«Νέες Αρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων (MBA)» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Σκρέκας Νεκτάριος Βασίλειος ΑΜ:188

Transcript

1 ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «Νέες Αρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων (MBA)» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Σκρέκας Νεκτάριος Βασίλειος ΑΜ:188 ΘΕΜΑ: Ποιότητα Υπηρεσιών στη Δημόσια Διοίκηση. Η Περίπτωση των ΚΕΠ ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: ΜΑΡΟΥΔΑΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Πάτρα, 2013

2 2

3 Περιεχόμενα Πρόλογος... 7 Εισαγωγή... 9 Κεφάλαιο 1 ο : Η Έννοια και ο Θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις Μέρες μας Καθώς και η Αναδιοργάνωση των Δημοσίων Υπηρεσιών Ο Θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα Η Αυτοτέλεια των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Στόχοι του Προγράμματος «Καλλικράτης» στην Λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης O Σύγχρονος Ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο Πρόγραμμα Καλλικράτης και στην Αναμόρφωση των Δημοσίων Υπηρεσιών Με Ποιους Τρόπους Αναμένεται να Συμβάλλει το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» στις Αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στην Παροχή Καλύτερων Δημόσιων Υπηρεσιών στους Πολίτες Η Διάρθρωση της Δημόσιας Διοίκησης στην Ελλάδα Η Κρατική Διοίκηση Κεντρικές και Περιφερειακές Υπηρεσίες, Εποπτευόμενοι Φορείς Το Θεσμικό Πλαίσιο για την Οργάνωση των Δημοσίων Υπηρεσιών Προβλήματα Δομικού Σχεδιασμού στην Ελληνική Διοίκηση Προβλήματα Σχεδιασμού των Διοικητικών Διαδικασιών στην Ελληνική Διοίκηση Εισαγωγή Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στις Δημόσιες Υπηρεσίες στην Ελλάδα με Σκοπό την Καλύτερη Παροχή Υπηρεσιών στους Πολίτες της Χώρας Προβλήματα Πρόσβασης στις Παρεχόμενες Δημόσιες Υπηρεσίες Μέσω της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Διαχείριση Ανθρωπίνου Δυναμικού στις Δημόσιες Υπηρεσίες Κεφάλαιο 2 ο : Ο Θεσμός Λειτουργίας των Κέντρων ΕΞυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) στις Μέρες μας, Στοιχεία που Συνθέτουν την Γενικότερη Λειτουργία τους Αλλά και την Παροχή Δημόσιων Υπηρεσιών στους Πολίτες Η Έννοια των ΚΕΠ στην Ελλάδα Τρόπος Λειτουργίας των ΚΕΠ Αιτήσεις Πολιτών Πως διαβιβάζονται οι αιτήσεις

4 2.1.3 Χρόνος Διεκπεραίωσης Αιτημάτων των Πολιτών στα ΚΕΠ Τι Συμβαίνει από τη Στιγμή που θα Έρθει μια Απάντηση για Ένα Αίτημα στο ΚΕΠ Βασικές Λειτουργίες των ΚΕΠ στις Μέρες μας Αιτήσεις Μέσω Τηλεφώνου και Διαδικτύου από Μέρους των Πολιτών με Σκοπό τη Διεκπαιρέωση Διοικητικών Διαδικασιών Μέσω ΚΕΠ Νομοθεσία που Διέπει τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών Ποιος Εποπτεύει τα ΚΕΠ Το Προσωπικό των ΚΕΠ Υποχρεώσεις των ΚΕΠ σε Δικαιώματα Πολιτών Έρευνες Αξιολόγησης για τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών Κεφάλαιο 3 ο : Η Εφαρμογή του Μοντέλου SERVQUAL (SERvice QUALity) σε Επιχειρήσεις και Οργανισμούς Η Εφαρμογή του Μοντέλου SERVQUAL η Οποία Μετρά την Ικανοποίηση Που Λαμβάνουν Οι Καταναλωτές Από Ένα Προϊόν ή Υπηρεσία Πεδίο Εφαρμογής Μοντέλου SERVQUAL το Οποίο Μπορεί να Έχει Εφαρμογή στο Δημόσιο Τομέα Πλεονεκτήματα που Προσφέρει η Εφαρμογή του Μοντέλου SERVQUAL στις Υπηρεσίες του Δημοσίου Τομέα προς τους Πολίτες Προγραμματισμός και στοχοθεσία στη Δημόσια Διοίκηση Σωστός Έλεγχος και Αξιολόγηση του Προγραμματισμού που δεν Υφίσταται στις Μέρες μας Κεφάλαιο 4 ο : Μεθοδολογία Συγγραφής και Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Έρευνας Δευτερογενής Έρευνα Πρωτογενής Έρευνα Περιορισμοί Έρευνας Παράθεση Αποτελεσμάτων Έρευνας Ανάλυση Ερωτηματολογίου Πολιτών που Επισκέπτονται τα ΚΕΠ Ανάλυση Ερωτηματολογίου Υπαλλήλων του ΚΕΠ Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Έρευνας Τρόποι Ορθής Εφαρμογής Μοντέλου SERVQUAL από Μέρους των Εργαζομένων με Σκοπό την Σωστή Παροχή Υπηρεσιών στους Πολίτες και στα Σχετικά Αιτηματά τους

5 Επίλογος - Συμπεράσματα Βιβλιογραφία Παράρτημα Νο.1 Διαγράμματα Απαντήσεων Πολιτών που Επισκέπτονται τα ΚΕΠ Παράρτημα Νο.2 Διαγράμματα Απαντήσεων Εργαζομένων στα ΚΕΠ Παράρτημα Νο.3 Αίτηση στα ΚΕΠ

6 6

7 Πρόλογος Βασικός σκοπός του μεταπτυχιακού φοιτητή στη παρούσα μελέτη και εργασία, είναι να μελετήσει την περίπτωση εφαρμογής ενός σωστού μοντέλου παροχής υπηρεσιών στο δημόσιο τομέα, μέσω των αναγκαίων αλλαγών και Διοικητικών Μεταρρυθμίσεων που θα πρέπει να επέλθουν στο Δημόσιο Τομέα με σκοπό να προσφερθούν άριστες υπηρεσίες στους Πολίτες της χώρας. Προκειμένου όμως για τον ίδιο να επιτελέσει μια ορθή και ως προς το θέμα αντιπροσωπευτική ανάλυση, διαχωρίζει τη παρούσα εργασία, σε αντίστοιχα γενικό αλλά και ειδικό μέρος. Στο γενικό μέρος, αναφέρεται στην δομή και λειτουργία του Δημοσίου Τομέα στις μέρες μας, μέσω της κατάρτισης του Προγράμματος Καλλικράτη και των στόχων του, των Διοικητικών Αλλαγών που θα πρέπει να εφαρμοστούν αλλά και της λειτουργίας των ΚΕΠ σε συνδυασμό με την εφαρμογή ενός μοντέλου SERVQUAL, το οποίο θα βοηθήσει εξίσου εργαζομένους αλλά και πολίτες. Αντίστοιχα στο ειδικό μέρος το οποίο αποτελείται από την διεξαγωγή ερωτηματολογίου, αναλύονται οι απαντήσεις εργαζομένων στα ΚΕΠ καθώς και πολιτών που τα επισκέπτονται αντίστοιχα με σκοπό να διακριθούν οι σχετικές βαθμίδες υπηρεσιών που προσφέρονται στους πολίτες. Μέσω αυτών των συμπερασμάτων, προτείνονται συγκεκριμένες οδηγίες για την εφαρμογή του μοντέλου SERVQUAL στα ΚΕΠ, ποιες οι μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να γίνουν στο Δημόσιο Τομέα της χώρας αλλά και ποιες οι ιδέες που θα πρέπει να αποκτηθούν από τους εργαζομένους σε αυτά με σκοπό την ορθή παροχή υπηρεσιών εξυπηρέτησης στους πολίτες. 7

8 8

9 Εισαγωγή Η δημόσια εξουσία που ασκείται από τους αυτοδιοικούμενους οργανισμούς παρουσιάζει σε σχέση με το κράτος μια διαφορά. Ότι δεν έχει πρωτογενή χαρακτήρα, αλλά είναι δοτή ή παράγωγη. Δεν αποτελεί ίδιο δικαίωμα των νομικών προσώπων που την ασκούν, αλλά ασκείται από τα πρόσωπα αυτά κατά παροχή εκ μέρους της πολιτείας. Επομένως, το κράτος μπορεί να αυξήσει ή να ελαττώσει ή και να άρει από τα εν λόγω νομικά πρόσωπα την εξουσία που τους έχει δώσει (Υπουργείο Εσωτερικών, 2009). Η νέα διοικητική δομή στην οποία αποδόθηκε το όνομα «Πρόγραμμα Καλλικράτης» είναι εκείνη η οποία περιλαμβάνει τη δραστική μείωση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης που υπάρχουν σήμερα σε λιγότερους από 370 δήμους της χώρας. Θεμελιώνεται επίσης η δευτεροβάθμια περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Στη θέση των 76 Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου που αποτελούσαν τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις δημιουργήθηκαν συγκεκριμένες αιρετές περιφέρειες σε αριθμό ανάλογο των 13 κρατικών σημερινών περιφερειών (Εφαρμογή Προγράμματος «Καλλικράτης», Υπουργείο Εσωτερικών, 2010) Θα πρέπει να σημειωθεί πως ταυτόχρονα, τα περίπου Νομικά Πρόσωπα και Δημοτικές Επιχειρήσεις των Δήμων μειώνεται σε λιγότερα από καθώς επίσης καταργούνται περίπου Νομικά Πρόσωπα και Δημοτικές Επιχειρήσεις των Δήμων στη χώρα. Επίσης, η κυβέρνηση έχει ήδη προχωρήσει στη θεμελίωση έως επτά (7) Γενικών Διοικήσεων που αντικαθιστούν τις δεκατρείς (13) σημερινές κρατικές περιφέρειες ως τις αποκεντρωμένες κρατικές οντότητες την ύπαρξη των οποίων επιβάλει το Σύνταγμα της χώρας (Εφαρμογή Προγράμματος «Καλλικράτης», Υπουργείο Εσωτερικών, 2010). Ωστόσο, αποτελεί γεγονός πως ο συγκεκριμένος Νόμος έχει μεταβληθεί σε βασικό αντικείμενο συζήτησης πολιτών και πολιτικών κομμάτων καθώς επίσης και των εργαζομένων στις δημόσιες υπηρεσίες και κυρίως στην Τοπική Αυτοδιοίκηση της κάθε περιοχής. Βάση των ανωτέρω όμως, κρίνεται ιδιαίτερα αναγκαία η εφαρμογή ενός μοντέλου εντός των Διοικητικών Υπηρεσιών Δημοσίου το οποίο θα βοηθήσει, τόσο τους εργαζόμενους σε αυτά όσο και τους πολίτες. Το μοντέλο αυτό μπορεί να εφαρμοσθεί 9

10 αντίστοιχα σε υπηρεσίες όπως τα ΚΕΠ τα οποία επισκέπτονται καθημερινά χιλιάδες πολίτες. Βέβαια για να υπάρξει κάτι τέτοιο, θεωρείται αναγκαίο το γεγονός προσπάθειας από μέρους των εργαζομένων για εφαρμογή του μοντέλου στη καθημερινή τους εργασία και στα αντίστοιχα καθήκοντα που επιτελούν. 10

11 Κεφάλαιο 1 ο : Η Έννοια και ο Θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις Μέρες μας Καθώς και η Αναδιοργάνωση των Δημοσίων Υπηρεσιών 1.1 Ο Θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα Το κράτος που είναι το ίδιο δημιουργός των αυτοδιοικούμενων οργανισμών μπορεί και να τους καταργήσει με απλό νόμο εκτός βέβαια από τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού, που υπάρχει γι' αυτούς περιορισμός από το άρθρο του Συντάγματος. Για τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού όχι μόνο υπάρχει συνταγματική απαγόρευση κατάργησης τους, αλλά πρέπει και να έχουν ένα κύκλο υποθέσεων (τοπικές υποθέσεις), που να τις διαχειρίζονται με δική τους πρωτοβουλία. Φορείς αυτοδιοίκησης μπορούν να είναι μόνο τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Αυτά διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, δηλαδή σε εδαφικά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και σε μη εδαφικά. Στη διάκριση αυτή στηρίζεται ο χωρισμός της αυτοδιοίκησης σε τοπική και ειδική ή καθ ύλην. Φορείς δηλαδή της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι εδαφικά νομικά πρόσωπα, ενώ φορείς της ειδικής ή καθ ύλην είναι μη εδαφικά νομικά πρόσωπα (Υπουργείο Εσωτερικών, 2009). 1.2 Η Αυτοτέλεια των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Ουσία και απόρροια της νομικής προσωπικότητας των τοπικών αυτοδιοικούμενων οργανισμών είναι η αυτοτέλεια τους έναντι της κρατικής διοίκησης. Η αυτοτέλεια έχει τη σημασία της «υπό ιδίαν ευθύνην» άσκησης δημόσιας διοίκησης, δηλ. τα όργανα του τοπικού οργανισμού ενεργούν στο πλαίσιο των νόμων ελεύθερα χωρίς να υπόκεινται στις διαταγές των οργάνων του κράτους ή οποιουδήποτε άλλου φορέα δημόσιας εξουσίας. Ο τοπικός οργανισμός αποφασίζει αν και πως θα διεκπεραιώσει μια τοπική υπόθεση, την οποία εκτελεί με δικά του όργανα (Nόμος 3 52/2010). 11

