χζδιο Εθνικήσ τρατηγικήσ για την Εφοδιαςτική Αλυςίδα

Transcript

1 χζδιο Εθνικήσ τρατηγικήσ για την Εφοδιαςτική Αλυςίδα Περιεχόμενα 1 Η αναγκαιότητα του στρατηγικοφ σχεδίου εφοδιαστικής αλυσίδας Διεθνζσ Περιβάλλον λειτουργίασ τησ εφοδιαςτικήσ αλυςίδασ Τφιςτάμενη κατάςταςη τησ εφοδιαςτικήσ αλυςίδασ ςτην Ελλάδα Η προοπτική τησ Ελλάδασ ωσ κόμβοσ τησ ΝΑ Ευρώπησ Σχζδιο Εθνικής Στρατηγικής Η δημιουργία του ςτρατηγικοφ ςχεδίου Όραμα τόχοι Δράςεισ

2 1 Η αναγκαιότητα του ςτρατηγικού ςχεδίου εφοδιαςτικήσ αλυςίδασ 1.1 Διεθνέσ Περιβάλλον λειτουργίασ τησ εφοδιαςτικήσ αλυςίδασ Οι δραςτθριότθτεσ τθσ εφοδιαςτικισ αλυςίδασ παρουςιάηουν παγκοςμίωσ πολφ μεγάλθ άνκθςθ τα τελευταία χρόνια, κυρίωσ λόγω των εξισ γεγονότων: Σθσ επζκταςθσ των παγκοςμίων ηωνϊν εμπορίου και των ελεφκερων αγορϊν (ιδιαίτερα ςε Κίνα, Ινδία και άλλεσ χϊρεσ), με αποτζλεςμα προϊόντα που παράγονται ςε μια χϊρα, να ταξιδεφουν αρκετά μακριά και μάλιςτα ςε άλλεσ χϊρεσ ι ακόμθ και ςε θπείρουσ Σθσ αυξανόμενθσ μεταποιθτικισ ικανότθτασ των αναπτυςςόμενων χωρϊν, θ οποία ζχει ωσ ςυνζπεια τθν τεράςτια αφξθςθ του utsurcing, τθσ διάκεςθσ δθλαδι κυρίωσ τθσ παραγωγισ των προϊόντων ι και άλλων υπθρεςιϊν ςε εταιρείεσ που εδρεφουν ςε χϊρεσ με χαμθλότερο κόςτοσ εργαςίασ. Σθσ αναγκαιότθτασ αφξθςθσ τθσ ανταγωνιςτικότθτασ των Ευρωπαϊκϊν και ακόμα περιςςότερο των Ελλθνικϊν επιχειριςεων, με τθ μείωςθ των λειτουργικϊν τουσ δαπανϊν και τθν βελτίωςθ των ςυνκθκϊν διαχείριςθσ και αςφάλειασ εμπορευμάτων Σθσ αναγκαιότθτασ προςταςίασ του περιβάλλοντοσ και μείωςθ των περιβαλλοντικϊν επιπτϊςεων ςτον ευρωπαϊκό χϊρο. (Θ πολιτικι μεταφορϊν είναι άρρθκτα ςυνδεδεμζνθ με τθν ενεργειακι πολιτικι λόγω των κοινϊν τουσ ςτόχων: μείωςθ των εκπομπϊν CO2 και μετριαςμόσ τθσ εξάρτθςθσ τθσ ΕΕ από τισ ειςαγωγζσ ορυκτϊν καυςίμων. Οι μεταφορζσ, αποτελοφν ζνα ενεργοβόρο χριςτθ, κακότι απορροφοφν περίπου το 71% τθσ ςυνολικισ κατανάλωςθσ πετρελαίου ςτθν ΕΕ). Σθσ προτεραιότθτασ για αφξθςθ τθσ αςφάλειασ των μεταφορϊν και μείωςθ των ςχετικϊν ατυχθμάτων και του κόςτουσ και των επιπτϊςεων που αυτά προκαλοφν φμφωνα με τθν Επιτροπι Ευρωπαϊκϊν Κοινοτιτων, ο παγκόςμιοσ κλάδοσ τθσ εφοδιαςτικισ αλυςίδασ υπολογίηεται ςε περίπου 5,4 τριςεκατομμφρια ευρϊ ι 13,8 % του παγκόςμιου ΑΕΠ. Θ βιομθχανία τθσ εφοδιαςτικισ ζχει πολφ πιο ςθμαντικό ρόλο ςτθν Ευρωπαϊκι οικονομία και τουσ πολίτεσ τθσ από αυτόν που φαίνεται να ζχει ςτο ευρφτερο κοινό (ο ςυνολικόσ κφκλοσ εργαςιϊν του κλάδου εφοδιαςτικισ είναι τθσ τάξθσ του 1 τρισ ). Ο ανταγωνιςμόσ ςτον ευρωπαϊκό κλάδο τθσ εφοδιαςτικισ είναι ζντονοσ. Χαρακτθριςτικό παράδειγμα αποτελεί το υψθλό ποςοςτό ςυγκζντρωςθσ τθσ εφοδιαςτικισ εξωτερικισ ανάκεςθσ ςτθν Ευρϊπθ

