Λιμάνια : Πολύπλοκες περιοχές. Λιμενικός χώρος. Βιομηχανική περιοχή. ενδοχώρα

Transcript

1 Β.Σ. Τσελέντης, Αναπλ. Εσπερίδα Καθηγητής 28 Ιουνίου, Δντής2007 Εργαστηρίου - ΕξυγίανσηΘαλάσσιων Παράκτιας Ζώνης Επιστημών και Βυθού,, Τμήμα Αντιμετώπιση Ναυτιλιακών Συμβάντων Σπουδών στον Κόλπο Παν/μιο της Ελευσίνας Πειραιά

2 Λιμάνια : Πολύπλοκες περιοχές Βιομηχανική περιοχή Λιμενικός χώρος ενδοχώρα Φύση-περιβάλλον Αστική περιοχή

3 Περιβάλλον : Ανταγωνιστικός τομέας Περιβαλλοντικές πιέσεις: Νομικές: συμμόρφωση με Ευρωπαϊκά, Εθνικά και Περιφερειακά νομοθετικά πλαίσια Οικονομικές : Επένδυση σε έρευνα και περιβαλλοντική βελτίωση Πολιτικές: καλές σχέσεις με χρήστες, τοπική αυτοδιοίκηση, πελάτες ΜΚΟ κλπ. Αποτέλεσμα : Υψηλάέξοδαγιαταλιμάνια Το περιβάλλον δημιουργεί συνθήκες ανταγωνισμού

4 ΗΙδέατουEcoPorts Η αναγκαιότητα για περιβαλλοντική διαχείριση προκύπτει «από τα κάτω» Τα Λιμάνια για τα Λιμάνια Στόχος να απαλειφθεί ο ανταγωνισμός μεταξύ λιμένων στο περιβαλλοντικό επίπεδο Να μειωθεί το κόστος με περιβαλλοντικά φιλικές λύσεις Η συνεργασία των λιμένων σε κοινά projects που λύνουν κοινά περιβαλλοντικά προβλήματα

5 Ιστορία σε τίτλους 1996 Eco-information Project Ανάδειξη των 10 σημαντικότερων περιβαλλοντικών προβλημάτων 2002 ECOPORTS Project Ανάπτυξη 4 Εργαλείων για λιμενική περιβαλλοντική διαχείριση 2003 ESPO Environmental Code of Practice Χρήση των εργαλείων 2005 EcoPorts Foundation Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για στήριξη και προώθηση των εργαλείων και υπηρεσιών

6 Εξέλιξη των εργαλείων του EcoPorts Ανάδειξη των σοβαρότερων περιβαλλοντικών προβλημάτων στο λιμάνι Ανάπτυξη και ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειριών για βελτίωση του περιβάλλοντος στο λιμάνι Παρακολούθηση της ποιότητας του περιβάλλοντος στο λιμάνι Πιστοποίηση επαρκούς περιβαλλοντικής διαχείρισης του λιμενικού οργανισμού (πιστοποίηση PERS) Μεθοδολογία Self Diagnosis Method Ανταλλαγή λύσεων / εμπειριών Βάση δεδομένων με καλές πρακτικές Συνεργασία σε R&D projects Συνέδρια και Workshops Περιβαλλοντικοί δείκτες απόδοσης Εφαρμογή ενός Βασικού Σχεδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

7 Το Εγχειρίδιο Self Diagnosis Method Στόχοι του Self Diagnosis Method: 1. Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης περιβαλλοντικής κατάστασης στον λιμένα. 2. Ενθάρρυνση και ευαισθητοποίηση του προσωπικού καιτηςδιοίκησηςπροςτιςαρχέςτηςαειφόρου ανάπτυξης. 3. Υποστήριξη του έργου της Διοίκησης για τακτική ανασκόπηση της περιβαλλοντικής επίδοσης και πολιτικής.