12 Η αυτοτέλεια των τοπικών οργανισμών είναι μια σύνθετη έννοια, που περιλαμβάνει πολλές εξουσίες ή δικαιώματα αυτών. Αυτή,διακρίνεται στην οργανική αυτοτέλεια, την προσωπική αυτοτέλεια ΚΑΙ δημοσιονομική αυτοτέλεια. Και οι τρεις είναι απαραίτητες για την ύπαρξη κάθε νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου και αποτελούν την τυπική ή οργανωτική αυτοτέλεια σε αντίθεση με την ουσιαστική. Η οργανική αυτοτέλεια των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης είναι το δικαίωμα να έχουν και να εκτελούν τις αποφάσεις τους με δικά τους όργανα. Αυτά διακρίνονται σε διοικούντα όργανα αφενός και σε απλά ή κυρίως υπαλλήλους αφετέρου (Εγκύκλιος ΥΠ.ΕΣ.Α.Η.Δ. Νο 45 με α.π / ). Η προσωπική αυτοτέλεια των τοπικών οργανισμών περιλαμβάνει, με την ευρύτερη έννοια, το δικαίωμα εκλογής των διοικούντων αρχών και το δικαίωμα διορισμού, προαγωγής και παύσης των κυρίως υπαλλήλων καθώς και το δικαίωμα άσκησης ιεραρχικού ελέγχου επ' αυτών. Η εκλογή των τοπικών αρχών αποτελεί, όπως έχει ήδη αναφερθεί, ένα αυτοτελές εννοιολογικό στοιχείο της τοπικής αυτοδιοίκησης και επομένως είναι ορθότερη η άποψη πως η προσωπική αυτοτέλεια περιλαμβάνει μόνο τις εξουσίες που αφορούν τους υπαλλήλους της. Η έκταση της όμως περιορίζεται μόνο σε θέματα διοικητικά, όπως ο διορισμός, η προαγωγή, η παύση των υπαλλήλων ή η άσκηση του ιεραρχικού ελέγχου επ' αυτών και όχι, κατ' αρχήν, και σε κανονιστικά, όπως η ρύθμιση των εννόμων σχέσεων των υπαλλήλων, εφόσον η τοπική αυτοδιοίκηση αποτελεί μια μορφή αποσυγκέντρωσης μόνο της εκτελεστικής λειτουργίας και όχι και της νομοθετικής. Δημοσιονομική αυτοτέλεια είναι η οικονομική ανεξαρτησία του τοπικού οργανισμού, με την έννοια ότι μπορεί να έχει δική του περιουσία και δικά του έσοδα, να καθορίζει ελεύθερα τα έξοδα και τα έσοδα του, να συντάσσει δικό του προϋπολογισμό και απολογισμό, να επιβάλει δημόσια βάρη για την κάλυψη των εξόδων του και να ασκεί δικό του δημοσιονομικό αυτοέλεγχο. Ο κρατικός δημοσιονομικός έλεγχος δεν είναι ασυμβίβαστος με την τοπική αυτοδιοίκηση, εφόσον δεν της περιορίζει υπερβολικά το πεδίο κινήσεως. Η αυτοτέλεια των τοπικών οργανισμών, με την έννοια που προαναφέρθηκε, περιλαμβάνει μόνο τον ίδιο κύκλο ενέργειας αυτών και όχι και το δοτό. Οι οργανισμοί αυτοί ενεργούν στο δοτό κύκλο ενέργειας σαν όργανα της διοικητικής αποκέντρωσης (Nόμος 3 52/2010). 12

13 1.3 Στόχοι του Προγράμματος «Καλλικράτης» στην Λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του προγράμματος «Καλλικράτης», οι στόχοι του αναφέρονται ως εξής (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Υπουργείο Εσωτερικών, 2010): Υπάρχει πρόβλεψη για την κατανομή των πόρων με γεωγραφικά, οικονομικά και πληθυσμιακά κριτήρια. Οι πόροι της τοπικής αυτοδιοίκησης συνδέονται με το ΦΠΑ για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Υπάρχει αλλαγή του τρόπου ελέγχου των πόρων, θα υπάρξει υποχρεωτική ανάρτηση των διοικητικών αποφάσεων στο Διαδίκτυο, ενώ θα συσταθεί αυτοτελής υπηρεσία ελέγχου των ΟΤΑ. Κονδύλια ύψους 650 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ αναθεωρούνται και προσαρμόζονται για να στηριχθεί η αλλαγή αυτή αλλά και να προσληφθεί το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό από νομικούς, οικονομολόγους και μηχανικούς που θα στελεχώσουν την τοπική αυτοδιοίκηση υπό τον όρο ότι τα στελέχη αυτά θα παραμένουν επί δεκαετία στους δήμους στους οποίους θα εργάζονται. Δημιουργούνται ηλεκτρονικά δημοτικά ΚΕΠ, θα αρχίσει να αξιοποιείται η «έξυπνη» κάρτα δημότη, ενώ οι δήμοι θα εξοπλιστούν με ATM τα οποία θα είναι συνδεδεμένα με το ηλεκτρονικό ΚΕΠ και θα παρέχουν υπηρεσίες στους πολίτες 24 ώρες το 24ωρο επί 365 μέρες. Δημιουργείται διοικητική «βοήθεια στο σπίτι» για τους δημότες που δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στις δημοτικές υπηρεσίες και θα θεσμοθετηθεί ο «δημοτικός ανταποκριτής», δηλαδή υπάλληλος που θα εξυπηρετεί τους κατοίκους με αξιοποίηση και των νέων τεχνολογιών. Αποτελεί γεγονός πως η Ελλάδα διακρίνεται για το συγκεντρωτικό πολιτικό και διοικητικό της σύστημα μέσα στο οποίο οι αποκεντρωμένοι θεσμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ασκούν ένα εντελώς περιορισμένο ρόλο στις δημόσιες υποθέσεις. 13

14 Κατά καιρούς βέβαια στο παρελθόν επιχειρήθηκαν κάποιες σημαντικές διοικητικές μεταβολές και οι οποίες απέτυχαν, γιατί δεν «άγγιξαν» την ουσία του προβλήματος που είναι ο συγκεντρωτισμός του κράτους (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Υπουργείο Εσωτερικών, 2010). Το πρόγραμμα «Καλλικράτης» περιορίζεται ωστόσο σ ορισμένες μόνο αλλαγές στην αυτοδιοίκηση και δεν θίγει ουδόλως τον συγκεντρωτισμό του κράτους στις υπηρεσίες του. Οι αλλαγές επίσης που προωθεί στη τοπική αυτοδιοίκηση είναι κυρίως οργανωτικού τύπου και αφορούν κατά κύριο λόγο τα σχήματα της αυτοδιοίκησης και όχι το περιεχόμενό της αντίστοιχα. Η Ελλάδα χρειάζεται μια δημοκρατική αποκεντρωτική «διοικητική μεταρρύθμιση» η οποία θα περιορίσει σε σημαντικό βαθμό τον συγκεντρωτισμό του κράτους και θα ανακατανείμει εξουσίες, αρμοδιότητες και πόρους μεταξύ κράτους και αυτοδιοίκησης κάτι που επίσης θα ενισχύσει την δημοκρατία. Μια μεταρρύθμιση όμως η οποία έχει περιοριστεί μέσω της εφαρμογής του «Καλλικράτη» μόνον σε συνενώσεις ΟΤΑ, και αναπαράγει τον συγκεντρωτισμό καθώς και τον απαξιωμένο κομματισμό σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και ουσιαστικά θα καταλήξει στο τέλος σε μια απορύθμιση της αυτοδιοίκησης (Εφαρμογή Προγράμματος «Καλλικράτης», Υπουργείο Εσωτερικών, 2012). Έχει επίσης αναφερθεί πως υπάρχουν δέκα (10) σημεία αλλά και βασικές προϋποθέσεις τις οποίες πρέπει να ικανοποιεί μια ουσιαστική «διοικητική μεταρρύθμιση» μέσω του προγράμματος «Καλλικράτης» και η οποία αναφέρεται ως ακολούθως (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Υπουργείο Εσωτερικών, 2012): Η μεταρρύθμιση θα πρέπει να είναι συνολική και να καλύπτει την κεντρική κρατική και αποκεντρωμένη διοίκηση σ όλους τους τομείς της και στο σύνολό της καθώς και την α βάθμια και β βάθμια αυτοδιοίκηση, από κοινού και όχι αποσπασματικά και μεμονωμένα. Ο πρωταρχικός στόχος θα πρέπει να είναι η αποκέντρωση του κράτους προς την αυτοδιοίκηση. Πρέπει να μεταφερθούν όλες οι αρμοδιότητες της κρατικής Περιφέρειας και όλων των αποκεντρωμένων μονοκλαδικών δομών των Υπουργείων στις περιφέρειες και στις Περιφερειακές ενότητες στην α και β βάθμια 14

15 Αυτοδιοίκηση. Επίσης να μην επιτρέπεται να υπάρχουν σε επίπεδο Περιφερειακής ενότητας και Περιφέρειας, αποκεντρωμένες κρατικές υπηρεσίες με παράλληλα αντικείμενα με την Αυτοδιοίκηση. Μεταξύ των άλλων να ανατεθεί στη δευτεροβάθμια Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση αποκλειστικά η διαχείριση των περιφερειακών προγραμμάτων. Η μεταρρύθμιση θα πρέπει επίσης να συνοδεύεται από μια δεύτερη, τη φορολογική που θα προβλέπει τη μεταφορά φορολογικών πόρων, χωρίς φορολογική εξουσία, στη Τοπική Αυτοδιοίκηση. Στο πλαίσιο βέβαια του ενιαίου δημοσιονομικού συστήματος υπό την ευθύνη του κράτους και χωρίς επιβολή νέων φόρων στους πολίτες, θα πρέπει να γίνει ανακατανομή αλλά και αποκέντρωση των φορολογικών πόρων μεταξύ της κεντρικής εξουσίας και αυτοδιοίκησης προκειμένου αυτή να μην ασκήσει με επάρκεια και ανεξαρτησία τις νέες αρμοδιότητες. Είναι γεγονός επίσης πως μια διοικητική μεταρρύθμιση θα πρέπει να είναι μια δημοκρατική μεταρρύθμιση. Δηλαδή να καθιερωθεί το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής σε όλες τις βαθμίδες αυτοδιοίκησης για δημοκρατικότερη συγκρότηση των οργάνων και αναλογική εκπροσώπηση κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων σε όλα τα όργανα της αυτοδιοίκησης. Στο σύστημα ωστόσο της διακυβέρνησης του κράτους θα πρέπει να αναβαθμιστούν περισσότερο τα συλλογικά όργανα σε βάρος των μονοπρόσωπων. Τα εκτελεστικά όργανα, είτε μονοπρόσωπα είτε συλλογικά, θα πρέπει να εκλέγονται έμμεσα από τα συμβούλια και να είναι αντιπροσωπευτικά της δύναμης των παρατάξεων. Τα αυτοδιοικητικά οργανωτικά σχήματα θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν, την άμεση συμμετοχή των πολιτών στην διοίκηση των υποθέσεών τους καθώς και την άσκηση της τοπικής δημοκρατίας, την ενίσχυση της άμεσης δημοκρατίας. Κάποια εκτεταμένα σχήματα με λειτουργίες και όργανα απομακρυσμένα από τις τοπικές κοινωνίες και τους πολίτες, ενδεχομένως να παραγκωνίζουν την δημοκρατία. Επίσης, η εισαγωγή της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης ως β' βαθμός αυτοδιοίκησης θα πρέπει να γίνει σε συνδυασμό με την υπάρχουσα Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Η περιφερειακή συγκρότηση της β βάθμιας αυτοδιοίκησης δεν πρέπει να ακυρώσει την πολιτική οντότητα της 15

16 Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Η δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση πρέπει να έχει αιρετά πολιτικά όργανα και στους Νομούς και στις Περιφέρειες όπως Νομαρχιακά Συμβούλια και Περιφερειακό Συμβούλιο με σαφώς καθορισμένους πολιτικούς ρόλους, αρμοδιότητες και πόρους και στα δύο εσωτερικά επίπεδα. Για το λόγο πως στην Ελλάδα υπάρχει μια μεγάλη ανομοιομορφία και αναπτυξιακή ανισότητα μεταξύ των περιοχών όπως και ανισοκατανομή του πληθυσμού, η β βάθμια αυτοδιοίκηση στους νομούς και τις περιφέρειες της χώρας όπως μητροπολιτικές, νησιωτικές και ορεινές δεν πρέπει να είναι ομοιόμορφη αλλά να διαφοροποιείται, οργανωτικά και λειτουργικά. Η μητροπολιτική διακυβέρνηση Αθήνα και Θεσσαλονίκη θα πρέπει να ενταχθεί καθαρά στην β βάθμια αυτοδιοίκηση. Πρέπει επίσης να εξασφαλίζεται πλήρης αυτονομία της αυτοδιοίκησης από το κράτος. Ο έλεγχος νομιμότητας στις αποφάσεις της Αυτοδιοίκησης πρέπει να ασκείται μόνο από μια Ανεξάρτητη Αρχή Ελέγχου Αυτοδιοίκησης, που πρέπει να συγκροτηθεί γι αυτό το σκοπό. Σημαντικό ζήτημα επίσης που πρέπει να ρυθμιστεί στα πλαίσια μιας διοικητικής μεταρρύθμισης είναι το προσωπικό. Δεδομένων δύο προβλημάτων, της υποστελέχωσης της αυτοδιοίκησης και της άνισης μισθολογικής κατάστασης του προσωπικού της, η μεταρρύθμιση πρέπει να συνοδευτεί με ένα ενισχυμένο πρόγραμμα προσλήψεων και με τη δημιουργία μιας ενιαίας και ικανοποιητικής μισθολογικής βάσης για το προσωπικό, ώστε να μπορούν να γίνουν οι μετακινήσεις-μετατάξεις από το ένα επίπεδο στο άλλο. 1.4 O Σύγχρονος Ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο Πρόγραμμα Καλλικράτης και στην Αναμόρφωση των Δημοσίων Υπηρεσιών Αποτελεί γεγονός πως από τον Μεσαίωνα ως τη σύγχρονη εποχή, η κοινωνική, πολιτισμική και οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης βασίστηκε στην πόλη και στη λειτουργία της. Η κοινή ιστορία των ευρωπαϊκών πόλεων τους προσέδωσε κοινή όψη. 16

