ΓΙΑΣΡΟΦΙΚΗ ΘΔΡΑΠΔΤΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣHN ΠΑΥΤΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΣΟΝ ΑΚΥΑΡΩΓΗ ΓΙΑΒΗΣΗ ΣΤΠΟΤ ΙΙ

Transcript

1 ΓΙΑΣΡΟΦΙΚΗ ΘΔΡΑΠΔΤΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣHN ΠΑΥΤΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΣΟΝ ΑΚΥΑΡΩΓΗ ΓΙΑΒΗΣΗ ΣΤΠΟΤ ΙΙ Μ. ΥΑΑΠΙΓΟΤ Καζεγήηξηα Γηαηξνθήο, ΑΣΔΙ-Θ

2 Γηαηηεηηθή αληηκεηώπηζε Φαξκαθεπηηθή Αγσγή πκπεξηθνξηθή Θεξαπεία Φπζηθή Γξαζηεξηόηεηα

3 Ο πνιιαπιόο ζθνπόο ηεο δηαηξνθήο ζην αθραξώδε Γηαβήηε 1. Γηαηήξεζε ηεο γιπθόδεο ζε θπζηνινγηθέο ηηκέο 2. Γηαηήξεζε θπζηνινγηθώλ επηπέδσλ ιηπηδίσλ θαη αξηεξηαθήο πίεζεο 3. Γηαηήξεζε θπζηνινγηθνύ βάξνπο ή απώιεηα όπνπ θξίλεηαη απαξαίηεην 4. Πξόιεςε καθξνπξόζεζκσλ επηπινθώλ ηνπ δηαβήηε 5. Απνθπγή ππνγιπθαηκηώλ

4 Nutrition Recommendations and Interventions for Diabetes A position statement of the American Diabetes Association

5 Πξόιεςε: Μείσζε παρπζαξθίαο : -7% Β, ΦΓ 150 min/week Παξεκβάζεηο κε πξνγξάκκαηα δεκόζηαο πγείαο Θεξαπεία: Μείσζε ησλ κεηαβνιηθώλ επηπινθώλ Μείσζε λνζεξόηεηαο θαη ζλεηόηεηαο Με ηελ εθαξκνγή ηεο δηαηξνθηθήο ζεξαπείαο (MNT)

6

7 o Η παρπζαξθία είλαη ν ζεκαληηθόηεξνο παξάγνληαο θηλδύλνπ γηα ηελ αλάπηπμε δηαβήηε ηύπνπ ΙΙ. o Tα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο παρπζαξθίαο πνπ παξνπζηάδνπλ απμεκέλν θίλδπλν γηα δηαβήηε ηύπνπ ΙΙ, εθηόο από ηελ ειηθία θαη ην νηθνγελεηαθό ηζηνξηθό πεξηιακβάλνπλ: o o o o Σελ πξώηκε έλαξμε ηεο παρπζαξθίαο (βξεθηθή-παηδηθή ειηθία), ηελ απόηνκε αύμεζε βάξνπο ζηελ εθεβεία, ηελ ζπιαρληθή ελαπόζεζε ιίπνπο (θεληξηθή παρπζαξθία), ηνλ θαζηζηηθό ηξόπν δσήο πνπ είλαη απνηέιεζκα ηεο κεησκέλεο θπζηθήο δξαζηεξηόηεηαο θαη ηελ θαθή δηαηξνθή.

8 ην ζαθραξώδε δηαβήηε ηύπνπ ΙΙ πνπ ζπλππάξρεη ε παρπζαξθία ην πξώην κέιεκα είλαη ε απώιεηα βάξνπο. Η απώιεηα βάξνπο ζα απμήζεη ηελ επαηζζεζία ζηελ ηλζνπιίλε θαη ζα επαλαθέξεη ην κεηαβνιηζκό ζηε θπζηνινγηθή ηνπ ιεηηνπξγία.

