκείνη την εποχή εννοούμε ανθρώπους που εργάζονται με το μυαλό τους χωρίς να λερώνουν τα χέρια τους. Σε αντίθεση με τους χειρώνακτες και με τους ευγενείς που δεν δουλεύουν καθόλου. Οι αστοί είδαν ότι υπήρχαν Έλληνες όμοιοί τους και τους στήριξαν». εφημ. Τα Νέα Pasted from < Ο χορος του Ζαλογγου Δεν υπαρχει κανενα τεκμηριο. Μια τετοια θυσια θα επρεπει κατι να έχει αφήσει (ταφους, ονοματα, μοιρολογια). Όπως εχουμε για το Αρκαδι και το Κουγκι. Το λαβαρο της Αγ. Λαυρας REM.one (On ) Page 13

14 Το λαβαρο της Αγ. Λαυρας O ΠΠ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΣΗΚΩΝΕΙ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΛΑΒΑΡΟΥ Ο ΒΡΥΖΑΚΗΣ ΒΑΖΕΙ ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΟ ΤΟΥ ΜΕ ΜΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΛΑΒΑΡΟΥ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΌΤΙ ΤΟ ΛΑΒΑΡΟ ΘΕΛΕΙ ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΟ ΤΟΥ. Η ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΤΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΠΡΟΔΙΔΕΙ ΤΟ ΨΕΥΔΟΣ. ΜΗ ΕΧΟΝΤΑΣ ΚΑΤΙ ΝΑ ΔΟΥΝ ΟΛΟΙ ΕΖΩΓΡΑΦΙΖΑΝ ΚΑΤΆ ΤΟ ΔΟΚΟΥΝ. Ο ΘΕΟΤΟΥΜΠΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΣΗΚΩΝΕΙ ΤΟ "ΛΑΒΑΡΟ" VERSION 3 Δεν υψωθηκε ποτε ο ΠΠ Γερμανος δεν το υψωσε ούτε κανενας άλλος. Ο ΠΠ Γερμανος θα ηταν ο πρωτος που θα το κατέβαζε! Ενώ ο θρύλος διαδιδόταν, ιστορικοί της επαναστατικής περιόδου είχαν αρχίσει να διατυπώνουν τις αντιρρήσεις τους: ο Τζορτζ Φίνλεϊ στην "Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης" που εκδόθηκε το 1861 στα αγγλικά διόρθωνε την αντίληψη ότι η επανάσταση ξεκίνησε από την Αγία Λαύρα, ενώ ο Σπυρίδων Τρικούπης, που είχε αναφερθεί στα γεγονότα της Αγίας Λαύρας ως αληθή στον επικήδειο του Ανδρέα Ζαΐμη, έγραφε στη δεύτερη έκδοση της "Ιστορίας της Ελληνικής Επαναστάσεως" που εξέδωσε το 1860 ότι "Ψευδὴς εἶναι ἡ ἐν Ἑλλάδι ἐπικρατοῦσα ἰδέα, ὅτι ἐν τὴ μονὴ τῆς Ἁγίας Λαύρας ἀνυψώθη κατὰ πρῶτον ἡ σημαία τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως".[57] Ο Ι. Φιλήμων αναφερόμενος στην ημερομηνία έναρξης της Επανάστασης αποκαλούσε "παχυλὸν ψεῦδος" το ότι η Επανάσταση είχε οριστεί για τις 25 Μαρτίου και το ότι αυτή είναι η πραγματική ημερομηνία έναρξης της Επανάστασης. Ο ίδιος θεωρεί ότι έπρεπε να εορτάζεται η 24 Φεβρουαρίου.[58] Ο William Miller έκανε λόγο για "ποιητική παράδοση", που επικυρώθηκε με την καθιέρωση της 25ης Μαρτίου ως εθνικής εορτής. REM.one (On ) Page 14