17 Τους μικρούς δρόμους των μεσαιωνικών κέντρων, τα μεγάλα έργα του 1 ου αιώνα και τους μετασχηματισμούς του 19ου και του πρώιμου 20ού αιώνα συμπληρώνουν σήμερα τα γιγαντιαία εμπορικά κέντρα, η παρακμή των άλλοτε ιστορικών κέντρων των πόλεων, η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η ομοιόμορφη και μέτρια αρχιτεκτονική στο κέντρο και στην περιφέρεια (Εφαρμογή Προγράμματος «Καλλικράτης», Υπουργείο Εσωτερικών, 2012). Το μείζον πρόβλημα στις μέρες μας για τις πόλεις είναι η επαναδιατύπωση των αναπτυξιακών τους στόχων τόσο ως προς το περιεχόμενό τους όσο και ως προς την κλίμακά τους και αυτό είναι κάτι το οποίο θα επιτευχθεί με τη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Την κλίμακα αυτή την καθορίζει η λεγόμενη «παγκοσμιοποίηση» με τους νέους ρόλους που επιβάλει. Στις μέρες μας καμία χώρα δεν μπορεί να προχωρήσει μόνη της σε μια απόλυτη αυτοθέσπιση και επομένως και καμία πόλη δεν μπορεί να αγνοεί την οικονομική πολιτική αλλά και την αδυναμία να αντιμετωπίσει μόνη της τα τεράστια προβλήματα. Η παγκοσμιοποίηση καθιστά ασήμαντες τις διαφορές ανάμεσα στις σύγχρονες πόλεις και καθιστά τη συζήτηση για τη βιωσιμότητα του αστικού περιβάλλοντος επίκαιρη για κάθε πόλη. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναφορικά με τον τομέα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι κρίσιμος για τους τρεις παρακάτω λόγους (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Υπουργείο Εσωτερικών, 2012): Πρώτον, η Ευρωπαϊκή Ένωση συγκροτεί μια μεγάλη οικονομική και πολιτική δύναμη ώστε να μπορεί να συμβάλει στην επαναδιατύπωση των όρων της ανάπτυξης με σχετικά αυτόνομους όρους, όπου η προστασία του περιβάλλοντος θα παίζει πρωταρχικό ρόλο. Δεύτερον, η προστασία του περιβάλλοντος σχετίζεται με πρότυπα συμπεριφοράς και με τον πολιτισμό. Η Ευρώπη παρέχει τον χώρο εκείνο όπου παρά την επιρροή των καταναλωτικών προτύπων συμπεριφοράς, ο χώρος προβάλλει ακόμη αντιστάσεις. Τρίτον και σημαντικότερο, η πολιτική συγκρότηση της Ευρώπης είναι μια ανοικτή διαδικασία και σε αυτήν ο ρόλος των πόλεων δεν έχει σαφώς καθοριστεί. Οι πολιτικές στην Ευρώπη συμπεριλαμβανομένης της χώρας της Ελλάδος προβάλλουν πολλά από τα προβλήματα που επηρεάζουν τις ευρωπαϊκές πόλεις, αλλά 17

18 αυτές είναι αποσπασματικές, πρόσκαιρες και στερούμενες οράματος. Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αφορούν το αστικό περιβάλλον απαιτείται μια ευρύτερη εξέταση της προέλευσής τους καθώς και μια σφαιρική και όχι κατά τομείς προσέγγιση. Αυτό σημαίνει προσδιορισμό όχι μόνο των άμεσων αιτιών της περιβαλλοντικής υποβάθμισης αλλά και εξέταση των κοινωνικών και οικονομικών επιλογών, οι οποίες αποτελούν τη ρίζα των προβλημάτων αυτών. Απαιτείται μια πολιτική η οποία δεν θα υπολογίζει μόνο τα βραχυχρόνια κόστη και οφέλη αλλά θα θεωρεί κάποιους τομείς του περιβάλλοντος απόλυτους περιοριστικούς όρους στη διαμόρφωσή της. Και φυσικά η πολιτική αυτή μπορεί να επέλθει ουσιαστικά μέσα από την άρτια λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Υπουργείο Εσωτερικών, 2012). Βέβαια τα προβλήματα των πόλεων και συνεπώς του τομέα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελούν προειδοποιητικό σήμα μιας βαθύτερης κρίσης που καθιστά αναγκαία την επανεξέταση των μοντέλων οργάνωσης και αστικής ανάπτυξης που ισχύουν σήμερα. Όλες οι ευρωπαϊκές πόλεις δεν αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα, εφόσον η γεωγραφική τους θέση, η οικονομική και κοινωνική τους ανάπτυξη και οι διαφορετικές οικονομικές τους λειτουργίες διαφέρουν. Απαιτούνται νέες πολιτικές για την ενδυνάμωση του ρόλου των πόλεων ως χώρων κοινωνικής και πολιτισμικής συνοχής, οικονομικής ευμάρειας και βιώσιμης ανάπτυξης, ως χώρων βάσεων για την τοπική δημοκρατία. Αυτά είναι και τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει μια κοινή ευρωπαϊκή αστική πολιτική. - Βιώσιμες πόλεις Στις ευρωπαϊκές πόλεις και δη στην Αθήνα ζει η πλειονότητα του πληθυσμού της ηπείρου. Οι πόλεις συνιστούν κέντρα πλούσια σε ιστορία και παραδόσεις, σε βιομηχανικές, εμπορικές και κάθε είδους δραστηριότητες. Τα χαρακτηριστικά των πόλεων και φυσικά μέσω της λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης διαμορφώνουν τη φυσιογνωμία των πολιτών και τον τρόπο ζωής τους, με αποτέλεσμα να λειτουργούν ως σημεία αναφοράς. Η αξία του αστικού περιβάλλοντος αποτελεί κοινωνικό αίτημα καθώς το περιβάλλον δεν νοείται μόνο ως φυσικός χώρος, αλλά κυρίως ως οργανική ενότητα που συνδέει 18

19 τον άνθρωπο με τη φύση και τον πολιτισμό. Η κοινωνική μας συνείδηση και η ανθρωπιά μας κρίνονται και από τον τρόπο με τον οποίο προστατεύουμε το περιβάλλον της Αθήνας με τη βοήθεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Υπουργείο Εσωτερικών, 2012). Στην προσπάθεια αντιμετώπισης των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες πόλεις και η Αθήνα, ατμοσφαιρική ρύπανση, απορρίμματα, θόρυβος, μόλυνση υδάτων, πιέσεις στη γη για αστική ανάπτυξη, υποβάθμιση της ποιότητας της ζωής και του αστικού τοπίου, επέρχεται η παρουσία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όπου οι υπεύθυνοι θα πρέπει να είναι ευαίσθητοι στον πλούτο των πόλεων της Ελλάδος και να προστατεύουν ό,τι πολύτιμο έχουν. Οι πόλεις στην Ελλάδα παρέχουν πλούσια οικοσυστήματα χλωρίδας και πανίδας που συμβάλλουν στη διατήρηση της εγχώριας βιοποικιλότητας. Γεγονός είναι βέβαια πως αποτελεί πρόκληση για κάθε αρχή Τοπικής Αυτοδιοίκησης πως πάντα βρίσκονται μπροστά σε απρόσμενες εξελίξεις σχετικά με τη λειτουργία των πόλεων. Οι όποιες εξελίξεις με επιπτώσεις στην εικόνα που έχουν οι κάτοικοι για την πόλη τους, θα πρέπει να μεταβάλλονται προς το καλύτερο οποιαδήποτε στιγμή ή τουλάχιστον να διεξάγονται οι απαιτούμενες κινήσεις για το σκοπό αυτό. Και σε αυτό το σημείο εστιάζεται η ευθύνη και ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης απέναντι στον πολίτη, ο οποίος βλέπει τη σημερινή υλοποιημένη αστική εικόνα ως τη μόνη δυνατή πραγματικότητα με την οποία δύσκολα ταυτίζεται. Προκειμένου να αποδοθεί συνοχή στις αναπτυξιακές επεμβάσεις, πρέπει να αντιμετωπίζουμε τον αναπτυξιακό σχεδιασμό συνολικά και να ενσωματώνουμε την περιβαλλοντική πολιτική σε όλες τις άλλες πολιτικές. Για να εξασφαλιστεί μια σταθερή βάση για καλύτερες αποφάσεις σε θέματα που αφορούν στην αστική ανάπτυξη των πόλεων στην Ελλάδα, θα πρέπει, πρώτον, να υπάρχει ουσιαστική και συγκρίσιμη πληροφόρηση για τις πόλεις ιδιαίτερα ανάμεσα σε τοπικές και άλλες δημόσιες αρχές υπεύθυνες για την πολιτική των πόλεων και, δεύτερον, να χρησιμοποιηθούν και να αξιοποιηθούν τα σύγχρονα διαχειριστικά εργαλεία, όπως «ο Αστικός Περιβαλλοντικός Έλεγχος» και οι δείκτες βιωσιμότητας. - Ενημέρωση και Ευαισθητοποίηση του Πολίτη από τις Δημόσιες Υπηρεσίες 19

20 Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του πολίτη από μέρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελούν ίσως το σημαντικότερο θέμα για την υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής που σέβεται τα όρια και εκτιμά το μέτρο. Η εξοικονόμηση ενέργειας αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του καταλυτικού ρόλου της πληροφόρησης. Στον συγκοινωνιακό και οικιστικό τομέα η μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας γίνεται από ανθρώπους και όχι από θεσμούς. Μια πολιτική που αποσκοπεί στην ορθολογικότερη χρήση της ενέργειας πρέπει επομένως να έχει στόχο της τον χρήστη στο σπίτι και το αυτοκίνητο. Ο αναγκαίος αυτοπεριορισμός προϋποθέτει σωστή ενημέρωση και εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Η συμβολή από μέρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην ευαισθητοποίηση του πολίτη είναι κρίσιμη καθώς απευθύνεται τόσο στο λογικό όσο και στο θυμικό του πολίτη. Εδώ υπάρχει ένα θέμα για το πώς οι αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αντιλαμβάνονται την κοινωνική τους ευθύνη, να πληροφορούν και να ευαισθητοποιούν τον πολίτη και να διαμορφώνουν την κοινή γνώμη σε θέματα καίρια για την ποιότητα της ζωής μας, όπως είναι η ανάπτυξη και το περιβάλλον. Οι αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης οφείλουν να παρέχουν το πεδίο για την αντιπαράθεση των απόψεων, το βήμα για τον δημόσιο διάλογο σε θέματα που αφορούν στη ζωή των ανθρώπων στις πόλεις. Η δημοσιογραφική ευαισθησία οφείλει να κεντρίζει τον προβληματισμό του πολίτη σε βαθμό που να αμφισβητεί την κυρίαρχη αντίληψη για την ανάπτυξη και να εκλαϊκεύει τον επιστημονικό λόγο έτσι ώστε ο πολίτης να συνειδητοποιεί το μέγεθος των προβλημάτων. - Πολιτική, Κεντρική, Περιφερειακή και Τοπική Διοίκηση στις Δημόσιες Υπηρεσίες Η συνεισφορά των πόλεων στον κεντρικό στόχο της συνεκτικότητας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η ανάγκη για μια ευρωπαϊκή αστική πολιτική πρέπει να αποτελούν προτεραιότητες της ευρωπαϊκής πολιτικής. Η αστική πολιτική από μέρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν πρέπει να διαμορφώνεται ανεξάρτητα από την περιφερειακή πολιτική, καθώς διαρθρωτικές αλλαγές στις αστικές περιοχές μπορεί να λειτουργήσουν ως κομβικά σημεία στη διαμόρφωση μιας πολιτικής για την περιφέρεια. Ενα καλύτερο αστικό περιβάλλον όχι μόνο βελτιώνει την ποιότητα ζωής 20

21 για μας που ζούμε σε αυτό αλλά παράλληλα ανακουφίζει την περιφέρεια. Η βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την προστασία και της αγροτικής Ελλάδας (Εφαρμογή Προγράμματος «Καλλικράτης», Υπουργείο Εσωτερικών, 2012). Η διαμόρφωση, ο συντονισμός και η εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής πλήττεται σοβαρά από τον κατακερματισμό των αρμοδιοτήτων και την ανυπαρξία συνεχούς και ουσιαστικής συνεργασίας ανάμεσα στους φορείς, τόσο ανάμεσα στους δήμους και στην κεντρική διοίκηση όσο και διαδημοτικά. Επιβάλλεται ο συντονισμός των διαφόρων κλάδων γιατί αλλιώς προκύπτει μια ανισομερής ανάπτυξη ανάμεσα σε συγκοινωνίες, οικιστική πολιτική, διευθέτηση της γης και οικονομική επέκταση. Οι τοπικές αρχές ολοένα και περισσότερο γίνονται δέκτες πιέσεων και απαιτήσεων για να ανταποκριθούν σε περιβαλλοντικά ζητήματα. Διεθνείς συμφωνίες και εθνικές νομοθεσίες προσδίδουν έμφαση στο τοπικό επίπεδο σαν το πιο κατάλληλο επίπεδο δράσης και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση σαν την πιο αρμόδια αρχή για τέτοια δράση. Μια πτυχή της αρμοδιότητας της τοπικής αρχής για δράση είναι η οικονομική ανάπτυξη. Η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης που σηματοδοτεί τη διεθνή και εθνική νομοθεσία και πολιτική απαιτεί την ενσωμάτωση της οικονομικής με την περιβαλλοντική πολιτική. Οι ενοποιημένες αυτές πολιτικές πρέπει να αναπτύσσονται και να εφαρμόζονται με τη συμμετοχή όλων των φορέων. Σημαντικός είναι ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην προαγωγή του διαλόγου ανάμεσα στους τοπικούς φορείς. Οι τοπικές αρχές πρέπει να κατανοούν την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία και τον τρόπο που αυτή ενσωματώνεται σε άλλες πολιτικές, όπως είναι η περιφερειακή ανάπτυξη, για δύο λόγους: πρώτον, γιατί αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσονται οι τοπικές πρωτοβουλίες και η τοπική πολιτική και, δεύτερον, γιατί μέσα σ' ένα τέτοιο πλαίσιο μπορούν και πρέπει οι τοπικές επιλογές πολιτικής να επηρεάζουν τα κριτήρια της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Τέλος σε ολόκληρη την Ευρώπη και φυσικά στην Ελλάδα αυξάνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των πόλεων για την προσέλκυση οικονομικών δραστηριοτήτων και 21