9 The Look AHEAD (Action for Health in Diabetes) trial Δδεημε νηη ε κείσζε ηνπ Β θαηα 8.6% ζηελ νκάδα παξέκβαζεο ζε ζρέζε κε 0.7% ζηελ νκάδα ειέγρνπ νδήγεζε ζε κείσζε ησλ: HbA1c, glucose, LDL, and triglycerides

10 πζηαηηθά ηνπ δηαηηνινγίνπ Τδαηάλζξαθεο Πξσηεΐλεο Λίπε Φπηηθέο Ίλεο Βηηακίλεο, Μέηαιια, Ιρλνζηνηρεία Νεξό Οηλόπλεπκα

11 Γεληθέο δηαηηεηηθέο αξρέο Πνζόηεηα ηξνθήο Πνηόηεηα ηξνθήο Καηαλνκή γεπκάησλ

12 Τδαηάλζξαθεο ζην Γηαβήηε ύκθσλα κε ηηο πξόζθαηεο ζπζηάζεηο ηεο Ακεξηθαληθήο Γηαβεηνινγηθήο εηαηξείαο πδαηάλζξαθεο πξέπεη λα απνηεινύλ ην 45-65% ησλ εκεξήζησλ πξνζιακβαλόκελσλ ζεξκίδσλ. Η εκεξήζηα πξόζιεςε πδαηαλζξάθσλ δελ πξέπεη λα είλαη κηθξόηεξε από 130g/εκέξα Πξνηηκώληαη νη ζύλζεηνη πδαηάλζξαθεο θαη ηα ηξόθηκα πνπ είλαη πινύζηα ζε θπηηθέο ίλεο, ακπινύρεο ηξνθέο: καύξν ςσκί καθαξόληα ξύδη ιαραληθά Φξνύηα Απνθεύγνληαη νη απινί πδαηάλζξαθεο (δάραξε). Οη πδαηάλζξαθεο κνηξάδνληαη ζηα γεύκαηα.

13 ΤΣΑΔΙ ΓΙΑ ΣΟΤ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ Παηδηά & έθεβνη 55-60% ησλ εκεξήζησλ πξνζιακβαλόκελσλ ζεξκίδσλ Σα πνζνζηά απηά εμαηνκηθεύνληαη αλάινγα κε: ηηο ώξεο θαη ην σξάξην εξγαζίαο ηνλ ηύπν, ηελ δξάζε θαη ηελ δηάξθεηα ηεο ηλζνπιίλεο ην ρξόλν ιήςεο ησλ γεπκάησλ θαζώο θαη ηελ θπζηθή δξαζηεξηόηεηα ηνπ αηόκνπ.

14 ΤΣΑΔΙ ΓΙΑ ΣΟΤ ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ Ζ πξόζιεςε πδαηαλζξάθσλ θαη κνλναθόξεζησλ ιηπαξώλ νμέσλ ζα πξέπεη λα παξέρεη ην % ηεο ελεξγεηαθήο πξόζιεςεο. Ωζηόζν, ην κεηαβνιηθό πξνθίι θαη ε αλάγθε γηα απώιεηα βάξνπο ζα πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππόςε όηαλ ζα θαζνξίδεηαη ε πεξηεθηηθόηεηα ηεο δίαηηαο ζε κνλναθόξεζηα ιηπαξά νμέα

15 Τδαηάλζξαθεο ελόο ζπζθεπαζκέλνπ ηξνθίκνπ

16 ΓΛΤΚΑΙΜΙΚΟ ΓΔΙΚΣΗ Ο γιπθαηκηθόο δείθηεο (ΓΓ) επηηξέπεη ηελ ηαμηλόκεζε ησλ ηξνθώλ, βαζηζκέλνο ζηελ κεηαγεπκαηηθή απάληεζε ηεο γιπθόδεο ηνπ αίκαηνο, ζε ζύγθξηζε κε ην ιεπθό ςσκί ή γιπθόδε ζην νπνίν πξνζδίδνπκε ηελ ηηκή 100. Ο γιπθαηκηθόο δείθηεο απνηειεί έλα αθόκε βνεζεηηθό εξγαιείν γηα ηελ θαιύηεξε επηινγή ησλ ηξνθώλ ΓΔ όταν έτει τιμή 1-55, Μέτριοσ ΓΔ 56-69, ΓΔ

17 Curr Diab Rep Jan 11. Glycemic Index and Glycemic Load of Carbohydrates in the Diabetes Diet Marsh K, Barclay A, Colagiuri S, Brand-Miller J. Northside Nutrition & Dietetics, 74/47 Neridah Street, Chatswood, NSW, 2067, Australia, Medical nutrition therapy is the first line of treatment for the prevention and management of type 2 diabetes. Research suggests that low GI diets may assist with weight management through effects on satiety and fuel partitioning. These findings, together with the fact that there are no demonstrated negative effects of a low GI diet, suggest that the GI should be an important consideration in the dietary management and prevention of diabetes.

