Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 02

Transcript

1 Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1

2 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Σ Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Δ Ι Α Ρ Κ Ε Ι Α Ε Ξ Ε Τ Α Σ Η Σ 4 0 Λ Ε Π Τ Α Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α 1 ( 1 0 Μ Ο Ν Α Δ Ε Σ ) Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ Ε Λ Λ Η Ν Ο Μ Α Θ Ε Ι Α Σ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Α α ακούσετε δύο (2) φορές μία ηθοποιό να διαβάζει απόσπασμα ενός δοκιμίου σχετικά με το γέλιο στην αρχαιότητα. Το απόσπασμα που ακούτε σας αρέσει και κρατάτε σύντομες σημειώσεις (έως 8 θλέξεις), όπως στο παράδειγμα. ΠΡΟΣΕΞΤΕ οι σημειώσεις που πρέπει να κρατήσετε είναι ΔΕΚΑ (10) χωρίς το παράδειγμα. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 0. Στην αρχαιότητα, θεωρούσαν το γέλιο ως την ειδοποιό διαφορά ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα. 1. Οι συνελεύσεις των κατοίκων της Τροιζήνας συχνά δεν εξαιτίας των γέλιων και πειραγμάτων των κατοίκων της Ο χρησμός που έδωσε το μαντείο των Δελφών στους Τροιζήνιους ήταν να κάνουν μια θυσία Όσο διαρκούσαν οι ετοιμασίες για τη θυσία, οι κάτοικοι της Τροιζήνας απομάκρυναν όλα τα παιδιά, φοβούμενοι μήπως με τις οι μεγαλύτεροι γελούσαν. 4. Στα αρχαία ελληνικά, η λέξη «αστείος» «άστυ» και αναφερόταν σ αυτόν που ήταν καλλιεργημένος και πνευματώδης. 5. Στα νέα ελληνικά, η λέξη «γελοίος» έχει ενώ στην αρχαιότητα είχε διαφορετικό νόημα. 6. Ένας νέος που συμμετείχε σε μια ομάδα ανθρώπων που με φασαρία και τους υπόλοιπους της παρέας λεγόταν κωμωδός. 7. Οι τραγοπόδαροι συνοδοί του ονομάζονταν Σάτυροι. 8. Το σατυρικό δράμα παιζόταν μετά το τέλος των , είχε θέμα και συχνά παραποιημένο σε σχέση με τα έργα που είχαν προηγηθεί. 9. Η σάτιρα με γιώτα αναφέρεται σε λογοτεχνικά έργα με ειδών γραφής. 10. Στις μέρες μας, η έννοια της λέξης «γελοίος» έχει αντικατασταθεί από τις λέξεις

3 Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α 2 ( 1 0 Μ Ο Ν Α Δ Ε Σ ) Θα ακούσετε δύο (2) φορές μια εκπομπή σχετική με τον τουρισμό (συμβατικό και εναλλακτικό). Καθώς ακούτε την εκπομπή, στον πίνακα που έχετε μπροστά σας σημειώστε με ποια είναι η άποψη του κάθε ομιλητή (σημειώνετε τις πληροφορίες που ακούτε κάτω από την κάθε στήλη, όπως στο παράδειγμα). ΠΡΟΣΕΞΤΕ τα που πρέπει να σημειώσετε είναι ΔΕΚΑ (10) χωρίς το παράδειγμα. ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ο συμβατικός τουρισμός αποτελεί μέσο οικονομικής ανάπτυξης. Ένας σημαντικός αριθμός περιοχών με φυσική ομορφιά υφίσταται το αρνητικό ενδεχόμενο αλλοίωσής του. Πολλές τουριστικές επιχειρήσεις δεν συμβάλλουν στην ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας απασχολώντας υπαλλήλους που δεν ανήκουν σ αυτήν. Στο συμβατικό τουρισμό αξιοποιούνται όλοι οι φυσικοί πόροι μιας περιοχής. Η μαζικοποίηση του τουρισμού είναι συνώνυμη έννοια με την αρνητική εικόνα του συμβατικού τουρισμού. Ο τουρισμός αποφέρει μόνο θετικά στοιχεία στις περιοχές όπου αναπτύσσεται. Ο σύγχρονος τουρισμός αποφέρει θετικά και αρνητικά αποτελέσματα στην κοινωνία. Ένα σημαντικό χρηματικό ποσό προερχόμενο από τον τουρισμό ενώ θα μπορούσε να βοηθήσει στην αναβάθμιση της τοπικής κοινωνίας, διαχέεται αλλού. Οι κοινωνικοί θεσμοί δεν επηρεάζονται από την αθρόα προσέλευση τουριστών. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ο εναλλακτικός τουρίστας επιζητά την περιπέτεια. Στον εναλλακτικό τουρισμό υποστηρίζεται η ιδέα των πολυτελών καταλυμάτων κοντά στη φύση. Ο εναλλακτικός τουρίστας δεν ικανοποιείται από την αστικοποίηση του μαζικού τουριστικού προορισμού. Η περιπλάνηση και η αναρρίχηση αποτελούν τις βασικές δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού. Ο εναλλακτικός τουρίστας αναζητά παρθένα εδάφη. Ο εναλλακτικός τουρισμός προωθεί μια μορφή ταξιδιού φιλική προς το περιβάλλον. Στον εναλλακτικό τουρισμό η αίσθηση της αποκοπής από την πραγματικότητα συνιστά αυτοσκοπό. Ο εναλλακτικός τουρίστας έχει μια οικονομική ευημερία ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ, ΧΡΗΣΗ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ ΠΑΡΑΔΩΣΤΕ ΤΑ ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΣΑΣ

4 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Σ Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ Ε Λ Λ Η Ν Ο Μ Α Θ Ε Ι Α Σ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Α Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ 4 Λ Υ Σ Ε Ι Σ Κ Α Ι Κ Ε Ι Μ Ε Ν Α C D ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ

5 Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Λ Υ Σ Ε Ι Σ - Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α 1 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 0. Στην αρχαιότητα, θεωρούσαν το γέλιο ως την ειδοποιό διαφορά ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα. 1. Οι συνελεύσεις των κατοίκων της Τροιζήνας συχνά δεν λειτουργούσαν ομαλά , εξαιτίας των γέλιων και πειραγμάτων των κατοίκων της. 2. Ο χρησμός που έδωσε το μαντείο των Δελφών στους Τροιζήνιους ήταν να κάνουν μια θυσία χωρίς να γελάσουν όσοι θα συμμετείχαν.. Όσο διαρκούσαν οι ετοιμασίες για τη θυσία, οι κάτοικοι της Τροιζήνας απομάκρυναν όλα τα παιδιά, φοβούμενοι μήπως με τις σκανταλιές τους οι μεγαλύτεροι γελούσαν. 4. Στα αρχαία ελληνικά, η λέξη «αστείος» ετυμολογείται από τη λέξη «άστυ» και αναφερόταν σ αυτόν που ήταν καλλιεργημένος και πνευματώδης. 5. Στα νέα ελληνικά, η λέξη «γελοίος» έχει αρνητική σημασία, ενώ στην 5 αρχαιότητα είχε διαφορετικό νόημα. 6. Ένας νέος που συμμετείχε σε μια ομάδα ανθρώπων που διασκέδαζαν με φασαρία και πείραζαν τους υπόλοιπους της παρέας λεγόταν κωμωδός. 