22 επενδύσεων υψηλού επιπέδου. Οι πόλεις καλούνται να προσφέρουν ελκυστικότερη ποιότητα ζωής και ανταγωνίζονται στην προσφορά καλού περιβάλλοντος, συμμορφούμενες στις απαιτήσεις συγκεκριμένων τομέων οικονομικής δραστηριότητας και προσαρμόζοντας τη μορφή τους. Για τον λόγο αυτόν δεν νοείται οικονομική πολιτική χωρίς μια μείζονα περιβαλλοντική μέριμνα. Το «περιβάλλον» από σύνθημα πρέπει να γίνει συνείδηση, εκπαίδευση και πολιτική. Τα περιβαλλοντικά προβλήματα στις πόλεις παρουσιάζουν πολυπλοκότητα. Για την αντιμετώπισή τους είναι αναγκαίο να διαμορφωθεί μια ευρωπαϊκή αστική πολιτική και μια εθνική στρατηγική στο πλαίσιο της οποίας η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο συμμετέχοντας στα όργανα που παίρνουν τις κρίσιμες αποφάσεις για το περιβάλλον. 1.5 Με Ποιους Τρόπους Αναμένεται να Συμβάλλει το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» στις Αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στην Παροχή Καλύτερων Δημόσιων Υπηρεσιών στους Πολίτες Αποτελεί πραγματικότητα πως στην Ευρωπαϊκή Ένωση η συνοχή αποτελεί ένα ισχυρό κριτήριο και βασική υποχρέωση των εταίρων. Με βάση το στοιχείο αυτό η μεταρρύθμιση στην Αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης» καλείται να «θεραπεύσει» τις χρόνιες τοπικές και περιφερειακές αγκυλώσεις καθώς και να δημιουργήσει την απαραίτητη κοινωνική, εδαφική και οικονομική συνοχή. Η υποχρέωση αυτή απορρέει από την Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, και από την υποχρέωση των Πολιτικών για διαρθρωτικές παρεμβάσεις μέσω του ΕΣΠΑ (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Υπουργείο Εσωτερικών, 2011). Το ζητούμενο για την Ελλάδα είναι να χωροθετηθούν στο σημερινό έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον εκείνες οι συνθήκες τοπικού και περιφερειακού χαρακτήρα που θα επιτρέψουν την βιώσιμη λειτουργία της Αυτοδιοίκησης. Ο κάθε Δήμος να αποτελέσει εδαφική έκταση με χωρικο-οικονομική ενότητα, που θα προσδιορίζει και την μορφή της ανάπτυξης. Επειδή τον καταλύτη στην κοινή 22

23 προσπάθεια για ανάπτυξη και πρόοδο αποτελεί η απασχόληση και η βασιζόμενη στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής ανταγωνιστικότητα. Η τάση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος είναι η συγκρότηση ισχυρών και ανταγωνιστικών Περιφερειών και Δήμων, δομημένων να δρουν σε περιβάλλον οικονομικής αλληλεξάρτησης, και να συνεργάζονται σε τοπικές και σε διασυνοριακές συναλλαγές, με την χρήση καινοτομιών και τεχνολογίας. Γι αυτό οι Δήμοι και οι Περιφέρειες με σκοπό να είναι βιώσιμοι και αποτελεσματικοί για τους πολίτες που εκπροσωπούν, καλούνται να παίξουν κρίσιμο ρόλο σε σύνθετα ζητήματα, όπως η τοπική οικονομία, και οι κοινωνικές και πολιτιστικές διεργασίες. Αν η τοπική ανταγωνιστικότητα αποτελεί ένα σημαντικό μοχλό ανάπτυξης, τα πλαίσια για την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη προσδιορίζονται από σημαντικές γεωοικονομικές, κοινωνικές και συγκοινωνιακές συνθήκες της περιοχής, όπως η γεωγραφική έκταση και ο οικονομικός της χαρακτήρας, το σύστημα μεταφορών και επικοινωνίας, το διαθέσιμο ειδικευμένο και εργατικό προσωπικό, η παραγωγή και το είδος των παραγομένων προϊόντων, το σύστημα και οι υποδομές υγειονομικής περίθαλψης, η ύπαρξη επιχειρήσεων, η προσβασιμότητα σε συγκοινωνιακούς κόμβους επιγείων και εναερίων μεταφορών κ.ά. Οι ανωτέρω παράγοντες θα πρέπει να εληφθούν σοβαρά υπ όψη στην σχεδίαση της χωρικότητας και του μεγέθους του κάθε Δήμου ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα και η συνοχή του (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Υπουργείο Εσωτερικών, 2012). Στις μέρες μας η διοίκηση χρειάζεται σαφείς και μη χρονοβόρες διαδικασίες λήψης αποφάσεων, ενώ παράλληλα πρέπει να ανεβαίνει ο ρυθμός ανάπτυξης του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) και να υπηρετείται ο πολίτης με τη χαμηλότερη δυνατή γραφειοκρατία. Το γεγονός αυτό μπορεί να επιτυγχάνεται σε ικανοποιητικό βαθμό με την μείωση των επιπέδων διοίκησης σε τρία επιμέρους επίπεδα, το επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης α βαθμού όπως ο Δήμος, το επίπεδο της περιφερειακής αυτοδιοίκησης β βαθμού όπως η Περιφέρεια και το επίπεδο της Κεντρικής ή Γενικής Διοίκησης. 23

24 Οι Δήμοι μέσω του προγράμματος μπορούν αποτελεσματικά να επιλύουν στο επίπεδο τους τα προβλήματα των δημοτών, όταν εφαρμοστεί η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και λειτουργούν με βάση σαφείς νόμους και διατάξεις. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται και η αναγκαία εξοικονόμηση ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, και σημαντικοί οικονομικοί πόροι για την λειτουργία της νέας οργάνωσης. Η μείωση και η απλούστευση των επιπέδων περιφερειακής διοίκησης και αυτοδιοίκησης συνοδεύεται από την ενίσχυση της αντιπροσωπευτικότητας και της αποτελεσματικότητάς τους. Χρειάζονται λιγότερες και αρμονικότερες μονάδες, με σαφέστερες αρμοδιότητες και προκαθορισμένα πεδία δράσης, με μεγαλύτερη πολιτική και κοινωνική αντιπροσωπευτικότητα και λογοδοσία, με πλουσιότερη αποτελεσματικότητα. Αν η Ελλάδα θέλει να αλλάξει για να μη χάσει τη μεγάλη ευκαιρία του εκσυγχρονισμού της, πρέπει να αλλάξει στη βάση του διοικητικού της συστήματος. Αν αλλάξει η διοίκηση, θα αλλάξει και η πολιτική, γιατί η νέα πολιτική θα βασιστεί στις νέες διοικητικές δομές, λιγότερο συγκεντρωτικές, λιγότερο πελατειακές, πιο σύγχρονες και πιο δημοκρατικές. Το πρόγραμμα «Καλλικράτης» όπως αναφέρθηκε, περιλαμβάνει την δραστική μείωση των 1034 ΟΤΑ σε 370, θεμελιώνει τη περιφερειακή αυτοδιοίκηση, δημιουργεί 13 αιρετές Περιφέρειες, καταργεί 4000 νομικά πρόσωπα και δημοτικές επιχειρήσεις των Δήμων, θεμελιώνει 7 Γενικές Διοικήσεις που αντικαθιστούν τις σημερινές 13 κρατικές περιφέρειες και εξασφαλίζει την οικονομική αυτοτέλεια του νέου σχήματος με την συμμετοχή στους θεσμοθετημένους πόρους μέρους από τον ΦΜΑΠ και ΦΠΑ και την υποστήριξη των νέων ΟΤΑ. Με τη νέα αρχιτεκτονική εγκαθιστά την δημοτική ηλεκτρονική διακυβέρνηση, απαντά στην απαξίωση στην οποία άδικα εκτίθενται αιρετοί και εργαζόμενοι, και δίνει ώθηση στη πράσινη ανάπτυξη. Τέλος η σωστή διοικητική αναδιάρθρωση της χώρας, μακριά από κομματικές σκοπιμότητες, συνιστά προαπαιτούμενο για ένα πραγματικό εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας. Μια τολμηρή τομή στη διοικητική αναδιάρθρωση θα βοηθήσει στην επίλυση χρονιζόντων προβλημάτων που ταλανίζουν την οικονομία, την 24

25 κοινωνία και ακόμα και την πολιτική. Επιπρόσθετα θα απαλλάξει τη χώρα από αγκυλώσεις που δεν της επιτρέπουν να προχωρήσει με γρήγορους ρυθμούς στην πολυεπίπεδη σύγκλιση της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι προσωπικές φιλοδοξίες και ο τοπικιστικός πατριωτισμός που οδηγούν σε καβγάδες για όρια, «πρωτεύουσες» και «έδρες» των νέων χωροεδαφικών ενοτήτων, συχνά γίνονται «για το πάπλωμα» και δεν έχουν ουσιαστικό νόημα. 1.6 Η Διάρθρωση της Δημόσιας Διοίκησης στην Ελλάδα Η Κρατική Διοίκηση Κεντρικές και Περιφερειακές Υπηρεσίες, Εποπτευόμενοι Φορείς Η διάρθρωση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης διακρίνεται από πολυπλοκότητα και κατακερματισμό. δη στο επίπεδο της κυβέρνησης, αναπτύσσεται μεγάλος αριθμός υπουργείων, τα οποία με τη σειρά τους περιλαμβάνουν πολλές θέσεις υφυπουργών, γενικών και ειδικών γραμματέων (Nόμος 3 52/2010). Έτσι, διευρύνεται και επιτείνεται ο πολιτικός έλεγχος στην δημόσια διοίκηση, ενώ από την άλλη πλευρά διατηρείται το φαινόμενο να «υπουργοποιείται» ή «υφυπουργοποιείται» περίπου το ένα τρίτο της κοινοβουλευτικής ομάδας του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος με σοβαρές συνέπειες και στρεβλώσεις στην λειτουργία τόσο της εκτελεστικής όσο και της νομοθετικής εξουσίας, αλλά και του κοινοβουλευτισμού γενικότερα. Το φαινόμενο αυτό, παράλληλα, καθιστά εξαιρετικά δυσχερές το έργο του διυπουργικού συντονισμού, παρά την ενίσχυση των υπηρεσιακών και γενικότερων υποστηρικτικών δομών του πρωθυπουργού (Εγκύκλιος ΥΠ.ΕΣ.Α.Η.Δ. Νο 45 με α.π / ). Τα συλλογικά κυβερνητικά όργανα (υπουργικό συμβούλιο, κυβερνητική επιτροπή, ΚΥΣΕΑ, διάφορες επιτροπές κ.ά.) αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσχέρειες ενόψει της απουσίας παραδόσεων διακλαδικής συνέργιας, της δομικής πολυπλοκότητας, αλλά και των απαιτήσεων σε χρόνο και συχνότητα συνεδριάσεων. Η εσωτερική πολυπλοκότητα και ο υδροκεφαλισμός των υπουργικών δομών αναπαράγεται και στο επίπεδο των υπηρεσιακών θέσεων ευθύνης, με την δημιουργία υπερβολικά μεγάλου αριθμού γενικών διευθύνσεων, διευθύνσεων και διαφόρων αυτοτελών οργανικών μονάδων. 25

26 Ο οργανωτικός κατακερματισμός επεκτείνεται ακόμη περισσότερο με την ίδρυση και λειτουργία μεγάλου αριθμού κρατικών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ, καθ ύλη αυτοδιοίκηση με δικά της συμβούλια και διευθυντικά όργανα), σημαντικό μέρος των οποίων εποπτεύεται από τα ίδια τα Υπουργεία. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν και πολλά κρατικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙΔ) με διοικητική ή κοινωφελή (όχι επιχειρηματική) αποστολή. Τέλος, παρατηρείται και συνωστισμός προσωπικού στις κεντρικές υπηρεσίες, αφού περίπου το 50 των μόνιμων υπαλλήλων του κράτους υπηρετεί σε αυτές (χωρίς να υπολογίζονται στρατιωτικοί, σώματα ασφαλείας, λιμενικοί, εκπαιδευτικοί, δικαστικοί, κληρικοί), ενώ παρόμοια είναι η εικόνα στα κρατικά νομικά πρόσωπα (στα ΝΠΔΔ, λ.χ., το 30 του προσωπικού απασχολείται στις κεντρικές τους υπηρεσίες). Έτσι, καθίσταται ανάγλυφη η επέκταση των κρατικών υπηρεσιών σε μεγάλο εύρος μη επιτελικών καθηκόντων, που είναι καρπός ενός ακραίου συγκεντρωτισμού (Εγκύκλιος ΥΠ.ΕΣ.Α.Η.Δ. Νο 45 με α.π / ). Πέραν αυτών, παρατηρείται και το φαινόμενο των συνεχών και ανανεούμενων αποσπάσεων από τη μία υπηρεσία στην άλλη, αποσπάσεις που συνήθως δεν καλύπτουν αντικειμενικές ανάγκες αλλά υπηρετούν άλλες σκοπιμότητες και οι οποίες δεν επιτρέπουν ένα σωστό προγραμματισμό των αναγκών και των δυνατοτήτων της κάθε υπηρεσίας. Κατακερματισμός παρατηρείται και ως προς την περιφερειακή οργάνωση του κράτους. Έτσι, ενώ κατά το 1997 οι 13 Γενικές Περιφέρειες ανασυγκροτήθηκαν και αναβαθμίστηκαν ως βασική μονάδα οργάνωσης της περιφερειακής κρατικής διοίκησης, έχουν αναπτυχθεί ισχυρότατες τάσεις πολυδιάσπασης της περιφερειακής οργάνωσης, με την δημιουργία Ειδικών Περιφερειών και περιφερειακών υπηρεσιών από σημαντικά Υπουργεία και κλάδους (λ.χ. Εκπαίδευση, Υγεία-Πρόνοια, Περιβάλλον κ.ά.). Σε αυτές θα πρέπει να προστεθούν και αρκετοί ειδικευμένοι φορείς με αποκεντρωμένη δομή (λ.χ. ο ΕΦΕΤ), καθώς και οι περιφερειακές υπηρεσίες ορισμένων υπουργείων που κατά το παρελθόν δεν είχαν ενταχθεί ή είχαν εξέλθει από την ενιαία περιφερειακή συγκρότηση του κράτους (λ.χ. Εφορίες Αρχαιοτήτων, Οικονομικές και Δημοσιονομικές υπηρεσίες κ.ά.) (Nόμος 3 52/2010). 26

27 1.6.2 Το Θεσμικό Πλαίσιο για την Οργάνωση των Δημοσίων Υπηρεσιών Το θεσμικό πλαίσιο για την δημιουργία των ειδικότερων οργανωτικών δομών της ελληνικής διοίκησης είναι ισχνό και ατελές. Περιορίζεται κατ ουσία σε ένα μόνο άρθρο ενός προ δεκαετίας θεσπισθέντος νόμου (άρθρο 20 του ν. 2503/1999). Σύμφωνα με αυτό η εσωτερική οργανωτική διάρθρωση, των Υπουργείων και των Ν.Π.Δ.Δ. καθορίζεται με τους Οργανισμούς τους. Οι Οργανισμοί καταρτίζονται με Π.Δ., που εκδίδονται με πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού (Εγκύκλιος ΥΠ.ΕΣ.Α.Η.Δ. Νο 45 με α.π / ). Με τους Οργανισμούς καθορίζονται (Nόμος 3 52/2010): Η αποστολή του φορέα Η διάρθρωση των υπηρεσιών του σε οργανικές μονάδες (Γενικές Διευθύνσεις, Διευθύνσεις, Τμήματα Αυτοτελή ή μη και Αυτοτελή Γραφεία). Ο τίτλος, η έδρα και η κατανομή των υφιστάμενων αρμοδιοτήτων μεταξύ των οργανικών μονάδων Οι κλάδοι και οι ειδικότητες προσωπικού και η κατανομή των οργανικών θέσεων στους κλάδους και στις ειδικότητες αυτές καθώς και τα τυπικά προσόντα διορισμού ή πρόσληψης στις θέσεις αυτές. Η περιγραφή προσόντων και καθηκόντων της κάθε θέσης ευθύνης Οι κλάδοι ΠΕ, ΤΕ και ΔΕ των οποίων οι υπάλληλοι κρίνονται για την κατάληψη θέσεων προϊσταμένων. Με τους οργανισμούς επιτρέπεται η μεταφορά οργανικών θέσεων από υφιστάμενους κλάδους σε άλλους υπάρχοντες ή νέους κλάδους της ίδιας ή άλλης κατηγορίας, η κατάργηση κενών οργανικών θέσεων, η κατάταξη των υπηρετούντων υπαλλήλων σε 27

