ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΒΡΕΦΩΝ ΚΑΙ ΝΗΠΙΩΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ

Transcript

1 ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΒΡΕΦΩΝ ΚΑΙ ΝΗΠΙΩΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ Ένα πρόγραμμα βασισμένο στα αποτελέσματα των σύγχρονων ερευνών της ψυχολογίας και των νευροεπιστημών, για την επίδραση της επικοινωνιακής μουσικότητας στην ανάπτυξη των βρεφών και των νηπίων. Tόνωση της γνωστικής, αισθησιοκινητικής και κοινωνικής ανάπτυξης των βρεφών νηπίων. Ενίσχυση του δεσμού γονέων και βρεφών νηπίων. Μοίρασμα προθέσεων και συγκινήσεων. Συναισθηματική Συνήχηση. ΣΥΛΛΟΓΟΣ Φ Ι Λ Ω Ν ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ Ω Δ Ε Ι Ο ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Ραυτοπούλου 4, Ηράκλειο Τηλ:

2 ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΑΝ ΤΗ FAMILY MUSICALITY 1. Η μίμηση στις σύγχρονες θεωρίες της αναπτυξιακής ψυχολογίας και οι έρευνες του Γιάννη Κουγιουμουτζάκη. Ο Kugiumutzakis (1983, 1985, 1998, 1999, Κουγιουμουτζάκης, 1988, 1992β, 2007) θεωρεί τη νεογνική μίμηση ως παράγωγο μιας πρωτόγονης τάσης για μοίρασμα πράξεων, κινητήριων συγκινήσεων και προθέσεων, καρπό μιας ορμής για συμπεριφορικό και δια-ψυχικό ταίριασμα, που μαρτυρεί συντονισμό κινητικών, αντιληπτικών, συγκινησιακών, κοινωνικών και γνωστικών μηχανισμών και λειτουργιών των δύο συντρόφων. Στη νεογνική μίμηση, δύο άνθρωποι (το νεογνό και η μητέρα ή ο πειραματιστής) παίζουν ένα συνεργατικό διυποκειμενικό παιχνίδι, που κινητοποιείται κυρίως από τις συγκινήσεις της ευχαρίστησης και του ενδιαφέροντος. 2. Η θεωρία της έμφυτης διυποκειμενικότητας του Colwyn Trevarthen. Για τον Trevarthen η ανθρώπινη διυποκειμενικότητα αναφέρεται στην έμφυτη ικανότητα των συντρόφων (μητέρωνβρεφών) να αναγνωρίζουν, να επικοινωνούν και να μοιράζονται στο χρόνο τον υποκειμενικό τους κόσμο. Περιλαμβάνει το αμοιβαίο μοίρασμα πράξεων, κινήτρων, συγκινήσεων, προθέσεων, προσδοκιών και ιδεών, με στόχο την ανθρώπινη ανάπτυξη. Η διαπροσωπική ανάπτυξη προηγείται και καθοδηγεί τη γνωστική ανάπτυξη. 3. Η θεωρία της επικοινωνιακής μουσικότητας των Colwyn Trevarthen και Stephen Malloch. Η θεωρία της επικοινωνιακής μουσικότητας επικεντρώνεται στις μουσικές συνιστώσες της διυποκειμενικής επικοινωνίας βρέφους-σημαντικού Άλλου. Ως επικοινωνιακή μουσικότητα ορίζεται η ικανότητα που επιτρέπει στο βρέφος και στο γονέα να διατηρήσουν μια δια-συντονισμένη σχέση στο χρόνο και να μοιραστούν μια κοινά δομημένη αφήγηση (Malloch, Trevarthen, 1999a, Trevarthen & Malloch, 2002). Ο Trevarthen τονίζει ότι η επικοινωνιακή μουσικότητα περιλαμβάνει ρυθμικές αλληλουχίες κινητικών και φωνητικών δραστηριοτήτων, μέσα σε ένα αφηγηματικό και επικοινωνιακό πλαίσιο. Η ροπή των βρεφών προς την επικοινωνιακή μουσικότητα (μέσω φωνητικών, κινητικών, ρυθμικών και μελωδικών εκφράσεων, χειρονομιών εκδραμάτισης ή τραγουδιών δράσης) είναι εγγενής και εκφράζει κίνη-

