ΟΥΤΟΠΙΑ Διμηνιαία Έκδοση Θεωρίας και Πολιτισμού, Μαυρομιχάλη 52, Αθήνα Τηλ.: , Φαξ: ,

Transcript

1

2 ΟΥΤΟΠΙΑ Διμηνιαία Έκδοση Θεωρίας και Πολιτισμού, Μαυρομιχάλη 52, Αθήνα Τηλ.: , Φαξ: , UTOPIA A Bimonthly Review of Theory and Culture, Editor: E.I. Bitsakis 52 Mavromichali Str, Athens, Greece, Tel.: , Fax: Εκδότης: Ευτύχης Μπιτσάκης Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ Κεντρική διάθεση: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΠΟΣ Πλαπούτα 2 & Καλλιδρομίου, Αθήνα, Τηλ.: , Φαξ: Συντακτική Επιτροπή Βασίλης Αλεξίου, Χρίστος Αλεξίου, Λεωνίδας Βατικιώτης, Θανάσης Γκιούρας, Δημήτρης Γρηγορόπουλος, Χρήστος Δερμεντζόπουλος, Δημήτρης Δημητούλης, Ανδρέας Θεοφίλου, Έκτωρ Κακναβάτος, Τιτίκα Καραβία, Αιμιλία Καραλή, Ερατοσθένης Καψωμένος, Κατερίνα Κέη, Μαρία Κοκκίνου, Στάθης Κουβελάκης, Λαοκρατία Λάκκα, Γιώργος Μανιάτης, Κατερίνα Μάτσα, Δημήτρης Μπελαντής, Ευτύχης Μπιτσάκης, Ηρακλής Οικονόμου, Αντρέας Παγουλάτος, Πέτρος Παπακωνσταντίνου, Δημήτρης Σαραφιανός, Μάνος Σπυριδάκης, Γιώργος Σταμάτης, Σταύρος Σταυρίδης, Παναγιώτης Σωτήρης, Γιώργος Τριμπέρης, Αλέξανδρος Χρύσης. Τακτικοί Συνεργάτες Χρίστος Γεωργίου, Γιάννης Δάλλας, Μανώλης Δαφέρμος, Κωστής Δεμερτζής, Γιώργος Διζικιρίκης, Σόνια Ιλίνσκαγια, Κώστας Λαπαβίτσας, Γιώργος Λιοδάκης, Ευγένιος Ματθιόπουλος, Σταύρος Μαυρουδέας, Θόδωρος Μεγαλοοικονόμου, Βασίλης Μηνακάκης, Χρυσούλα Μητσοπούλου, Παναγιώτης Νούτσος, Ευαγγελή Ντάτση, Κώστας Παλούκης, Δημοφάνης Παπαδάτος, Νίκος Παπαδάτος, Δημήτρης Πατέλης, Σάββας Πατσαλίδης, Περικλής Παυλίδης, Γιώργος Παυλόπουλος, Γιάννης Πλάγγεσης, Δημήτρης Ρόκος, Γιάννης Σακκάς, Θανάσης Σφήκας, Νίκος Ταμπάκης, Δημήτρης Τζωρτζόπουλος, Βούλα Τσινόρεμα. Επιμέλεια και διόρθωση δοκιμίων: Συλβί Ρηγοπούλου Ηλεκτρονική σελιδοποίηση: Εκδόσεις Τόπος, τηλ.: Εκτύπωση: Προσχέδιο Για τους συνεργάτες της Ουτοπίας Τα κείμενα που δημοσιεύονται εκφράζουν τις απόψεις του συγγραφέα. Η Συντακτική Επιτροπή ευθύνεται για την επιλογή τους. Κάθε κείμενο κρίνεται από δύο ειδικούς, μέλη ή μη της Συντακτικής Επιτροπής. Σε περίπτωση διαφωνίας, το κείμενο δίδεται σε τρίτο κριτή. Απορριπτικές αποφάσεις της Συντακτικής Επιτροπής αιτιολογούνται. Οι συγγραφείς παρακαλούνται να υποβάλλουν τα κείμενά τους σε 2 δακτυλογραφημένα αντίτυπα. Τα άρθρα δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις λέξεις, δηλαδή τις 20 δακτυλογραφημένες σελίδες κανονικού σχήματος. Εφόσον είναι δυνατόν, τα άρθρα να είναι γραμμένα σε δισκέτα, σε Macintosh, MS DOS text ή οποιαδήποτε Windows. Τιμή τεύχους :11 ευρώ. Ετήσια συνδρομή εσωτερικού: 50 ευρώ. Φοιτητές: 35 ευρώ. Οργανισμοί: 100 ευρώ. Ετήσια συνδρομή εξωτερικού: ΕΥΡΩΠΗ 80 ευρώ - ΗΠΑ 95 ευρώ. Οργανισμοί εξωτερικού: 130 ευρώ. Συνδρομές: ALPHA BANK, (ΜΟΤΙΒΟ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε.) ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ, 151/ (ΜΟΤΙΒΟ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε.) Αριθμός τεύχους: 100, Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2012 ISSN: Εικόνα εξωφύλλου: Καζιμίρ Μαλέβιτς, Εργάτρια, Εικόνα οπισθοφύλλου: Καζιμίρ Μαλέβιτς, Σύνθετο προαίσθημα, περ