18 ΤΓΑΣΑΝΘΡΑΚΔ ΣΟΝ ΑΚΥΑΡΩΓΗ ΓΙΑΒΗΣΗ ΣΥΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ. Γηαηηεηηθό πιάλν πινύζην ζε θξνύηα, ιαραληθά, όζπξηα, γάια θ.η.ι. Έιεγρνο ηεο πξόζιεςεο πδαηαλζξάθσλ Υξήζε ηνπ ΓΓ Η δάραξε δελ ρξεηάδεηαη λα απνθιεηζζεί, σζηόζν θαιό είλαη λα αλαπιεξώλεηαη κε άιιεο πεγέο πδαηαλζξάθσλ

19

20 Diabetologia 2012 Jan 28. The Diabetes Excess Weight Loss (DEWL) Trial: a randomised controlled trial of high-protein versus high-carbohydrate diets over 2 years in type 2 diabetes. Krebs JD, Elley CR, Parry-Strong A, Lunt H, Drury PL, Bell DA, Robinson E, Moyes SA, Mann JI.. AIMS/HYPOTHESIS: To compare the effectiveness of low-fat high-protein and low-fat highcarbohydrate dietary advice on weight loss, using group-based interventions, among overweight people with type 2 diabetes. STUDY DESIGN: Multicentre parallel (1:1) design, blinded randomised controlled trial. METHODS: Individuals with type 2 diabetes aged years and a BMI >27 kg/m(2) were randomised, by an independent statistician using sequentially numbered sealed envelopes, to be prescribed either a lowfat high-protein (30% of energy as protein, 40% as carbohydrate, 30% as fat) or a low-fat high-carbohydrate (15% of energy as protein, 55% as carbohydrate, 30% as fat) diet. Participants attended 18 group sessions over 12 months. Primary outcomes were change in weight and waist circumference assessed at baseline, 6 and 12 months. Secondary outcomes were body fatness, glycaemic control, lipid profile, blood pressure and renal function. A further assessment was undertaken 12 months after the intervention. Research assessors remained blinded to group allocation throughout. Intention-to-treat analysis was performed.

21 RESULTS: A total of 419 participants were enrolled (mean ± SD age 58 ± 9.5 years, BMI 36.6 ± 6.5 kg/m(2) and HbA(1c) 8.1 ± 1.2% (65 mmol/mol)). The study was completed by 70% (294/419). No differences between groups were found in change in weight or waist circumference during the intervention phase or the 12-month follow-up. Both groups had lost weight (2-3 kg, p < 0.001) and reduced their waist circumference (2-3 cm, p < 0.001) by 12 months and largely maintained this weight loss for the following 12 months. By 6 months, the difference in self-reported dietary protein between groups was small (1.1% total energy; p < 0.001). No significant differences between groups were found in secondary outcomes: body fatness, HbA(1c), lipids, blood pressure and renal function. There were no important adverse effects. CONCLUSIONS/INTERPRETATION: In a 'real-world' setting, prescription of an energy-reduced lowfat diet, with either increased protein or carbohydrate, results in similar modest losses in weight and waist circumference over 2 years.

