Η ΕΜΠΕΙΡΊΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ ΣΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΩΣ ΕΦΟΔΙΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ΕΜΠΕΙΡΊΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ ΣΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΩΣ ΕΦΟΔΙΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ"

Transcript

1 Εισήγηση Αικατερίνης Χιωτέλλη στο ΙΓ Πανελλήνιο Λειτουργικό Συμπόσιο Στελεχών Ιερών Μητροπόλεων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος Τήνος, Σεπτεμβρίου 2011 Η ΕΜΠΕΙΡΊΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ ΣΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΩΣ ΕΦΟΔΙΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Πριν προχωρήσω στο κυρίως θέμα μου, ας μου επιτραπεί να εκφράσω, όσο γίνεται πιο σύντομα, μερικές σκέψεις πάνω σε ορισμένα πορίσματα των ένδεκα (από τα δώδεκα) προηγούμενων Πανελλήνιων Λειτουργικών Συμποσίων, οργανωμένων από την Ειδική Συνοδική Επιτροπή Λειτουργικής Αναγεννήσεως, πορίσματα που η σεβαστή Επιτροπή είχε την καλοσύνη να θέσει στη διάθεσή μου. Η παρούσα πραγματοποίηση του ΙΓ Πανελλήνιου Λειτουργικού Συμποσίου αποτελεί σαφή ένδειξη της φροντίδας της σεβαστής Ιεραρχίας για τον λαό του Θεού, του οποίου λαού, όπως ακούμε αρκετές δεκαετίες τώρα, έργο είναι η Λειτουργία: λαού το έργον. Έστω κι αν αυτό επαληθεύεται ή όχι από την πραγματικότητα. Ήδη από το Β Λειτουργικό Συμπόσιο, το έτος 2000, με θέμα: Το αίτημα της λειτουργικής ανανεώσεως στην ορθόδοξη Εκκλησία σήμερα η ειδική αυτή Επιτροπή θέτει μεταξύ των σκοπών του Συμποσίου και την προσπάθεια να καταστεί σαφής η σημασία του όρου λειτουργική αναγέννησις. Με τον όρο, λοιπόν, αυτόν σημαίνεται η συνειδητή συμμετοχή στη θεία λατρεία και η ανάπτυξη λειτουργικής αγωγής του πληρώματος της Εκκλησίας, ώστε οι πιστοί να μην είναι παθητικοί θεατές και ξένοι προς τα τελούμενα. Σημαίνεται ακόμα η κατανόηση των λόγων, των τύπων και των συμβόλων που χρησιμοποιούνται κατά τη θεία λατρεία, εφόσον αυτή χαρακτηρίζεται ως λογική λατρεία. Η αποσαφήνιση αυτή αποτελεί ταυτόχρονα και μια διαπίστωση παρουσίας προβλημάτων στον καίριο αυτόν τομέα που αφορά τη Λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Το γεγονός μάλιστα ότι η τακτική ετήσια σύγκλιση του Λειτουργικού Συμποσίου με πανελλήνια συμμετοχή έχει γίνει θεσμός δείχνει τη σοβαρότητα με την οποίαν αντιμετωπίζονται τα προβλήματα αυτά.

2 Από τα πορίσματα αυτών των συμποσίων γίνεται εμφανής η μέριμνα για την: ακόμα μεγαλύτερη κατανόηση του λατρευτικού πλούτου της Εκκλησίας μας και την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή του λαού μας στην αγιάζουσα λατρευτική ζωή της μέσα στις σύγχρονες ανάγκες των χριστιανών και ιδιαίτερα στις νέες συνθήκες ζωής που προέκυψαν για τον αστικό πληθυσμό της Εκκλησίας μας. Προτείνεται μάλιστα η μετατροπή των λειτουργικών βιβλίων σε ηλεκτρονική μορφή, ώστε η προσβασιμότητά τους μέσω διαδικτύου να συνεισφέρει στη λειτουργική αγωγή των πιστών. Δεν γνωρίζω αν αυτή η τόσο σημαντική πρόταση πραγματοποιήθηκε. Πολύ ενδιαφέρουσα επίσης η προτροπή για ανάδειξη του κοινοτικού χαρακτήρα της Θείας Λειτουργίας, για συμμετοχή των πιστών στην ψαλμωδία, για ανάγνωση των ιερατικών ευχών εις επήκοον όλων και για επίτευξη του διαλογικού τρόπου εκφοράς της ευχαριστιακής αναφοράς. Επιχειρήθηκε άραγε έστω και πειραματική πραγματοποίηση των προτροπών αυτών, σε ποια κλίμακα και με ποια συμπεράσματα; Δεν το γνωρίζω. Ανάμεσα στις προτάσεις του συμποσίου με θέμα το Άγιο Βάπτισμα, εντύπωση προκαλεί η πρόταση για προκήρυξη πανελλήνιου θεολογικού-λογοτεχνικού διαγωνισμού συγγραφής νέων βοηθημάτων κατάλληλων για τη βαπτισματική και γενικώς τη λειτουργική αγωγή των πιστών όλων των ηλικιών. Αυτό από το Ο διαγωνισμός αυτός πραγματοποιήθηκε; Και απέδωσε; Μεταξύ των μέσων για την επίτευξη της συμμετοχής του λαού στη λατρεία αναφέρεται, από το Β ήδη Συμπόσιο, και η λειτουργική γλώσσα. Αυτό είναι, νομίζω, πολύ σημαντικό, γιατί με τον τρόπο αυτόν, το θέμα της γλώσσας που μας απασχολεί εδώ δεν τίθεται μεμονωμένα ούτε ως αίτημα ανεύθυνων ίσως εκσυγχρονιστικών τάσεων, αλλά εντάσσεται στην ευρύτερη ποιμαντική μέριμνα για την ενεργό και συνειδητή συμμετοχή του λαού στην τέλεση της Θείας Λειτουργίας. Θα μπορούσε εύλογα να διερωτηθεί κανείς αν και σε πόσες από τις διαπιστώσεις παθογένειας στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας μας σήμερα και στις αντίστοιχες προτάσεις αντιμετώπισής τους, σε πόσα από τα πορίσματα των συμποσίων που αναφέρθηκαν πιο πάνω θα συμφωνούσαν όχι μόνο οι ευκαιριακά ή σπάνια εκκλησιαζόμενοι, αλλά και μεγάλο μέρος των τακτικά εκκλησιαζομένων, ακόμα και μέρος του κλήρου. Και θα ευχόταν κανείς να επρόκειτο απλώς για μια αποδοχή ή όχι, πολύ περισσότερο για διάθεση περισσότερης πληροφόρησης και διερεύνησης ορισμένων προτάσεων, που είναι αναμφισβήτητα καρπός μελέτης και έρευνας

3 κληρικών και λαϊκών μελετητών υψηλού θεολογικού επιπέδου και αποδεδειγμένου κύρους. Η ασυμφωνία σε τέτοια θέματα παίρνει δυστυχώς, πολύ συχνά, τη μορφή αντίστασης, παθητικής ή και ενεργητικής, με εμφανή σημεία εμπάθειας και φανατισμού. Αλλά είναι καιρός ν ασχοληθούμε με το θέμα μας. Να δούμε τι μπορεί ν αποκομίσει κανείς από μια συμμετοχή σε μετάφραση της Αγίας Γραφής, ποιες οι δυσκολίες και ποιοι οι καρποί μιας τέτοιας προσπάθειας. Ποια τα κοινά στοιχεία και ποιες οι διαφορές μεταξύ μεταφρασμένων αγιογραφικών και λειτουργικών κειμένων. Ποιοι πρόσθετοι παράγοντες συντελούν στις συγκεκριμένες δυσκολίες, προκειμένου να προταθούν προς χρήση μεταφρασμένα τα λειτουργικά κείμενα, πως και με ποια κριτήρια θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες αυτές, και πού θα μπορούσαν να στοχεύουν ενδεχόμενες προτάσεις. Θα πρέπει από την αρχή να διευκρινιστεί, για όσους δεν έτυχε ίσως να το γνωρίζουν, πως η μετάφραση της Αγίας Γραφής στη νεοελληνική γλώσσα, που εκδόθηκε από την Ελληνική Βιβλική Εταιρεία το 1997, είναι καρπός μιας εικοσάχρονης κοινής προσπάθειας των καθηγητών της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης των Πανεπιστημίων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αρκετοί από τους οποίους δεν βρίσκονται πια ανάμεσά μας. Δεν αγνοήθηκαν βέβαια προηγούμενες ανολοκλήρωτες ανάλογες προσπάθειες ούτε η συσσωρευμένη μεταφραστική πείρα μιας εταιρείας γνωστής ακριβώς για την παγκόσμια προσφορά της στη μετάφραση της Αγίας Γραφής. Από αυτήν ακριβώς την πείρα προέκυψε μια μέθοδος εργασίας, η οποία συνοπτικά έχει ως εξής: κατανομή των επί μέρους Βιβλίων της Καινής και της Παλαιάς Διαθήκης στους μεταφραστές, ανάλογα με την εξειδίκευση και την επιλογή του καθενός, ανταλλαγή ανά δύο των μεταφράσεών τους για παρατηρήσεις και αντιπροτάσεις, υποβολή των κοινής μεταξύ τους αποδοχής μεταφρασμένων κειμένων σε ομάδα αναθεωρητών και στη συνέχεια σε έναν αριθμό αναγνωστών. Το τελικό κείμενο, μετά την αποδοχή ή όχι από μέρους του πρώτου μεταφραστή των υποδείξεων από τα ενδιάμεσα στάδια, καταλήγει για γλωσσική και υφολογική επεξεργασία, εκείνο που αγγλικά λέγεται rewriting, σε κάποιον stylist (αγγλ.) ή styliste (γαλλ.), αφού η λέξη υφολόγος δεν έχει καθιερωθεί στα ελληνικά. Ενώ υπάρχει η λέξη υφολογία που είναι κλάδος της γλωσσολογίας και της θεωρίας της λογοτεχνίας, και έχει ως αντικείμενο τη μελέτη του γλωσσικού ύφους στον λόγο, ιδιαίτερα στα λογοτεχνικά κείμενα. Δεδομένου, στην προκειμένη περίπτωση, του