3 τρα για συμπάθεια και συντροφικότητα (Malloch, Trevarthen, 1999a. Trevarthen & Malloch, 2002). 4. Η θεωρία της συναισθηματικής συνήχησης του Daniel Stern. Σύμφωνα με τον Stern, τα συναισθήματα ζωτικότητας αναδύονται σε διανθρώπινες αλληλεπιδράσεις και δεν ταυτίζονται με τα κατηγορικά συναισθήματα (χαρά, λύπη, φόβος, θυμός κ.τ.λ.). Πρόκειται για αφηρημένες μορφές αισθημάτων, που λαμβάνουν χώρα με ή χωρίς την παρουσία των κατηγορικών συναισθημάτων και είναι υπερτροπικά. Περιγράφονται με όρους, όπως «ξεχύνεται σε κύματα», «ανιούσα ένταση crescendo», «κατιούσα ένταση decrescendo», «εξασθενίζει σιγά σιγά - fade out», «έκρηξη», «σκάω από» κ.λ.π. (Κουγιουμουτζάκης & Τσούρτου, 1999, σ. 42). Τα συναισθήματα ζωτικότητας έχουν εντελώς μουσικό χαρακτήρα και συμβάλλουν στη σύσταση «στιγμών συνάντησης», οι οποίες αναδύονται ως νοητικές και παρωθητικές αποκρυσταλλώσεις της μοιρασμένης εμπειρίας (Stern, 2004). Η μητέρα συνηχεί, εναρμονίζεται συναισθηματικά με τη ροή των συναισθημάτων του βρέφους της (Stern 1985/2000). Σταδιακά, η μητέρα βοηθά να εξελιχθούν τα συναισθήματα του βρέφους σε αφηγήσεις εμπειριών του εαυτού, επιβεβαιώνοντας τη βρεφική συνείδηση και επιθυμία για ζωή (Κουγιουμουτζάκης & Κοκκινάκη, Stern, 1985/2000, 1990). Οι παραπάνω έννοιες και μοιρασμένες διεργασίες (που μαζί με άλλες απαρτίζουν τη θεωρία του Stern για την ανάπτυξη των αισθήσεων του βρεφικού εαυτού), δεν σχετίζονται απλά με τη μουσική, αλλά είναι εμπνευσμένες από αυτήν και από την επικοινωνιακή μουσικότητα των πρώιμων χρόνων. 5. Οι έρευνες της ψυχολογίας και των νευροεπιστημών για την επίδραση της επικοινωνιακής μουσικότητας και της μουσικής, στην ανάπτυξη των βρεφών και των νηπίων. Οι έρευνες δείχνουν ότι κατά το τελευταίο τρίμηνο της εγκυμοσύνης τα έμβρυα του ανθρώπου βιώνουν την ιδιαίτερη ηχοποικιλότητα που τους προσφέρει το ενδομήτριο και το εξωτερικό περιβάλλον. Μάλιστα, μετά τη γέννησή τους προτιμούν ορισμένες από αυτές τις επαναλαμβανόμενες, ενδομήτριες ακουστικές εμπειρίες «προτιμούν» σημαίνει