28 συγχωνευόμενους ή συνιστώμενους νέους κλάδους της οικίας κατηγορίας. Αντίθετα, με τους οργανισμούς δεν επιτρέπεται η σύσταση νέων οργανικών θέσεων Προβλήματα Δομικού Σχεδιασμού στην Ελληνική Διοίκηση Σημειώνεται ότι η αναδιάταξη κλάδων δεν μπορεί να οδηγήσει στην απόλυση ή τον υποβιβασμό υπαλλήλων. Όσοι υπάλληλοι πλεονάζουν καταλαμβάνουν αυτοδίκαια προσωποπαγείς (προσωρινές οργανικές) θέσεις στον οικείο κλάδο που καταργούνται με την έξοδο από την υπηρεσία των υπαλλήλων που τις κατέχουν. Στην ελληνική διοίκηση παρατηρούνται χρόνια προβλήματα στον σχεδιασμό των δομών. Κατ αρχήν, ο δομικός σχεδιασμός παρουσιάζει έναν πρωθύστερο χαρακτήρα: προηγείται αντί να έπεται της ανάλυσης δημόσιας πολιτικής δεδομένου πεδίου και του αντίστοιχου στρατηγικού σχεδιασμού. Η αντιμετώπιση οποιουδήποτε δημόσιου προβλήματος επιχειρείται με όρους κατάργησης ή δημιουργίας οργάνων και ανακατανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ διοικητικών επιπέδων χωρίς να έχει προηγηθεί ένας συστηματικός στρατηγικός σχεδιασμός των επιθυμητών αποτελεσμάτων και των αναγκαίων γι αυτό επιχειρησιακών και διαδικαστικών παρεμβάσεων (Εγκύκλιος ΥΠ.ΕΣ.Α.Η.Δ. Νο 45 με α.π / ). Το γεγονός αυτό προκαλεί εν συνεχεία αδυναμία ολοκληρωμένου προσδιορισμού της αποστολής του φορέα και των υπο-μονάδων του, κάτι που έχει σημαντικές επιπτώσεις στη συγκρότηση και λειτουργία των υπηρεσιών. Η έμφαση δίδεται στη διαδικαστική και όχι στην παραγωγική διάσταση του οργανωσιακού ρόλου με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνεται ολοκληρωμένος, προσδιορισμός της αποστολής τέτοιος που θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως οδηγός δράσης, και βάση αξιολόγησης των αποτελεσμάτων του φορέα. Ο οργανωτικός σχεδιασμός επιχειρείται χωρίς χρήση ειδικής μεθοδολογίας και χωρίς συνυπολογισμό του επιτελούμενου έργου και των αναγκαίων γι αυτό λειτουργιών. Η συγκρότηση των οργανικών μονάδων δεν προκύπτει από συστηματική ανάλυση και ομαδοποίηση των ενεργειών βάση συγκεκριμένων λειτουργικών κριτηρίων και 28

29 εκτίμησης του φόρτου εργασίας, οδηγώντας έτσι σε ασαφή κατανομή, επικαλύψεις και συγκρούσεις αρμοδιοτήτων, διασπορά ομοειδών αντικειμένων μεταξύ διαφορετικών δομών, πλασματικά αντικείμενα, ανισοκατανομή προσωπικού και δυσχέρειες οριζόντιου συντονισμού, εσωτερική πολυδιάσπαση των υπηρεσιών με υπερ-κατάτμηση των μονάδων. Τέλος η οργανωτική έμφαση δίδεται στις περισσότερες περιπτώσεις στο επίπεδο του Τμήματος, του οποίου οι αρμοδιότητες περιγράφονται αναλυτικά ενώ οι υπερκείμενες μονάδες (Διευθύνσεις, Γενικές Διευθύνσεις) γίνονται αντιληπτές ως απλό άθροισμα των συστατικών τους υπο-μονάδων, δηλαδή σε τελική ανάλυση των Τμημάτων. Η δε περιγραφή των θέσεων εργασίας αγνοείται παντελώς στην ελληνική διοίκηση Προβλήματα Σχεδιασμού των Διοικητικών Διαδικασιών στην Ελληνική Διοίκηση Η παραγωγή των διαδικασιών δεν γίνεται με συστηματικό τρόπο στην ελληνική διοίκηση. Η διαμόρφωσή τους είναι αδόμητη και η επίδραση της συγκυρίας, και άλλων μη ορθολογικών παραγόντων είναι καθοριστικές. Δεν υπάρχει εξειδικευμένος κεντρικός μηχανισμός σχεδιασμού των διαδικασιών ούτε μηχανισμός παροχής τεχνογνωσίας για τον σχεδιασμό. Οι διαδικασίες παράγονται τελείως εμπειρικά συνήθως από το μεσαίο στελεχιακό δυναμικό χωρίς την συνδρομή ειδικών. Δεν προβλέπονται όργανα αρμόδια για τον έλεγχο ποιότητας των διαδικασιών ούτε σύστημα περιοδικής αξιολόγησης και βελτίωσής τους. Η τυποποίηση τους είναι ανεπαρκής και οι διαδικαστικές διακυμάνσεις -συνηθέστατες μεταξύ ομοειδών υπηρεσιών- παράγουν αυξημένη διοικητική αβεβαιότητα που συνιστά ένα εκ των δραστικών συστατικών της κακοδιοίκησης. Οι πολιτικοί προϊστάμενοι που θα μπορούσαν να επιβάλουν την εισαγωγή σχεδιαστικών αλλαγών, συνήθως δεν αποδίδουν τη δέουσα βαρύτητα σε πάγια δομολειτουργικά στοιχεία με βάθος χρόνου λόγω του περιορισμένου πολιτικού ορίζοντα που βλέπουν να έχουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία (Nόμος 3 52/2010). Προσπάθειες τυποποίησης και ανασχεδιασμού των διαδικασιών έχουν υπάρξει ήδη από την δεκαετία του 0 παραμένοντας ωστόσο πιλοτικές, περιθωριακές και ανορθόδοξες. Η κατάσταση παραμένει συνεπώς στην ουσία της αμετάβλητη και η διασφάλιση τυποποίησης και της απλούστευσης των κρίσιμων διαδικασιών εξακολουθεί να 29

30 συνιστά ζητούμενο. Συνοψίζοντας, μπορεί να ειπωθεί ότι η απουσία κατάλληλης οργανωσιακής δομής και επαρκών διαδικασιών μειώνει την αποτελεσματικότητα και μακροχρόνια υποσκάπτει το κύρος και την κοινωνική λειτουργία των δημόσιων φορέων. 1.7 Εισαγωγή Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στις Δημόσιες Υπηρεσίες στην Ελλάδα με Σκοπό την Καλύτερη Παροχή Υπηρεσιών στους Πολίτες της Χώρας Αποτελεί γεγονός πως η έμμεση πίεση προς την ελληνική διοίκηση να αναπτύξει δράσεις στα πλαίσια της ενωσιακής πολιτικής για την ηλεκτρονική Ευρώπη οδήγησε στην ανάπτυξη ποικίλων πρωτοβουλιών από πολλά υπουργεία, στα δύο τελευταία ΚΠΣ/ΕΣΠΑ. Παράλληλα τα σημαντικά κονδύλια που διατίθενται για την εφαρμογή των σχετικών δράσεων υποκίνησαν τις ελληνικές εταιρείες πληροφορικής να εμπλακούν σε σχετικά έργα (Εγκύκλιος ΥΠ.ΕΣ.Α.Η.Δ. Νο 45 με α.π / ). Οι πρωτοβουλίες αυτές τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα εμφανίζουν χαρακτηριστικά που υπαγορεύονται από την γενικότερη ελληνική διοικητική και παραγωγική κουλτούρα: ανεπαρκή χρήση μεσο-μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και ευκαιριακότητα των στοχεύσεων και των ενεργειών, περιορισμένο οριζόντιο συντονισμό με αποτέλεσμα περιορισμένες συνέργιες, επικαλύψεις δράσεων και απώλεια πόρων, σύγχυση μεταξύ ενδιάμεσων εκροών και τελικών επιθυμητών επιπτώσεων με αποτέλεσμα την απώλεια του ουσιαστικού τελικού αποτελέσματος και την υποκατάστασή του από τα ενδιάμεσα παραδοτέα, έλλειψη ενδιάμεσης παρακολούθησης και ελέγχων. Τα δομικά και λειτουργικά αυτά χαρακτηριστικά συνδυάζονται με άλλα προβλήματα που αφορούν όσους καλούνται να συνεργασθούν στα πλαίσια των προγραμμάτων και έργων ηλεκτρονικής διοίκησης και διακυβέρνησης: 30

31 Τα στελέχη του δημοσίου που απαιτείται να συμπράξουν ουσιαστικά στον σχεδιασμό, την παρακολούθηση, τη βελτίωση, την αξιολόγηση και χρήση των παραδοτέων τους, σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι κατάλληλα εξοπλισμένα για τον σκοπό αυτόν. Τα ζητήματα της αξιοποίησης των νέων (ΤΠΕ) γίνονται αντιληπτά ως αποκλειστικότητα των τεχνικών υπαλλήλων ενώ οι διοικητικοί, οικονομικοί και λοιποί εξειδικευμένοι υπάλληλοι δεν εμπλέκονται όσο θα έπρεπε στον σχεδιασμό. Η ανάλυση των εργασιακών διαδικασιών γίνεται αποκλειστικά από πληροφορικούς, δηλαδή από μη ειδικούς στο περιεχόμενο της εργασίας που αγνοούν τη σκοπιμότητα των ενεργειών, τις δυσχέρειες και τα επιθυμητά αποτελέσματά τους. Οι παραγωγοί και εισαγωγείς υποδομών και λογισμικού ΤΠΕ στην Ελλάδα, δίνουν έμφαση στην επιτάχυνση και μεγιστοποίηση του οικονομικού οφέλους μέσω της αποφυγής κοστοβόρων διαδικασιών ανάλυσης και ανάπτυξης των εφαρμογών, με αποτέλεσμα την ελάχιστη δυνατή παραμετροποίηση και ελαχιστοποίηση των εξατομικευμένων λύσεων. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η δημιουργία πληροφοριακών συστημάτων τα οποία δεν ανταποκρίνονται πλήρως στις πραγματικές ανάγκες των υπηρεσιών, δεν υποστηρίζουν διαδικασίες που καλούνται να διεκπεραιώσουν και δεν διασφαλίζουν τις επιθυμητές εκροές ( t t ) και επιπτώσεις ( tc e ). Τα συστήματα αυτά έχουν πάρα πολλές πιθανότητες να υπο-αξιοποιηθούν, να αδρανοποιηθούν ή ακόμα και να μην ενεργοποιηθούν καθόλου Προβλήματα Πρόσβασης στις Παρεχόμενες Δημόσιες Υπηρεσίες Μέσω της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Η όποια υφιστάμενη ηλεκτρονική πρόσβαση στις υπηρεσίες δε συνοδεύεται σήμερα από τις κατάλληλες κτιριακές υποδομές, τη χωροθέτηση των υπηρεσιακών δραστηριοτήτων και ιδιαίτερα των σημείων εξυπηρέτησης του κοινού, καθώς και τους όρους ενημέρωσης, προσανατολισμού, αναμονής και φυσικής μετακίνησης των 31

32 συναλλασσομένων. Οι συνθήκες σ αυτό το επίπεδο, παρ όλες τις σημειακές βελτιώσεις της τελευταίας δεκαπενταετίας στο κτιριολογικό κατά βάση σκέλος, επιδέχονται σημαντική αναβάθμιση. Η αρχική πληροφόρηση και ο προσανατολισμός των συναλλασσομένων στις περισσότερες υπηρεσίες βρίσκονται σε εμβρυακό στάδιο (Nόμος 3 52/2010): Ανεκπαίδευτο σε θέματα επικοινωνίας, πληροφόρησης και συμπεριφοράς προς το κοινό, προσωπικό θυρωρείων συγκροτεί το σημείο πρώτης επαφής του κοινού με την υπηρεσία Μη συστηματικά σχεδιασμένη, πρόχειρα και ανομοιόμορφα εκτελεσμένη και συχνά μη κατανοητή από το ευρύ κοινό σήμανση επιχειρεί ανεπιτυχώς να προσανατολίσει το κοινό εντός των κτιρίων (π.χ. σε ΔΟΥ το γραφείο φόρου μεταβίβασης ακινήτων, χωροθετείται σε τμήμα που σημαίνεται «Κεφάλαιο» και σε γκισέ που σημαίνεται «Φ.Μ.Α») Μη γενικευμένη χρήση συστημάτων διαχείρισης συναλλασσομένων (ραντεβού, ηλεκτρονικό σύστημα προτεραιότητας) Ανεπαρκείς σε επιφάνεια και ποιότητα χώροι αναμονής Μη συντήρηση των συστημάτων προσανατολισμού και διαχείρισης που εγκαθίστανται (ηλεκτρονικά συστήματα που δεν λειτουργούν, χειρόγραφες «πινακίδες» κλπ) 1.8 Διαχείριση Ανθρωπίνου Δυναμικού στις Δημόσιες Υπηρεσίες Βασικός παράγοντας για την εύρυθμη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού είναι ο ανθρώπινος παράγοντας. Ωστόσο η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού στην ελληνική διοίκηση δεν ακολουθεί τις αρχές της διοικητικής επιστήμης και τις πρακτικές της ορθολογικής διοίκησης. Στα θέματα των προσλήψεων παρά την προσπάθεια τυποποίησης και κεντρικού ελέγχου των διαδικασιών επιλογής προσωπικού δια της θέσπισης του ΑΣΕΠ με τον νόμο 2190/1994 αναπτύσσονται διαρκώς νέοι δίαυλοι παράκαμψης των αντικειμενικών αυτών διαδικασιών (Εγκύκλιος ΥΠ.ΕΣ.Α.Η.Δ. Νο 45 με α.π / ). 32