4 σχετικά μεγάλου αριθμού των μεταφραστών, στο έργο αυτού του υφολόγου θα εντασσόταν και μια σχετική ενοποίηση της γλώσσας και του ύφους των μεταφρασμένων από τους ειδικούς κειμένων. Ιδιαίτερα μάλιστα τα ποιητικά βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης θα έπρεπε να τυχαίνουν εξαιρετικής προσοχής ώστε, ακόμα κι αν δεν θα μπορούσε να διασωθεί κάτι από την ποίηση του πρωτότυπου, τουλάχιστον το αποτέλεσμα να μην έπασχε από αφόρητη πεζότητα. Το σπουδαιότερο όμως ήταν ότι δεν επρόκειτο για ένα οποιοδήποτε, όσο κι αν ήταν σημαντικό, βιβλίο, αλλά για τον λόγο του Θεού, και όλοι ξέρουμε το δέος που εμπνέει ένας τέτοιος λόγος. Ποιες ήταν οι δυσκολίες εκείνου που θα καταπιανόταν μ αυτή την ειδική πτυχή στη διαδικασία της συγκεκριμένης μετάφρασης; Πρώτα η επισήμανση των σημείων που απαιτούν μια επέμβαση. Αυτό προϋποθέτει μια γλωσσική ιδιαιτερότητα, ένα είδος λαμπτήρα που ανάβει όταν κάτι στο μεταφρασμένο κείμενο δεν πάει καλά. Μπορεί αυτό το κάτι να αφορά το νόημα, πράγμα πολύ συνηθισμένο στις μεταφράσεις. Ο λόγος είναι απλός: ο μεταφραστής γνωρίζει περί τίνος πρόκειται, γιατί έχει μπροστά του το πρωτότυπο. Ο αναγνώστης όμως της μετάφρασης, προσπαθώντας να βγάλει νόημα μόνο από το μεταφρασμένο κείμενο, συμβαίνει κάποτε να διαπιστώνει ότι δεν μπορεί, κι άλλοτε πάλι καταλήγει σε λάθος νόημα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ξέρουμε πως μια λέξη μπορεί να ορίζει ένα σημασιολογικό πεδίο, έναν αριθμό δηλαδή όρων που περιλαμβάνονται στην έννοια αυτής της λέξης, αλλά με την ιδιαίτερη ο καθένας τους σημασία. Στη μετάφραση, ο όρος που θα επιλεγεί πρέπει να λειτουργεί με τρόπο που ν αντιστοιχεί στη λειτουργία του όρου στο πρωτότυπο 1. Άλλοτε πάλι μπορεί να πρόκειται για λέξεις ηχητικά παρόμοιες που συχνά οδηγούν σε παρελκυστικές επιλογές, ή ακόμα λέξεις που χρησιμοποιούνται και στη σύγχρονη γλώσσα, με διαφορετική όμως τώρα σημασία 2. Σε τέτοιες περιπτώσεις, συνιστάται επιστροφή στο πρωτότυπο, και αναζήτηση μιας λύσης που να μπορεί να γίνει αποδεκτή από τον μεταφραστή ή να γίνει αντικείμενο περιορισμένης ή ευρύτερης συζήτησης 3. 1.Μικρές παρεκκλίσεις στο θέμα αυτό μπορεί να οδηγήσουν όχι μόνο σε ατυχή, αλλά και σε παρερμηνευτικά, κάποτε και σε φαιδρά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, το ουσιαστικό περίπατος, ενώ ανήκει αδιαμφισβήτητα στο σημασιολογικό πεδίο του ρήματος περιπατώ, θα αλλοίωνε ουσιαστικά την εικόνα του Ιησού που βαδίζει πάνω στ αγριεμένα κύματα της λίμνης (Ματθ.14,22). 2. Η λέξη χειμών π.χ. άλλοτε αντιστοιχεί στην ίδια λέξη της νεοελληνικής χειμώνας, άλλοτε όμως σημαίνει κακοκαιρία. 3.Κίνδυνοι παρερμηνείας μπορεί να ελλοχεύουν και στη δομή καθαυτή της φράσης που μπορεί να διατηρεί την αμφισημία της και να προσφέρεται σε πολλαπλές ερμηνείες, για παράδειγμα το Ιω.1,9.

5 Υπάρχουν πάλι περιπτώσεις που χρειάζεται επέμβαση για λόγους αισθητικούς. Κάποιος κακόηχος συνδυασμός συμφώνων ή φωνηέντων, ένας τονισμός που κάνει τη φράση ν αγκομαχάει, χασμωδίες, πολυσύλλαβες λέξεις που αλλοιώνουν τον ρυθμό, στοιχείο απαραίτητο ακόμα και σ ένα κείμενο πεζό, η στίξη που μπορεί ν αλλάζει το νόημα. Κι ακόμα η απόδοση των μεταφορών και άλλων σχημάτων του λόγου, που πρέπει να επισημαίνονται, να αξιολογείται ο ρόλος τους μέσα στο πρωτότυπο κείμενο, και ή να παραμένουν, αν αυτό είναι συμβατό με τη νεοελληνική ή, αν όχι, ν αποδίδονται με τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται το αντίστοιχο αποτέλεσμα. Μέσα από όλες αυτές τις λεπτομέρειες εκείνο που επιδιώκεται είναι ν αποδίδεται στο ακέραιο ο Θείος λόγος, χωρίς να κακοποιείται η σύγχρονη γλώσσα ή να ασκείται βία πάνω της. Αντίθετα, να διερευνώνται και να αναδεικνύονται όλες οι πολλαπλές δυνατότητές της. Να μπορεί ο αναγνώστης ν ακούει τον λόγο του Θεού στη μητρική του γλώσσα, στη γλώσσα που έδωσε υπόσταση στα πρόσωπα και στα πράγματα γύρω του, στην ύπαρξή του, στη σκέψη και στην προσευχή του. Στη γλώσσα που πέρασε μέσα από γενιές ανθρώπων, που λειάνθηκε και πλουτίστηκε τόσο από την έμφυτη λαϊκή σοφία και το λαϊκό αισθητήριο, όσο και από τη γραφίδα χαρισματικών εργατών του λόγου, που τη σεβάστηκαν, τη δούλεψαν και την παρέδωσαν στις κατοπινές γενιές. Και ας μου επιτραπεί εδώ μια παρένθεση, για να θυμίσω πως τη γλώσσα που μιλάμε δεν την επέβαλε κανένα κίνημα δημοτικιστών με καμιά πολιτική ή άλλη χροιά. Η γλώσσα που μιλάμε είναι το ζωντανό προϊόν μιας φυσικής εξέλιξης της γλώσσας μας μέσα από τα Ακριτικά έπη και το Δημοτικό τραγούδι στα μεταβυζαντινά χρόνια και, στη συνέχεια, μέσα από την έκρηξη της Κρητικής Αναγέννησης με τους θαυμαστούς καρπούς της, που οι χυμοί τους, έστω και μέσα από την προσφυγιά, έθρεψαν το γλωσσικό αισθητήριο του Σολωμού και της Επτανησιακής Σχολής. Και δεν ξέρουμε πώς θα είχε εξελιχθεί αυτή η γλώσσα, αν δεν μεσολαβούσε ο Κοραής με την κατασκευασμένη στο Παρίσι καθαρεύουσά του, η κυριαρχία της Αθηναϊκής Σχολής που φίμωσε τον Σολωμό, και τέλος οι αιματηρές γλωσσικές έριδες που οι συνέπειές τους είναι ακόμα απτές στη γλωσσική μας, και όχι μόνο, σύγχυση. Κλείνουμε την απαραίτητη αυτή νομίζω παρένθεση, για να συνεχίσουμε με την αναζήτηση των καρπών που απέφερε η προσπάθεια αυτή. Ποια ήταν δηλαδή η αποδοχή από μέρους των πιστών αυτής της καινούργιας δυνατότητας που τους