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 5 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ 13 ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΘΕΩΡΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΡοοπτικη Αλέξανδρος Χρύσης 17 Ο ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ Φιλοσοφικό σχόλιο από τον Jacques D Hondt (COMMUNISMUS DER GEISTER) Johann Christian Friedrich Hölderlin 47 Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΟΣ (ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟ) Παναγιώτης Σωτήρης 73 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΦΑΙΡΕΣΗΣ: ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Alberto Toscano 85 ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΥ Daniel Bensaïd 91 Ο «ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ» ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ; Pierre Dardot 99 Ο ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ Ή Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΕΝΝΟΙΑ Isabelle Garo 105 ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ellen Meiksins Wood 111 ΡΟΖΑ ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ: ΕΝΑΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ Michael Löwy 117 Η ΙΔΕΑ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Peter D. Thomas

4 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 135 Η ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟΝ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ Δημήτρης Γρηγορόπουλος 153 ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΣΤΙΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Δημήτρης Καλτσώνης 167 ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ Γιώργος Ι. Μανιάτης ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ 187 Π. ΠΑΥΛΙΔΗΣ, Η ΓΝΩΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ Παύλος Μουρουζίδης 193 Β. ΤΣΙΡΑΚΗΣ, ΣΕΛΑΝΙΚ Δημήτρης Δημητούλης 196 ΑΝΤΟΝΙΟ ΓΚΡΑΜΣΙ, ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΛΥΩΝ Νίκος Γ. Παπαδάτος ΣΥΝΤΟΜΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΕΥΧΩΝ, ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΤΗΣ ΟΥΤΟΠΙΑΣ 205 Ι. ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΥΤΟΠΙΑΣ 206 ΙΙ. ΣΥΜΠΟΣΙΑ ΤΗΣ ΟΥΤΟΠΙΑΣ 206 ΙΙΙ. ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΤΗΣ ΟΥΤΟΠΙΑΣ 207 IV. ΞΕΝΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΗΣ ΟΥΤΟΠΙΑΣ