7. Οι τραγοπόδαροι συνοδοί του θεού Διονύσου ονομάζονταν Σάτυροι. 8. Το σατυρικό δράμα παιζόταν μετά το τέλος των τραγωδιών, είχε κωμικό θέμα και συχνά παραποιημένο σε σχέση με τα έργα που είχαν προηγηθεί. 9. Η σάτιρα με γιώτα αναφέρεται σε λογοτεχνικά έργα με διαφορετική ποικιλία ειδών γραφής. 10. Στις μέρες μας, η έννοια της λέξης «γελοίος» έχει αντικατασταθεί από τις λέξεις γουστόζικο/ παιχνιδιάρικο/ευτράπελο/χιουμοριστικό/διασκεδαστικό/αστείο/σπιρτόζικο/σκερτσόζικο (δύο από όλες)

6 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Σ Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ K E I M E N O C D - Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α 1 Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ Ε Λ Λ Η Ν Ο Μ Α Θ Ε Ι Α Σ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Α 6 Οι αρχαίοι το γέλιο το είχαν σε μεγάλη εκτίμηση, καθώς είχαν προσέξει πως μόνο ο άνθρωπος γελάει και είχαν αναδείξει το γέλιο σε ειδοποιό διαφορά των ζώων από τους ανθρώπους. Ακόμα και στη Σπάρτη μια κατά γενική ομολογία αυστηρή πολιτεία ο Λυκούργος, αν τουλάχιστον πιστέψουμε τον Πλούταρχο, είχε αφιερώσει ναό με αγαλματίδιο του Γέλωτα. Λένε μάλιστα πως οι πιο πλακατζήδες από τους αρχαίους Έλληνες ήταν οι Τροιζήνιοι, που οι άλλοι Έλληνες τους έλεγαν φιλογέλωτες, γιατί δεν σταματούσαν να αστειεύονται ακόμα και την ώρα των συνελεύσεων της Εκκλησίας του Δήμου. Και ναι μεν τα αστεία και τα πειράγματα προκαλούσαν άφθονα γέλια, εμπόδιζαν όμως την ομαλή λειτουργία των συνελεύσεων, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να παίρνουν αποφάσεις στα σοβαρά ζητήματα. Τελικά αποφάσισαν ότι χρειάζονταν το Μαντείο των Δελφών, για να τους βρει ο Απόλλων κάποια λύση. Σύμφωνα με τον χρησμό που πήραν, για να θεραπευθούν έπρεπε να θυσιάσουν στον Ποσειδώνα έναν ταύρο, χωρίς όμως σε όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας και της θυσίας να γελάσει έστω και ένας από τους συμμετέχοντες. Συμμορφώθηκαν με την εντολή του θεού αλλά καλού κακού κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών της θυσίας έδιωξαν από τον χώρο όλα τα παιδιά, μήπως με τις αναπόφευκτες σκανταλιές τους δώσουν αφορμή στους μεγάλους να γελάσουν. Έτσι και έγινε, αλλά την ώρα ακριβώς της θυσίας ανακάλυψαν έναν πιτσιρικά, που παρακολουθούσε κρυμμένος τη διαδικασία. «Φύγε από δω μικρέ» του είπαν βάζοντας τις φωνές. «Γιατί, φοβάστε μη σας φάω τον ταύρο;» απάντησε αυτός θαρρετά, προκαλώντας ακράτητα γέλια. Όπως ήταν επόμενο η θυσία ματαιώθηκε, γιατί οι Τροιζήνιοι κατάλαβαν πως ο θεός ήθελε να τους δείξει ότι η περίπτωσή τους ήταν ανίατη. Το ενδιαφέρον είναι ότι στα αρχαία ελληνικά η λέξη αστείος, που ετυμολογείται από το άστυ, την πόλη, σήμαινε τον καλλιεργημένο, τον ραφιναρισμένο, τον πνευματώδη, σε αντίθεση με τους κατοίκους των αγρών, που ήταν πιο χοντροκομμένοι και λέγονταν αγροίκοι. Η διάκριση αυτή