6 προσφερόταν. Οι πρώτες αρνητικές αντιδράσεις πρέπει να πούμε ότι προέρχονταν κυρίως από τις προκαταλήψεις που συνόδευαν το όνομα της εκδότριας εταιρίας. Όταν ορισμένες Μητροπόλεις πρόσθεσαν στο εξώφυλλο το όνομα και το κύρος τους, η μεταφρασμένη Καινή Διαθήκη γνώρισε μια αποδοχή άνευ όρων. Δεν ήταν σπάνιο ν ακούς ανθρώπους, άλλους αρκετά εξοικειωμένους με το πρωτότυπο κι άλλους όχι, να καταθέτουν ότι είχαν την αίσθηση πως διάβαζαν τα Βιβλία της Καινής Διαθήκης για πρώτη φορά, πως άκουγαν στη γλώσσα τους τον λόγο του Θεού, μια εμπειρία Πεντηκοστής. Όσο για την Παλαιά Διαθήκη που κυκλοφόρησε αργότερα, μεταφρασμένη από το εβραϊκό πρωτότυπο, άγνωστη κατά το μεγαλύτερο μέρος της στους ορθόδοξους αναγνώστες, έτυχε, σύμφωνα με αξιόπιστες προσωπικές μαρτυρίες, ενθουσιαστικής υποδοχής 1. Σε ό,τι αφορά την αποδοχή της μεταφρασμένης Αγίας Γραφής στον λειτουργικό χώρο και χρόνο, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν το ίδιο θετικά. Για την ιστορία, πρέπει ν αναφέρουμε τα εξής: Στα πορίσματα του Ε Πανελλήνιου Λειτουργικού Συμποσίου το 2003 με θέμα Η Αγία Γραφή στην Ορθόδοξη Λατρεία αναφερόταν μεταξύ άλλων και η ανάγκη χρήσης δόκιμων μεταφράσεων των βιβλικών κειμένων κατά τη διάρκεια της λατρείας, προ, εντός ή αντί του κηρύγματος. Τον ίδιο χρόνο, με εισήγηση της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Λειτουργικής Αναγεννήσεως, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος ενέκρινε την έκδοση από την Αποστολική Διακονία, σε συνεργασία με την Ελληνική Βιβλική Εταιρεία, του Εκλογαδίου, με το κείμενο των αποστολικών και ευαγγελικών αναγνωσμάτων των Κυριακών και των σπουδαιότερων εορτών, και αντικριστά τη νεοελληνική μετάφραση. Δεν διαθέτω ακριβείς ημερομηνίες για το πότε άρχισε το πειραματικό στάδιο ανάγνωσης της μετάφρασης μετά το αποστολικό και μετά το ευαγγελικό ανάγνωσμα αντίστοιχα, ούτε για το πόσο κράτησε. Θυμάμαι όμως τον τρόπο ανάγνωσης της μετάφρασης από τον αναγνώστη και τον διάκονο ή τον ιερέα. Ήταν φανερό ότι δεν υπήρχε καμιά προετοιμασία, καμιά συναίσθηση ότι αυτή η δεύτερη ανάγνωση είχε 1.Ένα από τα ποιητικά της Βιβλία, το Άσμα Ασμάτων, χρησιμοποιήθηκε από τον γνωστό σκηνοθέτη Δήμο Αβδελιώδη για τη δημιουργία χοροδράματος που ανεβάστηκε στη σκηνή με πολλή επιτυχία. Έτυχε επίσης σε μια θεατρική παράσταση να αναγνωρίσω στίχους παρμένους από κάποιο Βιβλίο της συγκεκριμένης μετάφρασης της Π.Δ., πράγμα που παραδέχτηκε ο σκηνοθέτης όταν τον ρώτησα, με κάποια συστολή μάλιστα επειδή δεν είχε ζητήσει την άδεια από τους εκδότες.

7 κάτι να προσφέρει. Ήταν ένα διάβασμα με λάθη, άτονο και βιαστικό, σαν ένα βαρετό επί πλέον καθήκον, χωρίς την αίσθηση ότι με τον τρόπο αυτόν βοηθείται το εκκλησίασμα στην κατανόηση των αναγνωσμάτων. Το οποίο εκκλησίασμα, από την πλευρά του, μάταια προσπαθούσε, αν προσπαθούσε, να καταλάβει, όχι βέβαια το αποστολικό ή το ευαγγελικό ανάγνωσμα αυτά δεν είναι για να τα καταλαβαίνουμε, είναι τα γράμματα του παπά και του ψάλτη που δουλειά τους είναι να τα πουν- αλλά να καταλάβει τη χρησιμότητα μιας τέτοιας καινοτομίας που άλλο δεν έκανε παρά να επιμηκύνει τον χρόνο της λειτουργίας. Αυτά ως κατάθεση μιας προσωπικής μαρτυρίας από μία ή δύο ενορίες. Υπήρξαν όμως και άλλες επιβεβαιώσεις, όπως π.χ. ότι ενώ το εκκλησίασμα ήταν όρθιο κατά την εμμελή ανάγνωση του ευαγγελικού αναγνώσματος από το πρωτότυπο, όταν άρχιζε η ανάγνωση της μετάφρασης κάθονταν. Ήταν φανερό ότι δεν είχε προηγηθεί καμιά προεργασία αρκετά πειστική κλήρου και λαού για τη χρησιμότητα αυτής της προσθήκης 1. Αντίθετα, όσες φορές άκουσα να διαβάζεται η ίδια αυτή μετάφραση ως κήρυγμα, το αποτέλεσμα ήταν εντελώς διαφορετικό. Ο λόγος είναι προφανής: η γλώσσα του κηρύγματος ήταν πάντα, εκτός εξαιρέσεων, η γλώσσα που μιλάμε. Έτσι και η γλώσσα της μετάφρασης τοποθετημένη στο κήρυγμα γινόταν αποδεκτή. Ήταν η γλώσσα του ιερέα κήρυκα, όχι του ιερέα λειτουργού. Πέντε χρόνια αργότερα, το 2008, κυκλοφόρησε το Προφητολόγιον, με τα λειτουργικά αναγνώσματα από την Παλαιά Διαθήκη, εκτός των Ψαλμών, μεταφρασμένα στα νέα ελληνικά, αυτή τη φορά από το κείμενο των Ο, με τυπωμένα αντικριστά κείμενο και μετάφραση και με άφθονες διευκρινιστικές υποσημειώσεις. Τα κείμενα αυτά διαβάζονται συνήθως στους εσπερινούς μεγάλων εορτών, στο πρωτότυπο, από ψάλτες χωρίς καμιά προετοιμασία, χωρίς γνώση της σημασίας τους, βιαστικά και λανθασμένα, προς ένα εκκλησίασμα παντελώς αμέτοχο και αδιάφορο. Οι λίγες ηρωικές προσπάθειες από μέρους εμπνευσμένων ιεραρχών να διαβαστούν τα κείμενα αυτά σε γλώσσα κατανοητή, έγιναν αντικείμενο, αν κρίνω από ένα video που έλαβα και που απαθανατίζει μια τέτοια απόπειρα, φανατικών φωνητικών αντιθέσεων μιας ομάδας παρόντων, με την πρόκληση απαράδεκτης για τον χώρο και για τον 1. Το πιο ανακόλουθο ήταν ότι, ενώ το προφορικό ανάγνωσμα ακολουθούσε την έκδοση του Εκλογαδίου με την τελευταία μετάφραση τη Βιβλικής Εταιρείας, στο φυλλάδιο Φωνή Κυρίου, η μετάφραση ακολουθούσε προηγούμενη ημιτελή προσπάθεια, γνωστή ως μετάφραση των τεσσάρων Καθηγητών.

8 χρόνο οχλαγωγίας. Δεν ξέρω αν σε άλλες περιπτώσεις η δεκτικότητα υπήρξε διαφορετική. Οι διαπιστώσεις αυτές επισημαίνουν μια λειτουργική πραγματικότητα ριζωμένη για αιώνες τώρα στην ελλαδική ορθοδοξία, σε ένα σχήμα όπου μουσική και λόγος συμπλέκονται με κατά κανόνα σαφή υπεροχή της πρώτης (όποιας ποιότητας) έναντι του δεύτερου, και όπου ο ακατανόητος, αποσιωπημένος ή και αλλοιωμένος λόγος είναι περισσότερο αποδεκτός από οποιαδήποτε προσπάθεια κατανόησης και συμμετοχής. Με δεδομένη αυτή τη θλιβερή πραγματικότητα, που συντηρείται και διαφυλάσσεται συνειδητά ή υποσυνείδητα, και που αποτελεί μόνιμη τροχοπέδη σε κάθε προσπάθεια Λειτουργικής Αναγέννησης, διερωτάται κανείς πόση μελέτη και πόση προσοχή απαιτείται για την αντιμετώπισή της. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον λειτουργικό λόγο, οι διαπιστώσεις αυτές επισημαίνουν και τους ειδικούς παράγοντες που προκαλούν πρόσθετες δυσκολίες στην προοπτική μιας μεταφρασμένης Θείας Λειτουργίας. Ανάμεσα στους παράγοντες αυτούς, θα μπορούσε κανείς να αναφέρει τουλάχιστον τρεις, χωρίς ν αποκλείεται η προσθήκη και άλλων, επίσης σημαντικών. Ο πρώτος είναι η δύναμη της συνήθειας, που εμφανίζει ως απειλητικό και τραυματικό στοιχείο οτιδήποτε διαφορετικό προς μια καθησυχαστική ψευδαίσθηση ισορροπίας και σιγουριάς. Ο δεύτερος, το αίσθημα του φόβου μπροστά σ έναν κίνδυνο παρέκκλισης, που προκαλεί σύγχυση ανάμεσα στα ουσιώδη και στα δευτερεύοντα. Ο τρίτος, η άγνοια που αλλοιώνει τις αληθινές διαστάσεις των πραγμάτων, και που, όχι σπάνια, δίνει στον εαυτό της το ρόλο του θεματοφύλακα. Έχω την εντύπωση πως αυτοί και άλλοι παρόμοιοι παράγοντες αποτελούν τη γενεσιουργό αιτία αντιστάσεων ετερόκλιτων προελεύσεων. Το παράδοξο είναι ότι αντιστάσεις προβάλλονται ακόμα και από άτομα ή περιβάλλοντα εντελώς αδιάφορα περί την πίστη και την Εκκλησία, που όμως αρνούνται ν ακούσουν οτιδήποτε μπορεί να νομίσουν ότι θίγει τα κατ αυτούς παραδεδομένα. Ειδικά μάλιστα προκειμένου για τη γλώσσα, το φόβητρο που ευρέως επισείουν είναι ο κίνδυνος του αφελληνισμού. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικές είναι οι αντιστάσεις ορισμένων διανοουμένων. Ενώ οι ίδιοι, προκειμένου να υποστηρίξουν την υπεροχή της αρχαίας γλώσσας, προβάλλουν αυτάρεσκα ειρμούς κανόνων σπανίου κάλλους αλλά και δυσκολίας, για παράδειγμα: Χέρσον αβυσσοτόκον πέδον Ηλιος επεπόλευσέ ποτε, αδιαφορούν για τους άλλους, τους βαφτισμένους ωστόσο χριστιανούς, που τέτοιες ή παρόμοιες, ακατανόητες γι