4 ενδομήτρια αίσθηση, μάθηση και μνήμη (Κουγιουμουτζάκης, 1995). Ως νεογνά θυμούνται το ρυθμό και τη ρυθμική ταχύτητα των μητρικών καρδιακών παλμών. Επίσης, τα ανθρώπινα έμβρυα ακούν, μαθαίνουν και, ως νεογνά, θυμούνται και προτιμούν τη μητρική ομιλία (DeCasper, 1992a), αλλά και τη μουσική που άκουγαν κατά την περίοδο της κύησης (Brazelton, 1992). Έχει βρεθεί ότι η κινητική και η γλωσσική ανάπτυξη σχετίζονται με τη μουσική ανάπτυξη στα επίπεδα της μουσικής ερμηνείας με ένα οποιοδήποτε μουσικό όργανο, της ρυθμικής οργάνωσης, ήδη από τη βρεφική ηλικία, των αυθόρμητων βρεφικών, νηπιακών και παιδικών φωνοποιήσεων, της μη λεκτικής επικοινωνίας, της ρυθμικής εκφοράς του λόγου, των αυθόρμητων και των συγχρονισμένων κινήσεων, της αναγνωστικής ικανότητας, της μνήμης και της ταχύτητας εκφοράς λέξεων (Davidson & Salgado-Correia, 2002). Η ενασχόληση των βρεφών και των νηπίων με τη μουσική, φαίνεται ότι συνδράμει στην ανάπτυξη των κινητικών, γλωσσικών, κοινωνικών, συναισθηματικών και πιθανόν των νοητικών όψεων της ανάπτυξής τους. Ο Barker (1981) βρήκε ότι παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες που συμμετείχαν σε μουσικοπαιδαγωγικές εφαρμογές παρουσίασαν βελτίωση στην συμπεριφορά τους, στη δημοτικότητά τους στο σχολείο και στη συνολική τους βαθμολογία σε σχέση με τα παιδιά της ομάδα ελέγχου, που δεν συμμετείχαν. Η μελέτη των Norton, Winner, Cronin, Overy, Lee και Schlaug (2005), μέσω σύγχρονων απεικονιστικών τεχνικών, αποκάλυψε συσχέτιση μεταξύ των μουσικών αντιληπτικών ικανοτήτων, της μη λεκτικής αντίληψης και της φωνολογικής ετοιμότητας. Δηλαδή, οι βελτιωμένες δεξιότητες στη μη λεκτική αντίληψη και στη φωνολογική ετοιμότητα των παιδιών που έλαβαν μαθήματα μουσικής, θεωρήθηκε ότι ήταν παράγωγα, όχι προϋπαρχόντων ειδικών εγκεφαλικών δομών, αλλά της ενασχόλησής τους με τη μουσική. Η επικοινωνιακή μουσικότητα και η ενασχόληση με τη μουσική είναι πολύ σημαντικά μέσα για την ολόπλευρη ανάπτυξη των βρεφών, των νηπίων και των παιδιών όλου του κόσμου.

5 Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ Η Family Musicality αναπτύσσεται σε τρεις διαφορετικές μορφές τμημάτων τάξεων, σύμφωνα με τις αναπτυξιακές ανάγκες των βρεφών και των νηπίων και τον αριθμό των μελών της κάθε οικογένειας. Σε κάθε τμήμα συμμετέχουν 8-10 βρέφη ή νήπια, σε μια συνάντηση 45 λεπτών κάθε εβδομάδα. 1) Τμήμα για βρέφη ηλικίας ενός έως 18 μηνών. Απευθύνεται σε νεογέννητα βρέφη μέχρι και ηλικίας 18 μηνών. Τα βρέφη σε αυτήν την αναπτυξιακή περίοδο κατακτούν το βάδισμα και τίθενται τα θεμέλια του λόγου. Η κατάκτηση του ρυθμού μέσω της επικοινωνιακής μουσικότητας κρίνεται πολύ σημαντική. 2) Τμήμα για νήπια ηλικίας 2 έως 5 ετών. Απευθύνεται σε νήπια της παραπάνω ηλικίας. Τα νήπια που παρακολουθούν αυτό το τμήμα μεταβαίνουν από την πραξιακή νοημοσύνη στη συμβολική σκέψη, μέσα από αναπτυξιακά κατάλληλες εφαρμογές, με όχημα τη μουσική και το παιχνίδι. 3) Τμήμα για αδέλφια ηλικίας ενός μηνός έως 5 ετών, δίδυμα ή μη. Απευθύνεται σε βρέφη και νήπια ηλικίας μέχρι 5 ετών, όπου το βρέφος και το νήπιο είναι, συνήθως, αδέλφια. Αυτό το τμήμα με μεικτές ηλικίες βρεφών και νηπίων ικανοποιεί τις ανάγκες μιας οικογένειας με δύο παιδιά, που διαφέρουν ηλιακά μέχρι 5 έτη. Τα βρέφη μιμούνται τα νήπια, ενώ αυξάνεται η αυτοεκτίμηση των νηπίων επειδή «δείχνουν» στα μικρότερα. Υπάρχουν πρωινά και απογευματινά τμήματα ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες του ωραρίου κάθε οικογένειας.