5 Σημείωμα της σύνταξης 5 ΟΥΤΟΠΙΑ: ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ «Ο χρόνος είναι γρήγορος ίσκιος πουλιών» (Ο. Ελύτης). Πέρασαν είκοσι χρόνια από την έκδοση της Ουτοπίας. Εκατό τεύχη, χωρίς διακοπές ούτε διπλά τεύχη. Περίπου είκοσι χιλιάδες σελίδες συνεισφορά στην κίνηση των ιδεών. Όπως είναι γνωστό, κατά καιρούς, επίσημα ή όχι, ομάδες αριστερών είχαν τη συνήθεια να «βγάζουν» περιοδικά, ειδικευμένα σε κάποιον τομέα γνώσης ή γενικότερου χαρακτήρα. Σημειώνουμε ενδεικτικά τα πιο γνωστά που εκδόθηκαν μετά την Κατοχή και που συνήθως απευθύνονταν στο ευρύ, καλλιεργημένο κοινό: Ανταίος, δεκαπενθήμερο περιοδικό για τη μελέτη των προβλημάτων της ανοικοδόμησης, 1ο τεύχος, Δεκέμβρης Έκλεισε με την εκτέλεση του διευθυντή του, Δημήτρη Μπάτση (1952). Ελληνικά Γράμματα. Επιθεώρηση Τέχνης, Ιανουάριος Φεβρουάριος Έκλεισε με τη Δικτατορία. Σύγχρονα Θέματα, φθινόπωρο του Έκλεισε με τη Δικτατορία. Επανεκδόθηκε μετά την πτώση της Χούντας με άλλον εκδότη, τον Σταμάτη Χρυσολούρη. (Στην πρώτη περίοδο τυπικά ιδιοκτήτης ήταν ο Κώστας Μανωλκίδης και υπεύθυνος σύμφωνα με τον νόμο ο Μάρκος Γκιόλιας. Τη συνολική ευθύνη για το περιοδικό την είχε αναλάβει ο Ευτύχης Μπιτσάκης.) Αντί, εκδότης Χρήστος Παπουτσάκης, 1ο τεύχος στη διάρκεια της Δικτατορίας. Πολίτης, εκδότης ο Άγγελος Ελεφάντης. Τον Μάιο του 1981, εκδόθηκε η Επιστημονική Σκέψη, η οποία έπαψε να εκδίδεται προς τα τέλη της δεκαετίας του 90. Προς τα τέλη της δεκαετίας του 80 είχε αρχίσει η κατάρρευση των καθεστώτων του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού». Την ίδια εποχή έγινε η διάσπαση του ΚΚΕ εξαιτίας της δεξιάς στροφής της ηγεσίας και της συγκυβέρνησης με τη Δεξιά και το ΠΑΣΟΚ. Μια ομάδα διανοουμένων που είχαν αποχωρήσει τότε από το ΚΚΕ δημιούργησε το πολιτικό-θεωρητικό περιοδικό Διαλεκτική (1ο τεύχος Ιανουάριος-Φεβρουάριος 1990). Η Διαλεκτική, λόγω πολιτικών διαφωνιών, σταμάτησε την έκδοσή της με το 7ο τεύχος. Μετά το άδοξο τέλος της Διαλεκτικής, φθάνει η στιγμή της Ουτοπίας. Την πρωτοβουλία πήραν οι Δημήτρης Δημητούλης, Γιώργος Μανιάτης, Ευτύχης Μπιτσάκης και Αλέξανδρος Χρύσης. Προτάθηκε στον Ευτύχη Μπιτσάκη να είναι επικεφαλής του εγχειρήματος. Εκείνη την εποχή υπήρχαν αξιόλογα περιοδικά στον χώρο της Φιλοσοφίας, των Επιστημών, της Τέχνης κ.λπ. Η Ουτοπία δεν θέλησε να υποκαταστήσει, εν μέρει έστω, ήτοι με ειδικά θέματα, τα εξειδικευμένα περιοδικά. Σύμφωνα και με τον υπότιτλό της, θα ήταν περιοδικό Θεωρίας και Πολιτισμού. Η Ουτοπία θέλη-

6 Ναταλία Γκοντζάροβα, Τρύγος, 1911.