3 Σο παγκόςμιο εμπόριο εμπορευματοκιβωτίων ζφταςε τα 160 εκατομμφρια TEUs το 2011, φςτερα από μια ετιςια αφξθςθ 9% κατά τα τελευταία 20 χρόνια (ςυγκρινόμενο με το 3,3% με το υπόλοιπο ναυτικό εμπόριο κατά τθν ίδια περίοδο). Ωσ αποτζλεςμα, θ διακίνθςθ εμπορευματοκιβωτίων κατζλαβε το 16,5% του ςυνολικοφ καλάςςιου εμπορίου το 2011, ςυγκρινόμενο με το 6% το Θ αφξθςθ τθσ διακίνθςθσ εμπορευματοκιβωτίων οφείλεται ςτθν μεγάλθ αφξθςθ τθσ διείςδυςθσ των Αςιατικϊν προϊόντων ςτισ αναπτυγμζνεσ Ευρωπαϊκζσ και Αμερικανικζσ αγορζσ. Θ αφξθςθ τθσ παγκόςμιασ μεταφοράσ εμπορευματοκιβωτίων (κυρίωσ μεταξφ τθσ Αςίασ και τθσ Ευρϊπθσ) οδιγθςε τα Ευρωπαϊκά λιμάνια να διαχειριςτοφν ςχεδόν 114 εκατομμφρια TEUs το 2011 από τα 23,7 εκατομμφρια το Σα λιμάνια τθσ Μεςογείου διαχειρίηονται ςτακερά το 9% τθσ παγκόςμιασ διακίνθςθσ εμπορευματοκιβωτίων τθν ίδια περίοδο, κακϊσ κζρδιςαν μερίδιο αγοράσ από τα λιμάνια τθσ Βόρειασ Ευρϊπθσ ( 48% τθσ Ευρωπαϊκισ Κίνθςθσ το 2011, από 27% το 1990). Θ Μεςογειακι αγορά εμπορευματοκιβωτίων υπολογίηεται ςτα 54 εκατομμφρια TEUs το Κατά τα τελευταία χρόνια, θ προςαρμογι των ανατολικϊν λιμανιϊν τθσ Μεςογείου ζχει αυξιςει το μερίδιο αγοράσ τουσ ςε ςχζςθ με τα λιμάνια τθσ δυτικισ Μεςογείου ςτθν διακίνθςθ εμπορευματοκιβωτίων κατά ςχεδόν 50% όλθσ τθσ κίνθςθσ τθσ Μεςογείου το Σα λιμάνια που ζχουν ωφελθκεί περιςςότερο είναι κυρίωσ αυτά τθσ Σουρκίασ και τθσ Αιγφπτου, ενϊ αυτά που ζχαςαν μερίδιο ιταν κυρίωσ τθσ Ιταλίασ και τθσ Γαλλίασ. Σα λιμάνια τθσ Μεςογείου ςτοχεφουν κυρίωσ τα διερχόμενα φορτία από το ουζη. Είναι χαρακτθριςτικό ότι το 52% του ςυνολικοφ διερχόμενου φορτίου από το ουζη προσ τον Βορρά καταλιγει ςε λιμάνια τθσ Μεςογείου και μόλισ το 35% ςε λιμάνια τθσ Βορείου Ευρϊπθσ. 1.2 Υφιςτάμενη κατάςταςη τησ εφοδιαςτικήσ αλυςίδασ ςτην Ελλάδα Ειδικά για τθν Ελλάδα ο κλάδοσ τθσ εφοδιαςτικισ αλυςίδασ είναι ιδιαίτερα ςθμαντικόσ για τθν ανάπτυξθ τθσ εκνικισ μασ οικονομίασ, δεδομζνου ότι θ ςυμμετοχι του ςτο ΑΕΠ υπολογίηεται περίπου ςτο 10%. ιμερα, ςφμφωνα με τθν Παγκόςμια Σράπεηα, θ αποτελεςματικότθτα και θ ανταγωνιςτικότθτα του δικτφου των Ελλθνικϊν Lgistics είναι χαμθλότερθ από τισ γειτονικζσ τθσ χϊρεσ (Θζςθ 71 όταν θ Σουρκία είναι ςτθ κζςθ 29 και θ Ρουμανία ςτθ κζςθ 50 Lgistics Perfrmance Index ranking 2012)

4 Σα ςθμαντικότερα προβλιματα που αντιμετωπίηει θ ελλθνικι εφοδιαςτικι αλυςίδα είναι τα εξισ: Πολυνομία. Χαρακτθριςτικό παράδειγμα είναι πωσ τα κτίρια που κα μποροφςαν να ςτεγάςουν τθν δραςτθριότθτα τθσ αποκικευςθσ και τθσ διαχείριςθσ προϊόντων και υλικϊν μποροφν να υπαχκοφν κάτω από διάφορουσ νόμουσ. Θ πολυνομία ζχει δθμιουργιςει πολλζσ γκρίηεσ ηϊνεσ οι οποίεσ επιδζχονται διαφορετικισ ερμθνείασ μεταξφ των υπθρεςιϊν και των δθμόςιων λειτουργϊν. Χαμθλόσ βακμόσ utsurcing ε αντίκεςθ με τθν υπόλοιπθ Ευρϊπθ το Outsurcing υπθρεςιϊν lgistics είναι χαμθλό, ενδεικτικά αναφζρουμε ότι μόλισ το 18% των μεταφορόμενων τόνων το 2012 μεταφζρκθκε με ΔΧ φορτθγά, όταν ο μζςοσ όροσ ςτθν Ευρϊπθ αγγίηει το 80%. Μικρι διείςδυςθ του ςιδθροδρόμου ςτισ εμπορευματικζσ μεταφορζσ και απουςία