...δεν θα καίγεται ο κόσμος

Transcript

1

2 Πώς ορίζεται εκείνη η -σχεδόν μαγική- στιγμή που ένα σύνολο ατόμων καταφέρνει να υλοποιήσει το όραμα που έχει για ένα κοινό σκοπό; Και πως αυτός ο ορισμός όταν παίρνει σάρκα και οστά σε επίπεδο δημιουργίας και προσωπικής έκφρασης, τελικά πραγματώνεται; Μία τέτοια «δυσκολία» αντιμετωπίζουν όσοι και όσες ασχολήθηκαν, ασχολούνται και θα ασχολούνται με το εγχείρημα που λέγεται Freequency. Ένα εγχείρημα που ξεκίνησε ως διαδικτυακός ραδιοφωνικός σταθμός (αποκλειστικά) και μετεξελίσσεται σε ένα δίαυλο επικοινωνίας μέσω του γραπτού λόγου και της ραδιοφωνικής έκφρασης. Η ανάγκη για αδιαμεσολάβητη και μη χειραγωγούμενη ενημέρωση που βασίζεται και ανοίγει στο πεδίο της Τέχνης (με όποια μορφή και αν εκφράζεται αυτή) και της πολιτικής αντίληψης των πραγμάτων, είναι η κινητήρια δύναμη των ανθρώπων που απαρτίζουν το εγχείρημα. Μία προσπάθεια για ένα πολυσυλλεκτικό Μέσο που δεν αντιλαμβάνεται την δημιουργία με όρους αγοραίους. Κριτήριο μας είναι το ενδιαφέρον που βρίσκουμε στην επικοινωνία, στη μουσική, στις παραστατικές τέχνες, στη πολιτική και στους ανθρώπους που είναι «κοινωνοί» αυτών των εννοιών. Η συνεργασία (μέσω της δικτύωσης) και η παρουσίαση ανάλογων εγχειρημάτων είτε στο κοινωνικό είτε στο καλλιτεχνικό πεδίο είναι για μας ζητούμενο και μία από τις συλλογικές απαντήσεις μας στις επιθέσεις που δεχόμαστε και θα δεχθούμε....δεν θα καίγεται ο κόσμος γύρω μας, και εμείς θα ακούμε μουσική. ας καίμε τον κόσμο γύρω μας, μετά μουσικής συντοντισμός ύλης Άννα Στερεοπούλου συνακτική ομάδα Αντρέας Βάγιας κωστας γ δωρα ιντζ. Μαρία Κουτρούμπα Δημήτρης Μπ. Δημήτρης Πάλλης Άρης Παναγόπουλος Αθηνά Παπαναγιώτου Άννα Στερεοπούλου Βασίλης Τσίγκας Γαβριήλ Φιλιππόπουλος εξώφυλλο/οπισθόφυλλο ΚΜ εικονογράφιση ΚΜ δημιουργικό κωστας γ Άρης Παναγόπουλος Ευχαριστούμε... την Θάλεια Τσιάκα για την πολύτιμη βοήθεια τον ΚΜ για τα σχέδια τον Δήμο Μωυσιάδη για το σχέδιο του άρθρου 3ο Django Fest τον Γιώργο Τριανταφυλλάκο για την ευγενική παραχώρηση των γραμματοσειρών ωσπου καποτε, ερχεται ενα κειμενο, να σου θυμισει αυτο που ευκολα ξεχνιεται. πως δεν εισαι μονος. πως δεν εισαι ο μονος. κι οτι αν, οπως λεγεται, "ολα ειναι δρομος", τον κουβαλας μαζι με αλλους, στις τσεπες, στα κειμενα, στα σχεδια, στα τευχη, στις ομαδες. editorial ενα σχεδιο, ενα τευχος, μια ομαδα, και πως συμβαινει, τελικα, ενα αρθρο για την ολοενα αυξανομενη ταση των μουσικων σχηματων να χαραζουν διαχωριστικες γραμμες απο εταιριες, μανατζερ και καθε ειδους μεσαζοντες, να σου φτιαξει τη στιγμη; πως συμβαινει μια σειρα σχεδιων εμπνευσμενη απο την ιδια αναγκη για, κατα το δυνατο, απεξαρτηση απο "διαχειριστες" της πνευματικης μας εργασιας, που σου προσφερει ενας φιλος, να σου φτιαξει τη μερα; πως συμβαινει η δουλεια για ενα ακομα τευχος, αφιερωμενο σε ολα τα παραπανω, εκφραζοντας παραλληλα και τη δικη μας αναγκη για "αδιαμεσολάβητη και μη χειραγωγούμενη ενημερωση", να σου φτιαξει τη βδομαδα; πως συμβαινει μια ομαδα που συναντα αλλες ομαδες και ανθρωπους, ωστε ολοι μαζι - κι οχι μονοι - να χτισουν ενα διαφορετικο και ανεξαρτητο απο "τριτους" τροπο να επικοινωνησουν το εργο τους, να σου φτιαξει μια νεα προοπτικη; συμβαινει τις μερες που ξημερωνουν και ξεχνας τη συνηθεια σου να κοιτας τα ποδια σου ή το γραφειο σου ή το ταβανι σου και - χωρις να το πολυσκεφτεις, χωρις να το πολυθες, χωρις να στοχευεις σε κατι αρχιζεις να κοιτας γυρω σου. και ξαφνικα, ειμαστε ολοι εκει. εκει που παντα ημασταν. με τις σκεψεις πανω στα δικα μας ποδια. σκυμμενοι πανω απο τα δικα μας γραφεια. με το βλεμμα στους δικους μας τοιχους. αλλα ειμαστε εκει, στους δρομους που κουβαλαμε και μας κουβαλουν και γραφουμε κωστας γ

3 περιεχόμενα φεστιβάλ αθηνών - εντός, εκτός κι επί του άλλου 6 εποχές 8 today s ashes, tomorrow s empires 10 η πολιτική έκφραση στην παραγωγή μουσικής και τέχνης γενικότερα αθώος! μέχρι αποδείξεως του εναντίου συνέντευξη neurosis 15 babel opens its gates - genova 24 no wave [ιστορικό] 28 συνέντευξη vlastur 35 τί (δεν) είναι ανεξάρτητος κινηματογράφος 39 δείξε μου τα bookmark σου, να σου πω ποιός είσαι 44 η σούπα του καλοκαιριού 47 γιατί τώρα μόνο είχε έρθει η στιγμή γι αυτό το πρόσωπο να υπάρξει 49 3 ο django fest 52 tail s tales [ένθετο] η τεχνική της αναμόρφωσης [re-vision]

4 ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ 2012: Εντός, Εκτός κι επί του Άλλου του Δημήτρη Μπ. Η σύνδεση με το Άλλο, είτε στα πλαίσια της διερεύνησης του εαυτού, είτε στο πλέγμα των κοινωνικών σχέσεων, είναι μια απ' τις βασικές λειτουργίες της καλλιτεχνικής έκφρασης. Για το Φεστιβάλ Αθηνών, η σύνδεση αυτή, προσανατολιζόμενη κυρίως στις έννοιες εσωτερικό-εξωτερικό (γεωγραφικά), υπήρξε η βασική κατεύθυνση από την αρχή του, το Άλλωστε, η ίδια η πρόσκληση από την Αμερική του διάσημου σκηνοθέτη του θεάτρου, Ντίνου Γιαννόπουλου, από την τότε κυβέρνηση, για την ίδρυση και οργάνωση του Φεστιβάλ, είναι χαρακτηριστικά δηλωτική αυτής της προς τα έξω ματιάς του. Εν έτει 2006 και συγκεκριμένα, 51 χρόνια μετά, μια άλλη μετάκληση, αυτή του Γιώργου Λούκου, -διευθυντή της Όπερας της Λυών και σκηνοθέτη σε μερικές από τις σημαντικότερες σκηνές του ευρωπαϊκού θεάτρου-, ήρθε να απαλλάξει αυτόν τον διάλογο από την παράφραση του εσωτερικό-εξωτερικό σε επαρχιωτικό-κοσμοπολίτικο. Ο Λούκος, στο μέτρο των δυνατοτήτων ενός ελληνικού οργανισμού, έβαλε το Φεστιβάλ (ξανά) στον χάρτη ενός ευρύτερου ντόπιου κοινού, υποχρεώνοντας παράλληλα μερικούς από τους σπουδαιότερους -και όχι πλέον προβεβλημένους- καλλιτέχνες του κόσμου, να σταθμεύσουν σε κάποια από τις σκηνές του, σε Αθήνα και Επίδαυρο. Το σημαντικότερο, όμως αποτέλεσμα ήταν η αίσθηση των εγχώριων καλλιτεχνών, (η συμμετοχή των οποίων δεν είναι πλέον χαριστική, αλλά ουσιαστική), ότι συμμετέχουν παράλληλα σε έναν διεθνή διάλογο με τα έργα που παρουσιάζουν. Στο φετινό πρόγραμμα οι παραστάσεις των Μιχαήλ Μαρμαρινού, Blitz και Έλλης Παπακωνσταντίνου αποτέλεσαν δείκτη αυτής της αίσθησης. Θέτοντας εαυτούς στον εν λόγω διάλογο, έγιναν η αντανάκλαση της διάθεσης της κοινωνίας μας σήμερα. Μια πιο εστιασμένη ματιά θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα: Έλλη Παπακωνσταντίνου - Κουαρτέτο Βούτσεκ: Τα λαϊκά στερεότυπα των δύο χωρών αλληλοπλέχθηκαν στην παράσταση, όπως και τα μουσικά της είδη. Οι τεμπέληδες έλληνες, οι κατακτητές γερμανοί, η όπερα, το πανκ. Η ύπαρξη στη σκηνή δυο γερμανών ηθοποιών, του Hendrik Arnst από τη Schaubuehne, και του μετανάστη Α. Frieling, ο οποίος εδώ και πολλά χρόνια ζει και εργάζεται στην Αθήνα, και ιδιαίτερα η δεξιοτεχνία στην εναλλαγή υποκριτικών υφών, αλλά και των δύο γλωσσών που ο δεύτερος χειριζόταν ισότιμα, στάθηκε δυνατό να φανερώσει και