χωριού-πόλης έχει περάσει και στα νεότερα ελληνικά, αν σκεφτούμε ότι τα χωρατά, τα αστεία δηλαδή, τα έκαναν οι κάτοικοι της χώρας, της πόλης. Αυτός που προκαλούσε το γέλιο στα αρχαία λεγόταν γελοίος, αλλά η λέξη, αρχικά τουλάχιστον, δεν είχε τη μειωτική σημασία που έχει σήμερα. Γελοίος στα αρχαία ήταν αυτό που σήμερα λέμε αστείος ή κωμικός. Έτσι, στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, παρουσιάζεται ο Αριστοφάνης να λέει ότι δεν ανησυχεί μήπως πει τίποτα «γελοίον», που είναι στο κάτω-κάτω αρμοδιότητά του, αλλά μήπως πει πράγματα «καταγέλαστα». Όσο για τον κωμικό και την κωμωδία, η λέξη ετυμολογείται από τον κώμο, που ήταν στην αρχαιότητα ένας όμιλος νεαρών που διασκέδαζαν θορυβωδώς στις διονυσιακές γιορτές. Κωμωδός αρχικά ήταν ένας από τους συμμετέχοντες σε τέτοιες εύθυμες πομπές, που πείραζε με άσεμνα συνήθως πειράγματα τους παριστάμενους. Η λέξη κωμωδία μέσω των λατινικών πέρασε στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες και επέστρεψε και στα ελληνικά ως κομεντί. Αν η κωμωδία είναι λέξη ελληνική που τη δανείσαμε στους ρωμαίους, η σάτιρα είναι ρωμαϊκή που την πήραμε εμείς δάνειο. Εδώ θέλει λιγάκι προσοχή, γιατί στα ελληνικά έχουμε δυο ομόηχες λέξεις, τη λέξη σατιρικός με γιώτα και τη λέξη σατυρικός με ύψιλον. Ο σατυρικός με ύψιλον αναφέρεται στους Σάτυρους, τους τραγοπόδαρους ακόλουθους του Διονύσου. Στο αρχαίο δράμα, μετά τις τρεις τραγωδίες, η παράσταση έκλεινε με ένα σατυρικό δράμα, που είχε σαν χαρακτηριστικό του τον χορό των Σατύρων, με κορυφαίο τον Σιληνό. Η πλοκή ήταν κωμική, συχνά δεν παρωδούσε τα ίδια μυθολογικά θέματα με τα οποία

7 Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ K E I M E N O C D - Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α 1 είχαν ασχοληθεί οι τραγωδίες που είχαν προηγηθεί. Έτσι ελάφραινε το κλίμα και χαλάρωναν οι θεατές από τη συσσωρευμένη τραγική ένταση. Ένα μόνο σατυρικό δράμα έχει σωθεί ολόκληρο, οι Κύκλωπες του Ευριπίδη. Η σάτιρα με γιώτα, από την άλλη πλευρά, είναι δάνειο από το λατινικό satira, με παλαιότερη μορφή το satura. Satura lanx λεγόταν ένα πιάτο με ανάμικτα φρούτα ή λαχανικά και η λέξη αυτή έφτασε μετά να χρησιμοποιείται για τα λογοτεχνικά έργα που περιείχαν ανάμικτα διάφορα είδη, για να φτάσει τελικά να χρησιμοποιηθεί ειδικά για τις σάτιρες και να γίνει η λέξη διεθνής. Και εδώ θα κλείσω με ένα αστείο επεισόδιο. Είπαμε πιο πάνω πως το γελοίος στα αρχαία ελληνικά είχε κάπως διαφορετική σημασία από τη σημερινή, πως σήμαινε «αστείος, κωμικός» και δεν είχε αρνητική χροιά. Πριν από καμιά τριανταριά χρόνια, ήταν ένας γερμανός καθηγητής, ονόματι Μαξ Στρόι θαρρώ, που δίδασκε αρχαία ελληνικά στο πανεπιστήμιο του Μονάχου. Ο Στρόι μιλούσε καλά ελληνικά και στα συχνά ταξίδια του στην Ελλάδα είχε γνωρίσει τον Μυτιληνιό συγγραφέα Πάνο Ευαγγελινό με τον οποίο είχαν αλληλογραφία, στα