9 αυτούς, φράσεις παραμένουν, στις καλύτερες περιπτώσεις, μαγευτικά αινιγματικές ή, για την ανυπόμονη νεότητα, απωθητικές προς κάθε σχετικό με τον χώρο της σωτηρίας τους. Φτάνουν μάλιστα κάποτε οι διανοούμενοι αυτοί σε απαράδεκτα ελιτίστικες θεωρίες, πως τάχα η Εκκλησία δεν είναι για τους πολλούς, πως όσοι πραγματικά θέλουν μπορούν να μάθουν αρχαία ελληνικά, που, κατ αυτούς, δεν είναι καθόλου νεκρή γλώσσα αλλά ζωντανή (!)1, πως αγράμματοι καλόγεροι πιστεύουν πολύ περισσότερο από μορφωμένους, και άλλες παρόμοιες εύκολες και αβασάνιστες απαντήσεις, που καθόλου δεν ανταποκρίνονται στα ζωτικά και για καιρό παραμελημένα πραγματικά προβλήματα του χριστεπώνυμου λαού μας. Τι προοπτικές μπορούν, λοιπόν, να έχουν οι προσπάθειες για μια Λειτουργική Αναγέννηση μπροστά σε τόσες και τέτοιες αντιστάσεις; Είναι προφανές ότι θα χρειαστεί ένα στάδιο συστηματικής προετοιμασίας του εκκλησιάσματος, κυρίως από μέρους του κλήρου, κατάλληλα προπαιδευμένου και εφοδιασμένου με το ανάλογο έντυπο υλικό. Αυτή η προετοιμασία, με κριτήρια εκκλησιολογικά, θα αποβλέπει στη σταδιακή ενημέρωση του λαού του Θεού για την ανάγκη συμμετοχής του στη λατρεία. Ας μην ξεχνάμε ότι σ αυτήν ακριβώς τη γενικότερη και ουσιαστική ανάγκη συμμετοχής των πιστών στη λατρεία και ιδιαίτερα στη Θεία Λειτουργία είχε ενταχθεί και το θέμα της λειτουργικής γλώσσας. Οι προσπάθειες αυτές νομίζω πως θα πρέπει, εκτός από τους εκκλησιαζόμενους, να στοχεύουν και στους άλλους εκείνους συνανθρώπους μας που, καταστάσεις όπως αυτές που προαναφέρθηκαν, τους κρατούν μακριά από κάθε εκκλησιαστική εκδήλωση. Και δεν είναι ν απορεί κανείς γιατί, αφού ο βαφτισμένος ως νήπιο χριστιανός, αν δεν έτυχε να έχει τον κατάλληλο ανάδοχο και αν το οικογενειακό περιβάλλον δεν ήταν σε θέση να τον κατηχήσει έστω και στοιχειωδώς, οι πιθανότητες να εξελιχθεί σε συνειδητό χριστιανό είναι ανθρωπίνως μηδενικές. Δεν αποκλείεται όμως, για διάφορους λόγους, έστω και μόνο κοινωνικούς, να βρεθεί στο εκκλησιαστικό περιβάλλον. Εκεί ο ρόλος του κλήρου είναι καίριος. Αν πρόκειται για το μυστήριο του Βαπτίσματος ή του Γάμου, ή για τη νεκρώσιμη Ακολουθία, 1. Χωρίς να διακρίνουν πως άλλο πράγμα είναι η συνέχεια της γλώσσας (το γεγονός ότι έχουμε και στη σύγχρονη γλώσσα λέξεις και τύπους της αρχαίας), και άλλο η εξέλιξη της γλώσσας μέσα στους αιώνες και η συνεχής αναδημιουργία της. Χαρακτηριστικό το απόσπασμα από τον Διάλογο του Σολωμού ανάμεσα στον Ποιητή και στον Σοφιολογιώτατο σχετικά με τον παράγοντα του χρόνου πάνω στη γλώσσα. Αυτός άλλωστε ο παράγοντας κάνει και τις μεταφράσεις να χρειάζονται αναθεώρηση ύστερα από ορισμένες δεκαετίες, όπως αυτή που γίνεται τώρα από τη Βιβλική Εταιρεία στην μετάφραση της Καινής Διαθήκης. Πρόκειται για μια ευκαιρία ανανέωσης της γλώσσας, αλλά και για την επισήμανση παροραμάτων που είχαν πιθανώς διαφύγει, όπως είναι φυσικό σε όλα τα ανθρώπινα έργα.

10 μπορεί και μόνο η σωστή τους τέλεση ν αποτελέσει ευκαιρία κατήχησης. Πολύ περισσότερο αν υπάρχει το κατάλληλο έντυπο υλικό, έτσι τυπωμένο που να δείχνει τους σταθμούς στην πορεία των τελουμένων, να εξηγείται η σημασία τους και να δίνεται το κείμενο της Ακολουθίας στο πρωτότυπο και σε μετάφραση. Στις Ακολουθίες αυτές, πολλές ευχές μπορούν να λέγονται μεταφρασμένες, αλλά με τον κατάλληλο, επικοινωνιακά σωστό, τρόπο ανάγνωσης, και ίσως ύστερα από συνεννόηση με τους ενδιαφερόμενους. Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να προταθεί στους κληρικούς και για τη Θεία Λειτουργία. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να δοκιμαστεί ένα είδος κατατόπισης του εκκλησιάσματος από τον ιερέα, σταδιακά, στα κυριότερα σημεία της πορείας της Λειτουργίας, και με την ευκαιρία αυτή να εξηγεί τον ρόλο και των λαϊκών στα τελούμενα, πως είναι δηλαδή και αυτοί που, μαζί με τον κλήρο, προσφέρουν ως μέλη ζωντανά της Εκκλησίας τη Θεία Ευχαριστία. Αυτό μπορεί σε πολλούς να δημιουργεί αισθήματα ευθύνης στην οποία δεν μπορούν ή δεν θέλουν ν ανταποκριθούν. Είναι όμως μια ευκαιρία μοναδική για τους εκκλησιαζόμενους να μάθουν τι νόημα έχει η παρουσία τους εκεί. Μπορεί επίσης ο ιερέας να διευκρινίζει στο εκκλησίασμα σε ποια σημεία μπορούν οι πιστοί να συμμετέχουν, ψάλλοντας ή διαλεγόμενοι με τον λειτουργό. Συχνά ακούει κανείς φιλακόλουθους λαϊκούς να ψέλνουν αδιακρίτως μέρη του ψάλτη και εκφωνήσεις του ιερέα ή του διακόνου, που δεν τα ξεχωρίζουν, αφού όλα λέγονται ψαλτά. Και μέσα στη γενική σύγχυση, αντί συμμετοχής, ακούγεται τα τελευταία χρόνια εκείνο το προσκοπικό όλοι μαζί, που πολλοί ιεροψάλτες με πολύ ζήλο το τηρούν, που όμως είναι σαν να επιτάσσει τη συμμετοχή των λαϊκών σε ένα ή δύο μόνο σημεία της Λειτουργίας, αποκλείοντάς την από τα υπόλοιπα. Ουσιαστικός όμως ακρωτηριασμός της Λειτουργίας παραμένει η σιωπηρή και πίσω από το βήλο της Ωραίας Πύλης ανάγνωση των ιερατικών ευχών. Τι νόημα μπορεί να βρει ακόμα και ο πιο καλόπιστος εκκλησιαζόμενος σε εκφωνήσεις δευτερευουσών προτάσεων, ανεξάρτητων μεταξύ τους και άσχετων προς τα προηγούμενα και τα επόμενα. Ακόμα και στις ελάχιστες εξαιρέσεις όπου ο λειτουργός απαγγέλλει τις ευχές αυτές με σχετικά ακουστή φωνή, έρχεται ο φωνητικός ζήλος των ψαλτών να επισκιάσει κάθε ίχνος νοήματος που θα έδιναν οι ευχές αυτές σε ένα μικρό έστω ποσοστό πολύ προσεκτικών και με οξεία ακοή εκκλησιαζομένων, που βέβαια θα ήταν και σε θέση να καταλάβουν το νόημά τους. Αντίθετα, η εναλλαγή των ευχών από μέρους του λειτουργού και των ύμνων από μέρους των ψαλτών, και όχι η επικάλυψή τους, θα ήταν κάτι πολύ εύλογο και καθόλου δύσκολο να επιτευχθεί. Εκτός από την αίσθηση

11 της συνέχειας που θα δινόταν έτσι στη λειτουργία, θα μετείχε το εκκλησίασμα και σε όλο το νόημα της Θείας Οικονομίας και της εσχατολογικής διάστασης της Θείας Ευχαριστίας. Αυτές οι ευχές είναι μάλιστα το μέρος εκείνο της λειτουργίας που θα προσφερόταν ανώδυνα σε μετάφραση, χωρίς να προσκρούει σε μια διαφορετική συνήθεια, αφού το αυτί δεν είναι σχεδόν καθόλου συνηθισμένο σ αυτές. Παρ όλο το πλήθος των σημείων που δείχνουν πως ίσως δεν είναι ακόμα καιρός για μια γενικευμένη Λειτουργία σε μετάφραση, η ποιμαντική επαγρύπνηση και η πρόνοια για τις επόμενες γενεές υπαγορεύει ασφαλώς τη σοβαρή ενασχόληση με το θέμα αυτό. Θα μπορούσαν για παράδειγμα ν αποτελέσουν τέτοιες μεταφρασμένες, εν μέρει ή εν όλω, Λειτουργίες, πειραματικές εμπειρίες μεταξύ νέων, με απλουστευμένη ή προτεινόμενη από τους ίδιους μουσική, και σε κατάλληλες για την περίπτωση ώρες. Δεδομένων μάλιστα των δυσκολιών που εμφανίζει από τη φύση του ένα λειτουργικό μεταφραστικό εγχείρημα, και της ταχύτητας με την οποία η τεχνολογία δημιουργεί για τις νέες γενιές καινούργιες απρόβλεπτες προοπτικές, η εργασία αυτή δεν θα πρέπει πια ν αναβάλλεται. Σε κάποια στάδια, το προϊόν αυτής της μεταφραστικής προσπάθειας μπορεί να τίθεται στην κρίση ομάδων νέων και να συζητούνται οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις τους. Η συμμετοχή τους σ ένα τέτοιο έργο θα γίνει γι αυτούς μια αφορμή κατήχησης και εισόδου, με τρόπο δημιουργικό και όχι παθητικό, στη ζωή της Εκκλησίας. Ας το ευχηθούμε.