πολυτροπικισ μεταφοράσ Θ Ελλάδα είναι υπερβολικά εξαρτθμζνθ από τισ οδικζσ μεταφορζσ εμπορευμάτων, θ οποία αντιπροςωπεφει το 98 τοισ εκατό του ςυνόλου των χερςαίων μεταφορϊν, τόςο ςε όγκο όςο και ςε αξία, ςε ςφγκριςθ με το 72 τοισ εκατό που είναι ο μζςοσ όροσ για τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ. Κατακερματιςμόσ των εταιρειϊν Lgistics Μεγάλοσ αρικμόσ επιχειριςεων μικροφ μεγζκουσ και με ελάχιςτα περικϊρια επενδφςεων Μεγάλθ επζνδυςθ ςε hard υποδομζσ (τόςο από το κράτοσ όςο και από τουσ επιχειρθματίεσ και όχι ςε sft (πλθροφορικι, ςτελζχθ, τεχνογνωςία, ςυςτιματα αφξθςθσ παραγωγικότθτασ κλπ) Τψθλά λειτουργικά κόςτθ ςτθ μεταφορά Θ άνοδοσ του κόςτουσ καυςίμου, των διοδίων και των αςφαλίςτρων τθν τελευταία 5ετία ζχουν αυξιςει ςθμαντικά το κόςτοσ μεταφοράσ τθν ϊρα που οι τιμζσ ςυμπιζηονται ςυνεχϊσ. Ανεπαρκζσ οδικό και ςιδθροδρομικό δίκτυο Μθ ολοκλιρωςθ βαςικϊν υποδομϊν ΣΕΝ-Σ (ΠΑΘΕ, θλεκτροκίνθςθ ςιδθροδρόμου, βαςικόσ ςιδθροδρομικόσ άξονασ κλπ) και διαςυνδζςεων με κρίςιμουσ κόμβουσ (κυρίωσ λιμάνια) Μθ φιλικό προσ τθν επιχειρθματικότθτα περιβάλλον - 4 -

5 Χρονοβόρεσ και γραφειοκρατικζσ διαδικαςίεσ και αυξθμζνα διοικθτικά βάρθ ςε ςειρά διεπαφϊν των επιχειριςεων με το κράτοσ όπωσ ςτθν αδειοδότθςθ εγκαταςτάςεων, εκτελωνιςμοφσ, ζγγραφα μεταφοράσ κλπ. Ζλλειψθ ςτρατθγικοφ χωροταξικοφ ςχεδιαςμοφ Θ ζλλειψθ πολεοδομικοφ ςχεδιαςμοφ ζχει οδθγιςει ςτθν δθμιουργία άτυπων lgistics ςυγκεντρϊςεων ςε αχαρακτιριςτεσ περιοχζσ (π.χ. Αςπρόπυργοσ) με ςοβαρι ζλλειψθ υποδομϊν (ανεπαρκζσ οδικό δίκτυο, δίκτυα κοινισ ωφζλειασ, ελλιπείσ διαςυνδζςεισ με λιμάνια και τρζνα κλπ) Σα παραπάνω προβλήματα επιδεινώθηκαν από την οικονομική κρίςη που διζρχεται η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Αυτό είχε μεγάλη επίπτωςη ςτο διακινοφμενο φορτίο που το 2011 ξαναγφριςε ςτα επίπεδα του Μζςα ςε μία χρονιά, (2011 ςε ςχζςη με το 2010) είχαμε τα ακόλουθα: Μείωςθ κατά -12% των μεταφερόμενων τόνων από το 2010 ςτο 2011 ςυνοδεφτθκε από μείωςθ του μεταφορικοφ ζργου κατά -31% ςε t-km Μείωςθ -33% ςτισ εκνικζσ και -17% ςτισ διεκνείσ μεταφορζσ 1.3 Η προοπτική τησ Ελλάδασ ωσ κόμβοσ τησ ΝΑ Ευρώπησ Θ φυςικι κζςθ τθσ χϊρασ ςτον καλάςςιο διάδρομο που ενϊνει τισ αγορζσ τθσ Αςίασ με εκείνεσ τθσ Ευρϊπθσ μζςω τθσ διϊρυγασ του ΟΤΕΗ αποτελεί ςθμαντικό ςτρατθγικό πλεονζκτθμα. Αλλά δεν είναι μόνο οι μεγάλεσ εμπορευματικζσ ροζσ Ανατολισ-Δφςθσ. Θ διαμεταφορά (transipment) cntainer μεταξφ των λιμζνων τθσ μεςογείου και του Εφξεινου πόντου, θ διαςφνδεςθ με τθν Αφρικι, θ ενδοχϊρια χερςαία μεταφορά με τρζνο ι οδικϊσ ςτα Βαλκάνια και οι εςωτερικζσ καλάςςιεσ μικρζσ διαδρομζσ, μποροφν να αποτελζςουν αγορζσ για πολλά από τα Λιμάνια τθσ Χϊρασ. Ο Πειραιάσ ιδθ εκμεταλλεφεται το ςτρατθγικό πλεονζκτθμα τθσ χϊρασ και τα εγγενι φυςικά χαρακτθριςτικά του (κζςθ, βάκοσ, ζκταςθ, υποδομζσ) παρουςιάηοντασ ςυνεχι αφξθςθ των διαχειριηόμενων cntainer κυρίωσ ςτισ εγκαταςτάςεισ τθσ COSCO αλλά και ςτθν προβλιτα του ΟΛΠ. Λόγω τθσ Csc, το λιμάνι του Πειραιά υπιρξε για το 2011 το 10ο μεγαλφτερο λιμάνι τθσ Ευρϊπθσ όςον αφορά τθ διακίνθςθ εμπορευματοκιβωτίων με ρυκμό ανάπτυξθσ - 5 -

