ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΧΕΡΣΑΙΩΝ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΞΟΡΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ

Transcript

1 ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΧΕΡΣΑΙΩΝ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΞΟΡΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ ΣΤΕΦΑΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΛΑ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα πτυχιακή εργασία γίνεται μια προσπάθεια να προσεγγιστεί το θέμα της ασφαλούς λειτουργίας ενός εργοστασίου εξόρυξης και επεξεργασίας αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η ανάλυση της εργασίας βασίζεται στην μελέτη των συνθηκών λειτουργίας της ΚΑΒΑΛΑ OIL ΑΕ. Γίνεται εκτενής αναφορά στους κινδύνους που διατρέχουν οι εργαζόμενοι τόσο στις χερσαίες, όσο και στις θαλάσσιες εγκαταστάσεις της προαναφερθείσας εταιρείας. Επίσης, παραθέτονται τα μέτρα πρόληψης και προστασίας που λαμβάνονται για την ασφάλεια και υγιεινή του προσωπικού. Ακόμα, επισημαίνονται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της λειτουργίας, αλλά και η περιβαλλοντική μέριμνα της εταιρείας. Τέλος, καταγράφονται τα συμπεράσματα γύρω από το θέμα της ασφάλειας και υγιεινής στην ΚΑΒΑΛΑ OIL. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ Θαλάσσιες και χερσαίες εγκαταστάσεις,καβαλα OIL,εξόρυξη και επεξεργασία υδρογονανθράκων, ασφάλεια, πυρκαγιά, υδρόθειο, φυσικό αέριο, αργό πετρέλαιο, τμήμα ασφαλείας, εκπαίδευση, μέσα πυρόσβεσης, εξοπλισμός ασφαλείας, ασκησεις έκτακτης ανάγκης,προστασία περιβάλλοντος. 1

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΥΓΕΙΗΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ.7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΒΑΛΑ OIL Α.Ε. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΞΟΡΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑOIL ΟΙ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑ OIL AE ΟΙ XΕΡΣΑΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑ OIL ΑΕ..14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ THN ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΚΡΗΞΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕ «ΚΛΕΙΣΤΟ ΧΩΡΟ» ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΠΟ ΔΙΑΡΡΟΗ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΠΟ ΠΤΩΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ..20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΕΥΦΛΕΚΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ AΡΓΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

4 4.3 ΥΔΡΟΘΕΙΟ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΧΛΩΡΙΟ...26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΣΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ OIL ΤΜΗΜΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ OIL ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑ OIL ΜΕΤΡΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΡΥΠΑΝΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΚΑΙ ΧΕΡΣΑΙΩΝ ΕΓΚΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΕΣΑ ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ ΚΙΝΗΤΑ ΜΕΣΑ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΞΙΚΑ ΑΕΡΙΑ (ΜΑΣΚΕΣ, H2S detectors) ΜΑΣΚΕΣ ΔΙΑΦΥΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ ΥΔΡΟΘΕΙΟΥ ΣΤΑΘΕΡΟΙ ΑΝΙΧΝΕΥΤΕΣ ΥΔΡΟΘΕΙΟΥ ΑΝΙΧΝΕΥΤΕΣ ΑΕΡΙΩΝ ΥΔΡΟΓΟΝΑΘΡΑΚΩΝ ΚΤΙΡΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΕ ΥΨΟΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ-ΑΣΦΑΛΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΜΕΣΩ ΕΚΔΩΣΗΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΑΔΕΙΩΝ(WORK ORDERS)..48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ..52 3

5 6.1 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΥΣΜΕΝΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΣΟΒΑΡΗΣ ΔΙΑΦΥΓΗΣ ΥΔΡΟΘΕΙΟΥ-ΕΚΡΗΞΗΣ- ΦΩΤΙΑΣ- ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΝΘΡΏΠΟΥ ΣΤΗΝ ΘΑΛΑΣΣΑ-ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΤΟ ΕΛΙΚΟΔΡΟΜΙΟ- ΕΓΚΑΤΑΛΗΨΗ ΕΞΕΔΡΑΣ ΜΕ ΣΩΣΙΒΙΕΣ ΛΕΜΒΟΥΣ..56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΣΕ ΕΞΕΔΡΑ ΕΞΟΡΥΞΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ 58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ OIL.60 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 62 ΠΗΓΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ.62 4

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΥΓΕΙΗΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Η προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων, η πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων και γενικά η βελτίωση των συνθηκών εργασίας αποτελούν το ύψιστο δικαίωμα των εργαζομένων και απαραίτητο στοιχείο μιας κοινωνικά δίκαιης πολιτείας. Τα εργατικά ατυχήματα και οι επαγγελματικές ασθένειες, εκτός από τις ανθρώπινες συνέπειες για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους, προκαλούν μεγάλα οικονομικά βάρη για την ίδια την επιχείρηση. Κάθε χρόνο θρηνούμε 100 περίπου νεκρούς από θανατηφόρα ατυχήματα και ακόμα περίπου εργαζόμενους, θύματα εργατικών ατυχημάτων. Πολλά επίσης είναι τα περιστατικά επαγγελματικών ασθενειών. Οι επιχειρήσεις είναι πλέον υποχρεωμένες να παρέχουν στους εργαζόμενούς τους ένα ασφαλές και υγιεινό περιβάλλον. Ένα περιβάλλον το οποίο δεν πληροί τις προϋποθέσεις ασφάλειας και υγιεινής, πέραν του ότι θέτει σε κίνδυνο τον εργαζόμενο, μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά του και την διάθεσή του να εργαστεί. Στον τομέα της ασφάλειας και υγιεινής συμπεριλαμβάνονται όλες οι ενέργειες οι οποίες αποσκοπούν στον περιορισμό των συμβάντων που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την σωματική ακεραιότητα και υγεία κάθε εργαζόμενου. Η προφύλαξη του εργαζομένου από τους επαγγελματικούς κινδύνους περιλαμβάνει την αποφυγή του εργασιακού ατυχήματος, της εμφάνισης επαγγελματικών ασθενειών και της πρόωρης φθοράς του ανθρώπινου οργανισμού. Ο κίνδυνος ατυχήματος εμπεριέχεται σε όλες τις μορφές δραστηριοποίησης του ανθρώπου. Συνεπώς, γίνεται αντιληπτό ότι η εργασία συνυπάρχει με τον επαγγελματικό κίνδυνο. Ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια της εργασιακής ασφάλειας είναι η καταγραφή των κινδύνων, η οποία και προάγει την πρόληψη των ατυχημάτων. 5

7 1.1 ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Σε αυτό το σημείο της εργασίας θα ήταν χρήσιμο να αποτυπώσουμε κάποιους βασικούς ορισμούς και έννοιες σχετικά με την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων. Μερικοί από αυτούς είναι οι ακόλουθοι: Εργατικό ατύχημα είναι κάθε βίαιο συμβάν, το οποίο έλαβε χώρα κατά την εκτέλεση της εργασίας ή εξ αφορμής αυτής και έχει ως συνέπεια την προσβολή της ακεραιότητας και της υγείας του εργαζομένου (Κώστα Ι. Τζιμάνη, 2002, σελ38). Το εργατικό ατύχημα είναι πιθανό να γίνει είτε εντός των στενών ορίων πραγματοποίησης της εργασίας (π.χ. έγκαυμα από ηλεκτροσυγκόλληση), είτε εκτός αυτού (π.χ. τραυματισμός διερχομένου από το εργοτάξιο). Παρ ολίγον ατύχημα είναι το συμβάν που παρόλο δεν προκάλεσε κανένα τραυματισμό ή ζημιά την στιγμή που προκλήθηκε, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για πραγματικό ατύχημα. Τα παρ ολίγον ατυχήματα αποτελούν σημαντική προειδοποίηση για όλους τους εργαζομένους ( Επαγγελματική ασθένεια είναι η νοσηρή κατάσταση που δημιουργείται στον οργανισμό του εργαζομένου εξαιτίας της βλαβερής επίδρασης από την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας (Ξηροτύρη-Kουφίδου,2001,σελ253). Ασφάλεια είναι η έννοια η οποία αναφέρεται στην εκτέλεση μιας εργασίας κάτω από τέτοιες συνθήκες που αποτρέπει συνολικά (ή μέχρι ένα επίπεδο) τον κίνδυνο ατυχήματος για τους εργαζομένους και το εργασιακό τους περιβάλλον ( Υγιεινή είναι η έννοια η οποία αναφέρεται στην εξασφάλιση τέτοιων συνθηκών στο εργασιακό περιβάλλον ώστε να μην υφίστανται κίνδυνοι ή να υπάρχουν μέχρι ενός αποδεκτού ορίου για την υγεία του εργαζομένου ( 6