κυριολεκτικά αυτόν τον διάλογο, άσχετα από το βάθος των επιχειρημάτων που επιλέχθηκαν. Άλλωστε, ο διάλογος με το Άλλο πολύ συχνά είναι ουσιαστικότερος, όταν καταφεύγει κανείς σε μη λεκτική επικοινωνία, όπως αποδείχθηκε άλλωστε και από τα μουσικά μέρη της παράστασης. Blitz - Δον Κιχώτης: Με τον Δον Κιχώτη, την πρώτη μετά τον Γαλαξία τους, που επιλέχθηκε στο κανονικό πρόγραμμα της Schaubuehne για τον φετινό χειμώνα, το δυναμικό τρίδυμο των Πασσαλή - Βαλαή - Παπούλια, δεν μπορούσε παρά να δημιουργήσει μια παράσταση δηλωτική, όχι μόνο των δυνατοτήτων, αλλά και των στόχων της ομάδας για ένα συλλογικό θέατρο υψηλών προδιαγραφών σε όλα τα επίπεδα. Μια παράσταση που θα μπορούσε να δείξει στα θέατρα της Ευρώπης που σταδιακά τους ανακαλύπτουν, τί μπορούν και θέλουν να κάνουν. Και είναι αλήθεια πως το στατικό road movie που έστησαν με επίκεντρο τον ήρωα του Θερβάντες και επισκέπτες από τον Ντοστογιέφσκι μέχρι την Γκούντρουν Έσλιν των RAF, μπορεί κάλλιστα να γίνει το όχημα που θα συνεχίσει το ταξίδι τους στις σκηνές της Ευρώπης και όχι μόνο. Με αφομοιωμένες και πλήρως συνειδητές τις επιρροές τους, οι Blitz είναι η απόδειξη των καρπών του γόνιμου αυτού διαλόγου, που τους βρίσκει ιδανικά απαλλαγμένους από το άγχος της ελληνικότητας του φολκλόρ και ενδυναμωμένους από την σύγχρονη αναγκαιότητα ύπαρξης μιας ελληνικής φωνής. Μιχαήλ Μαρμαρινός - Insenso: Ο Μιχαήλ είναι ο πρώτος της γενιάς του που κατάλαβε ότι από ένα σημείο και έπειτα ο καλλιτέχνης στοχεύει στο κλασσικό, δήλωνε σε φιλικό κύκλο ο Δημήτρης Δημητριάδης λίγο μετά την πρεμιέρα του Insenso του σκηνοθετημένο από τον Μιχαήλ Μαρμαρινό. Και πράγματι, ο διάλογος του μέσα-έξω βρήκε εδώ κάθε δυνατή εκδοχή, συμπεριλαμβανομένου του κλασσικού με το σύγχρονο. Κατ' αρχήν το κείμενο της παράστασης ήταν καρπός της συνομιλίας του σπουδαιότερου ίσως νεοέλληνα θεατρικού συγγραφέα, με το ιταλικό Senso του L. Visconti. Και έπειτα το θέμα. Ερμηνευμένος από 20 γυναίκες, ο μονόλογος ουσιαστικά του Δημητριάδη δεν είναι παρά ένας ύμνος στην αναζήτηση, την αποκάλυψη και την έλλειψη του κατεξοχήν και πανανθρώπινου Άλλου, του άλλου φύλου, που στην περίπτωση αυτή ήταν ο άνδρας αγαπημένος Φραντς Μάλλερ της γυναίκας-φωνής Λίβια Σερπιέρι. Και η σκηνική σύλληψη όμως, ήταν η κυριολεκτική απόδοση του διαλόγου μέσαέξω. Χωρισμένη σε δύο μέρη, η παράσταση ήθελε τους θεατές κατανεμημένους σε δύο ομάδες ανάλογα του φύλου τους για να περιηγηθούν από τους οδηγούς-ταξιθέτες στον εξωτερικό χώρο της Πειραιώς 260, και έπειτα του γειτονικού Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, σε μια ζωντανή εγκατάσταση με παρούσες τις 20 γυναίκες-φωνές, πριν περάσουν μέσα στον χώρο του δεύτερου μέρους της παράστασης, ακολουθώντας τις ηθοποιούς, που ανά μία έτρεχαν ξέφρενα προς τον κλειστό χώρο της σκηνής. Ακόμη και ο ίδιος ο σκηνοθέτης ως παρουσία «έπαιξε» με τις έννοιες μέσα-έξω, αφού ενώ διατηρούσε μια κανονική θέση ως θεατής κατά την διάρκεια της παράστασης, σε δύο σημεία θα εισέβαλλε σε αυτήν, είτε για να περιποιηθεί μιαν ηθοποιό σκουπίζοντας επιδεικτικά τον ιδρώτα της, είτε φέρνοντας την παράσταση στο τέλος της για να τις διευθύνει ως άλλος μαέστρος σε μια σύνθεση όπου η μουσικότητα της φωνής άφησε τους θεατές «άφωνους» Τον τελευταίο καιρό, οι έννοιες της ελληνικότητας, της σχέσης με το εξωτερικό, αλλά και πιο πριν με τον ίδιο της τον εαυτό ή εαυτούς, πιο σωστά μονοπώλησαν και θα συνεχίσουν να μονοπωλούν τον δημόσιο διάλογο. Λίγο η φυτεμένη «άνθιση» της ακροδεξιάς μαζί με τον γενικευμένο λαϊκισμό των κοινοτυπιών γίνονται άριστα το κατάλληλο έδαφος για την επιστροφή του «ανάδελφου ελληνισμού», ιδέα καταστρεπτική για τους κατοίκους αυτής της χώρας για πολλές δεκαετίες. Το θέατρο, όπως και οι υπόλοιπες τέχνες, ή αντιλήψεις, όπως αυτή της διεύθυνσης του Φεστιβάλ Αθηνών, μπορούν και πράγματι γίνονται μιας πρώτης τάξης ευκαιρία για να αρθρωθεί ένας αντίλογος, και μάλιστα ποικίλης επιχειρηματολογίας και μορφής, ο οποίος θα μπορούσε να μας φέρει πιο κοντά με το Άλλο, κυρίως αυτό που εδρεύει μέσα στους ίδιους μας τους εαυτούς. 6 7

5 εποχές του κωστα γ ειναι μια εποχη μοναχα μια εποχη. ολοι την περνουν. καποιοι παλευουν να διαρκεσει. καποιοι παλευουν να τελειωσει. ειναι μια εποχη που σαν την αμμο ξεγλυστρα απο τα χερια σου. ειναι η εποχη που ξερεις λιγα. αλλα ξερεις ακριβως οσα χρειαζεσαι. κι ειναι σαν την αμμο. που δυο χερια δε φτανουν να την κρατησουν. που θελει περισσοτερα χερια, τα δικα σου και καποιου αλλου. και καποιων αλλων. θελει πιστη. και θελει αποφαση. και θελει ληθη. σχεδον αγνοια. ειναι μια εποχη που οσο πιο βαθια μεσα της βρισκεσαι, τοσο πιο ευκολο ειναι να φευγεις και να παλευεις με τις αλλες εποχες. ειναι ενα καλοκαιρι, γυρω απο το θερινο ηλιοστασιο. που οσο το κρατας σαν αμμο αναμεσα στα χερια σου, τα δικα σου και των δικων σου, μπορεις να φευγεις να παλευεις με χειμωνες, και με φθινοπωρα και με την φρικαλεα εκρηξη της ανοιξης. ( κι η ανοιξη μου προσφερε το φρικαλεο γελιο του ηλιθιου, λεει ο ρεμπο) και ολοι παλεψαμε να διαρκεσει. και ολοι αποτυχαμε. οποτε πια, για μας, ειναι τελος εποχης. και τα πωλητηρια στις αδειες βιτρινες διασκεδαζουν με τα αδεια ματια μας που χωρις πωλητηρια χαριζονται οσο-οσο σε ο,τι ξεδιψαει τη γυαλαδα τους. κι ειναι, οντως, γλυκο, να θυμασαι το δικο σου καλοκαιρι. τα δικα σου καλοκαιρια. τα δικα μας καλοκαιρια. κι ειναι, οντως, ευτυχια, που υπηρξαν και που υπηρξαμε. κι ειναι, οντως, πικρο, που τελειωνουν και τελειωσανε. αλλά χαραζει μια νεα εποχη. ισως πιο αγρια, πιο δυσκολη, πιο μετρια. αλλά για αλλους πιο αληθινη, πιο συγχρονη, πιο παρουσα. και δε μοιαζει με αμμο. αλλα με πετρες που οσο κι αν σε βαραινουν μπορεις να τις κουβαλας χωρις να ανησυχεις μην της χασεις. και χρειαζονται παραπανω απο δυο-τρια ζευγαρια χερια. χρειαζονται τα χερια ολων. (γιατι οι πετρες, εστω και σαν εποχες, ειναι βαρος και οπλο.) τελικα, χωρις να ξεχνας το κριμα και το καλοκαιρι, αφηνεσαι στη δροσια του φθινοπωρου, περιμενοντας την πρωτη βροχη. που θα σε χαιρετησει μελαγχολικα, και θα κανει το δρομο σου να μυρισει βρεγμενο χωμα. επρεπε καποτε να τελειωσει αυτο το καλοκαιρι. ειναι μια εποχη ειναι μια εποχη προσωπικη, ενα καλοκαιρι υποκειμενικο, ενας παραδεισος δικος σου. κι ειναι φωτια και εξοδος πυρκαγιας. ειναι ο κοσμος ολος και ειναι φυλακη. η εποχη της αθωοτητας, της παιδικης ξεγνοιασιας, του απολυτου και του υπεροχου. του παραμυθιου. 8 9