15 που επικυρώθηκε με την καθιέρωση της 25ης Μαρτίου ως εθνικής εορτής. Ο πατριωτισμος του 1821 Εκτος από ελαχιστες εξαιρεσεις ολοι ετρεχαν για το πλιατσικο. Τα μεγαλα ονοματα υποστηριζαν τα συμφεροντα τους και προσεβλεπαν σε θεσεις και αξιωματα και οι μικροτεροι σε λεηλασιες. Το κυριοτερο αιτιο της ελλειψης πατριωτισμου ηταν η μηδενικη εθνικη συνειδηση. Ακομα και ο Μωραιτες τρωγωντουσαν με τους Ρουμελιώτες. ΟΙ νησιωτες παρακαλουσαν το Σουλτάνο να τους σώσει από τους Μανιάτες. Οι Σφακιανοι λεηλατουσαν τα νησια του Αιγαιου. Οι Μαυρομιχαλαιοι σκοτωσαν τον Καποδιστρια γιατι ηθελε τα εσοδα του τελωνειου του Οιτυλου να πηγαινουν στο κρατος και όχι στο κεμερι του Πετρομπεη! Η Αλωση της Τριπολιτσας ηταν οργιο λεηλασιας και εγκληματων πολεμου κατά αμαχων. Ο γενναιος ναυαρχος Μιαούλης Εκαψε την Φρεγαδα Ελλας και αλλα πλοια του στολου γιατι διαφωνησε με τον Καποδίστρια που ηθελε να φέρει Ρώσσους συμβουλους για την αναδιοργανωση του Πολεμικου Ναυτικου. Στο σχολειο μας καλλιεργουσαν το μύθο με το τραγουδάκι "Γενναια παιδια, Καλαβρυτινά" που ελεγε μεταξυ άλλων: Της θαλασσας το αξιο παλληκαρι Ο Μιαούλης μαζί με τον Κανάρη Αντριωμένα κι ο ι δυο τους ναυμαχουν Και του εχθρου το στολο πυρπολουν. Ιεροσυλια απεναντι του Καναρη! Ο Καναρης εκαψε τον τουρκικο στολο κα ο Μιαούλης τον Ελληνικο! Ο γιαλαντζη-ηρωας διπλα στον πατριώτη Καναρη! Το παιδομάζωμα - Οι Γενίτσαροι H επάνδρωση των Γενιτσάρων, από ένα χρονικό σημείο και έπειτα τουλάχιστον, δεν γινόταν βιαίως, μέσω «παιδομαζώματος». Αντίθετα μάλιστα, όσο το σώμα αυτό αποκτούσε εξέχουσα θέση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αρκετοί γονείς προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν τη «σταδιοδρομία» των παιδιών τους μέσω της κατάταξής τους στους Γενίτσαρους. ΑΡΘΡΟ ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΠΠΑ ΣΤΟ ΒΗΜΑ (25/03/2006) Δέκα μικροί μύθοι για το 1821 Ο ορος παιδομαζωμα χρησιμοποιηθηκε εκατερωθεν στην διαρκεια του εμφυλιου. Κανενα από τα δυο παιδομαζοματα δεν εξυπηρετουσε τους σκοπους που διαφημιζε πως REM.one (On ) Page 15