8 Οι παράγοντες που σχετίζονται με τον τομέα της ασφάλειας και υγιεινής του εργαζομένου είναι : Η φύση του έργου που εκτελεί ο εργαζόμενος. Η στάση του ίδιου του εργαζόμενου προς την υγεία και την ασφάλειά του. Η πολιτεία με την σχετική νομοθεσία της. Τα συνδικαλιστικά σωματεία τα οποία ενδιαφέρονται και αγωνίζονται για την ασφάλεια και την υγεία των μελών τους. Οι στόχοι που έχει θέσει η διοίκηση της επιχείρησης για αυτά τα θέματα. Τέλος οι οικονομικές συνθήκες της επιχείρησης αποτελούν βασικό παράγοντα που επηρεάζει τον την πολιτική που θα ακολουθηθεί για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων (Κανελλόπουλος Χ.,1990,σελ ). 1.2 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Πριν τον τελευταίο παγκόσμιο πόλεμο οι επιχειρήσεις έκαναν ελάχιστα για να προστατεύσουν τους εργαζόμενούς τους. Σήμερα όμως οι περισσότερες επιχειρήσεις και ειδικότερα εκείνες του μέσου και μεγάλου μεγέθους, εφαρμόζουν ευρύτατα προγράμματα υγείας και πρόληψης ατυχημάτων. Ωστόσο πολλά πρέπει να γίνουν ακόμα σε αυτόν τον τομέα για πιο ασφαλείς χώρους εργασίας και πιο κοινωνικά ευαίσθητες επιχειρήσεις. Το κίνητρο για ένα εργοδότη να μειώσει τα εργατικά ατυχήματα και να προάγει την υγεία των εργαζομένων του έχει διπλή όψη: από την μία μεριά είναι το ανθρωπιστικό ενδιαφέρον για την ευημερία των υπαλλήλων του (αυτό σημαίνει ότι ειλικρινά επιδιώκει να εμποδίσει την ανθρώπινη ταλαιπωρία και να διατηρήσει ένα ασφαλές και υγιεινό περιβάλλον) και από την άλλη μεριά, είναι το οικονομικό κόστος. Η κορυφή του παγόβουνου για το οικονομικό κόστος μιας επιχείρησης είναι οι αποζημιώσεις για τα εργατικά ατυχήματα και τις ασθένειες, οι οποίες αποτελούν το άμεσο κόστος για την επιχείρηση. Στο ποσό αυτό προστίθεται το έμμεσο κόστος, το οποίο είναι αδύνατο να προσδιοριστεί στο σύνολό του, αφού καλύπτει : - δαπάνες για ημερομίσθια, καθώς χάνεται χρόνος από το θύμα, από τους συναδέλφους του, από το ιατρικό προσωπικό, από το τεχνικό προσωπικό κ.λπ. 7

9 - αύξηση δαπανών για την διαχείριση του προσωπικού, όπου περιλαμβάνονται οι δαπάνες που οφείλονται στην πρόσληψη προσωπικού ή μόνιμου αντικαταστάτη και την εκπαίδευσή του κ.λπ. - υλικές δαπάνες, που αφορούν την επισκευή και την αντικατάσταση του εξοπλισμού που υπέστη βλάβη, την αύξηση των ασφαλίστρων «βλάβη υλικού» κ.λπ. - άλλες δαπάνες, όπως αυτές της πραγματογνωμοσύνης, των δικηγορικών αμοιβών, των κυρώσεων κ.λπ. (Σαραφόπουλος,2001,σελ 12). Γενικά δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός πως ένα εργατικό ατύχημα αποτελεί πλήγμα για μια επιχείρηση. Επηρεάζει αρνητικά κυρίως την ψυχολογία των υπόλοιπων εργαζομένων, πράγμα το οποίο μπορεί να κλονίσει την αποδοτικότητά τους και την αφοσίωσή τους προς την επιχείρηση. Πέραν τούτου, ένα τέτοιο περιστατικό είναι πολύ πιθανό να αμαυρώσει την εικόνα της κοινωνικά υπεύθυνης επιχείρησης που μέχρι πρότινος αντιπροσώπευε και επιδίωκε η επιχείρηση. Οι επιχειρήσεις για να αποφύγουν τα ατυχήματα και τους τραυματισμούς θα πρέπει να φροντίζουν για την προφύλαξη των εργαζομένων με προγράμματα ασφαλείας. Η θεμελίωση ενός προγράμματος ασφαλείας θα μπορούσε να περιλαμβάνει τα εξής βασικά βήματα: 1. Καθορισμό στόχων. Η ανώτατη διοίκηση πρέπει να ξεκαθαρίσει τι επιδιώκει, δηλαδή όταν θέλει να λάβει μέτρα για μια ασφαλή επιχείρηση πρέπει να καθορίσει πόσο μακριά θέλει να πάει και τι θέλει να πετύχει. 2. Οργάνωση και ανάθεση αρμοδιοτήτων. Ο τρόπος που θα οργανωθεί ένα πρόγραμμα ασφαλείας εξαρτάται από το μέγεθος της επιχείρησης. Σε μια μικρή επιχείρηση η εξουσία και η ευθύνη μπορεί να ανατεθεί σε ένα μέλος της διοίκησης. Σε μια μεσαίου και μεγάλου μεγέθους επιχείρηση απαιτείται η πλήρης απασχόληση ενός ικανού διευθυντή ασφαλείας και κατ επέκταση ενός τμήματος ασφαλείας. Μια μεγάλη επιχείρηση θα μπορούσε τυπικά να απασχολεί επιπλέον ένα αριθμό αναλυτών, μηχανικών, βιομηχανικών υγιεινολόγων, εποπτών ασφαλείας και επιτροπών ασφαλείας που θα απαρτίζονται από ανώτατα διοικητικά στελέχη και επόπτες. Γενικά οι εργαζόμενοι των επιχειρήσεων που απασχολούν πάνω από 50 άτομα έχουν το δικαίωμα να συνιστούν επιτροπή 8

10 υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας, αποτελούμενη από εκλεγμένους αντιπροσώπους τους, ενώ σε επιχειρήσεις από 20 έως 50 ατόμων ορίζεται ένας εκλεγμένος αντιπρόσωπος. Τόσο η επιτροπή όσο και ο αντιπρόσωπος είναι όργανα συμβουλευτικά. Επίσης οι επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερα από 50 άτομα υποχρεούνται να προσλαμβάνουν γιατρό ασφαλείας. Επιπροσθέτως η συνεργασία της διοίκησης και του εργατικού σωματείου σε θέματα ασφάλειας συνίσταται ιδιαίτερα. 3. Μηχανολογικός εξοπλισμός. Βασική φροντίδα της οργάνωσης πρέπει να αποτελεί η προμήθεια ή η αντικατάσταση του υπάρχοντος μηχανολογικού εξοπλισμού με αντίστοιχο που να τηρεί όλες τις προδιαγραφές ασφαλείας και προστασίας, καθώς και η παροχή του απαραίτητου και ειδικά σχεδιασμένου προστατευτικού εξοπλισμού. 4. Σχολαστική επιλογή προσωπικού. Αποτελεί το πρώτο βήμα της πρόληψης των ατυχημάτων. Με αυτό τον τρόπο διερευνούμε τόσο τις δεξιότητες όσο και την προσωπικότητα του ατόμου. 5. Ανάλυση ασφάλειας έργου. Αυτό γίνεται για την εξουδετέρωση των κινδύνων όσο και την ανάπτυξη μεθόδων ασφαλούς εργασίας. 6. Ανάλυση ατυχημάτων και τήρηση στατιστικών στοιχείων. Πρέπει να γίνεται κάθε φορά διερεύνηση αιτιών για κάθε ατύχημα που συμβαίνει έτσι ώστε να αποφευχθεί κάτι ανάλογο στο μέλλον. Η ανάλυση ατυχημάτων πρέπει να συνδυάζεται με την τήρηση στατιστικών στοιχείων. 7. Επιμόρφωση και εκπαίδευση. Η επιμόρφωση στην ασφάλεια για όλα τα επίπεδα της διοίκησης και για τους υπαλλήλους είναι θέμα ζωτικής σημασίας για οποιοδήποτε επιτυχημένο πρόγραμμα ασφαλείας. 8. Έλεγχος εφαρμογής προστατευτικών μέτρων. Για να ξέρουμε ότι το πρόγραμμα ασφαλείας το οποίο έχουμε υιοθετήσει λειτουργεί όσο το δυνατόν καλύτερα πρέπει να ασκείται κάποιος έλεγχος, πάντα με τρόπο θετικό και υποστηρικτικό. 9. Υγιεινό περιβάλλον εργασίας. Μέσα σε ένα πρόγραμμα ασφάλειας συμπεριλαμβάνεται και η δημιουργία ή διατήρηση ενός περιβάλλοντος εργασίας που συμβάλει στην καλή υγεία, το καλό ηθικό, την υψηλή παραγωγή και την παρεμπόδιση της επαγγελματικής ασθένειας. 10. Ιατρική περίθαλψη. Κάθε οργάνωση ανεξαρτήτως μεγέθους πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρει τις πρώτες βοήθειες σε περίπτωση που συμβεί ατύχημα. Γι 9