4 Ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

4 Ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 4 Ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Θέμα: Η θέση των λαϊκών στη σύγχρονη λατρεία, επισημάνσεις και προβληματισμοί (κεφ.32) Σχολείο: Περιφερειακό Λύκειο Αγίου Χαραλάμπους, Έμπα Τάξη: Α Λυκείου Καθηγητής:Νικόλαος Καραμπάς

Διαβάστε περισσότερα

β. εκφράζουν αλήθειες για τον Χριστό, τη Θεοτόκο, την Αγία Τριάδα, τους αγίους

β. εκφράζουν αλήθειες για τον Χριστό, τη Θεοτόκο, την Αγία Τριάδα, τους αγίους ΜΑΘΗΜΑ 30 Ο 31 Ο ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗ ΛΑΤΡΕΙΑ Να συμπληρώσετε την πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία την επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο.

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο. ΜΑΘΗΜΑ 23 ο ΤΟ ΒΑΘΥΤΕΡΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε

Διαβάστε περισσότερα

Μαθημα 1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα

Μαθημα 1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα Μαθημα 1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα ΣΤΟΧΟΙ: Οι μαθητές να 1. Διατυπώνουν τους προβληματισμούς τους γύρω από τη λατρεία. 2. Υποστηρίζουν με επιχειρήματα ότι στη χριστιανική θρησκεία η λατρεία

Διαβάστε περισσότερα

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου.

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου. ΜΑΘΗΜΑ 22 ο ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ Θ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με την ιστορία της αρχαίας Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Σ Υ Ν Ο Δ Ο Σ Τ Ω Ν Ε Φ Η Β Ω Ν

Σ Υ Ν Ο Δ Ο Σ Τ Ω Ν Ε Φ Η Β Ω Ν ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΝΕΟΤΗΤΟΣ Σ Υ Ν Ο Δ Ο Σ Τ Ω Ν Ε Φ Η Β Ω Ν ( οδηγίες για τους μαθητές) Φεβρουάριος 2012 1. Τι είναι η «Σύνοδος των Εφήβων»

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία Ερωτήσεις Επανάληψης 1 Οι Θεολογικές Δηλώσεις στην Συστηματική Θεολογία Διάλεξη Τρίτη από την σειρά Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία Οδηγός Μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος,

Διαβάστε περισσότερα

Διάγραμμα αναλυτικής διόρθωσης ελεύθερης γραπτής έκφρασης (έκθεσης)

Διάγραμμα αναλυτικής διόρθωσης ελεύθερης γραπτής έκφρασης (έκθεσης) Διάγραμμα αναλυτικής διόρθωσης ελεύθερης γραπτής έκφρασης (έκθεσης) 1. Χαρακτηριστικά προς αξιολόγηση Α. Περιεχόμενο: πλούτος ιδεών σχετικών με το εξεταζόμενο θέμα. Β. Διάταξη νοημάτων: διάταξη ύλης και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ. : ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία μαθημάτων του Γενικού και του Εσπερινού Γενικού Λυκείου

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ. : ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία μαθημάτων του Γενικού και του Εσπερινού Γενικού Λυκείου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ----- Βαθμός Ασφαλείας: Να διατηρηθεί μέχρι: Βαθ. Προτεραιότητας:

Διαβάστε περισσότερα

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με ΜΑΘΗΜΑ 21 Ο ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις ή φράσεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

4. Η Καινή Διαθήκη Β : Οι Επιστολές και η Αποκάλυψη

4. Η Καινή Διαθήκη Β : Οι Επιστολές και η Αποκάλυψη 4. Η Καινή Διαθήκη Β : Οι Επιστολές και η Αποκάλυψη 1. Τι ήταν και γιατί γράφτηκαν οι επιστολές του αποστόλου Παύλου; Ήταν γράμματα που έστελνε ο απόστολος στις χριστιανικές κοινότητες που είχε ιδρύσει.

Διαβάστε περισσότερα

Πώς να μελετάμε τη Βίβλο

Πώς να μελετάμε τη Βίβλο Πώς να μελετάμε τη Βίβλο του David Batty Οδηγός Μελέτης Έκδοση 5 Πώς να μελετάμε τη Βίβλο Οδηγός Μελέτης 5η έκδοση του David Batty Σημείωση: Τα εδάφια της Βίβλου όπου αυτά αναφέρονται, είναι από τη νεοελληνική

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ. Δημητριάδος: Η Μακεδονία είναι μία και ελληνική

Μητρ. Δημητριάδος: Η Μακεδονία είναι μία και ελληνική 28/12/2018 Μητρ. Δημητριάδος: Η Μακεδονία είναι μία και ελληνική Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Δημητριάδος και Αλμυρού Σκέψεις στην ανατολή του νέου χρόνου Σκέψεις καρδιάς κατέθεσε ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος

Διαβάστε περισσότερα

Η αυτοκάθαρση στην Εκκλησία (Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου)

Η αυτοκάθαρση στην Εκκλησία (Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου) Η αυτοκάθαρση στην Εκκλησία (Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου) Date : Μαΐου 7, 2006 Τα σύγχρονα γεγονότα που αφορούν τα λεγόμενα σκάνδαλα στην Εκκλησία ερμηνεύονται ποικιλοτρόπως,

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργική. Ενότητα 11: Τελετουργικά ζητήματα. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

Λειτουργική. Ενότητα 11: Τελετουργικά ζητήματα. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Λειτουργική Ενότητα 11: Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Περιεχόμενα ενότητας Η «Τάξη» στη Λατρεία, Σύγχρονα τελετουργικά προβλήματα 2 Α) Η Έννοια της «Τάξεως» στη Λατρεία της

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη περίπτωσης: «Εκκλησία και νέοι» Ζαπάντες Διονύσιος Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών Επιβλέπων καθηγητής: Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος

Μελέτη περίπτωσης: «Εκκλησία και νέοι» Ζαπάντες Διονύσιος Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών Επιβλέπων καθηγητής: Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος Μελέτη περίπτωσης: «Εκκλησία και νέοι» Ζαπάντες Διονύσιος Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών Επιβλέπων καθηγητής: Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος Σκοπός της έρευνας Η παρούσα εργασία αποτελεί μελέτη περίπτωσης.

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους Αιτιολογική έκθεση Η Επιτροπή Κρατικών Bραβείων Λογοτεχνικής Μετάφρασης εργάστηκε για τα βραβεία του 2013, όπως και την προηγούµενη χρονιά, έχοντας επίγνωση α. των µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει

Διαβάστε περισσότερα

Nηπτική λύσις στο πρόβλημα της κατανοήσεως και της μεταφράσεως των Λειτουργικών Κειμένων (π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος)

Nηπτική λύσις στο πρόβλημα της κατανοήσεως και της μεταφράσεως των Λειτουργικών Κειμένων (π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος) Nηπτική λύσις στο πρόβλημα της κατανοήσεως και της μεταφράσεως των Λειτουργικών Κειμένων (π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος) Date : Οκτωβρίου 11, 2013 (Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του πρωτοπρεσβύτερου Κωνσταντίνου

Διαβάστε περισσότερα

Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή;

Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Είναι ένα σπουδαίο βιβλίο Το πιο πολυδιαβασμένο στον κόσμο. Το πρώτο που τυπώθηκε από τον Γουτεμβέργιο

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες:

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες: Πρόταση Διδασκαλίας Ενότητα: Τάξη: 7 η - Τέχνη: Μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές Γ Γυμνασίου Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος Α: Στόχοι Οι μαθητές/ τριες: Να

Διαβάστε περισσότερα

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. 1. Ο χώρος τέλεσης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Γαβριέλλα Κοντογιαννίδου, Φιλόλογος 1. Το πρώτο βήμα μας είναι η κατανόηση του θέματος και η ένταξή του σε ευρύτερες θεματικές ενότητες Συνήθως, ένα θέμα Έκθεσης έχει

Διαβάστε περισσότερα

Α. Ο εκκλησιασμός των μαθητών των σχολείων Α/θμιας και Β/θμιας

Α. Ο εκκλησιασμός των μαθητών των σχολείων Α/θμιας και Β/θμιας ΘΕΜΑ: "Εκκλησιασμός και πρωινή προσευχή μαθητών" ΣΧΕΤ.: α) ΥΠΕΠΘ, Φ. 200.21/16/136240.26.11.1977 β) ΥΠΕΠΘ, Γ/6251/22-10-1979 γ) ΥΠΕΠΘ, Γ/2875/30-4-1981 δ) Π.Δ. 201/98 Με αφορμή ερωτήματα που τέθηκαν στο

Διαβάστε περισσότερα

Το μυστήριο της ανάγνωσης

Το μυστήριο της ανάγνωσης Βενετία Αποστολίδου Το μυστήριο της ανάγνωσης Γιατί κάποιοι διαβάζουν και κάποιοι όχι; Είναι σημαντική η ανάγνωση; Γιατί μας αρέσει η ανάγνωση; Τι είναι η φιλαναγνωσία; Τα σημερινά παιδιά διαβάζουν; Η

Διαβάστε περισσότερα

Διαβάζουμε βιβλία και περιοδικά, που έχουν χρησιμότητα για τις πληροφορίες που μας δίνουν. Τα διαβάζουμε για να μαθαίνουμε τι ειπώθηκε, τι συνέβη,

Διαβάζουμε βιβλία και περιοδικά, που έχουν χρησιμότητα για τις πληροφορίες που μας δίνουν. Τα διαβάζουμε για να μαθαίνουμε τι ειπώθηκε, τι συνέβη, ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΕΙΜΕΝΟ: Ερχομαι στο πιο δύσκολο πρόβλημα. Τι πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

Η γλώσσα της Κ.Δ. είναι η «κοινή» ελληνιστική, δηλαδή η δημώδης και η γλώσσα που ομιλείτο από τον 3 ο αι. π.χ. μέχρι τον 3 ο αι. μ.χ.