6 Today s Ashes, Tomorrow s Empires Η πολιτική έκφραση στην παραγωγή μουσικής και τέχνης γενικότερα των κωστα γ, δώρα ιντζ., Άρη Παναγόπουλου, Γαβριήλ Φιλιππόπουλου Δισκογραφικές, που δημιουργούνται από μπάντες για να κυκλοφορήσουν τις δουλειές τους. Στούντιο, που φτιάχνονται από μουσικούς ή ομάδες μουσικών για να αποφύγουν τα λειτουργικά τους έξοδα. Συναυλίες, που οργανώνονται από τους ίδιους τους συμμετέχοντες σε ανοιχτούς ή κλειστούς χώρους με χαμηλό ή μηδενικό εισιτήριο. Όλο και περισσότεροι μουσικοί και συγκροτήματα, επιλέγουν να διαχειριστούν τη μουσική τους με έναν τρόπο προσανατολισμένο στις κοινωνικοπολιτικές τους ταυτότητες. Αποκλείοντας, λιγότερο ή περισσότερο, όσους ενδιάμεσους αναλαμβάνουν την οικονομική εκμετάλλευση της παραγωγής και της διάθεσης των δημιουργιών τους. Προτείνοντας έναν σαφώς πιο δύσκολο αλλά ταυτόχρονα και πιο δίκαιο -τόσο για τους ίδιους όσο και για τους υποστηρικτές/ ακροατές τους- τρόπο να οργανώνονται και να λειτουργούν. Αυτό, αν και συμβαίνει δεκαετίες τώρα -λόγω και των οξυμένων συνθηκών σε πολιτικό επίπεδομέρα 10 Εξετάζοντας το παράδειγμα μουσικών κολεκτίβων και συγκροτημάτων, τόσο με άρθρα και απόψεις όσο και με την άμεση επαφή μαζί τους, στοχεύουμε να εμβαθύνουμε στον τρόπο οργάνωσής τους, αλλά και να καταλήξουμε στο ποιό είναι το ισχυρό κομμάτι των δίπολων που περιγράφουμε παραπάνω. Η προσπάθεια αυτή ενισχύεται και με ιστορικά άρθρα για τα διάφορα μουσικά και γενικότερα καλλιτεχνικά κινήματα, κείμενα για ανάλογα εγχειρήματα σε άλλες μορφές τέχνης σήμερα άλλα και παρουσιάσεις έργων και δίσκων από δημιουργούς αυτής της λογικής. μέρα γενικεύεται και σταθεροποιείται ως τάση. Τελικά, όλο και ποιοτικότερες δουλειές φτάνουν στα αυτιά μας. Δουλειές μουσικών με καλό υλικό και αξιόλογες παραγωγές. Η ίδια ανάγκη για έκφραση με τους δικούς μας όρους, που έτσι και αλλιώς παρατηρείται σε διάφορους παραγωγικούς τομείς, μας ώθησε να εξερευνήσουμε τέτοιου είδους μουσικά εγχειρήματα, σε ένα αφιέρωμα που θα «απλωθεί» στα επόμενα τεύχη του zine. Οι προβληματισμοί που προκύπτουν από την εξερεύνηση αυτή είναι πολλοί. Όπως πολλές είναι και οι αντιφάσεις. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια ανάγκη της εποχής ή σε μια καινούργια μόδα (ή και τα δύο); Τελικά οι δημιουργοί επιλέγουν τον συγκεκριμένο δρόμο ή εξαναγκάζονται λόγω της παρακμής του συμβατικού τρόπου; Πώς μπορεί κάποιος που βιοπορίζεται από την μουσική να καταφέρνει να την αντιμετωπίζει ρομαντικά ως καλλιτέχνης και κυνικά ως εργαζόμενος; Και κυρίως, κατά πόσο η αντίφαση του να ζεις στον καπιταλισμό ερχόμενος καθημερινά σε σύγκρουση μαζί του (ή ακόμα και παλεύοντας να τον ανατρέψεις), επιτρέπει να είσαι «απόλυτα ιδεολόγος» στην καλλιτεχνική παραγωγή; με τη 11

7 Αθώος! Μέχρι αποδείξεως του εναντίου... [μικρές αναμνήσεις από δίσκους ορόσημα] των κωστα γ και Γαβριήλ Φιλιππόπουλου Wipers - Youth Of America [1981] Wipers - Youth Of America [1981] Το δεύτερο άλμπουμ των Wipers, κυκλοφόρησε το 1981 από τη δισκογραφική εταιρεία TRAP, που είχε δημιουργήσει ο κιθαρίστας και τραγουδιστής του συγκροτήματος, Greg Sage το 1979.Ο στόχος του ήταν να ηχογραφήσει 15 LPs σε 10 χρόνια, χωρίς να κάνει περιοδείες και προώθηση. Πίστευε ότι είναι εφικτό να αποφευχθούν οι ζωντανές εμφανίσεις, ο τύπος, οι φωτογραφίες και οι συνεντεύξεις. Θεωρούσε ότι αυτή η πρακτική, σε συνδυασμό με την "ανορθόδοξη"μουσική του, θα επιτελούσε σε ένα πιο βαθύ και φαντασιακό δέσιμο με τις ηχογραφήσεις.όπως και νά 'χει, το Youth Of America, σηματοδότησε τη στροφή των Wipers σε πιο σύνθετες και μεγάλης διάρκειας συνθέσεις. Με το ομώνυμο τραγούδι να διαρκεί πάνω απο 10 λεπτά, πρόκειται για ένα δίσκο που άλλαξε την οπτική στο punk rock και έθεσε τις βάσεις για τα μετέπειτα μουσικά κινήματα και το post-punk. Catharsis Passion [1999] Δεν είναι μόνο η τρομερή μουσική. Η ηχητική βία που εξαπολύεται μόλις βάλεις το δίσκο στο πικάπ. Και οι στίχοι που απλά σκίζουν τον μικροαστικό τρόπο αντίληψης της ίδιας μας της ζωής. Ας τα ξεπεράσουμε αυτά. Δεν γίνεται, αλλά ας προσπαθήσουμε. Αυτό που κατάφεραν οι Catharsis με την πρώτη ολοκληρωμένη δισκογραφική τους δουλειά, Samsara, αλλά κυρίως με το Passion του 1999, ήταν να συνταιριάξουν Catharsis - Passion (1999) τον κινηματικό τρόπο έκφρασης με την καλλιτεχνική δημιουργία. Οι Catharsis δεν έπαιζαν (την συγκεκριμένη) μουσική (ακραίο hardcore) επειδή ζούσαν σε καταλήψεις. Δημιούργησαν καταλήψεις και κοινότητες αγώνα μέσω της τέχνης τους. Τα 2 LP τους κυκλοφόρησαν μέσω της αναρχικής κολεκτίβας CrimethInc. Μπάντα και κολεκτίβα λειτουργούσαν ως συγκοινωνούντα δοχεία. Οι γραμμές μεταξύ τους, θολές. Αλλά εξαιρετικά CrimethInc. αποτελεσματικές. Και για τον πομπό και τον δέκτη. Το αναπάντεχο της υπόθεσης είναι η επανασύνδεση των Catharsis για το επικείμενο φεστιβάλ της A389 Recordings, τον Ιανουάριο του 2013, στη Βαλτιμόρη. visit: CrimethInc. Godspeed You! Black Emperor - Lift Your Skinny Fists Like Antennas To Heaven [2000] Godspeed You! Black Emperor - Lift You Skinny Fists Like Antennas To Heaven [2000] Τέσσερα κομμάτια, ένα σε κάθε πλευρά του βινυλίου, ξεδιπλώνουν ένα κόσμο πόνου, θλίψης και ομορφιάς, με μουσικά αποσπάσματα που κυμαίνονται από την οικεία τους americana μέχρι τη folk της κεντρικής Ευρώπης, όλα περασμένα από τα μοναδικά ηχητικά φίλτρα της τρελής απο τα πεταλάκια ροκ ενορχήστρωσης της ορχήστρας των Godspeed. Έτσι χαρακτηρίζεται στο website της ανεξάρτητης δισκογραφικής Constellation Records, o τρίτος δίσκος των GY!BE [τέταρτος, αν μετρήσουμε και την κυκλοφορία του All Lights Fucked On The Hairy Amp Drooling, (1994) σε 33 αντίτυπα σε κασσέττα]. Ένας δίσκος που μέσα απο την ανάμιξη της μελωδικότητας με την εκρηκτικότητα, των ροκ ενορχηστρωτικών εργαλείων με το μεταλόφωνο, το βιολί, το κοντραμπάσο κλπ, καταλήγει να περιέχει τέσσερα αριστουργήματα που σε καλούν να «σηκώσεις την κοκκαλιάρικη γροθιά σου σαν κεραία στον ουρανό»! Γιάννης Αγγελάκας & Νίκος Βελιώτης - Οι Ανάσες των Λύκων [2005] Θα ρθει ο καιρός που θα σπάσω την πόρτα κι η καρδιά μου στο φως θα χυμήξει Η πρώτη, ουσιαστικά, κυκλοφορία της Alltogethernow, που χογραφήθηκε το 2004 από τον Χρήστο Χαρμπίλα και τον Τίτο Καργιωτάκη στο Alzheimer All Stars Multimedia Studios, Epanomi και μιξαρίστηκε στο Royal Alzheimer Hall από τους Χ. Χαρμπίλα, Τ. Καργιωτάκη και Coti K. Πρόκειται για το αποτέλεσμα της συνεργασίας του Γιάννη Αγγελάκα με τον Νίκο Βελιώτη, ένα αποτέλεσμα που ισορροπεί ανάμεσα στην τραγουδοποιεία του πρώτου, το χαρακτηριστικό ήχο του τσέλου του δεύτερου και τις ηλεκτρονικές «παρεμβολές» των άλλων τριών συντελεστών.σκοτεινό και ήσυχο υλικό, που προκαλεί ανησυχία όσο βαθαίνεις στους στίχους και τις απόκοσμες μελωδίες του. Η ηρεμία των τραγουδιών κρύβει την αναστάτωση του έρωτα και της επανάστασης, που όσο περισσότερο μπλέκονται (έρωτας κι επανάσταση) απο τους 12 13