22 Γιπθαληηθέο ύιεο Φπζηθέο Σερλεηέο

23 Φπζηθέο γιπθαληηθέο ύιεο νπθξόδε Φξνπθηόδε Γιπθαληηθέο αιθνόιεο Τδξνγνλνκέλνη κνλνζαθραξίηεο νξβηηόιε, καλληηόιε, μπιηηόιε Τδξoγνλνκέλνη δηζαθραξίηεο Ηζνκαιηνιε, καιηηηόιε, ιαθηηηόιε Μίγκαηα απηώλ

24 Άιια θπζηθά γιπθαληηθά: Μέιη, κνιάζζεο, ζηξόπη από ζθεληάκη, ζηξόπη από θαιακπόθη, πςειό ζε θξνπθηόδε ζηξόπη θαιακπνθηνύ Αιθνόιεο από ζάθραξα ή πνιπόιεο, όπσο καλληηόιε, ζνξβηηόιε, ηζνκαιηόιε

25 Με ζεξκηδνγόλα γιπθαληηθά 5 κε ζεξκηδνγόλα γιπθαληηθά είλαη εγθεθξηκέλα από ηνλ FDA Εαραξίλε Αζπαξηάκε Αθεζνπιθακηθό θάιην νπθξαιόδε Νενηάκε (πην πξόζθαην) ηέβηα ΦΤΗΚΟ ΓΛΤΚΑΝΣΗΚΟ

26

27 ηηο Κίλα, Ηαπσλία, Νόηηα Κνξέα, Ηλδία θαη Βξαδηιία νη βηνκεραλίεο ηξνθίκσλ ηε ρξεζηκνπνηνύλ εθηεηακέλα από ην ηηο ΖΠΑ εγθξίζεθε γηα ρξήζε σο ηξόθηκν θαη σο ππνθαηάζηαην ηεο δάραξεο ζηα ηέιε ηνπ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε, ε αξκόδηα Δπηηξνπή Αζθάιεηαο Σξνθίκσλ (EFSA) γλσκνδόηεζε ζεηηθά γηα ηε ζηέβηα ην Μάξηην ηνπ 2010

28 Σα θύιια ηεο ζηέβηαο πεξηέρνπλ δηάθνξεο θπζηθέο γιπθαληηθέο νπζίεο, όπσο ε ζηεβηνζίδε θαη ε ξεκπανπδηνζίδε. Δηλαη θνξέο γιπθύηεξε από ηελ θνηλή δάραξε.

29 Ση είλαη ε Ρεκπανπδηνζίδε Α; Ζ Ρεκπανπδηνζίδε Α (Reb-A) είλαη κία από ηηο 7 γιπθνζίδεο ησλ θύιισλ ηεο ηέβηα, ε νπνία πξνζθέξεη ηελ αλώηεξε δπλαηή γιπθύηεηα, ρσξίο λα αθήλεη δπζάξεζηε γεύζε. Δίλαη έηζη ε γιπθύηεξε από όιεο ηηο ζηεβηνζίδεο ελώ ηαπηόρξνλα θαη ε πνηόηεηά ηεο είλαη αλώηεξε ησλ ππνινίπσλ. Ζ Reb-A παξάγεηαη από ηε ηέβηα, κέζσ κηαο εηδηθήο δηαδηθαζίαο δηαρσξηζκνύ, ελώ απνηειεί θπζηθό εθρύιηζκα ηνπ θπηνύ ηεο ηέβηα. Ζ Reb-A δελ είλαη ζπλζεηηθή, νύηε ηξνπνπνηείηαη ρεκηθά ή δνκηθά θαηά ηελ εμαγσγή ηεο από ην θπηό ηεο ηέβηα.

30 ΠΛΔΟΝΔΚΣΗΜΑΣΑ ΓΛΤΚΑΝΣΙΚΩΝ ΤΛΩΝ ΣΟ Γ Γελ απμάλνπλ ηα επίπεδα γιπθόδεο ζην αίκα γηαηί: 1. Γελ δηαζπώληαη ζηνλ νξγαληζκό Γελ απνδίδνπλ πδαηάλζξαθεο 2. Έρνπλ πνιύ κεγάιε γιπθύηεηα επνκέλσο απαηηείηαη πνιύ κηθξή πνζόηεηα 3. Αθόκα θαη απηέο πνπ δηαζπώληαη ζηνλ νξγαληζκό απνξξνθνύληαη κεξηθώο 4. Απνηεινύλ όπια γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο παρπζαξθίαο