33 Το προσωπικό αυτό προσλαμβάνεται κατά κανόνα με προσωπική επιλογή, σε διαφορετική θέση αλλά ασκεί καθήκοντα άλλης θέσης συνήθως παγίων αναγκών, συγκροτεί σταδιακά γενιές συμβασιούχων η μονιμοποίηση των οποίων οδηγεί σε νέο κύμα «προσωρινών» προσλήψεων. Μία άλλη πλημμελώς ελεγχόμενη είσοδος στην δημόσια υπηρεσία αποτελεί η πλήρωση ποσοστού των εκάστοτε προκηρυσσόμενων θέσεων από άτομα με ειδικές ανάγκες, εξαίρεση οπωσδήποτε θεμιτή και σκόπιμη, αλλά υλοποιούμενη μέσω ΟΑΕΔ και χωρίς έλεγχο από το ΑΣΕΠ. λλωστε ο έλεγχος του ΑΣΕΠ βαίνει γενικότερα διαρκώς συρρικνούμενος καθώς όλο και περισσότεροι φορείς διασφαλίζουν νομοθετικά εξαιρέσεις. Τέλος το ΑΣΕΠ εξακολουθεί να ελέγχει αποκλειστικά και μόνο την τυπική νομιμότητα της εν γένει διαδικασίας χωρίς να διαθέτει ούτε την αρμοδιότητα ούτε την τεχνογνωσία ελέγχου της σκοπιμότητας των προσλήψεων μέσω της διερεύνησης και τεκμηρίωσης των αναγκών των φορέων σε προσωπικό με δόκιμες επιστημονικές μεθόδους. Αντίστοιχες πρακτικές ακολουθούνται και στα θέματα των προαγωγών και της πλήρωσης των θέσεων προϊσταμένων. Κυριαρχεί ευρύτερα η αντίληψη της ανάγκης πολιτικού ελέγχου όχι μόνο των θέσεων εκείνων που εμπλέκονται στον στρατηγικό σχεδιασμό των δημοσίων πολιτικών, όπως θα ήταν το θεμιτό και το σκόπιμο, αλλά των κάθε είδους θέσεων ευθύνης ακόμη και σε καθαρά εκτελεστικού χαρακτήρα και ήσσονος βαρύτητας μονάδες. Η προτεραιότητα αυτή οδηγεί στην παράκαμψη στην πράξη των αντικειμενικών μεθόδων επιλογής μέσω π.χ. του ελεύθερου συνυπολογισμού και όχι της δεσμευτικά σταθμισμένης μοριοδότησης των κριτηρίων, της χρήσης της προσωπικής αξιολόγησης των υποψηφίων χωρίς επιστημονικά δόκιμη μεθοδολογία, την κατα διακριτική ευχέρεια τοποθέτηση των προακτέων σε θέσεις ευθύνης χωρίς αξιοποίηση των μεθόδων της περιγραφής και αξιολόγησης των θέσεων και των «σχεδίων σταδιοδρομίας» κλπ. Η γενικευμένη πολιτικοποίηση των θέσεων ευθύνης και η προκύπτουσα ανάγκη διασφάλισης θέσεων προϊσταμένων και για πρόσωπα τα οποία υπό αντικειμενικές συνθήκες δεν θα μπορούσαν να τις διεκδικήσουν οδηγεί συχνά στον πολλαπλασιασμό των θέσεων αυτών ο οποίος συνεπιφέρει και τον πολλαπλασιασμό των αντίστοιχων 33

34 οργανικών μονάδων. Θεσπίζονται με τον τρόπο αυτόν οργανικές μονάδες χωρίς επιστημονικό σχεδιασμό, χωρίς εφαρμογή λειτουργικών κριτηρίων τμηματοποίησης, χωρίς εκτίμηση του φόρτου εργασίας, οδηγώντας έτσι σε επικαλύψεις αρμοδιοτήτων, πλασματικά αντικείμενα, ακατάλληλη κατανομή του προσωπικού και ανεπαρκή συντονισμό (Εγκύκλιος ΥΠ.ΕΣ.Α.Η.Δ. Νο 45 με α.π / ). Τέλος, η μη αξιοποίηση των μεθόδων αξιολόγησης των θέσεων και η μη σύνδεση των αποδοχών με αντικειμενικά και πάλι κριτήρια όπως ο βαθμός κινδύνου και ευθύνης των καθηκόντων, η πολυπλοκότητα των ενεργειών, ο φόρτος εργασίας, η ένταση της απαιτούμενης προσπάθειας κλπ, αλλά και η απουσία ενιαίων διυπηρεσιακών κριτηρίων προσδιορισμού των αποδοχών που αποτυπώνεται ως διαρκής ανατροπή στην πράξη τ υ ενιαίου μισθολογίου, παράγουν μια μισθολογική ανισορροπία. Η ενίσχυση των αποδοχών τους πραγματοποιείται συνήθως δια της επιδοματικής οδού μέθοδο που δεν εγγυάται την μισθολογική δικαιοσύνη και διαφάνεια. Συνολικά, μπορεί κανείς να πει ότι οι άνθρωποι που στελεχώνουν την ελληνική Δημόσια Διοίκηση: Δε νιώθουν εργασιακή ικανοποίηση Δεν μπορούν να αναπτύξουν πρωτοβουλία Νώθουν και είναι απόμακρα από τα κέντρα των αποφάσεων Δεν τους παρέχονται ολοκληρωμένα και με ουσιαστική συνέχεια προγράμματα συνεχούς κατάρτισης Δεν αξιολογούνται ουσιαστικά ή όταν αξιολογούνται αυτό γίνεται χωρίς εγγυήσεις αντικειμενικότητας Σε ορισμένες υπηρεσίες ή ειδικότητες πλεονάζουν και σε άλλες δεν επαρκούν για να φέρουν σε πέρας το έργο που τους ανατίθεται. Τα ζητήματα αυτά, και άλλα των οποίων η εξαντλητική απαρίθμηση δεν είναι δυνατή στο πλαίσιο της παρούσας Γνώμης, επιδρούν αρνητικά στον τρόπο λειτουργίας της Διοίκησης και στην προσφορά ορθών δημόσιων υπηρεσιών στους πολίτες της χώρας. 34

35 Κεφάλαιο 2 ο : Ο Θεσμός Λειτουργίας των Κέντρων ΕΞυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) στις Μέρες μας, Στοιχεία που Συνθέτουν την Γενικότερη Λειτουργία τους Αλλά και την Παροχή Δημόσιων Υπηρεσιών στους Πολίτες 2.1 Η Έννοια των ΚΕΠ στην Ελλάδα Τα ΚΕΠ είναι υποκαταστήματα του Κράτους που οργανώνει το Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης σε όλους τους Δήμους της χώρας και στα οποία ο πολίτης μπορεί να κάνει όλες τις συναλλαγές του με το δημόσιο. Από τις πιο απλές, όπως π.χ. η έκδοση ενός πιστοποιητικού γέννησης μέχρι τις πιο πολύπλοκες όπως π.χ. η πολεοδομική άδεια. Ο πολίτης, δηλαδή, δεν χρειάζεται να τρέχει από υπηρεσία σε υπηρεσία του δημοσίου για να εξασφαλίσει τα έγγραφα για μία υπόθεσή του, αλλά πηγαίνοντας στο ΚΕΠ, υποβάλλει την αίτησή του και ανάλογα με τη φύση της συναλλαγής, το χαρτί βγαίνει, σε χρόνο που μπορεί να διαρκέσει κυριολεκτικά ένα λεπτό όπως π.χ. φορολογική ενημερότητα ή εκκαθαριστικό σημείωμα ( δηγός τ ν ντρ ν υπηρ τησης Πολιτ ν, Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, 2007) Τρόπος Λειτουργίας των ΚΕΠ Αιτήσεις Πολιτών Σύμφωνα με το σύνολο των διαδικασιών προσφοράς δημοσίων υπηρεσιών στην Ελλάδα, όλες οι συναλλαγές με τους πολίτες και το κράτος θα πρέπει ν αποτυπώνονται σε ηλεκτρονική μορφή. Στα ΚΕΠ, κάθε ένα ηλεκτρονικό έντυπο θα αντιστοιχεί σε κάθε μια συναλλαγή με τον πολίτη. Σε κάθε ένα από αυτά θα 35

36 περιέχεται η αίτησή του αλλά και όσα δικαιολογητικά χρειάζονται. Από τη στιγμή που υπάρχει μια σχετική ενημέρωση σε ότι αφορά τα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίζονται από τους πολίτες στα ΚΕΠ το παραπάνω στοιχείο έχει ιδιαίτερη σημασία σε κάθε υπόθεσή του με το κράτος και σαν αποτέλεσμα ο ίδιος θα έχει μια πλήρη ενημέρωση. Αντίστοιχα, σε ένα κεντρικό υπολογιστή έχουν τοποθετηθεί όλα τα ηλεκτρονικά έντυπα που χρειάζονται και με τη σειρά του ο κεντρικός αυτός υπολογιστής τα δίνει σε όλα τα ΚΕΠ της χώρας ( δηγός τ ν ντρ ν υπηρ τησης Πολιτ ν, Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, 2007). Κάθε ένας κωδικός αντιστοιχεί σε κάθε πολίτη στα ΚΕΠ. Έτσι όλα τα στοιχεία του κάθε πολίτη θα «περασθούν» σε μια φόρμα και αυτομάτως θα αποκτήσει και ένα κωδικό, από τη στιγμή που θα επισκεφθεί κάποιο ΚΕΠ για κάποιο θέμα του. Αν πάλι κάποια άλλη χρονική στιγμή στο μέλλον χρειασθεί να επισκεφθεί πάλι κάποιο ΚΕΠ τα στοιχεία δε θα χρειασθεί να καταχωρηθούν από την αρχή από κάποιον υπάλληλο αλλά θα είναι ήδη καταχωρημένα, μόνο ο αριθμός της ταυτότητάς του ή το ονοματεπώνυμό του και το πατρώνυμό του θα του ζητηθούν. Έτσι τα στοιχεία αυτά θα καταχωρηθούν αυτόματα και θα έχει στα χέρια του το πιστοποιητικό που θέλει. Το e-kep θα πρωτοκολλήσει την αίτηση και θα αποκτήσει ηλεκτρονικό πρωτόκολλο. Στη συνέχεια θα διαβιβασθεί στην αρμόδια υπηρεσία. Η διαβίβαση αυτή γίνεται υποχρεωτικά από τα ΚΕΠ, όλων δηλαδή των αιτήσεων μέσα σε μια ημέρα από εκείνη που υποβλήθηκαν. Μια απόδειξη υποβολής δίνεται στο πολίτη η οποία αφορά το αίτημά του. Σε αυτή αναφέρονται : Ο αριθμός πρωτοκόλλου Η ημερομηνία υποβολής Η υπηρεσία όπου έγινε το αίτημά του Τι είδους αίτημα έγινε Τα στοιχεία του υπαλλήλου ο οποίος τα πρωτοκόλλησε Πως διαβιβάζονται οι αιτήσεις 36

37 Η φύση του κάθε εγγράφου το οποίο ζητείται με αίτηση είναι υπεύθυνη για τον τρόπο με τον οποίο διαβιβάζεται η αίτηση. Έτσι μπορεί να είναι : Με φαξ, που αφορούν δικαιολογητικά για δήμους ληξιαρχεία Βεβαιώσεις σπουδών ΑΕΙ/ΤΕΙ Έγγραφα ΟΑΕΔ Ταχυδρομείο Courier, για Μεταβιβάσεις ιχ όπου προσκομίζεται και η άδεια κυκλοφορίας Ιδιόχειρα σε περιπτώσεις όπου η αρμόδια υπηρεσία είναι κοντά στα ΚΕΠ on line αφορά κάποια πιστοποιητικά όπως : αιτήσεις για Ειδικό Ληξιαρχείο Αθηνών σε περιπτώσεις γεννήσεων, γάμων, θανάτων για Έλληνες στο εξωτερικό. Έτσι η αρμόδια αυτή υπηρεσία θα απαντήσει σχετικά με την πράξη αν είναι καταχωρημένη ή όχι στα αρχεία της και φυσικά αν έχει βρεθεί. Για πιστοποιητικά στρατολογικής κατάστασης Βεβαιώσεις επιμελητηρίων Βεβαιώσεις τόκων από τα Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων Είναι σημαντικό το γεγονός ότι σε αιτήσεις στις οποίες δεν είναι απαραίτητα τα δικαιολογητικά, για τον τρόπο με τον οποίο θα διαβιβασθεί η αίτηση θα γίνεται με φαξ από το σύστημα e-kep. Η απάντηση θα αναμένεται και σχετικό παράδειγμα είναι αυτό της αποστολής ποινικού μητρώου το οποίο θα αποστέλλεται μόνο στην υπηρεσία όπου έγινε η αίτηση και όχι κάπου αλλού. Η αποστολή του πιστοποιητικού γέννησης θα αποστέλλεται στο ΚΕΠ με ταχυδρομείο από τη στιγμή που χρειάζεται για την έκδοση δελτίου ταυτότητας. Σε περίπτωση που ο πολίτης το επείγεται θα χρεώνεται τα έξοδα courier. Υπάρχουν πολλές εταιρείες με courier με τις οποίες τα ΚΕΠ συνεργάζονται και η χρέωση είναι μικρότερη. Ο τρόπος με τον οποίο η απάντηση θα διαβιβασθεί στο ΚΕΠ εξαρτάται από : Τη φύση του πιστοποιητικού 37