6 ΠΟΙΟΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ Στις εβδομαδιαίες συναντήσεις/μαθήματα συμμετέχουν τα βρέφη, τα νήπια και τουλάχιστον ένας Σημαντικός Άλλος. Οι Σημαντικοί Άλλοι στη ζωή των βρεφών και των νηπίων είναι ο πατέρας, η μητέρα, οι παππούδες και οι γιαγιάδες. Μπορεί επίσης να συμμετέχει και άλλο παιδί της οικογένειας, αρκεί να είναι και αυτό ηλικίας μέχρι 5 ετών. Μπορούν να συμμετέχουν μέχρι και δύο Σημαντικοί Άλλοι για κάθε βρέφος νήπιο. Στην πρώιμη βρεφική ηλικία κρίνεται απαραίτητη η συμμετοχή της μητέρας. Για πολυάσχολους γονείς ενθαρρύνουμε τη συμμετοχή τους σε τμήματα όπου σταθερά θα συμμετέχουν και οι δύο. Η συμμετοχή των ενηλίκων στα τμήματα της Family Musicality δεν απαιτεί να έχουν δεξιότητες σε κάποιο μουσικό όργανο ή στο τραγούδι. Αντίθετα, τα βρέφη και τα νήπια θα μας διδάξουν την επικοινωνιακή μουσικότητα, την οποία είχαμε ως βρέφη και νήπια αλλά τη χάσαμε μέσα στην πολυπλοκότητα του εκπαιδευτικού συστήματος. Η χαρά της μουσικής συνεχίζεται στο σπίτι.

7 ΠΟΙΟΣ ΔΙΔΑΣΚΕΙ Υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Δρ. Δημήτρης Αντωνακάκης ο οποίος καθοδηγεί, εμψυχώνει, διδάσκει σε κάθε εβδομαδιαία συνάντηση. O Δρ. Δημήτρης Aντωνακάκης σπούδασε Μουσική με ειδίκευση στη Σύνθεση και Ηλεκτρικό Αρμόνιο. Συνέχισε με σπουδές στη Μουσικοθεραπεία στο Anglia Ruskin University, στο Cambridge της Mεγάλης Bρεταννίας: P. Diploma in Music Therapy και Master of Arts. Είναι Διδάκτωρ Αναπτυξιακής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το θέμα της διδακτορικής του διατριβής είναι «Επικοινωνιακή Μουσικότητα: Ρυθμικές Μιμήσεις και Συρρυθμίες στις Αλληλεπιδράσεις Βρεφών Μητέρων». Έχει συγγράψει ατομικά και συλλογικά, βιβλία και άρθρα, σε θέματα των επιστημονικών του ενδιαφερόντων, που αφορούν στην Ψυχολογία της Μουσικής, στην Ψυχολογία της Τέχνης, στη Μουσικοθεραπεία, στη Μουσική Παιδαγωγική και στη Σύνθεση. Το συνθετικό του έργο περιλαμβάνει έργα για συμφωνική ορχήστρα αλλά και για ιδιόμορφα σύνολα οργάνων καθώς και φωνητικής μουσικής. Οι συνθέσεις του για παιδιά περιλαμβάνουν μουσική για θεατρικά έργα του Ευγένιου Τριβιζά, μουσικά παραμύθια, μουσικοκινητικά δρώμενα και διαθεματικά παιδικά τραγούδια. Έχει διδάξει μαθήματα του επιστημονικού του πεδίου σε Νηπιαγωγεία, Παιδικούς Σταθμούς και Δημοτικά Σχολεία, στο Ελληνικό Ωδείο Ηρακλείου, στα Μουσικά Σχολεία Ρεθύμνου και Ηρακλείου, στο Ι.Ε.Κ. Ηρακλείου, στο Π.Ε.Κ. Ηρακλείου, στα Διδασκαλεία Μετεκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης ως Ειδικός Επιστήμων.

