Πξνέιεπζε θαη ηδηόηεηεο ησλ νηθνδνκηθώλ θαη δηαθνζκεηηθώλ ιίζσλ. πληήξεζε Πέηξαο Η Π. Θενπιάθεο

Transcript

1 Πξνέιεπζε θαη ηδηόηεηεο ησλ νηθνδνκηθώλ θαη δηαθνζκεηηθώλ ιίζσλ πληήξεζε Πέηξαο Η Π. Θενπιάθεο

2 Δλόηεηεο Καηεγνξίεο ιίζσλ - πεηξσκάησλ ρεκαηηζκόο πεηξσκάησλ ρέζε κηθξνδνκήο θαη δηεξγαζηώλ ζρεκαηηζκνύ ησλ πεηξσκάησλ Λίζνη θαη κλεκεία Μειέηε ησλ ιίζσλ Πεηξνγξαθηθό κηθξνζθόπην Οπηηθέο ηδηόηεηεο νξπθηώλ

3 Οη ιίζνη ζηελ αξρηηεθηνληθή θαη ηε γιππηηθή Ζ θπζηθή πέηρα, σο δνκηθό πιηθό, ή σο κέζνλ θαιιηηερληθήο δεκηνπξγίαο γεληθόηεξα, είλαη απνηέιεζκα της εξόρσξης και θαηεξγαζίαο ησλ πεηρωμάηων από ηνλ άλζξσπν. Σα πεηρώμαηα είλαη ην πξντόλ γεσινγηθώλ δηεξγαζηώλ πνπ ζπκβαίλνπλ ζην ζηεξεό θινηό ηεο γεο. Ζ νξπθηνινγηθή ζύλζεζε πξνζδηνξίδεη ηηο ηδηόηεηεο ελόο πεηξώκαηνο, δεδνκέλνπ όηη απηέο εμαξηώληαη ζε κεγάιν βαζκό από ηα θπζηθνρεκηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ορσκηών θάζεσλ πνπ ην ζπλζέηνπλ.

4 Λίζνη Γηάβξσζε - πληήξεζε Ιδιόηηηες Λίθων: Είδος πεηρώμαηος Ορσκηολογική ζύνθεζη Υλικά και Μεθοδολογία Σσνηήρηζης Φημική ζύζηαζη Ιζηός Μικροδομή, Πορώδες Παροσζία αζσνετειών Μητανικές ιδιόηηηες Τρόπος λαηόμεσζης Καηάζηαζη επιθάνειας Προγενέζηερες επεμβάζεις Μητανιζμοί Διάβρωζης Τσπολογία Φθορών Ανθεκηικόηηηα

5 Καηεγνξίεο Πεηξσκάησλ Ππξηγελή Πινπηώληα Ζθαηζηεηαθά Μεηακνξθσκέλα Ηδεκαηνγελή Κιαζηηθά ηδήκαηα Χεκηθά ηδήκαηα Βηνγελή

6 ρεκαηηζκόο Πεηξσκάησλ

7 Ππξηγελή ή καγκαηηθά Πεηξώκαηα Γεκηνπξγνύληαη κε ηε ςύμε θαη ζηεξενπνίεζε, είηε βαζηά, είηε ζηελ επηθάλεηα ηνπ ζηεξενύ θινηνύ ηεο γεο, ηνπ κάγκαηνο ππξηηηθήο ζύζηαζεο, πνπ νλνκάδεηαη κάγκα. Ο ξπζκόο ηεο ςύμεο θαζνξίδεη ζε κεγάιν βαζκό ηελ πθή θαη ηνλ ηζηό απηώλ ησλ πεηξσκάησλ. Βξαδεία ςύμε κέζα ζην ζηεξεό θινηό ηεο γεο νδεγεί ζε κέζν - έσο ρνλδξνθξπζηαιιηθνύο γξαλίηεο, δηνξίηεο, ζπελίηεο θαη γάββξνπο, ελώ ηαρεία ζηεξενπνίεζε ζηελ επηθαλεηα επλνεί ην ζρεκαηηζκό ζηηθξώλ - έσο κηθξνθξπζηαιιηθώλ βαζαιηηθώλ πεηξσκάησλ. Βαζάιηεο θαη γξαλίηεο δηαθέξνπλ σο πξνο ηελ πξνέιεπζή ηνπο. Σν βαζηθό κάγκα ηείλεη, σο επί ην πιείζηνλ, πξνο ηελ εθαηζηεηαθή δξάζε, ελώ ην γξαληηηθό, όμηλν, πξνο ηελ πινπηώλην.