38 Τη χρήση που προσδιορίζεται Χρόνος Διεκπεραίωσης Αιτημάτων των Πολιτών στα ΚΕΠ Σύμφωνα με το γενικό κανόνα ο οποίος ισχύει για τη διεκπεραίωση των υποθέσεων των πολιτών σε υπηρεσίες τοπικής αυτοδιοίκησης και νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, ο χρόνος που χρειάζεται για τη σχετική απάντηση είναι πενήντα (50) ημέρες, όπου είναι και το ανώτατο όριο από τη στιγμή που δεν επιβάλλονται προθεσμίες. Κάποιες όμως από τις υποθέσεις με μικρό χρόνο διεκπεραίωσης, μπορούν να παραληφθούν και επί τόπου όπως περιπτώσεις που αφορούν: Εκκαθαριστικά 2003, 2004 και 2005, κτλ Φορολογική ενημερότητα Ασφαλιστική ενημερότητα Επανεκτύπωση βεβαίωσης ΑΦΜ φυσικού προσώπου Επανεκτύπωση βεβαίωσης διακοπής εργασιών φυσικού προσώπου Επανεκτύπωση βεβαίωσης μεταβολής ατομικών στοιχείων φυσικού προσώπου μη επιτηδευματία Σημειώματα ενημερωτικά μηνιαίας κύριας ή επικουρικής σύνταξης που αφορούν συνταξιούχους Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου Βεβαίωσεις χορήγησης τόκων δανείων από Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων Πιστοποιητικά που αφορούν Επιμελητήρια Βεβαιώσεις καταβολής αποζημιώσεων από ΕΛΓΑ Τι Συμβαίνει από τη Στιγμή που θα Έρθει μια Απάντηση για Ένα Αίτημα στο ΚΕΠ 38

39 Με την παραλαβή του αντίστοιχου πιστοποιητικού και το τέλος της υπόθεσης έχει έρθει και η απάντηση στα ΚΕΠ και αυτόματα ο αριθμός πρωτοκόλλου έχει κλείσει την υπόθεση, ενημερώνεται και ο πολίτης με αποστολή SMS που παραλαμβάνει στο κινητό του μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών για οτιδήποτε αφορά την υπόθεσή του ( δηγός τ ν ντρ ν υπηρ τησης Πολιτ ν, Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, 2007). Θα πρέπει όμως ο αριθμός του κινητού του να είναι γνωστός σε αυτή την υπηρεσία. λλος τρόπος είναι να ενημερωθεί τηλεφωνικά από σταθερό τηλέφωνο. Ο αποστολέας για τα SMS είναι το ΥΠΕΣΣΔΑ-ΚΕΠ και το κείμενο που αναφέρεται είναι ο εξής: Η αίτησή σας με αρ. φακ λλου.. που υποβλήθηκε σε επιτυχ ς. Μπορείτε να παραλάβετε το γγραφό σας στο Π ολοκληρ θηκε Π που χετε επιλ ει. Ο τρόπος βέβαια με τον οποίο ο κάθε πολίτης μπορεί να επισκεφθεί οποιοδήποτε ΚΕΠ και να έχει τις απαραίτητες πληροφορίες γύρω από θέματα συναλλαγών με τη Δημόσια Διοίκηση, αποτελεί ουσιαστικά μια σημαντική καινοτομία για τα ελληνικά δεδομένα. Είναι πολύ εύκολο να υποβάλλουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά και να τελειώνουν τις υποθέσεις τους από τη στιγμή που αυτές αντιμετωπίζουν πρόβλημα με Δημόσιες Υπηρεσίες. Δεν είναι πλέον αναγκαίο το τρέξιμο σε Δημόσιες Υπηρεσίες και η πολύωρη αναμονή ή ταλαιπωρία και οι άσκοπες μετακινήσεις ( δηγός τ ν ντρ ν υπηρ τησης Πολιτ ν, Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, 2007) Βασικές Λειτουργίες των ΚΕΠ στις Μέρες μας Αναφερόμενοι στις βασικές λειτουργίες των ΚΕΠ στις μέρες μας, θα λέγαμε πως οι υπάλληλοι σε αυτά μπορούν να ( δηγός τ ν ντρ ν υπηρ τησης Πολιτ ν, Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, 2007): Εξυπηρετούν όποιες ενέργειες χρειάζονται για διεκπεραίωση διοικητικών υποθέσεων Προμηθεύουν σε ενδιαφερόμενους τα απαραίτητα έντυπα αιτήσεων και από την πλευρά τους αναζητούν τα απαραίτητα δικαιολογητικά 39

40 από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Τα ΚΕΠ ή αποστέλλουν επί αντικαταβολή τα τελικά έγγραφα ή τα παραδίδουν από εκεί. Διεκπεραιώνουν κάποιες άλλες υπηρεσίες όπως επικύρωση εγγράφων, αντιγράφων, χορήγηση παραβόλων και φορολογικές ενημερότητες, πληροφορίες, προκηρύξεις, ζητήματα κοινωνικής πρόνοιας, υγειονομικά, μεταφορών και επικοινωνιών. Αντίστοιχα υπάρχουν τα απαραίτητα έντυπα τα οποία συνοδεύουν τις διαδικασίες οι οποίες και διεκπεραιώνονται και μέσα από το διαδίκτυο. Έτσι είναι πολύ εύκολο για τον κάθε πολίτη να τα προμηθευτεί χωρίς άσκοπες μετακινήσεις. Η μεθοδολογία υλοποίησης αποτελεί και την καινοτομία των ΚΕΠ. Η βασική ιδέα είναι ότι τα έγγραφα πρέπει να διακινούνται και όχι οι πολίτες. Επίσης συντελούν στο να προωθείται και το μοντέλο ολοκληρωμένων διοικητικών συναλλαγών μέσω μιας θέσης εργασίας. Οι τεχνολογίες του διαδικτύου αξιοποιούνται στο έπακρο, γεγονός που και αυτό αποτελεί καινοτομία, μέσα από ένα δίκτυο διανομής πληροφοριών υπηρεσιών. Ο πιο μακρινός δήμος μπορεί να έχει τη δυνατότητα μέσω για την όποια συναλλαγή του. Βασικός στόχος των παραπάνω καινοτομιών είναι η ποιοτική αναβάθμιση των πολιτών και της εξυπηρέτησής τους αλλά και των επιχειρήσεων, η καλύτερη παραγωγικότητα δημόσιας διοίκησης και τέλος η διοικητική μεταρρύθμιση μέσω του e-goverment απέναντι στο κοινωνικό σύνολο και στην ανάπτυξη του κράτους. Η κοινωνία της γνώσης μέσα από μια πλήρη ηλεκτρονική ενημέρωση αλλά και ασφαλή ολοκλήρωση συναλλαγών αποτελεί σημαντικό στόχο. Η αλλαγή τους σε Κέντρα Ολοκληρωμένων Συναλλαγών σε ένα πλαίσιο αειφορίας και επαναληψιμότητας είναι η εξέλιξη των παραπάνω δράσεων για καλύτερη παροχή υπηρεσιών και επέκτασης ( δηγός τ ν ντρ ν υπηρ τησης Πολιτ ν, Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, 2007) Αιτήσεις Μέσω Τηλεφώνου και Διαδικτύου από Μέρους των Πολιτών με Σκοπό τη Διεκπαιρέωση Διοικητικών Διαδικασιών Μέσω ΚΕΠ 40

41 Μέσα από το τηλεφωνικό κέντρο 1500 ή το διαδικτυακό τόπο είναι δυνατή η υποβολή αιτήσεων των πολιτών για εξυπηρέτηση θεμάτων ή παραλαβή εγγράφων που τους αφορούν άμεσα. Τα συγκεκριμένα μπορούν να επιτευχθούν μέσω των εξής τεχνικών. - Διαδικτυακή πύλη kep.gov.gr Η ιστοσελίδα των ΚΕΠ γίνεται γνωστή και παρουσιάζεται από το Υπουργείο Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης, Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Οι γλώσσες στις οποίες είναι διαθέσιμη είναι τέσσερις: Αγγλικά, Ελληνικά, Γαλλικά και Γερμανικά. Η βασική ιδέα αλλά και το σύνθημα που χρησιμοποιείται είναι τα «ΚΕΠ και έγινε», «Στο επίκεντρο ο Πολίτης». Μέσα από αυτές τις φράσεις προωθείται η ιδέα ότι ο κάθε ένας έχει τη δυνατότητα να επισκέπτεται τα ΚΕΠ και να ολοκληρώνει με ταχύτητα την κάθε του συναλλαγή με το δημόσιο. Οι συναλλαγές είναι καταχωρημένες σε κατηγορίες και σύμφωνα με τη φύση και το χαρακτήρα τους. Υπάρχουν οι αρμόδιες υπηρεσίες οι οποίες και διεκπεραιώνουν τις εργασίες. Επίσης υπάρχει ένα εικονίδιο για κάθε συναλλαγή το οποίο και ενημερώνει με ποιους τρόπους το όποιο αίτημα μπορεί να εκτελεσθεί. Οι τρόποι είναι είτε: Με φαξ Μέσω κάποιου site Από το 1500 Επίσης, μέσα από την συγκεκριμένη ηλεκτρονική σελίδα ο πολίτης μπορεί να: Γίνει χρήστης να υποβάλλει ηλεκτρονικά κάποιο αίτημά του και έτσι μέσα από αυτό το site να διευκολυνθεί και να ολοκληρώσει την συναλλαγή του με το δημόσιο. Υπάρχουν περίπου χρήστες που είναι εγγεγραμμένοι, αριθμός ο οποίος είχε αναφερθεί μέχρι το Η χρησιμότητα της συγκεκριμένης ιστοσελίδας είναι πλέον εμφανής. Ενημερώνεται για πιστοποιημένες διαδικασίες οι οποίες μπορούν να υποβάλλονται μέσω on-line διαδικασιών. Έχει στη διάθεσή του χρήσιμα τηλέφωνα για όποιες υπηρεσίες θέλει Αναζητά δημόσιους φορείς 41

42 Έχει ενημέρωση για όποια συναλλαγή τον ενδιαφέρει. Υπάρχουν πολλές κατηγορίες από αυτές όπως : ασφαλίζομαι, παντρεύομαι, βγαίνω στη σύνταξη Έχει ενημέρωση για διαδικασίες οι οποίες ανήκουν στην κατηγορία «οδηγός του πολίτη». Αναφέρονται : γεωργία, έγκλημα, νόμοι. Δικαιοσύνη, περιβάλλον, δικαιώματα, εκπαίδευση, απασχόληση, επιχειρήσεις, Κυβέρνηση, πληροφορία και επικοινωνία, τέχνες, ψυχαγωγία, τουρισμός, υγεία, χρηματοοικονομικά. Έχει όποιες πληροφορίες θέλει καθώς και όλων των ΚΕΠ τα τηλέφωνα και τις διευθύνσεις όλων των Δήμων. Για οποιοδήποτε τεχνικό σφάλμα ή όποια δυσκολία συνάντησε στην περιήγησή του μπορεί να κάνει ερωτήσεις συμπληρώνοντας μια φόρμα Είναι ενήμερος για όποια ερώτηση γίνεται Τέλος, μπορεί να γνωρίζει τα πάντα γύρω από αιτήσεις που γίνονται για επιχειρήσεις και να έχει στη διάθεσή του όλα τα σχετικά έγγραφα για θέματα επιχειρήσεων όπως : Ίδρυση επιχειρήσεων Χρηματοδοτήσεις Επιχορηγήσεις Φορολογία Σχετικού διαδικτυακοί τόποι Γραμμή Τηλεφωνικής Εξυπηρέτησης Η τηλεφωνική αυτή γραμμή είναι μια μεγάλη καινοτομία από την οποία 24 ώρες το 24ωρο ο πολίτης έχει τη δυνατότητα να έχει στη διάθεσή του πληροφορίες, να υποβάλλει αιτήσεις τηλεφωνικά για κάποια πιστοποιητικά μέσα από το ΚΕΠ που θέλει εκείνος. Οι πληροφορίες που δίνονται από το τηλέφωνο είναι για τον ΟΓΑ, δελτία κοινωνικού τουρισμού, κλπ. 42

43 2.1.7 Νομοθεσία που Διέπει τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών Οι διαδικασίες με τις οποίες τα ΚΕΠ έχουν εμπλουτισθεί είναι πλέον πολλές και η αιτία αναφέρεται στην ευρεία αποδοχή τους. Οι τομείς στους οποίους έχει διευρυνθεί η δράση τους είναι πολλοί όπως αυτοί της κοινωνικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας. Κατά την εξέλιξη τους έγινε απαραίτητη η σχετική νομοθετική κάλυψη για τις λειτουργικές τους ανάγκες. Έτσι ρυθμίστηκαν μια σειρά από νομοθετικές διατάξεις οι οποίες κάλυψαν τα όποια κενά που υπήρχαν στην πιλοτική εφαρμογή. Έτσι τον Απρίλιο του 2006 από τη Διεύθυνση Απλούστευσης Διαδικασιών και Παραγωγικότητας ΟΔΕ-ΚΕΠ, κρίθηκε αναγκαίο να γίνει συλλογή των διατάξεων η οποία θα αποτελούσε και χρήσιμο εργαλείο γύρω από τους υπαλλήλους σε αυτά τα Κέντρα. Θέμα τους η εργασία τους, θέματα διαδικασιών, οργάνωση και λειτουργία των Κέντρων ( δηγός τ ν ντρ ν υπηρ τησης Πολιτ ν, Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, 2007). Στα νομοθετικά πλαίσια οργάνωσης αναφέρονται : Σύσταση των ΚΕΠ Ενιαίες Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις Δήμοι και Κοινότητες Αποστολή Κέντρων Ειδικότερα το κάθε ΚΕΠ : Προσφέρει ενημέρωση και πληροφορεί τους πολίτες για όποιες ενέργειες είναι απαραίτητες για τη διεκπεραίωση υποθέσεων Φροντίζει για τη διευκόλυνσή τους Είναι υπεύθυνο για τη πληρότητα και τον έλεγχο των αιτήσεων που γίνονται, για τα απαραίτητα δικαιολογητικά, την αναζήτηση αυτών και την παραλαβή τους Διαβιβάζει πληροφορίες φακέλων πολιτών σε αρμόδιες υπηρεσίες και παρέχει υπηρεσίες όπως : Επικύρωση διοικητικών εγγράφων Θεώρηση γνήσιου υπογραφής 43