6 που άγγιξε το 100%και αναμζνεται να είναι το 1ο τθσ Μεςογείου μζχρι το Σο 2012 το λιμάνι του Πειραιά ζφταςε το 80% αξιοποίθςθσ τθσ δυναμικισ των υποδομϊν του, ςε ςφγκριςθ με τον παγκόςμιο μζςο όρο που ανζρχεται ςτο 67%. Αντίςτοιχθ δυναμικι υπάρχει προφανϊσ και για το Λιμάνι Θεςςαλονίκθσ ι άλλα λιμάνια τθσ Χϊρασ. Αυτι τθν ςτιγμι τα λιμάνια του Πειραιά, Θεςςαλονίκθσ, Πάτρασ και Θγουμενίτςασ ζχουν ενςωματωκεί επίςθμα ςτο διευρωπαϊκό δίκτυο ΣΕΝ-Σ και μποροφν να εκμεταλλευτοφν τισ ςχετικζσ επιδοτιςεισ και ευκαιρίεσ των ευρωπαϊκϊν ταμείων Θ ευκαιρία είναι μεγάλθ για το ςφνολο τθσ ελλθνικισ οικονομίασ και τθσ ελλθνικισ εφοδιαςτικισ. Οι αυξθμζνεσ εμπορευματικζσ ροζσ ςτα λιμάνια μποροφν να αποτελζςουν εφαλτιριο για τθν ανάπτυξθ των added value services ςτον ελλθνικό χϊρο. Τπηρεςίεσ προςτιθζμενη αξίασ ε γενικζσ γραμμζσ, όλο και περιςςότερο, θ προςφορά υπθρεςιϊν προςτικζμενθσ αξίασ (Value Added Services VAS) από τα λιμάνια αυξάνει τισ οικονομικζσ επιδόςεισ και τθν ελκυςτικότθτά τουσ ςε υφιςτάμενουσ και δυνθτικοφσ πελάτεσ και αποτελεί ζναν από τουσ ςθμαντικότερουσ παράγοντεσ ςυνειςφοράσ ςτθν οικονομία τθσ εκάςτοτε χϊρασ. Οι πιο παραδοςιακζσ υπθρεςίεσ αφοροφν τθ φόρτωςθ/ εκφόρτωςθ, τθν πλιρωςθ των cntainers, τα διάφορα είδθ αποκικευςθσ ςφμφωνα με τον τφπο του φορτίου και τθ διανομι. Πζρα από αυτζσ, αναπτφςςονται και άλλεσ υπθρεςίεσ. Οι πάροχοι τζτοιων υπθρεςιϊν μποροφν να αναλάβουν τμιματα τθσ παραγωγικισ διαδικαςίασ (για παράδειγμα ςυναρμολόγθςθ, ζλεγχο ποιότθτασ, ςυςκευαςία), δραςτθριότθτεσ που απαιτείται να εκτελεςτοφν κοντά ςτον τελικό προοριςμό των εμπορευμάτων. Επίςθσ, μποροφν να προςφζρονται υπθρεςίεσ μετά τθν πϊλθςθ (πχ επιςκευι) και επαναχρθςιμοποίθςθ). Σα προϊόντα που ζχουν τισ μεγαλφτερεσ προοπτικζσ να επωφελθκοφν από τισ υπθρεςίεσ αυτζσ αφοροφν καταναλωτικά θλεκτρονικά είδθ, φαρμακευτικά προϊόντα, είδθ ζνδυςθσ κλπ. Σο μεγαλφτερο ενδιαφζρον παρουςιάηουν οι υποδομζσ τφπου Distriparks Μια άλλθ ςθμαντικι δραςτθριότθτα, αφορά το ςφνολο των υποςτθρικτικϊν υπθρεςιϊν που προςφζρονται ςυνοδευτικά (πχ επιςκευι εμπορευματοκιβωτίων, εγκαταςτάςεισ ηφγιςθσ των φορτίων, εκτελωνιςμόσ, γραφεία, ξενοδοχεία, τράπεηεσ, υπθρεςίεσ κακαριςμοφ κλπ) Ζτςι, θ μεγιςτοποίθςθ των παρεχόμενων VAS αποκτά ςθμαντικότατο ρόλο για τθν Εκνικι Οικονομία μιασ χϊρασ από τθ λειτουργία ενόσ λιμζνα