11 αυτό ακόμη και σε μικρές επιχειρήσεις εκπαιδεύεται ένας τουλάχιστον εργαζόμενος από κάθε βάρδια. 11. Κυρώσεις και βραβεία. Θα μπορούσε να θεσπιστεί ένα πρόγραμμα κυρώσεων και βραβείων, το οποίο θα υποκινούσε τους εργαζόμενους να είναι πιο προσεκτικοί. 12. Αποκατάσταση. Ένα πρόγραμμα ασφαλείας είναι απαραίτητο να παρέχει τη μεγαλύτερη δυνατή βοήθεια στο άτομο που υπέστη ατύχημα. Αυτή η βοήθεια μπορεί να περιλαμβάνει φροντίδα του ατόμου στις καθημερινές του ανάγκες, βοήθεια στην αποκατάσταση και απόκτηση χρήσιμων δεξιοτήτων στην εργασία, γενικότερα βοήθεια σε μια θετική ψυχική προσαρμογή στην νέα του κατάσταση κι μέριμνα ώστε να βρεθεί μια νέα θέση εργασίας στην επιχείρηση, αν δεν είναι ικανό να γυρίσει στην παλιά του θέση (Ξηροτύρη-Κουφίδου, 2001, σελ ,κανελλόπουλος,1990, σελ ). Η υποστήριξη της ανώτατης Διοίκησης είναι σημαντική για την επιτυχία ενός προγράμματος ασφάλειας και υγιεινής. Αν η ανώτατη Διοίκηση επικεντρώσει την προσοχή της στο θέμα αυτό, θα ικανοποιήσει τις ανάγκες των εργαζομένων για ασφάλεια και θα δημιουργήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης και καλής συνεργασίας. 10

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2:ΚΑΒΑΛΑ OIL Α.Ε. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΞΟΡΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ 2.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑOIL Στην περιοχή του Νομού Καβάλας βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της μοναδικής εταιρίας στην Ελλάδα, όπου πραγματοποιούνται εργασίες εξόρυξης και επεξεργασίας αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 η Εταιρία Πετρελαίων Βορείου Αιγαίου (Ε.Π.Β.Α) ξεκίνησε τις δραστηριότητες έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων. Το Δεκέμβριο του 1969 επεγράφη η «Σύμβασης για την έρευνα και ανάπτυξη υδρογονανθράκων υγρής και αέριας μορφής στο Θρακικό πέλαγος» και σχηματίστηκε κοινοπραξία μεταξύ των εταιριών Oceanic, Colorado, Hellenic, Fundamental, White Shield. Από το 1971 μέχρι το 1973, οι προαναφερθείσες εταιρείες προχώρησαν σε μια σειρά ερευνητικών γεωτρήσεων με κάποιες από αυτές να αποδεικνύονται άκαρπες. Το 1974, η ερευνητική γεώτρηση ΠΡΙΝΟΣ 1 και ΠΡΙΝΟΣ 2 αποκαλύπτει και επιβεβαιώνει το κοίτασμα ΠΡΙΝΟΣ με δοκιμαστική ροή 3600 βαρέλια αργού πετρελαίου, ημερησίως. Αφού ακολούθησαν μια σειρά επιπλέον ερευνητικών γεωτρήσεων στην περιοχή, το 1979 εγκαταστάθηκαν οι εξέδρες γεωτρήσεων ΑΛΦΑ και ΒΗΤΑ, ενώ τον Ιούλιο του 1980 ολοκληρώνεται η εγκατάσταση της εξέδρας παραγωγής αερίου ΚΑΠΠΑ και η τοποθέτηση των υποθαλάσσιων αγωγών. Από τον Ιούλιο του 1981, ξεκινάει η λειτουργία των θαλάσσιων και χερσαίων εγκαταστάσεων παραγωγής πετρελαίου του ΠΡΙΝΟΥ με ημερήσια παραγωγή βαρέλια. Το 1994 ανακαλύπτεται το κοίτασμα ΒΟΡΕΙΟΣ ΠΡΙΝΟΣ με ερευνητική γεώτρηση 3 χιλιομέτρων βόρεια των εξεδρών του ΠΡΙΝΟΥ και το 1996 ξεκινάει η εκμετάλλευσή του με οριζόντια γεώτρηση από την εξέδρα ΑΛΦΑ. Το κοίτασμα ΒΟΡΕΙΟΣ ΠΡΙΝΟΣ παράγει το 20% περίπου της συνολικής παραγωγής αργού πετρελαίου εκείνη την περίοδο. Στην συνέχει το 1998, λόγω της σταδιακής μείωσης της παραγωγής πετρελαίου και της σημαντικής μείωσης των τιμών του αργού διακόπτεται η παραγωγή και λειτουργία του εργοστασίου, με την κοινοπραξία των ξένων εταιρειών να αποχωρούν. 11

13 Βάσει της αρχικής συμφωνίας, οι εγκαταστάσεις περιέχονται στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο αναθέτει την φύλαξη και την συντήρηση των εγκαταστάσεων στην εταιρεία ΕΥΡΩΤΕΧΝΙΚΗ ΑΕ. Έπειτα, η τελευταία και ο συνεταιρισμός των εργαζομένων συγκροτούν την ΚΑΒΑΛΑ OIL και το Δεκέμβριο του 1999 επαναλειτουργούν τις εγκαταστάσεις του εργοστασίου. Το 2001 ανακαλύπτεται το κοίτασμα πετρελαίου ΕΨΙΛΟΝ, ενώ τον Ιούνιο του 2003 παρατείνεται η άδεια εκμετάλλευσης της περιοχής του ΠΡΙΝΟΥ για 5 έτη, λόγω της ανακάλυψής του. Στην συνέχεια, οι μετοχές της ΕΥΡΩΤΕΧΝΙΚΗΣ ΑΕ στην ΚΑΒΑΛΑ OIL AE περιέρχονται στην εταιρεία REGAL PETROLEUM plc, με σκοπό την υλοποίηση μεγάλου επενδυτικού προγράμματος στην περιοχή. Μετά από κάποιες επιπλέον άκαρπες ερευνητικές προσπάθειες στην περιοχή, η εταιρεία περνάει σε καθεστώς αυτοδιαχείρισης των εργαζομένων μέχρι και το 2007, όπου το μεγαλύτερο μετοχικό κεφάλαιο εξαγοράζεται από την Ενεργειακή Αιγαίου ΑΕ. Η Ενεργειακή Αιγαίου ΑΕ το 2009 πραγματοποιεί με επιτυχία νέες γεωτρήσεις στον ΒΟΡΕΙΟ ΠΡΙΝΟ και αυξάνει την παραγωγή στα 2000 βαρέλια ημερησίως, ενώ στην συνέχεια κάνει γεωτρήσεις στο κοίτασμα ΕΨΙΛΟΝ. Σήμερα η παραγωγή της ΚΑΒΑΛΑ OIL ΑΕ κυμαίνεται από 1500 μέχρι 2300 βαρέλια ανά ημέρα, ενώ η Ενεργειακή Αιγαίου ΑΕ ανακοίνωσε νέο επενδυτικό πρόγραμμα για την εκ νέου εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του ΒΟΡΕΙΟΥ ΠΡΙΝΟΥ και του ΕΨΙΛΟΝ. ( ΟΙ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑ OIL AE Σε απόσταση 9,5 ναυτικών μιλίων από το λιμάνι της Καβάλας είναι εγκατεστημένες οι εξέδρες άντλησης αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το σύμπλεγμα των εξεδρών του Πρίνου βρίσκεται πάνω από το κέντρο του κοιτάσματος, 5 μίλια δυτικά της Θάσου και 11 μίλια νότια των χερσαίων εγκαταστάσεων και αποτελείται από: 12

14 1.Την εξέδρα «ΑΛΦΑ». Στην τετράποδη εξέδρα «ΑΛΦΑ» υπάρχουν 12 γεωτρήσεις από τις οποίες κάποιες είναι παραγωγικές. Οι υπόλοιπες είναι γεωτρήσεις οι οποίες υποστηρίζουν την άντληση αργού με εισπίεση θαλασσινού νερού (water injection) ενώ κάποιες άλλες είναι ανενεργές. 2.Την εξέδρα «ΒΗΤΑ». Στην τετράποδη εξέδρα «ΒΗΤΑ» υπάρχουν επίσης 12 γεωτρήσεις όπου όπως και στην «ΑΛΦΑ» μερικές είναι παραγωγικές και οι υπόλοιπες υποστήριξης. Για την ευκολότερη άντληση του αργού πετρελαίου χρησιμοποιείται επίσης και η μέθοδος εισπίεσης φυσικού αερίου (gas lift). 3.Την εξέδρα «ΔΕΛΤΑ». Η εξέδρα επεξεργασίας «ΔΕΛΤΑ» στηρίζεται σε οχτώ ποδαρικά και διαθέτει τον απαραίτητο εξοπλισμό για τις παρακάτω διεργασίες: Διαχωρισμό τριών φάσεων (πετρέλαιο, αέριο και νερό) Διαχωριστή για τον έλεγχο παραγωγής των πηγαδιών Αφύγρανση αργού Μεταφορά αργού στις χερσαίες εγκαταστάσεις με αντλία υψηλής πίεσης μέσω ενός υποθαλάσσιου αγωγού Αφύγρανση όξινου αερίου με TEG για την προστασία του υποθαλάσσιου αγωγού από διάβρωση Επεξεργασία του παραγόμενου νερού για διάθεση Εισπίεση θαλασσινού νερού στο κοίτασμα για υποστήριξη της πίεσης του κοιτάσματος Πρίνος Εισπίεση γλυκού φυσικού αερίου στα πηγάδια παραγωγής για βελτίωση της παραγωγής 4. Την εξέδρα «ΚΑΠΠΑ». Η τετράποδη εξέδρα «ΚΑΠΠΑ» βρίσκεται 7,5 μίλια νοτιοδυτικά των εξεδρών του Πρίνου όπου υπάρχουν δύο γεωτρήσεις παραγωγής φυσικού αερίου. Η εξέδρα είναι εξοπλισμένη με : Διαχωριστές τριών φάσεων (separators) Μονάδα ανάκαμψης της πίεσης Σύστημα αφύγρανσης αερίου με γλυκόλη 13

15 5. Εξέδρα flare. Η εξέδρα στην οποία βρίσκεται ο πυρσός καύσης των παραπροϊόντων της αρχικής επεξεργασίας του αργού και του φυσικού αερίου. Επίσης, στο σύστημα του πυρσού καταλήγουν τα επιμέρους ασφαλιστικά συστήματα του εξοπλισμού των θαλάσσιων εγκαταστάσεων (συλλέκτες υψηλής και χαμηλής πίεσης, δοχεία εκτόνωσης). ( Εικόνα 1: Θαλάσσιες εγκαταστάσεις ΚΑΒΑΛΑ OIL Πηγή: ΟΙ XΕΡΣΑΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑ OIL ΑΕ Το παραγόμενο αργό πετρέλαιο όπως και το φυσικό αέριο καταφθάνουν μέσω υποθαλάσσιων αγωγών, στις χερσαίες εγκαταστάσεις τις ΚΑΒΑΛΑ OIL στο εργοστάσιο «ΣΙΓΜΑ». Το «ΣΙΓΜΑ» βρίσκεται 14 χιλιόμετρα ανατολικά της πόλης της Καβάλας και περιλαμβάνει εγκαταστάσεις για την τελική επεξεργασία του όξινου αργού πετρελαίου και όξινου φυσικού αερίου, σε σταθεροποιημένο αργό πετρέλαιο, φυσικό αέριο, υγροποιημένο φυσικό αέριο (NGL) και στοιχειακό θειάφι. Οι κύριες μονάδες επεξεργασίας είναι: Α. Αφαλάτωση και αφύγρανση του όξινου αργού πετρελαίου. Β. Διαχωρισμός του όξινου αργού πετρελαίου σε χαμηλή πίεση. 14

16 Γ. Σταθεροποίηση αργού πετρελαίου. Δ. Τρεις δεξαμενές πλωτής οροφής συνολικής βαρελιών για την αποθήκευση του σταθεροποιημένου αργού πετρελαίου και την περιοδική φόρτωση σε δεξαμενόπλοιο μέσω υποθαλάσσιου αγωγού. Ε. Επεξεργασία του όξινου αερίου σε πύργο επαφής με DGA. Z. Aνάκτηση υγροποιημένο φυσικό αέριο (NGL) με αφύγρανση του φυσικού αερίου και των υγρών υδρογονανθράκων. Η. Δύο δίδυμες μονάδες Claus και τρεις αντιδραστήρες τύπου Sulfreen για την συνολική μετατροπή του 99,2 % του υδρόθειου σε θειάφι καθώς και δύο δεξαμενές αποθήκευσης, απαερίωσης και φόρτωσης υγρού θείου. Θ. Συμπίεση του παραγόμενου γλυκού φυσικού αερίου και ανακυκλοφορία προς τις εξέδρες του Πρίνου για την λειτουργία του gas lift. Ι. Συμπίεση ατμοσφαιρικού αέρα και παραγωγή ατμού για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών του εργοστασίου. Κ. Γεννήτριες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (φυσικού αερίου, ατμού, diesel). Εικόνα 2: Χερσαίες εγκαταστάσεις ΚΑΒΑΛΑ OIL Πηγή: 15

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ THN ΑΣΦΑΛΕΙΑ Η εξόρυξη και η επεξεργασία του πετρελαίου αποτελεί μια ιδιαίτερα δύσκολη και επικίνδυνη διαδικασία. Όταν οι τεχνολογικοί κανονισμοί και τα μέτρα ασφαλείας δεν τηρούνται στα διάφορα στάδια παραγωγής, είναι πολύ πιθανό να προκληθούν ατυχήματα που θα θέσουν σε κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων. Επίσης, στις βιομηχανίες τέτοιου είδους υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να προκληθεί ατύχημα μεγάλης έκτασης το οποίο μπορεί να έχει επιπτώσεις και εκτός των ορίων της συγκεκριμένης εγκατάστασης, στην κοινωνία και την γύρω περιοχή. Στην συνέχεια θα γίνει μια αναφορά στους σημαντικότερους κινδύνους που καλείται η ΚΑΒΑΛΑ OIL να αντιμετωπίσει με επιτυχία. Ο κλάδος της βιομηχανίας αυτής έχει από την φύση του να αντιμετωπίσει πολύ πιο πολύπλοκες καταστάσεις από πλευράς ασφάλειας και υγείας σε σχέση με άλλες βιομηχανίες. Οι κίνδυνοι δεν είναι πάντα ορατοί και δεν γίνονται εύκολα αντιληπτοί σε κάποιες περιπτώσεις. Ο νέος εργαζόμενος πρέπει να εκπαιδευτεί και να ενημερωθεί για τα χαρακτηριστικά των ουσιών που χειρίζεται και με τα οποία είναι πιθανό να έρθει σε επαφή. Θα πρέπει να αντιληφθεί ότι οποιαδήποτε παραβίαση των κανονισμών ασφαλείας από μεριάς του μπορεί να έχει απρόβλεπτες και καταστροφικές συνέπειες για τον ίδιο και για τους συναδέλφους του. 3.1 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ Το πετρέλαιο και τα προϊόντα του είναι ιδιαίτερα εύφλεκτα υλικά και είναι πιθανό να αυτοαναφλεγούν κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Σε μερικές από τις διαδικασίες παραγωγής και επεξεργασίας του αργού πετρελαίου, δύναται κάποια συστατικά να φθάσουν πολύ κοντά ή και πάνω από την θερμοκρασία αυτανάφλεξής τους. Την ίδια στιγμή στις χερσαίες και θαλάσσιες εγκαταστάσεις υπάρχουν πηγές ανοιχτής φλόγας σε διάφορα στάδια των διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα. Για τον λόγο αυτό οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρώνονται στις διαδικασίες πρόληψης και καταστολής πυρκαγιάς. 16

18 Τα βασικά στοιχεία για την έναρξη φωτιάς είναι: καύσιμο, οξειδωτικό, πηγή ανάφλεξης και κατάλληλη θερμοκρασία. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί και αυτανάφλεξη, δηλαδή χωρίς να υπάρχει εξωτερική πηγή ανάφλεξης. Στο ΣΙΓΜΑ και συγκεκριμένα στην μονάδα ανάκτησης στοιχειακού θείου, λόγω της δημιουργίας της ένωσης θειούχου σιδήρου (πυροφορικός) είναι πιθανό να προκληθεί πυρκαγιά, όταν η ένωση αυτή έρθει σε επαφή με οξυγόνο. Προτού συμβεί κάποια έκρηξη ή φωτιά θα πρέπει να υπάρχουν ουσίες, εύφλεκτες, εκρηκτικές, αντιδραστικές ή οι συνθήκες διεργασίας να είναι αυτές που θα προκαλέσουν κάτι τέτοιο. Επίσης, θα πρέπει να υπάρξει κάποιο αρχικό γεγονός που θα προκαλέσει την έναρξη, που συνήθως είναι ανθρώπινος παράγοντας ή βλάβη στον εξοπλισμό. Τέλος, θα πρέπει να συμβούν και ενδιάμεσα γεγονότα που θα επιτρέψουν να εξελιχθεί το φαινόμενο της έκρηξης ή της φωτιάς. Τα ενδιάμεσα αυτά γεγονότα μπορούν είτε να διευκολύνουν, είτε να εμποδίσουν την εκδήλωση του γεγονότος. Πρέπει να επισημανθεί ότι οι διάφοροι τύποι υδρογονανθράκων χρειάζονται διαφορετική αντιμετώπιση όσον αφορά την κατάσβεση πυρκαγιάς και θα πρέπει να υπάρχει πλήρης γνώση για το σωστό τρόπο κατάσβεσης. Σε φωτιές υδρογονανθράκων πρωταρχικό μέλημα είναι η διακοπή της παροχής του εύφλεκτου υλικού και η προσπάθεια να εμποδιστεί η εξάπλωση σε παρακείμενες μονάδες. Η κατάσβεση πυρκαγιών που αφορά δοχεία υπό πίεση απαιτεί συγκεκριμένους χειρισμούς και εκπαίδευση, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν καταλύτες και άλλα επικίνδυνα χημικά. 3.2 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΚΡΗΞΗΣ Η έκρηξη είναι πιο σπάνια από την εκδήλωση της φωτιάς, αλλά όταν συμβεί είναι πιο δύσκολο να ελεγχθεί και η πρόκληση ζημιών είναι συνήθως μεγαλύτερη. Μπορούμε να ορίσουμε την έκρηξη σαν βίαιη αποδέσμευση ενέργειας. Η ένταση της έκρηξης εξαρτάται από το ρυθμό έκλυσης της ενέργειας. Για να μπορέσει να αποφευχθεί η έκρηξη πρέπει να υπάρχει σε όλες τις συσκευές που υπάρχει ο κίνδυνος αυτός, ειδικά ασφαλιστικά συστήματα που να ρυθμίζουν αυτόματα τις συνθήκες. Ορισμένα εξαεριστικά συστήματα των δεξαμενών είναι συνδεδεμένα μέσω αγωγού με πυρσό καύσης, έτσι ώστε να είναι δυνατή η ασφαλής καύση τους σε περίπτωση ανάγκης. Υπάρχουν διάφοροι τύποι έκρηξης που μπορεί να 17