16 Κανενα από τα δυο παιδομαζοματα δεν εξυπηρετουσε τους σκοπους που διαφημιζε πως εξυπηρετει. Ο κληρος στο 1821 Από την Αλωση μεχρι σημερα οι Πατριάρχες ηταν τουρκοφιλοι του κερατα, τα δε κειμενα τους, εμετικα κατά το πλειστον, αποκαλυπτουν την δουλικη προσηλωση τους στο σουλτανο και τους Νεοτουρκους ηγετες. Οι πατριαρχες και ο ανωτερος κληρος εισηγηθηκαν την καταργηση των επιστημων, εκαψαν βιβλια, επεχαιραν για τις καταστροφες των μνημειων, λεηλατησαν αρχαιους ναους για να φτειαξουν εκκλησιες. Ο εθναρχης Γρηγοριος Ε Αφορισε ολο το 1821 ως προσπαθεια και ολους τους πρωτεργατες, τους φιλικους, τον Ρηγα, το Υψηλάντη κλπ. Ο αφορισμος εκεινη την εποχη ηταν τρομερη ποινη. Τον συκοφάντησε ο διαδοχος του, ο Πισσιδίας Εγένιος* και γι αυτό τον κρεμάσανε. Οι τουρκοι ισως και να μην πιστεψανε τη συκοφαντια, αλλα ηθελαν να τρομοκρατησουν και τους βολευε, πηραν λοπιον το φακελακι του Πισσιδίας και κρεμασαν "τον δικό τους". Κατ ουσιαν ο Γρηγόριος ηταν τουρκοφιλος μεχρι μυελου οστεων. Ιδου δειγμα γραφής, (Αφού λιβανίζει την Οθωμανική Αυτοκρατορία, περνά στους ηγέτες της Επανάστασης ): "Και τα δύο ταύτα ουσιώδη και βάσιμα ηθικά και θρησκευτικά χρέη κατεπάτησαν με απαραδειγμάτιστον θρασύτητα και αλαζονείαν ο τε προσδιορισθείς της Μολδαβίας ηγεμών, ως μη ώφειλε, Μιχαήλ Σούντζος και ο του γνωστού αγνώμονος και φυγάδος Υφηλάντου αγνώμων υιός Αλέξανδρος Υψηλάντης." Οι οποίοι "... επιχείρησαν έργον μιαρόν. θεοστυγές και ασύνετον, θέλοντες να διαταράξωσι την άνεσιν και ησυχίαν των ομογενών μας πιστών ραγιάδων της Κραταιάς Βασιλείας, την οποίαν απολαμβάνουσιν υπό την αμφιλαφή σκιάν αυτής με τόσης ελευθερίας προνόμια, όσα δεν απολαμβάνει άλλο έθνος υποτελές και υποκείμενον. ζώντες ανενόχλητοι με τας γυναίκας και τα τέκνα των και κατ' εξοχήν με τα προνόμια της θρησκείας ήτις διεφυλάχθη και διατηρείται ασκανδάλιστος, μέχρι της σήμερον επί ψυχική ημών σωτηρία." Το καναμε αγαλμα και τον βαλαμε μποστά στο πανεπιστήμιο μαζύ με το Ρηγα φεραίο. (Θύτης και Θυμα). REM.one (On ) Page 16

17 *) Στα πλαίσια των αντιθέσεων μεταξύ των μεγαλοπαπάδων του Φαναριού παρουσιάζεται ο μητροπολίτης Πισιδίας Ευγένιος, ο οποίος -"ήταν γνωστός πόρνος και κάθαρμα, συζούσε με την Κοκώνα Ελέγκω με την οποία έφτιασε και παιδιά- κατήγγειλε τον Γρηγόριο ως υποκινητή της Επανάστασης και έτσι ο μεν πρώτος εκτελέσθηκε (βλ. Εικ.1), ο δε δεύτερος εστέφθη υπό του σουλτάνου ο επόμενος πατριάρχης". Η δουλοπρεπής και προδοτική στάση της εκκλησίας κατά την Επανάσταση. ιδιαίτερα στα υψηλά κλιμάκια, ήταν γενική και απόλυτη. Οι όποιες φωτεινές εξαιρέσεις είναι ελάχιστες και δεν απαλύνουν με κανέναν τρόπο τις αθλιότητες του ιερατείου. Ο Λυτρας πατριδολάτρης και αειποτε επηρρεαζομενος από τους μυθους παρουσιαζει τον Εθνομάρτυρα του μαλλον ηταν θύμα των φιλοδοξιων της Κωνας-Ελέγκως του Πισσιδιας. Ο ρόλος της Εκκλησίας Ο ρόλος της Εκκλησίας καθ' όλη αυτή την περίοδο (1821) υπήρξε τουλάχιστον αμφιλεγόμενος, αν όχι και αρνητικός σε αρκετές περιπτώσεις (προσοχή: της Εκκλησίας, όχι της θρησκείας). Τα παραδείγματα, πολλά και γνωστά, ξεκινούν από τους ανθενωτικούς της εποχής της Αλωσης και φθάνουν ως τις παραμονές του 1821, με τον λυσσαλέο πόλεμο REM.one (On ) Page 17