Η γλώσσα της Κ.Δ. είναι η «κοινή» ελληνιστική, δηλαδή η δημώδης και η γλώσσα που ομιλείτο από τον 3 ο αι. π.χ. μέχρι τον 3 ο αι. μ.χ. Η γλώσσα της Κ.Δ. είναι η «κοινή» ελληνιστική, δηλαδή η δημώδης και η γλώσσα που ομιλείτο από τον 3 ο αι. π.χ. μέχρι τον 3 ο αι. μ.χ. Οι κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου και η πολιτική ενοποίηση του χώρου

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή;

Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Είναι ένα σπουδαίο βιβλίο Το πιο πολυδιαβασμένο στον κόσμο. Το πρώτο που τυπώθηκε από τον Γουτεμβέργιο

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ 1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ: 1-23 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2016 Α ΕΤΟΣ Ιστορία Νεοελληνικής Εκπαίδευσης και

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ. Ναυπάκτου: «Ο Ευρίπου Βασίλειος ήταν το καύχημα αυτής της πόλεως».

Μητρ. Ναυπάκτου: «Ο Ευρίπου Βασίλειος ήταν το καύχημα αυτής της πόλεως». 23/12/2018 Μητρ. Ναυπάκτου: «Ο Ευρίπου Βασίλειος ήταν το καύχημα αυτής της πόλεως». Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Στον Ιερό Ναό Αγίου Χριστοφόρου, πολιούχου Αγρινίου, τελέσθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της!

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Κυριακή, 2 Ιουλίου 2017 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: ΓΙΩΤΑ ΦΩΤΟΥ Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Πείτε μας λίγα λόγια

Διαβάστε περισσότερα

Φανερωμένη Η εορτή της Παναγίας Φανερωμένης μας συγκεντρώνει και μας φέρνει σήμερα εδώ. Σήμερα εορτάζει η Παναγία, η μητέρα μας, η Ελπίδα

Φανερωμένη Η εορτή της Παναγίας Φανερωμένης μας συγκεντρώνει και μας φέρνει σήμερα εδώ. Σήμερα εορτάζει η Παναγία, η μητέρα μας, η Ελπίδα Φανερωμένη 2017.09.24 Η εορτή της Παναγίας Φανερωμένης μας συγκεντρώνει και μας φέρνει σήμερα εδώ. Σήμερα εορτάζει η Παναγία, η μητέρα μας, η Ελπίδα μας και εμείς οι χριστιανοί της Σύρου, αλλά και ευλαβείς

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή Τεχνικών Κειμένων

Συγγραφή Τεχνικών Κειμένων Συγγραφή Τεχνικών Κειμένων Tο ύφος........ γραφής! Από τις διαλέξεις του μαθήματος του Α εξαμήνου σπουδών του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Τοπογραφίας & Γεωπληροφορικής Κ. Παπαθεοδώρου, Αναπληρωτής

Διαβάστε περισσότερα

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια Δευτέρα, Ιουνίου 16, 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΞΙΑΣ ΚΡΑΛΛΗ Η Μεταξία Κράλλη είναι ένα από τα δημοφιλέστερα πρόσωπα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Μετά την κυκλοφορία του πρώτου της βιβλίου, "Μια φορά

Διαβάστε περισσότερα

2 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

2 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 2 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Θέμα:Ο πλούτος της εκκλησιαστικής ποίησης. Υμνογραφία. (κεφ.30) Σχολείο:Περιφερειακό Λύκειο Αγίου Χαραλάμπους, Έμπα Τάξη:Α Λυκείου Καθηγητής: Νικόλαος Καραμπάς Π.Μ.Π.: 16951 Α Σκοπός:

Διαβάστε περισσότερα

Συμπεριφορές. του David Batty. Οδηγός Μελέτης. Έκδοση 5

Συμπεριφορές. του David Batty. Οδηγός Μελέτης. Έκδοση 5 Συμπεριφορές του David Batty Οδηγός Μελέτης Έκδοση 5 Συμπεριφορές Οδηγός Μελέτης 5η έκδοση του David Batty Σημείωση: Τα εδάφια της Βίβλου όπου αυτά αναφέρονται, είναι από τη νεοελληνική μετάφραση της Παλαιάς

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ. Δημητριάδος: Το επιχειρούμενο Σύνταγμα θα αναιρεί τον εαυτό του

Μητρ. Δημητριάδος: Το επιχειρούμενο Σύνταγμα θα αναιρεί τον εαυτό του 02/12/2018 Μητρ. Δημητριάδος: Το επιχειρούμενο Σύνταγμα θα αναιρεί τον εαυτό του / Επικαιρότητα Συνέντευξη του Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ιγνατίου δημοσιεύεται σήμερα στην εφημερίδα «Πρώτο Θέμα».

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β,

Διαβάστε περισσότερα

Από τις διαλέξεις του μαθήματος του Α εξαμήνου σπουδών του Τμήματος. Κ. Παπαθεοδώρου, Αναπληρωτής Καθηγητής Δεκέμβριος 2013

Από τις διαλέξεις του μαθήματος του Α εξαμήνου σπουδών του Τμήματος. Κ. Παπαθεοδώρου, Αναπληρωτής Καθηγητής Δεκέμβριος 2013 Συγγραφή Τεχνικών Κειμένων Προφορικές Παρουσιάσεις Από τις διαλέξεις του μαθήματος του Α εξαμήνου σπουδών του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Τοπογραφίας & Γεωπληροφορικής Κ. Παπαθεοδώρου, Αναπληρωτής

Διαβάστε περισσότερα

Α ΕΞΑΜΗΝΟ. Επιλέγονται τρία (3) από τα παραπάνω προσφερόμενα μαθήματα. ΣΥΝΟΛΟ (επί των επιλεγομένων μαθημάτων) 30 Β ΕΞΑΜΗΝΟ

Α ΕΞΑΜΗΝΟ. Επιλέγονται τρία (3) από τα παραπάνω προσφερόμενα μαθήματα. ΣΥΝΟΛΟ (επί των επιλεγομένων μαθημάτων) 30 Β ΕΞΑΜΗΝΟ Το σύνολο των Πιστωτικών Μονάδων (), που απαιτούνται για την απόκτηση του Μ.Δ.Ε., ανέρχονται σε 120. Αναλυτικότερα το πρόγραμμα των μαθημάτων διαμορφώνεται ανά κατεύθυνση ως εξής: 1. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΒΙΒΛΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτριος Κων. Μπαλαγεώργος. Ιστορία της διαμορφώσεως του Τυπικού της. Ορθοδόξου Εκκλησίας

Δημήτριος Κων. Μπαλαγεώργος. Ιστορία της διαμορφώσεως του Τυπικού της. Ορθοδόξου Εκκλησίας Δημήτριος Κων. Μπαλαγεώργος Ιστορία της διαμορφώσεως του Τυπικού της Ορθοδόξου Εκκλησίας Η λατρεία είναι ένα φαινόμενο του ανθρωπίνου βίου που σχετίζεται με τη θρησκεία και συνιστά το κέντρο γύρω από το

Διαβάστε περισσότερα

α. αποτελούνταν από τους Αποστόλους και όσους βαπτίστηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής.

α. αποτελούνταν από τους Αποστόλους και όσους βαπτίστηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής. ΜΑΘΗΜΑ 15 Ο ΣΥΝΑΓΜΕΝΟΙ ΣΤΗ Θ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ Το Διαδικαστικό Μοντέλο

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ Το Διαδικαστικό Μοντέλο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» Τομέας Νέων Ελληνικών ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ Το Διαδικαστικό Μοντέλο Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd ΑΘΗΝΑ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2018 ΑΝΑΓΝΩΣΗ & ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ 2 ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο Γλώσσα και λογοτεχνική δημιουργία (10394)

Κείμενο Γλώσσα και λογοτεχνική δημιουργία (10394) Κείμενο Γλώσσα και λογοτεχνική δημιουργία (10394) Στην ιστορία της λογοτεχνικής δημιουργίας έχει αποδειχτεί ότι κάθε έργο που εμφανίζεται ανθεκτικό στο πέρασμα του χρόνου οφείλει τη δυνατότητά του αυτή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Άγιο Πνεύμα και Πνευματικότητα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Άγιο Πνεύμα και Πνευματικότητα ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Άγιο Πνεύμα και Πνευματικότητα Όλοι λίγο πολύ έχουμε ακούσει τα λόγια: «Σε βαπτίζω στο όνομα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» είτε έχουμε βαπτιστεί είτε όχι (δείτε Ματθ. 28/κη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ 1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ: 1-24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 Β ΕΞΑΜΗΝΟ Γενική Εκκλησιαστική Ιστορία Ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

Το Συνέδριο του Π.Σ.'Ε'. στον Άγιο Ανδρέα Αττικής, μέσα από συνεντεύξεις του πρεσβ. Πέτρου Χίρς

Το Συνέδριο του Π.Σ.'Ε'. στον Άγιο Ανδρέα Αττικής, μέσα από συνεντεύξεις του πρεσβ. Πέτρου Χίρς Το Συνέδριο του Π.Σ.'Ε'. στον Άγιο Ανδρέα Αττικής, μέσα από συνεντεύξεις του πρεσβ. Πέτρου Χίρς Date : Μαΐου 4, 2006 Ο π. Πέτρος Χιρς αμερικανός στην καταγωγή, πρώην προτεστάντης και νυν ορθόδοξος ιερεύς

Διαβάστε περισσότερα

1 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Θέμα: Η ενότητα σώματος και ψυχής: το μυστήριο του Ευχελαίου (κεφ.27) Σχολείο:Περιφερειακό Λύκειο Αγίου Χαραλάμπους, Έμπα Τάξη:Α Λυκείου Καθηγητής: Νικόλαος Καραμπάς Π.Μ.Π.: 16951