7 Θα υπάρξουν ςημαντικά οφζλη ςε 8 αντικείμενα (πίνακασ παρακάτω) και με εκτίμηςη ετήςιου κφκλου εργαςιών 4,5 δισ ςε 3 χρόνια από την ανάδειξη τησ Ελλάδασ ςαν διαμετακομιςτικοφ κόμβου τησ ΝΑ Ευρώπησ και μοχλοφ ανάπτυξησ τησ Ελληνικήσ Εφοδιαςτικήσ Αλυςίδα. α/α Αντικείμενο φντομη περιγραφή 1 Ανάπτυξθ τθσ εκμετάλλευςθσ λιμζνων για τα TEU s Σα εμπορεφματα παράγουν ζςοδα για τουσ φορείσ εκμετάλλευςθσ του λιμανιοφ ςε 2 κυρίωσ υπθρεςίεσ: Τπθρεςίεσ φορτοεκφόρτωςθσ Τπθρεςίεσ διαχείριςθσ πλοίων (προςόρμιςθσ, πρυμνοδζτθςθσ κλπ) με άμεςα οφζλθ για τθν απαςχόλθςθ Θ διαχείριςθ των εμπορευματοκιβωτίων αποτελείται από 3 διακριτζσ κατθγορίεσ: Lcal. Εμπορευματοκιβϊτια που προορίηονται για τθν τοπικι αγορά Transshipment. Εμπορευματοκιβϊτια που προορίηονται για τθν μεταφόρτωςθ ςε άλλα πλοία. Transit. Εμπορευματοκιβϊτια που προορίηονται για το εξωτερικό μζςω χερςαίασ μεταφοράσ. 2 Ανάπτυξθ των επιχειριςεων εφοδιαςτικισ αλυςίδασ Είναι το ςθμαντικότερο προςδοκϊμενο όφελοσ όπωσ ςε όλα τα μεγάλα λιμάνια. Αυτό κα ζχει ςαν αποτζλεςμα τθν ανάπτυξθ επιχειριςεων ςτθν παροχι value added services όπωσ ελαφριά μεταποίθςθ, ςυναρμολόγθςθ, cnslidatin, ετικετοποίθςθ, ποιοτικόσ ζλεγχοσ, ανάπτυξθ χϊρων ελεφκερθσ αποκικευςθσ κλπ 3 Ανάπτυξθ οδικϊν μεταφορϊν Θ αφξθςθ των εμπορευμάτων και οι διεκνείσ εμπορικζσ ςυμφωνίεσ κα αυξιςουν τισ ανάγκεσ τθσ οδικισ μεταφοράσ. Σα εμπορεφματα κα κατευκφνονται ςε 4 περιοχζσ: - 7 -

8 Σθν ευρφτερθ περιοχι Αττικισ Σθν υπόλοιπθ θπειρωτικι Ελλάδα Σο εξωτερικό ςε απόςταςθ χλμ (οι διεκνείσ μελζτεσ δείχνουν τθν οδικι μεταφορά ωσ τθν πλζον κατάλλθλθ για τζτοιεσ αποςτάςεισ) Ζνα μζροσ του εξωτερικοφ για αποςτάςεισ μεγαλφτερεσ των χλμ. που φκάνει τα χλμ 4 Ανάπτυξθ ςιδθροδρομικϊν μεταφορϊν 5 Ανάπτυξθ αεροπορικϊν μεταφορϊν Αφορά trains κυρίωσ για τθν Κεντρικι Ευρϊπθ Απαραίτθτθ προχπόκεςθ για τα ανωτζρω αποτελεί θ ολοκλιρωςθ των ζργων του ΟΕ, ο εξορκολογιςμόσ τθσ λειτουργίασ τθσ αγοράσ των train peratrs και θ πιςτοποιθμζνθ διαλειτουργικότθτα του τροχαίου υλικοφ και των υποδομϊν Θ διαςφνδεςθ του λιμζνα με τα αεροδρόμια κα ωκιςει τθν ανάπτυξθ των αεροπορικϊν μεταφορϊν. Παρά το μεγάλο κόςτοσ, κα αφορά επείγουςεσ παραγγελίεσ, ευαίςκθτα και πολφ ακριβά προϊόντα 6 Ανάπτυξθ υπθρεςιϊν Bunkering Θ αφξθςθ τθσ κινθτικότθτασ των πλοίων κα αυξιςει και τισ ανάγκεσ πετρζλευςθσ παρζχοντασ άμεςο όφελοσ ςτθν βιομθχανία πετρελαιοειδϊν και ςτθν εκνικι φορολογία. Είναι ςθμαντικό για τθν ανάπτυξθ αυτισ τθσ αγοράσ το κράτοσ να φροντίςει για τθν διαμόρφωςθ ανταγωνιςτικϊν τιμϊν κακϊσ το φψοσ των φόρων είναι βαςικόσ παράγοντασ για τθν διαμόρφωςθ των τιμϊν πετρζλευςθσ. 7 Περαιτζρω ανάπτυξθ του Ναυτιλιακοφ Cluster Τπάρχει ιδθ ζνα πολφ μεγάλο ναυτιλιακό cluster με ναυτιλιακζσ εταιρίεσ, ναυτιλιακζσ υπθρεςίεσ, ναυτιλιακό εξοπλιςμό, διαχείριςθ εμπορευμάτων, ναυπθγοεπιςκευαςτικζσ υπθρεςίεσ το οποίο ζχει δθμιουργθκεί επειδι το 16% του παγκόςμιου όγκου τθσ καλάςςιασ μεταφοράσ είναι ελλθνικϊν ςυμφερόντων. Με τθν αφξθςθ τθσ κίνθςθσ, το ναυτιλιακό cluster κα ωφελθκεί άμεςα - 8 -