44 Χορήγηση παραβόλων και υπεύθυνων δηλώσεων Χορήγηση αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας ή άλλων βεβαιώσεων Είναι σημαντικό τέλος να αναφερθεί ότι οι υπάλληλοι σε αυτά τα Κέντρα οι οποίοι εργάζονται με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή με μίσθωση έργου είναι αρμόδιοι για τη βεβαίωση του γνήσιου υπογραφής και την επικύρωση εγγράφων. Οι χώροι στους οποίος στεγάζονται είναι προσβάσιμοι σε άτομα με αναπηρίες και σύμφωνες με τις διατάξεις του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού Ποιος Εποπτεύει τα ΚΕΠ Η Διεύθυνση Οργάνωσης και Λειτουργίας των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών υπάγεται στη Γενική Διεύθυνση Διοικητικής Οργάνωσης και Διαδικασιών της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Εσωτερικών και στη Δημόσια Διοίκηση και Αποκέντρωση. Οι μονάδες οι οργανικές οι οποίες τη συγκροτούν τη Διεύθυνση Οργάνωσης και Λειτουργίας τους, είναι οι εξής: Τμήμα λειτουργίας Επιχειρησιακό κέντρο Τμήμα πληροφοριακών συστημάτων Οι αρμοδιότητες κατανέμονται μεταξύ τμημάτων όπως : Τμήμα λειτουργίας ΚΕΠ με τις εξής αρμοδιότητες: Μελέτη και εισήγηση γύρω από την ίδρυση ή διακοπή των ΚΕΠ Διατύπωση προτάσεων και μέτρων για καλύτερη λειτουργία των ΚΕΠ Σχεδιασμός και εφαρμογή συστήματος ελέγχου και αξιολόγησης της λειτουργίας τους 44

45 Εισήγηση και μελάτη μέτρων και ρυθμίσεων για τη λειτουργία τους και τη μετατροπή τους σε Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών και Ολοκληρωμένων Συναλλαγών Συνεργασία με οικείους συνδέσμους ή υπεύθυνους Περιφερειών Επιχειρησιακό Κέντρο ΚΕΠ του οποίου οι αρμοδιότητες είναι οι : Παραλαβή και διακίνηση αλληλογραφίας ΚΕΠ Καθημερινή υποστήριξη λειτουργίας τους και παροχή οδηγιών. Μεριμνά για αντιμετώπιση κάθε είδους προβλημάτων σε θέματα οικονομικά, τεχνικά, λειτουργικά Τμήμα Πληροφοριακών Συστημάτων με τις εξής αρμοδιότητες : Καλή λειτουργία και αξιοποίηση Πληροφοριακών Συστημάτων Έλεγχος και συντονισμός αυτών των συστημάτων Έλεγχος παραγωγικότητας των ΚΕΠ, τήρηση στατιστικών στοιχείων, ανάλυση και λήψη μέτρων για τυχών προβλήματα Το Προσωπικό των ΚΕΠ Το προσωπικό των ΚΕΠ ανήκει σε Δήμους. Υπεύθυνος για τη στελέχωσή τους είναι ο εκάστοτε Δήμος. Η προκύρηξη για θέσεις δημοσιεύεται σε τοπικές εφημερίδες και απαραίτητα προσόντα είναι η γνώση Η/Υ. Το προσωπικό των ΚΕΠ αποτελλείται από μόνιμους υπάλληλους του κλάδου Διεκπεραίωσης Υποθέσεων Πολιτών καθώς και από υπαλλήλους με σύμβαση έργου, ορισμένου χρόνου. Τέλος αξίζει να σημειωθεί πως στην Ελλάδα σήμερα λειτουργούν 1069 ΚΕΠ όπου σε αυτά εργάζονται μόνιμοι υπάλληλοι του κλάδου διεκπεραίωσης υποθέσεων πολιτών. 45

46 2.2 Υποχρεώσεις των ΚΕΠ σε Δικαιώματα Πολιτών Αναφερόμενοι στις υποχρεώσεις των υπαλλήλων των ΚΕΠ απέναντι στα δικαιώματα των πολιτών, θα λέγαμε πως ουσιαστικά ο Πολίτης δικαιούται και οι ημόσιες Υπηρεσίες υποχρεούνται ( δηγός τ ν ντρ ν υπηρ τησης Πολιτ ν, Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, 2007): Να επικυρώνουν αντίγραφα ιδιωτικών εγγράφων ή εγγράφων που έχουν εκδοθεί από αλλοδαπές αρχές, από ακριβή αντίγραφα αυτών, εφόσον έχουν επικυρωθεί από δικηγόρο ή δημόσια αρχή. Να επικυρώνουν αντίγραφα ελληνικών διοικητικών εγγράφων από το πρωτότυπο ή το ακριβές αντίγραφο του εκδότη. Να βεβαιώνουν το γνήσιο της υπογραφής. Απαιτείται βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής του ενδιαφερομένου, όταν προσέρχεται αυτοπροσώπως για υποθέσεις του, στις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα ή τα ΚΕΠ, προσκομίζοντας το δελτίο ταυτότητας ή τα αντίστοιχα πρωτότυπα έγγραφα. Αναζητούν αυτεπάγγελτα τα πιστοποιητικά, τα οποία έχουν καθοριστεί με κοινές υπουργικές αποφάσεις, όταν αυτά απαιτούνται ως δικαιολογητικά για την έκδοση διοικητικής πράξης. Να ανταποκρίνονται άμεσα στα αιτήματα των αρμοδίων υπηρεσιών, οι οποίες, αναζητούν αυτεπάγγελτα δικαιολογητικά. Να ενημερώνουν τους πολίτες για τα δικαιολογητικά τα οποία αναζητούνται αυτεπάγγελτα. Να μην αναζητούν, σε καμία περίπτωση, επιπλέον δικαιολογητικά, εκτός από αυτά που ορίζονται από τις συγκεκριμένες διατάξεις. Να μην προβαίνουν στην αναζήτηση δικαιολογητικών, τα οποία έχουν ήδη καταργηθεί με κοινές υπουργικές αποφάσεις και έχουν αντικατασταθεί με υπεύθυνη δήλωση του πολίτη. Να εφαρμόζουν, κατά την ανασύσταση του απολεσθέντος φακέλου, τη 46

47 διαδικασία της αυτεπάγγελτης αναζήτησης για τα απολεσθέντα δικαιολογητικά. Να προβαίνουν στην ανασύσταση φακέλου που έχει υποβάλει ο πολίτης και έχει απολεσθεί με υπαιτιότητα της υπηρεσίας, το αργότερο, μέσα σε τριάντα (30) ημέρες. Να χορηγούνται από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών βεβαιώσεις ταυτοπρο- σωπίας ανηλίκων, οι οποίοι δεν είναι κάτοχοι δελτίου αστυνομικής ταυτότητας. Δέχονται τις αιτήσεις των πολιτών, που αποστέλλονται με τηλεομοιοτυπία ( ) και να απαντούν σε αιτήματα παροχής πληροφοριών που υποβάλλονται με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ( ). Να χορηγούν πιστοποιητικά και βεβαιώσεις αμέσως ή το αργότερο σε δέκα (10) ημέρες. Να χορηγούν έγγραφα, το αργότερο, σε είκοσι (20) ημέρες και να διευκολύνουν την πρόσβαση στα αρχεία της ιοίκησης. Να απαντούν στις αιτήσεις και να διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις των πολιτών, το αργότερο, σε πενήντα (50) ημέρες. Να καταβάλουν στον πολίτη, κατόπιν αίτησής του, πλήρη αποζημίωση σε περίπτωση μη τήρησης των προθεσμιών. Να τηρούν τις ώρες υποδοχής κοινού. Να διαθέτουν έντυπα αιτήσεων και υπευθύνων δηλώσεων και να διευκολύνουν στη συμπλήρωση των αιτήσεων. Να δέχονται, υποχρεωτικά, απλά αντίγραφα ελληνικών διοικητικών εγγράφων, όταν συνυποβάλλονται με υπεύθυνη δήλωση, για την ακρίβεια των στοιχείων. Να παραλαμβάνουν και να πρωτοκολλούν όλες τις αιτήσεις και να χορηγούν τη σχετική απόδειξη παραλαβής, ακόμα και αν ελλείπουν τα δικαιολογητικά. 47

48 Να καλούν τον ενδιαφερόμενο σε προηγούμενη ακρόαση πριν από την επιβολή δυσμενούς μέτρου. Να εξυπηρετούν, κατά προτεραιότητα, τα άτομα με ειδικές ανάγκες και να φροντίζουν για την προσβασιμότητά τους στις Υπηρεσίες. 2.3 Έρευνες Αξιολόγησης για τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών Σχετικές έρευνες και δημοσκοπήσεις της εταιρείας VPRC που έχουν γίνει υπό την εποπτεία του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης το χρονικό διάστημα από 24 Οκτωβρίου μέχρι και 10 Νοεμβρίου του 2005 και 1 Απριλίου έως 7 Απριλίου του 200 σε τυχαίο δείγμα των και πολιτών αντίστοιχα, έχουν διαπιστωθεί συμπεράσματα για την αναγνωρισιμότητα των ΚΕΠ, τη Χρήση / Επισκεψιμότητα των ΚΕΠ, την ικανοποίηση των πολιτών από τις προσφερόμενες υπηρεσίες την Αξιολόγησης Εικόνας των ΚΕΠ. Η έρευνα διεξήχθη με την τεχνική των τηλεφωνικών συνεντεύξεων και με χρήση δομημένου ερωτηματολογίου. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα παρακάτω συμπεράσματα. Σχετικά με την αναγνωρισιμότητα των ΚΕΠ, αναφέρεται πως η έρευνα δείχνει ότι η αυθόρμητη αναγνωρισιμότητα ανέρχεται στο ποσοστό του 64, ένα μεγάλο δηλαδή ποσοστό των πολιτών αναγνωρίζει την ύπαρξη επίσημου γραφείου του κράτους που εξυπηρετεί συναλλαγές τους με το Δημόσιο. Το ποσοστό αυτό προοδευτικά αυξάνεται το έτος 200 σε 6, ενώ η υποβοηθούμενη αναγνωρισιμότητα αγγίζει το 51. Συνοψίζοντας η αυθόρμητη και υποβοηθούμενη αναγνωρισιμότητα των ΚΕΠ είναι 5 και το 2005 και το 200 (Μελέτη VPRC, 2008). Δείκτης Αναγν ρισιμότητας Αυθόρμητη και Βοηθούμενη Αναγν ρισιμότητα Π Π 48

49 Επίσης, αναφέρεται πως η συχνότητα της Χρήσης / Επισκεψιμότητας ανέρχεται στο 60 των πολιτών, οι οποίοι έχουν επισκεφτεί τουλάχιστον μία φορά κάποιο ΚΕΠ. Αναφορικά με τα στοιχεία τους είναι: Κυρίως άνδρες, οι δυναμικότερες ηλικίες, με μέση και ανώτερη μόρφωση και ιδίως μισθωτοί, φοιτητές, εργοδότες και άνεργοι. Ο Δείκτης Χρήσης των ΚΕΠ (ποσοστό χρηστών στο σύνολο του ενήλικα πληθυσμού της χώρας) καταγράφεται στο 52 των πολιτών. Σχετικά με το τομέα της επίσκεψης πολιτών στα ΚΕΠ, αναφέρεται πως η εσωτερική δομή και λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης. Αφετηριακή προϋπόθεση για να δομηθεί και να λειτουργήσει αποτελεσματικά η Δημόσια Διοίκηση είναι να απελευθερωθεί από κομματικές και άλλου τύπου εξαρτήσεις και προς την κατεύθυνση αυτή προτείνονται τα εξής (Μελέτη VPRC, 200 ): Καθιέρωση του θεσμού των επί θητεία γενικών και ειδικών γραμματέων στα Υπουργεία οι οποίοι θα επιλέγονται ανάμεσα σε υπηρεσιακούς παράγοντες που θα διαθέτουν τα απαραίτητα προσόντα. Επιλογή προϊστάμενων οργανικών μονάδων από το επίπεδο της διεύθυνσης και άνω με τετραετή θητεία από σώμα με την ευρύτερη δυνατή αντιπροσωπευτικότητα, με ανοικτή προκήρυξη και διαδικασία βάσει φακέλου (τυπικών προσόντων) και συνέντευξης με ειδικά κριτήρια που θα ορίσει ο νόμος. Τα μη αιρετά μέλη θα πρέπει να είναι είτε τα αρχαιότερα είτε να επιλέγονται με κλήρωση μεταξύ ατόμων που θα έχουν τα σχετικά τυπικά προσόντα για να μετέχουν στη σύνθεση. 49

50 Ανάλογης αντιπροσωπευτικότητας συγκρότηση των λοιπών υπηρεσιακών/ πειθαρχικών συμβουλίων (ως προς τα 2/3 που πρέπει κατά το Σύνταγμα να είναι δημόσιοι υπάλληλοι). Δημοσίευση των αποφάσεων των πειθαρχικών συμβουλίων (χωρίς φυσικά αναγραφή του ονόματος του παραπεμφθέντος υπαλλήλου) στην αντίστοιχη ιστοσελίδα της δημόσιας υπηρεσίας. Δημιουργία διυπουργικών κλάδων στους τομείς που απαιτείται πάγια διυπουργική συνεργασία ώστε να παρακάμπτονται τα πολιτικά προβλήματα που δημιουργούνται όταν δύο ή περισσότερα υπουργεία καλούνται να συνεργασθούν. Αναφορικά δε με την ικανοποίηση από τα ΚΕΠ (S ti cti n Inde ), αποτελεί γεγονός πως τόσο ο γενικός Δείκτης Ικανοποίησης όσο και οι επιμέρους θεματικοί δείκτες ικανοποίησης κατέγραψαν σημαντικά ποσοστά, γεγονός που επιβεβαιώνει την τεράστια κοινωνική αποδοχή των ΚΕΠ. Συγκεκριμένα η γενική (συνολική) ικανοποίηση από τα ΚΕΠ εκτινάσσεται στο ποσοστό του 95% και 94% για τα έτη 2005 και 2008 αντίστοιχα. Μόνο ένα μικρό ποσοστό 5 έδειξε δυσαρέσκεια και οι προβαλλόμενοι λόγοι ήταν κατά βάση το προσωπικό (60 ). ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΚΕΠ Τέλος, σχετικά με την εικόνα αξιολόγησης των ΚΕΠ, αναφέρεται πως εκείνο που είναι πολύ σημαντικό είναι η συνειδητοποίηση της ανάγκης λειτουργίας των ΚΕΠ στην ελληνική κοινωνία αφού τα αποτελέσματα της έρευνας το φανερώνουν σε ποσοστό 9 ότι τα ΚΕΠ θεωρούνται απαραίτητα. Εξίσου υψηλό είναι και το 50

51 ποσοστό που θεωρούν ότι ό τρόπος λειτουργίας τους είναι αποτελεσματικός σε ποσοστό 97. Καθώς τα ποσοστά αυτά είναι αυξημένα σε σχέση με τα αντίστοιχα του 2005 υποδηλώνεται η σταδιακή αναγνώριση του θεσμού των ΚΕΠ. Τέλος, εκείνοι που θεωρούν τα ΚΕΠ ως παράγοντα εκσυγχρονισμού της Δημόσιας Διοίκησης φτάνει το 94% (Μελέτη VPRC, 2008). 51