Διαβάστε περισσότερα

Fake News ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ. Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου

Fake News ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ. Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου Fake News ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ 210 6007686 www.safeline.gr Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου Η διασπορά ψευδών ειδήσεων ήταν και συνεχίζει να είναι ένα

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή Αγγελοπούλου. Επιβλέπων Καθηγητής: Μανώλης Πατηνιώτης

Κυριακή Αγγελοπούλου. Επιβλέπων Καθηγητής: Μανώλης Πατηνιώτης Κυριακή Αγγελοπούλου Επιβλέπων Καθηγητής: Μανώλης Πατηνιώτης Οι πρώτες προσπάθειες μελέτης του τρόπου επιστημονικής εργασίας έγιναν το 1970. Πραγματοποιήθηκαν μέσω της άμεσης παρατήρησης των επιστημόνων

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα

Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα 21/04/2015 Το φως της λάμπας πάνω στο τραπέζι αχνοφέγγει για να βρίσκουν οι λέξεις πιο εύκολα το δρόμο τους μέσα

Διαβάστε περισσότερα

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία 5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία Στόχοι της γλωσσολογίας Σύμφωνα με τον Saussure, βασικός στόχος της γλωσσολογίας είναι να περιγράψει τις γλωσσικές δομές κάθε γλώσσας με στόχο να διατυπώσει θεωρητικές αρχές

Διαβάστε περισσότερα

της ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΑΒΕΡΚΙΟΥ Παιδαγωγός MEd, Εκπαίδευση Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος

της ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΑΒΕΡΚΙΟΥ Παιδαγωγός MEd, Εκπαίδευση Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος της ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΑΒΕΡΚΙΟΥ Παιδαγωγός MEd, Εκπαίδευση Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος Περιεχομένα Ενότητες δραστηριοτήτων Μικρή ιστορία για τη δημιουργικότητα Ποιος θέλει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Θρησκευτικά B Δημοτικού (Μέρος Α ) Ομορφος κόσμος ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Θρησκευτικά Β Δημοτικού Ομορφος κόσμος (Μέρος A ) Συγγραφική ομάδα:

Διαβάστε περισσότερα

Μαρούλα Κλιάφα Μελίνα Κ Γεράσιμος Κ.: Μάριος Κ.

Μαρούλα Κλιάφα Μελίνα Κ Γεράσιμος Κ.: Μάριος Κ. Την Παρασκευή, 15 Δεκεμβρίου 2017, η συγγραφέας Μαρούλα Κλιάφα επισκέφτηκε το σχολείο μας και συναντήθηκε με τους μαθητές και τις μαθήτριες του Α2, Β1, Β5. Οι μαθητές/ριες του Α2 ασχολήθηκαν στο πλαίσιο

Διαβάστε περισσότερα

Συναγμένοι στη Θεία Ευχαριστία: Η ουσία της Εκκλησίας. Διδ. Εν. 15

Συναγμένοι στη Θεία Ευχαριστία: Η ουσία της Εκκλησίας. Διδ. Εν. 15 Συναγμένοι στη Θεία Ευχαριστία: Η ουσία της Εκκλησίας Διδ. Εν. 15 α) Η εξάπλωση της Εκκλησίας Μετά την Πεντηκοστή, η νέα πραγματικότητα που δημιουργείται στον κόσμο, η Εκκλησία, ζει και κινείται σε μια

Διαβάστε περισσότερα

Η νηστεία των Χριστουγέννων

Η νηστεία των Χριστουγέννων 15 Νοεμβρίου 2018 Η νηστεία των Χριστουγέννων Θρησκεία / Θρησκευτική ζωή Γεώργιος Αραμπατζόγλου, Αναγνώστης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών Ιερός Ναός Αγίου Λουκά Πατησίων Μία ακόμη ευλογημένη περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία Ι

Χριστιανική Γραμματεία Ι Χριστιανική Γραμματεία Ι Ενότητα 1-A3-4: Εκκλησιαστικές διατάξεις και ποίηση Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Πώς να διαβάζεις στο σπίτι γρήγορα και αποτελεσματικά για μαθητές τάξης Teens 2 & 3 (B & C Senior)

Πώς να διαβάζεις στο σπίτι γρήγορα και αποτελεσματικά για μαθητές τάξης Teens 2 & 3 (B & C Senior) Πώς να διαβάζεις στο σπίτι γρήγορα και αποτελεσματικά για μαθητές τάξης Teens 2 & 3 (B & C Senior) Να ξεκινάς πάντα απο το κείμενο μέσα στο οποίο βρίσκεται η ιστορία (coursebook), το λεξιλόγιο και η γραμματική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟΦΙΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ, ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ

ΣΟΦΙΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ, ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ ΣΟΦΙΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ, ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ Εισαγωγικά: Τι είναι λογοτεχνικό αρχείο; Τι περιέχει το αρχείο ενός ποιητή; Ποιος είναι ο πονοκέφαλος ενός εκδότη; Τι ηθικά διλήμματα

Διαβάστε περισσότερα

Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας

Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας ΜΑΘΗΜΑ 7 Ο Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας σύμφωνα με τη χρονική σειρά που πραγματοποιήθηκαν: 1. Προαναγγελία του Μεσσία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π. ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π. ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π. ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΚΠ/ΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΑΞΗΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 20..-20.. Α/Α (Ονοματεπώνυμο,) τάξη μαθητή / μαθήτριας Αρχική

Διαβάστε περισσότερα

Ύψος Συχνότητα Ένταση Χροιά. Ο ήχος Ο ήχος είναι μια μορφή ενέργειας. Ιδιότητες του ήχου. Χαρακτηριστικά φωνής

Ύψος Συχνότητα Ένταση Χροιά. Ο ήχος Ο ήχος είναι μια μορφή ενέργειας. Ιδιότητες του ήχου. Χαρακτηριστικά φωνής Ο ήχος Ο ήχος είναι μια μορφή ενέργειας Είναι οι παλμικές δονήσεις που δημιουργούνται από ένα οποιοδήποτε σώμα, όταν τεθεί σε κίνηση, σε κραδασμό Την κίνηση σε ένα σώμα που βρίσκεται σε αδράνεια, μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών 1 η Τάξη Στόχοι Τα παιδιά: Αναπτύσσουν, σε κάθε ευκαιρία, τον προφορικό λόγο. Ως ομιλητές απαντούν σε απλές ερωτήσεις, ανακοινώνουν, περιγράφουν,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΞΗ: "ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ: ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ/ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΩΣ ΞΕΝΗΣ/ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ"

ΠΡΑΞΗ: ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ: ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ/ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΩΣ ΞΕΝΗΣ/ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΠΡΑΞΗ: "ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ: ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ/ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΩΣ ΞΕΝΗΣ/ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ" Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Διαβάστε περισσότερα

Σχετικά με τη διδακτική προσέγγιση του γλωσσικού δανεισμού

Σχετικά με τη διδακτική προσέγγιση του γλωσσικού δανεισμού Σχετικά με τη διδακτική προσέγγιση του γλωσσικού δανεισμού Περιεχόμενα 1. Εισαγωγικά στοιχεία 1.1 Η τρέχουσα αντιμετώπιση του γλωσσικού δανεισμού 1.2 Η προσέγγιση του θέματος μέσα από το σχολείο 1.3 Σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11 Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος 2017-11:11 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει περίπου

Διαβάστε περισσότερα

Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας ΠΡΑΞΗ: "ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ: ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ/ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΩΣ ΞΕΝΗΣ/ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ" Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Διαβάστε περισσότερα

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_10296 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_10296 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_10296 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 α) Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5 επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΤΠΩΣΕΙΣ

ΤΙΤΛΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΤΠΩΣΕΙΣ ΤΙΤΛΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΤΠΩΣΕΙΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: Π18 ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΈΡΓΟΥ: ΤΠΕ/ΟΡΖΙΟ/0308(ΒΕ)/03 ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ: ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΣΑΦΟΥΣ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ Την έρευνα για τη φύση του την αρχίζει ο άνθρωπος θέτοντας στον εαυτό του την ερώτηση: «Ποιός είμαι; Τι είμαι;» Στην πορεία της αναζήτησης για την απάντηση, η ερώτηση διαφοροποιείται

Διαβάστε περισσότερα

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Σεπτέμβριος 2015 Α ΤΑΞΗ (Δίωρο πρώτο τετράμηνο) 1.(ΔΕ 2) Το νόημα και η εξέλιξη της χριστιανικής λατρείας. (ΔΕ 3) Ο Χριστός εγκαινιάζει την αληθινή λατρεία. (ΔΕ 4) Με τη λατρεία εκφράζουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ. ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ: Κωτσελένη Σοφία Μητρούλια Σοφία

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ. ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ: Κωτσελένη Σοφία Μητρούλια Σοφία ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ: Κωτσελένη Σοφία Μητρούλια Σοφία Σκοπός του Ομίλου Ρητορικής είναι : α) η καλλιέργεια του «καλώς λέγειν», δηλαδή του λόγου, και μάλιστα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγικά στοιχεία στην Παλαιά Διαθήκη

Εισαγωγικά στοιχεία στην Παλαιά Διαθήκη Εισαγωγικά στοιχεία στην Παλαιά Διαθήκη Οι φιλολογικές πηγές της Πεντατεύχου (Φιλολογικά στρώματα): Οι τέσσερις πηγές της Πεντατεύχου είναι: η Γιαχβική, η Ελωχειμική, το Δευτερονόμιο και ο Ιερατικός Κώδικας.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 8: ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΛΟΓΟΥ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών

ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 8: ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΛΟΓΟΥ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ Ενότητα 8: ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΛΟΓΟΥ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Αγάπη: όχι ευκαιρία για καλή πράξη, αλλά