8 Ππξηγελή Πεηξώκαηα

9 Ππξηγελή Πεηξώκαηα Σα καγκαηηθά πεηξώκαηα έρνπλ, γεληθά, ζπκπαγή δνκή θαη κηθξή πδξνπεξαηόηεηα. Ζ δηάβξσζή ηνπο πνπ είλαη πεξηνξηζκέλε, νθείιεηαη, αθ' ελόο, ζηελ εμαιινίσζε ησλ αξγηινππξηηηθώλ νξπθηώλ θαη αθ' εηέξνπ ζηηο εζσηεξηθέο ηάζεηο πνπ αλαπηύζζνληαη αλάκεζα ζηνπο θξπζηάιινπο, θαηά ηηο ηζρπξέο ζεξκνθξαζηαθέο κεηαβνιέο. Απηνύ ηνπ είδνπο ε πξνζβνιή εθδειώλεηαη ζηα εμσηεξηθά ζηξώκαηα ηεο πέηξαο.

10 Μεηακνξθσζηγελή Πεηξώκαηα

11 Μεηακνξθσζηγελή Πεηξώκαηα

12 Μεηακνξθσζηγελή Πεηξώκαηα Το μάρμαρο έρεη πξνέιζεη από ηελ κεηακόξθσζε ηνπ αζβεζηόιηζνπ. Απνηειείηαη θπξίσο από αζβεζηίηε (CaCO 3 ), έλα νξπθηό ηνπ εμαγσληθνύ ζπζηήκαηνο κε ηέιεην ξνκβνεδξηθό ζρηζκό, ζθιεξόηεηα 3 θαηά MOHS θαη εηδηθό βάξνο 2,7gr/cm 3. Ο γνεύζιος είλαη κέζν- έσο ρνλδξνθνθθώδεο πέηξσκα κε ραξαθηεξηζηηθή γλεπζηώδε πθή. Ο ζτιζηόλιθος είλαη κεζν-ρνλδξνθνθθώδεο πέηξσκα κε ηέιεηα επίπεδε ή γξακκηθή παξάιιειε πθή. Αλάινγα κε ην νξπθηό πνπ ζπκκεηέρεη ζε πνζνζηό πςειόηεξν ηνπ 50% έρνκε καξκαξπγηαθό, ρισξηηηθό, ηαιθηθό ζρηζηόιηζν θ.ά. Ζ δηάθξηζε αλάκεζα ζηνπο γλεύζηνπο θαη ηνπο ζρηζηόιηζνπο γίλεηαη κε θξηηήξην ηόζν ηελ πθή - νη ζρηζηόιηζνη ζρίδνληαη ζε ιεπηόηεξα πιαθίδηα από ηνπο γλεύζηνπο-, όζν θαη ηελ πεξηεθηηθόηεηα ζε άζηξίνπο (σο αλώηαηε πεξηεθηηθόηεηα ζε άζηξηνπο έρεη θαζνξηζηεί γηα ηνπο ζρηζηόιηζνπο ην 20%).

13 Ηδεκαηνγελή Πεηξώκαηα Μεραληθά ή θιαζηηθά ηδήκαηα (ιαηππνθξνθαινπαγή, γξανπβάθεο, αξθόδε, αζβεζηνιηζηθόο ςακκίηεο, νξζνραιαδίηεο, κάξγα θ.ά). Χεκηθά-βηνρεκηθά ηδήκαηα (αζβεζηόιηζνο, δνινκίηεο, γύςνο, νξπθηό άιαο θ.ά). Οξγαληθά ή βηνγελή ηδήκαηα (θνξαιιηνγελείο, θνγρπιηνγελείο αζβεζηόιηζνη, βηνθιαζηηθόο αζβεζηόιηζνο θ.α.).