8 Γιάννης Αγγελάκας & Νίκος Βελιώτης - Οι Ανάσες των Λύκων [2005] ίδιους του δημιουργούς, φτάνουν να αγγίζουν ζητήματα ύπαρξης, συνείδησης και αντίδρασης. Αξιοσημείωτες και οι διασκευές σε Μάνο Χατζιδάκι (Κάθε Τρελλό Παιδί) και Μάρκο Βαμβακάρη (Η Πλυμμήρα). H Alltogethernow ιδρύθηκε το 2004 από τον Γιάννη Αγγελάκα και τους εντιμότατους φίλους του και συναγωνιστές. Είναι μία δισκογραφική εταιρία που προσπαθεί να σταθεί απ τη μιά ανάμεσα από τις μεγάλες δισκογραφικές εταιρίες-που από παραγωγοί μουσικών έργων κατάντησαν εφημεριδοπώλες πληρώνοντας έτσι την αισχροκέρδεια και την σκουπιδολαγνεία τους- και από την επαναστατική» λογική εντύπων σαν το δικό σας από την άλλη που υποστηρίζουν το free downloading. Κάπου ανάμεσα στεκόμαστε λοιπόν εμείς έχοντας υπόψη μας ότι ο κόσμος μπορεί να ζήσει χωρίς εμάς,εμείς όμως δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς τον κόσμο. Propagandhi Supporting Caste [2009] Μπάντα ορόσημο οι Καναδοί, στο στρατευμένο hardcore/punk. Το μουσικό τους κριτήριο ήταν πάντα πολύ υψηλό. Μέτρια κυκλοφορία δεν έχουν. Διαφορετικές μεταξύ τους -μουσικά- φυσικά. Μέτρια όμως όχι. Και 24 χρόνια ύπαρξης δεν είναι και λίγα. Από τα πιο «ξεροκέφαλα» σχήματα που θα συναντήσει κανείς στην underground μουσική. Στίχοι ακρο-αριστερής στοχοθεσίας με εμφανέστατα αντιρατσιστικά, αντιφασιστικά, αντισεξιστικά και vegan μηνύματα. Στο Supporting Caste του 2009, οι Propagandhi έκαναν μία μουσική στροφή παίζοντας πιο «μεταλλικά», γράφοντας εν τέλει τον πιο heavy δίσκο τους. Το LP κυκλοφόρησε από την μουσική τους κολεκτίβα, την G7 Welcoming Committee Records, η οποία εδώ και χρόνια κυκλοφορεί δουλειές συγκροτημάτων, τα οποία αντιλαμβάνονται την υπόστασή τους έξω από το υπάρχον καθεστώς της μουσικής βιομηχανίας. Όποιοι και όποιες ενδιαφέρονται, ας ρίξουν και μία ματιά στην Old Market Autonomous Zone, την αυτόνομη περιοχή στην πόλη Winnipeg του Καναδά. Εκεί στεγάζεται η G7 Welcoming Committee Records, όπως και πολλά αυτόοργανωμένα εγχειρήματα. Έχει πραγματικά πολύ ενδιαφέρον. visit: G7 Welcoming Committee Records Propagandhi - Supporting Caste (2009) Old Market Autonomous Zone Συνέντευξη Neurosis των ρομπότ Άρη Παναγόπουλου και Γαβριήλ Φιλιππόπουλου Είναι εκείνες οι στιγμές που δεν ξέρεις τί ακριβώς να σκεφτείς. Και πώς να πράξεις. Μιλάς με κάποιον που τόσα χρόνια τον «βλέπεις» διαμεσολαβημένα. Από τα artwork των cd του και τη μουσική του, αλλά δεν έχεις σηκώσει ποτέ το ακουστικό (έστω το skype) και να κάνεις μαζί του μία συζήτηση. Και τί να πρωτορωτήσεις; Όταν μιλάς για ένα καλλιτεχνικό κεφάλαιο δύο δεκαετιών όπως οι Neurosis όλα σου φαίνονται βουνό. Όταν όμως ακούς το Hello, how are you του Steve Von Till από την άλλη πλευρά, όλα σταματούν. Και ο χρόνος. Και γίνεσαι «μηχανή» Πρέπει αρχικά να σε ενημερώσουμε πως είμαστε μεγάλοι φαν των Neurosis και λόγω της κυκλοφορίας του καινούριου δίσκου αλλά και του άρθρου που προσπαθούμε να γράψουμε, επιδιώξαμε να κάνουμε μια κουβέντα μαζί σου. Αναρωτιόμασταν, λοιπόν, τί μεσολάβησε όλα αυτά τα χρόνια ανάμεσα στη κυκλοφορία του Given To The Rising και του Honor Found In Decay; Η ζωή Πολύς κόσμος έχει ρωτήσει γιατί πήρε τόσο πολύ να κάνουμε τον επόμενο δίσκο και η πρώτη μου αντίδραση είναι ότι σε εμάς δε φάνηκε στα αλήθεια, τόσο μεγάλο το διάστημα. Είμαστε μαζί πολύ καιρό και μεγαλώνουμε και ο χρόνος κινείται/κυλάει διαφορετικά όσο μεγαλώνεις. Επίσης, ζούμε αρκετά μακριά ο ένας από τον άλλο, οπότε είναι αρκετά δύσκολο για εμάς να βρεθούμε μαζί για να παίξουμε/κάνουμε μουσική. Πρέπει να πάρουμε αεροπλάνο, να προγραμματίσουμε τις μέρες που θα φύγουμε από τις δουλειές μας και από τις οικογένειές μας και όλα αυτά. Έτσι, μετά το Given To The Rising, παίξαμε σε πολύ περισσότερες συναυλίες από ότι τα προηγούμενα χρόνια. Τα προηγούμενα εφτά χρόνια πριν από αυτό το δίσκο, παίζαμε πολύ σπάνια, οπότε όταν βρεθήκαμε όλοι μαζί, αποφασίσαμε να ταξιδέψουμε και να παίξουμε σε συναυλιακούς χώρους, αντί (παρά) να μπούμε σε ένα στούντιο για πρόβες. Πιστεύουμε πως σε ό,τι έχει να κάνει με την μουσική και το συναίσθημα που σου προκαλεί, ότι το Honor Found In Decay είναι πιο κοντά στο The Eye of Every Storm και το Given To The Rising στο Times of Grace. Να υποθέσουμε, λοιπόν, ότι αυτή είναι η αρχή μιας καινούριας εποχής, όπου μετά από ένα πιο σκληρό, θυμωμένο δίσκο, ακολουθεί ένας πιο εσωστρεφής; (σ.σ. κάπου εδώ αρχίζει να δυσκολεύει η επικοινωνία μας καθώς το skype αλλοιώνει την φωνή μας κάνοντας την ρομποτική) Όχι. Νομίζω ότι ποτέ δεν μπορεί κανείς να υποθέσει κάτι σχετικά με τη μουσική μας. (Γέλια εκατέρωθεν) Νομίζω ότι για εμάς δεν έχει να κάνει σε τίποτα με το παρελθόν. Θέλω να πω πως το Honor Found In Decay είναι το αποτέλεσμα όσων είμαστε ικανοί να κάνουμε αυτή τη στιγμή, είναι το κορυφαίο σημείο της εξέλιξής μας μέχρι τώρα και είναι ο δίσκος που μας κάνει πιο περήφανους, μέχρι να είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τον επόμενο, οπότε τότε θα είναι αυτός ο καλύτερος δίσκος που θα έχουμε κάνει. Αλλά, σχετικά με το αν είμαστε κοντά μουσικά σε προηγούμενους δίσκους, αυτή η σκέψη δεν έχει περάσει ποτέ από το μυαλό μας, δε συζητάμε για τη μουσική μας μεταξύ μας, δεν έχουμε καμιά ήδη έτοιμη και δεδομένη ιδέα στο κεφάλι μας για το πώς πρέπει να είναι ο εκάστοτε επόμενος δίσκος μας. Προχωρήσαμε, και αυτό 14 15

9 ήταν κάτι που έπρεπε να το μάθουμε στα πρώτα μας χρόνια, έχοντας πίστη στην κρίση μας και στο ότι αν αφεθούμε στη μουσική μας, αυτή θα μας πάει εκεί που πρέπει. Οπότε, είναι ακριβώς αυτό που πρέπει. Δεν κοιτάμε ποτέ προς τα πίσω. Αυτό που καταλαβαίνουμε όταν ακούμε τα side projects σας, είναι ότι σας ενδιαφέρει πάρα πολύ η αμερικάνικη folk μουσική παράδοση, που πιστεύουμε ότι έχετε ενσωματώσει, επίσης, και στη μουσική των Neurosis. Πιστεύεις ότι η αμερικανική folk παράδοση, συνολικά, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό στοιχείο σας σαν καλλιτέχνες; Πιστεύω πως γενικά, η folk μουσική είναι ένα σημαντικό κομμάτι της μουσικής μας παράδοσης. Κάθε άλλο είδος μουσικής, πέρα από τη folk, είναι μια πολύ σύγχρονη ανακάλυψη. Θέλω να πω, πως πιστεύω πως η folk μουσική είναι αυτή που βοηθάει τους περισσότερους ανθρώπους να επιβιώνουν στην καθημερινότητά τους και να εκφράζουν τους εαυτούς τους και τα συναισθήματά τους. Ναι, συμφωνούμε με αυτό. Ίσως οποιοδήποτε άλλο είδος, όπως η κλασσική μουσική, έχει να κάνει/υπάρχει/διατηρείται με/ για τους πλούσιους. Συμφωνούμε απόλυτα με αυτό. Και σχετικά με την αμερικανική folk παράδοση, όπως μπορείτε να φανταστείτε, όταν μεγαλώνεις σε ένα μέρος, ειδικά στην εφηβεία σου, όταν είσαι ένας θυμωμένος punk rocker, και επαναστατείς και ψάχνεις τρόπους για να είσαι διαφορετικός, συνήθως υποτιμάς την ντόπια μουσική παράδοση και τη βάζεις στο περιθώριο και λες «όχι, θέλω να παίξω αυτή την τρελή και