7 Σημειωμα τησ συνταξησ 7 σε να είναι επιστημονικό αλλά όχι ακαδημαϊκό περιοδικό. Θεματολογία: Φιλοσοφία, Επιστημολογία, Πολιτική Θεωρία, Οικονομία, Παιδεία, Τέχνη. Στόχος της ήταν η προσέγγιση των θεμάτων να είναι από μια κριτική μαρξιστική φιλοσοφική-επιστημολογική σκοπιά, που θα απέφευγε και τη στενή εξειδίκευση αλλά και τις συνήθεις γενικολογίες. Σύντομα και χωρίς δυσκολίες σχηματίστηκε η πρώτη, κατά το δυνατόν αντιπροσωπευτική, Συντακτική Επιτροπή. Από την αρχή αποφασίστηκε ότι η Ουτοπία θα φιλοδοξούσε να γίνει βήμα της διανόησης της Αριστεράς, χωρίς εξάρτηση από κόμματα ή οργανώσεις. Κριτήριο για τα μέλη της Συντακτικής Επιτροπής ήταν να έχουν διαθέσιμο χρόνο, γνώση και εμπειρία των θεμάτων που θα απασχολούσαν το περιοδικό. Επίσης τέθηκε ως αρχή η γνωστή θέση «ενότητα μέσα στη διαφορά». Έτσι, αδιαφορώντας αν οι αρθρογράφοι ανήκαν ή δεν ανήκαν σε οποιαδήποτε οργάνωση της Αριστεράς, μπορέσαμε να συνυπάρξουμε με τις διαφορές μας, χάρη στην ειλικρίνεια και τη φιλική ατμόσφαιρα του περιοδικού. Μια επιπλέον ιδιομορφία της Ουτοπίας είναι ότι δεν υπήρχε τυπικά Διευθυντής. Οι αποφάσεις λαμβάνονταν συλλογικά από τα παρόντα μέλη της Συντακτικής Επιτροπής. Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι στην πορεία η Συντακτική Επιτροπή εμπλουτίστηκε με νέα μέλη και επίσης συγκροτήθηκε ένας σημαντικός αριθμός τακτικών συνεργατών. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια στερηθήκαμε τρεις πολύτιμους συνεργάτες και φίλους: τον Γιώργο Διζικιρίκη, τον Ανδρέα Παγουλάτο και τον Έκτορα Κακναβάτο. Έχει, ίσως, κάποιο νόημα να αναφέρουμε ακόμη ότι υπήρξαν ορισμένες αντιρρήσεις για τον τίτλο του περιοδικού. Αλλά η λέξη «Ουτοπία» αντιπροσωπεύει όχι μόνο το μη πραγματοποιήσιμο αλλά και εκείνο που δεν υπάρχει, το «μη εισέτι ον», που όμως θα μπορούσε να γίνει κάποτε πραγματικότητα. Στην ιστορία υπήρξαν νοσταλγικές ουτοπίες, αντιδραστικές αλλά και ρεαλιστικές και επαναστατικές ουτοπίες. Η δική μας Ουτοπία θα επιχειρούσε να ανιχνεύσει, στο μέτρο του δυνατού, ορισμένες έστω από τις θετικές δυνατότητες που κυοφορούνται στον σημερινό βάρβαρο κόσμο. Πριν από είκοσι χρόνια ήταν δύσκολο να πεις ότι θα δημιουργήσεις ένα μαρξιστικό περιοδικό. Έτσι, στον υπότιτλο δεν υπήρχε η λέξη μαρξιστικό, αλλά αυτό προσπαθήσαμε και προσπαθούμε να είναι η Ουτοπία. Ως προς τη θεματολογία του περιοδικού, δώσαμε ιδιαίτερη προσοχή στο μέτωπο της ερμηνείας των σημερινών φυσικών επιστημών (κοσμολογικό πρόβλημα, προέλευση της ζωής, θεωρίες της σχετικότητας και της μικροφυσικής). Αφιερώσαμε τεύχη του περιοδικού σε θέματα καθαυτό φιλοσοφικά, σε θέματα οικονομίας, πολιτικής θεωρίας, σε ζητήματα τέχνης, σε επίκαιρα θέματα, όπως είναι το πρόβλημα του έθνους και του εθνικισμού, κ.λπ. Επίσης αφιερώσαμε τεύχη στις πιο σημαντικές μορφές της ελληνικής αλλά και της ξένης αριστερής διανόησης. Στο

8 Ναταλία Γκοντζάροβα, Θερισμός, 1911.