19 εκδηλωθούν ανάλογα με τα γεγονότα που θα συμβούν με αντίστοιχα διαφορετικές συνέπειες. Αντίστοιχα, υπάρχουν καταστάσεις στις οποίες μπορεί να δημιουργηθούν εκρηκτικές συνθήκες ή χημικές αντιδράσεις εκτός ελέγχου, ακόμη και αν οι ουσίες δεν είναι εύφλεκτες. 3.3 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ ΧΗΜΙΚΩΝ Στο συγκεκριμένο είδος βιομηχανίας εκτελούνται πλήθος από χημικές διεργασίες που περιλαμβάνουν χημικές αντιδράσεις. Είναι πολύ σημαντικό να είναι πλήρως κατανοητοί οι μηχανισμοί των αντιδράσεων, έτσι ώστε να μπορούν να ορισθούν οι συνθήκες της διενέργειας της κάθε διαδικασίας, για να αποφευχθούν επικίνδυνες καταστάσεις (π.χ. εξώθερμες αντιδράσεις, αντιδράσεις εκτός ελέγχου, εκρηκτικές αναμίξεις κ.λ.π.) Κατά την παραγωγή και επεξεργασία του αργού πετρελαίου, παράγονται και χρησιμοποιούνται διάφορα χημικά τα οποία είναι επιβλαβή για την υγεία των εργαζομένων, εφόσον υπάρχει πιθανότητα έκθεσής τους σε αυτά. Οι χημικές ουσίες μπορούν να αποθηκευθούν και να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια, εφόσον οι φυσικές, χημικές και τυχόν επικίνδυνες ιδιότητές τους έχουν κατανοηθεί πλήρως και εφόσον έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, συμπεριλαμβανομένων της τήρησης των ασφαλών διαδικασιών, χρήσης κατάλληλων μέσων ατομικής προστασίας και εξοπλισμού. 3.4 ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕ «ΚΛΕΙΣΤΟ ΧΩΡΟ» Ένα μεγάλο ποσοστό των ατυχημάτων γίνεται κατά την εκτέλεση εργασιών σε κλειστό χώρο. Τα ατυχήματα αυτά δεν αφορούν μόνο τους εργαζομένους που εκτελούν την εργασία, αλλά και συναδέλφους τους, οι οποίοι συμμετέχουν σε περίπτωση προσπάθειας διάσωσης ή εγκλωβισμού. «Κλειστός χώρος» ορίζεται οποιοσδήποτε χώρος στον οποίο υπάρχει κίνδυνος σοβαρού τραυματισμού ή θανάτου από τις συνθήκες που δημιουργούνται σε αυτόν, λόγω της ύπαρξης επικίνδυνων για την υγεία ουσιών και καταστάσεων. Κάποιοι κλειστοί χώροι είναι εύκολο να αναγνωριστούν, όπως : δεξαμενές αποθήκευσης, δοχεία αντιδραστήρων, αγωγοί κ.λ.π.. Κάποιοι άλλοι δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν ως «κλειστοί», όπως 18

20 δεξαμενές ανοιχτού τύπου, βαρέλια, θάλαμοι καύσης, αεραγωγοί, κακώς αεριζόμενες αίθουσες κ.λ.π.. Οι κίνδυνοι που εμφανίζονται σε κλειστούς χώρους σχετίζονται με την απουσία οξυγόνου, με τα δηλητηριώδη αέρια, με τα υγρά ή στερεά που μπορούν να κατακλύσουν τους χώρους, με την φωτιά και τις εκρήξεις που μπορούν να προκληθούν κ.α. 3.5 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΠΟ ΔΙΑΡΡΟΗ Ο κίνδυνος από διαρροή δημιουργείται λόγω των επιδράσεων των ουσιών που εκλύονται (εύφλεκτες, εκρηκτικές, τοξικές κ.λ.π). Οι επιδράσεις αυτές εξαρτώνται από το είδος και την ποσότητα της ουσίας, αλλά και από τον χρόνο έκθεσης. Η έκλυση τοξικών ουσιών μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερες επιπτώσεις από την πρόκληση έκρηξης ή φωτιάς. Η έκταση των ζημιών εξαρτάται, εκτός από το είδος της ουσίας και της ποσότητας που διαφεύγει και από παράγοντες όπως η ένταση και η κατεύθυνση του αέρα, η πυκνότητα και η κατανομή πληθυσμού ή τα έκτατα μέτρα που λαμβάνονται π.χ. εκκένωση περιοχής. Θα πρέπει να ξεχωρίσουμε δύο τύπους δράσης των τοξικών ουσιών: α) την σύντομη έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις τοξικών ουσιών που εκλύονται σε ένα ατύχημα και β) την μακροχρόνια έκθεση σε αυτές στο χώρο εργασίας. 3.6 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΠΟ ΠΤΩΣΗ Στις εγκαταστάσεις της εταιρίας εκτελούνται πολύ συχνά εργασίες και διαδικασίες σε ύψος κυρίως μεταξύ 5-25m. Οι εργασίες σε ύψος αποτελούν δραστηριότητες πολύ ψηλού κινδύνου και η πτώση από ύψος είναι η συχνότερη αιτία εργατικών ατυχημάτων. Οι πτώσεις μπορούν να προκαλέσουν θανατηφόρα ατυχήματα και σοβαρούς τραυματισμούς, μεταξύ των οποίων, σε ορισμένες περιπτώσεις, συμπεριλαμβάνεται η ολική απώλεια της κινητικότητας (τετραπληγία) ή μερική αναπηρία. Οι τραυματισμοί αυτοί εμποδίζουν την επανένταξη των εργαζομένων στην εργασία, ενώ συνεπάγονται σημαντική απώλεια των αποδοχών τους. Τα ατυχήματα μπορεί επίσης να συμβάλουν στη μείωση του κύρους αυτών των εργασιακών τομέων στα μάτια του κοινού, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη την προσέλκυση των νέων και την παραμονή των πιο ηλικιωμένων εργαζομένων. 19

21 Η προστασία των εργαζομένων που βρίσκονται σε ύψος από πτώση πρέπει να παρέχεται με χρήση σταθερών κιγκλιδωμάτων ή με χρήση κατάλληλου εξοπλισμού για την ασφάλιση του εργαζομένου από σταθερό σημείο. Επειδή είναι συχνή η ανάγκη για ανεβοκατέβασμα σε διάφορα τμήματα των μονάδων για ελέγχους, χειρισμό αντλιών και δειγματοληψίες, είναι σημαντικό να γίνεται προσπάθεια μείωσης των μετακινήσεων. Επίσης, υπάρχει υψηλός κίνδυνος που προέρχεται από παράλληλες εργασίες σε ύψος, οι οποίες θα πρέπει να αποφεύγονται. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με σωστό προγραμματισμό των εργασιών. Οι κίνδυνος τραυματισμού σε αυτή την περίπτωση είναι κυρίως στο κεφάλι από πτώση αντικειμένων. 3.7 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ως αποτέλεσμα των χημικών διεργασιών που εκτελούνται σε μια βιομηχανία παραγωγής και επεξεργασίας υδρογονανθράκων, έχουμε την δημιουργία αποβλήτων. Η περιβαλλοντική διαχείριση των αποβλήτων αποτελεί σημαντικό μέρος των διεργασιών που εκτελούνται στην ΚΑΒΑΛΑ OIL. Οι επικίνδυνες ουσίες για το περιβάλλον που μπορεί να εκλυθούν στην ατμόσφαιρα από τις διάφορες διεργασίες περιλαμβάνουν ουσίες όπως : υδρόθειο, μονοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου κ.λ.π.. Ορισμένες από τις κύριες πηγές μόλυνσης είναι : οι δεξαμενές αποθήκευσης, τα σημεία φόρτωσης και εκφόρτωσης, τα κυκλώματα ανακύκλωσης του νερού, οι σωληνώσεις μεταφοράς του παραγόμενου πετρελαίου κ.α.. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα. Η μόλυνση των υδάτων σχετίζεται είτε με πετρελαιοκηλίδες από διαρροή, είτε με απόνερα από τις μονάδες ψύξης και απόβλητα της επεξεργασίας που ακολουθείται. Τέλος, να αναφέρουμε ότι υπάρχει πιθανότητα μόλυνσης των εδαφών από την χρήση γης για τις εγκαταστάσεις και τις επίγειες δεξαμενές για τα διάφορα απόβλητα. 20