ακραία μουσική». Αλλά, όταν αλήθεια (πραγματικά) ψάχνεσαι μουσικά, τότε είσαι ανοιχτός και σε κάθε ερέθισμα. Το να αγαπάς τη μουσική, όπως φαντάζομαι ισχύει και για εσάς παιδιά, είναι πάντα ένα ταξίδι για να βρεις τη μουσική που θα σε συγκινήσει. Πάντα ψάχνεις για αυτό που δεν έχεις ακούσει ακόμα και θα σε συνεπάρει/θα σε τρελάνει. Και αυτό έρχεται από όλα τα μουσικά background, δεν μπορείς να το περιορίσεις στη heavy μουσική ή σε οποιοδήποτε είδος. Ποτέ δεν ξέρεις τι θα σε παρακινήσει συναισθηματικά. Οπότε, επέστρεψα στη folk μουσική και κατάλαβα πως μέσω αυτής μπορούσα να εκφράσω κάποια πράγματα με ένα πιο ήσυχο/ήρεμο δικό μου τρόπο, που δεν ήταν δυνατό να το κάνω στα πλαίσια του συγκροτήματος. Δεν νομίζω πάντως ότι έχουμε φέρει/εισάγει την αμερικανική folk μουσική σαν μουσικό είδος στους Neurosis. Μεταξύ μας, δεν υπάρχει κάτι που μουσικά να μου ακούγεται folk στους Neurosis (πολλά γέλια). Αλλά, πιστεύω πως υπάρχει αυτή η ενέργεια και αυτό που και ο Scott (Kelly, έτερος τραγουδιστής και κιθαρίστας) και εγώ κερδίσαμε από το να τραγουδάμε με αυτόν τον τρόπο, ήταν να έχουμε περισσότερο αυτοπεποίθηση φωνητικά και μεγαλύτερο εύρος εκφραστικά, που, οπωσδήποτε, βοήθησε, ώστε να κάνουμε τα φωνητικά μας κατάλληλα για τα διαφορετικά είδη μουσικής, που μπορούν να παίξουν οι Neurosis. Ξέρουμε από προηγούμενες συνεντεύξεις σας ότι ασχολείστε με τα sound installations και τα field recordings (σ.σ. βλ. το συνοδευτικό cd του A Sun That Never Sets). Είναι μια μορφή τέχνης που σας ενδιαφέρει ακόμα; Ναι, με ενδιαφέρει ακόμα, αλλά δυστυχώς δε μας δίνεται η ευκαιρία να κάνουμε τέτοιου τύπου πράγματα πολύ συχνά. Ας μιλήσουμε για το Honor. Οι τίτλοι των τραγουδιών μπορούν να ερμηνευτούν με διαφορετικό τρόπο από διαφορετικούς ανθρώπους. Για παράδειγμα, το Bleeding the Pigs, που είναι ένας πολύ δυνατός και ευθύς τίτλος για κομμάτι των Neurosis. Μπορείς να μας δώσεις μια ιδέα για το θέμα που θα έχει στιχουργικά αυτός ο δίσκος; Οι στίχοι για εμάς αποτελούν πάντα ένα κομμάτι της συνολικής μας έκφρασης. Πάντα προκύπτουν από κάτι βαθιά προσωπικό και ποτέ δεν επιθυμούσαμε να μοιραζόμαστε τις προσωπικές μας ζωές με κάποιον άλλο. Οπότε παίρνουμε την ενέργεια και το συναίσθημα αυτών των προσωπικών εμπειριών, απομακρυνόμαστε από τα συγκεκριμένα γεγονότα και κινούμαστε περισσότερο γύρω από τα συναισθήματα και την ενέργεια που υπάρχουν πίσω από αυτές τις εμπειρίες. Χρησιμοποιούμε τη φύση σαν μεταφορά των ανθρώπινων εμπειριών και κάνοντάς το, αφήνουμε τη μουσική και τους στίχους να δέσουν, ώστε να φέρουν τους ακροατές όσο πιο κοντά γίνεται στο να βιώσουν τις δικές τους, αυθεντικές, μοναδικές εμπειρίες μέσα σε ανάλογα συναισθηματικά πλαίσια. Η ίδια δομή, τα ίδια συναισθήματα είναι εκεί, αλλά η εμπειρία θα είναι διαφορετική. Και είδαμε πως, πρώτον, αυτό είναι απαραίτητο προσωπικά για εμάς και δεύτερον είναι πιο δυνατό και έντονο για τους ακροατές, γιατί θα πρέπει να δοθούν σε αυτό για βγάλουν κάτι και να φτάσουν κάπου. Διαφορετικά, αν αφηγείσαι κυριολεκτικά την ιστορία σου στον ακροατή, είναι σαν να παρακολουθεί μια ταινία, να διαβάζει ένα βιβλίο ή σαν να βιώνει τη ζωή κάποιου άλλου, αντί για τη δική του και αυτό δεν είναι τόσο έντονο. Τώρα, σε ό,τι έχει να κάνει ειδικά με τον τίτλο του Honor Found In Decay, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να τον ερμηνεύσεις. Ο τρόπος που θέλω να το βλέπω και να το ερμηνεύω εγώ (ο ίδιος), είναι ότι, αφού η παρακμή/φθορά/ αποσύνθεση (Decay) είναι η φυσική κατάσταση όλων των πραγμάτων, βρισκόμαστε όλοι σε μια κατάσταση παρακμής/φθοράς/αποσύνθεσης, είτε μιλάμε για το σώμα μας, είτε μιλάμε για τις διαπροσωπικές μας σχέσεις με τους φίλους μας, τους συντρόφους μας και τις οικογένειές μας, είτε μιλάμε για πιο «διευρυμένες» σχέσεις με κοινότητες, με χώρες, με κυβερνήσεις, με οικονομίες και όποτε συμβαίνει αυτό -είτε είναι προσωρινό είτε μόνιμο- βρίσκεσαι σε μια κατάσταση κρίσης. Και κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης, όταν βλέπεις ποιοί πραγματικά είναι οι άλλοι και αν παραμένουν αληθινοί σε αυτά που λένε και πιστεύουν, τότε, ή θα διαπιστώσεις ότι οι άνθρωποι έχουν αξιοπρέπεια και κάνουν αυτό που λένε ότι θα κάνουν, και πιστεύουν σε αυτό που λένε ότι πιστεύουν, και κρατάνε το λόγο τους, και στηρίζουν τις οικογένειες και τους φίλους τους ή θα διαπιστώσεις το αντίθετο

10 Given to the Rising - Suspended In Light: the artwork of Josh Graham Ότι δηλαδή, οι άνθρωποι ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους, είναι εγωκεντρικοί, «μαχαιρώνουν» πισώπλατα τους άλλους. Νομίζω ότι αυτό δείχνει πως οι άνθρωποι δείχνουν τον πραγματικό τους εαυτό, όταν οι καιροί είναι δύσκολοι. Εμείς θέλουμε να βρισκόμαστε ανάμεσα σε ανθρώπους που ξέρουμε πως είναι αληθινοί σε αυτά που λένε και κατά κάποιο τρόπο η μπάντα το έχει καταφέρει αυτό, αφού είμαστε μαζί όλη την ενήλικη ζωή μας, έχουμε περάσει διάφορα ζόρια μαζί και παραμένουμε αληθινοί στη μουσική. Αυτό είναι που μας αποτρέπει από το να έχουμε διαφόρων ειδών προβλήματα που έχουν άλλες μπάντες. Πιανόμαστε από το σημείο που σταμάτησες τώρα. Πώς έχετε καταφέρει να δημιουργήσετε ένα τόσο ισχυρό δεσμό ανάμεσά σας; Τα τελευταία είκοσι χρόνια, η σύνθεση της μπάντας δεν έχει αλλάξει καθόλου. Είναι όντως κάτι αξιοσημείωτο αυτό. Ο λόγος για τον οποίο έχει δημιουργηθεί αυτός ο δεσμός είναι απλά γιατί μπήκαμε σε ένα φορτηγάκι και ταξιδεύαμε σε ολόκληρη τη χώρα, η οποία είναι πραγματικά τεράστια. Οι ΗΠΑ έχουν το μέγεθος μιας ηπείρου και εμείς σαν πιτσιρικάδες μπήκαμε σε ένα φορτηγάκι και ταξιδεύαμε συνέχεια όλοι μαζί. Δεν ξεκινήσαμε να παίζουμε σε ωραία μέρη. Ξεκινήσαμε, παίζοντας σε διάφορα υπόγεια, σε σπίτια ανθρώπων, σε δωμάτια, σε αίθουσες που νοικιάζαμε και σε εγκαταλελειμμένα κτήρια. Ζήσαμε αυτή την περιπέτεια που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν καταφέρνουν να ζήσουν ζήσαμε μια ζωή που οι περισσότεροι δεν έχουν βιώσει. Το κάναμε για πολλά χρόνια και ζήσαμε τα πάντα. Περίεργα ταξίδια σε αυτά τα απίστευτα τοπία/μέρη, που εμπεριέχουν τόσο διαφορετικούς κόσμους. Ακόμα και στις πόλεις υπάρχουν διαφορετικοί κόσμοι. Ταξιδεύουμε στην Ευρώπη από τις αρχές της δεκαετίας του 90 και έχουμε αποκτήσει τόσες διαφορετικές εμπειρίες, έχουμε δει τόσα διαφορετικά μέρη και τύπους ανθρώπων. Ζώντας πέρα από τις νόρμες, με την πραγματική έννοια, αισθανόμαστε σαν μια μπάντα πειρατών ή Βίκινγκ. Ζώντας πέρα από τους κανόνες, πέρα από τα συνηθισμένα. Αυτό είναι το εύκολο κομμάτι για να το εξηγήσεις. Ύστερα, το κομμάτι που οι λέξεις δεν καταφέρνουν να εξηγήσουν είναι ότι με κάποιον τρόπο βρήκαμε ο ένας τον άλλο και βρήκαμε και αυτή τη μουσική. Εννοώ, πως αυτή η μουσική δεν είναι ένα