8 Το Εγχειρίδιο Self Diagnosis Method Στόχοι του Self Diagnosis Method: 4. Σύγκριση της αποτελεσματικότητας της περιβαλλοντικής διαχείρισης με προηγούμενα έτη και αναγνώριση καίριων ζητημάτων προς βελτίωση. 5. Έλεγχος εναρμόνισης με περιβαλλοντική νομοθεσία. 6. Σύγκριση της περιβαλλοντικής επίδοσης και διαχείρισης με αυτές άλλων ευρωπαϊκών λιμένων, παρακολούθηση εξελίξεων. 7. Αναγνώριση στοιχείων περιβαλλοντικής επικινδυνότητας και διαμόρφωση πολιτικής.

9 Τι Είναι το SDM ; Self Diagnosis Method Φιλικό ερωτηματολόγιο (check list) Δεν είναι εργαλείο pass or fail! Σχεδιάστηκε, βαθμονομήθηκε, και πιστοποιήθηκε από λιμάνια Συνοδεύεται από Guidelines και εκπαιδευτικό υλικό Hot-line για συμβουλές μέσω EPF Δημιουργεί in-house τεχνογνωσία Είναι εθελοντικό και εμπιστευτικό Υποστηρικτικό για ISO or EMAS

10 Τι Προσφέρει το SDM ; Self Diagnosis Method Υποστηρίζει τα στελέχη να : Εφαρμόσουν το ESPO Code και τις διαδικασίες επανέλεγχου (Review) Προετοιμάσουν τη Δήλωση Περιβαλλοντικής Πολιτικής Αναθεωρήσουν και να καταγράψουν (εκθέσεις) Αναπτύξουν περιβαλλοντική παρακολούθηση Αναδείξουν δείκτες περιβαλλοντικής απόδοσης Αναπτύξουν Σχέδια Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (EMS)

11 Αποτελέσματα του SDM ; Self Diagnosis Method SWOT analysis* GAP analysis* Benchmark performance* Ετήσιες Εκθέσεις Προετοιμασία για PERS Συμμόρφωση και δέσμευση Ευαισθητοποίηση και παρακίνηση Στοιχεία για Stakeholders, Διοίκηση και Ασφαλιστικούς φορείς Peace of mind

12 2. Περιβαλλοντική διαχείριση και διαδικασίες (4)

13 Εκτίμηση της σημερινής κατάστασης

14 European Benchmark Compare SWOT : Πλεονεκτήματα, Αδυναμίες, Ευκαιρίες, Απειλές

15 GAP Analysis Compare Requirements for PERS, EMAS and ISO

16 Role of SDM within EMS (6) SDM is the first step to be carried out by the port so as to reach a complete and aware environmental management EMS ISO or EMAS International certifications Preliminary diagnosis SOSEA PERS Review and certification Guidelines to implement an EMS SDM Aspect identification 1st Step 2nd Step 3rdStep 4th Step Last Step

17 PORT ENVIRONMENTAL REVIEW SYSTEM (PERS) 17

18 PORT ENVIRONMENTAL REVIEW SYSTEM ΣΤΑΔΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Δέσμευση Πολιτική Επανεξέταση διαχείρισης Στόχοι Σχεδιασμός Έλεγχος Εφαρμογή Μεθοδολογία Self Diagnosis Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Περιβαλλοντική Παρακολούθηση Ετήσια Έκθεση Ελέγχου* Port Environmental Review System Εγχειρίδιο Διαχείρισης PERS Τα μέρη Το προφίλ του λιμένος Δήλωση Περιβαλλοντικής Πολιτικής Κατάλογος δραστηριοτήτων και Νομικές απαιτήσεις* Τεκμηριωμένες ευθύνες Έλεγχος συμμόρφωσης Περιβαλλοντική έκθεση * Επιτυχημένες εφαρμογές* Β. Σ. Τσελέντης Παν/μιο Πειραιά

19 PERS Ecoports project Performance in line with ISO Certification PERS Time IMPLEMENTATION IMPROVEMENT

20 PORT ENVIRONMENTAL REVIEW SYSTEM PERS Port Environmental Review System

21 PERS Certification 2004

22 Περιβαλλοντική Διαχείριση Λιμένων και Μαρινών SITE 22 : Mean MPN SITE 27 : Mean MPN SITE : Mean MPN MPN MPN MPN Coliforms Enterrococci E.Coli Indicator Coliforms Enterrococci E.Coli Indicator MPN Coliforms Enterrococ 11 SITE 13: Mean MPN Coliforms Enterroco E.Coli Indicator Indicator E.Coli MPN SITE 21 : Mean MPN Coliforms Enterrococci E.Coli Indicator Map Ma p sho win g gra phs for som e sign ifica nt site s in the Inne r Port.