22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΕΥΦΛΕΚΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Σε αυτό το κεφάλαιο θα αναφερθούμε στις σημαντικότερες εύφλεκτες και τοξικές ουσίες που απαντώνται στις χερσαίες και θαλάσσιες εγκαταστάσεις της ΚΑΒΑΛΑ OIL και είναι πιθανό να αποτελέσουν πηγή κινδύνου για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων. 4.1 ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ Βασικό συστατικό του ΦΑ είναι το μεθάνιο, συνυπάρχουν όμως σε αυτό και σημαντικές ποσότητες αιθανίου, προπανίου και βουτανίου καθώς και διοξείδιο του άνθρακα, άζωτο, ήλιο και υδρόθειο. Συστατικά % κατά όγκο σύσταση Μεθάνιο (CH4) Αιθάνιο (C2H6) 5-15 Προπάνιο (C3H8)και < 5 Βουτάνιο (C4H10) CO2, N2, H2S, κτλ. Μικρότερες ποσότητες Το ΦΑ που είναι απαλλαγμένο από υδρογονάνθρακες πέραν του μεθανίου "καθαρό μεθάνιο" συχνά αποκαλείται και ξηρό φυσικό αέριο. Αντίστοιχα, το φυσικό αέριο που συμπεριλαμβάνει και άλλους υδρογονάνθρακες εκτός από το μεθάνιο, αποκαλείται και υγρό φυσικό αέριο. Το ΦΑ είναι άχρωμο και άοσμο ενώ η χαρακτηριστική του οσμή δίνεται τεχνικά ώστε να γίνεται αντιληπτό σε περίπτωση διαρροής. Ανήκει στη δεύτερη οικογένεια των αέριων καυσίμων και είναι ελαφρύτερο από τον αέρα με ειδικό βάρος 0,59 το οποίο αποτελεί και μεγάλο πλεονέκτημα του έναντι του υγραερίου LPG ( Το φυσικό αέριο δεν είναι τοξική ουσία. Τυχόν όμως διαρροή έστω και σε μικρές ποσότητες περικλείει κινδύνους αναφλέξεως, εκρήξεως ή ακόμα και πρόκλησης πυρκαγιάς εάν συνδυαστεί με άλλες εύφλεκτες ή εκρηκτικές ουσίες. Σε περίπτωση δε, που προκληθεί μεγαλύτερο ρήγμα σε κάποιο σημείο της εγκατάστασης ευρισκόμενο 21

23 σε υψηλότερες πιέσεις, ενυπάρχει και ο κίνδυνος πρόκλησης ατυχήματος από το ωστικό κύμα. Συνοπτικά οι κυριότεροι κίνδυνοι από το φυσικό αέριο έχουν ως εξής : α Κίνδυνοι διαρροής, ανάφλεξης και πρόκλησης πυρκαγιάς. Σε περίπτωση ανάφλεξης ή έκρηξης, ένα θερμικό κύμα μπορεί επίσης να προκαλέσει εγκαύματα για εντάσεις θερμικής ακτινοβολίας άνω των 5 kw/m2 και για διάρκεια άνω των 40 δευτερολέπτων. β Κίνδυνοι από μεγάλη αστοχία της εγκατάστασης (σπάσιμο, ρηγμάτωση) και δημιουργίας κύματος πιέσεως. Ένα ωστικό κύμα είναι δυνατόν να προκαλέσει τραυματισμό για υπερπιέσεις άνω των 7000 Nt/m2 ή 70 mbar (περίπου 1 psi). Η αστοχία και η διαρροή καυσίμου δύναται να προέλθει : - από μηχανική πρόσκρουση ή άλλη εξωτερική καταπόνηση επί της εγκατάστασης (π.χ. σεισμικές δράσεις) - από θερμική καταπόνηση της εγκατάστασης λόγω ύπαρξης πυρκαγιάς - από εσωτερική καταπόνηση της εγκατάστασης λόγω υπερπίεσης - από γήρανση ή διάβρωση των υλικών της εγκατάστασης (σωλήνες, βαλβίδες, παρεμβύσματα, στεγανωτικά υλικά, κλπ) Εκ των ανωτέρω κινδύνων, ο πιο σημαντικός από πλευράς αριθμού ατυχημάτων είναι η πρόκληση πυρκαγιάς λόγω διαρροής αερίου. Συχνά το φαινόμενο αυτό συνδέεται στενά με την σεισμική δράση που εμφανίζεται σε σεισμογενείς περιοχές. ( Ευθυμιάδης Α.,2003). Το φυσικό αέριο είναι η φυσική ενεργειακή επιλογή για βιομηχανίες με άμεσες και έμμεσες θερμικές ανάγκες, βελτιώνοντας την ανταγωνιστική θέση των μονάδων. Αν επιχειρήσουμε να δώσουμε με απλά λόγια την εικόνα του φυσικού αερίου, θα λέγαμε ότι είναι ένα εύχρηστο, αποδοτικό, καθαρό και οικονομικό καύσιμο. Αν δε σε όλα αυτά προσθέσουμε και την διαθεσιμότητα του, τις εξελιγμένες τεχνολογίες και την αξιοπιστία στην παροχή του, τότε η βιομηχανία δεν χρειάζεται να σκεφθεί πολύ για να το υιοθετήσει. 22

24 Βασικά χαρακτηριστικά του φυσικού αερίου στον βιομηχανικό τομέα: Συνεχής παροχή καυσίμου που εξασφαλίζει απρόσκοπτη λειτουργία και αποδεσμεύει κεφάλαια για διατήρηση αποθεμάτων και αποθηκευτικών χώρων Μειωμένες εκπομπές ρύπων, που συμβάλλουν αποφασιστικά στο καθαρότερο περιβάλλον και στην καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Μειωμένο λειτουργικό κόστος διαχείρισης καυσίμου και συντήρησης Αυξημένη ενεργειακή απόδοση και οικονομία Βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων Ευχέρεια χειρισμού και ελέγχου Αποκέντρωση θερμικών χρήσεων ( Στο «ΣΙΓΜΑ» το φυσικό αέριο καταφθάνει από την εταιρία Δ.Ε.Π.Α και χρησιμοποιείτε ως καύσιμο σε boilers παραγωγής ατμού, σε γεννήτριες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος καθώς και σε καυστήρες αποτεφρωτών (incinerator) και του πύργου καύσης (flare). Στο εργοστάσιο υπάρχουν επίσης συμπιεστές αερίου οι οποίοι εξυπηρετούν στην συμπίεση ενός μίγματος φυσικού αερίου από Δ.Ε.Π.Α και από το παραγόμενο αέριο, προς τις θαλάσσιες εγκαταστάσεις. Στις εξέδρες του Πρίνου όπως προαναφέρθηκε, εφαρμόζεται η μέθοδος εισπίεσης φυσικού αερίου (Gas Lift). Σε βάθος περίπου 1000 μέτρων διά μέσω των σωληνώσεων παραγωγής, διοχετεύεται με συγκεκριμένη πίεση το αέριο, δημιουργώντας έτσι υποπίεση κατά μήκος της σωλήνωσης εώς το κοίτασμα. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται σε ικανοποιητικό βαθμό η βελτίωση της ροής του αργού πετρελαίου προς την επιφάνεια. 4.2 AΡΓΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ Το αργό πετρέλαιο είναι ένα ανομοιογενές υγρό που αποτελείται από πληθώρα υδρογονανθράκων. Περισσότερες από 3000 ενώσεις έχουν ταυτοποιηθεί στο αργό πετρέλαιο και περιλαμβάνουν από αέρια, όπως το μεθάνιο, μέχρι και βαριές ασφαλτικές ενώσεις που δεν αποστάζουν. Η σύστασή του κατά βάρος είναι κατά 80-87% από άνθρακα (ενώσεις με αριθμό ατόμων C από 5 μέχρι και 100) και κατά 11-16% από υδρογόνο (πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από ότι τους άνθρακες), ενώ βρίσκονται σε μικρότερες ποσότητες οξυγόνο (<3%), θείο (<4%) και άζωτο (<1%). Επίσης απαντώνται και πολύ μικρές συγκεντρώσεις (μέχρι 0,1%) μετάλλων, όπως 23