καθεαυτού δικό μας δημιούργημα δεν μπορούμε να πάρουμε τα εύσημα για αυτό, γιατί είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από εμάς. Όταν βρισκόμαστε όλοι μαζί και η μουσική βγαίνει αυθόρμητα και όλα είναι αληθινά και όπως πρέπει να είναι, τότε συμβαίνει κάτι ανεξήγητο. Είναι πολύ μεγαλύτερο από τον καθένα μας ξεχωριστά και αυτός είναι ο δεσμός που μας κρατά μαζί. Στους δύο τελευταίους δίσκους, το εξώφυλλο δεν είναι μια εικόνα/σκίτσο, αλλά μια αληθινή φωτογραφία, ελαφρώς επεξεργασμένη. Μπορείς να μας πεις περισσότερα για το artwork του Honor και για αυτή την αλλαγή στον τρόπο δημιουργίας του; (Γαβριήλ) Κατά την άποψή μου, είναι ένα από τα καλύτερα εξώφυλλα που έχω δει από τους Neurosis εδώ και πολύ καιρό. Είμαι στα αλήθεια «άφωνος» με το artwork του Honor. Σε ευχαριστώ πολύ. Νομίζω ότι ξεκίνησε με την ιδέα του «συμβόλου». Ξέραμε ότι δε θέλαμε να κάνουμε κάτι εικονογραφημένο, κάτι που έχει επεξεργαστεί στο photoshop, που ήταν «πειραγμένο», ξέραμε ότι θέλαμε να είναι κάτι τραβηγμένο με φωτογραφική μηχανή. Έτσι, αρχίσαμε να σκεφτόμαστε τα σύμβολα, που είδαμε σε διάφορα μέρη όλα αυτά τα χρόνια. Ένας φίλος μας, που κλείνει συναυλίες στη Σλοβακία και είναι επίσης αρχαιολόγος, έδωσε στον Scott κάποιες αιχμές βελών που για την ακρίβεια ήταν αρχαίες αιχμές βελών, χιλιάδων ετών πριν, από τη συγκεκριμένη περιοχή. Το σύμβολο που θέλαμε ήταν επίσης βέλη, οπότε τα βάλαμε μαζί ως σύμβολα, τα στείλαμε στον Josh (Graham, visual artist των Neurosis) στη Νέα Υόρκη και τα έφτιαξε. Στη συνέχεια, αρχίσαμε να σκεφτόμαστε τον χώρο. Θέλαμε να φτιάξουμε έναν χώρο, όπου προφανώς κάποιοι θα είχαν ζήσει, θα διαλογίζονταν και θα εξασκούσαν την πνευματικότητά τους. Αλλά, δεν θέλαμε να είναι συγκεκριμένη. Πέρα από το ότι θα ήταν πρωτόγονη, δε θέλαμε να ορίσουμε τί είδους πνευματικότητα θα ήταν αυτή. Επίσης, θέλαμε να δείχνει ότι είχαν εμμονή με τις γραφές και τις φωτογραφίες και ότι ήταν αρκετά απομονωμένοι, χωρίς να ξέρεις αν τους επέβαλε κάποιος αυτή την απομόνωση ή αν τη διάλεξαν ή τί είναι αυτή η απομόνωση. Οφείλεται σε πνευματικά προβλήματα ή στην κατάσταση ενός κόσμου μετά την Αποκάλυψη; Δεν ξέρεις. Δεν είναι γνωστή η ιστορία. Το μόνο που εισπράττεις είναι η ενέργεια από όλο αυτό. Και πώς ακόμα και αν αυτά τα άτομα βρίσκονται απομονωμένα στον δικό τους «σπειροειδή» κόσμο και στις εμμονές τους, νιώθουν επίσης την ανάγκη να επικοινωνήσουν πέρα από τους εαυτούς τους. Για αυτό το λόγο επίσης, βλέπετε πράγματα που έχουν να κάνουν με την επικοινωνία. Οπότε, πιστεύω ότι παρέχει ένα άψογο υπόβαθρο. Επίσης, ο τρόπος που πραγματικά, ήταν τυπωμένοι οι στίχοι σε παλιό χαρτί από παλιά βιβλία και ενσωματώθηκαν στις φωτογραφίες, προσωπικά μου αρέσει πάρα πολύ, γιατί δε προέκυψαν από κάποιον υπολογιστή, είναι μέρος μιας φωτογραφίας. (Γαβριήλ) Ναι, νομίζω ότι αυτό ήταν μια εξαιρετική ιδέα. Νομίζω πως είναι απίστευτο πράγμα να κάθεσαι και να διαλογίζεσαι, βασισμένος στον δίσκο. (Άρης) Το artwork του Honor είναι ένα από τα καλύτερα artwork που έχω δει όχι μόνο στους τελευταίους δίσκους των Neurosis, αλλά γενικά σε δίσκους συγκροτημάτων. Είναι πραγματικά εκπληκτικό. Given to the Rising - Suspended In Light: the artwork of Josh Graham 18 19

11 Από τη στιγμή που ανακαλύψαμε τη heavy μουσική, τρέφουμε απεριόριστο σεβασμό και αγάπη για τους Neurosis. Αυτό που μας κάνει να σας εκτιμάμε ακόμα περισσότερο, είναι το γεγονός ότι πραγματικά ήσασταν και συνεχίζετε να είστε όλα αυτά τα χρόνια, πιστοί στον ανεξάρτητο τρόπο διάδοσης της τέχνης σας. Τί σας οδήγησε να δημιουργήσετε τη Neurot Recordings; Στην πραγματικότητα, μόνο η φήμη και ο σεβασμός που είχαμε κατακτήσει. Δεν είχαμε καθόλου χρήματα ή κάτι παρόμοιο. Ο κόσμος μάς σεβόταν και κάναμε και αρκετές φιλίες σε όλα τα μέρη. Μας γνώριζε αρκετά για να ξέρει πως η αισθητική μας στη μουσική ήταν μοναδικό και ότι ήμασταν μια δυνατή φωνή στην ανεξάρτητη μουσική σκηνή, οπότε μας βοήθησε να φτάσουμε εκεί που μπορούσαμε. Στην αρχή, έπρεπε να δουλέψουμε με τους διανομείς, για να μας βοηθήσουν να τυπώσουμε τους δίσκους και ζητήσαμε αρκετές χάρες από πολλούς φίλους, ώστε να βοηθήσουν να διαδοθεί το νέο, συναντήσαμε ανθρώπους που ασχολούνται με εταιρίες δημοσίων σχέσεων, με εταιρείες promotion, με ραδιοφωνικούς σταθμούς ή με περιοδικά. Ξέραμε πολλούς ανθρώπους, που μας βοήθησαν να το διαδώσουμε και να προωθήσουμε τη μουσική μας. Νομίζω ότι το Sovereign ήταν η πρώτη καινούρια κυκλοφορία των Neurosis (στην Neurot Recordings) και ήταν ΕΡ. Μετά πήραμε τα δικαιώματα από τα Souls of Zero και Enemy of the Sun και αυτό ήταν κάτι καλό. Αλλά μέχρι αυτό το σημείο, τα πράγματα πήγαν σιγά σιγά. Ξέραμε ότι δεν μπορούσαμε να αναπτυχθούμε πολύ γρήγορα, οπότε προσπαθούσαμε να αναπτυχθούμε αργά και με ένα λογικό τρόπο. Δεν είμαστε επιχειρηματίες από τη φύση μας, οπότε κάναμε πολλά λάθη, αλλά τελικά επιβιώσαμε και αυτή τη στιγμή είμαστε μια μικρή, τοπική επιχείρηση, που την τρέχουμε κυρίως από το σπίτι μου. Υπάρχουν άνθρωποι που δουλεύουν part time και μας βοηθάνε στη διαδικασία. Συνεργαζόμαστε με τους σωστούς ανθρώπους και πληρώνουμε τα πάντα εμείς οι ίδιοι, οπότε πληρώνουμε μόνο ό,τι έχουμε την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουμε. Συνεργαζόμαστε με συγκροτήματα που δεν ψάχνουν απλά για ακροατές, αλλά για κάποιον που καταλαβαίνει το πνεύμα πίσω από το μουσική τους και θέλει να τους βοηθήσει να την διαδώσουν με ένα τρόπο που θα έχει νόημα. Για αυτό, κρατάμε την εταιρεία μικρή και ζωντανή και δεν μπαίνουμε στη λογική των χρεών. Τα χρέη είναι οι δολοφόνοι των μικρών επιχειρήσεων ή και χωρών υποθέτω... (γέλια). (Γαβριήλ) Εμείς ζούμε σε μια τέτοια κατάσταση. Η κύρια διαφορά όταν μιλάς για το αληθινά ανεξάρτητο ή όχι, είναι οι άνθρωποι που είναι αφοσιωμένοι στην τέχνη τους και το κάνουν γιατί νιώθουν ότι πρέπει να το κάνουν και δεν περιμένουν να τους δώσει κανείς τίποτα. Ναι, το ξέρω, για αυτό το είπα (γέλια). Οπότε, προσπαθούμε απλά να την κρατήσουμε ζωντανή και διαχειρίσιμη και να παραμείνουμε αληθινοί στο πνεύμα που υπάρχει πίσω από τη μουσική. Αυτό είναι και η DIY κουλτούρα με την οποία μεγαλώσαμε. Δε χρειάζεται να παίξουμε το παιχνίδι που παίζουν όλοι οι υπόλοιποι στα ΜΜΕ. Κάνουμε κάτι που έχει νόημα για τους εαυτούς μας. Πιστεύουμε πως το να δείχνει ένας καλλιτέχνης τη δουλειά του μέσα από ένα ανεξάρτητο δρόμο είναι πολύ σημαντικό πράγμα. Ζώντας σε αυτή την εποχή και ακούγοντας μουσική, βλέπουμε ότι το ανεξάρτητο κίνημα μεγαλώνει καθημερινά, με αρκετά όμως αντιφατικά αποτελέσματα. Πιστεύεις ότι αυτό προκύπτει εξαιτίας της σημερινής παγκόσμιας κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης σαν μια πραγματική ανάγκη ή είναι ακόμα μια