14 Κιαζηηθά ηδήκαηα Gravel Κροκάλες Sand Άμμος Silt - Λάζπη Clay - Άργιλος Καηηγορία Διάμεηρος Πέηρωμα Κξνθάιεο Βόηζαια Χαιίθηα Κόθθνη Πνιύ ρνληξή Χνληξή Μέζε Λεπηή Πνιύ ιεπηή > 256 mm mm 2-64 mm 2-4 mm 1-2 mm mm mm mm mm mm < mm Κροκαλοπαγή Χαμμίηες Ποσρί, Ποσρόπεηρα Αργιλικός Στιζηόλιθος / Χαμμίηης

15 ρήκα θόθθσλ (θιαζκάησλ)

16 Καηαλνκή θόθθσλ

17 Χεκηθά Ηδήκαηα Πέτρωκα Halite Gypsum Silcretes Ferricretes Limestone Dolomite Τύπος Ιδήκατος Sodium and Chlorine Calcium, Sulfur, and Oxygen Silica Iron Calcium Carbonate Calcium Magnesium Carbonate

18 Βηνθιαζηηθά/ Βηνγελή Ηδήκαηα Κειύυε, θοράιιηα, σθειετηθό σιηθό δώωλκηθροοργαλησκώλ Βηογελείς Ασβεστόιηζοη

19 Ηδεκαηνγελή Πεηξώκαηα Αζβεζηόιηζνη ε ό,ηη αθνξά ηελ αληνρή ησλ αζβεζηνιίζσλ απέλαληη ζηνπο παξάγνληεο δηάβξσζεο, κπνξνύκε λα πνύκε όηη, ε ρεκηθή δηάιπζε (όμηλε πξνζβνιή) θαη ε κεραληθή δξάζε ηνπ λεξνύ απνηεινύλ ηα θπξίαξρα αίηηα θζνξάο. Σα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πεηξώκαηνο, ηόζνλ από πιεπξάο δνκήο, όζν θαη ζύζηαζεο, δηαδξακαηίδνπλ ζπνπδαίν ξόιν ζηελ έληαζε ησλ θαηλνκέλσλ θζνξάο. Αζβεζηόιηζνη κε επδηάθξηηα θαη ππθλά επίπεδα ζηξώζεο, κε ππθλό δίθηπν δηαθιάζεσλ θαη ζηπινιίζνπο λα δηαηξέρνπλ ηε κάδα ηνπο, απνδεηθλύνληαη ηδηαίηεξα επάισηνη ζε θαηλόκελα, πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δξάζε ηνπ λεξνύ θαη ησλ δηαιπκάησλ ηνπ, όπσο ε ρεκηθή δηάιπζε, ν παγεηόο, ε θξπζηάιισζε αιάησλ, ε αλάπηπμε νζκσηηθώλ πηέζεσλ, ε δηόγθσζε ησλ αξγίισλ.