25 σίδηρος, νικέλιο, χρώμιο, βανάδιο κτλ. Σημειώνεται ότι παρά τις μικρές ποσότητες του θείου και του αζώτου, η παρουσία τους προκαλεί τα γνωστά περιβαλλοντικά προβλήματα με τις εκπομπές οξειδίων θείου και αζώτου Το αργό πετρέλαιο παρουσιάζει μεγάλες διαφορές σε όλες τις φυσικές ιδιότητές του, εξαιτίας της έντονης διαφοροποίησής της σύστασής του. Το χρώμα του μπορεί να είναι μαύρο, πράσινο ή φαιοκίτρινο. Επίσης η πυκνότητά του και το ιξώδες ποικίλλουν αρκετά. Το σημείο ζέσεως των διαφόρων συστατικών του πετρελαίου κυμαίνεται από -160ºC μέχρι 540ºC. Με δεδομένο ότι όπου υπάρχει αποθηκευμένο αργό, συνυπάρχουν τόσο η υγρή όσο και η αέρια του φάση (ατμοί αργού), το αργό πετρέλαιο κατατάσσεται στα πλέον εύφλεκτα ορυκτά. Αυτό συμβαίνει διότι η αέρια φάση του είναι ένα μίγμα αέριων υδρογονανθράκων με μικρά μοριακά βάρη, που κατά κανόνα είναι εξαιρετικά εύφλεκτοι. Δηλαδή αυτό που καίει σε μια πυρκαγιά αργού δεν είναι η υγρή φάση αλλά οι υπερκείμενοι ατμοί αργού. Πρέπει λοιπόν η ανάφλεξη να δημιουργήσει επαρκή θερμότητα ώστε να εξατμιστούν και άλλοι ατμοί για να συνεχιστεί η πυρκαγιά, φαινόμενο πολύ συχνό για το αργό πετρέλαιο. ( Ανδρίτσος Ν., 2008, σελ ) 4.3 ΥΔΡΟΘΕΙΟ Το κοίτασμα του Πρίνου είναι πλούσιο σε υδρόθειο, μια από τις πιο τοξικές χημικές ενώσεις που μπορούμε να συναντήσουμε σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου. Με χημικό τύπο H 2 S, το υδρόθειο ή σουλφάνιο ή θειάνιο είναι η ανόργανη χημική ένωση του υδρογόνου και του θείου, με χαρακτηριστική οσμή κλούβιου αυγού. Σε κανονικές συνθήκες, δηλαδή σε θερμοκρασία 25 o C και πίεση 1atm το καθαρό υδρόθειο είναι πολύ δηλητηριώδες, άχρωμο, διαβρωτικό, εξαιρετικά εύφλεκτο και εκρηκτικό. Πιο συγκεκριμένα, τα όρια ανάφλεξης σε κανονικές συνθήκες είναι 4,3-45,5% κ.ο., ενώ η θερμοκρασία αυτανάφλεξής του είναι 250 o C. Το υδρόθειο μπορεί να αποθηκευθεί σε υγρή μορφή σε φιάλες στα 18bar. Σε πιθανή διαρροή, το υδρόθειο λόγω του ότι είναι βαρύτερο του αέρα με σχετική πυκνότητα 1,187, συγκεντρώνεται στο δάπεδο. Σε αυτήν την περίπτωση, το προσωπικό που έρχεται σε άμεση επαφή με το υδρόθειο θα πρέπει να γνωρίζει καλά τους κινδύνους που εγκυμονούν και τις διαδικασίες ορθού χειρισμού τέτοιων 24

26 καταστάσεων. Επίσης, οφείλει να είναι εξοικειωμένο με την χρήση του εξοπλισμού ατομικής προστασίας. Ο εντοπισμός μιας διαρροής υδρόθειου δεν μπορεί να βασιστεί στην όσφρηση, διότι μετά από μερικές εισπνοές του αερίου παραλύουν τα αισθητήρια όργανα της μύτης, χάνεται η δυνατότητα εντοπισμού του και ελλοχεύει ο κίνδυνος εισπνοής θανατηφόρας ποσότητας. Οι πρώτες ενδείξεις παρουσίας υδρόθειου στο χώρο, πέραν της μυρωδιάς του, είναι το τσούξιμο των ματιών, ο ελαφρύς πονοκέφαλος και τα σταδιακά προβλήματα όρασης. Το ανώτατα επιτρεπτό όριο υδρόθειου στον ατμοσφαιρικό αέρα είναι 10ppm, ενώ οι επιπτώσεις εισπνοής υδρόθειου ppm και άνω εντός μερικών λεπτών, μπορεί να αποβεί θανατηφόρα και σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις ο θάνατος είναι ακαριαίος. Οι σοβαρότερες επιπτώσεις που μπορούν να προκληθούν είναι: παράλυση του εγκεφάλου, μόνιμα γαστρεντερικά προβλήματα, μέχρι και παράλυση του κεντρικού νευρικού συστήματος. Τέλος, η επαναλαμβανόμενη έκθεση οδηγεί σε αυξημένη ευαισθησία του ανθρώπινου οργανισμού. 4.4 ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ Το διοξείδιο του θείου είναι ένα άχρωμο αέριο που σε μεγάλες συγκεντρώσεις στον ατμοσφαιρικό αέρα, έχει έντονη ερεθιστική οσμή. Μια ανόργανη χημική ένωση με χημικό τύπο SO 2 όπου κατά την διασπορά του στην ατμόσφαιρα, αντιδρά εύκολα με οξειδωτικά, σχηματίζοντας όξινα σωματίδια άκρως επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία. Αποτελεί το κυριότερο προϊόν της καύσης ενώσεων που περιέχουν θείο ενώ περεταίρω διάχυσή του προς την ατμόσφαιρα προκύπτει κατά τις εκρήξεις των ηφαιστείων και ως εκπομπές διαφόρων χημικών βιομηχανιών. Στο εργοστάσιο «ΣΙΓΜΑ» το διοξείδιο του θείου εμφανίζεται κυρίως στην μονάδα παραγωγής υγρού θείου ως προϊόν της καύσης του υδρόθειου. Οι επιπτώσεις που προκαλεί στην ανθρώπινη υγεία κατά την βραχυπρόθεσμη έκθεση είναι κάποιες καρδιοαναπνευστικές δυσλειτουργίες. Κυρίως στους ασθματικούς αλλά και σε όσους έχουν ευαισθησία δημιουργεί συστολή των αναπνευστικών αγγείων με αποτέλεσμα να προκληθούν ασθματικά επεισόδια. Κατά την χρόνια έκθεση στο SO 2 προκαλείται στένωση στην τραχεία, παρόμοια με την χρόνια βρογχίτιδα καθώς και λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού. Παράλληλα τα όξινα θειικά σωματίδια κατά την εισπνοή τους από το στόμα, παρακάμπτοντας 25

27 έτσι τους μηχανισμούς φιλτραρίσματος που βρίσκονται στις ρινικές διόδους, εγκαθίστανται βαθύτερα στους πνεύμονες από ότι το διοξείδιο του θείου. 4.5 ΧΛΩΡΙΟ Το χλώριο είναι ένα αμέταλλο χημικό στοιχείο με σύμβολο CL και ανήκει στα αλογόνα. Όταν βρίσκεται σε αέρια φάση διακρίνεται για το πράσινο χρώμα και την χαρακτηριστική οσμή που είναι ίδια με αυτήν των υγρών διαλυμάτων, που χρησιμοποιούνται στην οικιακή καθαριότητα. Αντιδρά με τα μέταλλα, είναι ένα πολύ ισχυρό οξειδωτικό μέσο ενώ είναι ευδιάλυτο στο νερό. Το αέριο χλώριο είναι άκρως τοξικό καθώς σε συγκεντρώσεις άνω των 500 ppm, μπορεί να προκαλέσει ακόμη και τoν θάνατο. Είναι επίσης πάρα πολύ τοξικό και για τους θαλάσσιους οργανισμούς. Στο «ΣΙΓΜΑ» υπάρχει αποθηκευμένο σε κυλίνδρους και αναμιγνύεται με το εισερχόμενο ρεύμα θαλασσινού νερού για λειτουργικές ανάγκες του εργοστασίου. Με αυτόν τον τρόπο προστατεύεται ο εξοπλισμός από την δημιουργία μικροοργανισμών, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν λειτουργικά προβλήματα. Το αέριο χλώριο κατά την εισπνοή ερεθίζει έντονα το βλεννογόνο του αναπνευστικού, προκαλώντας έντονα αναπνευστικά επεισόδια. Δεν είναι τυχαίο ότι ταξινομείται στα ασφυξιογόνα όπλα του χημικού πολέμου καθώς δεν υπάρχει αντίδοτο και προκαλεί πνευμονικό οίδημα και ασφυξία. Συγκεκριμένα παρουσιάζεται αρχικά βήχας, δύσπνοια, πονόλαιμος, πόνος στον θώρακα, πονοκέφαλος, δακρύρροια. Είναι λοιπόν απαραίτητο να διακινείται και να διαχειρίζεται με ιδιαίτερη προσοχή, λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης και ασφαλείας. 26