18 Εικονες 1 της εποχής της Αλωσης και φθάνουν ως τις παραμονές του 1821, με τον λυσσαλέο πόλεμο κατά των οπαδών του Διαφωτισμού, των Φιλικών κ.λπ. ΑΡΘΡΟ ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΠΠΑ ΣΤΟ ΒΗΜΑ (25/03/2006) Δέκα μικροί μύθοι για το 1821 Peter von Hess - Hanging of Patriarch Gregory V of Constantinople 2 REM.one (On ) Page 18

19 Ο ανδριάντας του Γρηγορίου Ε Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών Οι φαναριωτες Τσανακογλυφτες του εκαστοτε σουλτανου πληρωναν τεραστια ποσα για να παρουν τις θεσεις του δραγουμάνου της Πυλης, η του οσποδάρου της Μολδοβλαχιας. Όταν επιαναν το πόστο ταραζαν τους ραγιαδες στη φορολογια για να ρεφαρουν. Πουλουσαν και τη μανα τους αν εβρισκαν αγοραστή. Ο Ψυρουκης εχει γραψει την ιστορια τους. Διαβαζεται φορωντας αντισφυξιογονα μασκα. Ο Πιος ο ΧΙΙ Συνεργαστηκε ή τουλαχιστον ανεχθηκε τα εγκληματα των Ναζι. (Ολοκαυτωμα). Μυθοι στη λογοτεχνια Να ζει κανεις η να μη ζει; Από τον περιφημο μονολογο του αμλετ Πολλοι πιστευουν πως ο Αμλετ ελεγε τη φραση κρατωντας ένα κρανιο, μια τυχαια συλλογη εικονων δειχνει την εσφαλμενη αντιληψη. Οι πρακατω εικονες συνελεγησαν με το ερωτημα " to be or not to be": REM.one (On ) Page 19

20 Με τη φραση αυτή αρχιζει ο περιφημος μονολογος του Aμλετ (πραξη 3η σκηνη 1η, η λεγομενη "nunnery scene"). Διαδραματιζεται σε ένα χωρο του καστρου (Στις ταινιες συνηθως σε καποιο διαδρομο). Ο Αμλετ μονολογει χωρις να κραταει κανενα κρανιο. Το γραμμα ſ στα ιστορικα κειμενα φεν είναι το f (F, Φ) αλλα το μακρυ s που αντικαθιστα το συνηθες s σε ολες τις περιπτωσεις εκτός από τα τα κεφαλαία και τελικα S. Οι επισημασμενς λεξεις πρεπει να διαβασθουν: question, suffer, slings, against, sleep αντιστοιχα. Στους συνοηλικους μου θυμιζω τα περιφημα Κλασσικα εικονογραφημενα ειναι σαφες στην εικονα οτι ο Αμλετ δεν κρατάει κρανιο και η σκηνη εκτυλισσεται στον πυργο της Ελσινόρης REM.one (On ) Page 20

21 Ο μονολογος του Αμλετ όταν κραταει το κρανιο είναι πολύ μεταγενεστερος στο εργο στην 5η παρξη Σκηνη 1 ή σκηνη του νεκροθάφτη (gravedigger scene). Ο Αμλετ κραταει για λιγο το κρανιο του Γιορικ του γελωτοποιου του πατερα του, θυμαται το νεκρο και φιλοσοφει για την ματαιτητα των εγκοσμιων. Δεν λεει βεβαια καθολου "να ζει κανεις η να μη ζει". REM.one (On ) Page 21

22 1900 film 1908 film 1921 film 1948 film 1961 film 1964 film 1969 film 1990 film 1996 film 2000 film 2009 tv Βιβλιογραφία Γιούλη Κόκκορη ΟΙ ΠΑΙΔΟΥΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ REM.one (On ) Page 22

23 ΟΙ ΠΑΙΔΟΥΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ Ενας θεσμος με αμφιλεγόμενα κίνητρα Αρθρο στο Περιοδικο ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΥΧΟΣ 134 Ιαν-2014 REM.one (On ) Page 23