8 ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΜΑΣ ΥΛΙΚΟ Ξεχάστε το πεντάγραμμο, τις νότες, την άγρα της καλλιφωνίας, την επίπονη εξάσκηση για την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου, τη θεωρία της μουσικής, την στείρα απομνημόνευση και τόσα άλλα που μας έχει φορτώσει το νοησιαρχικό μοντέλο του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Νιώστε το ρυθμό του σώματός σας, την επικοινωνιακή μουσικότητα που αναπτύσσεται μεταξύ δύο συντρόφων που αλληλεπιδρούν (βρέφος νήπιο και σημαντικός άλλος), μοιραστείτε μέσα από αυτή τη μουσικότητα προθέσεις και συγκινήσεις και συνηχήστε συναισθηματικά με το παιδί σας. Παρασυρθείτε από το βρέφος σας σε επικοινωνιακές ρυθμικές μιμήσεις και συρρυθμίες, με αποτέλεσμα τη σωστή σωματική και ψυχική ανάπτυξή του. Το μουσικό μας υλικό ξεκινά από τις ρυθμικές εμπειρίες των εμβρύων του ανθρώπου, τους ρυθμούς του νεογνικού και βρεφικού κλάματος, ενώ συνεχίζουμε με υλικό της διαισθητικής μητρικής ομιλίας: τα μητρικά τραγούδια, τα νανουρίσματα και τα βρεφικά παιχνιδοτράγουδα. Ακολουθούν τα ταχταρίσματα και τα παραδοσιακά ή επινοημένα τραγούδια δράσης. Με τις εκδραματίσεις και τις τελετουργίες τους έλκουν την προσοχή των βρεφών και των νηπίων, εξάπτουν την φαντασία τους και πυροδοτούν δημιουργικά την επικοινωνία τους με τους σημαντικούς άλλους. Οι μουσικοί αυτοσχεδιασμοί είναι το μέσο για μοίρασμα συγκινήσεων και προθέσεων μέσω της συναισθηματικής συνήχησης. Η μουσική αναδύει τα συναισθήματα ζωτικότητας που βιώνουμε από κοινού με το παιδί μας. Το μουσικό μας υλικό συμπληρώνουν απλά μουσικά παιχνίδια (μουσική, λόγος και κίνηση) με σαφείς διαδικασίες και στόχους, η δημιουργική ακρόαση αναπτυξιακά κατάλληλης μουσικής και τα μουσικά παραμύθια.

9 ΚΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ Οι συναντήσεις/μαθήματα γίνονται στις εγκαταστάσεις του Συλλόγου Φίλων Μουσικής Ηρακλείου Ελληνικού Ωδείου Ηρακλείου, στην οδό Ραυτοπούλου αρ. 4, Μασταμπάς, στο Ηράκλειο. Πρόκειται για ένα κτήριο σύγχρονης αισθητικής που ικανοποιεί τις προδιαγραφές ασφαλείας για τη χρήση που προορίζεται. Στο αμφιθέατρο θα πραγματοποιούνται οι συναντήσεις μας για την ενημέρωση των γονέων σε επιστημονικά θέματα που αφορούν στη Family Musicality αλλά και σε γενικότερα ζητήματα της αναπτυξιακής ψυχολογίας, από την εμβρυική έως τη γεροντική ηλικία. Η αίθουσα της Family Musicality είναι ειδικά διαμορφωμένη για να δεχθεί βρέφη και νήπια. Υπάρχει W.C., κουζίνα για να ζεστάνετε την τροφή του παιδιού σας, ψυγείο για να τη διατηρήσετε και ξεχωριστό δωμάτιο για θηλασμό ή απλά για να αλλάξετε την πάνα του.

10 Therapy ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΒΡΕΦΩΝ ΚΑΙ ΝΗΠΙΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ Παρέμβαση με στόχο τη γνωστική, αισθησιοκινητική και κοινωνική ανάπτυξη των βρεφών νηπίων. Συμβολή στη διάγνωση κάθε περίπτωσης. Διαχείριση των γονεϊκών συναισθημάτων. Αποκατάσταση του αναπτυξιακού παρελθόντος. Ένα πρόγραμμα βασισμένο στα αποτελέσματα των σύγχρονων ερευνών της μουσικοθεραπείας, της αναπτυξιακής ψυχολογίας της μουσικής και των νευροεπιστημών, για τη χρήση της επικοινωνιακής μουσικότητας στη θεραπευτική παρέμβαση βρεφών και νηπίων με αναπηρία. Απευθύνεται σε βρέφη και νήπια ενός μηνός έως 5 ετών, με αναπηρία. Μία συνάντηση 45 λεπτών κάθε εβδομάδα. Στη συνάντηση συμμετέχει ο ένας ή και οι δύο γονείς. Σε κάθε τμήμα συμμετέχουν 6 8 βρέφη ή νήπια.