20 Εσθόξνο Παξζελώλα

21 Μνλή Γαθλίνπ

22 Μεζαησληθή Πόιε Ρόδνπ

23 Δξκήο, αξραία Μεζζήλε

24 Αξραίν ζέαηξν Γσδώλεο

25 Ζ κειέηε ησλ ιίζσλ Σν πεηξνγξαθηθό (πνισηηθό) κηθξνζθόπην

26 Πεηξνγξαθηθό Μηθξνζθόπην

27 Λεπηές ηομές: δηεξρόκελν, πνισκέλν θσο Σα δηάθαλα νξπθηά εκθαλίδνληαη ιεπθά ή ζε θάπνηα ρξσκαηηθή απόρξσζε. Σα αδηαθαλή νξπθηά εκθαλίδνληαη καύξα. Σα όξηα ησλ θόθθσλ θαη νη κηθξνξσγκέο θαη αζπλέρεηεο εκθαλίδνληαη ζαλ ιεπηέο καύξεο γξακκέο. Οη πόξνη, ηα θελά θαη νη πεξηνρέο απ όπνπ ιείπεη ηκήκα ηνπ δείγκαηνο εκθαλίδνληαη σο ιεπθέο πεξηνρέο. Μεηαμύ ησλ θξπζηάιισλ κπνξεί λα παξαηεξεζνύλ εγθιείζκαηα ξεπζηώλ δηαιπκάησλ. Σέινο, ηπρόλ εγθισβηζκέλεο θπζαιίδεο αέξα ζηε ξεηίλε εγθηβσηηζκνύ εκθαλίδνληαη σο κηθξνί καύξνη θύθινη.

28 Ηδηόηεηεο νξπθηώλ ζηηο ιεπηέο ηνκέο : δηεξρόκελν, πνισκέλν θσο Χξώκα (Color) ησλ νξπθηώλ. Πιενρξντζκόο (Pleochroism): ε κεηαβνιή ηνπ ρξώκαηνο ησλ νξπθηώλ κεηαμύ δύν αθξαίσλ ηηκώλ, όηαλ πεξηζηξέθεηαη ε ηξάπεδα ηνπ κηθξνζθνπίνπ. Αλάπηπμε ησλ θξπζηάιισλ (Habit): ην ζρήκα ηεο ηνκήο ησλ θξπζηάιισλ ησλ νξπθηώλ ζηα δηαθνξεηηθά είδε πεηξσκάησλ. ρηζκόο (Cleavage). Οπηηθή ζθιεξόηεηα (Relief). Αιινηώζεηο ησλ νξπθηώλ, εμαηηίαο, γηα παξάδεηγκα, ηεο επίδξαζεο ηνπ λεξνύ ή ηεο αληίδξαζήο ηνπο κε ην CO 2.

29 Ηδηόηεηεο νξπθηώλ ζηηο ιεπηέο ηνκέο : ν αλαιπηήο θάζεηνο ζηνλ πνισηή, (δηαζηαπξσκέλα πξίζκαηα) Οπηηθή Ηζνηξνπία (Isotropism) Γηπινζιαζηηθόηεηα (birefringence) θαη ρξώκαηα ζπκβνιήο (interference colour ) Interference figures Γσλία απόζβεζεο (Extinction angle) Γηδπκία (Twining) Zoning Γηαζπνξά (Dispersion)

30 Stone matrix consist of small to medium size calcitic, quartz, marine shells, micro-fossils and phyllosilicate fragments. Numbers mark cementing material (1), pores space (2), and micro-fossils (3). Large amount of binding material results a compact matrix.

31 Iron oxides and hydroxides impregnations are clearly seen around the quartz crystal lattice. Numbers mark cementing material (1) and pores space (2).

32 Small amount of binding material bound partly stone grains, almost exclusively derived of sea-shels and microfossil fragments (biocalcarenite). Numbers mark cementing material (1), pores space (2) and micro-fossils (3).

33 Carbonates Αζβεζηίηεο CaCO 3 Γνινκίηεο CaMg(CO 3 ) 2 C D C

34 SiO 2 Χαιαδίαο Σξηδηκίηεο Κξηζηνβαιίηεο

35 Σάιθεο MgSi 4 O 10 (OH) 2 Οιηβίλεο Mg 2 SiO 4 -Fe 2 SiO 4

36 Χισξίηεο (Mg, Fe, Al) 12 (Si, Al) 8 O 20 (OH) 16 Πιαγηόθιαζην NaAlSi 3 O 8 -CaAl 2 Si 2 O 8

37 Βηνηίηεο K(Mg, Fe) 3 AlSi 3 O 10 (OH,F) 2 Μνζρνβίηεο KAl 3 Si 3 O 10 (OH,F) 2