9 Σημειωμα τησ συνταξησ 9 τέλος του σημερινού τεύχους υπάρχει μια σχετική καταγραφή. Εκτός από τα αφιερώματα και τις επιμέρους μελέτες, εγκαινιάσαμε τη στήλη «Επί τον Τύπον» με επίκαιρα σχόλια, καθώς και ειδικές στήλες επικαιρότητας και κίνησης ιδεών. Στα είκοσι αυτά χρόνια, συνεργάστηκε με το περιοδικό μεγάλος αριθμός διανοουμένων από τον χώρο της Αριστεράς, αλλά και άλλοι που είχαν να προσφέρουν ουσιαστικά, χωρίς να ανήκουν στην Αριστερά. Δεν θα ήταν δυνατόν να συμπεριλάβουμε ένα προς ένα τα ονόματά τους στο παράρτημα που προσθέσαμε στο τέλος του σημερινού τεύχους. Καταγράψαμε, όμως, ενδεικτικά τα ονόματα των ξένων συνεργατών, όχι για να κάνουμε επίδειξη, αλλά επειδή αυτά υπογραμμίζουν την ευρύτητα των θεμάτων της Ουτοπίας και την εκτίμηση του περιοδικού από εξέχουσες διεθνείς προσωπικότητες από τον χώρο των γραμμάτων και των επιστημών. Εκτός από την έκδοση της Ουτοπίας, και παράλληλα με αυτήν, οργανώσαμε σημαντικό αριθμό συνεδρίων με Έλληνες αλλά και ξένους εισηγητές. Επίσης είχαμε καθιερώσει κάθε χρόνο μια σειρά από σεμινάρια, με περιορισμένο αριθμό συμμετεχόντων, σε θέματα επιστημολογίας, τέχνης, φιλοσοφίας κ.λπ. Και μια αξιοσημείωτη ιδιομορφία της Ουτοπίας: Διεθνή περιοδικά αυτού του είδους συνήθως δεν έχουν εικονογράφηση. Η Ουτοπία δεν τήρησε τον κανόνα. Και θέλουμε να ευχαριστήσουμε και από αυτήν τη στήλη τη ζωγράφο Μαρία Κοκκίνου, η οποία δεν αρκέστηκε σε μια συμβατική και τυποποιημένη εικονογράφηση των τευχών. Η εικονογράφηση της Ουτοπίας με έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών ήταν προϊόν έρευνας, και συχνά συνοδευόταν από ένα σημείωμα ή μία μικρή μελέτη, γεγονός που αποτελούσε χρήσιμο βοήθημα για τους μη ειδικούς αναγνώστες. Τελειώνοντας, θέλουμε να μνημονεύσουμε τον αείμνηστο Γιάννη Γκοβόστη, ο εκδοτικός οίκος του οποίου «στέγασε» την Ουτοπία στα πρώτα της βήματα, αλλά και τους εκδοτικούς οίκους Στάχυ, Ελληνικά Γράμματα και Τόπος, που ακολούθησαν μέχρι σήμερα. Θυμόμαστε, επίσης, με αγάπη και ευγνωμοσύνη τον επιχειρηματία-αγωνιστή Φώτη Ψυχράμη, που με τη γενναιοδωρία που τον διέκρινε και χάρη στη μακρά και στενή φιλία του με τον Ευτύχη Μπιτσάκη, στήριζε οικονομικά το περιοδικό, κάθε φορά που υπήρχε ανάγκη. Τα χρόνια αυτά αντιμετωπίσαμε πολλές δυσκολίες, κυρίως οικονομικές. Το μέλλον θα προσθέσει νέες, μεγαλύτερες δυσκολίες, λόγω της κρίσης. Ελπίζουμε να τα καταφέρουμε και να γιορτάσουμε σε πέντε χρόνια, υπό καλύτερες συνθήκες, το «τέταρτον αιώνος» όχι «εις γην ξένην» (Κάλβος), αλλά σε μια Ελλάδα, ο λαός της οποίας θα έχει ήδη κάνει σημαντικά βήματα ρήξης απέναντι στις ταξικές πολιτικές που προωθούν και επιβάλλουν εν μέσω και διαμέσου της κρίσης οι εντεταλμένοι του διεθνούς και εγχώριου καπιταλισμού. Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