Αγάπη: όχι ευκαιρία για καλή πράξη, αλλά Αγάπη: όχι ευκαιρία για καλή πράξη, αλλά π. Αλέξανδρου Σμέμαν Η επόμενη Κυριακή ονομάζεται Κυριακή της Απόκρεω γιατί στη διάρκεια της εβδομάδας που ακολουθεί αρχίζει μια περιορισμένη νηστεία αποχή κρέατος»

Διαβάστε περισσότερα

«Τεχνολογικά ή εποπτικά μέσα που προάγουν τη συμμετοχή στη λατρεία»

«Τεχνολογικά ή εποπτικά μέσα που προάγουν τη συμμετοχή στη λατρεία» ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓ. ΜΑΡΙΝΗΣ ΑΝΩ ΙΛΙΣΙΩΝ ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΣΧΟΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Β Ἡμερίδα Ψαλτικῆς «Συμμετοχή στήν ψαλτή λατρεία» «Τεχνολογικά ή εποπτικά μέσα που προάγουν τη συμμετοχή στη λατρεία» Κωνσταντίνος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ Ενότητα 8: Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ Διδασκαλία της λογοτεχνίας με τη μέθοδο project ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠ/ΚΟΣ: ΗΛΙΑΔΗ ΑΜΑΛΙΑ ΠΕ02, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ: Απελευθέρωση του μαθητή αναγνώστη από το άγχος

Διαβάστε περισσότερα

Α. Β. Μουμτζάκης, οι δημοσιεύσεις και το έργο του ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΤΗΝ Α ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ* Α.Β. ΜΟΥΜΤΖΑΚΗΣ

Α. Β. Μουμτζάκης, οι δημοσιεύσεις και το έργο του ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΤΗΝ Α ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ* Α.Β. ΜΟΥΜΤΖΑΚΗΣ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΤΗΝ Α ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ* Α.Β. ΜΟΥΜΤΖΑΚΗΣ Η εισήγηση περιλαμβάνει μερικές γενικές σκέψεις για το μάθημα και μερικές ειδικότερες για κάθε μέρος των ενοτήτων του βιβλίου. Έτσι

Διαβάστε περισσότερα

< > Ο ΚΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ, ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Η ΕΞΗΓΗΣΗ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΝΕΥΜΑ

< > Ο ΚΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ, ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Η ΕΞΗΓΗΣΗ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΝΕΥΜΑ Κ. Γ. ΝΙΚΟΛΟΥΔΑΚΗΣ 1 < > Ο ΚΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ, ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Η ΕΞΗΓΗΣΗ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΝΕΥΜΑ Επαναλαμβάνουμε την έκπληξή μας για τα τεράστια συμπλέγματα γαλαξιών, τις πιο μακρινές

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων : Η πρώτη περίοδος της εκκλησιαστικής υμνογραφίας (Α - Δ αι.) Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας 2. Η πρώτη περίοδος της εκκλησιαστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΑ Μ-Π-Ο-Ρ-Ω Ν-Α Δ-Ι-Α-Β-Α-Ζ-Ω

ΕΛΛΗΝΙΚΑ Μ-Π-Ο-Ρ-Ω Ν-Α Δ-Ι-Α-Β-Α-Ζ-Ω ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΕΡΟΣ Α : ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ 40 μονάδες Μ-Π-Ο-Ρ-Ω Ν-Α Δ-Ι-Α-Β-Α-Ζ-Ω Πώς το κάνεις αυτό; «Μα ακόμα κι ένα παιδί της πρώτης δημοτικού ξέρει την απάντηση», θα πεις. «Λοιπόν, βλέπεις

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και τελεσιουργία της Λειτουργίας των

Ιστορία και τελεσιουργία της Λειτουργίας των 15 Μαρτίου 2019 Ιστορία και τελεσιουργία της Λειργίας Προηγιασμένων Δώρων Θρησκεία / Θεία Λατρεία Γεώργιος Ζαραβέλας, Θεολόγος Σημείο αναφοράς τυπικού της Μεγάλης Τεσσαρακοστής αποτελεί η μετάδοση Προηγιασμένων

Διαβάστε περισσότερα

Το Μυστήριο του αγίου Βαπτίσματος

Το Μυστήριο του αγίου Βαπτίσματος Το Μυστήριο του αγίου Βαπτίσματος ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Το άγιο Βάπτισμα είναι το πρώτο Μυστήριο της Εκκλησίας, διά του οποίου ο άνθρωπος αναγεννάται στην αιώνια ζωή, γίνεται μέλος του σώματος του σταυρωμένου και

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ:

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ: ΜΑΘΗΜΑ 18 Ο ΟΙ ΑΓΙΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ: 1. Η αποκατάσταση της προσκύνησης των εικόνων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΧΗ! ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΟΣΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙ ΠΤΥΧΙΩ

ΠΡΟΣΟΧΗ! ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΟΣΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙ ΠΤΥΧΙΩ 1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΚΑΙ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2019 (Διάρκεια Εξεταστικής

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος Τοις εντευξομένοις 11 Σύντομη Εισαγωγή στον Ψαλτήρα 15 Η Ένταξη των Ψαλμικών Αναγνωσμάτων στη

Πρόλογος Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος Τοις εντευξομένοις 11 Σύντομη Εισαγωγή στον Ψαλτήρα 15 Η Ένταξη των Ψαλμικών Αναγνωσμάτων στη Πρόλογος Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος Τοις εντευξομένοις 11 Σύντομη Εισαγωγή στον Ψαλτήρα 15 Η Ένταξη των Ψαλμικών Αναγνωσμάτων στη Λατρεία της Εκκλησίας 23 Βραχυγραφίες 29 ΚΑΘΙΣΜΑ A' [Ψαλμοί

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΤΥΠΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ (16 Ο αι.)

ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΤΥΠΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ (16 Ο αι.) ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΤΥΠΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ (16 Ο αι.) 1. Από τον Έρασμο στο Textus Receptus Πρώτη έκδοση του ελληνικού κειμένου της Αγ. Γραφής η πολύγλωσση Κομπλουτιανή

Διαβάστε περισσότερα

Τι συμβολίζει ο ασπασμός των ιερέων κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας

Τι συμβολίζει ο ασπασμός των ιερέων κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας 29/07/2019 Τι συμβολίζει ο ασπασμός των ιερέων κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας / Ορθόδοξες Προβολές Ο ασπασμός όλων των μελών της σύναξης κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, πριν να αρχίσει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Α' ΕΞΑΜΗΝΟ

ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Α' ΕΞΑΜΗΝΟ 1 102 Εισαγωγή στην Κ.Δ. Εισαγωγή στην Κ.Δ. 4 2 112 Γενική Εκκλησιαστική Ιστορία Α : (Από την Ίδρυση της Εκκλησίας έως και τον IΑ αιώνα) (4 + 2ώρες) 3 103 Εισαγωγή στην Ψυχολογία 4 110 Τάξις, Λόγος και

Διαβάστε περισσότερα

Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία. Διδ. Εν. 9

Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία. Διδ. Εν. 9 Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία Διδ. Εν. 9 Γιορτάζοντας τα γεγονότα της ζωής του Τα σπουδαιότερα γεγονότα της ζωής του Κυρίου μας είναι αποτυπωμένα στις ακίνητες Δεσποτικές γιορτές

Διαβάστε περισσότερα

Ενίσχυση των σχέσεων και της συνεργασίας ανάμεσα στα σχολεία και στους εκπαιδευτικούς. Στηρίζεται στην ενεργητική παρουσία των συμμετεχόντων, στην

Ενίσχυση των σχέσεων και της συνεργασίας ανάμεσα στα σχολεία και στους εκπαιδευτικούς. Στηρίζεται στην ενεργητική παρουσία των συμμετεχόντων, στην Ενίσχυση των σχέσεων και της συνεργασίας ανάμεσα στα σχολεία και στους εκπαιδευτικούς. Στηρίζεται στην ενεργητική παρουσία των συμμετεχόντων, στην ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών και στην αξιοποίηση της

Διαβάστε περισσότερα

Σεξουαλικός προσανατολισμός και ταυτότητα φύλου

Σεξουαλικός προσανατολισμός και ταυτότητα φύλου Σεξουαλικός προσανατολισμός και ταυτότητα φύλου π. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΘΕΡΜΟΣ Σεξουαλικός προσανατολισμός και ταυτότητα φύλου Οι απαντήσεις... και οι άνθρωποι Επιμέλεια έκδοσης: Bασίλης Αργυριάδης Εκδόσεις Κολοκοτρώνη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, 105 56 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 2103352364 FAX: 2103237654 www.iaath.gr, E-Mail: ipe.iaath@gmail.com ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ 5 Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ Ιδ. Γεν. Λύκειο Ηρακλείου «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ»

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ Ιδ. Γεν. Λύκειο Ηρακλείου «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ» ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2018 ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Ιδ. Γεν. Λύκειο Ηρακλείου «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ» Α/Α ΜΑΘΗΜΑΤΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΥΛΗ ΠΟΥ ΕΞΕΤΑΖΕΤΑΙ / ΑΦΑΙΡΕΙΤΑΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 Εξετάζονται οι ενότητες: ΘΕΜΑΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Eισαγωγή. H μεγαλύτερη ανακάλυψη της γενιάς μου είναι το γεγονός ότι ένας άνθρωπος μπορεί να αλλάξει τη ζωή του αλλάζοντας τη συμπεριφορά του.

Eισαγωγή. H μεγαλύτερη ανακάλυψη της γενιάς μου είναι το γεγονός ότι ένας άνθρωπος μπορεί να αλλάξει τη ζωή του αλλάζοντας τη συμπεριφορά του. Eισαγωγή H μεγαλύτερη ανακάλυψη της γενιάς μου είναι το γεγονός ότι ένας άνθρωπος μπορεί να αλλάξει τη ζωή του αλλάζοντας τη συμπεριφορά του. Oυίλιαμ Tζέϊμς Όποτε βρισκόμαστε αντιμέτωποι με άσχημα νέα,

Διαβάστε περισσότερα