μόδα; Πιστεύω πως είναι και τα δύο. Δεν ξέρω τί πιστεύουν οι νεότερες γενιές για αυτό, δεν ξέρω αν έχουν την ίδια λογική του DIY, με την οποία μεγαλώσαμε εμείς. Ιδιαίτερα, οι πολύ νεότερες γενιές οι γενιές που μεγάλωσαν με το ίντερνετ, δεν ξέρω πώς βλέπουν τα πράγματα. Δεν μπορώ να μπω στο κεφάλι τους, δεν έχουν το ίδιο παρελθόν που έχουμε εμείς με την ανεξάρτητη μουσική και με τον τρόπο που μετατράπηκε από κάτι τόσο ακραία underground σε κάτι πιο ευρύ. Δεν ξέρω, τα πράγματα είναι τόσο διαφορετικά τώρα, που δεν είμαι σίγουρος αν προκύπτουν από ανάγκη ή από μόδα. Να σας το πω και αλλιώς. Πιστεύω πως ο κόσμος που δουλεύει στην ανεξάρτητη μουσική (σκηνή), σε πολλά περισσότερα επίπεδα από το να κάνει απλά μουσική, καταλαβαίνει τί θα πει να είσαι ανεξάρτητος. Πολλά πράγματα σήμερα είναι λίγο μπερδεμένα. Οι δισκογραφικές εταιρείες, προφανώς δεν έχουν πια δύναμη. Αλλά υπάρχουν άλλοι τρόποι με τους οποίους τα πολλά χρήματα/το κεφάλαιο προσπαθεί να διεισδύσει στην ανεξάρτητη μουσική. Απλά, ακολούθα τα λεφτά. Είναι ανεξάρτητοι οι διανομείς; Σε ποιόν ανήκουν οι διανομείς; Σε ποιόν ανήκουν τα περιοδικά; Ποιές είναι οι εκδοτικές εταιρείες; Όλα αυτά τα πράγματα. Ποτέ δεν ξέρεις. Νομίζω ότι για αυτούς που ασχολούνται (με την ανεξάρτητη μουσική), θα μάθουν στα επόμενα χρόνια τί είναι αληθινό και τί είναι μόδα. Αλλά είναι αληθινά δύσκολο για εμένα να κρίνω ο,τιδήποτε κάνουν οι άλλοι. Ο καθένας έχει διαφορετική άποψη για τον κόσμο και για το πώς λειτουργεί για εκείνους. Αλλά θα πω αυτό, παρόλα αυτά. Η κύρια διαφορά όταν μιλάς για το αληθινά ανεξάρτητο ή όχι, είναι οι άνθρωποι που είναι αφοσιωμένοι στην τέχνη τους και το κάνουν γιατί νιώθουν ότι πρέπει να το κάνουν και δεν περιμένουν να τους δώσει κανείς τίποτα. Κάποιοι άνθρωποι έχουν αυτή την αίσθηση ότι δικαιωματικά κάποιος τους χρωστάει καριέρα (γέλια) και αυτό είναι λίγο παράλογο και εγωϊστικό. Δεν πρέπει να περιμένεις κάτι, κάντο επειδή το αγαπάς και αυτό είναι όλο. Όλα τα άλλα είναι απλά ένα bonus. Δε θα μπορούσαμε να συμφωνούμε περισσότερο με αυτό. Πιστεύεις ότι το ανεξάρτητο κίνημα έχει επίσης κοινωνικά και πολιτικά στοιχεία ή είναι απλά, για κάποιους ανθρώπους, μια πραγματική ανάγκη γιατί δεν μπορούν να επικοινωνήσουν διαφορετικά τη δουλειά τους; Έτσι νομίζω. Έτσι και αλλιώς, έχει κοινωνικά χαρακτηριστικά, έχει να κάνει με την επικοινωνία των ανθρώπων. Για μένα, και πάλι το ίντερνετ την αλλάζει, αλλά η ανεξάρτητη μουσική σήμαινε πάντα να κάνεις τα πράγματα εσύ ο ίδιος. Είτε είναι μια συναυλία, είτε να ανοίξεις ένα κλαμπ, ένα fanzine, ένα περιοδικό ή να κάνεις μια μουσική εκπομπή ή (να ξεκινήσεις) έναν πειρατικό ραδιοφωνικό σταθμό ή μια δισκογραφική εταιρεία ή (να φτιάξεις) μια μπάντα. Και όλα αυτά τα πράγματα λειτουργούν όλα μαζί με έναν μοναδικό τρόπο. Στις νέες γενιές αυτό αλλάζει, γιατί το ίντερνετ έχει κάνει τα πράγματα τόσο ανοιχτά σε όλους, με αποτέλεσμα η δυνατότητα των ανθρώπων να επικοινωνούν μεταξύ τους με διάφορους τρόπους και να εκφράζονται, να είναι τεράστια. Το κλειδί είναι να βρεις τους δικούς σου ανθρώπους, να βρεις το κοινό σου και όσους σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο. Όσο για τα πολιτικά στοιχεία, δε θεωρώ πως υπάρχουν απαραίτητα, γιατί η πολιτική μέσα στο ίδιο το ανεξάρτητο κίνημα είναι απλά το ανεξάρτητο κομμάτι, δεν προκαλείται/πυροδοτείται από τίποτα άλλο. Μπορείς να βρεις ανθρώπους με την DIY νοοτροπία, πιθανόν σε όλο το πολιτικό φάσμα. Ανθρώπους σε τοπικό επίπεδο που έχουν τα πιστεύω τους και προσπαθούν να διαδώσουν το λόγο τους ή να ζουν με τον τρόπο που πιστεύουν πως πρέπει όλοι να ζουν. Αλλά το DIY έχει να κάνει και με άλλα πράγματα πέρα από τη μουσική. Εδώ, στην Αμερική, τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, υπάρχει ένα μεγάλο κίνημα υπέρ της αγοράς τοπικών παραγόμενων τροφίμων, αντί για τα τρόφιμα των εταιρειών. Αγορές από μικρές φάρμες και μικρούς αγρότες. Μένω σε μια αγροτική περιοχή, που μπορείς να δεις έναν τύπο να 20 21

12 φτιάχνει και να πουλάει έπιπλα απευθείας. Νομίζω ότι αυτό επιστρέφει στην λογική/ μιας παλιάς σχολής. Θα αγοράζουμε όλοι αυτά τα σκουπίδια που μας ταΐζουν/ οι εταιρείες ή θα στηρίξουμε τοπικούς καλλιτέχνες; Και το ίδιο ισχύει είτε στη μουσική, είτε στη γεωργία, είτε στη χειροτεχνία, ή σε οποιαδήποτε μορφή τέχνης, οποιαδήποτε μορφή χειροτεχνίας ή παραγωγής. Εδώ στην Ελλάδα, βρισκόμαστε τώρα στην αρχή όλου αυτού που περιγράφεις, οπότε καταλαβαίνουμε τί εννοείς. Σε κάτι άλλο τώρα. Δυστυχώς μάθαμε ότι η Hydrahead Records θα κλείσει μέσα στους επόμενους μήνες. Πόσο δύσκολο είναι για μια εταιρεία σαν την Hydrahead Records ή την Neurot να είναι οικονομικά βιώσιμη; Είναι υπερβολικά δύσκολο. Και αυτό το διαπίστωσα, πριν από πολλά χρόνια, μέσα από δοκιμές και λάθη, και είναι γενικά μέρος αυτών που πιστεύω, πως δε θα ήταν δυνατόν να επιβιώσουμε με χρέη, ακόμα και αν ήταν μικρά. Υπάρχει πολύς κόσμος που ξεκινάει μικρές επιχειρήσεις και δεν έχει κανένα πρόβλημα να δανείζεται πολλά χρήματα για να ξεκινήσει. Αλλά αυτό είναι σαν να σκάβεις το λάκκο σου. Μπορεί να μην καταφέρεις να βγεις ποτέ από εκεί. Αρκετές φορές κυκλοφορούμε δίσκους που δεν έχουν κέρδος, πράγματα που μας κοστίζουν για να κυκλοφορήσουν. Αλλά επειδή πιστεύουμε σε αυτό και αγαπάμε τη μουσική, λέμε «εντάξει, ελπίζουμε στο επόμενο». Και κάποιες φορές είμαστε τυχεροί και βγάζουμε κάτι αληθινά καλό. Ξέρουμε ότι οι Neurosis θα είναι μια χαρά αν κάνουμε τα πάντα σε λογικά πλαίσια. Έχει να κάνει με το να γίνονται τα πάντα όπως πρέπει και με το να κρατήσεις (την εταιρεία) μικρή και διαχειρίσιμη. Πιστεύω πως αν είχαμε προσπαθήσει να κυκλοφορήσουμε τόσους πολλούς δίσκους, όπως είχε κυκλοφορήσει η Hydrahead, ποιός ξέρει, ίσως να βρισκόμασταν στην ίδια κατάσταση, δεν είμαι σίγουρος. Ελπίζω ότι θα καταφέρουν να επιβιώσουν και ότι θα καταφέρουν να το ξεπεράσουν, αλλά είναι δύσκολο. Έχεις ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό, όσο χρειάζεται ώστε να λειτουργείς κάθε μέρα και κοστίζει αρκετά χρήματα να τυπώνεις CDs και δίσκους, να προσλαμβάνεις εταιρείες δημοσίων σχέσεων, να κάνεις διαφημίσεις και διάφορα άλλα τέτοια, οπότε χρειάζεται να είσαι προσεκτικός, έξυπνος και να προσπαθήσεις να το διαδώσεις στον κόσμο με τον πιο οικονομικό και αποτελεσματικό τρόπο που μπορείς, χωρίς να βάζεις σε κίνδυνο την τέχνη ή την μουσική. Πάντα θέλαμε να ρωτήσουμε: καταφέρνετε να ζείτε από τη μουσική σας ή έχετε ακόμα «κανονικές» δουλειές. Όχι, δε ζούμε από τη μουσική μας. Όλοι έχουμε κανονικές, καθημερινές δουλειές. (Γέλια από όλους) Έχουμε μια τελευταία ερώτηση και δε θα σε κουράσουμε άλλο. Η συνηθισμένη ερώτηση για να κλείσει μια συνέντευξη είναι «Πότε θα επισκεφθείτε τη χώρα μας;». Η δικιά μας ερώτηση είναι «Γιατί δεν έχετε έρθει ακόμα στην Ελλάδα;» Απλά δεν τα έχουμε καταφέρει. Για εμάς είναι δύσκολο να παίξουμε οπουδήποτε. Είναι δύσκολο να παίξουμε ακόμα και στη δικιά μας χώρα, να βρεθούμε όλοι μαζί και να βρούμε χρόνο. Οπότε προφανώς, κάποια στιγμή, θα έπρεπε να καταφέρουμε να είμαστε στην Ευρώπη και να μπορούσαμε να βρούμε κάποιες μέρες για να έρθουμε στην Ελλάδα. Αλλά δεν το έχουμε κάνει ποτέ, λόγω των οικογενειών και των δουλειών μας. Το περισσότερο διάστημα που έχουμε περάσει στην Ευρώπη είναι νομίζω γύρω στις δύο βδομάδες. Οπότε, είναι αρκετά πολύπλοκο. Θα θέλαμε πολύ να έρθουμε εκεί, έχουμε ακούσει εκπληκτικά πράγματα για την ενέργεια του κόσμου και για απίστευτα live που γίνονται εκεί και εγώ θα ήθελα πολύ να δω τη χώρα. Οπότε θα δούμε. Θα πρέπει να συμβαδίσει με τα πολύπλοκα χαρακτηριστικά της καθημερινότητας/της αληθινής ζωής και να το κάνουμε να συμβεί. Σε ευχαριστούμε πάρα πολύ Steve, που έκανες αυτή τη συζήτηση με εμάς. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για το χρόνο σας και για όλες αυτές τις ειλικρινείς ερωτήσεις. Το διασκέδασα, παρόλο που πιστεύω ότι είσαστε ρομπότ και όχι αληθινοί άνθρωποι!! 22 23

13 opens its gates The 1 st Festival of Publishing, Music & Independent People in Genova [Italy] Interview with Emanuele Podestà [Concept & Artistic Director] by anna stereopoulou be held on the 16th, 17th and 18th of November 2012, with a Free Entry. The festival will take place in conjunction with L Altra Met del Libro (The Other Half of the Book), a festival directed by Alberto Manguel and will be hosting writers, such as Daniel Pennac and Ian McEwan. During the three days, the festival will present some of the best Italian indie culture, big concerts, readings, presentations and dj sets. How would one define the -almost magic- moment, when a group of people manages to realize its common vision? And how could that definition be accomplished, creation-wise and on a free personal expression basis? This is not just a written description of the FREEQUENCY internet medium [aka family, as we prefer calling it], but our actual mentality and goal, which we try to accomplish every moment. That is also the case of the BABEL Festival and the way it suddenly appeared in front of my eyes on the pc monitor. There was no way I could ignore either the name BABEL, the festival's description or the positive and hopeful sines, transmitted into my brain and soul. There are more people, who think and hope alike, was my first thought and here is how the story goes... Past HabanerO Edizioni event with Jukka Reverberi of the Giardini di Miro HabanerO Edizioni (based in Genoa, Italy) is a publishing house, which -from the very beginning- has tried to naturally and spontaneously organize events, concerts and festivals, in order to bind them to our publications. Creating a festival that would reflect -at least in our ideas- the state of indie publishing in Italy today, in a wonderful and prestige location as Palazzo Ducale, on the same day of a very different festival from ours as L Altra met del Libro, is the magnifying glass we were looking for: in this frame is even more a sense of our speech about a publishing house, aimed with a different sensitivity and particular contents. We hope this festival becomes an emotion shared by the whole city and that will attract people from all over Italy. Palazzo Ducale - Terrazza della Torre Grimaldina [foto by Giampaolo Cavalieri] These are some first thoughts Emanuele Podest happily accepted to share with us. Emanuele is the artistic director of the BABEL Festival of Publishing, Music & Independent People and the founder of the underground publishing house HabanerO Edizioni. He is also the (young) man, who got inspired the specific festival and managed to organize it for first time in Genoa. The BABEL Festival (organized by the Culture Foundation of the Palazzo Ducale and HabanerO Edizioni) will Genoa is the sixth largest Italian city and one of the most important ports of the country. It is also known as a city which does not easily give up; a city which inspires with its artists, writers and navigators. The Genoese Cristoforo Colombo crossed the Atlantic Ocean and gave a new perspective to Europe and the unknown world of the 15th century. The singer and song-writer Fabrizio de Andr [ ] managed to give the term anarchism its purest and most humanistic meaning, through his poetry and melodies, but also with his general mentality. At the end of his career he mainly sung in the Genoese dialect, fusing the sounds of Southern Italy with Arab music elements, visualizing to unite the whole world. He is characterized as a -music- national hero in Italy and many compare him to Tom Waits and Bob Dylan. Emanuele Podest, a writer himself, is possibly inspired by both visions of Faber (F. de Andr 's Italian nickname). His book La Sindrome di Bob Dylan, is just a hint of his imagination. The biggest part possibly lies within his BABEL Festival. It's surely a good omen to meet optimistic young people nowadays, aiming to bring various artists together, when each day is so fragile and filled with uncertainty for the future. Fabrizio de Andr [ ] How do young people and/or people in general, feel about the crisis in economy situation? Does it affect their psychology and in what extend and nature? Is it a subject/matter which could bring people together, either by just discussing about it, or even energize each other to react? I am glad you make this question: the tagline of the last season of Palazzo Ducale was "Reacting to the crisis: the culture heritage of all". The Chinese character for the word "crisis" contains the polisema jϊ, which -among other sense- has the meaning of crucial point or opportunity. The crisis we are experiencing today is the epistemological and the most dangerous one. To a crisis of this magnitude we react by buying books, going to concerts, uniting together to discuss and feeling emotions. I believe that a modern European publisher has this role: to build an audience through continuous operations in the territory. Personally, I have to thank the President of Palazzo Ducale, Professor Luca Borzani, who made me realize this from the beginning of our friendship. Do you think that the revolution idea has a substantial character nowadays or has it turned to a fashion? And if so, could this hopefully trigger our perspective and creativity to a deeper and broader field? I am 25 years old. I come from Southern Europe, from a city that is the South of Northern 24 25