31 Πξσηεΐλεο ζην Γηαβήηε 0,8 g/kgr.β. γηα ηνπο ελήιηθεο 1-1,5 g/kgr.β. ζε παηδηά, εθήβνπο, έγθπεο θαη ζειάδνπζεο 10-20% ησλ ζπλνιηθώλ πξνζιακβαλόκελσλ ζεξκίδσλ πλδπαζκόο δσηθώλ θαη θπηηθώλ πξσηετλώλ

32 Curr Diab Rep 2011 Jan 5. Protein Content in Diabetes Nutrition Plan. Hamdy O, Horton ES. Department of Endocrinology, Harvard Medical School, Joslin Diabetes Center, One Joslin Place, Boston, MA, 02481, USA, Medical nutrition therapy plays a major role in diabetes management. Macronutrient composition has been debated for a long time. However, there is increasing evidence that a modest increase in dietary protein intake above the current recommendation is a valid option toward better diabetes control, weight reduction, and improvement in blood pressure, lipid profile, and markers of inflammation. Increasing the absolute protein intake to g/kg (or 20-30% of total caloric intake) during weight reduction has been suggested for overweight and obese patients with type 2 diabetes and normal kidney function. Increased protein intake does not increase plasma glucose, but increases the insulin response and results in a significant reduction in hemoglobin A(1c). A protein intake of g/kg should be recommended only for patients with diabetes and chronic kidney disease. Other patients with diabetes should not reduce protein intake to less than 1 g/kg of body weight.

33 Λίπε ζην Γηαβήηε 30%ηεο εκεξήζηαο πξόζιεςεο ζεξκίδσλ (77% κνλναθόξεζηα ιηπαξά νμέα- ειαηόιαδν). <7 % θεθνξεζκέλα ζε πεξίπησζε ππεξρνιεζηεξηλαηκίαο ηα ιίπε πξέπεη λα πεξηνξίδνληαη ζε 25%. Υνιεζηεξόιε < 200mg

34

35 20 30 g θπηηθώλ ηλώλ ηελ εκέξα από θξνύηα, ιαραληθά θαη δεκεηξηαθά. θαηαλνκή ζηα γεύκαηα: 3 8 g αλά γεύκα.

36 ΦΤΣΙΚΔ ΙΝΔ ΣΟΝ Γ Μεταβολές στο σάκταρο αίματος Μαύρο υφμί Λεσκό Ψφμί

37 Βηηακίλεο-Μέηαιια-Ιρλνζηνηρεία Σν δηαηηνιόγην ηνπ δηαβεηηθνύ πξέπεη λα είλαη επαξθέο ζε βηηακίλεο, κέηαιια θαη ηρλνζηνηρεία, όπσο θαη ην δηαηηνιόγην ηνπ κε δηαβεηηθνύ. πζηήλεηαη ε επαξθήο θαηαλάισζε θξνύησλ θαη ιαραληθώλ.

38 Nutr Metab Cardiovasc Dis Jan 20. Can vitamin D deficiency cause diabetes and cardiovascular diseases? Present evidence and future perspectives. Muscogiuri G, Sorice GP, Ajjan R, Mezza T, Pilz S, Prioletta A, Scragg R, Volpe SL, Witham MD, Giaccari A. Abstract Several studies have shown that vitamin D may play a role in many biochemical mechanisms in addition to bone and calcium metabolism. Recently, vitamin D has sparked widespread interest because of its involvement in the homeostasis of the cardiovascular system. Hypovitaminosis D has been associated with obesity, related to trapping in adipose tissue due to its lipophilic structure. In addition, vitamin D deficiency is associated with increased risk of cardiovascular disease (CVD) and this may be due to the relationship between low vitamin D levels and obesity, diabetes mellitus, dyslipidaemia, endothelial dysfunction and hypertension. Considering the high prevalence of hypovitaminosis D among patients with high cardiovascular risk, vitamin D replacement therapy in this population may be warranted; however, further RCTs are urgently needed to establish when to begin vitamin D therapy, as well as to determine the dose and route and duration of administration.