9 8 Θ Ελλάδα ωσ κόμβοσ εκτελωνιςμοφ φμφωνα με τθν πρόςφατθ αλλαγι τθσ νομοκεςίασ (Κακεςτϊσ 42) επιτρζπεται θ μεταφορά προϊόντων μζςω τθσ Ελλάδασ χωρίσ τθν επιβάρυνςθ με ΦΠΑ. Αυτό δθμιουργεί κετικό κλίμα για τθν αφξθςθ τθσ διακίνθςθσ εμπορευμάτων μζςω τθσ Ελλάδασ και μάλιςτα μπορεί να γίνει ο τελωνειακόσ ζλεγχοσ ςτθν Ελλάδα για λογαριαςμό άλλθσ χϊρασ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ και τθν λιψθ των τελωνειακϊν τελϊν κατά το ιμιςυ μεταξφ των δφο χωρϊν. Σθν ςυγκεκριμζνθ πρακτικι χρθςιμοποιοφν τα λιμάνια τθσ Βόρειασ Ευρϊπθσ όπωσ το Ρόττερνταμ και το Αμβοφργο και αποτελεί αξιοςθμείωτο εκνικό ειςόδθμα για τισ χϊρεσ τουσ. Θ Ελλάδα πρζπει να επιδιϊξει να καταςτεί θ λειτουργία του λιμζνα Πειραιά (όχι απαραίτθτα επιτόπου) κόμβοσ εκτελωνιςμοφ και είςπραξθσ των ςχετικϊν τελϊν, ίςωσ και με τθ δθμιουργία «ελεφκερων αποκθκϊν» Για τθν πλιρθ αξιοποίθςθ αυτοφ του πόρου χρειάηεται θ εγκακίδρυςθ τελωνείων που ζχουν 24ωρθ λειτουργία - 9 -

10 2 Σχέδιο Εθνικήσ Στρατηγικήσ 2.1 Η δημιουργία του ςτρατηγικού ςχεδίου Από τα προθγοφμενα είναι ςαφείσ θ ανάγκθ εκπόνθςθσ μιασ ολοκλθρωμζνθσ εκνικισ ςτρατθγικισ για τθν εφοδιαςτικι αλυςίδα θ οποία να: Ανταποκρίνεται ςτισ νζεσ ςυνκικεσ των εκνικϊν αναπτυξιακϊν αναγκϊν αλλά και των διεκνϊν μεταφορικϊν ροϊν υνδζει τισ ιδιωτικζσ επιχειρθματικζσ προτεραιότθτεσ με τισ δθμόςιεσ επενδφςεισ ςε εκνικζσ υποδομζσ που είναι απαραίτθτεσ για τθν ανάπτυξθ του κλάδου Οριοκετεί τουσ ρόλουσ και τισ αρμοδιότθτεσ των εμπλεκόμενων φορζων Κατευκφνει αποτελεςματικά τουσ πόρουσ τθσ νζασ προγραμματικι περιόδου Για αυτό το λόγο δθμιουργικθκε θ Μόνιμθ Επιτροπι Lgistics με καταξιωμζνα ςτελζχθ τθσ αγοράσ των Lgistics, του ιδιωτικοφ τομζα, του δθμόςιου τομζα και τθσ ακαδθμαϊκισ κοινότθτασ, με ςτόχο να αναπτφξουν: Ζνα ςτιβαρό εκνικό ςχζδιο ςτρατθγικισ lgistics Ζνα νόμο πλαίςιο για τα lgistics Θ μόνιμθ επιτροπι Lgistics υποςτθρίχκθκε από τθν Παγκόςμια Σράπεηα με τθ μελζτθ «Greek Lgistics Unlcking Grwth Ptential thrugh Regulatry Refrm and Cmplementary Measures» και τον ςφμβουλο lgistics (PLANNING) Για τθν ανάπτυξθ του εκνικοφ ςτρατθγικοφ ςχεδίου για τα lgistics ακολουκικθκε θ tpdwn προςζγγιςθ. Με βάςθ αυτι τθν προςζγγιςθ οι προτεινόμενεσ δράςεισ αποςκοποφν ςτθν επίτευξθ ενόσ ςυγκεκριμζνου ςκοποφ και αυτόσ ο ςκοπόσ διατυπϊνεται μζςω ενόσ ξεκάκαρου Οράματοσ για τθν ελλθνικι εφοδιαςτικι αλυςίδα του αφριο. Σο Όραμα ςυνεπϊσ κακοδθγεί τθν όλθ προςζγγιςθ όςον αφορά τον κακοριςμό των αναγκαίων δράςεων. Ωςτόςο, για τθν tp-dwn μετάβαςθ από το Όραμα για τθν εφοδιαςτικι αλυςίδα ςτισ δράςεισ του ςτρατθγικοφ ςχεδίου για τθν εφοδιαςτικι αλυςίδα απαιτείται ζνα ακόμα ιεραρχικό επίπεδο που κα ςυνδζει αποτελεςματικά το Όραμα με τισ προτεινόμενεσ δράςεισ. Σο δεφτερο επίπεδο ςε αυτιν τθν tp-dwn προςζγγιςθ είναι να τεκοφν ςυγκεκριμζνοι ςτόχοι που εφόςον επιτευχκοφν κα διαςφαλίηουν τθν επίτευξθ του Οράματοσ. Αυτοφσ ακριβϊσ τουσ ςτόχουσ κα κλθκεί να καλφψει το ςτρατθγικό ςχζδιο μζςω των δράςεων που κα αναπτυχκοφν.