ελληνικά. Κάποια στιγμή, ο Ευαγγελινός του έστειλε ένα ευθυμογράφημα που είχε δημοσιεύσει στην τοπική εφημερίδα. Και ο Στρόι, που ανέκαθεν επαινούσε τα κείμενα του φίλου του χωρίς να τσιγκουνεύεται τα καλά λόγια, τώρα απάντησε: «Το άρθρο που μου έστειλες ήταν πολύ γελοίο». Ψυχρολουσία για τον καημένο τον συγγραφέα, μέχρι που κατάλαβε ότι ο φίλος του είχε χρησιμοποιήσει την αρχαία σημασία της λέξης. Και του απάντησε στο επόμενο χρονογράφημα: «Αγαπητέ μου Μαξ, τη λέξη γελοίος σήμερα μήτε να τη λες, μήτε να τη γράφεις. Έχεις τόσες άλλες λέξεις να διαλέξεις. Για ευκολία σου, θα σου αραδιάσω μερικές: γουστόζικο, ευτράπελο, χιουμοριστικό, διασκεδαστικό, παιχνιδιάρικο, αστείο, σκερτσόζικο, σπιρτόζο». Με τόσα συνώνυμα, δεν φαντάζομαι να τολμήσει κανείς να χρησιμοποιήσει τη λέξη-ταμπού για τούτο εδώ το κείμενο! 7 Διασκευασμένο κείμενο : Αστεία και γελοία: οι λέξεις του γέλιου του Νίκου Σαραντάκου

8 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Σ Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Λ Υ Σ Ε Ι Σ - Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α 2 Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ Ε Λ Λ Η Ν Ο Μ Α Θ Ε Ι Α Σ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Α ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ο συμβατικός τουρισμός αποτελεί μέσο οικονομικής ανάπτυξης. Ένας σημαντικός αριθμός περιοχών με φυσική ομορφιά υφίσταται το αρνητικό ενδεχόμενο αλλοίωσής του. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Ο εναλλακτικός τουρίστας επιζητά την περιπέτεια. Στον εναλλακτικό τουρισμό υποστηρίζεται η ιδέα των πολυτελών καταλυμάτων κοντά στη φύση. 8 Πολλές τουριστικές επιχειρήσεις δεν συμβάλλουν στην ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας απασχολώντας υπαλλήλους που δεν ανήκουν σ αυτήν. Στο συμβατικό τουρισμό αξιοποιούνται όλοι οι φυσικοί πόροι μιας περιοχής. Η μαζικοποίηση του τουρισμού είναι συνώνυμη έννοια με την αρνητική εικόνα του συμβατικού τουρισμού. Ο τουρισμός αποφέρει μόνο θετικά στοιχεία στις περιοχές όπου αναπτύσσεται. Ο σύγχρονος τουρισμός αποφέρει θετικά και αρνητικά αποτελέσματα στην κοινωνία. Ένα σημαντικό χρηματικό ποσό προερχόμενο από τον τουρισμό ενώ θα μπορούσε να βοηθήσει στην αναβάθμιση της τοπικής κοινωνίας, διαχέεται αλλού. Ο εναλλακτικός τουρίστας δεν ικανοποιείται από την αστικοποίηση του μαζικού τουριστικού προορισμού. Η περιπλάνηση και η αναρρίχηση αποτελούν τις βασικές δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού. Ο εναλλακτικός τουρίστας αναζητά παρθένα εδάφη. Ο εναλλακτικός τουρισμός προωθεί μια μορφή ταξιδιού φιλική προς το περιβάλλον. Στον εναλλακτικό τουρισμό η αίσθηση της αποκοπής από την πραγματικότητα συνιστά αυτοσκοπό. Ο εναλλακτικός τουρίστας έχει μια οικονομική ευημερία Οι κοινωνικοί θεσμοί δεν επηρεάζονται από την αθρόα προσέλευση τουριστών.