23 In du str y an d re pa ir Cont ainer Port (New Ikoni o) Irakl eou s Port Petr oleu m Stor age Wat er Co Sa la mi na Isl an d Ferti liser Plan t 36 P y st ta li a Is la n d K E Y Sew age Treat ment Work s FAILED / NON COMPLIANT Cent ral Port 45 Coliform levels compliant N 37 Enterococci levels compliant 46 E.Coli levels compliant 42

24 ΕΠΙΔΡΑΣΗ Δραστηριότητες Λειτουργίες Επικινδυνότητα - Ποιότητα ΠΛΟΙΟ-ΛΙΜΑΝΙ-ΠΟΛΗ Εφαρμογή ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Χρήση/Εφαρμογή ΑΣΦΑΛΕΙΑ-ΥΓΕΙΑ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Εργασία Διοίκηση Παγκόσμιο Θάνατος Πρόστιμα Υποβάθμιση Ατύχημα Φυλάκιση Εξάντληση Ασθένεια Κακό προφίλ Εξαφάνιση Τραυματισμός Καταστροφή ΔΕΙΚΤΕΣ Αποδοτικότητας Ποιότητας Επιστημονικά Στοιχεία Κόστη Εναλλακτικές Λύσεις

25 Περιβαλλοντική πρόκληση : Ποιότητα αέρα, ύδατος, εδάφους και ιζημάτων

26 Περιβαλλοντική πρόκληση : συμμόρφωση και βιωσιμότητα

27 Το Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης του ΟΛΠ Α.Ε. Μικρόβια στο νερό Διαλυμένο οξυγόνο Ίζημα Διαύγεια Σημαντικές πηγές * Επιλογές διοίκησης

28 Ποιότητα Υδάτων: Μικρόβια 3 είδη σε 39 σημεία A CHART SHOWING THE MPN OF ENTEROCOCCI PLOTTED AGAINST DEPTH OF WATER COLUMN Most probable number (MPN) Depth (Metres)

29 Δειγματοληψία Ιζημάτων Τύπος ιζήματος Κατανομή Βαρέα μέταλλα Οικοσύστημα Οργανική ύλη Οσμές Βάθος

30 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ Στοιχείο Περιβαλλοντικού Management Το λιμάνι σας διαθέτει Σχέδιο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ; To Σ.Π.Δ. στοχεύει στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση; % % % % αλλαγή ( 96-04) To Σ ΠΔ. στοχεύει στο compliance-plus ; Γίνεται συστηματικός επανέλεγχος ; Το Σχέδιο περιλαμβάνει διαβουλεύσεις με κοινωνικούς εταίρους ; Το Σχέδιο περιλαμβάνει υπεύθυνο προσωπικό ; Το προσωπικό εκπαιδεύεται σε περιβαλλοντικά θέματα ; Υπάρχει περιβαλλοντική παρακολούθηση ; Υπάρχει το ESPO Code στο λιμάνι σας ;

31 Χρονοδιάγραμμα SDM, PERS

32 ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Διάρκεια έργου: 12 μήνες Πακέτα Μήνες εργασίας Π1 Π2 Π3 Π4 Π5 Π6 Π7