11 2.2 Όραμα Σο όραμα για τθν Ελλθνικι Εφοδιαςτικι Αλυςίδα ζχει διπλι διάςταςθ (2 Πυλϊνεσ) : I. Ενδυνάμωςθ και εκςυγχρονιςμόσ του υςτιματοσ Εμπορευματικϊν Μεταφορϊν και των Lgistics τθσ χϊρασ μασ ζτςι ϊςτε ο τομζασ τθσ εφοδιαςτικισ αλυςίδασ να αναπτυχκεί και να βοθκιςει ταυτόχρονα υποςτθρικτικά, τθν ανάπτυξθ των υπόλοιπων τομζων τθσ εκνικισ οικονομίασ (βιομθχανία, εξαγωγζσ, εμπόριο, τουριςμόσ, αγροτικι παραγωγι, κα). II. Ανάδειξθ τθσ Ελλάδασ ςε ανταγωνιςτικό και ποιοτικό διαμετακομιςτικό κόμβο τθσ ΝΑ Ευρϊπθσ με ςτόχο τθν εκμετάλλευςθ του διερχόμενου φορτίου και τθν ανάπτυξθ ςχετικϊν υποςτθρικτικϊν δραςτθριοτιτων (value-added services: αποκικευςθ, αναςυςκευαςία, assembly, κλπ) υνεπϊσ θ Εκνικι ςτρατθγικι πρζπει να καλφψει δφο διαςτάςεισ τθν: Α. Σθν εκνικι ςφμφωνα με το Ι ανωτζρω. Β. Σθν Διεκνι ςφμφωνα με το ΙΙ. 2.3 Στόχοι Ενίςχυςθ τθσ αποδοτικότθτασ τθσ Εφοδιαςτικισ Αλυςίδασ μζςω χαμθλοφ κόςτουσ και υψθλοφ custmer service Απλοποίθςθ τθσ Δομισ και μείωςθ των κρίκων τθσ Εφοδιαςτικισ Αλυςίδασ προσ όφελοσ του τελικοφ καταναλωτι Διαςφάλιςθ του Sustainability των Ελλθνικϊν Lgistics ςτθν αρχι του τρίπτυχου ενίςχυςθσ τθσ οικονομικισ, κοινωνικισ και περιβαλλοντικισ τουσ απόδοςθσ Εξωςτρζφεια και Διεκνοποίθςθ των Ελλθνικϊν Lgistics Ανάδειξθ του Πειραιά ωσ πόλου ανάπτυξθσ των Ελλθνικϊν Lgistics με added value services Θ επίτευξθ των παραπάνω ςτόχων κα πρζπει να υποςτθριχκεί από αξιοποίθςθ των πόρων τθσ νζασ προγραμματικισ περιόδου

12 2.4 Δράςεισ Θ εκνικι ςτρατθγικι κα καλυφκεί από ζνα ευρφ φάςμα δράςεων που ικανοποιοφν τουσ ςτόχουσ που τζκθκαν παραπάνω. Οι ςθμαντικότεροι άξονεσ δράςεων του νζου ςτρατθγικοφ ςχεδιαςμοφ για τθν ελλθνικι εφοδιαςτικι αλυςίδα είναι οι ακόλουκοι: 1. Ανάπτυξη ενόσ ςφγχρονου, αποτελεςματικοφ Θεςμικοφ Πλαιςίου για τα Lgistics Οργανωτικό πλαίςιο τησ δημόςιασ διοίκηςησ για τα lgistics Δθμιουργία οργανωτικισ μονάδασ που κα ςυντονίηει κεντρικά τθ δθμόςια διοίκθςθ ωσ μοναδικό ςθμείο επαφισ για τθν προϊκθςθ τθσ αποτελεςματικότθτασ τθσ εφοδιαςτικισ αλυςίδασ Απλοποίηςη & εκςυγχρονιςμόσ διαδικαςιών αδειοδότηςησ εταιρειών lgistics μεταφορών: Οι νζεσ διαδικαςίεσ κα υποςτθρίηουν τθν αρχι τθσ επαγγελματικισ ελευκερίασ και τθν κατάργθςθ αδικαιολόγθτων περιοριςμϊν ςτθν πρόςβαςθ και άςκθςθ επαγγελμάτων Διευκόλυνςη διαδικαςιών διαχείριςησ διερχόμενων φορτίων Απλοποίθςθ διαδικαςιϊν εκτελωνιςμοφ, μείωςθ φυςικϊν ελζγχων των εμπορευμάτων ςτισ πφλεσ με εφαρμογι ςφγχρονων μεκόδων risk analysis, επζκταςθ τθσ χριςθσ θλεκτρονικϊν εγγράφων, προϊκθςθ του κεςμοφ του Authrised Ecnmic Operatr, πλιρθσ εκμετάλλευςθ και marketing του κακεςτϊτοσ 42, κλπ 2. Ενίςχυςη των επιχειρήςεων για πρωτοβουλίεσ lgistics φιλικζσ προσ το περιβαλλον Ενίςχυςθ - παροχι κινιτρων και χρθματοδότθςθ επιχειρθματικϊν πρωτοβουλιϊν, προϊκθςθ πραςίνων τεχνολογιϊν, υποςτιριξθ πρακτικϊν που ςυμμορφϊνονται με τισ ευρωπαϊκζσ οδθγίεσ και ενιςχφουν τθν περιβαλλοντικι απόδοςθ των lgistics. Ιδιαίτερθ ζμφαςθ κα δοκεί ςτθν αειφόρα διανομι εμπορευμάτων ςτισ πόλεισ (sustainable urban lgistics), όπου οι απαιτιςεισ είναι μεγαλφτερεσ 3. Ανάπτυξη ολοκληρωμζνου ςυςτήματοσ πληροφόρηςησ και benchmarking ςτα lgistics Περιλαμβάνει τθν ανάπτυξθ των ακόλουκων οντοτιτων: Διαμόρφωςθ παρατθρθτθρίου εκνικϊν lgistics (δείκτεσ αποδοτικότθτασ, εμπορευματικζσ ροζσ, τιμζσ, ζρευνα αγορϊν) Διαμόρφωςθ παρατθρθτθρίου διεκνϊν lgistics για ενίςχυςθ τθσ εξωςτρζφειασ - One stp shp πλθροφόρθςθσ 4. τρατηγική επζκταςη του hinterland (ενδοχώρασ) του λιμανιοφ του Πειραιά τρατθγικζσ διακρατικζσ ςυμφωνίεσ για τθν διευκόλυνςθ των εμπορευματικϊν ροϊν κυρίωσ για το ςιδθροδρομικό δίκτυο Αξιοποίθςθ Θριαςίου Πεδίου και ευρφτερθσ περιοχισ Αςπροπφργου για τθν διευκόλυνςθ του transit φορτίου και value-added services (warehusing, packaging, assembly) Δθμιουργία Think tank/ςυντονιςτικοφ οργάνου από ενδιαφερόμενα επίλεκτα μζλθ

13 5. Ολοκλήρωςη και εκςυγχρονιςμόσ των βαςικών δικτφων και υποδομών μεταφορών Αφορά το βαςικό ςιδθροδρομικό δίκτυο, τουσ βαςικοφσ οδικοφσ άξονεσ, τθ διαςφνδεςθ των λιμανιϊν Πειραιά και Θεςςαλονίκθσ με το ςιδθροδρομικό και το οδικό δίκτυο και τθν ανάδειξθ του αεροδρομίου Ελ. Βενιηζλοσ ωσ διαμετακομιςτικοφ κόμβου διεκνοφσ εμβζλειασ. 6. Ενίςχυςη τησ τεχνογνωςίασ και οργάνωςησ των επιχειρήςεων ςτον τομζα τησ εφοδιαςτικήσ αλυςίδασ Ανάπτυξθ του ανκρϊπινου δυναμικοφ που να ανταποκρίνεται ςτισ ςφγχρονεσ απαιτιςεισ τθσ εφοδιαςτικισ αλυςίδασ μζςω προγραμμάτων κατάρτιςθσ για τθ βελτίωςθ των δεξιοτιτων και ικανοτιτων των εμπλεκομζνων ςτθν εφοδιαςτικι αλυςίδα Ενίςχυςθ δράςεων λειτουργικισ ευελιξίασ & οργανωτικισ καινοτομίασ ςτθν εφοδιαςτικι αλυςίδα των επιχειριςεων 7. ΧΡΗΜΑΣΟΔΟΣΗΗ / FUNDING Ζνταξθ δράςεων τθσ εφοδιαςτικισ αλυςίδασ ςτθ ΝΠΠ και αξιοποίθςθ κονδυλίων από τα 5 ευρωπαϊκά ταμεία χρθματοδότθςθσ Chesin Fund (Σαμείο υνοχισ) ERDF (Eurpean Reginal Develpment Fund) ESF (Eurpean Scial Fund) EAFRD (Eurpean Agricultural Fund fr Rural Develpment ) EMFF (Eurpean Maritime & Fisheries Fund)