9 Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ K E I M E N O C D - Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α 2 Δημοσιογράφος: Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι γεια σας. Καθώς πλησιάζει το καλοκαιράκι, κρίναμε σκόπιμο να ασχοληθούμε στη σημερινή μας εκπομπή με τον τουρισμό και τις μορφές του. Σήμερα έχουμε κοντά μας επιφανείς ανθρώπους που ασχολούνται με τον τουρισμό και θα μας πουν τις απόψεις τους σχετικά με αυτόν. Ο κύριος Αναγνώστου, και οι κυρίες Βασιλείου και Γρηγορίου είναι μαζί μας για να απαντήσουν στα ερωτήματά μας. Γεια σας και καλώς ορίσατε στην εκπομπή μας. Όλοι μαζί: Ευχαριστούμε. Δημοσιογράφος: Κύριε Αναγνώστου μπορείτε να μας κάνετε ένα πρώτο σχόλιο για την προσφορά του τουρισμού; Αναγνώστου: Ναι βέβαια! Η πιο μεγάλη αλήθεια είναι ότι ο τουρισμός συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του ντόπιου πληθυσμού, στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην εξασφάλιση κεφαλαίων για νέες επενδύσεις, στη βελτίωση και στην αύξηση της υποδομής. Δημοσιογράφος: Βλέπω ότι διαφωνείτε κυρία Γρηγορίου; 9 Γρηγορίου: Αναγνώστου: Όχι αλίμονο. Πιστεύω κι εγώ στην οικονομική προσφορά του τουρισμού, αλλά θα ήθελα να προσθέσω ότι ο τουρισμός δεν είναι μόνο ευεργετικός. Εκτός από θετικά αποτελέσματα επιδρά αρνητικά στους προορισμούς υποδοχής τουριστών, με τρόπους όπως: τον μιμητισμό ποικίλων ξενόφερτων προτύπων, την εμπο-ρευματοποίηση των ανθρωπίνων σχέσεων, τη μεταμόρφωση περιοχών αξιοπρόσεχτου φυσικού κάλους σε υπερκορεσμένες αστικές περιοχές, την περιβαλλοντολογική μόλυνση, την αλλοίωση του πολιτισμού. Συγνώμη που διακόπτω αλλά νομίζω ότι πρέπει να τονίσουμε πως η αρνητική κριτική ασκείται κυρίως σε σχέση με τη μαζικοποίηση του τουρισμού καθώς και το γεγονός ότι τα περισσότερα τουριστικά έσοδα διαρρέουν έξω από την ντόπια οικονομία, με πολλές τουριστικές επιχειρήσεις να αγοράζουν εισαγόμενα προϊόντα, να απασχολούν ξενόφερτο εργατικό δυναμικό και να ανήκουν ή να διοικούνται από μη ντόπια άτομα. Πολλά λοιπόν από τα χρήματα που εισέρχονται σε έναν προορισμό υποδοχής τουριστών και που κάτω από άλλες συνθήκες θα βοηθούσαν στην καλυτέρευση του βιοτικού επιπέδου του ντόπιου πληθυσμού και στην αύξηση του εγχώριου κατά κεφαλή εισοδήματος, διαρρέουν έξω από την τοπική κοινωνία, ενώ παράλληλα οι αυξανόμενοι αριθμοί τουριστών συντελούν στην υποβάθμιση του επιπέδου διαβίωσης των κατοίκων και στην αλλοτρίωση των κοινωνικών θεσμών. Δημοσιογράφος: Κυρία Βασιλείου. Είστε αρκετά σιωπηρή Έχετε κάποια διαφωνία; Βασιλείου: Κάθε άλλο. Συμφωνώ κι εγώ ότι ο τουρισμός, τουλάχιστο όπως είναι μέχρι σήμερα οργανωμένος, αποτελεί ένα νόμισμα με δύο πλευρές. Ωστόσο, είναι χρήσιμο να ακουστεί από την εκπομπή σας ότι τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον για