28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ Ο σκοπός κάθε υγιούς και αναπτυσσόμενης κοινωνίας πρέπει να είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Οι συμβάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες και η νομοθεσία της χώρας μας υποχρεώνουν τον εργοδότη και τον εργαζόμενο για την τήρηση κάποιων κανόνων υγιεινής και ασφάλειας στους εργασιακούς χώρους. Ο στόχος των νόμων και τον κανόνων είναι να προληφθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα εργατικά ατυχήματα, οι επαγγελματικές ασθένειες και να προστατευτεί η υγεία του ανθρώπινου δυναμικού. Για να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι πρέπει υποχρεωτικά οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι να τηρούν σχολαστικά τους κανόνες που έχουν συμφωνηθεί. Οι κανόνες αυτοί καθορίζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο χρησιμοποιούνται οι εξωτερικοί και εσωτερικοί χώροι των κτιρίων των εργασιακών χώρων, και τους τρόπους με τους οποίους εκτελούνται οι διάφορες εργασίες. Για οποιαδήποτε αλλαγή χρήσεων κτιριακών χώρων, εργασιακών διεργασιών και κανονισμών πρέπει απαραίτητα να ενημερώνονται όλοι οι εργαζόμενοι και όταν απαιτείται να επανεκπαιδεύονται. Επίσης, είναι απαραίτητος ο αυστηρός έλεγχος της καταλληλότητας των κτιριακών εγκαταστάσεων και της τεχνολογικής υποδομής. Στην συνέχεια να αναφέρουμε ότι, σε περίπτωση εκτάκτων αναγκών (πυρκαγιά) απαιτείται η εύκολη πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων και ασθενοφόρων στους εργασιακούς χώρους. Η πληροφόρηση και η εκπαίδευση των εργαζομένων για τον τρόπο αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών είναι ιδιαίτερα σημαντική. Επιπροσθέτως να επισημάνουμε ότι πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα παροχής πρώτων βοηθειών σε περίπτωση ατυχήματος και να μπορεί να προσφερθεί σωστή νοσοκομειακή περίθαλψη, αν χρειαστεί. Ένα από τα βασικά μελήματα της εργοδοσίας πρέπει να είναι η εκπαίδευση του προσωπικού για τους κανόνες ασφάλειας κατά την χρήση μηχανημάτων, για την σωστή αποθήκευση και χρήση εύφλεκτων ή επικίνδυνων ουσιών, για την σωστή διαχείριση ή καταστροφή των τοξικών και επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς και μολυσματικών και ραδιενεργών υλικών. Τέλος να επισημάνουμε ότι είναι πολύ σημαντικό να γίνονται συχνοί έλεγχοι και επιθεωρήσεις των εργασιακών χώρων για να επιβεβαιώνεται η συμμόρφωση με τους 27

29 κανόνες ασφαλείας και υγιεινής. Ο βασικός κανόνας που πρέπει να ακολουθείται πιστά είναι να μην υποτιμάτε ο κίνδυνο για ατυχήματα, καθώς και η έκθεση σε τοξικούς παράγοντες, που μακροχρόνια μπορούν να αποβούν βλαβεροί για την υγεία. ( 5.1 ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΣΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ OIL Η ΚAΒΑΛΑ OIL δίνει πρωταρχική σημασία στα θέματα ασφαλείας για να προστατεύσει από κάθε κίνδυνο, ατύχημα ή τραυματισμό το προσωπικό της, τους ανθρώπους που συνεργάζονται με αυτήν καθώς και το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο βρίσκονται οι παραγωγικές της εγκαταστάσεις. Όλες οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις πάνω στις πλατφόρμες και στην ξηρά, στο χώρο του εργοστασίου, προστατεύονται από κατάλληλα συστήματα ασφαλείας βάσει διεθνών κανονισμών. Για την προστασία του προσωπικού από πιθανούς κινδύνους έχουν καθιερωθεί κανόνες ασφαλείας, τους οποίους κάθε εργαζόμενος πρέπει να γνωρίζει και να εφαρμόζει πιστά. Αρχικά θα ήταν χρήσιμο να αναφέρουμε πως η ΚΑΒΑΛΑ OIL έχει θεσπίσει ένα πλέγμα κανόνων οι οποίοι χωρίζονται σε γενικούς και ειδικούς. Οι γενικοί κανόνες ασφαλείας ισχύουν για οποιαδήποτε δραστηριότητα μέσα στα όρια της ιδιοκτησίας της εταιρίας και αφορούν όλο το προσωπικό ανεξάρτητα από το είδος της εργασίας που προσφέρει. Κάποιοι τέτοιοι κανόνες είναι : o Απαγορεύσεις απρεπών συμπεριφορών των εργαζομένων. o Απαγορεύεται η είσοδος στο εργοστάσιο ατόμων εκτός του προσωπικού, ενώ χρειάζεται ειδική άδεια εισόδου για όσα άτομα θέλουν να επισκεφτούν το κτίριο των γραφείων και την αποθήκη, η οποία δίνεται κατόπιν συνεννοήσης. o Οποιοσδήποτε νέος υπάλληλος της εταιρίας, πριν να αρχίσει να εργάζεται στις εγκαταστάσεις, πρέπει να παρακολουθήσει με επιτυχία τα μαθήματα ασφαλείας και να εφοδιαστεί με το σχετικό πιστοποιητικό. o Για να τεθούν σε λειτουργία ο εξοπλισμός, τα μηχανήματα και τα μηχανοκίνητα εργαλεία της εταιρίας πρέπει να υπάρχει σχετική έγκριση λειτουργίας με βάση το οργανόγραμμα και ειδική εκπαίδευση των ατόμων που τα χειρίζονται. 28

30 o Η εταιρεία διαθέτει για το προσωπικό ειδικό εξοπλισμό προστασίας, ο οποίος προβλέπεται για κάθε περίπτωση και έχει μελετηθεί κατάλληλα για την ασφάλεια του προσωπικού. o Για κάθε εργασία συντήρησης ή ηλεκτρολογική η οποία εκτελείται στις εγκαταστάσεις της εταιρείας απαιτείται ειδική επίσημη άδεια. Από την άλλη πλευρά οι ειδικοί κανόνες ασφαλείας αφορούν κάθε διεργασία του εργοστασίου και απαιτείται να ακολουθούνται από τα άτομα και το προσωπικό που εμπλέκονται στην διεργασία αυτή. Θα αναφερθούμε σε τέτοιου τύπου κανόνες παρακάτω. 5.2 ΤΜΗΜΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ OIL Η επιχείρηση διαθέτει Τμήμα Ασφαλείας το οποίο ασχολείται αποκλειστικά με την ασφάλεια ολόκληρης την επιχείρησης, διατηρεί τον επιτελικό του χαρακτήρα και δίνει αναφορά στον προϊστάμενο τεχνικών υπηρεσιών και αυτός με την σειρά του στον διευθυντή του εργοστασίου (οργανόγραμμα της εταιρίας). Ο επικεφαλής του Τμήματος Ασφαλείας είναι ο τεχνικός ασφαλείας, του οποίου οι αρμοδιότητες είναι συνοπτικά οι εξής : - Υποδεικνύει και παρέχει στην Διεύθυνση συμβουλές, γραπτώς ή προφορικώς, ε θέματα σχετικά με την ασφάλεια και την υγιεινή των εργαζομένων -Συμβουλεύει σε θέματα σχεδιασμού, κατασκευής και συντήρησης των εγκαταστάσεων, αλλά και σε θέματα παραγωγής, όταν απαιτείται. -Ελέγχει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων και των παραγωγικών διαδικασιών. -Επιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας και πρόληψης των ατυχημάτων. -Ενημερώνει για θέματα ασφάλειας και υγιεινής τους προϊσταμένους των υπόλοιπων τμημάτων. -Επιβλέπει τις συνθήκες εργασίας, επιθεωρεί τακτικά τις θέσεις εργασίας και ελέγχει αν γίνεται ορθή χρήση των ατομικών μέσων προστασίας. Σε περίπτωση 29

31 που παρατηρηθεί οποιαδήποτε παράληψη αναφέρεται στον προϊστάμενο του κάθε τμήματος. -Ερευνά τα αίτια των εργατικών ατυχημάτων, αναλύει και αξιολογεί τα αποτελέσματα των ερευνών και προτείνει μέτρα για την αποτροπή παρόμοιων περιστατικών. -Συμμετέχει στην κατάρτιση και εφαρμογή των προγραμμάτων εκπαίδευσης των εργαζομένων σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας. 5.3 ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑ OIL Η ΚΑΒΑΛΑ OIL όσον αφορά την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των εργαζομένων της έχει δημιουργήσει ένα σταθμό πρώτων βοηθειών στο κτίριο των γραφείων, το οποίο είναι επανδρωμένο με ένα νοσοκόμο, κατά τις εργάσιμες ώρες. Επίσης, η επιχείρηση απασχολεί γιατρό 2 ώρες την ημέρα, ο οποίος είναι στην διάθεση του προσωπικού και διενεργεί μαζί με το Τμήμα Ασφαλείας επιθεωρήσεις στους χώρους εργασίας, κάνοντας παρατηρήσεις και επισημάνσεις. Σε περίπτωση βαρέως τραυματισμού υπάρχει νοσοκομειακό όχημα της επιχείρησης για την μεταφορά του τραυματία, εξοπλισμένο με πλήρες φαρμακείο, αναβιωτή ιατρικού οξυγόνου και φορητό απινιδωτή. Επιπροσθέτως, είναι τοποθετημένα σε διάφορα σημεία των χερσαίων και θαλάσσιων εγκαταστάσεων φαρμακεία για τις πρώτες βοήθειες. Τέλος, οι εργαζόμενοι υπόκεινται σε ιατρικές εξετάσεις κάθε χρόνο και υπάρχει ιατρικός φάκελος για τον καθένα. 5.4 ΜΕΤΡΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΡΥΠΑΝΣΗΣ H ΚΑΒΑΛΑ OIL δίνει μεγάλη σημασία στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και στην στρατηγική αντιμετώπισης πιθανών περιστατικών ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα. Πιο συγκεκριμένα λειτουργεί ένας σταθμό ελέγχου περιβάλλοντος σε απόσταση 500 μέτρων από τις εγκαταστάσεις του ΣΙΓΜΑ πλήρως εξοπλισμένο με όλα τα απαραίτητα όργανα και ηλεκτρονικά συστήματα για συνεχή παρακολούθηση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα, μερικά από αυτά είναι: Αναλυτές υδρόθειου (Η2S) 30