33 ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Πακέτα εργασίας Π1 Π2 Π3 Π4 Π5 Π6 Περιγραφή Ανάλυση της υφιστάμενης περιβαλλοντικής κατάστασης στον λιμένα Πειραιώς. Διεκπεραίωση των αναγκαίων οργανωτικών και τεχνικών διαδικασιών για την πιστοποίηση του λιμένα κατά PERS. Μετρήσεις περιβαλλοντικών δεδομένων για την πιστοποίηση του λιμένα κατά PERS. Διερεύνηση και αξιολόγηση των απαραίτητων διοικητικών και τεχνικών βημάτων, καθώς και δράσεων που απαιτούνται για την κατάρτιση της πρότασης υποψηφιότητας για οικονομική ενίσχυση από το κοινοτικό χρηματοδοτικό μέσο «LIFE Περιβάλλον», ώστε να υπάρχει ετοιμότητα υποβολής της όποτε προκηρυχθεί το πρόγραμμα, στο πλαίσιο ανάπτυξης και εφαρμογής του EMAS στον Σταθμό Αυτοκινήτων και στον Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων του λιμένα. Ενημέρωση και εκπαίδευση στελεχών της Ο.Λ.Π. Α.Ε. στην περιβαλλοντική διαχείριση του λιμένα. Δημιουργία βάσης δεδομένων για την υποστήριξη της περιβαλλοντικής διαχείρισης του λιμένα. Ανθρωπομήνες Π7 Διαχείριση του έργου. 12 Σύνολο:

34 ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ Έκθεση 1: «Υφιστάμενη περιβαλλοντική κατάσταση στον λιμένα Έκθεση Self Diagnosis Method» Χρόνος παράδοσης: μήνας 2 Έκθεση 2: «Έκθεση PERS Λιμενική Αρχή» Χρόνος παράδοσης: μήνας 7 Έκθεση 3: «Δεδομένα περιβαλλοντικών μετρήσεων» Χρόνος παράδοσης: μήνας 12 Έκθεση 4: «Τεχνική και διοικητική προετοιμασία της Λιμενικής Αρχής για την υποβολή πρότασης υποψηφιότητας στο πρόγραμμα LIFE Περιβάλλον, σχετικά με την απόκτηση του EMAS» Χρόνος παράδοσης: μήνας 12 Έκθεση 5: «Δημιουργία βάσης περιβαλλοντικών δεδομένων» Χρόνος παράδοσης: μήνας 12

35 ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ Με το πέρας του ερευνητικού έργου η Λιμενική Αρχή θα έχει επιτύχει τα παρακάτω: 1. Την πιστοποίηση του λιμένα κατά PERS. 2. Την εκπαίδευση στελεχών της σε ζητήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης, ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν επιτυχώς στις απαιτήσεις συντήρησης των εργαλείων που θα αναπτυχθούν (PERS, SDM, βάση δεδομένων). 3. Την ουσιαστική διερεύνηση/αξιολόγηση και προετοιμασία για υποβολή πρότασης χρηματοδότησης για την πιστοποίηση κατά EMAS τμήματος του λιμένα. 4. Τη δημιουργία βάσης δεδομένων που θα επιτρέπει την υποστήριξη της περιβαλλοντικής διαχείρισης του λιμένα.

36 PORT ENVIRONMENTAL REVIEW SYSTEM Εθελοντικό ή επιβεβλημένο high public-private interaction regulation by consensus / negotiated rule-making joint environmental policy-making Industry initiatives obligatory command & control regulation selfregulation voluntary low public-private interaction Adapted from Ingram 1999

37 Περιβαλλοντική Διαχείριση Λιμενικών Δραστηριοτήτων only a clean and safe port will be able to survive and that sustainable performance is a vital ingredient of commercial viability μόνο ένας καθαρός και ασφαλής λιμένας θα είναι σε θέση να επιζήσει. Η βιώσιμη απόδοση είναι αναπόσπαστο μέρος της εμπορικής βιωσιμότητας D. Whitehead, Chairman, ESPO: Διεθνές Συνέδριο Ναυτιλία: Τεχνολογία & Περιβάλλον Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών Πανεπιστήμιο Πειραιά Σεπτεμβρίου 2001 Β.Σ. Τσελέντης Παν/μιο Πειραιά

38 Περιβαλλοντική Διαχείριση Λιμενικών Δραστηριοτήτων Βιώσιμη Ανάπτυξη Η Νέα Πρόκληση για το Σύγχρονο Λιμάνι Σας Ευχαριστούμε Β.Σ. Τσελέντης Παν/μιο Πειραιά

39 ECOPORTS FOUNDATION Self Diagnosis Methodology Port Environmental Review System Issue-specific Workshops Training Schemes Environmental Performance Indicators (EPI) Environmental Management Systems (EMS) Best practice Guidelines