10 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Σ Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ K E I M E N O C D - Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α 2 Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ Ε Λ Λ Η Ν Ο Μ Α Θ Ε Ι Α Σ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Α τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού από τουριστικούς επενδυτές και φορείς ανάπτυξης που δεν είναι ικανοποιημένοι από τη μαζικοποίηση της τουριστικής διακίνησης και τις επακόλουθες αρνητικές της συνέπειες. Oι εναλλακτικοί τύποι τουρισμού (και τουρίστα) επιφέρουν λιγότερες αρνητικές συνέπειες στους προορισμούς υποδοχής τουριστών, χωρίς όμως να μειώνουν τα θετικά οικονομικά αποτελέσματα, Αναγνώστου: Πολύ σωστή παρατήρηση! Η πρόσφατη ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού συνεισφέρει στην ορθολογική ανάπτυξη των χωρών, ενισχύει την τοπική οικονομία και αποτελεί πόλο έλξης για ένα σημαντικά διευρυμένο κοινό. Δημοσιογράφος: Τι εννοούμε όμως όταν αναφερόμαστε στον εναλλακτικό τουρισμό και ποιες μορφές τουρισμού θεωρούνται εναλλακτικές συγκρινόμενες με ποιες άλλες; 10 Βασιλείου: Κοιτάξτε Μια εξέταση της έννοιας αποκαλύπτει ότι ο εναλλακτικός τουρισμός θεωρείται εναλλαγή της τουριστικής μαζικοποίησης και ως εκ τούτου έχει διαφορετικές επιπτώσεις και πρακτικές ανάπτυξης. Οι εναλλακτικοί τύποι τουρισμού είναι αυτοί που αντιτίθενται στις μέχρι τώρα παραδοσιακές μορφές μαζικής τουριστικής ανάπτυξης. Είναι μικρής κλίμακας, μη συμβατικής φύσης, μη μαζικής εξειδίκευσης καθώς και κοινωνικά και περιβαλλοντολογικά ευαίσθητος σε αντίθεση με τον συμβατικό τύπο μαζικού τουρισμού σε μεγάλα θέρετρα. Δημοσιογράφος: Σε ποια σημεία διαφοροποιείται ο εναλλακτικός από τον συμβατικό τουρισμό κυρία Βασιλείου; Βασιλείου: Το πρώτο διαφοροποιητικό χαρακτηριστικό του εναλλακτικού τουρισμού αποδίδεται στον τουρίστα ως άτομο και το κυρίαρχο κίνητρο ή ομάδα κινήτρων που τον οδηγεί στην επιλογή κάποιου ταξιδιού. Το κίνητρο για διακοπές γεννιέται από την ύπαρξη κάποιας ανάγκης όπως η περιπλάνηση, ο περίπατος, η αναρρίχηση, η προσφορά βοήθειας και ενίσχυσης, η συμμετοχή σε αρχαιολογικές ανασκαφές, οι εργασιακές κατασκηνώσεις. Συνεπώς, στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού οι διακοπές δεν πραγματοποιούνται σαν μια μεμονωμένη προσπάθεια φυγής από την καθημερινότητα αλλά το ταξίδι αποκτάει κάποιο νόημα με κοινωνικές, πολιτιστικές, περιβαλλοντολογικές και εκπαιδευτικές προεκτάσεις. Δημοσιογράφος: Υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά που αποδίδονται στον εναλλακτικό τουρίστα, κύριε Αναγνώστου; Αναγνώστου: Ναι βέβαια. O εναλλακτικός τουρίστας προσπαθεί να επισκέπτεται μέρη που δεν έχει πατήσει ανθρώπινο πόδι, αποφεύγει τον πολιτισμό για κάποιο χρονικό διάστημα, ταξιδεύει μόνος του ή σε μικρές ομάδες. Δημοσιογράφος: Κυρία Βασιλείου; Βασιλείου: Επίσης, παραμένει σε μια περιοχή για περισσότερες μέρες από τον παραδοσιακό τουρίστα προσπαθώντας να δημιουργήσει κανάλια επικοινωνίας με τον ντόπιο

11 Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ K E I M E N O C D - Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α 2 πληθυσμό και δεν επιζητάει την ύπαρξη τουριστικής υποδομής. Γρηγορίου: Μου επιτρέπετε μια παρέμβαση; Δημοσιογράφος: Παρακαλώ. Γρηγορίου: Πράγματι ο εναλλακτικός τουρίστας χαρακτηρίζεται από πνεύμα επικοινωνίας και περιήγησης, αλλά πρέπει να τονίσουμε ότι κοινωνικά πρόκειται για ένα άτομο με υψηλότερο εισόδημα από τον μέσο όρο, και συνήθως μορφωμένο. Πηγή: 11