11 Η επικοινωνία δια μέσου της μουσικής μπορεί να εμπλέξει και να οργανώσει ένα βρέφος ή ένα νήπιο με αναπηρία στην κίνηση και το αίσθημα, και είναι αποτελεσματική και για τη θεραπεία και για τη διάγνωση. Οι ανθρώπινες παρορμήσεις εκφράζονται ευθέως και γίνονται επικοινωνιακές με το τραγούδι ή το παίξιμο μουσικών οργάνων. Μια μουσική ανταπόκριση είναι δυνατή για ένα βρέφος ή παιδί που έχει σοβαρή, φυσική, διανοητική ή συναισθηματική αναπηρία. Η μουσικοθεραπεία που βασίζεται στην επικοινωνιακή μουσικότητα και στους κλινικούς μουσικούς αυτοσχεδιασμούς, η οποία είναι άμεσα ανταποκριτική σε κάθε μουσική «πρόταση» που πιθανόν να κάνει το βρέφος ή το παιδί, μπορεί να εμπλέξει την ευχαρίστηση στην ανθρώπινη επαφή και να προωθήσει στενή κι αναπτυσσόμενη επικοινωνία. Γεννιέται έτσι μια σχέση στοργής κι εμπιστοσύνης, όπου ενθαρρύνεται η λογική σκοπιμότητα, επίγνωση και μνήμη. Αυτό έχει ιδιαίτερη αξία όταν η λεκτική επικοινωνία είναι σοβαρά μειωμένη ή αδύνατη. Η μουσική εμπλέκει τον κεντρικό συντονισμό στην κίνηση του σώματος μιμούμενη τις δυναμικές του ( Aldridge, 1996; Nordoff and Robbins, 1968,1977,1999; Pavlicevic, 1997; Robarts, 1998, 2000). Είναι ένα αποτελεσματικό μέσο θεραπευτικής προσέγγισης στα αποδιοργανωμένα κίνητρα ενός βρέφους ή παιδιού με αναπηρία, όπου ο συντονισμός λειτουργεί επαρκώς καλά, και η ανάπτυξη μπορεί να υποστηριχτεί. Μπορεί να συμπληρώσει, να ενισχύσει, να δώσει συνέχεια σε ή να μετριάσει συναισθήματα που εγείρονται από τη σύγχυση των προθέσεων και τον ανεπαρκή έλεγχο των εμπειριών της. Μπορεί να σπάσει την απομόνωση που καθιστά την επικοινωνία με ένα παιδί εύθραυστη και μη-παραγωγική. Πολλές μητέρες παιδιών με αναπηρία συχνά έχουν ελλιπή μουσική αλληλεπίδραση με τα παιδιά τους, λόγω των αρνητικών συναισθημάτων που βιώνουν. Το βρέφος ή το νήπιο εκλαμβάνει αυτήν την αδυναμία σαν διακοπή στη συνέχεια της ύπαρξής του, σαν πρόσπτωση (impingement), όπως τονίζει ο Winnicott (1965). Τέτοιες περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με ομαδικές συνεδρίες μουσικοθεραπείας, όπου εκτός από τα βρέφη, τα νήπια ή τα παιδιά συμμετέχουν και οι μητέρες. Ο μουσικοθεραπευτής υιοθετεί το ρόλο της επαρκώς καλής μητέρας και εκπαιδεύει τις μητέρες πώς, με όχημα τη μουσική, μπορούν να μοιραστούν κινήσεις, ρυθμούς, συγκινήσεις και προθέσεις με τα παιδιά τους, Πώς να δημιουργήσουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον μέσω μουσικών αλληλεπιδράσεων, μέσα στο οποίο η επικοινωνία συν-παράγει νόημα και αλληλοκατανόηση. Πώς το μελωδικό, ρυθμικό, κινητικό και λεκτικό περιεχόμενο των μουσικών παιγνιδοτράγουδων, δημιουργεί ένα στέρεο περιβάλλον συναισθηματικής συνανάπτυξης μητέρας-παιδιού.

12 Υπεύθυνος: Δημήτρης Αντωνακάκης, Ph. D. Μουσικοθεραπευτής, Μ.Α. Anglia University, U.K. Διδάκτωρ Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης. Σύμβουλος Ψυχολόγος: Μαρία Πατεράκη, Ph. D. Διδάκτωρ Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης. Eπικοινωνία: Τηλ: family musicality Παίζουμε Παρατηρούμε Μιμούμαστε Ανακαλύπτουμε Δημιουργούμε Επικοινωνούμε Μοιραζόμαστε Υπάρχουμε Δεν μαθαίνουμε μουσική. Μέσα απ αυτήν αναπτυσσόμαστε, αισθανόμαστε τον κόσμο και τον μοιραζόμαστε με τους Σημαντικούς Άλλους.