10 Καζιμίρ Μαλέβιτς, Η εργάτρια Η Παρθένος που έγινε εργάτρια, λείπει όμως το βρέφος. Έμειναν τα χέρια να δηλώνουν την απουσία του και την ελπίδα της αναμονής του. Αυτά τα τελευταία έργα του Μαλέβιτς ο Χωρικός χωρίς πρόσωπο, του οπισθοφύλλου, το έργο της σελίδας 84, τα ανάπηρα κορμιά των σελίδων 90 και 110 δεν είναι δείγματα ενός συμβιβασμού σε μια σταλινική επιταγή. Δείχνουν τη δυνατότητα, την ελευθερία των αυθεντικών καλλιτεχνών, και της τέχνης γενικότερα, να μην υποτάσσεται όχι μόνο σε αυταρχικές επιταγές, αλλά και σε μια θεωρία α πριόρι λογική και εξελικτική. Μ.Κ.

11 να γραφτώ συνδρομητής στο περιοδικό ΟΥΤΟΠΙΑ Επιθυμώ να ανανεώσω τη συνδρομή μου στο περιοδικό ΟΥΤΟΠΙΑ ΔΕΛΤΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ Ετήσια συνδρομή (5 τεύχη) 50,00 Συνδρομή Ευρώπης 80,00 Φοιτητές 35,00 Συνδρομή Αμερικής 95,00 Ιδρύματα, Οργανισμοί 100,00 Οργανισμοί Εξωτερικού 130,00 Ονοματεπώνυμο:... Διεύθυνση:... Πόλη:...Ταχ. Κώδικας:... Τηλ.:...Κινητό:...Fax: ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ 20% έκπτωση στα τεύχη στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Τόπος ΠΛΗΡΩΜΕΣ Κατάθεση σε τράπεζα: ALPHA BANK: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: (ΜΟΤΙΒΟΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε.) 151/ (ΜΟΤΙΒΟΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε.) ή ΕΚΔΟΣΕΙΣ TOΠΟΣ Κεντρικά γραφεία: Πλαπούτα 2 και Καλλιδρομίου, Αθήνα Βιβλιοπωλείο: Καλλιδρομίου και Πλαπούτα, Αθήνα Πληροφορίες: , info@motibo.com Μπορείτε να αποστείλετε το δελτίο και την απόδειξη κατάθεσης ταχυδρομικά στη διεύθυνση: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΠΟΣ: Πλαπούτα 2 & Καλλιδρομίου, Αθήνα ή με φαξ στους αριθμούς / Επίσης μπορείτε να αποστείλετε το δελτίο ηλεκτρονικά επισκεπτόμενοι τον δικτυακό τόπο

12 ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ Ο Τσε από τον Γκεβάρα Ερνέστο Τσε Γκεβάρα Ένα λεύκωμα-βιβλίο με αδημοσίευτες επιστολές, ποιήματα, αφηγήσεις, σελίδες των ημερολογίων του, άρθρα του Τύπου και φωτογραφίες που τράβηξε ο ίδιος ο Τσε. Από 33,30 14,90 Αρχαιολογίες του μέλλοντος, τ. Ι Η επιθυμία που λέγεται Ουτοπία και άλλες Επιστημονικές Φαντασίες Φρέντρικ Τζέιμσον Ο συγγραφέας αναζητεί τη λειτουργία της Ουτοπίας από τα χρόνια του Θωμά Μορ έως σήμερα, στη «μετακομμουνιστική» εποχή. Από 35,50 14,90 Βασικά Θεατής Ελληνικό Θέατρο Φωτογραφικό Αρχείο: Κ. Μεγαλοκονόμου Επιλογή φωτογραφιών, κειμένων: Γιάννης Ξανθούλης Φωτογραφίες και κείμενα που αφυπνίζουν με συναρπαστικό τρόπο τη συλλογική πολιτισμική μνήμη. Από 33,30 14,90 Πληροφορίες για τις προσφορές: Τα βιβλία θα βρείτε στο