39 . Curr Osteoporos Rep 2012 Jan 17. Vitamin D in the New Millennium. Wimalawansa SJ. Abstract The incidence of vitamin D deficiency is rising worldwide, yet in the vast majority of patients, the condition remains undiagnosed and untreated. Current evidence overwhelmingly indicates that supplemental doses greater than 800 IU/day have beneficial effects on the musculoskeletal system, improving skeletal homeostasis, thus leading to fewer falls and fractures. Evidence is also accumulating on the beneficial effects of vitamin D on extraskeletal systems, such as improving immune health, autoimmune disorders, cancer, neuromodulation, diabetes, and metabolic syndrome. The cause-effect relationship of vitamin D deficiency with increasing incidences of nonskeletal disorders is being investigated. Published reports support the definition of sufficiency, serum levels of 25-hydroxyvitamin D [25(OH)D] greater than 30 ng/ml (75 nmol/l). To achieve this, most people need vitamin D supplementation ranging from 600 to 2000 IU/day; consumption up to of 5000 international units (IU) per day of vitamin D is reported as safe. Although light-skinned individuals need 1000 IU/day of vitamin D, elderly and dark-skinned individuals are likely to need approximately 2000 IU/day to maintain serum 25(OH)D levels greater than 30 ng/ml. Other vulnerable patients, such as the obese, those who have undergone bariatric surgery, and those with gastrointestinal malabsorption syndromes, may require higher doses of vitamin D to maintain normal serum levels and be healthy.

40 Πξνζνρή ζηελ πξόζιεςε NaCl θαη ηδηαίηεξα ζηνπο ππεξηαζηθνύο δηαβεηηθνύο Σν αιθνόι πξέπεη λα απνθεύγεηαη γηαηί πξνζθέξεη 7kcal/g. Δπηπιένλ έρεη ζπλεξγηθή δξάζε κε ηελ ηλζνπιίλε θαη κεηώλεη ηελ επαηηθή παξαγσγή γιπθόδεο.

41 πζηάζεηο γηα ην αιθνόι ζην δηαβήηε Ο δηαβήηεο δελ απνηειεί αληέλδεημε γηα ηελ κέηξηα θαηαλάισζε αιθνόι Απνθπγή πνηώλ πνπ πεξηέρνπλ πνιιή δάραξε (ιηθέξ, γιπθά θξαζηά, θ.ά) Σν αιθνόι ζα πξέπεη πάληα λα ζπλνδεύεηαη από θαγεηό, ώζηε Ζκεξήζηα θαηαλάισζε: 1 πνηήξη & 2 πνηήξηα θίλδπλνο ππνγιπθαηκίαο. * Έλα πνηό νξίδεηαη σο: 320ml κπύξαο, 170ml θξαζηνύ, 50ml πνηνύ Οη ζεξκίδεο πνπ πξνέξρνληαη από ην αιθνόι ζα πξέπεη λα ζπλππνινγίδνληαη ζην εκεξήζην δηαηηνιόγην

42

43 Diabetologia 2012 Jan 21. What's new since Hippocrates? Preventing type 2 diabetes by physical exercise and diet. Hawley JA, Gibala MJ.. Abstract Since the work of Eriksson and Lindgärde, published over two decades ago (Diabetologia 1991;34: ), we have known that type 2 diabetes can be prevented or delayed by supervised lifestyle interventions (physical exercise and diet modification) in persons at risk of the disease. Here we discuss a novel, timeefficient approach to physical exercise prescription, low-volume, high-intensity interval training (LVHIT), and its efficacy for inducing a range of health benefits in a variety of populations at risk of inactivity-related diseases. We look to the future and suggest that current guidelines for exercise may need to be revised to include different training techniques to deliver the optimum exercise prescription. Indeed, we predict that subsequent exercise guidelines will include LVHIT as part of a comprehensive 'fitness menu' that allows individuals to select the exercise regimen that best fulfils their medical needs, is suited to their lifestyle and daily time restraints, and meets their personal goals.

44 Ζ Αιήζεηα είλαη όηη Γελ κπνξνύκε λα αιιάμνπκε ην Μπνξνύκε όκσο λα αιιάμνπκε ηηο...

45 Σας Εσταριστώ